Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 września 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SA Hanna Muras

Sędzia SA Roman Dziczek (spr.)

Sędzia SO del. Joanna Zaporowska

Protokolant – sekr. sąd. Marta Grabowska

po rozpoznaniu w dniu 10 września 2013 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa E. K.

przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej nieruchomości przy ulicy (...) w W.

o ustalenie nieistnienia lub uchylenie uchwały

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 23 października 2012 r., sygn. akt I C 275/09

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym w części w ten sposób, że ustala, iż uchwała numer (...) Wspólnoty Mieszkaniowej nieruchomości przy ulicy (...) w W. z dnia 7 stycznia 2008 roku nie istnieje oraz w punkcie drugim w ten sposób, że znosi między stronami koszty procesu;

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  znosi między stronami koszty procesu w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I ACa 284/13

UZASADNIENIE

Powódka – E. K. wnosiła ostatecznie o ustalenie, że uchwała nr(...) z dnia 7 stycznia 2008 r. pozwanej Wspólnoty Mieszkaniowej nie istnieje ewentualnie o jej uchylenie oraz o uchylenie uchwały tejże Wspólnoty z dnia 12 listopada 2008 r. podjętej w formie aktu notarialnego.

Pozwana Wspólnota Mieszkaniowa nieruchomości przy ul. (...) wniosła o oddalenie powództwa.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 23 października 2012 r. Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo i orzekł o kosztach postępowania.

Sąd Okręgowy ustalił m.in. że w dniu 26 listopada 2007 r. odbyło się zebranie Wspólnoty Mieszkaniowej nieruchomości przy ul. (...) w W., na którym przedstawiano oferty nadbudowy części nieruchomości wspólnej. Obecni właściciele lokali wybrali firmę(...), przy czym uchwała miała być głosowana w trybie indywidualnego zbierania głosów. Taka uchwała oznaczona jako (...) z dnia 7 stycznia 2008 r. uzyskała większość liczoną udziałami w wysokości ) 5126 %, a pozostali właściciele nie głosowali. Przy czym właścicielka jednego z lokali – I. S., dysponująca udziałem 0,02 % w nieruchomości wspólnej wpisana jako głosująca za uchwałą nie podpisała tej uchwały.

Po przeprowadzonym glosowaniu dozorca W. T. działający na polecenie zarządu pozwanej osobiście powiadomił właścicieli lokali o podjętej uchwale, doręczając każdemu jej kopię.

Powódka, podobnie jak w listopadzie 2007 r. uczestniczyła również w zebraniu w dniu 12 listopada 2008 r., na którym podjęto uchwałę nr (...) w której właściciele ponownie wyrazili zgodę na nadbudowę i przebudowę strychu oraz wyodrębnienie lokali, zawarcie umów przedwstępnych zobowiązujących i ostatecznych z inwestorem.

W tym stanie faktycznym Sąd pierwszej instancji uznał, przywołując treść art. 25 ustawy o własności lokali, że powódka uchybiła terminowi do zaskarżenia uchwały nr (...) z 12 listopada 2008 r., skoro złożyła pozew dopiero w dniu 26 marca 2009 r. Bezsporne zaś było, że powódka brała udział w zebraniu, na którym podjęto tę uchwałę.

Również za nieusprawiedliwione Sąd Okręgowy uznał żądanie pozwu dotyczące uchwały nr(...). Sąd przywołał w tym zakresie dyspozycję art. 23 u.w.l. i art. 189 k.p.c.; stwierdził, że uchwała nie została podjęta, jednakże ostatecznie uznał, że żądanie ustalenia jej nieistnienia jest bezzasadne, gdyż powódka nie ma interesu prawnego w takim żądaniu. Przede wszystkim dlatego, że późniejsza uchwała powtórzyła wszystkie zgody w uchwale nr (...), a nie została skutecznie zaskarżona.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Od wyroku tego w całości apelację wniosła powódka zarzucając Sądowi pierwszej instancji naruszenie przepisów: art. 189 k.p.c., art. 233 k.p.c., art. 328 § 2 k.p.c., nierozpoznanie sprawy w zakresie żądania ewentualnego co do uchwały nr (...), błąd w ustaleniach faktycznych w zakresie doręczenia uchwały nr (...)powódce, a także naruszenie przepisów: art. 25 ustawy o własności lokali, art. 37 w zw. z art. 10 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa ewentualnie jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja jest częściowo usprawiedliwiona, a to w związku z trafnym zarzutem apelacji naruszenia art. 189 k.p.c. i wadliwym przyjęciem przez Sąd Okręgowy, że powódka, jako właściciel lokalu nie ma interesu prawnego w żądaniu ustalenia nieistnienia uchwały, mimo poprawnie ustalonych okoliczności faktycznych, że uchwała nr(...) nie została skutecznie podjęta.

W pozostałym zakresie apelacja nie miała usprawiedliwionych podstaw.

Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych relewantnych w sprawie, opartych na zebranym i prawidłowo ocenionym materiale dowodowym. Nie naruszył przy tym art. 233 § 1 k.p.c.; ustalenie okoliczności faktycznych związanych z doręczeniem zawiadomień o uchwale nr (...) nastąpiło w zgodzie z zasadami doświadczenia życiowego, poprawnie logicznie, z przywołaniem dowodów (zeznań świadka T.), którym Sąd dał wiarę.

Zarzut apelacji naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w ogóle nie formułuje rzeczowych argumentów przemawiających za naruszeniem tego przepisu; jest to w istocie polemika z oceną Sądu meriti. Trudno odnosić się do nieopisanych bliżej zeznań innych świadków w sytuacji, gdy to nie ich dotyczyło ustalenie Sądu w sprawie doręczenia kopii uchwały przez dozorcę T., lecz powódce. Kwestia ta poddawała się ocenie Sądu drugiej instancji (art. 328 § 2 k.p.c.), który w zeznaniach świadka T. dostrzega wiarygodne odtworzenie doręczenia kopii uchwały powódce. Nie można więc podzielić zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych.

Również nie można podzielić zarzutów apelacji wysłowionych jako zarzuty naruszenia prawa materialnego.

Powódka uchybiła przewidzianemu w art. 25 ust. 2 u.w.l terminowi do zaskarżenia uchwały nr(...) i tym samym nie mogła skutecznie domagać się kontroli tej uchwały w zakresie naruszenia prawa, w tym trybie. Okoliczność uchybienia terminowi jest niewątpliwa i wykazana, skoro ta zaskarżona uchwała została podjęta na zebraniu w dniu 12 listopada 2008 r., a pozew do Sądu został złożony z końcem marca 2009 r.

Zgodzić należy się natomiast z zarzutem apelacji – naruszenia art. 189 k.p.c.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2013 r. (I CSK 382/12, Lex nr 1318295) przypomniano, że już w wyroku z dnia 15 lipca 2010 r. (IV CSK 24/10, OSNC 2011, Nr 3, poz. 30) Sąd Najwyższy stwierdził, iż każdy członek spółdzielni mieszkaniowej ma interes prawny we wniesieniu powództwa o stwierdzenie niezgodności z prawem uchwały walnego zgromadzenia (art. 42 § 2 ustawy z 1982 r. – Prawo spółdzielcze). Źródłem interesu prawnego w rozumieniu art. 189 k.p.c. jest (w tym przypadku) stosunek członkostwa w spółdzielni, z którego wynika m.in. uprawnienie do udziału w walnym zgromadzeniu. Jeżeli członek spółdzielni ma prawo zaskarżyć uchwałę, wytaczając powództwo o jej uchylenie (art. 42 § 3 i 4 Prawa spółdzielczego), to oczywisty staje się jego interes prawny we wniesieniu powództwa ustalającego (art. 189 k.p.c.), mającego taki sam cel unicestwienia uchwały sprzecznej z prawem. Odmienny pogląd pozostawałby bowiem w oczywistej sprzeczności z zasadą równości praw i obowiązków wynikających ze stosunku członkostwa w spółdzielni (art. 18 § 1 pr. spółdz.). Po drugie stwierdzono, że przedstawione stanowisko Sądu Najwyższego powinno być odniesione również do legitymacji każdego członka spółdzielni mieszkaniowej w sprawie o ustalenie nieistnienia uchwały walnego zgromadzenia (zebrania przedstawicieli), którego dopuszczalność wytoczenia znajduje expressis verbis potwierdzenie w art. 42 § 9 pr. spółdz. Oczywiście, jak podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 lipca 2010 r. (IV CSK 24/10, OSNC 2011/3/30), interes prawny w sprawie o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa nie decyduje wprost o zasadności powództwa, a jedynie warunkuje możliwość badania i ustalania prawdziwości twierdzeń powoda, że dany stosunek prawny lub prawo istnieje albo nie istnieje.

Stanowisko powyższe, odpowiednio odniesione do członka wspólnoty mieszkaniowej i do żądania ustalenia nieistnienia uchwały, jest w pełni aprobowane przez Sąd Apelacyjny w niniejszym składzie.

Jeżeli bowiem właściciel lokalu może skarżyć w czasie właściwym uchwałę z powodu m.in. naruszenia prawa (art. 25 u.w.l.), to tym bardziej może – ma prawo – żądać ustalenia nieistnienia uchwały; w świetle art. 189 k.p.c. – ma interes prawny w takim żądaniu.

Nie przekonuje w tej sytuacji stanowisko Sądu pierwszej instancji, że późniejsza, kolejna uchwała, zasadniczo tożsama w swej treści z wcześniejszą, pozbawia właściciela lokalu interesu prawnego w żądaniu ustalenia nieistnienia tej wcześniejszej uchwały. Wszakże interes prawny w takim żądaniu odnosi się tylko do tej wcześniejszej, a istnienie późniejszej, nie poddanej testowi w tym trybie, jest zasadniczo irrelewantne dla oceny przez pryzmat art. 189 k.p.c. Jest to nowe zdarzenie prawne, które o ile nie sanuje wadliwej czynności wcześniejszej, samo w sobie nie wpływa na ocenę prawa właściciela do żądania ustalenia nieistnienia uchwały.

A skoro poprawnie Sąd Okręgowy ustalił, że uchwała z dnia 7 stycznia 2008 nie została podjęta – nie istnieje, należało zmienić wyrok w tej części po myśli apelacji powódki.

Z tych względów, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. i art. 385 k.p.c. Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 k.p.c., znosząc je wzajemnie.