Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 czerwca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Przemysław Majkowski

Protokolant : sekr. sąd. Justyna Raj

po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2019 r. w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa K. C.

przeciwko J. C. (1)

o zachowek

1.  zasądza od pozwanej J. C. (1) na rzecz powódki K. C. kwotę 133.298,96 ( sto trzydzieści trzy tysiące dwieście dziewięćdziesiąt osiem 96/100) zł,

2.  zasądza od pozwanej J. C. (1) na rzecz powódki K. C. kwotę 5.400,00 ( pięć tysięcy czterysta ) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego,

3.  nakazuje pobrać od pozwanej J. C. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 6.650,00 ( sześć tysięcy sześćset pięćdziesiąt ) zł tytułem obciążającej ją opłaty sądowej oraz kwotę 2.181,04 ( dwa tysiące sto osiemdziesiąt jeden 04/100) zł tytułem zwrotu wydatków w sprawie poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 82/18

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 08 marca 2018 r. (data wpływu) pełnomocnik powódki K. C. wniósł o zasądzenie od pozwanej J. C. (1) na rzecz małoletniej K. C. kwoty 133.298,96 zł tytułem należnego powódce zachowku po spadkodawcy Z. C., po którym stwierdzenie praw do spadku na podstawie dziedziczenia testamentowego nastąpiło przed Sądem Rejonowym w Wieluniu I Wydział Cywilny w dniu 16 stycznia 2018 r. w sprawie sygn. akt I Ns 306/17, (pozew k. 3-5).

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanej J. C. (1) wniósł o obniżenie należnego powódce zachowku o połowę, to jest do wysokości 1/3 udziału spadkowego oraz oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych, (odpowiedź na pozew k. 36-41).

Na rozprawie w dniu 04 czerwca 2018 r. pełnomocnik pozwanej oświadczył, że uznaje powództwo do kwoty 52.551,56 zł i że w tej części to zostało wykonane ponieważ tę kwotę przyjęła i jest ona w jej posiadaniu. (protokół rozprawy z dnia 04 czerwca 2018 r. 00:06:27-00:08:40 w zw. z k. 96).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Z. C. zawarł związek małżeński z J. C. (2). Z tego związku pochodzi powódka urodzona w dniu (...) Dwa tygodnie przed urodzeniem się powódki rozpadł się związek (...). W 2001 r. Sąd Okręgowy w Sieradzu orzekł o rozwiązaniu związku małżeńskiego Z. C. i J. C. (2) bez orzekania o winie. Mocą tego samego orzeczenia Sąd ograniczył władzę rodzicielską Z. C. nad małoletnią K. C., nie orzekał o kontaktach i ustalił kwotę w jakiej wymieniony zobowiązany był partycypować w kosztach utrzymania dziecka. Po rozwodzie Z. C. i J. C. (2) zamieszkali w oddzielnych domach w miejscowości D. oddalonych od siebie o około kilometr. Z. C. od trzeciego roku życia dziecka utrzymywał z córką regularne kontakty, spotykał się z nią, zabierał ją do siebie do domu na noc, organizował wspólne wycieczki do kina, kupował prezenty z okazji świąt i rocznicy urodzin dziecka, opłacał pobyty na wakacjach. K. C. regularnie również odwiedzała babcię ojczystą J. C. (1) oraz członków jego rodziny I. N. oraz B. Z.. Z. C. oraz jego matka J. C. (1) uczestniczyli w uroczystości Pierwszej Komunii Świętej powódki. Gdy powódka K. C. osiągnęła wiek 15-16 lat zachowanie Z. C. wobec córki zmieniło się. Wymieniony nadal utrzymywał kontakt z córką, ale zdecydowanie rzadziej i przestał zabierać ją do swego nowego domu położonego w O. przy ulicy (...). Powódka odwiedziła dwu-trzykrotnie ojca, gdy ten leżał w szpitalu po tym jak dostał udaru. K. C. widziała się ze Z. C. na dwa dni przed jego śmiercią. W dniu 09 marca 2017 r. Z. C. zmarł. Powódka brała udział w uroczystościach pogrzebowych swego ojca Z. C.. W dniu 28 marca 2017 r. pracodawca (...) S.A. Kopalnia (...) przekazał na rachunek bankowy powódki K. C. kwotę 52.551,56 zł tytułem „wynagrodzenia z tytułu masy spadkowej”, (dowód: kserokopia zdjęcia k. 70, zeznania powódki- protokół rozprawy z dnia 04 czerwca 2018 r. 00:08:40-00:47:16 w zw. z k. 96v-97, częściowo zeznania pozwanej- protokół rozprawy z dnia 04 czerwca 2018 r. 00:47:16-01:13:13 w zw. z k. 97-98, częściowo zeznania A. S.- protokół rozprawy z dnia04 czerwca 2018 r. 01:13:13-01:22:15 w zw. z k. 98, częściowo zeznania świadka B. Z.- protokół rozprawy z dnia 04 czerwca 2018 r. 01:22:15-01:36:29 w zw. z k. 98v, częściowo zeznania A. N.- protokół rozprawy z dnia 02 sierpnia 2018 r. 00:14:48-00:29:35 w zw. z k. 129v-130, zeznana J. C. (2)- protokół rozprawy z dnia 02 sierpnia 2018 r. 00:29:35-01:10:06 w zw. z k. 136-136v, zeznania świadka L. B.- protokół rozprawy z dnia 02 sierpnia 2018 r. 01:10:06-01:19:43 w zw. z k. 130v-131, zeznania świadka E. G.- protokół rozprawy z dnia 02 sierpnia 2018 r. 01:19:43-01:26:36 w zw. z k. 137, zeznania świadka I. S.- protokół rozprawy 01:26:36-01:35:24 w zw. z k. 131-131v, zeznania powódki- protokół rozprawy z dnia 24 czerwca 2019 r. 00:18:19-00:27:29 w zw. z k. 219v-220, częściowo zeznania pozwanej- protokół rozprawy z dnia 24 czerwca 2019 r. 00:27:29-00:42:55 w zw. z k. 220-220v).

Postanowieniem z dnia 16 stycznia 2018 r. w sprawie oznaczonej sygn. akt I Ns 306/17 Sąd Rejonowy w Wieluniu I Wydział Cywilny orzekł o uchyleniu aktu poświadczenia dziedziczenia oraz stwierdził, że spadek po Z. C. na podstawie dziedziczenia testamentowego nabyła w całości i wprost matka spadkodawcy J. C. (1). W skład majątku spadkowego wchodzą: dom jednorodzinny o powierzchni 200 m ² położony w miejscowości O. przy ulicy (...) na działce o numerze (...), o powierzchni 800 m ² dla której prowadzona jest księga wieczysta KW nr SR 1W/ (...) wraz z wyposażeniem o wartości 296.000 zł, samochód osobowy matki O. (...) numer rejestracyjny (...) o wartości 9.000 zł, środki pieniężne zdeponowane na rachunku bankowym (...) Bank S.A. w łącznej wysokości 300.921,86 zł, kwota 15.000 zł którą pozwana J. C. (1) wypłaciła z rachunku bankowego spadkodawcy prowadzonego w N. Banku Spółdzielczym w D. Oddział w O. w dniach od dnia 28 lutego 2017 r. do dnia 17 marca 2017 r., ( dowód: kserokopia odpisu postanowienia SR w Wieluniu z dnia 16 stycznia 2018 r. w sprawie I Ns 306/17 k. 16, kserokopia aktu poświadczenia dziedziczenia k. 50, kserokopia aktu notarialnego k. 53-55, kserokopia faktury k. 56, kserokopia umowy kupna-sprzedaży k. 57, kserokopia (...) k. 73, 74, operat szacunkowy biegłego sądowego k. 153-173, historia zapisów księgowych k. 186-189, pismo z (...) Bank k. 198, zeznania powódki- protokół rozprawy z dnia 24 czerwca 2019 r. 00:18:19-00:27:29 w zw. z k. 219v-220, częściowo zeznania pozwanej- protokół rozprawy z dnia 24 czerwca 2019 r. 00:27:29-00:42:55 w zw. z k. 220-220v, ) zeznania powódki- protokół rozprawy z dnia 04 czerwca 2018 r. 00:08:40-00:47:16 w zw. z k. 96v-97, częściowo zeznania pozwanej- protokół rozprawy z dnia 04 czerwca 2018 r. 00:47:16-01:13:13 w zw. z k. 97-98,.

Powódka K. C. ma w chwili obecnej ma 19 lat, jest uczennicą. (okoliczność niesporna)

Pozwana J. C. (1) ma 52 lata, jest emerytką. (okoliczność niesporna).

Powyższych ustaleń faktycznych Sąd dokonał przede wszystkim w oparciu o powołane powyżej zeznania przesłuchanych osób. Cały materiał dowodowy korespondował ze sobą, zeznania powódki oraz części przesłuchanych świadków były logiczne, spójne i konsekwentne. Żadna ze stron nie kwestionowała dokumentów zgromadzonych w sprawie, a i Sąd nie znalazł żadnych podstaw, aby czynić to z urzędu. Dokonując ustaleń stanu faktycznego w zakresie ustalenia wartości nieruchomości położonej w miejscowości O. oraz samochodu osobowego marki O. (...) wchodzących w skład majątku spadkowego dokonanych przez spadkodawców Sąd oparł się na opinii biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości i wyceny ruchomości. Treść tej opinii nie wykazuje sprzeczności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej, które uzasadniałyby konieczność zasięgnięcia opinii innego biegłego, a właśnie pod tymi względami należy oceniać opinie biegłych. Również strony postępowania wniosków tejże opinii nie kwestionowały.

Sąd odmówił mocy dowodowej zeznaniom pozwanej w tej części w jakiej próbowała ona przekonywać, że to małoletnia powódka odpowiada za pogorszenie się jej relacji ze zmarłym ojcem oraz iż kompletnie się nim nie interesowała. Należy zauważyć, że zeznania pozwanej są w tym względzie w istotny sposób rozbieżne z twierdzeniami powódki oraz świadka J. C. (2), którzy wyjątkowo spójnie i wiarygodnie przekonywali, że to zmarły Z. C. w ostatnich latach swego życia zmienił nastawienie do córki, rzadziej się z nią kontaktował, przestał ją zabierać do swojego nowego domu położonego w miejscowości O.. Zeznania świadków A. S., B. Z., A. N., też nie pozwalają na czynienie ustaleń zgodnie z twierdzeniami pozwanej, albowiem ci świadkowie albo nie posiadali wiedzy na wskazany temat, albo wiedzę na ten temat uzyskali za pośrednictwem pozwanej J. C. (1). Tym samym strona pozwana nie dostarczyła Sądowi też innych przekonujących dowodów na tę okoliczność, pomimo obciążającego ją w tym zakresie obowiązku wynikającego z art. 6 k.c.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesione powództwo zasługiwało w całości na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 991 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego (k.c.) zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek);jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu wobec spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku. Stosownie natomiast do treści art. 993 k.c. przy obliczaniu zachowku dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, m.in. darowizny dokonane przez spadkodawcę. Zgodnie z art. 994 k.c. przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób nie będących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku. Po myśli art. 922 § 3 k.c. do długów spadkowych należą także koszty pogrzebu spadkodawcy w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w danym środowisku, koszty postępowania spadkowego, obowiązek zaspokojenia roszczeń o zachowek oraz obowiązek wykonania zapisów zwykłych i poleceń, jak również inne obowiązki przewidziane w przepisach księgi niniejszej. Stosownie do treści art. 995 § 1 k.c. wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen z chwili ustalania zachowku. Zgodnie z art. 999 k.c. jeżeli spadkobierca obowiązany do zapłaty zachowku jest sam uprawniony do zachowku, jego odpowiedzialność ogranicza się tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jego własny zachowek. Zgodnie z art. 1000 § 1 i 2 k.c. jeżeli uprawniony nie może otrzymać należnego mu zachowku od spadkobiercy lub osoby, na której rzecz został uczyniony zapis windykacyjny, może on żądać od osoby, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku, sumy pieniężnej potrzebnej do uzupełnienia zachowku. Jednakże obdarowany jest obowiązany do zapłaty powyższej sumy tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem darowizny; jeżeli obdarowany sam jest uprawniony do zachowku, ponosi on odpowiedzialność względem innych uprawnionych do zachowku tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jego własny zachowek. Uprawniony należny mu zachowek może otrzymać przede wszystkim w postaci powołania do spadku, zapisu lub uczynionej przez spadkodawcę na jego rzecz darowizny. Gdy jednak to nie nastąpi, przysługuje mu - w myśl powołanego przepisu - przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia (roszczenie o zachowek). Stąd jednoznaczny wniosek, że o powstaniu na rzecz uprawnionego do zachowku roszczenia przeciwko spadkobiercy o pokrycie lub uzupełnienie w pieniądzu zachowku rozstrzyga tylko to, czy otrzymał on w całości należny mu zachowek w postaci powołania do spadku, zapisu lub uczynionej przez spadkodawcę na jego rzecz darowizny. Jeżeli otrzymał, roszczenie o zachowek nie przysługuje mu. Jeżeli natomiast nie otrzymał, roszczenie o zachowek przysługuje mu, choćby został powołany do spadku, nawet z ustawy, i choćby współspadkobierca - adresat jego roszczenia sam też był uprawniony do zachowku. Powyższy wniosek znajduje potwierdzenie w przepisach art. 999 i 1005 § 1 k.c., regulujących sytuacje, w których spadkobierca obowiązany do zapłaty zachowku jest sam uprawiony do zachowku. Ponieważ z ustalonego stanu faktycznego w niniejszej sprawie wynika, że powódka otrzymała jedynie część należnego jej zachowku przysługuje jej co do zasady, roszczenie o jego zapłatę do wysokości dochodzonego roszczenia.

W celu obliczenia zachowku należy najpierw określić udział spadkowy stanowiący podstawę do obliczenia zachowku. Wyjść trzeba tutaj od ustalenia udziału, w jakim uprawniony jest powołany do spadku z ustawy. Następnie udział ten mnoży się, stosownie do wyżej cyt. art. 991 § 1 k.c., przez 2/3, jeżeli uprawniony do zachowku jest trwale niezdolny do pracy lub małoletni, a w pozostałych sytuacjach - przez 1/2. Otrzymany wynik to właśnie udział spadkowy stanowiący podstawę do obliczenia zachowku. W niniejszej sprawie w ocenie Sądu należy uznać, że udział spadkowy powódki stanowiący podstawę obliczenia zachowku to 2/3 całości ( 100 % udziału w spadku x 2/3). Zasadą jest, że wysokość należnego uprawnionemu zachowku odpowiada połowie wartości udziału, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym. Wyjątek przewidziany został tylko dla osób trwale niezdolnych do pracy oraz dla małoletnich zstępnych, powódka zaś należy właśnie do kręgu małoletnich zstępnych. Zaznaczyć w tym miejscu należy, iż zgodnie ze stanowiskiem judykatury istotny jest stan z chwili otwarcia spadku, czy w tym właśnie dniu osoba uprawniona pozostawała osobą trwale niezdolną do pracy lub osobą małoletnią, (zob. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 15 maja 2018 r. V ACa 331/17 Lex nr LEX nr 2607148). W niniejszej sprawie w dniu otwarcia spadku to jest 07 marca 2017 r. powódka bezspornie była osobą małoletnią, co sprawia że udział spadkowy powódki wynosił 2/3 całości.

Kolejnym etapem obliczania zachowku jest ustalenie tzw. substratu zachowku (art. 993-995 k.c.). Ustalenie substratu zachowku wymaga przede wszystkim określenia czystej wartość spadku. Czysta wartość spadku stanowi różnicę pomiędzy stanem czynnym spadku, czyli wartością wszystkich praw należących do spadku, według ich stanu z chwili otwarcia spadku, i cen z chwili orzekania o zachowku (por. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego - zasadę prawną - z dnia 26 marca 1985 r., III CZP 75/84, OSP 1988, nr 2, poz. 27), a stanem biernym spadku, czyli sumą długów spadkowych. W niniejszej sprawie stan czynny spadku po Z. C. wynosi 616.421,86 zł. W skład masy spadkowej wchodzą bowiem: kwota 296.000 zł stanowiąca równowartość nieruchomości położonej w miejscowości O., kwota 300.921,86 zł zdeponowana na rachunkach bankowych zmarłego, kwota 4.500 zł stanowiąca równowartość ½ udziału w własności samochodu osobowego marki O. (...), kwota 15.000 zł jaką pozwana J. C. (1) wypłaciła z rachunku bankowego spadkodawcy prowadzonego w N. Banku Spółdzielczym w D. Oddział w O. w dniach od dnia 28 lutego 2017 r. do dnia 17 marca 2017 r. W sprawie brak informacji o istnieniu jakichkolwiek długów spadkowych. W świetle powyższego odpowiedzialność pozwanej wobec powódki za zapłatę przysługującego jej zachowku ogranicza się do kwoty 406.838,42 złotych (2/3 x 616.421,86 zł= 406.838,42 zł).

Sąd rozpoznając przedmiotową sprawę uznał jednocześnie, że roszczenie powódki o zapłatę zachowku, wbrew sugestii strony pozwanej nie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego co uzasadnia jego obniżenie w oparciu o art. 5 k.c. W orzecznictwie sądowym wielokrotnie wyrażano pogląd, iż celem zachowku jest ochrona interesów majątkowych najbliższych członków rodziny przez zapewnienie im, niezależnie od woli spadkodawcy, a nawet wbrew jego woli, roszczenia pieniężnego odpowiadającego określonemu w art. 991 § 1 k.c. ułamkowi wartości udziału w spadku, który by im przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, przy czym żaden z przepisów tytułu IV księgi czwartej kodeksu cywilnego nie przewiduje możliwości obniżenia wierzytelności z tytułu zachowku. Jednak judykatura dopuszcza możliwość zastosowania w odniesieniu do niego art. 5 k.c. Trzeba jednak każdorazowo wziąć pod uwagę, że zachowek stanowi minimum zagwarantowanego udziału w spadku spadkodawcy ustawowemu i pozbawić tego udziału można na podstawie art. 5 k.c. tylko w sytuacjach wyjątkowych. Już samo bowiem pozbawienie uprawnionego do zachowku korzyści ze spadku w drodze dziedziczenia jest dla niego okolicznością krzywdzącą i dolegliwą, a prawa osób uprawnionych do zachowku służą urzeczywistnianiu obowiązków moralnych, jakie spadkodawca ma wobec najbliższych. Z uwagi na charakter zachowku pozbawienie prawa do niego lub obniżenie go na podstawie art. 5 k.c. powinno sankcjonować wyłącznie rażące przypadki naruszenia tego prawa. W konsekwencji należy przyjąć, że sprzeczność z zasadami współżycia społecznego zachodziłaby wówczas, gdy w świetle reguł lub wartości moralnych powszechnie społecznie akceptowalnych żądanie zapłaty należności z tytułu zachowku musiałoby być ocenione negatywnie. W tym kontekście nie może zostać pominięta ocena moralna postępowania uprawnionego do zachowku względem spadkobiercy bądź tak niekorzystna sytuacja zobowiązanego, że realizacja zachowku naraziłaby go na niedostatek bądź musiała by być postrzegana, jako rażąco niesprawiedliwa. Natomiast postawa powoda wobec spadkodawcy może być jedynie uwzględniona jako dodatkowa, potęgująca stan sprzeczności z kryteriami nadużycia prawa. Wynika to z faktu, iż jeżeli istniały przesłanki do wydziedziczenia uprawnionego do zachowku, a testator tego nie uczynił, to - bez względu na motywy, które nim kierowały - należy jego wolę uszanować, a nie ją korygować przez stosowanie do instytucji zachowku art. 5 k.c., (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 11 października 2018 r. w sprawie I ACa 262/18, LEX nr 2595397, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 26 września 2018 r. w sprawę I ACa 241/18 LEX nr 2596524, wyrok). W niniejszej sprawie w ocenie Sądu strona pozwana w żaden sposób nie wykazała istnienie przesłanek umożliwiających obniżenie należnego zachowku w oparciu o art. 5 k.c. W toku postępowania strona pozwana starała się przekonywać, że to małoletnia powódka odpowiada za pogorszenie się jej relacji ze zmarłym ojcem oraz iż kompletnie się nim nie interesowała. Tymczasem ze zgromadzonego w przedmiotowej sprawie materiału dowodowego wynikają zgoła odmienne ustalenia faktyczne, które jednoznacznie wskazują, że K. C. utrzymywała bardzo dobre relacje z własnym ojcem do dnia kiedy, z niewiadomych względów on sam zmienił stosunek do swojej córki. Przesłuchani w sprawie świadkowie a także sama powódka zgodnie podali, że K. C. regularnie widywała się ze Z. C., że zabierał on ją do swojego domu na noc, że organizował jej czas wolny, iż kupował jej prezenty oraz opłacał wyjazdy wakacyjne. Świadkowie podkreślili również, że K. C. w ich obecności nigdy nie zachowała się w nieodpowiedni sposób wobec ojca oraz że nigdy źle się o nim nie wypowiadała. Z przytoczonych relacji w sposób bezsporny wynika również, że sytuacja ta uległa zmianie, gdy powódka miała 15-16 lat, zaś zmarły kupił dom w miejscowości O. i zmienił swoje miejsce zamieszkania. Wówczas powódka utrzymywała nadal relacje z ojcem ale zdecydowanie rzadziej, a ponadto Z. C. przestał zabierać swoją córkę do swego miejsca zamieszkania. Powołane okoliczności, w ocenie Sądu, wskazują, że to właśnie zmarły ponosi odpowiedzialność za zmianę jego relacji z córką. To on zdecydowanie rzadziej kontaktował się z nią telefonicznie, przestał zabiegać o spotkania. Trudno bowiem oczekiwać od małoletniej, aby tylko ona zabiegała o kontakty z ojcem, zwłaszcza w sytuacji, gdy jak przyznała straciła telefon i nie mogła kontaktować się telefonicznie, a Z. C. zmienił swoje miejsce zamieszkania i nie poinformował córki, gdzie aktualnie zamieszkuje. W świetle powyższego, w ocenie Sądu, zarzut zastosowania art. 5 k.c. poprzez obniżenia należnego powódce zachowku ocenić należy jako chybiony.

Przypomnieć w tym miejscu należy, że Sąd ustalił, iż odpowiedzialność pozwanej wobec powódki za zapłatę przysługującego jej zachowku ogranicza się do kwoty 406.838,42 złotych, od której należałoby odjąć otrzymaną już przez powódkę kwotę 52.551,56 zł. Ponieważ jednak pełnomocnik strony powodowej w pozwie wniósł o zasądzenie od pozwanej kwoty 133.298,96 zł i nie wnosił także o zasądzenie odsetek to Sąd zgodnie z dyspozycją art. 321 k.p.c. nie był uprawniony do wyjścia poza żądanie pozwu i zasądził od pozwanej J. C. (1) na rzecz powódki K. C. kwotę 133.298,96 zł. Zgodnie z art. 321 § 1 k.p.c. Sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzić ponad żądanie. Przepis ten odnosi się zarówno do żądań głównych, jak i żądań ubocznych (np. odsetek, rygoru natychmiastowej wykonalności, kosztów procesu). Treść art. 321 § 1 k.p.c. daje wyraz tradycyjnej zasadzie wyrokowania, statuującej zakaz orzekania ponad żądanie, czyli przejawiającej się w tym, że sąd jest związany granicami żądania powództwa i nie może dysponować przedmiotem procesu przez określenie jego granic niezależnie od zakresu żądania ochrony przez powoda.

Sąd zgodnie z treścią art. 98 k.p.c. oraz wynikającą z niego zasadą odpowiedzialności za wynik procesu zasądził od pozwanej J. C. (1) na rzecz powódki K. C. kwotę 5.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego, o czym orzekł w punkcie 2 wyroku. Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2019, poz. 785) nakazał pobrać od pozwanej J. C. (1) na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 6.650 zł tytułem obciążającej ją opłaty sądowej oraz kwotę 2.181,04 zł tytułem zwrotu wydatków w sprawie poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa, o czym orzeczono w punkcie 3 wyroku.