Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 września 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 20 września 2012r. w Katowicach

sprawy z odwołania J. M. (J. M. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o emeryturę

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Częstochowie z dnia 29 grudnia 2010r. sygn. akt IV U 1490/10

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C. na rzecz ubezpieczonego J. M. kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym i kasacyjnym.

/-/SSA J.Pietrzak /-/SSA I.Goik /-/SSA M.Żurecki

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AU a 1468/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 sierpnia 2010 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił ubezpieczonemu J. M. prawa do emerytury w oparciu o przepisy art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (obecnie tekst jednolity Dz. U. z 2009 roku
Nr 153 poz. 1227 ze zm.). Uzasadniając zajęte stanowisko organ rentowy podniósł,
że ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 roku udowodnił okres pracy w warunkach szczególnych w ilości 14 lat, 1 miesiąca i 28 dni.

Odwołanie od przedstawionej decyzji wniósł ubezpieczony domagając się jej zmiany i zarzucając, iż błędnie przyjęto, że odbywanie zasadniczej służby wojskowej w okresie od 25 kwietnia 1970 roku do 11 kwietnia 1972 roku nie wlicza się do okresu pracy w warunkach szczególnych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie wyrokiem z dnia 29 grudnia 2010 roku zmienił decyzję organu rentowego i przyznał ubezpieczonemu J. M. emeryturę od dnia 31 lipca 2010 roku.

Podstawą wskazanego rozstrzygnięcia stały się przepisy art. 32 ust. 1 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (obecnie tekst jednolity Dz. U. z 2009 roku Nr 153 poz. 1227 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 roku w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U. Nr 44 poz. 318) obowiązującego w czasie odbywania przez ubezpieczonego służby wojskowej.
Na ich podstawie uznano, że ubezpieczony urodzony w dniu (...) wykazał wymagany staż emerytalny w tym ponad 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach, gdyż należało uznać okres odbywania zasadniczej służby wojskowej
od dnia 24 kwietnia 1970 roku do dnia 12 kwietnia 1972 roku. Według regulacji obowiązujących przed wejściem w życie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, żołnierzowi, który podjął zatrudnienie w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia ze służby w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem, wliczało się okres odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakresie uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy w danym zakładzie lub gałęzi pracy oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie.
Sąd ustalił, że ubezpieczony powrócił do wykonywanej przed powołaniem do służby pracy w I kategorii zatrudnienia przed upływem 30 dni od zwolnienia ze służby.

Wyrokiem z dnia 1 czerwca 2011 roku Sąd Apelacyjny w Katowicach uwzględnił apelację organu rentowego i zmieniając zaskarżony wyrok oddalił odwołanie.

Uzasadniając zajęte w niniejszej sprawie stanowisko Sąd Odwoławczy stwierdził, że prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu wykonywania pracy
w szczególnych warunkach jest uregulowane przepisami art. 32 ust. 1 ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 8 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.), które nie przewidują wliczania okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej do okresów pracy w warunkach szczególnych. Okres czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim lub okresy mu równorzędne albo okresy zastępczych form tej służby są okresami składkowymi,
ze względu na unormowanie zawarte w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej, lecz nie są okresami wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Sąd Apelacyjny argumentował, iż ustawodawca ogranicza wpływ odbywania służby wojskowej na uprawnienia emerytalne i np. od dnia 1 stycznia 2006 roku okres ten nie podlega zaliczeniu do okresów pracy górniczej ani do wymaganych do emerytury kolejowej. Sąd Odwoławczy powołał się przy tym na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2006 roku sygn. akt III UK 5/06,OSNP 2007 nr 7-8 poz. 108) lecz podkreślił, że wyrażonego w nim poglądu nie podzielił, lecz zaaprobował w jego ocenie odmienny pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 7 grudnia 2010 roku I UK 203/10 oraz postanowieniu tego Sądu z dnia
20 kwietnia 2011 roku I UK 37/11 i dlatego uznał, że regulacja przewidziana
w art. 108 ustawy o powszechnym obowiązku obrony PRL nie może kształtować współcześnie prawa do emerytury.

Skarga kasacyjna ubezpieczonego została oparta na podstawie naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 108 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony w brzmieniu obowiązującym przed 1973 rokiem polegającą na przyjęciu, że przepis ten nie odnosi się do stosunku ubezpieczenia społecznego a tylko uprawnień z zakresu prawa pracy, oraz na niewłaściwym zastosowaniu § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 roku w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin w brzmieniu obowiązującym do dnia
4 kwietnia 1975 roku, nadto na błędnej wykładni art. 184 ust. 1 w zw. z art. 32 ustawy emerytalnej w związku z § 2 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku polegającej na przyjęciu, że okres zasadniczej służby wojskowej, do której ubezpieczony został powołany w czasie pracy w szczególnych warunkach i po zakończeniu której powrócił do pracy w szczególnych warunkach u tego samego pracodawcy, nie podlega zaliczeniu do okresu uprawniającego do nabycia prawa
do emerytury w niższym wieku. Skarżący wskazał błąd w wykładni przez powołanie się na orzeczenie Sądu Najwyższego i wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku lub przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Wyrokiem z dnia 17 maja 2012 roku sygn. akt I UK 399/11 Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu w Katowicach do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

U podstaw wskazanego rozstrzygnięcia leży ustalenie, iż w kolejnych orzeczeniach Sąd Najwyższy prezentował jednolitą wykładnię przepisów ujętych
w podstawie skargi kasacyjnej, według których okres służby wojskowej dla żołnierza zatrudnionego przed powołaniem do czynnej służby wojskowej w warunkach szczególnych (I kategorii zatrudnienia), który po zakończeniu tej służby podjął zatrudnienie w tych samych warunkach, jest nie tylko okresem służby w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ale także okresem pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu § 3
i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze.

Nadmieniono przy tym, iż sumowanie się kolejnych okresów ubezpieczenia, uznawanych za takie w czasie ich realizacji stwarza staż, którego uzyskanie uzasadnia oczekiwanie przyszłych świadczeń. Oczekiwanie to powinno korzystać z ochrony
i taką funkcję zdaniem Sądu Najwyższego spełnia odwołanie się w art. 31 ust. 4
i art. 184 do regulacji obowiązujących przed wejściem w życie ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, powodujące utrwalenie sytuacji sprzed dnia 1 stycznia 1999 roku bez wprowadzani innego sposobu wyliczenia stażu ubezpieczenia.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie, a co za tym idzie podlega oddaleniu.

Podejmując rozważania prawne w niniejszej sprawie wypada zwrócić uwagę na przepis art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2009 roku Nr 153
poz. 1227), zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32,33, 39 i 40 jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz,

2)  okres składkowy i nieskładkowy o którym mowa w art. 27

Emerytura, o której mowa w ust. 1 przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem zakładu na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego w składzie orzekającym, na aprobatę zasługuje wyrażone już w wyroku z dnia 6 kwietnia 2006 roku sygn. akt III UK 5/06 (OSNP 2007/7-8/108) stanowisko Sądu Najwyższego, zgodnie z którym okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym.

Skoro zaś spór w rozpoznawanej sprawie sprowadza się do rozstrzygnięcia,
czy okres odbywania przez ubezpieczonego zasadniczej służby wojskowej w okresie od 25 kwietnia 1970 roku do 11 kwietnia 1972 roku, przypadający w czasie trwania stosunku pracy, w ramach którego ubezpieczony świadczył pracę w warunkach szczególnych podlega zaliczeniu do okresu pracy w warunkach szczególnych,
to uznanie, tego okresu powoduje, że ubezpieczony spełnia warunki do przyznania prawa do wcześniejszej emerytury w oparciu o art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2009 roku Nr 153 poz. 1227).

Wobec powyższego, zdaniem Sądu Odwoławczego, Sąd pierwszej instancji prawidłowo przeprowadził postępowanie, nie naruszył przepisów prawa materialnego ani postępowania, w tym art. 233 § 1 k.p.c., a poczynione przez niego ustalenia faktyczne Sąd Apelacyjny podziela i przyjmuje za swoje, co powoduje, że apelacja podlega oddaleniu.

Mając powyższe na uwadze na mocy art. 385 k.p.c. Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.

O kosztach orzeczono zgodnie z art. 98 k.p.c. w związku z § 12 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2-002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielanej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163
poz. 1349 ze zm.).

/-/SSA J.Pietrzak /-/SSA I.Goik /-/SSA M.Żurecki

Sędzia Przewodniczący Sędzia

ek