Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 09-04-2019 r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Katarzyna Porada-Łaska

Protokolant: sekretarz sądowy Sylwia Marek

po rozpoznaniu w dniu 02.04.2019 r. w Kaliszu na rozprawie

sprawy z powództwa Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

przeciwko małoletniej M. K. reprezentowanej przez przedstawiciela ustawowego H. S. (1)

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną (art. 527 k.c.)

1.  uznaje za bezskuteczne w stosunku do powoda Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. następujące czynności prawne:

a)  oświadczenie A. K. (1) złożone w dniu 19 marca 2016 r. z podpisem notarialnie poświadczonym przez notariusza D. N. w K. repertorium nr A (...), w którym A. K. (1) uznał swój dług z tytułu przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny w postaci alimentów m.in. na małoletnią pozwaną M. K. za okres od dnia 01 marca 2012 r. do dnia 20 listopada 2015 r. w kwocie 58.500 zł i zobowiązał się do ich uiszczenia w terminie do dnia 2 kwietnia 2016 r.

b)  oświadczenie A. K. (1) złożone w dniu 19 marca 2016 r. w akcie notarialnym sporządzonym przed notariuszem D. N. w K. repertorium nr A (...) o tym, że celem zabezpieczenia zwrotu uznanych przez niego alimentów na rzecz pozwanej w terminie do dnia 2 kwietnia 2016 r. w kwocie 58.500 zł na podstawie art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c. poddaje się dobrowolnie egzekucji wprost z tego aktu notarialnego na rzecz M. K. do kwoty 58.500 zł

- w celu ochrony wierzytelności przysługującej powodowi wobec A. K. (1) w kwocie 118.980,56 zł wraz z należnymi odsetkami od dnia 7 grudnia 2010 r., objętej tytułem wykonawczym w postaci (...) Banku (...) S.A. z dnia 07.12.2010 r. nr (...) zaopatrzonym w klauzulę wykonalności z dnia 22.12.2010 r., nadaną postanowieniem Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli z dnia 15.12.2010 r. w sprawie sygn. akt I Co 2785/10,

2.  nie obciąża małoletniej pozwanej M. K. kosztami procesu.

SSR Katarzyna Porada - Łaska

Sygn. akt I C 593/18

UZASADNIENIE

Powód Bank (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł pozew przeciwko małoletniej pozwanej M. K., domagając się uznania za bezskuteczne w stosunku do powoda następujących czynności prawnych:

- oświadczenia A. K. (1) złożonego w dniu 19 marca 2016r. z podpisem notarialnie poświadczonym przed notariusza D. N. w K. za repertorium nr A (...), w którym A. K. (1) uznał swój dług z tytułu przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny w postaci alimentów m.in. na małoletnią pozwaną M. K. za okres od dnia 01 marca 2012r. do dnia 20 listopada 2015r. w kwocie 58.500 zł i zobowiązał się do ich uiszczenia w terminie do dnia 2 kwietnia 2016r.,

-oświadczenia A. K. (1) złożonego w dniu 19 marca 2016r. w akcie notarialnym sporządzonym przez notariuszem D. N. w K. za repertorium nr A (...) o tym, że celem zabezpieczenia zwrotu uznanych przez niego alimentów na rzecz pozwanej w terminie do dnia 2 kwietnia 2016r. w kwocie 58.500 zł na podstawie art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c. poddał się dobrowolnie egzekucji wprost z tego aktu notarialnego na rzecz M. K. do kwoty 58.500 zł,

w zakresie wierzytelności przysługującej powodowi wobec A. K. (1) w kwocie 118.980,56 zł wraz z należnymi odsetkami od dnia 7 grudnia 2010r., objętej tytułem wykonawczym w postaci (...) Banku (...) S.A. z dnia 07.12.2010r. nr (...) zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 22.12.2010r., nadaną postanowieniem Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli z dnia 15.12.2010r. w sprawie sygn. akt I Co 2785/10.

Powód domagał się również zasądzenia od pozwanej na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że powodowi przysługuje wobec dłużnika A. K. (1) wymagalna wierzytelność stwierdzona tytułem wykonawczym- bankowym tytułem egzekucyjnym z dnia 07.12.2010r. zaopatrzonym w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli z dnia 15.12.2010r. Powód podniósł, że w celu wyegzekwowania swojej należności złożył wniosek do komornika sądowego o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, w trakcie którego wszczęto egzekucję z jedynego wartościowego składnika majątku dłużnika – nieruchomości lokalowej położonej w P. przy ulicy (...). W trakcie wspominanego postępowania, na podstawie tytułu wykonawczego będącego skutkiem złożenia przez A. K. (1) spornych oświadczeń, wniosek o wyegzekwowanie należności alimentacyjnych przeciwko dłużnikowi złożyła także przedstawicielka ustawowa małoletniej pozwanej - H. S. (1). Powód podniósł ponadto, że po sprzedaży nieruchomości lokalowej będącej własnością dłużnika, komornik sądowy sporządził plan podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży. W tym podziale, po uwzględnieniu kosztów postępowania egzekucyjnego, pozostała kwota 167.491,90 zł podlegać ma wypłacie na rzecz małoletnich dzieci dłużnika, a pozostali wierzyciele, w tym powód, nie uzyskają zaspokojenia. Zdaniem powoda przytoczone okoliczności świadczą o tym, że oświadczenie A. K. (1) o poddaniu się egzekucji zaległych alimentów na rzecz pozwanej zostało dokonane wyłącznie w celu uniknięcia spłaty zobowiązań wobec powoda.

Przedstawiciel ustawowy pozwanej M. H. S. nie złożyła odpowiedzi na pozew, jednakże swoje stanowisko w sprawie zaprezentowała w piśmie procesowym stanowiącym zażalenie na postanowienie Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 08 lutego 2018r. w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia. Pozwana domagała się oddalenia powództwa podnosząc, że w niniejszej sprawie nie zachodzą przesłanki przewidziane przepisem art. 527 k.c., albowiem nie uzyskała ona żadnej korzyści majątkowej. Podkreśliła również, że kwota wskazana w uznaniu długu to suma zaległych alimentów za okres 44 miesięcy w adekwatnej wysokości, mając na względzie zakres obowiązku alimentacyjnego A. K. (1) wobec małoletnich dzieci ustalony wyrokiem rozwodowym. Zdaniem pozwanej, złożenie przez A. K. (1) oświadczenia o uznaniu długu nie jest działaniem krzywdzącym wierzyciela, ponieważ zobowiązania alimentacyjne zawsze powinny być traktowane jako priorytetowe. Ponadto, małoletnia pozwana podniosła, iż wytoczenie przeciwko niej powództwo stanowi naruszenie zasad współżycia społecznego, a konkretnie zasady uczciwości oraz lojalności względem rodziny i małoletnich dzieci.

Sąd ustalił, co następuje:

Powód Bank (...) S.A. z siedzibą w W. w dniu 27 listopada 2006r. zawarł z A. K. (1) umowę kredytu hipotecznego nr (...). Na zabezpieczenie spłaty udzielonego kredytu ustanowiono hipotekę na nieruchomości położonej w P. przy ul. (...), stanowiącej własność A. K. (1), dla której Sąd Rejonowy Poznań-Stare Miasto V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...).

(okoliczność bezsporna)

Dłużnik zaprzestał terminowego regulowania zobowiązań wynikających z ww. umowy kredytu hipotecznego, co skutkowało wypowiedzeniem tej umowy przez powoda.

(okoliczność bezsporna)

W dniu 07 grudnia 2010r. powód wystawił bankowy tytułu egzekucyjny oznaczony numerem (...), z którego treści wynika, że z tytułu umowy kredytu hipotecznego bankowi przysługuje wobec A. K. (1) roszczenie o zapłatę kwoty 122.488,62 zł. Na zobowiązanie dłużnika składała się: należność główna w wysokości 112.844,77 zł, odsetki umowne liczone za okres od 06.06.2010r. do 05.07.2010r. według stopy 4,94 % w wysokości 77,43 zł, odsetki od zadłużenia przeterminowanego liczone za okres od dnia 06.07.2010r. do 06.12.2010r. według zmiennej stopy procentowej w kwocie 9.466,42 zł oraz kwota 100 zł tytułem opłat i prowizji.

(dowód: bankowy tytuł egzekucyjny k. 24)

Postanowieniem z dnia 15 grudnia 2010r. w sprawie o sygn. akt I Co 2785/10 Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli nadał klauzulę wykonalności wobec dłużnika A. K. (1) bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...).

(dowód: postanowienie k. 25)

W dniu 10 stycznia 2011r. powód złożył do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Poznań-Grunwald i Jeżyce w Poznaniu A. K. (2) wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko dłużnikowi A. K. (1) w celu wyegzekwowania należności stwierdzonych uzyskanym tytułem wykonawczym.

(dowód: wniosek k. 26)

Postępowanie egzekucyjne, zainicjowane wnioskiem powoda, zostało umorzone postanowieniem Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Poznań-Grunwald i Jeżyce w Poznaniu A. K. (2) z dnia 18 marca 2014r. wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji. W uzasadnieniu wspomnianego postanowienia wskazano, że egzekucja z ruchomości, wierzytelności i kont bankowych dłużnika okazała się bezskuteczna.

(dowód: postanowienie k. 27)

Powód we wniosku z dnia 18 września 2014r. skierowanym do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Poznań-Grunwald i Jeżyce w Poznaniu A. K. (2), ponownie wniósł o wszczęcie egzekucji przeciwko dłużnikowi A. K. (1). Na podstawie rzeczonego wniosku, postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte w dniu 24 września 2014r. i oznaczone sygn. akt Km 3272/14.

(dowód: wniosek k. 28, dołączone akta sprawy pod sygn. Km 3272/14)

Równolegle do toczącego się postępowania egzekucyjnego, toczyło się postępowanie rozwodowe dłużnika A. K. (1) i jego żony H. S. (1), z którą posiada troje małoletnich dzieci, w tym małoletnią pozwaną M. K..

Wyrokiem z dnia 14 października 2015r. Sąd Okręgowy w Kaliszu w sprawie o sygn. akt I C 430/15 rozwiązał przez rozwód małżeństwo H. S. (1) i A. K. (1), a także m.in. zasądził od A. K. (1) na rzecz małoletniej córki R. K. alimenty w kwocie po 1.300 zł miesięcznie oraz na rzecz małoletnich dzieci S. K. i M. K. alimenty w kwotach po 1.100 zł miesięcznie na każde z dzieci. Udzielił również zabezpieczenia roszczenia alimentacyjnego przez zapłatę łącznej kwoty 3.500 zł miesięcznie na rzecz przedstawiciela ustawowego H. S. (1) począwszy od dnia 25 lutego 2015r. do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. W uzasadnieniu Sąd Okręgowy wskazał, że łączny miesięczny koszt utrzymania każdego z dzieci stron z wyłączeniem kosztów opłat związanych z zamieszkiwaniem i wydatków związanych z chorobą córki R., jej przedszkolem, wydatkami na hobby starszych dzieci stron i wydatkami na wycieczki szkolne winien stanowić kwotę ok. 1.000 zł. Miesięczny koszt utrzymania każdego ze starszych dzieci stron zwiększony został o kwotę około 300 zł z tytułu wydatków szkolnych, wycieczek szkolnych oraz hobby dzieci. Miesięczny koszt opłat eksploatacyjnych, które ponosiła matka wraz z dziećmi związanych z zamieszkiwaniem wyniósł 900 zł. Zatem ustalono średni miesięczny koszt utrzymania dzieci na kwotę 1.500 zł, natomiast najmłodszego dziecka na kwotę 1.800 zł. W dalszej części uzasadnienia wskazano, że A. K. (1) przyznał żądaną przez H. S. (1) kwotę alimentów w łącznej wysokości po 4.500 zł miesięcznie, wskazując, że jest to kwota realna. W uzasadnieniu wyjaśniono jednak, że oddalono powództwo o alimenty ponad kwotę 3.500 zł – mimo stanowiska pozwanego- uznając, że wyższa kwota alimentów wykracza ponad wypadkową usprawiedliwionych potrzeb dzieci i obowiązku pozwanego. Ponadto oddalono powództwo o zasądzenie alimentów za okres trzech lat poprzedzających wytoczenie powództwa o rozwód, bowiem brak było podstaw do zasądzenia alimentów z datą wsteczną.

(dowód: wyrok wraz z uzasadnieniem w aktach sprawy o sygn. I C 430/15 k. 152 – 165)

W dniu 19 marca 2016r. A. K. (1) złożył oświadczenie z podpisem notarialnie poświadczonym przez notariusza D. N. za nr repertorium A 308/2016 o uznaniu długu z tytułu przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny w postaci alimentów na swoje małoletnie dzieci, w tym na małoletnią pozwaną, za okres od dnia 1 marca 2012r. do dnia 20 listopada 2015r. w kwocie po 58.500 zł na każde z nich i zobowiązał się do ich uiszczenia w terminie do dnia 2 kwietnia 2016r.

W dniu 19 marca 2016r. A. K. (1) złożył w formie aktu notarialnego oświadczenie, że celem zabezpieczenia zwrotu uznanych przez niego kwot w postaci alimentów na rzecz małoletniej pozwanej w kwocie 58.500 zł stosownie do art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c. podaje się dobrowolnie egzekucji wprost z tego aktu na rzecz małoletniej pozwanej do kwoty 58.500 zł

(dowód: oświadczenie k. 35-35v)

Postanowieniem z dnia 10 listopada 2016r. Sąd Rejonowy Poznań – Grunwald i Jeżyce w Poznaniu nadał klauzulę wykonalności aktowi notarialnemu z dnia 19.03.2016r. przeciwko dłużnikowi A. K. (1) m.in. na rzecz małoletniej pozwanej M. K. w zakresie obowiązku obejmującego zapłatę na rzecz wierzycielki kwoty 58.500 zł.

(dowód: postanowienie k. 36–37)

W trakcie postępowania egzekucyjnego wywołanego wnioskiem powoda, wniosek o wyegzekwowanie należności alimentacyjnych przeciwko dłużnikowi A. K. (1) złożyła także H. S. (1) – przedstawicielka ustawowa małoletnich dzieci dłużnika, w tym małoletniej pozwanej. Postępowanie egzekucyjne toczy się pod sygn. Kmp 30/16.

(okoliczność bezsporna)

W toku postępowania egzekucyjnego toczącego się pod sygn. Km 3274/14 sprzedano jedyny składnik majątkowy dłużnika w postaci lokalu mieszkalnego o powierzchni użytkowej 54,4 m ² wraz z pomieszczeniami przynależnymi o powierzchni użytkowej 92,3 m ² położonego w P. przy ul. (...). Postanowienie Sądu Rejonowego Poznań-Grunwald i Jeżyce w Poznaniu o przesądzeniu prawa własności rzeczonej nieruchomości na rzecz nabywcy K. B. uprawomocniło się w dniu 14 września 2017r. Oprócz powoda, wierzycielami hipotecznymi egzekwującymi swoje wierzytelności są (...) Bank (...) S.A. w W. i Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł..

(dowód: wniosek k. 28, obwieszczenie k. 29, postanowienie k. 30-30v, postanowienie z klauzulą prawomocności na k. 403-403v w dołączonych aktach sprawy pod sygn. Km 3272/14)

Postanowieniem z dnia 15 listopada 2017r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym Poznań-Grunwald i Jeżyce w Poznaniu A. K. (2) sporządził projekt planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w P.. Komornik ustalił sumę podlegającą podziałowi na kwotę 213.482,76 zł, na którą składa się cena nabycia lokalu w wysokości 213.133,33 zł oraz odsetki depozytowe w wysokości 349,43 zł wyliczone na dzień wydania postanowienia. Komornik ustalił również, że w podziale wspomnianej kwoty biorą udział należności następujących wierzycieli:

-powoda Banku (...) S.A. w wysokości 118.980,56 zł tytułem należności głównej, 107.562,11 zł tytułem zaległych odsetek i dalsze odsetki dzienne w wysokości 32,06 zł, 2.814,08 zł tytułem kosztów poprzedniej egzekucji, 2.841,12 zł tytułem spłaty zaliczki oraz w kwocie 2.841,12 zł tytułem pozostałych kosztów,

- małoletnich dzieci dłużnika w łącznej wysokości 171.720,12 zł, w tym małoletniej pozwanej w kwocie 57.240,04 zł,

-Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Poznań – Grunwald i Jeżyce w Poznaniu A. K. (2) z wierzytelnością z tytułu opłat egzekucyjnych w kwocie 8.028,22 zł. i z tytułu kosztów egzekucyjnych w łącznej kwocie 32.207,44 zł.,

-Sądu Rejonowego Poznań – Grunwald i Jeżyce w Poznaniu z wierzytelnością w kwocie 100 zł z tytułu opłaty stałej.

Zgodnie ze sporządzonym planem w pierwszej kolejności zaspokojeniu podlegały koszty egzekucyjne, a mianowicie kwota 100 zł na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Poznań – Grunwald i Jeżyce w Poznaniu oraz kwota łączna 40.235,66 zł na rzecz Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowy Poznań – Grunwald i Jeżyce w Poznaniu. Kolejnemu zaspokojeniu podlegały należności alimentacyjne przysługujące małoletnim wierzycielom, w tym małoletniej pozwanej, w łącznej kwocie 167.491,90 zł. Następnie kwota 5.655,20 zł przypadać miała powodowi jako wierzycielowi hipotecznemu. Wierzytelności pozostałych wierzycieli hipotecznych nie zostaną zaspokojone.

(dowód: postanowienie k. 32-34)

W dniu 1 października 2018r. zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne pod sygn. akt Kmp 20/18, na podstawie tytułu wykonawczego - wyroku Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 14 października 2015r. w sprawie o sygn. akt I C 430/15 w zakresie alimentów na rzecz małoletnich dzieci A. K. (1), w tym małoletniej pozwanej M. K..

Postanowieniem z dnia 16 października 2018r. postępowanie egzekucyjne zostało zawieszone na wniosek przedstawicielki małoletnich H. S. (1). Stan zadłużenia w sprawie wyniósł 73.463,15 zł, zaś w toku egzekucji wyegzekwowano kwotę 1.870,80 zł z czego kwotę 1.862,80 zł przekazano na konto depozytowe Ministra Finansów.

(dowód: pismo Komornika Sądowego k.112)

A. K. (1) prowadził działalność gospodarczą począwszy od 1999 roku. W kolejnych latach osiągnął następujące dochody netto: w roku 2009 osiągnął dochód w wysokości 461.787,97 zł, w roku 2010 w wysokości 374.251,12 zł., w roku 2011 w wysokości 78.242,01, a w roku 2012 w wysokości 233.308,02 zł. H. S. (1), z uwagi na wykonywaną profesję, prowadziła księgowość męża.

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Sieradzu z dnia 18 sierpnia 2011r. w sprawie VGzd 4/10 wobec A. K. (1) orzeczono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek praz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu na okres czterech lat. Postanowienie uprawomocniło się dnia 13.04.2012r.

(dowód: wyjaśnienia przedstawiciela ustawowego pozwanej M. H. S. na rozprawie w dniu 10.01.2019r. od min. 00:25:43 potwierdzone zeznaniami k. 124, zeznania podatkowe k. 19 – 30 w aktach w aktach sprawy o sygn. akt I C 430/15, postanowienie k. w aktach VGzd 4/10, pozew k. 2-8 w aktach I C 430/15)

H. S. (1) w latach 2011-2015 prowadziła działalność gospodarczą w zakresie obsługi rachunkowej. Przedstawicielka ustawowa małoletniej pozwanej osiągnęła z prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej w 2011 roku zysk w wysokości 9.000 zł, w roku 2012 w wysokości 2.916 zł, w roku 2013 w wysokości 5.250 zł, w roku 2014 w wysokości 2.416 zł, w roku 2015 w wysokości 2.416 zł. Począwszy od września 2015r. H. S. (1) zakończyła prowadzenie wspomnianej działalności i zatrudniła się na etacie za miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości ok. 4.000 zł. H. S. (1) posiada wykształcenie wyższe, jest inżynierem, ale mimo to wykonuje zawód księgowej.

(dowód: wyjaśnienia przedstawiciela ustawowego pozwanej M. H. S. złożone na rozprawie w dniu 10.01.2019r. min. 00:20:43 potwierdzone zeznaniami k. 124)

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o przedłożone do akt dokumenty, których autentyczność nie była kwestionowana przez żadną ze stron, a których wiarygodność nie budziła wątpliwości, tym bardziej że oryginały wszystkich powołanych wyżej dokumentów znajdują się w dołączonych aktach spraw o sygn.: II Co 6079/16, Kmp 20/18, Km 3272/14 oraz I C 430/15. Ponadto, Sąd poczynił ustalenia faktyczne na podstawie dokumentów znajdujących się w dołączonych aktach sprawy o sygn. V Gzd 4/10.

Na miano wiarygodnych zasługiwały zeznania przedstawiciela ustawowego małoletniej pozwanej M. H. S. w tej części, w jakiej podnoszone przez nią okoliczności znajdują odzwierciedlenie w treści przedłożonych w sprawie dokumentów. W pozostałym zakresie Sąd odmówił jej wiarygodności, albowiem ich treść nie koreluje z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, a ponadto w znacznej części jej zeznania jawią się jako niespójne, nielogiczne i wewnętrznie sprzeczne.

Za niewiarygodne zostały w szczególności uznane twierdzenia H. S. (1) o tym, że A. K. (1) nie łożył na utrzymanie dzieci, w tym małoletniej pozwanej począwszy od 2010-2011r. W pierwszej kolejności należy wskazać, że przedstawicielka ustawowa pozwanej była w posiadaniu deklaracji podatkowych męża (przedłożyła je wraz z pozwem rozwodowym), a co więcej (jak wynika z pozwu rozwodowego) prowadziła jego księgowość, zatem przyjąć należało, że wiedziała jaki dochód netto osiąga jej ówczesny mąż, a także jakie posiada wydatki. Skoro H. S. (1) była świadoma bilansu zysków i strat z działalności gospodarczej męża, to jako mało prawdopodobne należy uznać, iż aż do 2015 roku zgadzała się na to, aby mąż nie łożył na potrzeby rodziny, tym bardziej, że A. K. (1) uzyskiwał ponadprzeciętne dochody z prowadzonej działalności, a tym samym jego możliwości płatnicze były wysokie. Ponadto, po skonfrontowaniu twierdzeń H. S. (1) o niełożeniu przez męża na utrzymanie rodziny, z jej twierdzeniami podnoszonymi co do zamieszkiwania A. K. (1) we wspólnym miejscu zamieszkania rodziny w toku rozprawy rozwodowej w sprawie I C 430/15, stwierdzić należy, że jest ona niekonsekwentna w swoich zeznaniach. Podkreślenia wymaga, iż podczas rozprawy rozwodowej H. S. (1) twierdziła, że „wyrzuciła” męża z domu w 2012 roku, albowiem znęcał się na nią psychicznie od 2011r., zaś w toku niniejszego postępowania H. S. (1) zeznała, że A. K. (1) „całkowicie” wyprowadził się z domu w 2015 roku. Skoro A. K. (1) – według twierdzeń H. S. - nie łożył na utrzymanie dzieci i domu począwszy od 2011 roku, to nielogicznym jest, aby H. S. (1) pozwalała na zamieszkiwanie męża w miejscu zamieszkania rodziny aż do 2015 roku mimo faktycznego rozpadu ich małżeństwa od kilku lat, a także wieloletnim braku jego pomocy finansowej.

Ponadto mając na względzie umiarkowaną wysokość zarobków H. S. (1) oraz wysokość potrzeb małoletnich dzieci, H. S. (1) nie byłaby w stanie jedynie z własnych dochodów utrzymać domu i zaspokoić wszystkich potrzeb dzieci.

Przedstawicielka ustawowa małoletniej pozwanej nie była w stanie logicznie wytłumaczyć, dlaczego wystąpiła przeciwko mężowi o alimenty na dzieci dopiero w lutym 2015 roku, a tym samym dopiero po upływie 5 lat od rzekomego braku partycypacji A. K. (1) na utrzymanie rodziny. Należy zwrócić uwagę, że H. S. (1) posiada wykształcenie wyższe, posiada tytuł inżyniera, od kilku lat wykonuje zawód księgowej. Z jej zachowania i wypowiedzi w toku zeznań na rozprawie w niniejszym postępowaniau wynika, że jest ona osobą inteligentną, zaradną życiowo. Tym bardziej, w ocenie Sądu, nieprawdopodobne jest aby tak długo oczekiwała na zmianę postępowania ojca swoich dzieci w zakresie łożenia na ich utrzymanie, a w konsekwencji zwlekała z decyzją o zainicjowaniu przeciwko A. K. (1) postępowania o zaspokajanie potrzeb rodziny czy alimenty.

Kolejnym argumentem na niewiarygodność zeznań H. S. (1) co do przyczyn braku wystąpienia powództwem o alimenty przed 2015r. jest ich niespójność. Z jednej strony wskazywała, że nie chciała występować przeciwko mężowi, ponieważ chciała się skupić na dziecku, z drugiej podnosiła także, że miała świadomość długów męża i nie chciała „pogłębiać” jego niewypłacalności. H. S. (1) tłumaczyła również, że nie wiedziała jak zainicjować postępowanie na podstawie tego uznania długu, co stoi w sprzeczności z podejmowanymi przez nią czynnościami w postępowaniu egzekucyjnym. H. S. (1) najpierw bowiem złożyła wniosek do sądu o nadanie klauzuli wykonalności na akt notarialny zawierający uznanie długu, uzyskała tę klauzulę i przyłączyła się do egzekucji prowadzonej z wniosku powoda z jedynego składnika majątku A. K. (1) – lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w P. przy ul. (...). Kolejno, w 2018 roku złożyła wniosek o egzekucję alimentów od daty wskazanej w wyroku rozwodowym tj. od 25.02.2015 r. do czerwca 2017r. Od tej daty bowiem, aż do dziś A. K. (1) płaci alimenty zgodnie z rozstrzygnięciem zawartym w wyroku rozwodowym tj. po 3.500 zł miesięcznie. Co więcej, H. S. przyłączając się do egzekucji prowadzonej przez powoda jako tytuł wykonawczy złożyła przedmiotowy akt notarialny zaopatrzony w sądową klauzulę wykonalności, uznając, iż najpierw dochodziła będzie wierzytelności „najstarszych”.

Jako niewiarygodne należało uznać twierdzenia H. S. (1) w zakresie jakim podnosiła, że zaciągnęła pożyczkę gotówkową w banku w 2011 roku w wysokości 60.000 zł, a ponadto w grudniu 2012 roku dodatkowo pożyczyła jeszcze 30.000 zł, które spożytkowała na zaspokojenie bieżących potrzeb rodziny. W ocenie Sądu zeznania H. S. (1) co do ujawnionego przez nią celu zaciągnięcia pożyczki jawią się jako mało prawdopodobne. Zdaniem Sądu jest zupełnie nielogiczne, aby wykształcona kobieta, której relacje z mężem – jak twierdziła - były trudne począwszy od 2005 roku, nad którą mąż miał znęcać się psychicznie od 2011r., nie złożyła przeciwko A. K. (1) powództwa o alimenty, tylko zaciągnęła pożyczkę. Zauważyć też należy, iż okres zawarcia umów pożyczek pokrywa się z okresem rozpoczęcia przez H. S. (1) działalności gospodarczej. Nasuwa się spostrzeżenie, iż celem H. S. (1) mogło być raczej pozyskanie środków na rozwój tej działalności.

W świetle tych wszystkich okoliczności za niepolegające na prawdzie uznane zostały zeznania H. S., że A. K. (1) nie łożył na utrzymanie dzieci, w tym małoletniej pozwanej począwszy od 2010 – 2011 roku.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Podstawą prawną dochodzonego przez powoda roszczenia jest przepis art. 527 k.c., zgodnie z którym gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.

Zgodnie z treścią paragrafu 2 przytoczonego przepisu czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Z kolei paragraf 3 wprowadza domniemania prawne, stanowiąc, że jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Z powyższego wynika, że przesłanki uznania czynności prawnej za bezskuteczną wobec wierzyciela, czyli tzw. skargi pauliańskiej, są następujące:

- istnienie wierzytelności objętej ochroną prawną,

- dokonanie przez dłużnika czynności prawnej,

- czynność prawna dokonana przez dłużnika doprowadziła do pokrzywdzenia wierzyciela, gdyż dłużnik stał się niewypłacalny (albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności),

- uzyskanie przez osobę trzecią na skutek tej czynności korzyści majątkowej,

- świadomość dłużnika konsekwencji swojego działania, dłużnik musi zdawać sobie sprawę, że działa z pokrzywdzeniem wierzyciela,

- osoba trzecia, która uzyskała korzyść majątkową, wiedziała (lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć) o tym, że dłużnik działa ze świadomością pokrzywdzenia swojego wierzyciela.

Przesłanki te muszą zostać spełnione kumulatywnie.

Wystąpienie ostatniej z wymienionych przesłanek jest objęte domniemaniem prawnym ustanowionym przez § 3 art. 527 k.c., którego to przedstawiciel ustawowy pozwanej w toku procesu nie tylko nie zdołał obalić, to nawet przyznał, iż w dacie złożenia przez A. K. (1) oświadczenia o uznaniu długu miał wiedzę o jego milionowych długach oraz toczącej się egzekucji z nieruchomości położonej w P. przy ul. (...). Natomiast ciężar wykazania pozostałych przesłanek, zgodnie z regułą wyrażoną w art. 6 k.c., spoczywał na wierzycielu- Banku (...) S.A. w W..

Na podstawie analizy okoliczności faktycznych niniejszej sprawy Sąd doszedł do przekonania, iż zostały spełnione wszystkie przesłanki warunkujące możliwość uznania bezskuteczności czynności prawnych w postaci uznania długu oraz poddania się egzekucji w stosunku do powoda. Innymi słowy, w przedmiotowym postępowaniu powód sprostał obowiązkowi wykazania przesłanek warunkujących uwzględnienie powództwa.

Istnienie wierzytelności powoda objętej ochroną wynikało z tytułu wykonawczego- bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...)/łd/2010 z dnia 7.12.2010r., zaopatrzonego przez Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli klauzulą wykonalności postanowieniem z dnia 15.12.2010r. w sprawie I Co 2785/10. Ta wierzytelność nie była kwestionowana przez pozwaną.

Dłużnik, w osobie A. K. (1), dokonał zaś czynności prawnych w postaci: złożenia oświadczenia o uznaniu długu z tytułu przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny w postaci alimentów na małoletnią pozwaną za okres od dnia 01.03.2012r. do dnia 20.11.2015r. w kwocie 58.500 zł oraz oświadczenia o dobrowolnym poddaniu się egzekucji na rzecz pozwanej do kwoty 58.500 zł. Te okoliczności były w sprawie bezsporne.

Jeżeli chodzi o przesłankę pokrzywdzenia powoda jako wierzyciela, to w pierwszej kolejności wyjaśnić należy, iż niewypłacalność w rozumieniu § 2 art. 527 k.c. oznacza taki stan majątku dłużnika, w którym egzekucja nie może przynieść zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej przeciwko temu dłużnikowi (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24.01.2000r., sygn. akt III CKN 554/98, Lex nr 52736). Przy czym nie każda czynność prawna powodująca zmniejszenie majątku dłużnika może być uznana za krzywdzącą dla wierzycieli. Nie będzie miała ona takiego charakteru wówczas, gdy dłużnik w zamian za swoje świadczenie uzyskał ekwiwalent, który nadal znajduje się w jego majątku lub posłużył mu do zaspokojenia wierzycieli (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7.12.1999r., sygn. akt I CKN 287/98, Lex nr 147235).

Przekładając powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że niewątpliwie wskutek uznania przez A. K. (1) długu alimentacyjnego oraz złożenia oświadczenia o dobrowolnym poddaniu się egzekucji uznanych przez niego alimentów, dłużnik stał się niewypłacalny w rozumieniu cytowanego wyżej przepisu. W pierwszej kolejności zwrócić należy uwagę, że zakwestionowana czynność prawna dokonana przez dłużnika w dniu 19.03.2016r. polegająca na uznaniu rzekomego długu alimentacyjnego została przedsięwzięta w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego z nieruchomości położonej w P. przy ul. (...). Skutkowała ona tym, że komornik włączył należność alimentacyjną w łącznej kwocie 167.491,90 zł do planu podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości. Z uwagi zaś na kolejność zaspokajania wierzytelności uregulowaną w art. 1025 § 1 k.p.c. oraz wynikające z tego przepisu pierwszeństwo i uprzywilejowanie należności pozwanej, powód został uwzględniony w podziale sumy przypadającej poszczególnym wierzycielom w minimalnym zakresie – co do kwoty 5.655,20 zł- podczas gdy wierzytelność powoda w zakresie samej należności głównej wynosi ok. 119.000 zł, co do odsetek około 107.000 zł, nie wspominając już o dalszych odsetkach i kosztach postępowania egzekucyjnego poniesionych przez powoda.

Istotną okolicznością jest ta, iż wspominana nieruchomość lokalowa położona w P. to jedyny wartościowy składnik majątku dłużnika. A. K. (1) nie dysponuje bowiem majątkiem, poza wspominaną nieruchomością, który pozwalałby w toku egzekucji zaspokoić wszystkie zobowiązania wobec swoich wierzycieli, w tym powoda. W toku prowadzonych postępowań egzekucyjnych (w 2011r. oraz od 2014r. do chwili obecnej) nie ustalono przecież innych składników majątku dłużnika, do których powód mógłby skierować skuteczną egzekucję i uzyskać zaspokojenie z uwzględnieniem uprzywilejowania pozwanej. Nie można również tracić z pola widzenia, że dłużnik w zamian za swoje świadczenie nie uzyskał żadnego ekwiwalentu od pozwanej, do którego powód - bądź pozostali wierzyciele - mógłby skierować egzekucję. Reasumując, na podstawie przytoczonych okoliczności uznać należało, że spełniona została przesłanka pokrzywdzenia wierzyciela.

W świetle niniejszej sprawy nie ulegało wątpliwości, że konsekwencją dokonania przez A. K. (1) zakwestionowanych czynności prawnych było uzyskanie przez małoletnią pozwaną korzyści majątkowej. Pozwana stała się bowiem właścicielką środków pieniężnych w wysokości 58.500 zł bez jakiegokolwiek ekwiwalentu.

Przystępując do rozważań kolejnej przesłanki, Sąd orzekający miał na względzie okoliczność, że zakwestionowana czynność prawna A. K. (1) z dnia 19.03.2016 r. polegająca na uznaniu rzekomego długu alimentacyjnego została przedsięwzięta w egzekucji prowadzonej z nieruchomości stanowiącej własność dłużnika. Wobec tego A. K. (1) w dniu dokonania spornych czynności prawnych posiadał wiedzę o istnieniu wymagalnych zobowiązań wobec powoda i innych wierzycieli oraz o egzekucji toczącej się przeciwko niemu z tych tytułów. Zdaniem Sądu dłużnik miał też świadomość, że składając oświadczenie o uznaniu długu wyzbywa się tym samym wartościowego składnika majątku (sumy uzyskanej z egzekucji), z którego potencjalnie mogliby się zaspokoić jego wierzyciele, w tym powód. Nie należy tracić z pola widzenia także faktu, iż uznanie zobowiązania alimentacyjnego wobec pozwanej dotyczyło świadczeń za okres przeszły, nie obejmowało bieżących świadczeń dłużnika. Co więcej, łączna kwota alimentów uznanych przez A. K. (1) objęta aktem notarialnym z dnia 19.03.2016r. byłaby kwotą tożsamą z kwotą możliwą do uzyskania przez bank. Ponadto, ujawniony w toku toczących się postępowań egzekucyjnych stan majątkowy A. K. (1) poddaje w wątpliwość jego możliwości zarobkowe, które uzasadniałyby złożenie przez niego kwestionowanego oświadczenia o uznaniu długu w wysokości po 58.500 zł na każde z trojga małoletnich dzieci dłużnika, w tym na małoletnią pozwaną. Poza tym, mając na względzie wysokość uznanej wierzytelności oraz czas za jaki ma przysługiwać, można stwierdzić, że wysokość alimentów uznanych na rzecz pozwanej wynosiłaby kwotę 1.360 zł miesięcznie (58.500 zł :43 miesiące). Jest to kwota wyższa niż ustalony wyrokiem rozwodowym z dnia 14.10.2015r. zakres obowiązku alimentacyjnego A. K. (1) wobec małoletniej M. K.. Wątpliwości budzi również fakt, że w tym samym akcie notarialnym dłużnik poddał się jednocześnie egzekucji co do alimentów na rzecz małoletnich dzieci w tożsamej wysokości i za tożsamy okres. Trudno jednak przyjąć, że usprawiedliwione koszty utrzymania dzieci w różnym wieku kształtują się na tym samym poziomie, tym bardziej, że zwiększone potrzeby posiada najmłodsza córka dłużnika R. K. z uwagi na zdiagnozowaną u niej wadę serca (co wynika z uzasadnienia wyroku rozwodowego).

Nie można również zapominać, że uznanie przez A. K. (1) obowiązku alimentacyjnego wobec swoich dzieci w wysokości 4.000 zł miesięcznie nie znajdowało odzwierciedlenia w realnych - w tamtym czasie - możliwościach zarobkowych dłużnika, wobec którego prowadzona w analogicznym czasie egzekucja była bezskuteczna, a w jej toku dłużnik nie pracował, ani nie posiadał żadnego źródła dochodu.

O świadomości działania przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzyciela świadczy także fakt, iż A. K. (1) zobowiązał się do uiszczenia kwoty 58.500 zł na rzecz małoletniej pozwanej w terminie do 2 kwietnia 2016r., a więc w okresie dwóch tygodni od poddania się egzekucji. Mając na uwadze sytuację materialną A. K. (1), w jakiej wówczas się znajdował, ten termin do spełnienia świadczenia jawił się jako nierealny.

Nadto, wątpliwości Sądu budzą również okoliczności złożenia przez A. K. (1) spornych oświadczeń. Jak wynika bowiem z zeznań przedstawicielki ustawowej małoletniej pozwanej, nie inicjowała ona złożenia przez dłużnika tegoż oświadczenia, było wręcz odwrotnie. To A. K. (1) zaangażował całe spotkanie u notariusza.

Całokształt przytoczonych wyżej okoliczności świadczy bez cienia wątpliwości, że dłużnik A. K. (1) działał ze świadomością i w zamiarze pokrzywdzenia powoda.

Konkludując, zdaniem Sądu, A. K. (1) dobrowolnie uznał dług i poddał się egzekucji w celu pozbawienia innych wierzycieli, w tym powoda, możliwości zaspokojenia z kwoty uzyskanej z egzekucji.

Należy jeszcze nadmienić, że Sąd nie podziela stanowiska pozwanej jakoby wniesione przez powoda powództwo jest przejawem nadużycia prawa (art. 5 k.c.), a mianowicie miałoby stanowić naruszenie zasad współżycia społecznego, a konkretnie zasady uczciwości i lojalności względem rodziny i małoletnich dzieci. Pokreślenia wymaga, że przedstawicielka ustawowa małoletniej pozwanej przyznała w toku procesu, że wszystkie potrzeby małoletniej, zarówno w okresie objętym uznaniem długu, jak i w chwili obecnej, były zaspokajane. Zwrócić należy również uwagę, że H. S. (1) nie występowała z powództwem przeciwko A. K. (1) o zaspokajanie potrzeb rodziny przed dniem wniesienia pozwu rozwodowego. Po uzyskaniu zaś orzeczenia rozwodowego zawierającego rozstrzygnięcie w zakresie alimentów na małoletnią pozwaną, egzekucję – na wniosek wierzycielki alimentacyjnej- wszczęto dopiero po dwóch latach od wydania orzeczenia, pomimo, że - jak twierdziła H. S. (1) - jej były mąż nie uiszczał alimentów na rzecz córki. Nie sposób zatem uznać, aby uwzględnienie wytoczonego przeciwko małoletniej pozwanej powództwa, miałoby stanowić naruszenie zasady uczciwości i lojalności. Wszak to nieuczciwe zachowanie dłużnika w osobie A. K. (1) polegające na dokonaniu czynności skutkujących pozbawieniem wierzyciela – powoda możliwości zaspokojenia wymagalnego zobowiązania, może także wpłynąć na sytuację osób fizycznych, w tym małoletnich dzieci. Nie sposób przecież zaprzeczyć, że z losami wierzyciela jako osoby prawnej również skorelowane są losy osób fizycznych, posiadających w niej udziały czy zarządzających nią.

Ponadto, w ocenie Sądu, na podstawie zebranego materiału dowodowego nie sposób uznać, aby małoletniej pozwanej przysługiwały wobec A. K. (1) roszczenia alimentacyjne objęte zakwestionowanym oświadczeniem o uznaniem długu. Pozwana nie przedstawiła bowiem żadnych dowodów świadczących o istnieniu zobowiązania A. K. (1) wobec niej. Jak już wspominano, A. K. (1) uznał dług w postaci potrzeb rodziny za okres od dnia 1.03.2012r. do dnia 20.11.2015r. W tym czasie małżonkowie K. pozostawali w związku małżeńskim, a H. S. (1) nie występowała przeciwko mężowi z powództwem o zaspokajanie potrzeb rodziny. Ponadto, przedstawicielka ustawowa małoletniej w toku niniejszego postępowania przyznała, że wszelkie potrzeby dzieci były w tym czasie zaspokojone, mimo – jak twierdziła H. S. - braku partycypacji w kosztach utrzymania rodziny A. K. (1). W tym kontekście stwierdzić należy, że nie zasługuje na udzielenie ochrony prawnej sztucznie wykreowana wierzytelność przysługująca małoletniej pozwanej, tylko po to, aby udaremnić zaspokojenie innych wierzycieli rzekomego dłużnika alimentacyjnego. Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec ich dzieci nie może być traktowany jako swoista droga służąca do wyprowadzenia środków z majątku nieuczciwego dłużnika.

Wyjaśnić jeszcze trzeba, iż pozwana w toku procesu mylnie sugerowała, że alimenty objęte spornym oświadczeniem, w którym A. K. (1) zobowiązał się uiszczać na rzecz małoletniej M. K. zostały orzeczone wyrokiem Sądu Okręgowego w sprawie rozwodowej małżonków K.. Zauważyć jednak należy, że przytoczone orzeczenie zostało wydane w dniu 14 października 2015r., zaś okres objęty spornym oświadczeniem o uznaniu długu oraz poddaniu się egzekucji rozpoczyna się już od dnia 1 marca 2012r. W ocenie Sądu podkreślenia również wymaga, że w ramach postępowania rozwodowego A. K. (1) przyznał wszelkie okoliczności podniesione przez H. S. (1) w pozwie, w tym również jej twierdzenia dotyczące zakresu usprawiedliwionych potrzeb ich małoletnich dzieci oraz swoich możliwości majątkowych. Taka postawa A. K. (1) budzi wątpliwości z punktu widzenia zasad doświadczenia życiowego, albowiem w tamtym czasie dłużnik znajdował się w bardzo trudnej sytuacji materialnej, toczyły się przeciwko niemu postępowania egzekucyjne. Dłużnik zdawał sobie sprawę z faktu, iż jego zadłużenie wobec wszystkich swoich wierzycieli sięga prawie miliona złotych. A. K. (1) świadomie zatem przedstawiał swoją sytuację majątkową jako dobrą, a jego działanie nakierowane było świadomie na pokrzywdzenie pozostałych wierzycieli.

Zaznaczyć należy także, iż pod sygnaturą I C 595/18 przed tutejszym Sądem toczy się postępowanie z powództwa tego samego co w niniejszej sprawie powoda, w tym samym przedmiocie przeciwko pozostałej dwójce dzieci A. K. (1) tj. małoletniej R. K. i małoletniemu S. K.. Łączna kwota rzekomych zobowiązań dłużnika wobec dzieci miała wynosić 175.500 zł.

Mając na uwadze powyższe rozważania, na podstawie art. 527 k.c. orzeczono jak w punkcie I wyroku.

W punkcie II części dyspozytywnej orzeczenia, Sąd odstąpił od obciążenia pozwanej kosztami procesu na rzecz strony powodowej na podstawie art. 102 k.p.c., uznając, że w niniejszej sprawie zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony, o jakim mowa w tym przepisie. W ocenie Sądu orzekającego za odstąpieniem od obowiązku zwrotu przez pozwaną na rzecz powoda kosztów procesu przemawia przede wszystkim okoliczność, że pozwana M. K. jest dzieckiem, osobą niepełnoletnią, pozostającą całkowicie na utrzymaniu rodziców, nie posiadającą ani własnego dochodu ani majątku. Poza tym, pozwana nie powinna zostać obciążona zobowiązaniami powstałymi de facto w wyniku nieuczciwego postępowania jej ojca, tym bardziej, że z uwagi na swój wiek nie posiada żadnego rozeznania co do skutków dokonanego na jej rzecz przysporzenia.

SSR Katarzyna Porada-Łaska