Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 czerwca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy Wydział I Cywilny

w składzie :

Przewodniczący SSR (del) Maja Sawicz

Protokolant : Agnieszka Wolak

po rozpoznaniu w dniu 7 czerwca 2019 roku w Świdnicy

sprawy z powództwa I. S.

przeciwko (...) S.A. w S.

o zapłatę

I.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w S. na rzecz powódki I. S. kwotę 170 000 zł ( sto siedemdziesiąt tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 lutego 2016 r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki rentę w kwocie 4700 zł ( cztery tysiące siedemset złotych) płatną do 10-ego dnia każdego następującego po sobie miesiąca począwszy od listopada 2017 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat;

III.  oddala powództwo w pozostałej części;

IV.  znosi wzajemnie pomiędzy stronami koszty procesu;

V.  nakazuje uiścić powódce na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Świdnicy kwotę 543, 63 zł;

VI.  nakazuje uiścić stronie pozwanej na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Świdnicy kwotę 11 207,63 zł

Sygn. akt IC 1993/17

UZASADNIENIE

Powódka I. S. wniosła o zasądzenie od strony pozwanej (...) SA w S. kwoty 370.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 lutego 2016 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki renty z tytułu zwiększonych potrzeb, zmniejszonych widoków na przyszłość w łącznej wysokości 4.713 zł począwszy od listopada2017 r. płatnej co miesiąc z góry od dnia 10 – go każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat. Ponadto powódka wniosła o zasądzenie od strony pozwanej na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, a także ustalenie odpowiedzialności na przyszłość strony pozwanej wobec powódki za skutki wypadku.

W uzasadnieniu powódka podała, że w dniu (...) r. w D., kierująca samochodem marki V. (...), naruszając zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że na prostym odcinku drogi nie zachowała szczególnej ostrożności dojeżdżając do oznakowanego przejścia dla pieszych i nie ustąpiła pierwszeństwa prawidłowo przechodzącej przez nie pieszej powódce, doprowadzając do jej potracenia, co spowodowało u pieszej ciężkie uszkodzenie ciała. Pojazd sprawcy wypadku posiadał ubezpieczenie w zakresie odpowiedzialności cywilnej w pozwanym zakładzie ubezpieczeń. Bezpośrednio po wypadku, w stanie nieprzytomności, powódka została przetransportowana do (...) Szpitala (...) w D.. Przeprowadzono u niej otwartą repozycję złamania kości kończyny podudzia lewego ze stabilizacją, a następnie przetransportowano ją na Oddział Ratunkowy (...) Szpitala im. (...) S. w W.. W dniach od 28.09.2015 r. do 29.10.2015 r. powódka przebywała na Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii. Po uzyskaniu stabilizacji krążeniowo – oddechowej kontynuowała dalsze leczenie, min. sedoanalgezję, respiratoterapię, krwioterapię, antybiotykoterapię, terapię wyrównawczo uzupełniającą, żywienie do i poza jelitowe. Z uwagi na potrzebę przedłużonej wentylacji mechanicznej, w dniu 9.10.2015 r. wykonano tracheostomię, a w dniu 23.10.2015 r. wytworzono przeskórnie endoskopowo przetokę żołądkową. Po odzyskaniu przytomności, powódka została przekazana na Oddział Neurochirurgii, gdzie w okresie 29.10.2015 r. – 13.11.2015 r. poddana została intensywnemu leczeniu. Na skutek wypadku powódka doznała obrażeń ciała, skutkujących nieodwracalnym rozstrojem zdrowia. Zdiagnozowano u niej, min. uraz czaszkowo – mózgowy z pourazowym krwawieniem podpajęczynówkowym i licznymi ogniskami krwotocznymi oraz krwiakiem podczepcowym okolicy czołowej lewej, neurogenną niewydolność krążeniowo – oddechową, złamanie wieloodłamowe nasad bliższych kości podudzia lewego, złamanie 1/3 proksymalnej trzonów kości podudzia prawego, złamanie 1/3 dystalnej trzonu kości strzałkowej prawej. Po zgłoszeniu roszczenia, strona pozwana wypłaciła na rzecz powódki zadośćuczynienie w wysokości łącznie 230.000 zł tytułem zadośćuczynienia. W ocenie powódki wobec ogromnej krzywdy jakiej doznała w wyniku wypadki, tj. ciężkiego, trwałego uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia, uzasadnionym zadośćuczynieniem jest kwota łącznie 600.000 zł. Powódka domaga się również renty w łącznej wysokości 4.680 zł na zwiększone potrzeby, na które składają się min.: zakup leków około 500 zł miesięcznie, koszt dojazdu do placówek medycznych około 100 zł miesięcznie, koszt rehabilitacji domowej w okresach pomiędzy pobytami w szpitalnych oddziałach rehabilitacji leczniczej około 1.500 zł miesięcznie, koszt terapii neuropsychologicznej około 400 zł, koszt opieki i pomocy w zakresie pielęgnacji, prowadzenia gospodarstwa domowego oraz pomoc przy załatwianiu spraw poza miejscem zamieszkania 4.680 zł miesięcznie (12 godzin dziennie x 13 za godzinę x 30 dni). Wobec tego, że pozwana wypłaca obecnie (od czerwca 2016 r.) powódce dobrowolnie rentę w wysokości 2.467 zł, żądanie należało skalkulować w sposób następujący: 7.180 – 2.467 zł = 4.713 zł. Roszczenia o ustalenie odpowiedzialności na przyszłość powódka wywodzi z art. 189 k.p.c. z uwagi na to, że doznała poważnych obrażeń i istnieje ryzyko pogorszenia się jej stanu zdrowia w przyszłości.

Strona pozwana (...) SA w S. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz strony pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu strona pozwana podała, że jako ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność za skutki wypadku drogowego. Na skutek postępowania likwidacyjnego ustalono łączny uszczerbek na zdrowiu u powódki 93 %. Strona pozwana przyznała powódce: 230.000 zł tytułem zadośćuczynienia, 2.467 zł tytułem renty z tytułu zwiększonych potrzeb płatnej od marca 2016 r., 155,22 zł tytułem zwrotu kosztów kserokopii dokumentacji medycznej, 23.404 tytułem zwrotu kosztów leczenia oraz rehabilitacji, kwotę 25.155 zł tytułem zwrotu kosztów rehabilitacji, kwotę 409,45 zł tytułem zwrotu kosztów zakupu odzieży rehabilitacyjnej, kwotę 12.068,71 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdów do placówek medycznych oraz na rehabilitację, kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów usługi hotelowej, kwotę 1.500 zł tytułem zwrotu kosztów zakupu łózka rehabilitacyjnego, 23.310 zł tytułem zwrotu kosztów rehabilitacji, kwotę 1.085 zł tytułem zwrotu kosztów opieki za marzec 2016 r., kwotę 36.654 zł tytułem zwrotu kosztów zakupu podnośnika typu Opal (winda) wraz z kosztem montażu, kwotę 10.000 zł tytułem zaliczki na poczet pozostałych prac remontowych. Wobec powyższego strona pozwana w całości kwestionuje roszczenie pozwu, podnosząc, że spełniła już swój obowiązek odszkodowawczy w całości.

Bezspornym w sprawie było, iż w dniu (...)r. w D., kierująca samochodem marki V. (...) nr rej. (...) naruszając zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że na prostym odcinku drogi nie zachowała szczególnej ostrożności dojeżdżając do oznakowanego przejścia dla pieszych i nie ustąpiła pierwszeństwa prawidłowo przechodzącej przez nie pieszej powódce I. S., doprowadzając do jej potrącenia, co spowodowało u pieszej ciężki uszkodzenie ciała. Pojazd sprawcy wypadku posiadał ubezpieczenie w zakresie odpowiedzialności cywilnej w pozwanym (...) SA w S..

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W wyniku wypadku powódka utraciła przytomność i została przetransportowana do (...) Szpitala (...) w D.. Przeprowadzono u niej otwartą repozycję złamania kości kończyny podudzia lewego ze stabilizacją. Następnie powódka została przetransportowana na Oddział Ratunkowy (...) Szpitala im. (...) S. w W..

dowód: karta informacyjna Izby Przyjęć (...) Szpitala (...) w

D. z dnia 28.09.2015 r. k. 20

karta zabiegu operacyjnego z dnia 28.09.2015 r. k. 22

W okresie od 28.09.2015 r. – 29.10.2015 r. powódka przebywała na Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii. Po uzyskaniu stabilizacji krążeniowo – oddechowej kontynuowała dalsze leczenie, min. sedoanalgezję, respiratoterapie, krwioterapię, antybiotykoterapię, terapię wyrównawczo – uzupełniającą, żywienie do i poza jelitowe. W dniu 9.10.2015 r. wykonano powódce tracheostomię, a w dniu 23.10.2015 r. wytworzono przezskórnie endoskopowo przetokę żołądkową. Po odzyskaniu przytomności, powódka została przekazana na Oddział Neurochirurgii, gdzie w okresie 29.10.2015 r. do 13.11.2015 r. poddana została intensywnemu leczeniu. Od dnia 13.11.2015 r. powódka kontynuowała leczenie na Oddziale Rehabilitacyjnym. Na skutek wypadku powódka doznała:

- wstrząsu pourazowego,

- urazu czaszkowo – mózgowego z pourazowym krwawieniem podpajęczynówkowym i licznymi ogniskami krwotocznymi oraz krwiakiem podczepcowym okolicy czołowej lewej;

- neurogennej niewydolności krążeniowo – oddechowej;

- złamania wielodłamowego nasad bliższych kości podudzia lewego;

- złamania 1/3 proksymalnej trzonów kości podudzia prawego;

- złamania 1/3 dystalnej trzonu kości strzałkowej prawej;

- stanu po otwartej repozycji złamania kości kończyny podudzia lewego ze stabilizacją płytą blokowaną;

- stanu po zamknięciu stabilizacji kości kończyny podudzia prawego gwoździem śródszpikowym,

- zwichnięcia stawu barkowego prawego, stanu po repozycji zwichnięcia;

- złamania kości miednicy (złamania pogranicza gałęzi prawej kości kulszowej i gałęzi dolnej kości łonowej prawej);

- szczeliny złamania kości łonowej prawej w okolicy spojenia łonowego;

- złamania gałęzi górnej prawej kości łonowej;

- szczeliny złamania prawej masy bocznej kości krzyżowej od strony brzusznej;

-tracheostomii czasowej;

- przezskórnego endoskopowego wytworzenia przetoki żołądkowej.

dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego wydana przez Oddział Neurochirurgiczny z pobytu od dnia 28.09.2015 r. do 13.11.2015 r. (...) w W. k. 20 i 26

dokumentacja z Zakładu (...) w W. k. 23-25

dokumentacja medyczna k. 26-287

karta informacyjna leczenia i postępowania rehabilitacyjnego z dnia 30.01.2016 r. 159

W okresie od 5.01.2016 r. do 30.01.2016 r. powódka poddana została intensywnej wysokospecjalistycznej rehabilitacji w Polskim Centrum (...) SA w K.. W placówce tej zastosowano wobec powódki rehabilitację funkcjonalną, neuropsychologiczną, logopedyczną, terapię widzenia i diagnostyki.

dowód: dokumentacja medyczna powódki z Polskiego Centrum (...) SA w K. k.182 i n.

W okresie od dnia 7.06.2017 r. do 20.06.2017 r. powódka przebywała w (...) Szpitalu im. (...) S. w W. na Oddziale (...) urazowo – O., gdzie została poddana zabiegowi usunięcia gwoździa śródszpikowego, wycięcia stawu rzekomego piszczeli, osteomii strzałki, stabilizacji kości piszczelowej płytą tytanową, wykonano także przeszczep kości allogenny.

dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego powódki z dnia 20.06.2017 r. k. 196

W postępowaniu likwidacyjnym przeprowadzonym przez stronę pozwaną szkodę ustalono, iż powódka na skutek wypadku doznała 93 % trwałego uszczerbku na zdrowiu. Wypłacono powódce:

- kwotę 230.000 zł tytułem zadośćuczynienia;

- kwotę 2.467 tytułem renty z tytułu zwiększonych potrzeb płatnej od marca 2016 r.;

- kwotę 155,22 zł tytułem zwrotu kosztów kserokopii dokumentacji medycznej;

- kwotę 23.404 tytułem zwrotu kosztów leczenia oraz rehabilitacji;

- kwotę 25.155 tytułem zwrotu kosztów rehabilitacji przeprowadzonej w Klinice (...), w styczniu 2016 r.;

- kwotę 409,45 zł tytułem zwrotu kosztów zakupu odzieży rehabilitacyjnej;

- kwotę 12.068,71 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdów do placówek medycznych oraz na rehabilitację;

- kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów usługi hotelowej na podstawie faktury nr (...);

- kwotę 1500 zł tytułem zwrotu kosztów zakupu łózka rehabilitacyjnego;

- kwotę 23.310 zł tytułem zwrotu kosztów rehabilitacji przeprowadzonej w Klinice (...) w okresie od 31.01.2016 r. do 27.02.2016 r. ;

- kwotę 1.085 zł tytułem zwrotu kosztów opieki za marzec 2106 r.;

- kwotę 36.654 zł tytułem zwrotu kosztów zakupu podnośnika typu OPAL (winda) wraz z kosztem montażu;

- kwotę 10.000 zł tytułem zaliczki na poczet pozostałych prac remontowych

dowód: pismo pozwanej z dnia 8.01.2016 r. k. 349, 4.03.2016 r. k. 350, 13.05.2016 r. k. 356, 25.10.2016 r. k. 363, 1.02.2017 r. k. 365, 31.03.2017 r. k. 367, 29.09.2017 r. k. 369

Decyzją (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności powódka została uznana za osobę niepełnosprawną znacznego stopnia z przyczyn neurologicznych oraz ortopedycznych.

dowód: orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z dnia 22.02.2016 r. k. 206

Ciężki uraz czaszkowo – mózgowy, którego doznała powódka skutkuje zaburzeniami o charakterze odruchowego niedowładu 4- kończynowego i encefalopatią ze zmianami charakterologicznymi. Całkowity uszczerbek na zdrowiu stanowi sumę poszczególnych uszczerbków i wynosi 110 %. Rokowania u powódki są złe. Istnieje szansa na takie usprawnienie ruchowe, które pozwoli na poruszanie się na własnych nogach, przy wspomaganiu przyrządem ortopedycznym (np. balkonik). Można przyjąć z dużym prawdopodobieństwem, że przy intensywnych ćwiczeniach usprawniających efekt ten będzie można uzyskać po 6-12 miesiącach. Jednak nie należy oczekiwać istotnej poprawy funkcji kolana i stawu skokowego prawego. Ograniczenie sprawności ruchowej powódki skutkować będzie stałą koniecznością pomocy osób trzecich w zakresie zapewnienia podstawowych potrzeb życiowych (mycie, ubieranie, sprzątanie, zakupy itp.). Konieczność pomocy w związku z zaburzeniami funkcji i narządu ruchu określa się łącznie na 7 godzin dziennie. Ocena konieczności sprawowania opieki nad powódką uwzględnia stwierdzane zaburzenia w zakresie narządu ruchu oraz wynikające z ciężkiego urazu czaszkowo mózgowego. Powódka jest osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym. Wymaga istotnej codziennej pomocy osoby opiekującej się. Toaleta poranna oraz przygotowanie posiłku może zająć około 2 godzin. Tak samo toaleta wieczorna oraz przygotowanie posiłku. Ponadto powódka wymaga przygotowania i podania posiłku głównie – obiad, co z porządkowaniem kuchni może zajmować średnio godzinę czasu. Pozostałe dwie godziny dziennie w skali tygodnia dają 14 godzin, które osoba opiekująca się powódką może przeznaczyć na robienie zakupów, porządki domowe ze sprzątaniem i inne czynności konieczne dla funkcjonowania społecznego. Uzasadnionym jest zwiększenie ilości godzin o 1 godzinę dżinnie, czyli do 56 godzin tygodniowo.

dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu chirurgii ogólnej sporządzona przez dr n. med. D. R. z dnia 26.03.2018 r. oraz z zakresu neurologii sporządzona przez M. W. k. 429

opinia uzupełniająca k. 471

Powódka wymaga opieki ze względu na dość ciężki stopień inwalidztwa (4/5 w skali R.) oraz na problemy z koncentracją, pamięcią i skupieniem uwagi. W zakresie rehabilitacji, miesięczny koszt ponoszony przez powódkę związany z rehabilitacją to obecnie 800 zł. Koszty ponoszone przez powódkę na masaż i ćwiczenia rehabilitacyjne są realne i mieszczą się w granicach cen rynkowych.

dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu fizjoterapii k. 493

zeznanie świadka D. S. (1) k. 607

Z zakresu psychiatrii rozpoznano u powódki inne ograniczenia zaburzenia osobowości i zachowania spowodowane uszkodzeniem mózgu F07.8, w związku z czym powódka nie jest w stanie zapewnić sobie spełnienia podstawowych potrzeb życiowych. Rozpoznanie schorzenia powódki pozwala na przyjęcie 100 % uszczerbku n zdrowiu.

dowód: opinia biegłego sądowego w zakresie psychiatrii k. 523

Powódka jest z zawodu (...). Ukończyła technikum handlowe. W chwili wypadku była na emeryturze i miała (...) lat. Wcześniej pracowała w(...). Na skutek obrażeń doznanych w wypadku stała się osobą niesamodzielną, zdaną na pomoc osób trzecich. Opiekę nad powódką sprawuje pielęgniarka w wymiarze 10 godzin dziennie. W pozostałym zakresie opiekę tę sprawuje syn powódki D. S. (2). Syn powódki dostosował mieszkanie do niepełnosprawności powódki. Przerobił łazienkę oraz zamontował windę. Powódka poddawana jest też rehabilitacji przez rehabilitanta D. K., w związku z czym ponosi koszty w wysokości 800 zł miesięcznie. Łączne koszty utrzymania powódki wynoszą około 5.000 zł miesięcznie, na co składa się: koszty rehabilitacji 800 zł, opieka 3.500 zł, leki 300 zł, dojazd do lekarzy 100 zł, domowe wizyty lekarskie 150 zł, środki higieniczne 160 zł. Powódka przed wypadkiem była osobą sprawną, pogodną, zorganizowaną i pomagała synowi w opiece nad dziećmi. Powódka przed wypadkiem była sobą w pełni zdrową. Na skutek obrażeń doznanych wskutek wypadku powódka nie jest zdolna do samodzielnego funkcjonowania bez pomocy innych osób. Powódka wymaga stałej pomocy przy wykonywaniu czynności związanych z samoobsługą, tj. przygotowanie posiłków, utrzymanie higieny osobistej. Wymaga ona ciągłego leczenia i rehabilitacji. Pogorszeniu uległ także stan psychiczny powódki.

dowód: zeznania świadków: D. K., Ż. K., D. S. (1), W. K. k. 607

Sąd zważył co następuje:

Zdaniem Sądu powództwo jest uzasadnione w części.

Zgodnie z przepisem art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 435 § 1 k.c. za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody odpowiedzialność ponosi samoistny posiadacz tego środka komunikacji; jednakże gdy posiadacz samoistny oddał środek komunikacji w posiadanie zależne, odpowiedzialność ponosi posiadacz zależny. Na mocy przepisów dotyczących ubezpieczeń majątkowych odpowiedzialność ta przechodzi na ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej sprawcy wypadku (art. 805 k.c., art. 822 k.c., art. 34 i 35 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z dnia 16 lipca 2003 r. Nr 124, poz. 1152 ze zm.).

W rozstrzyganej sprawie podstawę prawną roszczenia pieniężnego powódki I. S. stanowi przepis art. 445 § 1 k.c., w myśl którego w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym – w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia - sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Bezspornym w niniejszej sprawie pozostawało, iż w dniu 28 września 2015 r. doszło do wypadku komunikacyjnego, w którym uczestniczyła powódka oraz to, że sprawca wypadku ubezpieczony był u strony pozwanej, tj. (...) SA w S.. Poza sporem pozostawała okoliczność, że w wyniku przedmiotowego wypadku powódka doznała poważnych obrażeń ciała, które skutkowały koniecznością hospitalizacji, przeprowadzeniem zabiegów operacyjnych i rehabilitacji, przy czym obrażenia te oraz ich leczenie bez cienia wątpliwości przysporzyły powódce wielu cierpień zarówno w aspekcie fizycznym, jak i emocjonalnym. W związku z powyższym wobec powódki po wypadku orzeczony został znaczny stopień niepełnosprawności a roszczenie powódki zostało już przez stronę pozwaną częściowo zaspokojone. Sporne między stronami było zatem określenie wysokości zadośćuczynienia oraz renty, a także ustalenie odpowiedzialności na przyszłość strony pozwanej.

Ustalając stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd oparł się na dowodach z dokumentów przedłożonych przez strony, w tym na dokumentach medycznych obrazujących obrażenia ciała, jakich powódka doznała wskutek przedmiotowego wypadku oraz proces leczniczy, jaki w związku z tym musiała przejść, a nadto dokumentach dotyczących postępowania likwidacyjnego prowadzonego przez stronę pozwaną, a także na dowodach w postaci zeznań świadków. Autentyczności, rzetelności i treści dowodów z dokumentów żadna ze stron nie kwestionowała, nie budziły one również zastrzeżeń ze strony Sądu, natomiast dowodom osobowym Sąd w całości przypisał walor wiarygodności albowiem korespondują one z pozostałymi wymienionymi wyżej dowodami z dokumentów, jak i opiniami biegłych. W takim zakresie, w jakim konieczne było zasięgnięcie wiadomości specjalnych (art. 278 § 1 k.p.c.) Sąd posiłkował się dowodami z opinii biegłych z zakresu różnych specjalności, adekwatnych do uszkodzeń tych narządów i organów, których doznała powódka tj. z zakresu chirurgii ogólnej, neurologii, fizjoterapii, psychiatrii.

Biegli wydali opinie po szczegółowej analizie całego zgromadzonego w aktach sprawy materiału dowodowego, a zwłaszcza dokumentacji medycznej przedstawionej przez powódkę (w tym kart informacyjnych, historii chorób, wyników badan i konsultacji), a nadto w oparciu o osobiste, bezpośrednie badanie powódki oraz dostępną wiedzę medyczną, z uwzględnieniem posiadanej wiedzy fachowej i doświadczenia zawodowego. Ostatecznie wszystkie opinie w sposób wyczerpujący i prawidłowy wyjaśniły stawiane przed biegłymi kwestie. Ich wartość formalna i merytoryczna nie budziła zastrzeżeń Sądu, są one bowiem spójne, logiczne, wewnętrznie niesprzeczne i dlatego też Sąd w całości podzielił ich wnioski uznając je za w pełni przekonywające i czyniąc na ich podstawie ustalenia faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Przechodząc do rozważań nad zasadnością wysokości zgłoszonego przez powódkę żądania zadośćuczynienia zaznaczyć należy, że ustawodawca wskazał jedynie, iż suma pieniężna przyznana z tego tytułu ma być „odpowiednia”, nie sprecyzował jednak zasad ustalania jej wysokości. Nie powinno natomiast budzić wątpliwości, że o rozmiarze należnego zadośćuczynienia decyduje stopień doznanej krzywdy, zadośćuczynienie ma bowiem na celu naprawienie szkody niemajątkowej, wyrażającej się doznaną krzywdą w postaci cierpień fizycznych i psychicznych. Orzecznictwo traktujące o zadośćuczynieniu, w szczególności o wysokości zasądzanych z tego tytułu kwot, jest bardzo liczne. Wskazuje się, iż ocena jaka kwota stanowić będzie w konkretnym przypadku „odpowiednią sumę” w rozumieniu przepisu art. 445 § 1 k.c. powinna opierać się na całokształcie okoliczności sprawy. Przy ustalaniu rozmiaru doznanych cierpień powinny być uwzględniane zobiektywizowane kryteria oceny, odniesione do indywidualnych okoliczności danego wypadku. Oceniając rozmiar doznanej krzywdy trzeba wziąć pod uwagę w szczególności stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność i czas trwania, rodzaj naruszonego dobra, nieodwracalność następstw wypadku (kalectwo, oszpecenie), dotychczasowy tryb życia poszkodowanego, rodzaj wykonywanej przez niego pracy, szanse na przyszłość, poczucie nieprzydatności społecznej, bezradność życiową, wiek poszkodowanego oraz inne podobne czynniki ( vide m. in.: uchwała Pełnego Składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 1973 roku, sygn. akt III CZP 37/73, OSNCP 1974, nr 9, poz. 145; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 sierpnia 1980 roku, sygn. akt IV CR 238/80, OSNCP 1981, nr 5, poz. 81; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2004 roku, sygn. akt I CK 131/03, OSNC 2005, nr 2, poz. 40; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2007 roku, sygn. akt V CSK 245/07, OSN 2008, Nr D, poz. 95). Z drugiej zaś strony utrzymuje się także pogląd, że przyznana z tego tytułu suma pieniężna powinna być utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Generalnie biorąc – wysokość zasądzanych sum winna być umiarkowana, jednakże nie należy ich traktować na zasadzie ekwiwalentności, która charakteryzuje wynagrodzenie szkody majątkowej. Wskazuje się, że zadośćuczynienie ma mieć charakter kompensacyjny, nie może stanowić zapłaty symbolicznej i musi przedstawiać odczuwalną ekonomicznie wartość, jednakże nie może być nadmierne w stosunku do doznanej krzywdy. ( vide m. in.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 września 2001 roku, sygn. akt IIICKN 427/00, Lex 52766; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego 2008 roku, sygn. akt III KK349/07, Prok. i Pr. 2008, Nr 7-8, poz. 28, str. 15; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 1962 roku, sygn. akt IV CR 902/61, OSNPCP 1963/5/92; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 1965 roku, sygn. akt I PR 203/65 OSPiKA 1966/4/92; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 2006 roku, sygn. akt IV CSK 80/05, OSNC 2006/10/175; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1985 roku, sygn. akt IICR94/85, L. ).

Biorąc pod uwagę powyższe, nie ulega wątpliwości, że wysokość zadośćuczynienia nie może stanowić zapłaty sumy symbolicznej, czy też sumy określonej sztywnymi regułami. Na miarę krzywdy nie wpływa bowiem jedynie procentowo stwierdzony uszczerbek na zdrowiu poszkodowanego. Należy więc zwrócić uwagę, że chociaż stopień uszczerbku na zdrowiu został przez biegłych ustalony w oparciu o załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz. U. Nr 234, poz. 1974), to już wysokość samego zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę dochodzonego w postępowaniu cywilnym nie może być krępowana odgórnie ustalanymi wskaźnikami przyjmowanymi do wypłaty jednorazowego świadczenia w ramach ubezpieczeń społecznych, czy też wysokościami kwot żądanych przez stronę w oparciu o rozstrzygnięcia w innych sprawach. Podkreślić bowiem trzeba, że Sąd Najwyższy wielokrotnie zwracał także uwagę na to, że nie można akceptować stosowania taryfikatora i ustalania wysokości zadośćuczynienia według procentów trwałego uszczerbku na zdrowiu, że zdrowie ludzkie jest dobrem o szczególnie wysokiej wartości, w związku z czym zadośćuczynienie z tytułu uszczerbku na zdrowiu powinno być odpowiednio duże oraz że nietrafne jest posługiwanie się przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia jedynie określonymi jednostkami przeliczeniowymi np. w postaci najniższego czy średniego wynagrodzenia pracowniczego ( tak m. im. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2007 roku, sygn. akt VCSK245/07, OSN 2008, Nr D, poz. 95, str. 1).

W przedmiotowej sprawie Sąd kierował się wszystkimi wskazanymi wyżej kryteriami. W ocenie Sądu, odpowiednie zadośćuczynienie stanowić będzie kwota 400.000 zł, uwzględniając wypłacone zadośćuczynienie w postepowaniu likwidacyjnym w wysokości 230.000 zł albowiem zadośćuczynienie w takiej wysokości w pełni uwzględnia te wszystkie okoliczności, o których była mowa wyżej. W ocenie Sądu, kwota ta jest adekwatna zarówno do doznanego przez powódkę wskutek wypadku bólu fizycznego, cierpień psychicznych, długotrwałości leczenia, hospitalizacji, uszczerbku na zdrowiu, zmiany życia po wypadku, doznanych obrażeń i ich trwałości, jak i do wszystkich wymienionych wyżej okoliczności mających wpływ na ustalanie wysokości zadośćuczynienia i – wbrew stanowisku strony pozwanej – nie stanowi kwoty nieuzasadnionej. Nie można się natomiast zgodzić ze stroną pozwaną, iż krzywdę powódki rekompensować może jedynie przyznana kwota 230.000 zł.

Na ocenę, iż powódce winno być przyznane zadośćuczynienie w podwyższonej zasądzonej kwocie 170 000 zł wpływ miały przede wszystkim rodzaj naruszonego dobra (zdrowie fizyczne i psychiczne powódki, integralność cielesna), rozmiar doznanych cierpień (cierpień fizycznych będących następstwem doznania poważnych obrażeń ciała, ale także cierpień psychicznych oraz charakter następstw naruszenia (stwierdzenie trwałego uszczerbku na zdrowiu fizycznym powódki), określonego przez biegłych pod względem wielu specjalności. Ponadto niepełnosprawność powódki potwierdzona została orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności, na podstawie którego powódka zaliczona została do znacznego stopnia niepełnosprawności. Stopień uszczerbku na zdrowiu powódki, który służy jako pomocniczy środek ustalania rozmiaru odpowiedniego zadośćuczynienia, niewątpliwie jest wysoki (110 %), ale nie może być sumowany celem przeliczania na zadośćuczynienie. Zdaniem Sądu strona pozwana nie wzięła pod uwagę przy wypłacie zadośćuczynienia wysokości uszczerbku na zdrowiu powódki, niepełnosprawności powódki i ograniczeń z tego wynikających, jej aktualnego stanu zdrowia fizycznego i psychicznego, braku możliwości zarobkowania i w wyniku tego strona pozwana nie w pełni zrekompensowała powódce szkodę niemajątkową, ustalając kwotę zadośćuczynienia wyłącznie na 230.000 zł. Przyznane zadośćuczynienie było adekwatne tylko do długotrwałości leczenia powódki, hospitalizacji i przebytych zabiegów. Natomiast należy uwzględnić także, że na skutek wypadku powódka zmuszona była do pozostania w szpitalu bezpośrednio po wypadku, poddania się operacji oraz bolesnym zabiegom. Zmuszona była także do poddania się rehabilitacji. Leczenie powódki miało charakter inwazyjny, a zatem niewątpliwie narażona była ona na znaczne cierpienia fizyczne i związany z tym dyskomfort psychiczny. Ponadto biorąc pod uwagę skutki wypadku, do których należą min. wstrząs pourazowy, uraz czaszkowo – mózgowy z pourazowym krwiakiem podpajęczynówkowym i licznymi ogniskami krwotocznymi oraz krwiakiem podczepcowym okolicy czołowej lewej, neurogenna niewydolność krążeniowo – oddechowa, złamanie wieloodłamowe nasad bliższych kości podudzia lewego, złamanie 1/3 proksymalnej trzonów kości podudzia prawego, złamanie 1/3 dystalnej trzonu kości strzałkowej prawej, stan po otwartej repozycji złamania kości kończyny podudzia lewego ze stabilizacją płytą blokowaną, złamanie kości miednicy, zwichnięcie stawu barkowego prawego, szczelina złamania kości łonowej prawej, szczelina złamania prawej bocznej kości krzyżowej od strony brzusznej, przezskórną endoskopową przetokę żołądkową - zadośćuczynienie w zasądzonej kwocie należało uznać za uzasadnione, tym bardziej, że urazy skutkują do chwili obecnej znacznym ograniczeniem ruchowości, a rokowania co do poprawy stanu zdrowia powódki są zdecydowanie niepomyślne. Dostrzec również należy, że na wysokość zasądzonego zadośćuczynienia miała również wpływ radykalna zmiana w codziennym funkcjonowaniu powódki, który do chwili obecnej jest całkowicie uzależniona od pomocy osób trzecich we wszystkich czynnościach związanych z samoobsługą, w tym z w utrzymaniu higieny osobistej, ubieraniu, przygotowywaniu posiłków, karmieniu, dowożeniu do placówek medycznych. Opiekę tę sprawuje pielęgniarka oraz syn powódki. Ponadto znaczenie miał także stan psychiczny powódki, która po wypadku nie potrafił poradzić sobie z negatywnymi emocjami związanymi z wypadkiem. Obecnie stwierdza się u powódki, w związku z wypadkiem, ograniczenie zaburzenia osobowości i zachowania spowodowane uszkodzeniem mózgu (F07.8).

Zdaniem Sądu, wszystkie te okoliczności dla osoby w wieku(...) lat (w dniu wypadku), dotychczas w pełni zdrowej i aktywnej życiowo, musiały być szczególnie uciążliwe. Przed wypadkiem powódka była osobą samodzielną, niezależną, zajmowała się domem oraz pomagała synowi w opiece nad jego dziećmi. Po wypadku okazała się osobą wymagającą pomocy i opieki ze strony osób trzecich we wszystkich czynnościach. W rozpatrywanym stanie faktycznym ustalenie wysokości zadośćuczynienia należnego powódce w zasądzonej kwocie, zdaniem Sądu odpowiada wszystkim szczegółowo powyżej omówionym negatywnym skutkom wypadku, jakie dotknęły powódkę uwzględniając jednocześnie kryteria, którymi należy się kierować określając wysokość zadośćuczynienia.

Konkludując powyższe, Sąd doszedł do przekonania, iż całościowa kwota zadośćuczynienia należnego powódce winna być ustalona na łączną kwotę 400.000 zł (uwzględniając wypłaconą kwotę 230.000 zł w postępowaniu likwidacyjnym). Kwota ta, zdaniem Sądu, w pełni rekompensuje powódce – niewymierne przecież - krzywdy fizyczne i psychiczne jakich doznała i doznaje w wyniku wypadku.

Powódka zgłosiła również żądanie zasądzenia odsetek od kwoty zadośćuczynienia od dnia 1 lutego 2016 r. Żądanie to Sąd uwzględnił na podstawie przepisu art. 481 § 1 k.c., w myśl którego jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Bezspornym było, iż powódka zgłosiła swoje żądanie wypłaty zadośćuczynienia w postępowaniu likwidacyjnym, a strona pozwana wydała w tym zakresie decyzję. Zgodnie z treścią przepisów art. 817 § 1 k.c. i art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…) zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie, zaś w przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. W terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń zawiadamia na piśmie uprawnionego o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń w całości lub w części, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska względem roszczeń uprawnionego, a także wypłaca bezsporną część odszkodowania. Strona pozwana nie wypłaciła należnego powodowi zadośćuczynienia w zakreślonym terminie, dlatego też należało uwzględnić żądanie powoda w zakresie odsetek.

Zgodnie z art. 444 § 2 k.c. jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. W przypadku powódki, na skutek szkody, którą doznała w czasie wypadku, niewątpliwie doszło do zwiększenia się jej potrzeb. Na uwzględnioną kwotę 4.700 zł miesięcznie tytułem renty od listopada 2017 r. składają się: koszt rehabilitacji powódki 800 zł, koszt opieki pielęgniarki 3.500 zł oraz inne wydatki związane, min. z zakupem leków, środków higienicznych, dojazdy do palcówek medycznych, wizyty lekarskie. Ilość godzin niezbędna dla prawidłowej opieki nad powódką została potwierdzona przeprowadzonymi dowodami z opinii biegłych chirurga i neurologa, z której wynika, że niezbędny czas na opiekowanie się powódką to 56 godzin tygodniowo, a stawka 13 zł za godzinę odpowiada stawce minimalnej dopuszczalnej w polskim porządku prawny. Wobec powyższego wydatki ponoszone przez powódkę związane z wynagrodzeniem pielęgniarki z tytułu opieki są uzasadnione. Strona pozwana od marca 2017 r. wypłaca powódce rentę w kwocie 2.467, która to kwota nie pokrywa w całości kosztów opieki.

Powództwo o ustalenie odpowiedzialności strony pozwanej za skutki wypadku na przyszłość, nie podlegało uwzględnieniu, ponieważ rozstrzygając niniejszą sprawę Sąd uwzględnił również dolegliwości, które powódka będzie jeszcze odczuwała w przyszłości zarówno w sferze fizycznej, jak i psychicznej. Ponadto mając na uwadze konstrukcję przepisu art.442 ¹ § 1 i 3 k.c. w razie ujawnienia się u powódki nowej krzywdy będzie miała możliwość wystąpienia z nowym powództwem opartym na nowych okolicznościach pozostających w związku przyczynowym z wypadkiem, któremu uległa. W obecnym stanie prawnym wynikającym z ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny (Dz. U. nr 80, poz. 538) przepis art.442 ¹ § 3 k.c. pozwala na stwierdzenie, że nie występuje ryzyko przedawnienia ewentualnych przyszłych roszczeń powódki. W ocenie Sądu, wyrok ustalający odpowiedzialność na przyszłość strony pozwanej w razie pojawienia się nowej krzywdy nie będzie stanowił istotnego dowodu w wykazaniu związku przyczynowego między nową krzywdą a wypadkiem, ponieważ niezależnie od niego niezbędne będzie wykazanie tego związku przyczynowego dowodem z opinii biegłego lub biegłych odpowiedniej specjalności. Ani strony, ani Sąd nie będą w stanie ustalić, czy nowe cierpienia fizyczne, psychiczne wynikają z wypadku niejednokrotnie sprzed lat, czy też nie, a sam wyrok ustalający w kontekście terminu do wytoczenia powództwa o naprawienie szkody na osobie biegnący od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie, pozostaje bez znaczenia dowodowego.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c.

Na podstawie art. 113 ust 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28.07.2005 r. nakazano uiścić powódce na rzecz Skarbu Państwa Sadu Okręgowego w Świdnicy kwotę 543,63 zł , a pozwanej 11.207,63 zł.