Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 maja 2019 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 31 maja 2019 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej z siedzibą w Z.

przeciwko Szpitalowi (...) II w B.

o zapłatę

I zasądza od pozwanego Szpitala (...) II w B. na rzecz powoda (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej z siedzibą w Z. kwotę 10.773,41 (dziesięć tysięcy siedemset siedemdziesiąt trzy 41/100) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 07 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty,

II zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 174,44 (sto siedemdziesiąt cztery 44/100) zł tytułem rekompensaty za koszty odzyskiwania należności, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 07 grudnia 2018r. do dnia zapłaty,

III zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 267,51 (dwieście sześćdziesiąt siedem 51/100) zł,

IV oddala powództwo w pozostałym zakresie,

V zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.995,57 (cztery tysiące dziewięćset dziewięćdziesiąt pięć 57/100) zł tytułem kosztów procesu.

SSO Ewa Oknińska

Sygn. akt I C 31/19

UZASADNIENIE

W dniu 7 grudnia 2018 r. powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa z/s w Z. wniósł pozew o zasądzenie od pozwanego Szpitala (...) II w B. kwoty 76.872,15 zł z:

a)  ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwoty 54.392,80 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

b)  ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 22.479,35 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

a nadto zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że sprzedał i wydał pozwanemu towary, za które wystawił faktury Vat z odroczonym terminem płatności. Pozwany odebrał towar i faktury, które następnie zaksięgował i co do których nie zgłaszał zastrzeżeń. Pomimo wezwania do zapłaty, pozwany nie wywiązał się z ciążącego na nim zobowiązania. Na dochodzoną kwotę składa się:

a)  kwota 52.438,36 zł należności głównych wynikających z faktur Vat,

b)  kwota 1.954,44 zł skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonych od należności głównej od dnia wymagalności do dnia 6 grudnia 2018 r.,

c)  kwota 22.479,35 zł suma należności z tytułu równowartości 40 euro liczonych od należności wynikających z faktur Vat (k. 4-10).

Pismem procesowym z dnia 20 grudnia 2018 r. powód cofnął pozew co do kwoty 16.219,12 zł z zrzeczeniem się roszczenia. Wskazując przy tym, że pozwany dokonał na ww. kwotę wpłaty (k. 53). Postanowieniem z dnia 15 stycznia 2019 r. tut. Sąd umorzył postępowanie w tym zakresie (k. 66).

Pismem procesowym z dnia 16 stycznia 2019 r. powód cofnął pozew o dalsze 10.200,76 zł ze zrzeczeniem się roszczenia co do tej kwoty z uwagi na dokonanie przez pozwany Szpital wpłaty ww. kwoty (k. 67). Postanowieniem z dnia 18 stycznia 2019 r. Sąd umorzył postępowanie w tym zakresie (k. 70).

W odpowiedzi na pozew, Szpital (...) II w B. wniósł o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie zwolnienie go z obowiązku ponoszenia kosztów postępowania, względnie obciążenie go częściowo tymi kosztami.

Pozwany zakwestionował roszczenie powoda co do zasady i co do wysokości, zaprzeczając by był związany z powódką 131 liczbą umów transakcyjnych. Powód jednego dnia wystawiał 2-7 faktur, pozwany zaś zakwestionował, aby jednego dnia składał więcej niż jedno zamówienie. W ocenie pozwanego, powodowa Spółka nie udowodniła dochodzonej wierzytelności, jak również przesłanek ustawowych warunkujących roszczenie o zapłatę ryczałtu 40 euro. Łączna suma odsetek z tytułu zapłaty za 131 faktur Vat wynosi 1.954 zł, żądanie zapłaty ryczałtu w wysokości 22.479,35 zł - ponad 11-kronie przewyższające odsetki za opóźnienie, jawi się jako nadużycie prawa, o którym mowa w art. 5 k.c. oraz narusza zasadę dobrych obyczajów kupieckich i przeczy wizerunkowi uczciwego i rzetelnego kontrahenta. Nie bez znaczenia jest fakt, że powód wystawił 54 faktury, które nie przekraczają kwoty 50 zł. (k. 80-85).

Pismem z dnia 14 lutego 2019 r. powód cofnął pozew co do kwoty 1.954,44 zł z zrzeczeniem się roszczenia. Sąd postanowieniem z dnia 5 marca 2019 r. umorzył postępowanie o zapłatę kwoty 1.954,44 zł (k. 257).

Z uwagi na dokonywanie cyklicznych wpłat przez pozwanego, powódka pismem z dnia 24 kwietnia 2019 r. cofnęła pozew co do kwoty 15.245,07 zł z zrzeczeniem się roszczenia (k. 266-267). W związku z powyższym, Sąd w dniu 30 kwietnia 2019 r. umorzył postępowanie co do kwoty 15.245,07 zł (k. 270).

Ostatecznie powódka żądała w niniejszej sprawie zasądzenia od pozwanego kwoty 33.252,76 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonych od kwoty 10.773,41 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 22.479,35 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także:

a)  odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od wpłaty w wysokości 10.200,76 zł za okres od 7 grudnia 2018 r. do 31 grudnia 2018 r. wynoszących 66,37 zł,

b)  odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od wpłaty w wysokości 1.954,44 zł za okres od 7 grudnia 2018 r. do 4 lutego 2019 r. wynoszących 30,52 zł,

c)  odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od wpłaty w wysokości 15.245,07 zł za okres od 7 grudnia 2018 r. do 27 lutego 2019 r. wynoszących 170,62 zł (k. 266-267).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarcza polegającą na dystrybucji sprzętu i wyrobów medycznych. Pozwany Szpital (...) II w B. jest samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej.

Pozwany zamawiał produkty i wyroby medyczne od powódki. Powód sprzedał i wydał towary, za które wystawił faktury Vat z odroczonym terminem płatności wynoszącym 60 dni od wystawienia. Powód przedłożył faktury Vat:

- nr (...) na kwotę 46,44 zł z terminem płatności na 20 marca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 1.200,96 zł z terminem płatności na 3 kwietnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 58,32 zł z terminem płatności na 2 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 928,80 zł z terminem płatności na 21 maja 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 49,25 zł z terminem płatności na 30 kwietnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 69,39 zł z terminem płatności na 27 kwietnia 2018 r.

- nr (...) na kwotę 232,20 zł z terminem płatności na 31 lipca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 565,06 zł z terminem płatności na 5 listopada 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 1.177,74 zł z terminem płatności na 30 lipca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 802,87 zł z terminem płatności na 2 października 2018 r.

- nr (...) na kwotę 275,94 zł z terminem płatności na 16 listopada 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 41,63 zł z terminem płatności na 31 sierpnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 32,83 zł z termin płatności na 27 sierpnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 433,51 zł z terminem płatności na 7 kwietnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 40,39 zł z terminem płatności 7 kwietnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 155,52 zł z terminem płatności na 16 kwietnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 437,40 zł z terminem płatności 16 kwietnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 25,92 zł z terminem płatności 13 kwietnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 653,40 zł z terminem płatności 14 kwietnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 1.645,38 zł z terminem płatności 7 kwietnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 216 zł z terminem płatności 6 kwietnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 384,16 zł z terminem płatności 20 kwietnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 89,10 zł z terminem płatności 4 maja 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 49,25 zł z terminem płatności 30 kwietnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 27 zł z terminem płatności 4 maja 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 583,20 zł z terminem płatności 2 maja 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 204,12 zł z terminem płatności 24 kwietnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 227,56 zł z terminem płatności 2 maja 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 696,60 zł z terminem płatności 23 kwietnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 582,66 zł z terminem płatności 23 kwietnia 2018 r.

- nr (...) na kwotę 124,42 zł z terminem płatności 20 kwietnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 69,98 zł z terminem płatności 20 kwietnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 302,94 zł z terminem płatności 17 kwietnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 1.297,08 zł z terminem płatność 8 maja 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 67,50 zł z terminem płatności 5 maja 2018 r.

- nr (...) na kwotę 138,78 zł z terminem płatności 5 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 67,50 zł z terminem płatności 4 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 40,50 zł z terminem płatności na 5 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 75,60 zł z terminem płatności 4 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 498,96 zł z terminem płatności 4 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 164,16 zł z terminem płatności 4 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 120,96 zł z terminem płatności 14 maja 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 915,19 zł z terminem płatności 2 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 58,32 z terminem płatności 2 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 52,49 zł z terminem płatności 7 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 1.266,84 zł z terminem płatności 18 maja 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 17,71 zł z terminem płatności 7 maja 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 145,80 zł z terminem płatności 7 maja 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 69,39 zł z terminem płatności 8 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 232,20 zł z terminem płatności 15 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 129,60 zł z terminem płatności 15 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 1.426,68 zł z terminem płatności 15 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 296,94 zł z terminem płatności 12 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 129,60 zł z terminem płatności 15 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 583,20 zł z terminem płatności 11 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 44,28 zł z terminem płatności 11 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 44,55 zł z terminem płatności 11 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 100,98 zł z terminem płatności 9 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 547,56 zł z terminem płatności 11 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 1,19 zł z terminem płatności 8 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 5,94 zł z terminem płatności 9 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 732,77 zł terminem płatności 8 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 1.501,20 zł z terminem płatności 18 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 583,20 zł z terminem płatności 11 lipca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 1.094.25 zł z terminem płatności 11 lipca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 114,53 zł z terminem płatności 6 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 232,20 zł z terminem płatności 3 lipca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 332,64 zł z terminem płatności 6 lipca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 116,64 zł z terminem płatności 3 lipca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 165,89 zł z terminem płatności 3 lipca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 25,92 zł z terminem płatności 26 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 58,32 zł z terminem płatności 2 lipca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 498,96 zł z terminem płatności 26 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 89,10 zł z terminem płatności 18 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 100,98 zł z terminem płatności 26 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 401,98 zł z terminem płatności 26 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 372,60 zł z terminem płatności 18 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę .211,76 zł z terminem płatności 23 lipca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 164,16 zł z terminem płatności 6 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 550,80 zł z terminem płatności 6 czerwca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 547,56 zł z terminem płatności 3 sierpnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 232,20 zł z terminem płatności 31 lipca 2018 r.,

- nr (...) PU na kwotę 232,20 zł z terminem płatności 31 lipca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 332,64 zł z terminem płatności 30 lipca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 69,39 zł z terminem płatności 27 lipca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 116,64 zł z terminem płatności 16 lipca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 182,52 zł z terminem płatności 28 lipca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 86,40 zł z terminem płatności 23 lipca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 43,20 zł z terminem płatności 23 lipca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 928,80 zł z terminem płatności 20 lipca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 875,45 zł z terminem płatności 23 lipca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 102,60 zł z terminem płatności 13 lipca 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 1.146,96 zł z terminem płatności 17 sierpnia2018 r.,

- nr (...) na kwotę 324 zł z terminem płatności 16 sierpnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 41,63 zł z terminem płatności 31 sierpnia 2018 r.,

- nr (...)//PU na kwotę 928,80 zł z terminem płatności 27 sierpnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 222,16 zł z terminem płatności 27 sierpnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 80,78 zł z terminem płatności 27 sierpnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 232,20 zł z terminem płatności 20 sierpnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 961,09 zł z terminem płatności 21 sierpnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 583,20 zł z terminem płatności 21 sierpnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 181,44 zł z terminem płatności 17 sierpnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 737,86 zł z terminem płatności 16 sierpnia 2018 r.

- nr (...) na kwotę 129,60 zł z terminem płatności 16 sierpnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 164,16 zł z terminem płatności 14 sierpnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 116,64 zł z terminem płatności 7 września 2018 r., - nr (...) na kwotę 93,96 zł z terminem płatności 10 września 2018 r.,

-nr (...) na kwotę 565,06 zł z terminem płatności 5 listopada 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 332,64 zł z terminem płatności 27 października 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 654,80 zł z terminem płatności 30 października 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 332,64 zł z terminem płatności 10 września 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 60,48 zł z terminem płatności 10 września 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 145,80 zł z terminem płatności 10 września 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 25,92 zł z terminem płatności 10 września 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 494 zł z terminem płatności 4 września 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 70,20 zł z terminem płatności 10 września 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 60,48 zł z terminem płatności 9 listopada 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 161,57 zł z terminem płatności 9 listopada 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 1.416,96 zł z terminem płatności 23 listopada 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 210,16 zł z terminem płatności 3 kwietnia 2018 r.,

- nr (...) na kwotę 164,16 zł z terminem płatności 4 kwietnia 2018 r.

Pismem z dnia 29 listopada 2018 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 52.438,36 zł, stanowiącej sumę należności z faktur wymienionych w wezwaniu.

(dowód: odpis KRS powódki k. 12-22, faktury k. 105-248, KRS pozwanego Szpitala k. 63-65,wezwanie do zapłaty – k. 23- 28 )

Po wniesieniu pozwu pozwany Szpital dokonał następujących wpłat:

a)  w dniu 7 grudnia 2018 r. kwoty 16.219,12 zł,

b)  w dniu 31 grudnia 2018 r. kwoty 10.200,76 zł,

c)  w dni 4 lutego 2019 r. kwoty 1.954,44 zł (odsetki transakcyjne),

d)  w dniu 27 lutego 2019 r. kwoty 15.213,75 zł

W toku postępowania pozwany Szpital zapłacił powódce łącznie kwotę 41.633,63 zł z tytułu należności głównej i kwotę 1.954,44 zł z tytułu odsetek.

Ponadto wystawiono korektę, zmniejszając należność o 31,32 zł.

(okoliczność bezsporna ,oświadczenie powoda odnośnie korekty – k. 26, a nadto dowód: wyciągi k. 54,68, k. 91, 104, 268, , maiil k. 68)

Sąd zważył, co następuje :

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zaoferowanych dowodów przez strony, których prawdziwość i autentyczność nie budziła wątpliwości Sądu, w szczególności faktur Vat, dowodów częściowej zapłaty w toku niniejszego postępowania przez pozwany Szpital za wydane towary medyczne.

Powód swoje roszczenie wywodził z umów sprzedaży wyrobów medycznych, zaś pozwany wnosił o oddalenie powództwa w całości, wskazując, że roszczenie nie zostało wykazane w zakresie istnienia wierzytelności i jej wysokości.

Podstawę prawną dochodzonego roszczenia o zapłatę kwoty 10.773,41 zł stanowi art. 535 k.c., zgodnie z którym, przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Niemniej jednak, w pierwszej kolejności należy wskazać, że zgodnie z art. 232 k.p.c., strona jako dysponent postępowania, ponosi odpowiedzialność za jej wynik. Dlatego też działalność (aktywność) stron procesu jest jednoznacznie ukierunkowana, gdyż obowiązane są one przedstawić tylko te fakty, z których wywodzą dla siebie korzystne skutki prawne. To sformułowanie koresponduje z art. 6 k.c., który to z jednej strony obarcza podmioty procesu obowiązkiem przekonania sądu o słuszności swoich twierdzeń, a z drugiej wskazuje na konsekwencje zaniechania realizacji tego obowiązku lub jego nieskuteczności Zatem, to na powodzie spoczywał obowiązek udowodnienia okoliczności przemawiających za istnieniem oraz wysokością zgłoszonego roszczenia. Na wskazaną okoliczność powodowa Spółka przedłożyła faktury Vat, dokumentujące wykonanie zobowiązania (por. wyrok SN z dnia 7 marca 1997 r. II CKN 70/96, wyrok SN z dnia 15 grudnia 1998 r. I CKN 944/97, wyrok SN z dnia 7 listopada 2007 r., II CSK 293/07).

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, fakturze Vat można przypisać szersze znaczenie na gruncie praw cywilnego niż tylko uznanie jej za dokument księgowy. Sąd ten wskazał, że przez wystawienie faktury Vat, zawierającej wszystkie niezbędne dane dla jej identyfikacji, może nastąpić stwierdzenie istnienia wierzytelności. Znaczenie faktury jako dokumentu rozliczeniowego na gruncie prawa podatkowego, nie wyłącza możliwości przypisaniu jej wystawieniu i dręczeniu skutków wynikających z prawa cywilnego (por. SN w uchwale z dnia 19 maja 1992 r., III CZP 56/92).

Dla oceny materiału dowodowego nie pozostaje obojętne, że w toku postępowania pozwany nie przedstawił żadnych dowodów zmierzających do skutecznego zakwestionowania roszczenia o zapłatę kwoty 10.773,41 zł, zarówno co do podstawy jak i wysokości. W konsekwencji, Sąd przyjął, że pozwany nie podjął skutecznych działań zmierzających do wyjaśnienia jego ewentualnych wątpliwości, nie przedstawił wniosków dowodowych mogących potwierdzić zasadność reprezentowanego stanowiska.

Dlatego też, w ocenie Sądu, przedłożone do akt faktury Vat oraz częściowe zaspokajanie w toku niniejszego procesu powódkę przez pozwany Szpital na łączną kwotę 41.633,63 zł tytułem należności głównej oraz odsetek w kwocie 1.954,44 zł wskazują, że pozwany otrzymał faktury, otrzymał towary i po jego stronie istnieje obowiązek wywiązania się z zobowiązania. Zresztą pozwany nie zaprzeczył by towaru objętego fakturami nie otrzymał, a więc stosownie do treści art. 535 k.c., powinien zapłacić powodowi pozostałą cenę za towar w terminach wskazanych w fakturach. Powód przed wytoczeniem powództwa wezwał pozwanego do zapłaty do dnia 6 grudnia 2018 r. (por. treść wezwania k. 23-27). Pozwany nie przedstawił żadnej konkretnej okoliczności mogącej podważyć zasadność dochodzonego roszczenia w zakresie zapłaty za dostarczone towary.

Dlatego też, w tym stanie rzeczy, Sąd mając na uwadze art. 535 k.c. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 10.773,41 zł zgodnie z ostatecznym żądaniem. Powyższa kwota wynika z następujących wyliczeń - w pozwie żądana kwota wynosiła 54.392,80 zł (należność główna i odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcji handlowych 52.438,36 zł + 1.954,44 zł), od tej kwoty należało odliczyć: 43.588,07 zł (tj. kwotę uiszczoną przez pozwanego z tytułu należności głównej i odsetek ) oraz korektę 31,32 zł.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych zasądzono na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach płatności w transakcjach handlowych, zgodnie z którym, w transakcjach handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny, wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

1) wierzyciel spełnił swoje świadczenie;

2) wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie.

W ocenie Sądu powyższe przesłanki zostały spełnione, a nadto pozwany nie przeprowadził dowodu przeciwnego. W związku z tym, pozwany pozostaje w opóźnieniu od dnia następnego, dlatego też, odsetki zasądzono od dnia 7 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty (pkt I wyroku).

Odnosząc się do żądania powódki o zapłatę kwoty 22.479,35 zł tytułem rekompensaty z tytułu kosztów odzyskiwania należności, wskazać należy, że podstawę prawną powyższego stanowi art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach płatności w transakcjach handlowych, zgodnie z którym wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, przysługuje od dłużnika, bez wezwania, równowartość kwoty 40 euro przeliczonej na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne, stanowiącej rekompensatę za koszty odzyskiwania należności.

Powyższe uprawnienie wierzyciela jest oderwane od spełnienia dodatkowych warunków poza tym, że spełnił on swoje świadczenie oraz nabył prawo do żądania odsetek. Jest to uprawienie, które nie zależy od tego, czy wierzyciel poniósł w konkretnej sprawie jakikolwiek uszczerbek w związku z opóźnieniem dłużnika w spełnieniu jego świadczenia. Celem powyższego nie jest rekompensata wierzycielowi kosztów, jakie poniósł w związku z dochodzeniem konkretnej należności, lecz skłonienie dłużnika do zapłaty w terminach określonych w ustawie oraz dyrektywie (...) z 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych.

Rekompensata w kwocie 40 euro przede wszystkim stanowi element ogółu kosztów jakie przysługują wierzycielowi z tytułu odzyskiwania należności. Ekwiwalent, o którym mowa w art. 10 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, nie ma charakteru kary za opóźnienie, a stanowi minimalny ryczałt kosztowy, który zwalnia wierzyciela od obowiązku wykazania, że poniósł koszty w tej wysokości. Dopiero w przypadku ich przekroczenia na wierzycielu spoczywa obowiązek udokumentowania kosztów w celu ich odzyskania (por. wyrok SO w Łodzi z dnia 4 lipca 2017 r. XIII Ga 451/17, uchwała SN z dnia 11 grudnia 2015 r., III CZP 94/15, wyrok SA w Warszawie z dnia 27 lutego 2018 r. V ACa 1107/17).

Jednocześnie, trzeba pamiętać, że odsetki, przyznane przepisami ustawy o terminie zapłaty w transakcjach handlowych, należą się także wówczas, gdy dłużnik zalega jedynie co do części, nawet nieznacznej należności wynikającej z transakcji. Rekompensata zaś przysługuje z chwilą nabycia uprawnienia o odsetki, niezależnie od okresu opóźnienia dłużnika i kwoty tych odsetek. Dlatego łatwo może dojść do nadużycia prawa do rekompensaty (por., C. S., Rekompensata za koszty odzyskania należności – odszkodowanie czy sankcja. Glosa do uchwały SN z dnia 11 grudnia 2015 r. III CZP 94/15 oraz D. P., Motywacyjna funkcja rekompensaty za koszty odzyskania należności w wysokości 40 euro w transakcjach handlowych, a zasady słuszności. Glosa do uchwały SN z dnia 11 grudnia 2015 r. III CZP 94/15).

W związku z powyższym oraz mając na uwadze dolegliwości jakie niesie dla dłużnika zastosowanie powyższej sankcji, należało zastanowić się nad tym, czy wierzyciel nie nadużył przyznanego mu prawa, biorąc pod uwagę treść art. 5 k.c.

Zasady współżycia społecznego to klauzula generalna, rozumiana jako powszechnie akceptowane w społeczeństwie reguły uczciwego, rzetelnego, lojalnego postępowania, zasady słuszności, dobrych obyczajów, etycznego zachowania, umożliwiają dostosowanie ogólnych norm prawa do konkretnego stanu faktycznego, przy uwzględnieniu systemu ocen lub zasad postępowania o charakterze pozaprawnym ( por. wyrok SA w Warszawie z dnia 27 lutego 2018 r., V ACa 1107/17).

Jak wynika z przeprowadzonego postępowania dowodowego, powód wezwał pozwany Szpital do zapłaty za wydany uprzednio towar, a pismo zostało sporządzone przez profesjonalnego pełnomocnika (por. treść wezwania k. 23-27). Innych działań powód nie podejmował. Wyliczenie przez niego rekompensaty w wysokości 22.479,35 zł przewyższa ponad 10-krotnie wysokość odsetek obliczonych przez nią na poziomie 1.954,44 zł, a które pozwany zapłacił w toku postępowania (k. 91). Porównanie tych kwot wskazuje na istotne zaburzenie równowagi pomiędzy celem wprowadzenia rekompensaty, jakim jest zapewnienie zwrotu kosztów odzyskania należności przeterminowanych i skłonienie dłużnika do terminowego regulowania zobowiązań, a wagą naruszenia obowiązku terminowego spełnieniem świadczenia oraz związanym z tym uszczerbkiem wierzyciela.

Nadto, dzień po upływie spełniania świadczenia tj. 7 grudnia 2018 r. pozwany Szpital zapłacił część należności, a także kontynuował spłatę w toku niniejszego postępowania. Ostatecznie zatem, do spłaty za dostarczony towar w 2018 r. pozostała kwota 10.773,41 zł. Zatem przyznanie rekompensaty w wysokości dwukrotnie przeważającą wskazaną wartość byłoby niewspółmierne w stosunku do ciążącego w dalszym ciągu na pozwanym, obowiązku spełnienia świadczenia. Nadto zastosowanie tak drastycznej „sankcji pieniężnej” byłoby sprzeczne z ideą rekompensaty, której przecież nie jest wyrównywanie szkód wierzycielowi, lecz zryczałtowany pieniężnie zwrot kosztów. Dodatkowo warto wskazać, że uchybienie terminowi płatności ze strony pozwanego nie miało negatywnego wpływu na funkcjonowanie przedsiębiorstwa powoda, a przynajmniej na takie okoliczności powód się nie powoływał.

Na marginesie, należy wskazać, że dotychczasowa treść art. 10 ustawy o terminach zapłaty nie przesądzała, czy równowartość kwoty 40 euro przysługiwało wierzycielowi oddzielnie od każdego opóźnienia w zapłacie, a więc od każdej faktury, rachunku, noty, czy też jedynie od zawartej umowy niezależnie od ilości opóźnień w zapłaci, które w jej ramach wystąpiły. Po nowelizacji, które weszła w życie 1 stycznia 2016 r.- nie budzi wątpliwości, że rekompensata zasadniczo dotyczy zbioru wszystkich opóźnień w ramach umowy, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, nie zaś od każdego opóźnienia oddzielnie. Wyjątkiem są jedynie świadczenie pieniężne, co do których strony ustaliły w umowie, że będą spełniane w częściach, przy czym ustalony harmonogram spełniania świadczenia pieniężnego w częściach nie może być rażąco nieuczciwy (por. tamże: C. S., Rekompensata .... Nie mniej jednak powód nie przedłożył umowy i nie wykazał, aby w jaki sposób strony ustaliły sposób spełnienia świadczenia . Przedłożone do akt faktury przedstawiają wielkość złożonego przez pozwanego zamówienia, przy czym faktury opiewają najczęściej na jedną lub kilka wyrobów medycznych, rzadziej na kilkanaście, a nadto bardzo często faktury wystawione były tego samego dnia. Biorąc pod uwagę, że najniższa wartość zamówienia wynosiła nieco ponad 1 zł (vide: pozew - k. 7), powód nie wykazał, aby pozwana składała zamówienie na dostarczenie jednego produktu medycznego i aby jednego dnia dokonywała kilku zamówień. Dlatego też, w ocenie Sądu liczba przedłożonych faktur nie jest tożsama z liczbą zamówień. I dlatego, niezasadnym byłoby żądanie rekompensaty od każdej faktury.

W związku z powyższym, mając na uwadze powyższe okoliczności i biorąc pod uwagę najwyższy wskaźnik kursu Euro według Tabeli kursów średnich Narodowego Banku Polskiego z dnia 29 czerwca 2018 r. wynoszący 4,361 zł (k. 39), Sąd zasądził na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych kwotę 174,44 zł od jednej transakcji rozumianej jako całość czynności prawnych dokonywanych pomiędzy stronami w 2018 r. tj. (40 euro x 4,361 zł).

O odsetkach za opóźnienie od powyższej kwoty orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu na podstawie art. 481 k.c. Odsetki od kwoty 174, 44 zł należą się od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W pozostałym zakresie powództwo o rekompensatę jako pozbawione podstaw oddalono.

Ponadto w pkt III wyroku Sąd zasądził kwotę 267,51 zł. Jak już wskazano wyżej, w toku postępowania, pozwany spłacał zadłużenia, w związku z tym zaległość odsetkowa powstała w następujących okresach:

a)  od kwoty 10.200,76 zł za okres od 7 grudnia 2018 r. do 31 grudnia 2018 r.,

b)  od kwoty 1.954,44 zł za okres od 7 grudnia 2018 r. do 4 lutego 2019 r.,

c)  od kwoty 15.213,75 zł za okres od 7 grudnia 2018 r. do 27 lutego 2019 r.

Biorąc pod uwagę, że wysokość odsetek ustawowych w transakcjach handlowych w 2018 r. wynosiła 9,5% w skali roku, wysokość odsetek kształtuje się następująco:

a)  10.200,76 zł x 9,5% : 365 dnia x 25 dni = 66,37 zł,

b)  1.954,44 zł x 9,5% : 365 dni x 60 dni = 30,52 zł,

c)  15.213,75 zł z 9,5% : 365 dni x 73 dni = 289,06 zł (powód żądał kwoty 170,62 zł – vide k. 267).

W związku z powyższym, na podstawie wyżej wskazanych przepisów, Sąd zasądził tytułem skapitalizowanych odsetki w łącznej wysokości 267,51 zł, na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach płatności w transakcjach handlowych, w pozostałym zakresie powództwo oddalił jako pozbawione podstaw.

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z art. 98 k.p.c., dokonując ich stosunkowego rozdzielenia.

Powód poniósł następujące koszty: opłatę od pozwu w wysokości 3.844 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 5.400 zł, opłatę od pełnomocnictwa 17 zł, łącznie 9.261 zł. Pozwany zaś poniósł koszty procesu: wynagrodzenie pełnomocnika i opłata od pełnomocnictwa, w łącznej wysokości 5.417 zł.

Powód żądał kwoty 76.872,15 zł, zaś utrzymał się z żądaniem 10.947,8 zł (10.773,41zł +174,46 zł) oraz 43.588,07 zł uiszczone w toku postępowania przez pozwanego (16.219,12 zł, 10.200,76 zł +1.954,44 zł, + 15.213,75 zł), łącznie 54.535,94 zł. Oznacza to, że powód wygrał niniejszy proces w 70,94%, a pozwany 29,06 %. W związku z tym należne na rzecz powoda koszty wyniosły 6.569,75 zł, zaś należne na rzecz pozwanego wyniosły 1.574,18 zł.

Poniesione przez powoda koszty przewyższają obciążający go udział, zatem zasądzeniu na jego rzecz podlega różnica t.j. kwota 4.995,57 zł. W tym miejscu należy wskazać, że Sąd nie znalazł podstaw do nieobciążania pozwanego w całości kosztami postępowania. Zastosowanie art. 102 k.p.c. powinno być oceniane w całokształcie okoliczności, do których należy zaliczyć zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i fakty leżące na zewnątrz procesu, zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego strony. Okoliczności te winny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego. Z uwagi na to, że pozwany jest placówką ratującą życie i zdrowie ludzkie, niezbędnym jest ciągłe zaciąganie przez nią zobowiązań. Powyższy cel powołanej do życia instytucji zasługuje niewątpliwie na zrozumienie, niemniej jednak nie może być przyzwoleniem na nieregulowanie zaciągniętych zobowiązań bez jakichkolwiek dalszych, zarówno finansowych jak i prawnych konsekwencji. Nadto, należy zauważyć, że wytoczenie powództwa miało miejsce w chwili popadnięcia pozwanego w opóźnienie. Zatem, pozwany dał powód do zainicjowania postępowania sądowego.

Z tych też względów, Sąd nie znalazł podstaw do zastosowania względem pozwanego przywileju wynikającego z art. 102 k.p.c.

SSO Ewa Oknińska