Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lipca 2019r.

SĄD OKRĘGOWY w ŁOMŻY WYDZIAŁ I CYWILNY,

w składzie:

PRZEWODNICZĄCY: ANDRZEJ KORDOWSKI

PROTOKOLANT: MONIKA ZUZGA

po rozpoznaniu w dniu 22 lipca 2019 r. w Łomży

na rozprawie,

sprawy z powództwa (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w K.

przeciwko J. W.

o zapłatę 98.423,52 zł.

I.  umarza postępowanie w zakresie zapłaty kwoty 10.680 / dziesięć tysięcy sześćset osiemdziesiąt /złotych

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

III.  zasądza od powoda (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w K. na rzecz pozwanego J. W. kwotę 5.417 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 783/18

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie w dniu 22 grudnia 2016 r., skierowanym przeciwko J. W., powód (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K., reprezentowany przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego E. Z., wniósł o zasądzenie od pozwanego J. W. kwoty 98.423,52 zł z ustawowymi odsetkami od 23 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty, zasądzenie kwoty1.231 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych, zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 3.600 zł oraz kwoty12,31zł tytułem zwrotu innych kosztów.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa podała, że przedmiotowa wierzytelność powstała w wyniku zawarcia przez pozwanego z wierzycielem pierwotnym – obecnie (...) Bank S.A., w dniu 11 marca 2013 r. umowy kredytowej o numerze (...). Mimo ustalonych w umowie zasad zwrotu pożyczonej kwoty, pozwany nie wywiązał się z warunków umowy. Wierzyciel zaś wypowiedział umowę w dniu 16 grudnia 2014 r., w związku z czym zobowiązanie stało się wymagalne. Powód sprecyzował, że zobowiązanie pozwanego na dzień sporządzenia pozwu wynosi: 98423,52 zł na którą to kwotę składa się kwota 93.780,06 zł stanowiąca zaległą część kapitału, kwota 398,94 zł stanowiąca odsetki karne dla zadłużenia przeterminowanego za opóźnienie w spłacie rat harmonogramowych od dnia następnego po upływie daty wymagalności spłaty raty w wysokości czterokrotności stopy procentowej kredytu lombardowego NBP do dnia cesji, kwota 4.244,52 zł stanowiąca dalsze odsetki ustawowe liczone od kwoty kapitału od dnia cesji do dnia wytoczenia powództwa. Wierzyciel pierwotny (...) Bank Spółka Akcyjna dokonał przelewu przysługującej mu od strony pozwanej wierzytelności na rzecz powoda.

Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny nakazem zapłaty z dnia 21 marca 2017 r. wydanym w elektronicznym postępowaniu upominawczym, nakazał pozwanemu J. W. aby w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłaty zapłacił powodowi kwotę 98.423,52 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 4.843,31 zł tytułem zwrotu kosztów procesu albo w tym terminie wniósł zarzuty.

Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny postanowieniem z dnia 12 maja 2017 r. nadał klauzulę wykonalności ww. nakazowi zapłaty.

Pozwany w dniu 24 maja 2018 r złożył wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu i sprzeciw od nakazu zapłaty (k. 11-13,17-21).

Postanowieniem Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie, VI Wydziale Cywilnym przekazano sprawę do Sądu Rejonowego w Zambrowie.

Sąd Rejonowy w Zambrowie postanowieniem z dnia 8 listopada 2018 r., sygn. akt I C 378/18 ustalił wartość przedmiotu sprawy na kwotę 98.424 zł, uznał się niewłaściwym i przekazał sprawę według właściwości tut. Sądowi.

Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty podniósł, że umowa kredytowa zawarta z (...) Bank S.A. została wypowiedziana, a pozwany spłacił swoje zadłużenie. Podkreślił, że powód nie przedstawił żadnych dokumentów potwierdzających wysokość roszczenia jak również nie wskazał na jakiej podstawie wyliczył odsetki i ustalił termin wymagalności dochodzonego roszczenia. Zakwestionował sposób naliczenia odsetek przez pozwanego.

Wniósł o uchylenie nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym oraz oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Pismem procesowym, które wpłynęło 25 stycznia 2019 r. powód cofnął

częściowo pozew w zakresie kwoty 10.680 zł ze zrzeczeniem się roszczenia.

Pozwany ostatecznie poparł swoje twierdzenia, wnosił o odrzucenie pozwu, ewentualnie wnosił o oddalenie powództwa.

Na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego Sąd Okręgowy w Łomży ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 7 marca 2013 r. między (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W., a pozwanym J. W. została zawarta umowa kredytu konsumenckiego gotówkowego nr (...). Zgodnie z § 1 ww. umowy Bank udzielił kredytobiorcy na okres 48 miesięcy kredytu w kwocie 150.000 zł z przeznaczeniem na sfinansowanie potrzeb konsumpcyjnych. W związku z zawarciem umowy i udzieleniem kredytu kredytobiorca zobowiązał się do poniesienia kosztów: prowizji bankowej w kwocie 0,0 zł oraz ubezpieczenia na wypadek zgonu, całkowitej niezdolności do pracy lub hospitalizacji w wyniku NW na okres pierwszych 12 miesięcy trwania Umowy w kwocie 24.256,51 zł. Zgodnie z § 2 umowy w związku z udzieleniem kredytu kredytobiorca ponosił koszty prowizji bankowej w kwocie 0,0 zł, opłaty za objęcie kredytobiorcy ubezpieczeniem grupowym na okres pierwszych 12 miesięcy trwania umowy na podstawie warunków grupowego ubezpieczenia w kwocie 24.256,51 zł, odsetek od kapitału kredytu w kwocie 50.202,82 zł.

W związku z wnioskiem kredytobiorcy o restrukturyzację zadłużenia oraz zgodą Banku na wydłużenie czasu spłaty kredytu określonego umową kredytu konsumpcyjnego gotówkowego nr (...) strony ww. umowy kredytu w dniu 22 listopada 2013 r. zawarły aneks do umowy kredytu konsumpcyjnego gotówkowego nr (...) z dnia 7 marca 2013 r. Strony postanowiły zmienić umowę kredytu w ten sposób, że okres spłaty kredytu został wydłużony do dnia 10 kwietnia 2020 r., tj. o 36 miesięcy. Ponadto postanowiły doliczyć do kapitału kredytu kwotę zaległych odsetek wynikających z braku spłaty przez kredytobiorcę wymagalnych rat kapitałowo-odsetkowych, które według stanu z dnia zawarcia przedmiotowego aneksu wynosiły 1.057,63 zł. Doliczone odsetki powiększyły kwotę kredytu, na co kredytobiorca wyraził zgodę. Przedmiotowym aneksem strony postanowiły zawiesić spłatę rat kapitałowo-odsetkowych na okres 3 miesięcy, tj. do dnia 10 marca 2014 r. Naliczone odsetki w okresie karencji zostały doliczone do pierwszej raty kapitałowo-odsetkowej płatnej po upływie karencji. Zgodnie z § 2 ust. 2 przedmiotowego aneksu kwota kapitału spłacanego w okresie, o jaki zgodnie z postanowieniami § 1 ust. 1 aneksu została wydłużona spłata kredytu wynosi 158.876,31 zł. Kwota odsetek doliczonych do kapitału - 1057,63 zł, a suma ww. kwot w wysokości 159.933,94 zł stanowi kredyt konsumencki. § 2 ust. 3 aneksu stanowił, że w dniu jego zawarcia roczna stopa oprocentowania wynosiła 12,90%, natomiast warunki oprocentowania określa umowa kredytu.

§ 4 ust. 1 ww. aneksu stanowił, że wypowiedzenie umowy kredytu jest równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o kredyt konsumencki zawartej na mocy aneksu, a wypowiedzenie kredytu następuje na warunkach określonych umową kredytu. Informację o skutkach uchybienia postanowieniom dotyczącym zasad i terminu spłaty kredytu, zasady wcześniejszej spłaty kredytu oraz wysokość opłat związanych z wykonaniem umowy kredytu, informację o wysokości oprocentowania zadłużenia przeterminowanego oraz o kosztach związanych z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem przez kredytobiorcę zobowiązań wynikających z umowy określa Umowa kredytu oraz tabele doręczone kredytobiorcy w okresie obowiązywania umowy kredytu (§ 4 ust. 2,3,4, aneksu).

Pismem z dnia 14 października 2016 r. (...) Bank S.A. z siedzibą w W. zawiadomił pozwanego o sprzedaży przysługującej mu wierzytelności (k. 54, 55).

Umową przelewu wierzytelności z dnia 27 czerwca 2016 r. powód nabył wierzytelność należną od J. W.. Zgodnie z przedłożoną umową przelewu wierzytelności, zadłużenie pozwanego wynosiło 100179 zł, z tego kapitał 93.780 zł, odsetki karne 6.398,94 zł.

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie: pełnomocnictwa (k. 43-45), informacji KRS (k. 46-47), umowy kredytu nr (...) (k.50), aneksu do umowy nr (...) (k. 51-53), zawiadomienia (k. 54, 55), umowy przelewu wierzytelności (k. 100-102), Rep. A 60675/2016 (k. 103-105).

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Mając na uwadze, że powód pismem z dnia 25 stycznia 2019 r. cofnął częściowo pozew, ze zrzeczeniem się roszczenia, Sąd na podstawie art. 355 § 1 kpc umorzył postępowanie w zakresie zapłaty kwoty 10.680 zł. (punkt I wyroku).

Po rozpatrzeniu wszystkich okoliczności sprawy oraz po analizie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie Sąd uznał, iż powództwo w pozostałym zakresie podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (§ 2).

W myśl art. 513 § 1 k.c. dłużnikowi przysługują przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie. Z wierzytelnością po przelewie pozostają zatem związane wszystkie zarzuty dłużnika, które mogły być ponoszone w stosunku do poprzedniego wierzyciela. Wskazuje się na 3 rodzaje zarzutów: te, które przysługiwały dłużnikowi w stosunku do cedenta, zarzuty osobiste dłużnika oraz zarzuty dotyczące samej umowy cesji (nie będące zarzutami ani osobistymi, ani służącymi w stosunku do cedenta). W myśl art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Jeżeli chodzi o rozkład ciężaru dowodu, to powód powinien udowodnić fakty pozytywne, które stanowią podstawę jego powództwa, tj. okoliczności prawo tworzące, a pozwany, jeżeli faktów tych nie przyznaje, ma obowiązek udowodnienia okoliczności niweczących prawo powoda.

W niniejszej sprawie powód swoje roszczenie wywodził z umowy kredytu konsumpcyjnego gotówkowego nr (...), która została zawarta przez pozwanego z jego pierwotnym wierzycielem (...) Bank S.A., zaś on stał się nabywcą wierzytelności w drodze umowy cesji.

Celem uzasadnienia roszczenia przedłożył dowody w postaci pierwszej strony umowy kredytu konsumpcyjnego gotówkowego nr (...), aneksu do ww. umowy, zawiadomienia z dnia 14 października 2016 r., (...) Bank S.A. kierowanego do pozwanego o sprzedaży przysługującej mu wierzytelności, zawiadomienia (...) z dnia 14 października 2016 r. o przeniesieniu na jego rzecz wierzytelności wynikających z umowy nr (...) ze sprecyzowaniem jej wysokości oraz umowy przelewu wierzytelności nr (...).

W sprawie, fakt zawarcia umowy o kredyt konsumpcyjny nie był kwestionowany przez pozwanego, jednakże podniósł on, że powód nie przedłożył jako profesjonalista stosownych dokumentów, nie wykazał jaka była zaległość pozwanego na dzień wypowiedzenia umowy kredytu konsumpcyjnego oraz w jaki sposób została wyliczona.

Powód zaś twierdząc, że umowa została wypowiedziana skutecznie nie złożył kompletnej umowy kredytu konsumpcyjnego gotówkowego nr (...), ani wypowiedzenia tej umowy.

Przedłożony przez stronę powodową dokument (k. 50), składający się z pierwszej strony umowy zawartej między poprzednikiem prawnym powoda, a pozwanym - umowy kredytu konsumpcyjnego gotówkowego nr (...), nie zawiera postanowień wskazujących jakie muszą być spełnione warunki, aby Bank mógł wypowiedzieć umowę kredytu kredytobiorcy. Z dostarczonego zaś przez stronę powodową aneksu do umowy kredytu konsumpcyjnego gotówkowego nr (...), zawartego w dniu 22 listopada 2013 r., wynika, że została zawarta umowa kredytu między (...) Bank S.A., a J. W., że zostały zmienione warunki umowy kredytu, tj. został wydłużony okres spłaty kredytu o 36 miesięcy, doliczono do kapitału kredytu kwotę zaległych odsetek wynikających z braku spłaty przez kredytobiorcę wymagalnych rat kapitałowo-odsetkowych oraz, że zawieszono spłatę rat kapitałowo-odsetkowych na okres 3 miesięcy – do dnia 10 marca 2014 r. Jednakże z dokumentów tych nie wynika jakie muszą być spełnione warunki aby Bank mógł wypowiedzieć umowę kredytu. Przy tym § 4 przedmiotowego aneksu odsyła do umowy kredytu w zakresie określenia skutków uchybienia postanowieniom dotyczącym zasad i terminu spłat kredytu.

Wyjaśnić w tym miejscu należy, że bank nie może swobodnie wypowiedzieć umowy kredytowej, gdy kredytobiorca popadł w opóźnienie ze spłatą kredytu. Na podstawie ustawy z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2015 poz.128 z dnia 23.01.2015) ograniczono bankom swobodę w zakresie wypowiadania umów kredytowych w przypadku, gdy kredytobiorca opóźnia się w spłacie kredytu. Zgodnie z art. 75c ust.1 ustawy Prawo Bankowe jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. Stosownie do treści art. 75c ust. 2 wyżej cytowanej ustawy w wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy (ust. 3).

Dopiero po upływie tego terminu bank może złożyć wobec kredytobiorcy oświadczenie woli w sprawie wypowiedzenia umowy kredytowej. Nie jest przy tym istotne, czy wypowiedzenie następuje ze względu na niedotrzymanie przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu, czy utratę zdolności kredytowej. W przypadku gdy powyższe przesłanki nie zostały spełnione, czynność prawna banku polegająca na wypowiedzeniu umowy jest nieważna (art. 58 § 1 k.c.). W szczególności nie prowadzi ona do wymagalności wierzytelności banku o spłatę tej części kredytu, co do której kredytobiorca nie pozostawał w opóźnieniu (por. Tomasz Czech M.Pr.Bank.2016.12.66, Obowiązki banku w razie opóźnienia kredytobiorcy ze spłatą kredytu Teza nr 7, Lex 309305/7).

Tym samym brak dokumentacji w postaci umowy kredytu konsumpcyjnego, wypowiedzenia tej umowy uniemożliwiał uznanie czy zostały spełnione przesłanki do wypowiedzenia umowy kredytu konsumpcyjnego oraz czy umowa została wypowiedziana zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U.2018.2187 t.j.)

Powód również nie przedstawił w jaki sposób wyliczył wysokość dochodzonej kwoty, ani też jaki był harmonogram spłat zobowiązanego pozwanego z umowy kredytu konsumpcyjnego. Samo zaś twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności (art. 227 k.p.c.) powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2001 r., sygn. akt I PKN 660/00). Zgodnie z art. 232 k.p.c. obowiązek wskazania dowodów obciąża przede wszystkim strony, a w myśl art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Oznacza to, że ten, kto powołuje się na przysługujące mu prawo, występując z żądaniem obowiązany jest udowodnić okoliczności faktyczne uzasadniające to żądanie. Chodzi tu o fakty, które mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, wykazujące istnienie prawa.

Przy tym należy podkreślić, że zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa, obowiązek wskazania dowodów potrzebnych dla rozstrzygnięcia sprawy, obciąża przede wszystkim strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z 24 października 1996 r., III CKN 6/96, OSNC 1997/3/29), ponieważ Sąd został wyposażony jedynie w uprawnienie, a nie obowiązek, dopuszczenia dalszych jeszcze, nie wskazanych przez żadną ze stron, dowodów, kierując się przy tym własną oceną, czy zebrany w sprawie materiał jest - czy też nie jest - dostateczny do jej rozstrzygnięcia (art. 316 § 1 in principio k.p.c.). Dlatego też Sąd powinien korzystać z przewidzianego w art. 232 zd. 2 k.p.c. uprawnienia powściągliwie i z umiarem, pamiętając, że taka inicjatywa należy przede wszystkim do samych stron i że cały rozpoznawany spór jest ich sprawą, a nie sądu. Podkreślić również należy, że zasada kontradyktoryjności winna być całkowicie zachowana zwłaszcza wówczas, gdy strony korzystają z pomocy profesjonalnych pełnomocników.

Sąd dwukrotnie wzywał stronę powodową do wskazania wniosków dowodowych i przedłożenia dowodów uzasadniających pozew, wzywał do ustosunkowania się do zarzutu bezskuteczności wypowiedzenia umowy o kredyt. Jednakże poza ww. szczątkowymi dokumentami powód nie złożył innych dokumentów, w szczególności kompletnej umowy o kredyt konsumpcyjny, wypowiedzenia umowy, harmonogramu spłat pozwanego, sposobu wyliczenia dochodzonej należności.

Tym samym uznać należy, że zgromadzony materiał nie daje podstaw do dokonania odpowiednich ustaleń faktycznych i Sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z nieudowodnienia faktów przedłożonych na uzasadnienie żądania.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, wobec nieudowodnienia zasadności roszczenia, Sąd oddalił powództwo powyżej kwoty 10.680 zł (punkt II wyroku.).

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz. U.2018.265 t.j.) i zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 5.417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.