Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 sierpnia 2018r.

Sąd Rejonowy w Rybniku Wydział IV Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Grażyna Kursa

Protokolant: Aldona Maciończyk

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 sierpnia 2018r. w R.

sprawy z powództwa małoletniej J. P. (1) działającej przez matkę B. P., B. P., J. P. (2)

przeciwko S. P.

o alimenty

1)  zasądza od pozwanego S. P. na rzecz małoletniej powódki J. P. (1) alimenty w kwocie po 800 zł (osiemset złotych) miesięcznie płatne do rąk matki małoletniej powódki B. P. do dnia 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat począwszy od dnia 1 marca 2018r.;

2)  zasądza od pozwanego S. P. na rzecz powódki J. P. (2) alimenty w kwocie po 1000 zł (tysiąc złotych) miesięcznie płatne do dnia 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat począwszy od dnia 1 marca 2018r.;

3)  oddala powództwo w pozostałej części;

4)  zasądza od pozwanego na rzecz powódki J. P. (1) kwotę 1800zł (tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego;

5)  zasądza od pozwanego na rzecz powódki J. P. (2) kwotę 3600zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego;

6)  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1080zł (tysiąc osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania;

7)  nadaje wyrokowi w punkcie 1 i 2 rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akta IV RC 92/18

UZASADNIENIE

Małoletnia powódka J. P. (1), działająca przez matkę, a zarazem powódkę B. P., oraz jej siostra J. P. (2), domagały się od pozwanego S. P. alimentów w wysokości po 800 zł na rzecz J. P. (1), po 1000 zł na rzecz J. P. (2) i po 500 zł na rzecz B. P., począwszy od 1 marca 2018 roku.

W uzasadnieniu tych żądań, powódki wskazały, iż przekazywane przez zobowiązanego dobrowolne środki, sięgające 600 zł miesięcznie, nie wystarczają na pokrycie wydatków rodziny. Wskazano przy tym, że pozwany osiąga miesięcznie dochód rzędu 4000 zł netto i poza wskazaną powyżej kwotą nie uczestniczy w utrzymaniu córek i żony, które mają prawo do równej stopy życiowej. (k. 3-5)

Pozwany S. P., w odpowiedzi na pozew, uznał częściowo roszczenie córek, zgadzając się na alimenty w wysokości po 400 zł miesięcznie na rzecz każdej uprawnionej.
W pozostałym zakresie wnosił o oddalenie powództw. Podkreślił, iż jego żona jest w stanie samodzielnie zaspokoić własne potrzeby, stąd jej roszczenie jest nieuzasadnione. W zakresie żądań alimentacyjnych dzieci wskazał, iż nie stać go na płacenie wyższych świadczeń, gdyż po odjęciu własnych uzasadnionych wydatków, w jego dyspozycji pozostają nieznaczne środki. (k. 27-28v)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

B. P. i pozwany pozostają w związku małżeńskim, z którego pochodzą dwie córki: 15-letnią J. i 20-letnią J.. Pomiędzy stronami nie toczy się sprawa o rozwód ani separację. W 2005 roku między małżonkami ustanowiono umowną rozdzielność majątkową.

Małżonkowie pozostają współwłaścicielami domu jednorodzinnego, w którym mieszka małoletnia powódka wraz z matką i babcią. Wydatki mieszkaniowe sięgają kwoty 1000 zł miesięcznie, a w tym: opał 500 zł, woda i wywóz ścieków 150 zł, energia elektryczna 220 zł, wywóz odpadów 55 zł, podatek 70 zł. W przeliczeniu na mieszkańca, jest to kwota rzędu 330 zł miesięcznie. B. P. dotychczas nie pobierała od matki żadnych należności z tytułu korzystania z nieruchomości, bacząc na jej stan zdrowia, niskie dochody i własne wydatki. Nie wykazano przy tym, aby w rzeczywistości nie była ona w stanie partycypować w wydatkach nieruchomości kwotą 330 zł. Nie ujawniono także innych okoliczności, które nakazywałyby zwolnić ją z tych opłat.

(dowód: odpisy aktów urodzenia k. 7-8, odpis aktu małżeństwa k. 9, wypis aktu notarialnego 10, zeznania stron k. 65v-66v, 72-72v).

B. P. ma 43 lata, jest osobą ogólnie zdrową. Jest zatrudniona jako pracownik biurowy w pełnym wymiarze czasu pracy, osiągając wynagrodzenie rzędu 3600 zł netto miesięcznie. W skład jej kosztów utrzymania wchodzą m.in.: wyżywienie 700 zł, środki czystości 150 zł, odzież, obuwie 150 zł, studia podyplomowe i wydatki na dodatkowe zajęcia języka angielskiego 500 zł, udział w opłatach mieszkaniowych 330 zł, paliwo i utrzymanie samochodu 500 zł, telefon około 150 zł – łącznie 2500 zł. Z własnych środków opłaca ona także córkom polisy posagowe w łącznej kwocie 750 zł oraz wpłaca po 250 zł na fundusz inwestycyjny. Po uwzględnieniu powyższych kwot, w jej dyspozycji pozostają środki w wysokości około 100 zł. Dysponuje ona akcjami spółki (...), w pakiecie podstawowym 75 sztuk. Przy uwzględnieniu rezygnacji z opłacania instrumentów oszczędnościowo-ubezpieczeniowych, dysponowałaby ona kwotą około 1100 zł.

Małoletnia J. kontynuuje edukację szkolną. Pozostaje pod stałą opieką neurologiczną z uwagi na nawracające bóle głowy. Dysponuje orzeczeniem Poradni P.-Pedagogicznej o ujawniających się zaburzeniach emocji. Jej wydatki to: udział w opłatach lokalowych 330 zł, wyżywienie 550 zł, leki, wizyty lekarskie i witaminy 150 zł, środki czystości 100 zł, organizacja wypoczynku, wydatki szkolne i rozrywka 200 zł, odzież i obuwie 200 zł – łącznie 1530 zł miesięcznie.

J. P. (2) studiuje pedagogikę w systemie zaocznym. Jej zajęcia odbywają się
w każdy weekend od piątku do niedzieli. Dodatkowo ma obowiązek odbycia nieodpłatnych praktyk, które utrudniają jej podjęcie pracy w pełnym wymiarze czasu. Uwzględniając jednak wolny czas w tygodniu (od poniedziałku do wtorku) z wyłączeniem kilkutygodniowych praktyk, przyjęto, że jest ona w stanie podjąć pracę chociażby na ½ etatu, z czego mogłaby uzyskać dochód rzędu 750 zł miesięcznie.

Od października 2017 roku mieszka z konkubentem, który w całości ponosi wydatki lokalowe. Starsza z córek pozwanego choruje na nawracające infekcje górnych dróg oddechowych. Poza tym jest osobą ogólnie zdrową.

Jej wydatki to m.in. czesne i inne opłaty na studiach 450 zł, wyżywienie, środki czystości i leki około 620 zł, dojazdy na uczelnię 200 zł, odzież, obuwie 170 zł, rozrywka i organizacja wypoczynku 170 zł. Bacząc na fakt, że konkubent powódki nie ma obowiązku prawnego jej utrzymania, należałoby także uwzględnić, że winna ona partycypować w opłatach lokalowych, kwotą co najmniej 300 zł miesięcznie. Łączne jej potrzeby to zatem ponad 1900 zł miesięcznie.

( dowód: zeznania stron k. 65v-66v, 72-72v, informacje o dochodach k. 11-13, zestawienie kosztów utrzymania k. 14, zaświadczenie pracodawcy k. 69, zaświadczenie uczelni k. 59-60, umowa o pracę tymczasową k. 61)

Pozwany ma 46 lat. Pracuje jako górnik. Jego dochód sięga łącznie około 5100 zł netto miesięcznie (w tym zasadnicza pensja, nagrody, premie – ponad 4700 zł oraz kartki żywnościowe około 400 zł).

Aktualnie leczy się psychiatrycznie, na zwyrodnienie kręgosłupa oraz w związku
z problemami urologiczno-gastrologicznymi. Uczęszcza także na terapię odwykową. Był skazany za znęcanie się nad żoną i w lutym 2018 roku został eksmitowany. Obecnie wynajmuje mieszkanie. Za czynsz i media płaci łącznie 1400 zł. Jego pozostałe wydatki to: wyżywienie 700 zł, leki 300 zł, środki czystości 150 zł, odzież i obuwie 200 zł, ubezpieczenie OC samochodu i motoroweru około 60 zł (700 zł rocznie), telefon i Internet 200 zł, dojazdy do pracy 250 zł, dodatkowe ubezpieczenie 150 zł – łącznie 3400 zł.

Dodatkowo spłaca ratę pożyczki zakładowej w kwocie sięgającej 300 zł. Do uregulowania pozostała kwota 1800 zł.

Pozwany nie spotyka się z córkami. Ze starszą utrzymuje nieregularny kontakt telefoniczny. W ostatnim czasie przekazał uprawnionym po 500 zł w związku z wakacjami. Regularnie płaci na rzecz dzieci po 300 i 400 zł. Innych dobrowolnych nakładów i prezentów nie ujawniono.

(dowód: zeznania stron k. 65v-66v, 72-72v, umowa najmu k. 62-63, przekaz pocztowy k. 64, kwity kontrolne k. 31-32, dokumenty dostawy k. 33-34, 36, faktury i rachunki k. 35, 37-39, 42, polisa ubezpieczeniowa k. 40-41, zaświadczenia poradni k. 43-47, karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 48, informacje o dochodach k. 49-56)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów dopuszczonych na wniosek stron oraz z urzędu, a szczegółowo opisanych powyżej. Materiał zgromadzony w sprawie Sąd uznał zasadniczo za spójny logiczny i wzajemnie się uzupełniający. Zeznania stron w szerokim zakresie odnajdowały potwierdzenie w dokumentach przedłożonych do akt sprawy, których autentyczności nie kwestionowano. Doprecyzowania w oparciu o zeznania podatkowe wymagały wyłącznie kwestie związane z dochodami obu stron. Dochody netto zarówno pozwanego jak i powódki, wynikały bowiem nie z ich zeznań, a wyliczeń poczynionych w oparciu o przedłożone druki PIT i informacje urzędu skarbowego. Strony nie składały dalszych wniosków dowodowych, a przeprowadzone postępowanie Sąd uznał za wystarczające do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył co następuje.

W odniesieniu do żądań córek pozwanego należy wskazać, iż zgodnie z regulacją art. 133 § 1 kro każdy z rodziców obowiązany jest do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Zakres świadczeń alimentacyjnych ustawodawca określił w art. 135 § 1 kro, uzależniając go z jednej strony od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, z drugiej zaś od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Przez usprawiedliwione potrzeby należy rozumieć te, których zaspokojenie zapewni podmiotowi uprawnionemu do alimentów odpowiedni rozwój fizyczny i duchowy. Będą to zatem nie tylko elementarne potrzeby polegające na zapewnieniu minimum egzystencji lecz również te, których celem jest stworzenie warunków bytowania stosownie do wieku uprawnionego, stanu jego zdrowia i innych okoliczności, których uprawniony nie jest w stanie własnymi siłami sobie zapewnić.

Należy przy tym podkreślić, że opisane, usprawiedliwione potrzeby w przypadku dziecka uprawnionego do alimentów powinny być oceniane całościowo, a zatem nie tylko na podstawie wieku, lecz również miejsca pobytu dziecka, jego środowiska, możliwości zarobkowych podmiotów zobowiązanych do jego utrzymania i całego szeregu okoliczności każdego konkretnego wypadku.

Małoletnia powódka bezsprzecznie nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać, albowiem kontynuuje edukację szkolną i nie posiada majątku, który mógłby stanowić jej źródło dochodowe. Jej potrzeby to co najmniej 1530 zł. Kwota ta wynika wyłącznie z usprawiedliwionych wydatków dziecka. Żaden z ujawnionych jednostkowych kosztów nie stanowił przejawu zbytku małoletniej. Matka dziecka nie domagała się bowiem markowej odzieży, kosztownej rozrywki lub zagranicznych wyjazdów wakacyjnych. Stąd też uwzględniono wszelkie ujawnione wydatki.

Potrzeby starszej córki pozwanego to z kolei 1900 zł miesięcznie. Z oczywistych przyczyn, jako osoba studiująca, ma ona większe potrzeby aniżeli jej młodsza siostra. Fakt, że kontynuuje ona naukę, aby zdobyć wykształcenie potrzebne w dorosłym życiu został w pełni uwzględniony. Dostrzeżono jednak, że dysponuje ona czasem wolnym, który pozwalałby jej znaleźć pracę chociażby w niepełnym wymiarze czasu, a tym samym zaspokoić częściowo własne potrzeby. Stąd też przyjęto, że jest ona w stanie zarobić około 750 zł netto (1/2 najniższej pensji w kraju). Z uwagi na piątkowe zajęcia i konieczność odbycia praktyk będzie miała utrudnioną możliwość znalezienia zatrudnienia na pełen etat.

Matka powódek swój obowiązek alimentacyjny wypełnia względem młodszej córki poprzez dalszą opiekę i wychowanie. Posiada także dochody, które pozwalają jej partycypować w wydatkach uprawnionych. Pensja rzędu 3600 zł, przy uwzględnieniu jej uzasadnionych wydatków, daje podstawy aby sądzić, iż jest w stanie przekazać na rzecz córek około 1100 zł. Musi natomiast zrezygnować z inwestowania w instrumenty oszczędnościowo-ubezpieczeniowe, co pozwoli jej taką kwotę uzyskać. W obecnej sytuacji finansowej rodziny nieuzasadnionym byłoby kierowanie środków na inwestycje kosztem bieżących potrzeb dzieci.

Sytuacja finansowa pozwanego pozwoliła w pełni uwzględnić roszczenia jego córek. Jego dochody nie należą do przeciętnych. Z kwoty 5100 zł jest w stanie w sposób znaczący uczestniczyć w utrzymaniu dzieci, tym bardziej, że nie czyni tego osobiście. Aby sprostać alimentom rzędu 1800 zł pozwany będzie musiał dokonać wyłącznie nieznacznych korekt własnych wydatków. Po spłacie pożyczki zakładowej, w jego dyspozycji pozostawać będą bowiem wolne środki rzędu 1700 zł. Wystarczy, że pozwany zrezygnuje z dodatkowego ubezpieczenia lub nieznacznie ograniczy koszty lokalowe, aby dysponować pożądaną kwotą 1800 zł. Zauważyć przy tym należy, że ustalone alimenty to wyłącznie 52 % całości kosztów utrzymania dzieci. Sąd niemalże po połowie rozdzielił wydatki uprawnionych. Względem małoletniej J. pozostałą część będzie łożyć matka dziecka, która ma ku temu możliwości dochodowe, z kolei J. P. (2) częściowo swoje wydatki zabezpieczy sama,
a w pozostałym zakresie będzie oczekiwać na wsparcie matki.

Wobec powyższego orzeczono jak w pkt. 1-2 sentencji na podstawie art. 133 § 1 kro
i art. 135 kro. O odsetkach na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat alimentacyjnych orzeczono w myśl przepisu art. 481 § 1 i 2 k.c., natomiast rygor natychmiastowej wykonalności punktu 1-2 nadano na mocy art. 333 § 1 pkt 1 kpc. Datę powstania obowiązku alimentacyjnego określono w oparciu o żądanie strony powodowej.

Odnosząc się do żądania B. P. należy podkreślić, iż zgodnie z art. 23 kro, małżonkowie są obowiązani do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli. Obowiązek wzajemnej pomocy małżonków oraz współdziałania dla dobra rodziny znajduje rozwinięcie w art. 27 kro - ulokowanym w ramach tego samego działu "Prawa i obowiązki małżonków" - z którego wynika, że małżonkowie powinni, każdy według swych sił oraz możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 roku, III CZP 39/11, LEX nr 951033). Orzecznictwo Sądu Najwyższego (a w szczególności wytyczne w zakresie wykładni prawa i praktyki sądowej w sprawach o alimenty - uchwała Sądu Najwyższego Izba Cywilna i Administracyjna z dnia 16 grudnia 1987 roku, III CZP 91/86, publikowana OSNC 1988/4/42) nie pozostawia przy tym wątpliwości, iż małżonek może dochodzić zaspokajania potrzeb na zasadzie art. 27 kro zarówno wtedy, gdy rodzinę tworzą małżonkowie i dzieci będące na ich utrzymaniu, jak
i wówczas, gdy w rodzinie dzieci takich nie ma, względnie są one już samodzielne i same się utrzymują.

Sąd nie miarkował wydatków żony pozwanego, uznając je za w pełni usprawiedliwione. Bacząc jednak na jej własne dochody i fakt, że pozwanego będzie obciążał obowiązek alimentacyjny na rzecz dzieci, nie dostrzeżono podstaw uwzględnienia zgłoszonego przez nią powództwa. Z dochodów rzędu 3600 zł netto jest ona w stanie bowiem w pełni zaspokoić swoje potrzeby. Trudno także znaleźć jakąkolwiek dysproporcję po stronie stopy życiowej zobowiązanego. Mąż powódki od czasu zasądzenia alimentów na rzecz dzieci praktycznie będzie wydatkował całość swoich dochodów, co także czyni powództwo B. P. niezasadnym.

W konsekwencji powyższego na mocy art. 27 k.r.o. orzeczono jak w pkt 3 wyroku.

Mając z kolei na względzie wynik postępowania w niniejszej sprawie (całościową wygraną córek pozwanego), treść art. 98 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c., jak również sytuację majątkową i wysokość dochodów pozwanego, Sąd zasądził od zobowiązanego na rzecz pełnoletniej powódki kwotę 3600 zł z kolei na rzecz małoletniej uprawnionej 1800 zł, tytułem zwrotu kosztów postępowania (koszty zastępstwa procesowego, których wysokość ustalono uwzględniając stawki opłat za czynności adwokackie przewidziane w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 roku (Dz.U. z 2015 roku poz. 1800) tj. § 2 pkt 4 i 5. Jednocześnie na mocy art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazano pobrać od pozwanego 1080 zł tytułem opłaty, od której strona powodowa była zwolniona z mocy prawa.