Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 maja 2019 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2019 roku w Człuchowie

sprawy z powództwa B. (...) w G.

przeciwko H. W.

o zapłatę

oddala powództwo

Pobrano opłatę kancelaryjną

w kwocie zł – w znakach

opłaty sądowej naklejonych

na wniosku.

Sygn. akt I C 190/19

UZASADNIENIE

Powód B. (...) z siedzibą we G., złożył pozew przeciwko H. W. o zapłatę kwoty 4480,44 złotych wraz z umownymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazano, że w dniu 18 kwietnia 2018 r. powód i pozwana zawarli ugodę dotyczącą spłaty przez pozwaną zobowiązania przysługującego powodowi. W drodze ustaleń stron i ustępstw powoda na rzecz pozwanej na mocy ugody, powód rozłożył pozwanej całe zadłużenie na raty oraz wskazał nowe terminy wymagalności poszczególnych rat. W okresie wywiązywania się przez pozwaną z zobowiązania powód zobowiązał się do nienaliczania odsetek za opóźnienie. Powód wskazał, ze pozwana w całości uznała swój dług i zobowiązała się go spłacić w ratach, jednakże nie wywiązała się z tego zobowiązania. W tej sytuacji powód zgodnie z treścią ugody, w dniu 7 sierpnia 2018 r. postawił całą niespłaconą należność w stan natychmiastowej wymagalności i wezwał pozwaną do zapłaty zaległej kwoty. Od dnia postawienia niespłaconych należności w stan natychmiastowej wymagalności, do dnia wniesienia pozwu, powód naliczał odsetki umowne za opóźnienie w spłacie wymagalnego kapitału w wysokości wskazanej w petitum pozwu, a łączna wysokość tych odsetek na dzień sporządzenia wyciągu z ksiąg rachunkowych powoda wynosi 286,24 zł.

Powód podkreślił, że wysokość roszczenia dochodzonego pozwem na dzień 14 lutego 2019 r. została stwierdzona dokumentem księgowym w postaci wyciągu z ksiąg rachunkowych powoda i wynosi: 3473,59 zł tytułem kapitału, 587,93 zł. tytułem odsetek, 418,92 zł. tytułem kosztów.

Pozwana H. W. nie złożyła odpowiedzi na pozew, pomimo prawidłowego wezwania i pouczenia o skutkach niestawiennictwa, nie stawiła się na rozprawie wyznaczonej na dzień 10 kwietnia 2014 r. i 22 maja 2019 roku, nie złożyła w niniejszej sprawie żadnych wyjaśnień ani nie żądała przeprowadzenia rozprawy pod swoją nieobecność.

W dniu 22 maja 2019 roku Sąd wydał w sprawie wyrok zaoczny oddalający powództwo.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana H. W. w dniu 18 kwietnia 2018 roku zawarła z powodem B. (...) z siedzibą we G. ugodę dotyczącą umowy pożyczki nr (...) z dnia 26 września 2010 r. W ugodzie wskazano, ze powód stał się wierzycielem ww. wierzytelności z dniem 23 września 2016 r. na podstawie umowy cesji zawartej pomiędzy (...) a powodem. Pozwana zobowiązała się wobec powoda spłacić wierzytelności wynikające z ww. umowy pożyczki w 22 miesięcznych ratach po 200 zł. do dnia 5 lutego 2020 r.

bezsporne ponadto dowód : ugoda k. 33

Sąd zważył co następuje:

Powództwo w niniejszej sprawie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zaznaczyć należy, że jeżeli pozwany nie stawi się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd na mocy art. 339 § 1 k.p.c. wyda wyrok zaoczny, przyjmując za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. W judykaturze utrwalony został pogląd, który nie jest kwestionowany również w nauce, iż przyjęcie za prawdziwe twierdzeń powoda dotyczy wyłącznie okoliczności faktycznych i nie zwalnia Sądu orzekającego od obowiązku rozważenia, czy oświadczenia te uzasadniają należycie w całości żądania pozwu i czy uwzględnienie tych żądań nie narusza obowiązujących przepisów. Przepis art. 339 § 2 k.p.c. ustanawia domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda dotyczących okoliczności faktycznych w wypadku bezczynności pozwanego, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Domniemanie to dotyczy wyłącznie strony faktycznej wyroku i nie obowiązuje w zakresie prawa materialnego. Domniemanie to zastępuje jedynie postępowanie dowodowe. Ten wyjątkowy przepis nie może być wykładany rozszerzając. Zatem sąd zawsze jest zobowiązany rozważyć, czy w świetle przepisów obowiązującego prawa materialnego, twierdzenia powoda uzasadniają uwzględnienie żądań pozwu, w zakresie tym bowiem nie obowiązuje domniemanie z art. 339 § 2 k.p.c. Sąd nie jest zatem zwolniony z obowiązku dokonania prawidłowej oceny materialnoprawnej zasadności żądania pozwu opartego na tych twierdzeniach. Negatywny wynik takich rozważań powoduje wydanie wyroku zaocznego oddalającego powództwo ( porównaj: wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 7.6.1972 r. III CRN 30/72, 31.3.1999 r., I CKU 176/97, 6.6.1997 r., I CKU 87/97, 15.3.1996 r., I CRN 26/96, 15.9.1967 r., III CRN 175/67, 18.2.1972 r., III CRN 539/71, Legalis). ).

Sąd nie może również przyjąć za prawdziwe twierdzeń powoda, jeżeli budzą one wątpliwości. W sformułowaniu art. 339 § 2 k.p.c. mowa jest o przyjęciu za prawdziwe twierdzeń powoda, jeżeli „nie budzą one uzasadnionych wątpliwości co do zgodności z prawdziwym stanem rzeczy”. Uzasadnione wątpliwości mogą powstać w wypadku, kiedy twierdzenia powoda zawarte w pozwie odnośnie stanu faktycznego sprawy, są ze sobą sprzeczne, nie zawierają pełnego stanu faktycznego pozwalającego na rozstrzygnięcie sprawy, wskazują na brak legitymacji procesowej powoda lub pozwanego itp. ( porównaj: komentarz do art. 339 k.p.c. pod redakcją Zieliński – system Legalis)

Ocena zgodności z prawdą twierdzeń powoda następuje na podstawie materiału procesowego znajdującego się w aktach sprawy. Nie budzi wątpliwości, że obowiązkiem strony powodowej jest dołączenie do pozwu dowodów, które umożliwią Sądowi weryfikacje twierdzeń pozwu pod kątem spełnienia przesłanek z art. 339 k.p.c. Z treści art. 3 k.p.c. wynika obowiązek stron i ich pełnomocników do przedstawiania dowodów istotnych w sprawie.

Podkreślenia wymaga fakt, iż to strona powodowa powinna udowodnić, że określona wierzytelność jej przysługuje, tym bardziej, że jako wierzyciel dochodzący zaspokojenia wierzytelności, powinien wykazać podstawę (źródło) zobowiązania pozwanego, jak i jego wysokość. Zgodnie bowiem z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi określone dla siebie skutki prawne, tym bardziej, że ciężar dowodu pozostaje w ścisłym związku z problematyką procesową dowodów. Sąd tylko wyjątkowo winien ingerować w przebieg postępowania dowodowego dopuszczając dowody z urzędu, które to uprawnienie wynika z treści przepisu art. 232 k.p.c. Zgodnie bowiem z przyjętą linią orzecznictwa obowiązek wskazania dowodów, potrzebnych dla rozstrzygnięcia sprawy, obciąża przede wszystkim strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z 24 października 1996 r., III CKN 6/96, OSNC 1997/3/29).

Zdaniem Sądu brak było podstaw do ustalenia stanu faktycznego jedynie w oparciu o twierdzenia, które zostały zawarte w uzasadnieniu pozwu. Powód przedstawiając stan faktyczny sprawy, powołał się jedynie na ugodę zawartą miedzy stronami. Wyjaśniono również, ze na dochodzoną pozwem kwotę składa się kwota 3473,59 zł tytułem kapitału, 587,93 zł tytułem odsetek oraz 418,92 zł tytułem kosztów. Brak było jednak informacji dotyczących stron i treści pierwotnego zobowiązania, którego dotyczyła ugoda (brak daty i kwoty pieniężnej, która była przedmiotem umowy, jak również ustalonych kosztów i należności związanych z zawarciem umowy, warunków spłaty zobowiązania). Brak było informacji, czy kwota należności głównej stanowi kwotę udzielonej pożyczki, czy obejmuje również inne obciążenia z tytułu zawartej umowy. Określony w sposób wybiórczy i lakoniczny stan faktyczny wywołał wątpliwości co do stanu fatycznego sprawy i wymuszał przeprowadzenie postępowania dowodowego.

Powód w celu wykazania zasadności i wysokości dochodzonego roszczenia przedłożył jedynie wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu, oświadczenie powoda o powstaniu wierzytelności w stan natychmiastowej wymagalności, wezwanie do zapłaty oraz ugodę zawartą miedzy stronami. Nie przedłożył natomiast pierwotnej umowy, którą objęta była ugoda zawarta między stronami tj umowy pożyczki z dnia 26 września 2010 r. W związku z powyższym pozbawił Sąd możliwości weryfikacji wierzytelności dochodzonej wobec pozwanej, w szczególności w zakresie postanowień umowy tj ustalenia wysokości udzielonej pożyczki, czasu trwania umowy, jej kosztów, terminów i przyczyn jej wypowiedzenia - co miało istotny wpływ na ustalenie wymagalności przedmiotowego roszczenia, dodatkowych kosztów związanych z tą umową - rodzajem i wysokością odsetek, prowizji, czy też zasadami spłaty zobowiązania. W związku z powyższym Sad został pozbawiony możliwości oceny zasadności roszczenia, w tym czy przedmiotowa umowa nie zawierała klauzul abuzywnych, a zwłaszcza czy roszczenie objęte ugoda nie uległo przedawnieniu. Z ugody wynika również, że wierzytelność pierwotnie przysługiwała (...) i została zbyta na rzecz powoda na podstawie umowy cesji 23 września 2016 r.

W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 509 k.c. przelew wierzytelności oznacza przeniesienie wierzytelności oznaczonej co do tożsamości i dla skuteczności takiej transakcji konieczne jest precyzyjne oznaczenie przenoszonej wierzytelności. Oznacza to, że skuteczne wywodzenie uprawnień z faktu nabycia wierzytelności na podstawie umowy cesji wymaga udowodnienia bez wątpliwości, że do cesji konkretnej wierzytelności doszło.

Warunkiem otrzymania należności przez nabywcę jest udowodnienie, że takie prawo przysługiwało pierwotnemu wierzycielowi. Dlatego też żądanie zapłaty należności w sytuacji, gdy doszło do sprzedaży jej przez pierwotnego wierzyciela musi być udokumentowane w sposób wykluczający jakiekolwiek wątpliwości dłużnika co do wierzyciela uprawnionego do zapłaty, szczególnie aktualizuje się to w sytuacji, gdy te same wierzytelności coraz częściej przelewane są wielokrotnie i uczestniczą w tym podmioty profesjonalnie zajmujące się obrotem wierzytelnościami, co przybiera aktualnie coraz większy rozmiar (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2006 r., V CSK 187/06).

Podkreślić jednak należy, że dowody złożone i powołane przez powoda nie dokumentują jaka była wysokość pożyczki, jakie koszty pożyczki zostały naliczone przez pierwotnego wierzyciela, jakie były warunki i termin spłaty. Żaden dowód nie dokumentuje pierwotnie naliczonych odsetek, w szczególności nie wiadomo od jakiej kwoty zostały naliczone, za jaki okres i jaka była podstawa ich naliczenia.

Wobec powyższego, skoro powód nie wykazał w sposób, który nie budził wątpliwości, zarówno zasadności, jak i wysokości dochodzonego roszczenia, to zasadnym było oddalenie powództwa. Zawarcie ugody miedzy stronami, w której strona pozwana uznała roszczenie nie zmienia stanowiska Sądu w sprawie. Wskazać należy, ze Sąd obowiązany jest dokonać oceny, czy czynność tj zawarcie ugody, nie jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo nie zmierza do obejścia prawa. Brak materiału procesowego uniemożliwił sądowi taka ocenę. W ocenie Sądu powód powołując się na ugodę, której źródłem zobowiązania była umowa z dnia 26 września 2016 r. powinien przedstawić stan faktyczny umożliwiający Sądowi szczegółową ocenę treści zobowiązania, względnie przedłożyć umowę pożyczki w celu umożliwienia dokonania oceny czy nie zawiera ona klauzul abuzywnych, a roszczenie nie jest przedawnione. Sąd został pozbawiony możliwości ustalenia czy przy zawarciu ugody nie doszło do rażącego naruszenia interesów pozwanej – konsumenta lub działania wbrew dobrym obyczajom (por. art. 385 ¹ k.p.c.). Przede wszystkim powód nie doprecyzował czy kapitał w wysokości 3473,59 zł. stanowił wyłącznie wypłaconą kwotę pożyczki, czy obejmował jeszcze inne należności. Z pozwu i ugody nie wynika również czy (...) była stroną umowy pożyczki z dnia 26 września 2010 r. czy nabyła wierzytelność z niej wynikającą na podstawie innej czynności prawnej.

W ocenie powoda – dowodem istnienia oraz obowiązku spełnienia świadczenia ciążącego na stronie pozwanej jest wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu.

Podkreślić jednak należy, ze dowód „wyciąg z ksiąg rachunkowych” zawiera jedynie oświadczenie powoda stwierdzające na podstawie jego ksiąg rachunkowych, że nabył on od (...) wierzytelność wobec pozwanej, która na dzień wystawienia wyciągu stanowiła kwotę w nim wymienioną. Jednakże zgodnie już z przyjętą i ugruntowaną linią orzecznictwa wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu inwestycyjnego, o jakim mowa w art. 194 § 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, nie stanowi, ani dokumentu urzędowego w niniejszej sprawie, ani nie jest dowodem istnienia zobowiązania pozwanej, a co najwyżej zaewidencjonowania transakcji nabycia wierzytelności przez powoda w swoich księgach rachunkowych. Dane ujmowane w księgach rachunkowych funduszu oraz wyciągu z tych ksiąg mogą stanowić dowód jedynie tego, że określonej kwoty wierzytelność jest wpisana w księgach rachunkowych względem określonego dłużnika na podstawie opisanego w tych księgach zdarzenia, np. cesji wierzytelności. Dokumenty te potwierdzają więc sam fakt zdarzenia w postaci cesji wierzytelności. Nie stanowią one jednak dowodu na skuteczność dokonanej cesji wierzytelności oraz istnienia i wysokości nabytej wierzytelności (por. wyrok SN z dnia 13 czerwca 2013 r., V CSK 329/12, LEX 1375500).

Domniemanie prawne z art. 244 § 1 k.p.c. w stosunku do wyciągu z ksiąg funduszu sekurytyzacyjnego odnosić się może co najwyżej do faktu nabycia przez fundusz konkretnej wierzytelności, nie obejmuje zaś samego faktu istnienia tej wierzytelności. W związku z powyższym w ocenie Sądu, ww. dowód, który jest dokumentem prywatnym, stanowi co jedynie oświadczenie Funduszu o nabyciu wierzytelności od określonego wierzyciela, w oznaczonej wysokości .

Nie budzi również wątpliwości, ze dokumenty prywatne, w przeciwieństwie do dokumentów urzędowych ( art. 244 k.p.c. ), nie korzystają z domniemania prawdziwości zawartych w nim oświadczeń.

Wobec powyższego, skoro powód nie wykazał w sposób, który nie budził wątpliwości, zarówno zasadności, jak i wysokości dochodzonego roszczenia, to zasadnym było oddalenie powództwa.