Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 lipca 2012 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił E. R. dalszego prawa do renty z tytułu ^{( ; )}częściowej niezdolności do pracy. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż wnioskodawca jest zdolny do pracy zarobkowej, a zatem brak jest podstaw do przyznania świadczenia.

W odwołaniu skarżący E. R. wnosił o zmianę tej decyzji i przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania.

W piśmie procesowym z dnia 10 czerwca 2013 roku, pełnomocnik ubezpieczonego wniósł o ustalenie, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji o przyznaniu ubezpieczonemu E. R. prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Skarżący wskazał, iż za datę wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji o przyznaniu ubezpieczonemu prawa do renty należy uznać datę wydania orzeczenia przez Komisję Lekarską ZUS tj. dzień 13 lipca 2012 roku ( k-75,76).

Wyrokiem z dnia 7 listopada 2013roku, Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. zmienił decyzję organu rentowego w przedmiocie prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy oraz orzekł o kosztach postępowania.

Wnioskiem z dnia 13 listopada 2013 roku, wnioskodawca E. R. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, w oparciu o art. 351 § 1 k.p.c. wniósł o uzupełnienie niniejszego wyroku o rozstrzygnięcie w przedmiocie ustalenia, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji o przyznaniu ubezpieczonemu E. R. prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Wnioskodawca podniósł, iż wbrew twierdzeniom organu rentowego Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. prawidłowo uznał, ze ubezpieczony jest osobą, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Swoje orzeczenie Sąd oparł bowiem na prawidłowej ocenie zebranego materiału dowodowego, a w szczególności opinii biegłych sądowych.

Na rozprawie w dniu 16 stycznia 2014 roku, wnioskodawca podtrzymał swoje stanowisko oraz zmodyfikował żądanie wskazując, jako datę zasądzenia należnych odsetek tj. w miejsce pierwotnej daty od 16 sierpnia 2012 roku, datę 14 sierpnia 2012 roku.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił,

co następuje:

E. R. urodził się w dniu (...). Wnioskodawca posiada wykształcenie podstawowe. Ukończył kurs czeladniczy w zawodzie stolarz-cieśla. W okresie aktywności zawodowej pracował jako stolarz (1971-1975, 04.1978-09.1978, 10.1978-12.1978, 01.1979-03.1982,), pomoc stolarza (1975-1976), stolarz maszynowy (1976-1978), stolarz-cieśla (05.1982-07.1985), wozak mleka (09.1985-12.1986), sprzedawca (04.1987-08.1988) i ostatnio jako wypalacz ceramiki (od 12.09.1988 roku do 25.11.1993 roku) (okoliczności niesporne, świadectwa pracy w aktach ZUS).

Od 17 stycznia 1996 roku wnioskodawca pracował jako szwacz w (...) Spółdzielni (...) w O., która posiada status Zakładu (...). Pracował przez 7 godzin dziennie przyszywając guziki przy użyciu maszyny. Korzystał również z dodatkowego 10 dniowego urlopu w roku. Umowa o pracę została wypowiedziana przez pracodawcę ze skutkiem na dzień 30 czerwca 2012 roku, z powodu likwidacji spółdzielni (dowód: świadectwo pracy k. 49, 61 w aktach ZUS, zaświadczenie k. 571 akt ZUS, wypowiedzenie umowy o pracę k. 79, oświadczenie wnioskodawcy k. 80verte)

Wnioskodawca uprawniony był w okresach :

- od 26 listopada 1993 roku tj. od zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego do 31 sierpnia 1997 roku do renty inwalidzkiej z tytułu zaliczenia do drugiej grupy inwalidów, z powodu rozpoznaniu cukrzycy insulinozależnej,

-

od dnia 1 września 1997 roku tj. od dnia wejścia w życie ustawy do 30 listopada 1999 roku do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,

-

od dnia 1 grudnia 1999 roku do dnia 9 maja 2001 roku do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy,

-

od 10 maja 2001 roku do 30 listopada 2002 roku do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,

-

od 1 grudnia 2002 roku do 30 listopada 2010 roku do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, ostatnio z powodu cukrzycy typu 2 insulinozależnej z angiopatią cukrzycową, nadciśnienia tętniczego z zajęciem serca w okresie niewydolności krążenia.

- od 1 grudnia 2010 roku do 31 marca2012 roku z powodów diabetologicznych

(dowód: decyzja z dnia 30.11.1993 r. k. 30 akt ZUS, decyzja z dnia 12.12.1996 r. k. 56akt ZUS, orzeczenie obwodowej Komisji Lekarskiej z dnia 26.11.1996 r. k. 55 akt ZUS, decyzja z dnia 9.02.1998 r. k. 75 akt ZUS, decyzja z dnia 15.11.1999 r. k. 103 akt ZUS, wyrok SO w Piotrkowie Tryb. z dnia 29.05.2001 r., sygn. akt VU 998/01 k. 323 akt ZUS, decyzja z dnia 25.11.2002 r. k. 395 akt ZUS, decyzja z dnia 26.11.2004 r. k. 472 akt ZUS, decyzja z dnia 15.12.2006 r. k. 515 akt ZUS, decyzja z dnia 9.12.2008 r. k. 567 akt ZUS, dokumentacja medyczna koperta k. 19 w aktach ZUS, akta sprawy o sygn. VU 64/11 wraz z wyrokiem z dnia 29maja 2012roku ,wyrok Sądu Apelacyjnego dnia 15 marca 2013 roku k. 142 wraz z uzasadnieniem 7).

W dniu 26 kwietnia 2012 roku E. R. złożył wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (dowód: wniosek o wydanie orzeczenia - k. 3 akt ZUS) .

Orzeczeniem z dnia 26 czerwca 2012 roku, lekarz orzecznik ZUS stwierdził, iż wnioskodawca jest zdolny do pracy zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji. Taki wniosek wywiódł ze stopnia zaawansowania rozpoznanych u niego schorzeń w postaci : rekcji depresyjnej, cukrzycy T.I powikłanej retinopatią i polineuropatią cukrzycową, stenokardii w wywiadzie (dowód: orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 26 czerwca 2012 roku k. 6 oraz85-86 wraz z dokumentacją medyczna w aktach ZUS).

Od powyższego orzeczenia wnioskodawca wniósł sprzeciw, w wyniku czego został skierowany na badania do Komisji Lekarskiej ZUS, która w dniu 13 lipca 2012 roku, po rozpoznaniu: cukrzycy typu I względnie wyrównanej, retinopatii cukrzycowej, nadciśnienia tętniczego poddającego się farmakoterapii, choroby niedokrwiennej serca bez potwierdzenia w badaniach obiektywnych (koronografie 2010roku), zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa z zespołem bolesnego barku lewego bez istotnego ograniczenia sprawności ruchowej, zaburzeń nerwicowych sytuacyjnych wydała orzeczenie zgodne z orzeczeniem Lekarza Orzecznika (dowód: orzeczenie komisji lekarskiej z dnia 13 lipca 2012 roku k.10 oraz k. 96-98 wraz z dokumentacje} medyczną w aktach ZUS)

Aktualnie u wnioskodawcy występują następujące schorzenia:

•

cukrzyca typu 1 leczona metodą intensywnej insulinoterapii,

•

nawracające niedocukrzenia,

•

retinopatia cukrzycowa obu oczu,

•

neuropatia cukrzycowa w rozpoczynającym się III stadium cukrzycowej choroby nerek,

•

przewlekła choroba niedokrwienna,

•

nadciśnienie tętnicze,

•

zaburzenia depresyjno-lękowe,

•

zespól bólowo-dysfunkcyjny lędźwiowo-krzyżowy bez obecności objawów korzeniowych i ubytkowych,

•

łagodny przerost gruczołu krokowego-stopnia (dowód: opinia łączna biegłego diabetologa M. S. (1)i kardiologa L. D. k. 10-11, opinia uzupełniająca biegłego diabetologa M. S. (1) k.85, opina biegłego psychiatry B. J. (1) k.16-1, opinia biegłego neurologa A. P. k. 22-24, opinia biegłego urologa M. P. k.31).

Z powodów diabetologicznych wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy zarobkowej zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji na stałe (dowód: opinia biegłego diabetologa M. S. (1)główna k. 10-11, opinia uzupełniająca k. 85).

Schorzenia kardiologiczne, psychiatryczne, neurologiczne oraz urologiczne nie powodują niezdolności do pracy wnioskodawcy (dowód: opinia biegłego kardiologa L. D. k. 10-11, opina biegłego psychiatry B. J. (...) k.16-1, opinia biegłego neurologa A. P. k.22-24, opinia biegłego urologa M. P. k.31).

Wobec powyższych ustaleń, Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb., wyrokiem z dnia 7 listopada 2013roku, zmienił decyzję organu rentowego w przedmiocie prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy oraz orzekł o kosztach postępowania.

W ww. wyroku Sąd nie zawarł rozstrzygnięcia w przedmiocie wniosku ubezpieczonego zwartego w piśmie procesowym z dnia 3 czerwca 2013r.w pkt. 2 tj. w przedmiocie ustalenia, ze organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji o przyznaniu ubezpieczonemu E. R. prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Tym samym wnioskiem z dnia 13 listopada 2013 roku wnioskodawca E. R., w oparciu o art. 351 § 1 k.p.c., wniósł o uzupełnienie niniejszego wyroku o rozstrzygnięcie w przedmiocie ustalenia, ze organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji o przyznaniu ubezpieczonemu E. R. prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego możliwie było terminowe ustalenie uprawnień ubezpieczonego do świadczenia, a opóźnienie w tym względzie nastąpiło z przyczyn, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, nawet jeśli nie można mu zarzucić braku należytej staranności w wykładni i stosowaniu prawa. W związku z tym istniały podstawy do ustalenia odpowiedzialności organy rentowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniosek o uzupełnienie wyroku jest zasadny i skutkuje uwzględnieniem.

Wydając zaskarżoną decyzję, organ rentowy powołał się na przepisy art. 61 który stanowi , że prawo do renty, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, podlega przywróceniu, jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony ponownie stał się niezdolny do pracy. Zgodnie z art. 61 cyt. ustawy prawo do renty, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, podlega przywróceniu, jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony ponownie stał się niezdolny do pracy.

Przywrócenie prawa do renty następuje ex lege w razie ponownego powstania niezdolności ubezpieczonego do pracy w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa przysługującego mu uprzednio, jeżeli prawo to ustało wskutek ustąpienia niezdolności do pracy (por. wyroki SN: z dnia 7 listopada 2001 r., II UKN 565/00, OSNAPiUS 2003, Nr 14, poz. 340; z dnia 20 lutego 2006 r., I UK 170/05, OSNPUSiSP 2007, nr 1-2, poz. 30) i okoliczności sprawy w tym przedstawione opinie lekarskie taką niezdolność wnioskodawcy do pracy potwierdziły.

Jak wynika z treści z treścią art. 118 ust. 1 ustawy organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120. Natomiast art. 118 ust. 1a ustawy stanowi, że w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego.

W świetle powyższych unormowań podkreślić należy, że wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do wydania decyzji należy do organu rentowego. Nie zmienia tego faktu wejście w życie art. 118 ust. 1a ustawy. Przepis ten ma bowiem wąski zakres przedmiotowy. Jego wykładnia systemowa prowadzi do wniosku na potrzeby ustalenia odpowiedzialności organu rentowego z tytułu opóźnienia w ustaleniu lub wypłacie świadczeń, sens wyrażonej w tym przepisie normy prawnej jest następujący: „Za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, uznaje się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia, o ile za nie ustalenie tych okoliczności odpowiedzialności nie ponosi organ rentowy” (tak: K. Ślebzak artykuł w Przeglądzie Sądowym 2006/2/94). Podobnie wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 11 września 2007 roku w sprawie P 11/07, OTK-A 2007/8/97, w którym stwierdził, że przepis art. 118 ust. 1a jest zgodny z Konstytucją, ale tylko pod warunkiem ściśle określonej jego interpretacji. Ma on być rozumiany w ten sposób, że za dzień wydania ostatniej decyzji uznaje się dzień wpływu do ZUS prawomocnego orzeczenia sądu, gdy postępowanie nie było zawinione przez organ rentowy. W związku z tym w sytuacji, gdy uprawniony występuje z roszczeniem o zapłatę odsetek, obowiązkiem sądu jest ustalenie, czy za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczenia odpowiedzialność ponosi organ rentowy.

Z materiału dowodowego sprawy VU 919/12 Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Tryb. oraz z dokumentów zgromadzonych w aktach rentowych wnioskodawcy wynika jednoznacznie, że za opóźnienie w ustaleniu prawa wnioskodawcy do odpowiedzialność ponosi organ rentowy.

Zważyć bowiem należy, iż z opinii biegłej diabetolog M. S. (2) wynika w sposób bezsporny, iż wnioskodawca jest nadal niezdolny do pracy w zakresie posiadanych kwalifikacji i to schorzenia natury diabetologicznej determinują stan zdrowia wnioskodawcy czyniąc go trwale niezdolnym do pracy. Dodatkowo podnieść należy, iż schorzenie, na jakie cierpi wnioskodawca, nie jest to schorzeniem nowym i stanowiło ono podstawę w ustalaniu prawa do renty E. R. przez dłuższy okres czasu. Powyższa okoliczność skutkuje uznaniem, iż organ rentowy odmawiając wnioskodawcy praw do renty winien wykazać okoliczności, świadczące w sposób jednoznaczny, iż stan zdrowia wnioskodawcy uległ znaczącej poprawie w stosunku do okresu minionego, a tego organ rentowy nie uczynił

Wszystkie te okoliczności potwierdzają jednoznacznie, że orzeczenia lekarza orzecznika i komisji lekarskiej ZUS odpowiednio z dnia 12 czerwca 2012 roku i dnia 13 lipca 2013 roku były nieprawidłowe i nie odzwierciedlały rzeczywistego wpływu stwierdzonych u wnioskodawcy schorzeń na jego zdolność do wykonywania pracy zarobkowej zgodnej z kwalifikacjami. Wydając powyższe orzeczenia ZUS winien był przyjąć, że wnioskodawca był niezdolny do pracy.

Tym samym zasadne jest żądanie wnioskodawcy wypłaty odsetek ustawowych od wypłaconego świadczenia, albowiem zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.), jeżeli Zakład – w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

W sytuacji zaś, gdy organ rentowy z zachowaniem wszelkich wymagań proceduralnych skompletował cały materiał dowodowy i wyjaśnił wszystkie okoliczności sprawy tak, że w razie sporu sądowego nie zachodzi potrzeba prowadzenia dodatkowego postępowania w tym zakresie, zaś wydanie niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej przyznania świadczenia jest skutkiem niewłaściwej subsumcji ustalonego prawidłowo stanu faktycznego, skorygowanej dopiero przez sąd rozpoznający odwołanie od zaskarżonej decyzji, należy przyjąć, iż możliwe było terminowe ustalenie uprawnień wnioskodawcy do świadczenia, a opóźnienie w tym względzie nastąpiło z przyczyn, za które organ ten ponosi odpowiedzialność, nawet jeśli nie można mu zarzucić braku należytej staranności w wykładni i stosowaniu prawa (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r., II UK 214/02, OSNP 2004 nr 5, poz. 89; z dnia 22 kwietnia2004 r., III UK 1/04, OSNP 2004 nr 23, poz. 406; z dnia 25 stycznia 2005 r., I UK 159/04, OSNP 2005 nr 19, poz. 398 i z dnia 14 września 2007 r., III UK 37/07, OSNP 2008 nr 21 - 22, poz. 326).

Biorąc powyższe pod uwagę , w ocenie Sądu Okręgowego, wnioskodawca na dzień zgłoszenia wniosku o rentę spełniał warunki do jej przyznania, a decyzja odmowna była wynikiem niewłaściwej oceny stanu zdrowia wnioskodawcy z punktu widzenia zdolności do pracy. Powyższe stanowisko znalazło wyraz w wyroku z dnia 7 listopada 2013 roku, mocą którego Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. przyznał wnioskodawcy prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na stałe, nie orzekając jednak o odsetkach za opóźnienie w ich wypłacie .

W świetle zebranego materiału dowodowego i na podstawie powołanych wyżej przepisów stwierdzić należało, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji i winien wypłacić odsetki od świadczenia rentowego począwszy od dnia 14 sierpnia 2012 roku tj. 30 dni od daty orzeczenia Komisji lekarskiej ZUS z dnia 13 lipca 2012 roku ( Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustalaniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych z dnia 1 lutego 1999 roku Dz,. U Nr 12 poz. 104). Wydanie bowiem rozstrzygnięcie w zakresie odsetek wymaga niewątpliwie ustalenia daty wymagalności roszczenia, co w niniejszej sprawie przekłada się na ustalenie terminu, w którym organ rentowy powinien był wydać prawidłową decyzję uwzględniającą wniosek ( tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14.09.2007 roku III UK 37/07).

Tym samym zasadnym był wniosek wnioskodawcy w przedmiocie uzupełnienia wyroku w oparciu o art. 351 § 1 k.p.c., poprzez uzupełnienie przedmiotowego orzeczenia o rozstrzygnięcie w przedmiocie ustalenia, ze organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji o przyznaniu ubezpieczonemu E. R. prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Okoliczność taką stanowiło niewątpliwie orzeczenie Komisji lekarskiej ZUS z dnia 13 lipca 2012 roku.

Jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego możliwie było terminowe ustalenie uprawnień ubezpieczonego do świadczenia, a opóźnienie w tym względzie nastąpiło z przyczyn, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, nawet jeśli nie można mu zarzucić braku należytej staranności w wykładni i stosowaniu prawa. W związku z rym istniały podstawy do ustalenia odpowiedzialności organy rentowego.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych orzekł jak w sentencji.