Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 lipca 2019 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu

w składzie:

Przewodniczący: SSR Agnieszka Chlipała - Kozioł

Protokolant: Katarzyna Kunik

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 31 lipca 2019 r. we W.

sprawy z odwołania wnioskodawcy M. J.

od decyzji strony pozwanej Komendanta Głównego Policji w W.

z dnia 9.04.2018 r. nr (...)

o jednorazowe odszkodowanie

I.  zmienia zaskarżoną decyzję Komendanta Głównego Policji w W. z dnia 9.04.2018 r. nr (...) i przyznaje wnioskodawcy M. J. prawo do jednorazowego odszkodowania pieniężnego z tytułu 10-procentowego uszczerbku na zdrowiu z powodu choroby pozostającej w związku ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby w Policji w kwocie 8.543,00 zł (osiem tysięcy pięćset czterdzieści trzy złote i 00/100), tj. 10 x 854,30 zł;

II.  orzeka, że koszty sądowe ponosi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Wnioskodawca M. J. wniósł odwołanie od decyzji Komendanta Głównego Policji z dnia 3.04.2018 r. nr (...) i wniósł o zmianę decyzji i przyznanie mu jednorazowego odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu doznany wskutek choroby powstałej w związku ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby.

Uzasadniając odwołanie wnioskodawca podniósł, że nie zgadza się ze stanowiskiem wyrażonym w decyzji, albowiem doznany przez niego 10% uszczerbek powstał w związku z pełnieniem służby, a zatem powstał do dnia 10.05.2007 r., nie zaś w 2017 r. Nie można zatem przyjąć, by uszczerbek powstał po upływie 3 lat od zwolnienia ze służby, które nastąpiło w dniu 10.05.2007 r.

Odpowiadając na odwołanie Komendant Główny Policji z wniósł o jego oddalenie z uwagi na brak podstaw prawnych do jego uwzględnienia.

Uzasadniając swoje stanowisko organ podniósł, że jednorazowe odszkodowanie przysługuje jeżeli funkcjonariusz albo funkcjonariusz zwolniony ze służby doznał uszczerbku na zdrowiu wskutek choroby nie później niż w ciągu 3 lat od dnia zwolnienia ze służby, zaś w przypadku wnioskodawcy uszczerbek został ustalony dopiero orzeczeniem z 4.12.2017 r., tak więc 3-letni termin minął.

W piśmie procesowym z 4.04.2019 r. organ podniósł, że rozpoznana u skarżącego neurastenia nie figuruje w aktualnym na czas zwolnienia ze służby Rozporządzeniu MSWiA z dnia 18.12.2002 r. w sprawie wykazu chorób pozostających w związku ze służbą w Policji, z tytułu których przysługują odszkodowania określone w ustawie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. J. urodził się (...) W okresie od 22.12.1980 r. do 10.05.2007 r. pełnił służbę, w ostatnim okresie w KGP W. jako aspirant sztabowy.

W dniu 10.03.2017 r. wnioskodawca złożył wniosek o przyznanie mu jednorazowego odszkodowania w związku z uszczerbkiem na zdrowiu powstałym na skutek choroby pozostającej w związku ze szczególnymi warunkami służby w oparciu o ustawę z dnia 4.04.2014 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadku lub choroby pozostających w związku ze służbą.

Orzeczeniem (...) nr Wr-2058- (...) Komisji Lekarskiej Podległej Ministrowi Właściwemu do Spraw Wewnętrznych we W. z dnia 4.12.2017 r. stwierdzono u M. J. 10-procentowy uszczerbek na zdrowiu z powodu neurastenii (F 48.0, poz. 210 a – zaburzenia lękowe, fobie), pozostający w związku ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby.

Dowód: wniosek z dnia 9.03.2017 r., data wpływu 10.03.2017 r. (akta orzecznicze),

orzeczenie z 4.12.2017 r. k. 8-9

Wnioskodawca ujawnia objawy nerwicy neurastenicznej, z tego powodu od wielu lat jest leczony psychiatrycznie, w tym skierowany do leczenia szpitalnego w trybie stacjonarnym z powodu braku poprawy we wcześniejszym leczeniu psychiatrycznym ambulatoryjnym. Pozostaje w stałej opiece psychiatrycznej z kolejnymi pobytami w oddziałach psychiatrycznych. M. J. doznał uszczerbku na zdrowiu wskutek choroby pozostającej w związku ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby w wysokości 10%. Data powstania uszczerbku to 12.03.2007 r.

Dowód: opinia psychiatryczno – psychologiczna k. 30-36

opinia uzupełniająca psychiatryczno – psychologiczna k. 60

Wysokość jednorazowego odszkodowania za 10% uszczerbek na zdrowiu aktualna na dzień wydania decyzji, tj. 3.04.2018 r., wynosi 8543 zł.

okoliczność bezsporna

Sąd Rejonowy zważył co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 48 ustawy z dnia 4.04.2014 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadku lub choroby pozostających w związku ze służbą, do postępowań w sprawie przyznania świadczeń odszkodowawczych wszczętych a niezakończonych decyzją ostateczna przed wejściem w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.

A contrario – do postępowań wszczętych po wejściu w życie wskazanej ustawy, zastosowanie znajdują jej przepisy, w tym także przepisy obowiązującego w okresie 1.07.2014-20.05.2019 r. Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 26 czerwca 2014 r. w sprawie ustalania uszczerbku na zdrowiu funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Biura Ochrony Rządu (Dz. U. z dnia 30 czerwca 2014 r.), wydanego na podstawie art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadku lub choroby pozostających w związku ze służbą.

Zaburzenia, na jakie cierpi wnioskodawca są wskazane w poz. 210 a Rozporządzenia jako zaburzenia lękowe, fobie, co potwierdza orzeczenie (...) nr Wr-2058- (...) Komisji Lekarskiej Podległej Ministrowi Właściwemu do Spraw Wewnętrznych we W. z dnia 4.12.2017 r.

Podkreślenia wymaga, że na przepisy powołanej ustawy powoływała się w toku postępowania strona pozwana. Przeprowadzone przez organ postępowanie również znajdowało umocowanie – jak wynika ze zgromadzonej dokumentacji – w przepisach powołanej ustawy i powołanego rozporządzenia.

Jak stanowi art. 2 w/w ustawy, świadczenia odszkodowawcze przysługują:

1) funkcjonariuszowi Policji, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Celno-Skarbowej, zwanemu dalej "funkcjonariuszem", który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku albo choroby;

2) członkom rodziny funkcjonariusza, który zmarł wskutek wypadku albo choroby.

Jak zaś wynika z art. 4 w/w ustawy, za chorobę uznaje się chorobę spowodowaną działaniem czynników szkodliwych występujących w środowisku służby albo chorobę, która została wymieniona w wykazie chorób pozostających w związku z pełnieniem służby, określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 32 ust. 1 albo 2. Za uszczerbek na zdrowiu doznany wskutek wypadku albo choroby, zwany dalej "uszczerbkiem na zdrowiu", uznaje się:

1) stały uszczerbek na zdrowiu, przez który należy rozumieć takie naruszenie fizycznej lub psychicznej sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy, albo

2) długotrwały uszczerbek na zdrowiu, przez który należy rozumieć takie naruszenie fizycznej lub psychicznej sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, jednak rokuje poprawę.

Stopień uszczerbku na zdrowiu ustala się w procentach, przy czym suma procentów uszczerbków ustalonych dla poszczególnych uszkodzeń nie może przekraczać 100%.

Przepis art. 9 w/w ustawy stanowi, że jednorazowe odszkodowanie przysługuje, jeżeli funkcjonariusz albo funkcjonariusz zwolniony ze służby:

1) doznał uszczerbku na zdrowiu lub zmarł wskutek wypadku w ciągu 3 lat od dnia wypadku;

2) doznał uszczerbku na zdrowiu wskutek choroby nie później niż w ciągu 3 lat od dnia zwolnienia ze służby;

3) zmarł wskutek choroby w ciągu 3 lat od dnia ustalenia uszczerbku na zdrowiu wskutek tej choroby, nie później jednak niż w ciągu 3 lat od dnia zwolnienia ze służby.

Odnosząc się do opartego na przepisie art. 9 w/w ustawy zarzutu organu, iż jednorazowe odszkodowanie przysługuje jeżeli funkcjonariusz albo funkcjonariusz zwolniony ze służby doznał uszczerbku na zdrowiu wskutek choroby nie później niż w ciągu 3 lat od dnia zwolnienia ze służby stwierdzić należy, że przesłanka ta została w niniejszej sprawie spełniona. Z jasnej, konkretnej i niezakwestionowanej przez żadną ze stron opinii biegłych psychiatry i psychologa wynika bowiem, że pomimo stwierdzenia uszczerbku na zdrowiu wnioskodawcy dopiero w postępowaniu zainicjowanym jego wnioskiem z 10.03.2017 r., za datę uszczerbku na zdrowiu uznać należy 12.03.2007 r. Wnioskodawca został zwolniony ze służby 10.05.2007 r., uszczerbek na zdrowiu wnioskodawcy jest zatem nie tylko związany ze szczególnymi właściwościami służby, ale również powstał w okresie pełnienia służby.

Na marginesie dodać należy, że zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 8.08.2007 r. II UK 23/07, po uznaniu przez Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 24 kwietnia 2002 r., P 5/01 (Dz.U. Nr 78, poz. 713, opublikowanym w dniu 19 czerwca 2002 r.) niekonstytucyjności art. 32 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze zm.), jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (art. 9-11 tej ustawy) ma charakter świadczenia z ubezpieczenia społecznego i nie podlega przedawnieniu.

Odnosząc się do zarzutu, iż neurastenia nie znajduje się w obowiązującym na czas zwolnienia ze służby załączniku nr 1 do obowiązującego w okresie od 6.02.2003 r. do 1.07.2014 r. Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie wykazu chorób pozostających w związku ze służbą w Policji, z tytułu których przysługują odszkodowania określone w ustawie (Dz. U. z dnia 22 stycznia 2003 r.), wydanego na podstawie art. 3 obowiązującej wówczas ustawy z dnia 16 grudnia 1972 r. o odszkodowaniach przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą w Policji (Dz. U. Nr 53, poz. 345, z 1983 r. Nr 16, poz. 79, z 1985 r. Nr 20, poz. 85 i Nr 38, poz. 181, z 1989 r. Nr 35, poz. 192 oraz z 2001 r. Nr 81, poz. 877) podkreślić należy, że zgodnie z cytowanym wyżej art. 48 ustawy z dnia 4.04.2014 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadu lub choroby pozostających w związku ze służbą, ustawa ta, pomimo jej obowiązywania w dacie zwolnienia wnioskodawcy ze służby, nie ma w niniejszej sprawie zastosowania. Okoliczność ta wynika nie tylko bezpośrednio z treści powołanego przepisu, ale również – choć pośrednio - z treści wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15.08.2018 r. (III UK 48/17). W treści tego wyroku Sąd potwierdził bowiem, że literalna wykładnia powołanego przepisu wskazuje, że datą wyznaczającą reżim prawny jest moment wszczęcia postępowania o świadczenie (odszkodowanie). Sąd wskazał również, że istnieje reguła pierwszeństwa wykładni językowej, jeśli znaczenie językowe jest jasne, to nie ma potrzeby sięgania po inne, pozajęzykowe metody wykładni. Nie powinno się bowiem – jak wskazał SN – sięgać do wykładni celowościowej, funkcjonalnej lub aksjologicznej w opozycji do wykładni językowej, „o ile na horyzoncie nie pojawiają się silne argumenty przeciwstawne”. Wprawdzie w powołanym wyroku Sąd Najwyższy uznał za konieczne dokonanie wykładni celowościowej i systemowej, uczynił to jednak z uwagi na okoliczność, iż w nowej ustawie sytuacja prawna funkcjonariuszy, którzy ulegli wypadkowi w drodze do (z pracy) była gorsza w porównaniu z ustawą obowiązującą w okresie, w jakim doszło do wypadku. Ta istotna okoliczność w postacie niezachowania przez nową ustawę w zakresie wypadków w drodze do i z pracy „standardu ochrony prawnej, jakiego może się domagać funkcjonariusz ze strony ustawodawcy” skłoniła Sąd Najwyższy do sięgnięcia do reguł pozajęzykowej wykładni prawa.

W niniejszej sprawie nie ma potrzeby sięgania do wykładni innej niż językowa. Co więcej – to nowa ustawa i wydane na jej podstawie przepisy rozporządzenia zapewniają funkcjonariuszom szerszą ochronę prawną w zakresie związanych ze szczególnymi warunkami służby uszczerbków na zdrowiu psychicznym. Jak wynika z analizy kolejnych załączników do rozporządzeń wskazujących rodzaje chorób, których wystąpienie w związku ze służbą uprawnia do jednorazowego odszkodowania, dopiero w nowszych przepisach ustawodawca szeroko uwzględnia konsekwencje służby dla zdrowia psychicznego, w przeszłości niedocenione i ograniczone do najcięższych przypadków. Jest to konsekwencją rozwoju i upowszechnienia wiedzy na temat konsekwencji trudnych warunków służby dla zdrowia psychicznego funkcjonariuszy. Skoro zatem zapewnienie odpowiedniego standardu ochrony funkcjonariuszy, którzy doznali uszczerbków w drodze do i z pracy stanowi zdaniem Sądu Najwyższego – z czym Sąd Rejonowy w pełni się zgadza – na tyle istotną okoliczność, że uprawnia do sięgnięcia do pozajęzykowych metod wykładni przepisu w/w art. 48 ustawy, pomimo jego jasnego i niebudzącego wątpliwości znaczenia, to tym bardziej uznać należy, że w sytuacji, gdy to nowa ustawa zapewnia szerszą ochronę, a przepis art. 48 ustawy nakazuje jej stosowanie, nie ma podstaw by odstąpić od reguł wykładni językowej w przypadku roszczeń funkcjonariuszy, którzy – jak wnioskodawca - doznali w związku ze służbą uszczerbku na zdrowiu psychicznym.

Jak wynika z art. 13 w/w ustawy, do ustalenia wysokości jednorazowego odszkodowania przyjmuje się przeciętne wynagrodzenie obowiązujące w dniu wydania decyzji przyznającej odszkodowanie. Kwotę jednorazowego odszkodowania lub jego zwiększenia zaokrągla się do pełnych złotych w górę.

Wysokość jednorazowego odszkodowania należnego powodowi w przypadku uznania jego roszczenia co do zasady była w niniejszej sprawie bezsporna.

Ustalając stan faktyczny sprawy Sąd skorzystał z dowodu z dokumentów (w szczególności akt orzeczniczych organu oraz dokumentacji medycznej wnioskodawcy), których wiarygodność i autentyczność nie budziła wątpliwości stron ani Sądu, a także treści opinii biegłych, która nie została zakwestionowana przez żadną ze strony i była jasna, kompletna i zrozumiała. Sąd pominął dowód z przesłuchania stron jako zbędny i niecelowy, z uwagi na nieposiadanie przez strony specjalistycznej wiedzy medycznej, niezbędnej w niniejszej sprawie.

Z uwagi na powyższe Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji.

O kosztach sądowych, jak w punkcie II sentencji wyroku orzeczono w oparciu o art. 98 oraz art. 96 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 36 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. j. Dz. U. z 2016 r., poz. 623 ze zm.). W niniejszej sprawie do wydatków obciążających Skarb Państwa należało wynagrodzenie biegłych sądowych.

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.