Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 22 listopada 2018 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko L. C. oraz (...) Finanse spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku

z dnia 24 października 2017 r. sygn. akt I C 866/16

I.  prostuje oczywistą omyłkę w zaskarżonym wyroku w zakresie oznaczenia firmy pozwanej spółki poprzez wpisanie jej prawidłowego brzmienia: (...) zamiast : (...) i Finanse;

II.  zmienia zaskarżony wyrok:

1.  w punkcie I (pierwszym) w ten sposób, że utrzymuje w mocy wobec pozwanych L. C. oraz (...) Finanse spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. nakaz zapłaty wydany przez Sąd Okręgowy w Gdańsku w dniu 19 lutego 2016 r. w sprawie sygn. akt I Nc 25/16 w części dotyczącej kwoty 635.245,39 zł (sześćset trzydzieści pięć tysięcy dwieście czterdzieści pięć złotych 39/100) z odsetkami ustawowymi od dnia 18 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty i kosztami postępowania w kwocie 15.434 zł (piętnaście tysięcy czterysta trzydzieści cztery złote), a w zakresie kwoty 3.000 zł (trzy tysiące złotych) uchyla wyżej wymieniony nakaz zapłaty wobec pozwanych L. C. oraz (...) Finanse spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. i w tym zakresie umarza wobec nich postępowanie;

2.  w punktach II (drugim) i III (trzecim) poprzez ich uchylenie ;

3.  w punkcie IV (czwartym) w ten sposób, że zasądza od pozwanych L. C. oraz (...) Finanse spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Gdańsku kwotę 508,17 zł (pięćset osiem złotych 17/100) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

III.  zasądza od pozwanych L. C. oraz (...) Finanse spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. na rzecz powoda kwotę 39.863 zł (trzydzieści dziewięć tysięcy osiemset sześćdziesiąt trzy złote) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO del. Jarosław Zawrot SSA Marek Machnij SSA Małgorzata Zwierzyńska

Sygn. akt I ACa 328/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 24 października 2017 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku w sprawie o sygn. akt I C 866/16 uchylił nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla wydany przez Sąd Okręgowy w Gdańsku w dniu 19 lutego 2016 roku w sprawie o sygn. akt I Nc 25/16 w stosunku do pozwanych L. C. oraz (...) Finanse Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. i oddalił co do nich powództwo w całości (punkt I), zasądził od powoda (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz pozwanego L. C. kwotę 750 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (punkt II), zasądził od powoda (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz pozwanego (...) Finanse Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. kwotę 750 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (punkt III) oraz zasądził od powoda (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gdańsku kwotę 508,17 zł tytułem nieuiszczonych wydatków (punkt IV).

Sąd I instancji ustalił, że powód na podstawie umowy kredytu obrotowego w rachunku bieżącym nr (...) z dni 12 czerwca 2014 roku udzielił pozwanemu Przedsiębiorstwu (...) Spółce z o.o. kredytu w kwocie 600.000 zł na okres od dnia 12 czerwca 2014 roku do dnia 11 czerwca 2015 r. z przeznaczeniem na spłatę kredytów obrotowych w rachunku bieżącym w bankach (...) S.A., (...) w B., (...) S.A. Prawne zabezpieczenie spłaty kredytu wraz z odsetkami stanowiła hipoteka zwykła ustanowiona na piątym miejscu do kwoty 1.020.000 zł na nieruchomości położonej w S. ul. (...), dla której Sąd Rejonowy Szczecin P. i Zachód prowadzi księgę wieczystą nr (...), weksel własny in blanco z wystawienia kredytobiorcy wraz z deklaracją wekslową, poręczenie wekslowe udziałowców kredytobiorcy, oświadczenie o poddaniu się egzekucji kredytobiorcy, oświadczenie o poddaniu się egzekucji poręczycieli, oświadczenie o poddaniu się egzekucji dłużnika hipotecznego, pełnomocnictwo banku do rachunku bieżącego kredytobiorcy prowadzonego przez powoda, cesja wierzytelności z umowy polisy ubezpieczenia nieruchomości, stanów magazynowych i środków trwałych stanowiących zabezpieczenie kredytu, zastaw na stanach magazynowych stanowiących własność kredytobiorcy na kwotę 300.000 zł (rzeczy ruchome oznaczone co do gatunku) do czasu ustanowienia zastawu przewłaszczenie na stanach magazynowych, zastaw na maszynach, urządzeniach stanowiących środki trwałe kredytobiorcy o wartości 478,12 tys. zł (rzeczy oznaczone co do tożsamości) do czasu ustanowienia zastawu przewłaszczenie na maszynach, urządzeniach, gwarancja de minimis do kwoty 360.000 zł (60% wartości kredytu) na okres 15 miesięcy i poręczenie wekslowe spółki (...) spółka z o.o.

W § 16 umowy bank zastrzegł sobie prawo do: 1. obniżenia kwoty przyznanego kredytu albo wypowiedzenia umowy w przypadku utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej lub niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu w szczególności pkt 5) niedotrzymania przez kredytobiorcę innych, niż wyżej wymienione postanowień umowy lub obowiązującego w banku (...) ogólnego udzielania kredytów klientom instytucjonalnym, Regulaminie udzielania kredytów obrotowych klientom instytucjonalnym. Zgodnie z § 17 ust. 3 umowy kredytobiorca zobowiązany jest do spłaty kredytu wraz z należnymi odsetkami w terminach określonych w piśmie Banku zawierającym wypowiedzenie umowy. Zgodnie z § 11 ust. 1 pkt 2,3 oraz 12 umowy zabezpieczenie spłaty zadłużenia stanowił weksel in blanco wystawiony przez Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z o.o. i poręczenie wekslowe L. C. oraz spółki (...) spółka z o.o. w S..

W imieniu pozwanego Przedsiębiorstwa (...) Spółki z o.o. w S. weksel podpisał prezes zarządu tej spółki M. Ś.. Weksel został w dniu 12 czerwca 2014 roku poręczony przez pozwanego L. C. oraz pozwaną (...) Finanse Spółkę z o.o. w S., która była reprezentowana przez prezesa zarządu E. C.. Prezes Zarządu Spółki A. M. Ś. w taki sam lub podobny sposób podpisał się zarówno na umowie kredytu obrotowego z dnia 12 czerwca 2014 roku, na deklaracji wystawy weksla in blanco, wniosku o kredyt inwestycyjny poprzez skreślenie nieregularnego kółka oraz przystawił pieczęć imienną: „prezes zarządu mgr M. S.”. W taki sam sposób M. Ś. podpisywał się na bilansie spółki (...) za okres od 1 stycznia 2013 roku do 31 grudnia 2013 rok, sprawozdaniu zarządu tej spółki za 2013 rok, na protokole walnego zgromadzenia wspólników z dnia 24 października 2014 roku. Taki też wzór podpisu M. Ś. złożył jako prezes zarządu (...) Spółki z o.o., w S. w dniu 26 lutego 2008 roku.

Pozwani Przedsiębiorstwo (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S., (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. podpisali w dniu 12 czerwca 2014 roku: pozwany ad. 1 deklarację wystawcy weksla in blanco, zaś pozwani ad. 2 i ad. 3 deklarację poręczyciela wekslowego w której wskazano, że bank ma prawo: wypełnić weksel w każdym czasie w przypadku niedotrzymania umownych terminów spłaty kredytu zaciągniętego przez nich na podstawie umowy kredytu w kwocie 600.000 zł na sumy odpowiadające aktualnym roszczeniom banku, które są zgodne z księgami banku i obejmują: kwotę wierzytelności głównej wraz z odsetkami i innymi kosztami na dzień przedstawienia weksla do zapłaty, wypełnić weksel we wszystkich tych przypadkach, gdy służy mu prawo ściągnięcia swoich wierzytelności przed terminem płatności, na sumę odpowiadając ich zadłużeniu i opatrzyć weksel datą płatności według swego uznania, zawiadamiając ich o tym każdorazowo listem poleconym. List ten powinien być wysłany najpóźniej 7 dni przed terminem płatności do wystawcy i poręczyciela wekslowego. W deklaracji poręczyciela wekslowego pozwany L. C. wskazał swoje miejsce zamieszkania: N. ul. C.K. N. 5.

Dokumenty kredytowe były podpisywane w siedzibie spółki (...) w S.. Projekty tych dokumentów przywiozły do S. pracownice (...) Banku S.A. J. Z. i K. D. (1). M. Ś. składał podpisy pod umową w obecności pracowników banku. W imieniu J. K. występował T. K., który posiadał pełnomocnictwo i złożył podpis na wekslu jako poręczyciel wekslowy. Byli obecni L. C., E. C. i T. K.. One pilnowały by podpisy były złożone we właściwym miejscu przez właściwe osoby. Najpierw były podpisywane umowy kredytowe a potem dalsze dokumenty. M. Ś. podpisuje się w taki sposób jak na umowie kredytowej, jego podpis ogranicza się do kółeczka. Po lewej stronie kółeczka jest zygzak. Na dowodzie osobistym również M. Ś. podpisał się w taki sposób. Pracownice banku nie wymagały od M. Ś., aby podpisał się w sposób czytelny imieniem i nazwiskiem. Dokumenty były przygotowane do podpisu. Miało być poręczenie wekslowe przez oboje wspólników oraz spółkę (...) Spółka z o.o. w S.. W jej imieniu występowała E. C.. W spotkaniu uczestniczył też T. K. jako pełnomocnik swojej córki J. K. udziałowca A.. On posiadał pełnomocnictwo notarialne od córki i w jej imieniu podpisał weksel jako poręczyciel wekslowy. Zamieścił napis „poręczam 12 czerwca 2014 r. T. K. zgodnie z pełnomocnictwem”. Nie było żadnych wątpliwości z strony pracowników banku, procedura przebiegała bardzo szybko. Pozwany L. C. nie wiedział, że formuła pełnomocnictwa udzielonego przez J. K. ojcu T. K. była nieskuteczna. Nie wiedział, że weksle został nieskutecznie poręczony, dowiedział się o tym już po wezwaniu do zapłaty gdy skorzystał z pomocy prawnika. Nie czytał wszystkich dokumentów, tylko czytał umowę kredytu.

Bank wymagał, aby było poręczenie wekslowe spółki (...) Spółka z o.o. w S.. Nikt nie wnosił zastrzeżeń, że w imieniu J. K. będzie występował T. K.. Pracownice banku wskazywały, gdzie na dokumencie należy złożyć podpis. W dniu 12 czerwca 2014 roku (...) Bank S.A. wystawił zaświadczenie w imieniu Banku (...) w ramach umowy portfelowej linii gwarancyjnej de minimis. Gwarancja spłaty kredytu udzielonego na podstawie umowy kredytu obrotowego w rachunku bieżącym nr (...) z dnia 12 czerwca 2014 roku nie została zrealizowana, gdyż nie zostały spełnione warunki formalne do realizacji świadczenia z tytułu gwarancji.

Powód pismem z dnia 5 marca 2015 roku wypowiedział umowę kredytu ze skutkiem na dzień 28 kwietnia 2015 roku, które tego samego dnia zostało wysłane na adres Przedsiębiorstwa (...) Spółka z o.o. ul. (...) w S.. Następnie w dniu 22 października 2015 roku powód (...) Bank S.A. w W. wystawił wyciąg z ksiąg banku wykazując zadłużenie kredytobiorcy na kwotę 638.245,39 zł na dzień 21 października 2015 r.

Na taką kwotę zgodnie z treścią deklaracji wekslowych został wypełniony weksel in blanco, a następnie dłużnicy wekslowi wezwani zostali pismami z dnia 28 października 2015 roku do wykupu weksla. Termin płatności weksla został wyznaczony na dzień 16 listopada 2015 roku. Zawiadomienie o wypełnieniu weksla wraz z wezwaniem do zapłaty z weksla zostało wysłane do pozwanego L. C. na adres: (...)-(...) N. ul. C.. N. 5 w dniu 2 listopada 2015 roku.

Oświadczeniem z dnia 25 marca 2016 roku wobec powoda pozwany L. C. uchylił się od skutków prawnych oświadczenia woli w postaci udzielenia w dniu 12 czerwca 2014 roku poręczenia wekslowego na wekslu zabezpieczającym umowę kredytu z dnia 12 czerwca 2014 roku oraz podpisania deklaracji wekslowej z dnia 12 czerwca 2014 roku dotyczącej tej umowy kredytu. Pozwany wskazał, że podczas dokonywania tych czynności działał pod wpływem błędu ponieważ sądził, że udziela poręczenia wekslowego wspólnie z drugim (...) spółki Przedsiębiorstwo (...) -Usługowe (...), a okazało się że poręczenia wekslowego udzielił tylko on.

Pismem z dnia 16 kwietnia 2015 roku powód poinformował pozwanego ad.1, że na dzień 16 kwietnia 2015 roku wymagalne zaległości na rachunku kredytu obrotowego w rachunku bieżącym stanowią kwotę 93.036,66 zł. Jednocześnie w piśmie tym podano, że bank wypowie umowy kredytów po 90 dniach od dnia wymagalności.

Na dzień 21 lipca 2016 roku udziałowcami spółki Przedsiębiorstwo (...) -Usługowego (...) spółka z o.o. w S. byli L. C. i J. K., każdy po 100 udziałów o łącznej wartości 50.000 zł.

Sąd I instancji uznał, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Punkt wyjścia dla czynionych rozważań stanowiły przepisy art. 30 w zw. z art. 32 ustawy – Prawo wekslowe. Pierwszy z nich stanowi, iż zapłatę wekslu można zabezpieczyć poręczeniem wekslowym (aval) co do całości sumy wekslowej lub co do jej części. Poręczenie może dać osoba trzecia lub nawet osoba, podpisana na wekslu. Natomiast zgodnie z art. 32, poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczył. Zobowiązanie poręczyciela jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie, za które poręcza, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny z wyjątkiem wady formalnej.

Sąd Okręgowy odniósł się do kwestii samego udzielenia poręczenia wekslowego – zwłaszcza wobec zgłoszenia przez jednego z pozwanych, L. C., zarzutu, że działał pod wpływem błędu, gdyż był przekonany, że poręczenia udziela dwójce udziałowców spółki (...) – on i J. K.. Okazało się jednak, że ta ostatnia nie poręczyła weksla z uwagi na to, że na wekslu znajduje się tylko podpis jej ojca oraz sformułowanie „poręczam zgodnie z pełnomocnictwem”, co nie wystarcza do skutecznego udzielenia poręczenia. O powyższym pozwany miał się dowiedzieć podczas zasięgania porady prawnej związanej z doręczeniem mu wydanego nakazu zapłaty. Błąd miał wywołać pracownik powoda – K. D. (2), która kierowała podpisywaniem dokumentów i składaniem podpisów na wekslu i która podyktowała T. K. powyższe sformułowanie. Pozwany był więc przekonany, że poręczył weksel wspólnie z J. K.. Błąd ten jego zdaniem był istotny, gdyż wpłynął na zakres możliwych rozliczeń między poręczycielami wekslowymi oraz dlatego, że dotyczy stosunków między udziałowcami spółki (...), którzy mają po 50% udziałów. Pozwany wskazywał, że nie udzieliłby poręczenia, gdyby jednocześnie weksla nie poręczyła również J. K.. W ocenie Sądu Okręgowego, jednak powyższy zarzut nie zasługuje na uwzględnienie. Zgodnie z art. 84 § 1 k.c., w razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej. Zgodnie z § 2, można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny).

Sąd Okręgowy wskazał na stanowisko judykatury, iż nie ma błędu, gdy ktoś świadomie składa oświadczenie woli, nie znając jego treści, np. składa podpis na dokumencie, z którego treścią się nie zapoznał, z natury błędu bowiem wynika przekonanie błądzącego, że postrzegany przez niego stan rzeczy odpowiada prawdzie. Innymi słowy, nieświadomość niezgodności między własnym obrazem sytuacji a rzeczywistością stanowi immanentną cechę błędu. Stąd postawa osoby składającej oświadczenie woli, świadomie wykluczająca możliwość poznania stanu faktycznego, wyłącza błąd. Osoba, która świadomie podpisuje dokument, nie znając jego treści, nie myli się, lecz świadomie akceptuje postanowienia zawarte w dokumencie, niezależnie od ich treści. Chodzi oczywiście o sytuację, w której osoba ta ma świadomość własnej ignorancji. Sąd I instancji rozważania te w pełni podzielił. Nie może bowiem tłumaczyć się błędem osoba, która nie zna treści podpisanego przez siebie czy inne osoby współuczestniczące w dokonaniu czynności dokumentu, gdyż nie przeczytała ich przed podpisaniem, mimo że miała taką możliwość. Tymczasem w niniejszej sprawie tak właśnie się stało. Jak ustalono, świadek L. C. nie przeczytał wszystkich dokumentów, które były podpisywane w dniu 12 czerwca 2014 r. i ograniczył się jedynie do zapoznania się z umową kredytu. Mimo że miał taką możliwość, nie zapoznał się z treścią deklaracji wekslowych, poręczenia ani samego weksla in blanco. Nie może więc obecnie powoływać się na błąd co do tego, że drugi z poręczycieli nie udzielił skutecznego i ważnego poręczenia wekslowego z uwagi na nieprawidłowe sformułowanie adnotacji związanej z tym, że oświadczenie w imieniu drugiego z udziałowców składał jego pełnomocnik.

Wątpliwym zdaniem Sądu Okręgowego, jest również i to, by błąd, na który powołuje się pozwany, został wywołany przez pracowników powoda. W ocenie Sądu I instancji, brak jest na to przekonujących dowodów. W istocie żadna z zeznających w sprawie osób nie pamiętała dokładnie przebiegu czynności w dniu 12 czerwca 2014 r. Nie wiadomym jest więc, w jakiej kolejności dokumenty były podpisywane i także jakie czynności podejmowały poszczególne osoby. Ustalono jedynie, że pracownice powodowego banku kierowały samym procesem podpisywania dokumentów, pilnując, by odpowiednie osoby złożyły swój podpis w odpowiednim miejscu. Wyłącznie świadek T. K. złożył w tej kwestii dokładne wyjaśnienia, które jednak – jak wskazywano już powyżej – nie były wiarygodne, gdyż zdaniem Sądu I instancji świadek, wskazując na kierowniczą rolę pracownic banku i jednocześnie marginalizując własny udział w formułowaniu oświadczeń, zmierzał w istocie do postawienia siebie i córki, której wówczas był pełnomocnikiem, w jak najkorzystniejszej sytuacji. Trudno też przyjąć, że działania powoda miały zmierzać do wywołania błędu u pozwanego L. C., skoro w istocie w interesie banku było uzyskanie dodatkowych zabezpieczeń w formie poręczenia przez kolejne osoby. Ostatecznie więc Sąd Okręgowy uznał, że oświadczenie pozwanego L. C. o uchyleniu się od skutków własnego oświadczenia woli w przedmiocie udzielenia poręczenia wekslowego, jako złożone pod wpływem błędu, było nieskuteczne.

Sąd I instancji miał również na uwadze treść zarzutów podnoszonych wobec treści samego weksla i prawidłowości wyliczenia wysokości zadłużenia z tytułu umowy kredytu, co miało przełożyć się na błędne określenie sumy wskazanej na wekslu. I one jednak okazały się nieuzasadnione. Pozwani podnosili m. in., że powód nie uwzględnił w wyliczeniach kwoty 360.000 zł, która wg twierdzenia pozwanych miała odpowiadać kwocie zrealizowanej przez niego gwarancji de minimis, udzielonej przez Bank (...), a która stanowiła zabezpieczenie w/w umowy kredytu obrotowego i która została udzielona na podstawie umowy portfelowej linii gwarancyjnej de minimis nr (...) z dnia 12 czerwca 2013 r. Jak jednak ustalono w toku procesu, gwarancja ta nie została ostatecznie zrealizowana, albowiem nie zostały spełnione warunki formalne do realizacji świadczenia z tytułu gwarancji – jak wskazano w piśmie Centrum Poręczeń i Gwarancji z dnia 1 czerwca 2017 r. Pozwani nie udowodnili również, że wyliczenie kwoty zadłużenia było nieprawidłowe z uwagi na nieuwzględnienie wszystkich wpłat – na tę okoliczność w istocie nie przedstawiono żadnych wiarygodnych dowodów.

Sąd Okręgowy nie podzielił wreszcie także zarzutu nieprzedstawienia weksla do zapłaty pozwanemu L. C.. Ze znajdującego się w aktach sprawy odpisu zwrotnego poświadczenia odbioru kierowanej do pozwanego przesyłki zawierającej zawiadomienie o wypełnieniu weksla wraz z wezwaniem do zapłaty weksla z dnia 28 października 2015 r. wynika, że przesyłka została wysłana na adres podany przez pozwanego w deklaracji poręczyciela wekslowego (k. 46) tj. (...)-(...) N., ul. C.K. N. 5. Powyższe potwierdza również treść koperty (k. 246). Istotnie, jak twierdzi pozwany, przesyłka nie została przez niego odebrana, niemniej Sąd I instancji mimo powyższego uznał, że przesyłkę doręczono skutecznie. Sąd Okręgowy miał bowiem na uwadze zapis znajdujący się w treści deklaracji, w którym pozwany zobowiązał się do każdorazowego informowania banku o zmianie adresu. Jeżeli więc pozwany powyższego obowiązku zaniedbał i nie podał nowego adresu, pod który należało mu doręczać przesyłki, sam ponosi skutki własnego zaniedbania. Jeżeli zaś adres ten jest adresem prawidłowym, to tym bardziej przyjąć należy, że przesyłkę doręczono mu skutecznie, zaś pozwany nie odebrał jej z własnej winy.

Mimo jednak tego, że zarzuty powyższe podnoszone przez pozwanych okazały się nieuzasadnione, powództwo w sprawie należało oddalić. Sąd I instancji uznał bowiem, że brak jest dowodów na to, że umowa kredytu została prawidłowo wypowiedziana, a sam kredytobiorca prawidłowo powiadomiony o powyższym i wezwany do zapłaty całego wymagalnego zadłużenia. Sąd Okręgowy miał na względzie, że powód złożył do akt sprawy pismo z dnia 5 marca 2015 r., zatytułowane „wypowiedzenie”, w którego treści bank złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o kredyt z dnia 12 czerwca 2014 r. z 30-dniowym okresem wypowiedzenia, ze skutkiem na dzień 28 kwietnia 2015 r. Jednocześnie wezwano kredytobiorcę do zapłaty kwoty zadłużenia wymagalnego wynoszącego na ten dzień 11.166,89 zł i zaznaczono, że nieuregulowanie tej kwoty spowoduje rozwiązanie umowy kredytowej oraz postawienie całości kredytu w stan wymagalności. Natomiast w przypadku uregulowania zadłużenia, złożone oświadczenie woli dotyczące wypowiedzenia umowy o kredyt nie będzie miało mocy prawnej. W aktach sprawy znajduje się jednak również pismo datowane na 16 kwietnia 2015 r. (a więc jeszcze przed upływem zakreślonego wyżej okresu wypowiedzenia), z którego wynika, że kredytobiorca po wystosowaniu powyższego wezwania spłacił pewną część zadłużenia, w efekcie czego wymagalne zadłużenie na koniec marca wyniosło 93.036,66 zł. Dodatkowo znalazło się w nim oświadczenie, że bank wypowie umowę kredytu po 90 dniach od dnia wymagalności, co sugeruje, że oświadczenie z dnia 5 marca 2014 r. nie wywołało jednak skutków prawnych. Co również istotne, brak jest jakiegokolwiek pisma kierowanego czy to do kredytobiorcy, czy też do poręczycieli, w którym bank wezwałby ich do zapłaty całego wymagalnego zadłużenia – a więc takiego, w którym pozwanym wskazano by kwotę wierzytelności głównej, odsetek ewentualnie innych należnych opłat – i wskazał termin do jego uregulowania. Tymczasem z samej umowy kredytu wynika, że kredytobiorca jest zobowiązany do spłaty kredytu wraz z należnymi odsetkami w terminach określonych w piśmie banku zawierającym wypowiedzenie umowy. W ocenie Sądu Okręgowego, nie można również przyjąć, iż wypowiedzenia umowy kredytu dokonano wnosząc pozew w niniejszej sprawie. Co prawda sam pozew zawiera w sobie jednoznacznie sformułowane żądanie zapłaty wierzytelności z tytułu niespłaconego kredytu, można więc uznać, że zawiera w sobie także dorozumiane oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu. Tym niemniej zdaniem Sądu I instancji brak jest skutecznego doręczenia odpisu pozwu pozwanej spółce (...), tym samym więc nie można przyjąć, że oświadczenie woli zostało spółce skutecznie złożone.

Z odpisu KRS pozwanego Przedsiębiorstwa (...) Spółki z o.o. wynika, że do dnia 30 kwietnia 2008 r. jako prezes zarządu spółki, a więc organu uprawnionego do reprezentacji spółki i działania w jej imieniu, wpisany był L. C.. Następnie wykreślono go, a w jego miejsce wpisano M. Ś.. W KRS był on ujawniony do dnia 3 czerwca 2015 r., kiedy to wpisano jako prezesa zarządu T. K. (odpis pełny KRS nr (...) k. 50-52). Tego z kolei wykreślono postanowieniem referendarza sądowego Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 30 grudnia 2015 r. XIII Ns-Rej. KRS (...) nr KRS (...). (k. 129). W uzasadnieniu tegoż postanowienia Sąd Okręgowy powołał się na prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie XII Wydział Gospodarczy z dnia 13 czerwca 2014 r. sygn. akt Gzd 12/14, z którego wynika, że T. K. został pozbawiony na okres lat 5 prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie handlowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu. Orzeczony zakaz obowiązuje w okresie 5 lat od uprawomocnienia się orzeczenia tj. od dnia 5 lipca 2014 r. W konsekwencji powyższego przejąć należało, że jego mandat jako członka organu spółki wygasł z tą właśnie chwilą, a jego powołanie do organów pozwanej spółki uchwałą z dnia 18 kwietnia 2015 r. – było nieskuteczne. Okoliczność ta miała decydujące znaczenie dla oceny skuteczności doręczeń dokonywanych pozwanej spółce (...). Z powyższego wynika bowiem, że po odwołaniu z funkcji prezesa zarządu M. Ś. spółka w istocie pozbawiona była organu, który mógł w jej imieniu dokonywać czynności i składać oświadczenia. W tej zaś sytuacji wszystkie doręczenia, także doręczenie odpisu pozwu w sprawie niniejszej, nie może być ocenione jako skuteczne.

Z powyższych wywodów wynika więc zdaniem Sądu I instancji, że w sprawie niniejszej brak jest dowodów na to, by dokonano skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu wobec kredytobiorcy – pozwanego Przedsiębiorstwa (...) Spółki z o. o. W konsekwencji jako przedwczesne uznać należy również wypełnienie weksla na kwotę odpowiadającą całemu wymagalnemu (wg oceny banku) zadłużeniu z tytułu umowy kredytu, którego spłatę poręczyli obaj pozwani poręczyciele. Tym samym Sąd Okręgowy przyjął, że sam weksel został wypełniony niezgodnie z deklaracją wekslową podpisaną przez pozwanych, wiążącą ich odpowiedzialność z konkretną umową kredytową i zadłużeniem z tego tytułu, a także sprzecznie z art. 32 prawa wekslowego. To zaś uzasadniało oddalenie powództwa wobec pozwanych (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. w całości.

Dodatkowo Sąd I instancji podzielił również jeden z zarzutów podnoszonych przez pozwanych, a mianowicie zarzut nieważności weksla z uwagi na brak prawidłowego podpisu wystawcy weksla. Jak ustalono, na wekslu in blanco w imieniu spółki (...) podpis złożył ówczesny prezes zarządu spółki, M. Ś.. Podpis ten miał postać nieregularnego kółka z zygzakiem po lewej stronie i umieszczony został na tle pieczątki imiennej „PREZES ZARZĄDU mgr M. Ś.”. Nie ulegało przy tym wątpliwości, że podpis został złożony przez M. Ś. własnoręcznie. Nie kwestionowała tego żadna ze stron, Sąd Okręgowy zaś ustalił, że jest to podpis, którym na co dzień posługuje się M. Ś.. Widnieje on zresztą na wszystkich dokumentach spółki podpisywanych przez niego, także na umowie kredytu obrotowego z dnia 12 czerwca 2014 r. czy deklaracji wekslowej, taki wzór podpisu został również przez niego złożony u notariusza w dniu 26 lutego 2008 r. Taki sam wreszcie znajduje się na dowodzie osobistym prezesa zarządu. Z uwagi zaś na to, że jest on dodatkowo opatrzony pieczątką imienną, nie ma żadnych wątpliwości, że został on złożony właśnie przez M. Ś.. Zresztą również pracownicy powoda, obecni przy składaniu podpisów pod dokumentami kredytowymi, nie kwestionowali prawidłowości złożonego podpisu i nie wymagali, by został na tychże dokumentach złożony podpis czytelny.

Tym niemniej Sąd I instancji uznał, że podpis w takiej postaci jest niewystarczającym dla przyjęcia ważności weksla. Co prawda, prawo wekslowe nie wymaga dla ważności weksla, aby podpis był czytelny – tak Sąd Najwyższy w uchwale siedmiu sędziów z dnia 30 grudnia 1993 r. III CZP 146/93 . W tymże orzeczeniu Sąd Najwyższy stwierdził jednak również, że podpis wystawcy weksla musi obejmować co najmniej nazwisko, Sąd Okręgowy stanowisko to w pełni podziela. Podpis złożony przez M. Ś. na wekslu nie jest podpisem w rozumieniu prawa wekslowego. Bezsprzecznie składa się on wyłącznie ze znaku graficznego kółka z zygzakiem w jego lewej górnej części i nie zawiera żadnych liter, a tym bardziej nazwiska, co uniemożliwia identyfikację podpisującego. Brak zaś prawidłowego podpisu wystawcy weksla, skutkował nieważnością samego weksla, ta zaś przełożyła się bezpośrednio na brak odpowiedzialności poręczycieli wekslowych.

W konsekwencji, na podstawie art. 1, 2, 30, 32, 101, 102, a także art. 10 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. – Prawo wekslowe (obecnie t. jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 160) w zw. z art. 496 k.p.c. Sąd Okręgowy w punkcie I wyroku uchylił nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla wydany przez Sąd Okręgowy w Gdańsku w dniu 19 lutego 2016 roku w sprawie sygn. akt I Nc 25/16 w stosunku do pozwanych L. C. oraz (...) Finanse Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. i oddalił co do nich powództwo w całości.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto na zasadzie art. 98 § 1 k.p.c., zasądzając je w całości od powoda jako przegrywającego proces na rzecz pozwanych L. C. oraz (...) Finanse Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.. W konsekwencji Sąd I Instancji w punktach II i III wyroku zasądził na rzecz każdego z nich kwoty po 750 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, na które złożyły się koszty opłat od wniesionych przez pozwanych zarzutów od nakazu zapłaty.

Natomiast w punkcie IV wyroku, na zasadzie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 623) Sąd Okręgowy zasądził od powoda (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gdańsku kwotę 508,17 zł tytułem nieuiszczonych wydatków, na które złożyły się koszty podróży wypłacone świadkowi.

Apelację od przedmiotowego rozstrzygnięcia w całości wywiódł powód. Orzeczeniu zarzucił naruszenie:

1) art. 493 § 1 k.p.c. w zw. z art. 210 k.p.c. i art. 227 k.p.c. poprzez podniesienie przez Sąd I instancji z urzędu, a więc bez stosownej inicjatywy procesowej ze strony pozwanych, zarzutu nieudowodnienia faktu wypowiedzenia umowy kredytu przez powoda i w ten sposób pozbawienie powoda możliwości obrony jego praw;

2) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolne ustalenie iż powód nie dokonał wypowiedzenia umowy kredytu nr (...), w sytuacji gdy jego pismo w tym zakresie z dnia 5 marca 2015 r. zawiera jednoznaczne oświadczenie o wypowiedzeniu tej umowy ze skutkiem na dzień 28 kwietnia 2015 r. a na taką samą datę rozwiązania umowy kredytu powód powołał się w wystosowanych do pozwanych zawiadomieniach z dnia 28 października 2015 r. o wypełnieniu weksla wraz z wezwaniem do zapłaty, taka data rozwiązania umowy kredytu wskazana została także w pozwie a powołane przez Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku pismo powoda z dnia 16 kwietnia 2015 r. nie stanowiło odwołania wcześniejszego oświadczenia o wypowiedzeniu tej umowy kredytu, na co zresztą pozwani musieliby wyrazić zgodę i co nie miało miejsca przy czym brak takiego ich oświadczenia świadczy o tym, że nawet oni w taki sposób tego pisma nie rozumieli a więc, że stanowiło ono odwołanie wcześniejszego oświadczenia powoda o wypowiedzeniu umowy kredytu i przede wszystkim dlatego, że odnosiło się ono do innej umowy kredytu o nr (...) zawartej przez strony, którą powód wypowiedział w dniu 1 lipca 2015 r. ze skutkiem na dzień 31 sierpnia 2015 r.;

3) art. 2 i 102 Prawa wekslowego poprzez uznanie, że złożenie podpisu na wekslu przez Prezesa Zarządu wystawcy weksla - pozwanego Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. M. Ś. w formie nieczytelnego znaku graficznego skutkuje nieważnością tego weksla, w sytuacji gdy nie istniały i nie były przez nikogo podnoszone jakiekolwiek wątpliwości co do tego kto ten podpis złożył oraz, w sytuacji gdy był to podpis, którym M. Ś. powszechnie posługuje się we wszystkich sprawach życia osobistego i zawodowego a dodatkowo, zgodnie z teorią podpisu osoby prawnej, był on opatrzony pieczęcią imienną podpisującego oraz pieczęcią firmową wystawcy weksla.

Mając na uwadze powyższe, powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez utrzymanie w mocy w stosunku do pozwanych L. C. oraz (...) Finanse Sp. z o.o. nakazu zapłaty z dnia 19 lutego 2016 r. wydanego przez Sąd Okręgowy w Gdańsku I Wydział Cywilny w sprawie sygn. akt I Nc 26/16 co do kwoty 635.245,39 zł. i umorzenie postępowania co do kwoty 3.000,00 zł. z zasądzeniem od pozwanych na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu przed Sądem II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz kosztami stawiennictwa pełnomocnika powoda na rozprawy w Sądzie I instancji oraz w Sądzie II instancji.

Skarżący wniósł także o dopuszczenie dowodu z dokumentu – wypowiedzenie umowy kredytu datowanego na dzień 1 lipca 2015 r. na okoliczność skutecznego rozwiązania umowy kredytowej wskazując, że wniosek ten składa dopiero w postępowaniu apelacyjnym, gdyż dopiero w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy przyjął, że do wypowiedzenia umowy nie doszło, do czego powód wcześniej wobec baku takich zarzutów, nie mógł się ustosunkować.

W odpowiedziach na apelację, pozwani wnieśli o jej oddalenie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie .

Sąd Odwoławczy podziela ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji w zakresie chronologii wydarzeń i w zakresie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia, co w takim wypadku nie wymaga ich ponownego przytaczania. Ustalenia te nie były przy tym zasadniczo kwestionowane; kwestionowana była ocena prawna zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności w zakresie podpisu M. Ś. występującego w imieniu wystawcy weksla, a tym samym – kwestia ważności weksla. Negowane było także stanowisko Sądu a quo co do wypowiedzenia umowy kredytowej, w związku z czym strona powodowa wraz z apelacją złożyła stosowny dokument - wypowiedzenie z dnia 1 lipca 2015 r. (k. 435), mający potwierdzać jej stanowisko, iż do wypowiedzenia takiego skutecznie doszło. Sąd Apelacyjny dopuścił dowód z tego dokumentu uznając, że zgłoszenie wniosku w tym zakresie przez skarżącego dopiero w apelacji było usprawiedliwione tokiem postępowania (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2016 r., I CSK 231/15, LEX nr 2109626, z dnia 9 kwietnia 2015 r., V CSK 447/14, LEX nr 1749120). Ocena zastosowania art. 381 k.p.c. każdorazowo bowiem wymaga analizy okoliczności konkretnej sprawy ; mogą wystąpić przypadki, że o potrzebie powołania nowych faktów lub dowodów apelujący dowie się dopiero po zapoznaniu się z uzasadnieniem wyroku sądu pierwszej instancji (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2011r., I PK 183/10, LEX nr 884980), a tak zdaniem Sądu Apelacyjnego było w niniejszej sprawie.

Przeprowadzony dowód pozwala przyjąć, że do skutecznego wypowiedzenia umowy doszło na skutek pisma powoda z dnia 5 marca 2015 r. , a wątpliwości Sądu Okręgowego na tym tle powstałe w związku z tym, że powód wystosował do kredytobiorcy kolejne pismo datowane na 16 kwietnia 2015 r. informujące o wysokości zadłużenia i zagrażające wypowiedzeniem umowy w przypadku jego nieuregulowania w terminie 90 dni, były bezzasadne. Sąd Okręgowy nie dostrzegł bowiem, że wspomniane pismo z dnia 16 kwietnia 2015 r. dotyczy w głównej mierze kredytu inwestycyjnego nr (...) , gdzie zaległości wynosiły na tę datę 83.199,07 zł, i z niespłaceniem tej kwoty należy wiązać sankcje wypowiedzenia umowy, a nie z umową kredytu obrotowego nr (...), będącej przedmiotem niniejszego postępowania i której dotyczyło wypowiedzenie z dnia 5 marca 2015 r.

Złożony przez powoda w postępowaniu apelacyjnym dokument potwierdza tezę, że sankcje związane z niespłacaniem kredytu obrotowego nastąpiły w piśmie z dnia 5 marca 2015 r., zaś przywoływane przez Sąd a quo pismo z dnia 16 kwietnia 2015 r. dotyczy innej umowy kredytowej, która została wypowiedziana pismem z dnia 1 lipca 2015 r.

Zagadnienie wypowiedzenia umowy ma jednak zdaniem Sądu Apelacyjnego znaczenie drugorzędne, a to wobec treści deklaracji wekslowej, która upoważniała powoda do wypełnienia weksla w każdym czasie w przypadku niedotrzymania umownych terminów spłaty kredytu zaciągniętego przez nich na podstawie umowy kredytu w kwocie 600.000 zł na sumy odpowiadające aktualnym roszczeniom banku, które są zgodne z księgami banku i obejmują: kwotę wierzytelności głównej wraz z odsetkami i innymi kosztami na dzień przedstawienia weksla do zapłaty, wypełnić weksel we wszystkich tych przypadkach, gdy służy mu prawo ściągnięcia swoich wierzytelności przed terminem płatności, na sumę odpowiadając ich zadłużeniu i opatrzyć weksel datą płatności według swego uznania, zawiadamiając ich o tym każdorazowo listem poleconym. List ten powinien być wysłany najpóźniej 7 dni przed terminem płatności do wystawcy i poręczyciela wekslowego.

Zatem już z powyższego wynika, że możliwość uzupełnienia weksla przez powoda nie była uzależniona od uprzedniego wypowiedzenia umowy kredytowej. Wystarczającą ku temu podstawę stanowiło niedotrzymanie przez kredytobiorcę umownych terminów płatności, a suma wekslowa miała odpowiadać zadłużeniu wynikającemu z ksiąg banku. Strona pozwana w zarzutach nie kwestionowała powstania zaległości w spłacie kredytu, ani jej wysokości, stwierdzonej wyciągiem z ksiąg banku na kwotę 638.245,39 zł - poza kwotą 3.000 zł, która została zapłacona przez kredytobiorcę w dniu 28 kwietnia 2015 r. (k.116) .

W tym zakresie powód w piśmie procesowym z dnia 1 lutego 2017 r. cofnął pozew, co nastąpiło jeszcze przed rozpoczęciem rozprawy, zatem dla swej skuteczności nie wymagało zgody pozwanych (art. 2013 § 1 k.p.c. ).

Zatem już tylko wyżej nakreślone okoliczności upoważniały powoda do wypełnienia weksla w sposób wskazany w deklaracji, bez względu na to, czy doszło czy też nie doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy kredytowej.

Jednocześnie nie sposób zgodzić się z zarzutem skarżącego, jakoby Sąd z własnej inicjatywy badał kwestię skuteczności wypowiedzenia, mimo braku zarzutów pozwanych w tym zakresie, w czym skarżący upatruje naruszenia art. 493 § 1 k.p.c. w związku z art. 210 k.p.c. i art. 227 k.p.c. Zauważyć bowiem należy, że w zarzutach od nakazu zapłaty oboje pozwani zakwestionowali, aby pismo z dnia 28 lutego 2015 r . (data nadania 5 marca 2015 r.) mogło stanowić skuteczne wypowiedzenie z uwagi na brak ich zdaniem podpisu osoby upoważnionej. Tym samym kwestia ta stała się kwestią sporną, niemniej jednak pamiętać należy, że zgodnie z art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu są fakty istotne dla rozstrzygnięcia. W rozpoznawanej sprawie, z uwagi na treść deklaracji wekslowej, kwestia wypowiedzenia umowy kredytowej nie determinowała rozstrzygnięcia,

Jeśli chodzi o dalszą argumentację apelującego, to zgodzić się należy z twierdzeniami o naruszeniu art. 2 i art. 102 prawa wekslowego, określającymi, kiedy dany dokument nie będzie uważany za weksel własny – mianowicie wówczas, gdy brak będzie mu jednej z cech wskazanych w art. 101 prawa wekslowego. Jednym z obligatoryjnych elementów weksla własnego jest podpis wystawcy (art. 101 pkt 7 prawa wekslowego).

Kwestia podpisu wystawcy weksla była przedmiotem licznych orzeczeń Sądu Najwyższego oraz wypowiedzi doktryny. Prawo wekslowe nie zajmuje się problematyką formy pisemnej, a na tle art. 78 § 1 k.c. określającego, kiedy forma pisemna jest zachowana, Sąd Najwyższy sformułował pewne minimum pozwalające uznać znak pisarski za podpis. Mianowicie przyjmuje się, że powinien on umożliwiać identyfikację osoby, od której pochodzi, przynajmniej według takich kryteriów jak cechy indywidualne i powtarzalne (wyrok z dnia 27 kwietnia 2016 r., II CSK 518/15, LEX nr 2051476).

Na podstawie wypowiedzi doktryny i orzecznictwa można wskazać pewne minimalne przesłanki prawne podpisu na wekslu. Nazwisko nie musi więc być w pełnym brzmieniu, dopuszcza się używanie skrótu, który nawet nie musi być w całości czytelny. Jednak podpis nieczytelny powinien być złożony w formie zwykle używanej przez wystawcę, powinien składać się z możliwych do stwierdzenia liter, umożliwiających identyfikację podpisującego, a także pozwalając na porównanie i ustalenie przez powtarzalność, że ma postać zwykle używaną; (uchwała 7 sędziów SN z dnia 30 grudnia 1993 r. III CZP 146/93, OSNC 1994, nr 5, poz. 94; wyrok z dnia 8 maja 1997 r. II CKN 153/97, Lex nr 55391; postanowienie z dnia 17 sierpnia 2000 r. II CKN 894/00, Biul. SN 2000, nr 10, poz. 14).

W rozpoznawanej sprawie dodatkowo należy mieć na uwadze, iż chodzi o podpis złożony przez osobę prawną , w imieniu której podpis składa osoba uprawniona do jej reprezentowania. W takim wypadku podpis obejmuje firmę, często odbitą stemplem firmowym, oraz podpisy oso upoważnionych do występowania w imieniu tego podmiotu. Podpisy muszą być składane w sposób ujawniony w rejestrze (I. Heropolitańska, komentarz do prawa wekslowego i czekowego, LEX 2011).

W niniejszej sprawie niespornym było, że za wystawcę weksla podpis składał prezes zarządu M. Ś.. Sąd Okręgowy przeanalizował sposób, w jaki składał on podpisy na dokumentach, w tym na wniosku kredytowym, umowie kredytowej, deklaracji wekslowej, dokumentach składanych do Krajowego Rejestru Sądowego, oraz jako wzór podpisu w rejestrze . W ocenie Sądu Odwoławczego, błędnie Sąd Okręgowy przyjął, że taki podpis jak widniejący na wekslu i zgodny z tym, w jaki także w innych sprawach podpisywał się M. Ś. reprezentując spółkę, nie spełnia minimalnych wymogów pozwalających uznać nakreślone przezeń znaki za podpis. Wszak jak wynika z przytoczonego wyżej stanowiska judykatury, konieczną cechą podpisu musi być jego powtarzalność, a wobec opatrywania przez M. Ś. w ten sam sposób licznych dokumentów, ta przesłanka z pewnością jest spełniona. Ponadto z uwagi na swój charakterystyczny wygląd, podpis ten nosi niewątpliwie cechy indywidulane pozwalające przy tym na identyfikację autora. Dopatrzeć się w nim przy tym należy nie wyłącznie „nieregularnego kółka z zygzakiem po lewej stronie”, jak określił to Sąd Okręgowy, lecz litery (...) widniejącej w górnej lewej części tego kółka. Co istotne, taki sposób podpisywania się przez prezesa zarządu spółki (...) został ujawniony w rejestrze.

Na wekslu M. Ś. reprezentując spółkę (...) złożył podpis w identyczny sposób jak na pozostałych dokumentach wystawianych przez tę spółkę w obrocie gospodarczym, a dodatkowo na wekslu w miejscu przeznaczonym dla wystawcy widniej pieczęć firmowa tej spółki.

W świetle powyższego, i w świetle wyżej przytoczonych poglądów orzecznictwa, należy zdaniem Sądu Apelacyjnego uznać, że weksel został opatrzony podpisem wystawcy, spełnia zatem niezbędne wymogi do uznania go za ważny. W konsekwencji nie ma podstaw do negowania zobowiązania poręczycieli. Zaznaczyć przy tym należy, że zgodnie z art. 32 prawa wekslowego, poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za którego poręczył, a jego zobowiązanie jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie, za które poręcza, było nieważne, z wyjątkiem wady formalnej. Jednym z wymogów formalnych weksla jest opatrzenie go podpisem wystawcy, a skoro kwestię tę Sąd Apelacyjny ocenia odmiennie niż uczynił to Sąd I instancji, to tym samym - wobec wypełnienia weksla zgodnie z porozumieniem - zachodzą podstawy do przyjęcia, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie na podstawie art. 32 prawa wekslowego. Wypełnienie weksla własnego zgodnie z treścią porozumienia warunkuje powstanie zobowiązania wekslowego osoby podpisanej na wekslu w określonej treści. Uzupełnienie weksla jest prawidłowe, jeżeli dokona go uprawniony tj. remitent albo jego następca prawny oraz gdy treść weksla po uzupełnieniu odpowiada porozumieniu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2018 r., II CSK 166/17, LEX nr 2486808, z dnia 26 kwietnia 2017 r., I CSK 425/16, LEX nr 2331712).

W tym stanie rzeczy, wobec uzupełnienia przez powoda weksla zgodnie z deklaracją wekslową i ziszczenia przesłanki odpowiedzialności pozwanych jako poręczycieli wekslowych (art. 10 i art. 32 prawa wekslowego) zaszły podstawy do zmiany zaskarżonego wyroku. Wobec tego Sąd Apelacyjny na mocy art. 386 § 1 k.p.c. zmienił wyrok w punkcie pierwszym poprzez utrzymanie w mocy nakazu zapłaty z dnia 19 lutego 2016 r. sygn. akt I Nc 25/16 wobec pozwanych L. C. oraz (...) Finanse spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w zakresie kwoty 635.245,39 zł z odsetkami ustawowymi, oraz uchylając nakaz wobec tych pozwanych co do kwoty 3.000 zł i umarzając postępowanie w tym zakresie, wobec skutecznego cofnięcia pozwu w tej części (art. 496 k.p.c. w związku z art. 203§ 1 k.p.c.)

Powyższe skutkowało także zmianą rozstrzygnięć zawartych w punktach drugim i trzecim zaskarżonego wyroku poprzez ich uchylenie, jako że obciążały one powoda kosztami postępowania na rzecz każdego z pozwanych, oraz zmianą rozstrzygnięcia zawartego w punkcie czwartym, poprzez nałożenie na pozwanych obowiązku uiszczenia kosztów należnych Skarbowi Państwa.

O kosztach postępowania apelacyjnego obejmujących opłatę od apelacji i koszty zastępstwa procesowego, Sąd orzekł na mocy art. 98 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 2 pkt 7 i § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1714 ze zm).

SSO Jarosław Zawrot SSA Marek Machnij SSA Małgorzata Zwierzyńska