Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 września 2019 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu – Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Dagmara Kos

Protokolant: sekr. sąd. Justyna Raj

po rozpoznaniu w dniu 20 września 2019 roku w Sieradzu na rozprawie

sprawy z powództwa K. W.

przeciwko Skarbowi Państwa – Szefowi (...) Zarządu (...) w B.

o ochronę naturalnego środowiska człowieka

1.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powódki K. W. kwotę 64.700,00 (sześćdziesiąt cztery tysiące siedemset) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 9 lutego 2017 r. do dnia zapłaty,

2.  umarza postępowanie w zakresie kwoty 17.600,00 (siedemnaście tysięcy sześćset) złotych,

3.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

4.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powódki K. W. kwotę 3.349,26 (trzy tysiące trzysta czterdzieści dziewięć złotych dwadzieścia sześć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu,

5.  zasądza od powódki K. W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 1.831,63 (jeden tysiąc osiemset trzydzieści jeden złotych sześćdziesiąt trzy grosze) tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa i kwotę tę nakazuje ściągnąć z zasądzonego od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powódki K. W. roszczenia,

6.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 3.580,68 (trzy tysiące pięćset osiemdziesiąt złotych sześćdziesiąt osiem groszy) tytułem zwrotu części wydatków.

Sygn. akt I C 384/17

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 7 grudnia 2017 r. powódka K. W. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. kwoty 66.000,00 zł z odsetkami za opóźnienie od dnia 8 lutego 2017 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należących do niej nieruchomości: oznaczonej numerem działki (...) położonej w L., gmina B., objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku, oznaczonej numerem działki (...) położonej w L., gmina B., objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku oraz oznaczonej numerem działki (...) położonej w L., gmina B., objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku, które znajdują się na terenie obszaru ograniczonego użytkowania wprowadzonego uchwałą sejmiku Województwa (...) nr (...) z dnia 25 października 2016 r. a także kwoty 10.000,00 zł wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 8 lutego 2017 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania w wysokości koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej i zapewnienia należytego klimatu akustycznego pomieszczeń budynku mieszkalnego posadowionego na nieruchomości położonej w L., gmina B., oznaczonej numerem działki (...) objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku oraz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą od pełnomocnictwa.

(pozew- k.2-6)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

(odpowiedź na pozew- k.43-51)

Na rozprawie w dniu 23 lutego 2018 r. pełnomocnik powoda popierał powództwo a w imieniu pozwanego nikt się nie stawił.

(protokół rozprawy z dnia 23 lutego 2018 r. na płycie CD 00:00:21 – 00:03:41- koperta k.339)

Pismem procesowym z dnia 4 czerwca 2019 r. powódka żądała zasądzenia od pozwanego na jej rzecz kwoty 48.400,00 zł tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należących do niej nieruchomości oraz kwoty 16.700,00 zł tytułem odszkodowania w wysokości koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej i zapewnienia należytego klimatu akustycznego pomieszczeń budynku mieszkalnego posadowionego na jej nieruchomości.

(pismo procesowe powódki- k.313)

Na rozprawie w dniu 9 sierpnia 2019 r. pełnomocnik powódki popierał powództwo w kształcie sformułowanym pismem procesowym z dnia 4 czerwca 2019 r. i cofnął powództwo w zakresie kwoty 17.600,00 zł z tytułu odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należących do powódki nieruchomości bez zrzeczenia się roszczenia a w imieniu pozwanego nikt się nie stawił.

(protokół rozprawy z dnia 9 sierpnia 2019 r. na płycie CD 00:02:23 – 00:06:56- koperta k.339)

W piśmie procesowym z dnia 26 sierpnia 2019 r. pozwany nie wyraził zgody na częściowe cofnięcie powództwa bez zrzeczenia się roszczenia i wnosił o zasądzenie od powódki na jego rzecz zwrotu kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych od cofniętej części pozwu.

(pismo procesowe pozwanego- k.326-327)

W piśmie procesowym z dnia 17 września 2019 r. powódka wnosił o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kwoty 48.400,00 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 8 lutego 2017 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należących do niej nieruchomości a także kwoty 16.700,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 8 lutego 2017 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania w wysokości koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej i zapewnienia należytego klimatu akustycznego pomieszczeń budynku mieszkalnego na jej nieruchomości a w pozostałym zakresie cofnęła powództwo ze zrzeczeniem się roszczenia.

(pismo procesowe powódki- k.329)

Na rozprawie w dniu 20 września 2019 r. pełnomocnik powódki popierał powództwo w zakresie kwot 48.400,00 zł i 16.700,00 zł jak w piśmie procesowym z dnia 17 września 2019 r. i cofnął powództwo w pozostałym zakresie ze zrzeczeniem się roszczenia a w imieniu pozwanego nikt się nie stawił.

(protokół rozprawy z dnia 20 września 2019 r. na płycie CD 00:00:19 – 00:08:26- koperta k.339)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powódka K. W. jest właścicielką nieruchomości:

- oznaczonej numerem działki (...) o powierzchni 1,53 ha położonej w L., gmina B., objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku,

- oznaczonej numerem działki (...) o powierzchni 1,38 ha położonej w L., gmina B., objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku,

- oznaczonej numerem działki (...) o powierzchni 0,51 ha położonej w L., gmina B., objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku

Na działce numer (...) występuje zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, natomiast działki numer (...) są niezabudowane.

(bezsporne, uproszczone wypisy z rejestru gruntów- k.16, k.17, k.18, odpisy z ksiąg wieczystych- k.13, k.14, k.15, opinia biegłego K. N. k.115-279, uzupełniająca opinia pisemna biegłego K. N.- k.302-305)

W zakresie zagospodarowania przestrzennego dla miejsca położenia nieruchomości nie ma aktualnie opracowanego planu miejscowego, a istniejący uprzednio przestał obowiązywać. Dla gminy B. opracowane jest studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, przyjęte uchwałą Rady Gminy w B. nr (...) z dnia 15 lutego 2007 r. Pomimo, że studium nie jest źródłem prawa miejscowego, z uwagi na brak planu dla obszaru usytuowania nieruchomości informacje w nim zawarte są źródłem danych dotyczących zagospodarowania przestrzennego terenu, gdyż przy sporządzaniu planu ustalenia zawarte w studium są wiążące dla organów gminy. Z informacji przedstawionych w studium oraz z zaświadczenia Wójta Gminy B. z dnia 13 stycznia 2017 r. ( (...). (...).16.2017) wynika, że działka numer (...) – obszar od drogi stanowiącej wschodnią granicę działki w kierunku zachodnim do około 80 m w głąb działki to teren zabudowy mieszkaniowej z towarzyszącymi usługami nieuciążliwymi (w tym usługami publicznymi) oraz zabudowy letniskowej i zabudowy zagrodowej – oznaczony symbolem Mr, dalej do około 500 m od drogi grunty rolne – oznaczone symbolem R, następnie od około 540 m od drogi łąki i pastwiska – oznaczone symbolem Rz a pozostałą część stanowią lasy – symbol ZI przy czym obszar działki od około 80 m od drogi stanowiącej wschodnią granicę działki (poza obszarem Mr) stanowią grunty zmeliorowane a działka (...) – obszar od drogi stanowiącej wschodnią granicę działki w kierunku zachodnim do około 80 m w głąb działki to teren zabudowy mieszkaniowej z towarzyszącymi usługami nieuciążliwymi (w tym usługami publicznymi) oraz zabudowy letniskowej i zabudowy zagrodowej – oznaczony symbolem Mr, dalej do około 140 m od drogi łąki i pastwiska – oznaczone symbolem Rz, następnie do około 500 m od drogi grunty rolne – oznaczone symbolem R, pozostałą część stanowią łąki i pastwiska – trwałe użytki zielone oznaczone symbolem Rz, do około 540 m od drogi łąki i pastwiska o trwałe użytki zielone oznaczone symbolem Rz, pozostałą część stanowią lasy – symbol ZI, przy czym obszar działki od około 80 m od drogi stanowiącej wschodnią granicę działki (poza obszarem Mr) stanowią grunty zmeliorowane. Z informacji przedstawionych w studium oraz z zaświadczenia Wójta Gminy B. z 5 grudnia 2016 r. ( (...). (...).196.2016) wynika, że działka numer (...) – obszar od drogi stanowiącej wschodnią granicę działki w kierunku zachodnim do około 70 m w głąb działki to teren zabudowy mieszkaniowej z towarzyszącymi usługami nieuciążliwymi (w tym usługami publicznymi) oraz zabudowy letniskowej i zabudowy zagrodowej – oznaczony symbolem Mr, dalej do około 200 m od drogi łąki i pastwiska – oznaczone symbolem Rz a pozostałą część stanowią grunty rolne – oznaczone symbolem R. Obszar działki stanowi grunty zmeliorowane.

(bezsporne, uproszczone wypisy z rejestru gruntów- k.16, k.17, k.18, odpisy z ksiąg wieczystych- k.13, k.14, k.15, zaświadczenia Wójta Gminy B.- k.20, k.21, opinia biegłego K. N. k.115-279, uzupełniająca opinia pisemna biegłego K. N.- k.302-305)

W dniu 25 października 2016 roku Sejmik Województwa (...) podjął nową uchwałę nr (...) w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł., w której nastąpiło przesunięcie granic poszczególnych podobszarów oznaczonych wyodrębnionymi izoliniami, która to uchwała uchyliła jednocześnie poprzednią uchwałę w tym przedmiocie z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł.. Zgodnie z § 8 powołanej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno-i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego, a także mieszkaniowo – usługową,

b) zakaz tworzenia terenów rekreacyjno- wypoczynkowych,

c) zakaz tworzenia stref ochronnych „A” uzdrowisk,

d) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

2) w podobszarze B:

a) zakaz tworzenia stref ochronnych „A” uzdrowisk,

b) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy.

W myśl § 9 tej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie korzystania z terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz budowy budynków jedno- i wielorodzinnych oraz zamieszkania zbiorowego, zagrodowego, mieszkaniowo – usługowego, szpitali, domów opieki społecznej, a także obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na budynki mieszkalne jedno- i wielorodzinne oraz zamieszkania zbiorowego, zabudowę zagrodową, mieszkaniowo – usługowe, szpitale, domy opieki społecznej, a także obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c) dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

d) dopuszcza się zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom, na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku planu miejscowego, na warunkach określonych w decyzji o warunkach zabudowy.

2) w podobszarze B:

a) zakaz budowy szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na szpitale, domy opieki społecznej oraz obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

c) dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

Zgodnie z § 10 uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące wymagania techniczne dotyczące budynków:

1) w podobszarze A:

a) w budynkach istniejących oraz nowoprojektowanych należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie z obowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej,

2) w podobszarze B:

a) w budynkach szpitali, domów opieki społecznej i budynkach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie zobowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej,

(bezsporne, uchwała nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r.- k.22-23)

(...) powódki znajdują się w całości w podobszarze A. Miejscowość L. usytuowana jest w południowo – zachodniej części gminy B.. Działki powódki znajdują się w południowej części miejscowości L.. Niezabudowana działka nr (...) jest nieogrodzona i nieuzbrojona i jest ona obecnie wykorzystywana rolniczo. Działka nr (...) jest niezabudowana (na działce znajdują się pozostałości po budynku murowanym mieszkalnym oraz gołębnik), jest częściowo ogrodzona siatką ogrodzeniową na podmurówce z bramą uchylną stalową bez automatyki, występują miejscami zadrzewienia i zakrzewienia. Jest ona uzbrojona w energię elektryczną i wodociąg, sąsiaduje od strony północnej z działką zabudowaną nr (...), bez wygrodzonej granicy między działkami a działki te są użytkowane łącznie. Zabudowana działka nr (...) uzbrojona jest w energię elektryczną i sieć wodociągową oraz ekologiczną przydomową oczyszczalnię ścieków. W sąsiedztwie występuje zabudowa mieszkaniowa a także grunty rolne. Nieruchomość ogrodzona jest częściowo siatką a częściowo płotem betonowym z bramą wjazdową bez automatyki o przęsłach stalowych. Zabudowę stanowi jednorodzinny budynek mieszkalny dwukondygnacyjny z 1982 r., niepodpiwniczony. Budynek mieszkalny jest ocieplony i otynkowany. Ogrzewany jest piecem na paliwo stałe oraz pompą ciepła. Ciągi komunikacyjne są nieutwardzone. Powierzchnia użytkowa budynku wynosi 153,30 m ² a powierzchnia zabudowy 128,00 m ². Fundamenty budynku są betonowe, mury wykonane z cegły silikatowej i suporexu, stropy są monolityczne, betonowe. Dach jest jednospadowy pokryty papą termozgrzewalną, rynny są z (...). Elementy wykończeniowe stanowią okładziny ścienne – farba dyspersyjna, posadzki i podłogi – panele, parkiet, terekota zaś stolarka okienna – drewniana, częściowo po wymianie. Zabudowę na działce uzupełniają murowane budynki gospodarczo – garażowe o powierzchni zabudowy około 70,00 m ² i 96,00 m ² oraz murowana stodoła o powierzchni zabudowy 179 m ².

(wydruk z geoportalu- k.25, mapa ewidencyjna- k.19, opinia biegłego K. N. k.115-279, uzupełniająca opinia pisemna biegłego K. N.- k.302-305)

(...) stanowiące własność powódki położone są w obszarze ograniczonego użytkowania i zlokalizowane są w podobszarze A. Wartość rynkowa zabudowanej działki nr (...) położonej w L. została określona w oparciu o średnią arytmetyczną skorygowanych cen transakcyjnych i wynosi 240.100,000 zł. (267.700,00 + 239.100,00 + 178.800,00 + 274.800,00) : 4 = 240.100,00 zł). Przyjmując w ujęciu procentowym średnią cenę nieruchomości poza strefą oddziaływania lotniska na 100 %, wartość w strefie stanowi A 90,9 % oszacowanej kwoty, co oznacza spadek wartości o 9,1 %. Utrata wartości, wyrażona jako spadek wartości nieruchomości o podobnej funkcji ze względu na położenie w strefie uciążliwości, bądź poza strefą, jest jednym z elementów oceny wysokości szkody. Mając na uwadze obliczony dla podobszaru A wskaźnik wynoszący 9,1 % – utrata wartości rynkowej nieruchomości powódki stanowi kwotę 21.800,00 zł (240.100,00 zł x 9,1%). W tej sytuacji aktualna wartość nieruchomości powódki oznaczonej jako działka nr (...) z uwzględnieniem uciążliwości w następstwie wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania wynosi 218.300,00 zł. (240.100,00 – 21.800,00 = 218.300,00 zł). Dla części działki powódki położonej w L. oznaczonej numerem 632/2 współczynnik korygujący wynosi 1,08, co przy średniej cenie transakcyjnej 22,65 zł/m ² daje wartość 1 m ² powierzchni gruntu w wysokości 24,46 zł. Końcowy wynik oszacowania został zaokrąglony do pełnych setek z uwagi na przeliczenia kwot pośrednich. Określona na tej podstawie wartość rynkowa części działki nr (...) bez uwzględniania ograniczeń wynosi 2000 m ² x 24,46 zł/m ² = 48.900,00 zł. W tym przypadku głównym czynnikiem determinującym wysokość szkody jest utrata funkcji mieszkaniowej w związku z wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania. Praktycznie przy braku popytu na inny rodzaj zabudowy na obszarach wiejskich na rynku lokalnym grunt objęty zakresem opinii traci walory działki budowlanej. W następstwie degradacji funkcji mieszkaniowej do określenia utraty wartości rynkowej zastosowany został określony uprzednio współczynnik wynoszący w odniesieniu do tego rodzaju gruntów w podobszarze A 36 %. Określony na tej podstawie łączny wymiar utraty wartości w odniesieniu do działki nr (...) po uwzględnieniu zaokrągleń wynosi 48.900,00 zł x 36 % = 17.600,00 zł. Dla części działki powódki położonej w L. oznaczonej numerem 658 współczynnik korygujący wynosi 0,98, co przy średniej cenie transakcyjnej 22,65 zł/m ² daje wartość 1 m ² powierzchni gruntu w wysokości 22,20 zł. Końcowy wynik oszacowania został zaokrąglony do pełnych setek z uwagi na przeliczenia kwot pośrednich. Określona na tej podstawie wartość rynkowa części działki nr (...) bez uwzględniania ograniczeń wynosi 1120 m ² x 22,20 zł/m ² = 24.900,00 zł. W tym przypadku głównym czynnikiem determinującym wysokość szkody jest utrata funkcji mieszkaniowej w związku z wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania. Praktycznie przy braku popytu na inny rodzaj zabudowy na obszarach wiejskich na rynku lokalnym grunt objęty zakresem opinii traci walory działki budowlanej. W następstwie degradacji funkcji mieszkaniowej do określenia utraty wartości rynkowej zastosowany został określony uprzednio współczynnik wynoszący w odniesieniu do tego rodzaju gruntów w podobszarze A 36 %. Określony na tej podstawie łączny wymiar utraty wartości w odniesieniu do działki nr (...) po uwzględnieniu zaokrągleń wynosi 24.900,00 zł x 36 % = 9.000,00 zł. Utrata wartości wszystkich działek powódki wynosi zatem 48.400,00 zł. (21.800,00 zł + 17.600,00 zł + 9.000,00 zł = 48.400,00 zł).

(opinia biegłego K. N. k.115-279, uzupełniająca opinia pisemna biegłego K. N.- k.302-305)

Jak wynika z przeprowadzonych obliczeń, ściany konstrukcyjne oraz stropy budynku mieszkalnego powódki na parterze nie wymagają dodatkowej izolacji, wymagana jest ona natomiast dla otworów okiennych, co wiąże się jednocześnie z koniecznością zapewnienia właściwej wentylacji. Budynek spełnia wymogi akustyczne dla normalnych warunków eksploatacji. W celu uzyskania pożądanego efektu podwyższonej izolacyjności akustycznej wzięta została pod uwagę konieczność przeprowadzenia prac ponadstandardowych, wykraczających poza przewidziane dla danego typu obiektów w okresie ich budowy. W tym przypadku zastosowane zostało podejście kosztowe, w ramach którego stosuje się metodę kosztów otworzenia lub metodę kosztów zastąpienia. W niniejszym przypadku zastosowana została technika szczegółowa, a wynikiem obliczeń jest wartość odtworzeniowa nakładów bez uwzględniania stopnia zużycia. Wynik końcowy uwzględniający koszt wymiany stolarki okiennej, montaż wentylatorów osiowych (sufitowych oraz wentylacji – nawiewników okiennych ciśnieniowych oraz wartość robót mających zapewnić właściwy klimat akustyczny budynku mieszkalnego został oszacowany na kwotę 16.300,00 zł. Wartość prac dostosowawczych została ustalona z wykorzystaniem bazy cenowej e - (...) za III kwartał 2018 r. a także innych publikacji branżowych oraz informacji uzyskanych od producentów, dostawców i wykonawców robót oraz w placówkach handlowych i serwisowych, z uwzględnieniem lokalnych cen rynkowych.

(opinia biegłego K. N. k.115-279, uzupełniająca opinia pisemna biegłego K. N.- k.302-305)

W dniu 2 lutego 2017 r. pełnomocnik powódki wystosował do pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. wezwanie do zapłaty, w którym wezwał go do zapłaty na rzecz powódki w terminie 7 dni od doręczenia wezwania łącznej kwoty 400.000,00 zł tytułem odszkodowania w związku ze zmniejszeniem wartości nieruchomości oraz tytułem odszkodowania obejmującego koszty konieczne do wygłuszenia budynków na nich się znajdujących w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania na mocy uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. Pismem z dnia 8 lutego 2017 r. pozwany nie uznał roszczeń powódki za zasadne i odmówił wypłaty żądnych kwot.

(bezsporne, kserokopia pisma pełnomocnika powódki- k.26, kserokopia pisma pozwanego- k.27)

Ustaleń stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie Sąd dokonał w oparciu o dokumenty złożone przez powódkę. Złożone przez nią dokumenty urzędowe sporządzone były w odpowiedniej formie przez uprawnione do tego organy i w ramach ich kompetencji. Zgodnie natomiast z treścią art. 244 § 1 kpc dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Autentyczność tych dokumentów oraz ich prawdziwość nie była przy tym kwestionowana przez pozwanego. Podstawą ustaleń stanu faktycznego były także złożone przez powódkę kserokopie dokumentów prywatnych w postaci korespondencji stron wymienionej przez nie przed wszczęciem postępowania w przedmiotowej sprawie. Dokument prywatny w myśl art. 245 kpc stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Autentyczność dokumentów prywatnych złożonych przez powódkę także nie była kwestionowana przez pozwanego. Okoliczność, że żadna ze stron nie kwestionowała treści kserokopii dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, pozwoliła na potraktowanie tych kopii jako dowodów pośrednich istnienia dokumentów o treści im odpowiadającej.

Ustalenia faktyczne w sprawie Sąd poczynił także w oparciu o opinię biegłego sądowego K. N.. Biegły ten w wydanej opinii oszacował utratę wartości nieruchomości powódki wskutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania oraz wyliczył koszt nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego znajdującego się na nieruchomości powódki położonej w miejscowości L.. W ocenie Sądu opinia sporządzona została w sposób jasny, rzeczowy i przejrzysty. Biegły wskazał przy tym szczegółowo na czym oparł się wydając opinię, z jakich korzystał źródeł i jaką posłużył się metodologią. W sposób zrozumiały przedstawił też wnioski oraz sposób, w jaki do nich doszedł. Sąd nie miał przy tym wątpliwości co do tego, że biegły posiada kompetencje i doświadczenie potrzebne do wydania opinii w tego rodzaju sprawie. Biegły sądowy K. N. sporządzał bowiem opinie w wielu zbliżonych rodzajowo sprawach dotyczących obniżenia wartości nieruchomości w związku z utworzeniem strefy ograniczonego użytkowania dla lotniska Ł., co pozwala uznać, że posiada on doświadczenie i wiedzę w przedmiocie objętym zakresem opinii w niniejszej sprawie. W tej sytuacji opinię biegłego sądowego K. N. w zakresie szacującym spadek wartości nieruchomości wskutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania oraz szacującym koszty nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego należało uznać za w pełni wiarygodną.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r., poz. 1396) w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę. Szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Przesłankami odpowiedzialności za szkodę w myśl powyższego przepisu są zatem: wejście w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, szkoda poniesiona przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości i związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości a szkodą. Z art. 129 ust. 2 p.o.ś. wynika przy tym, iż szkodą jest także zmniejszenie wartości nieruchomości, co koresponduje z pojęciem straty w rozumieniu art. 361 § 2 kc, przez którą rozumie się, między innymi zmniejszenie aktywów.

Zastosowanie art. 129 ust. 2 p.o.ś. jako podstawy roszczenia odszkodowawczego właściciela nieruchomości z tytułu obniżenia jej wartości w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z niej w następstwie ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania było przedmiotem obszernego orzecznictwa. W judykaturze funkcjonuje pogląd, w świetle którego, mówiąc o obszarze ograniczonego użytkowania trzeba dostrzegać z jednej strony związane z jego utworzeniem ograniczenia w zakresie sposobu korzystania z nieruchomości, z drugiej natomiast przyczyny, które legły u podstaw utworzenia tego obszaru. Wspomniane ograniczenia są związane z nieruchomością położoną na obszarze ograniczonego użytkowania i dotyczą każdego jej właściciela. Dopóki bowiem będzie istniał obszar ograniczonego użytkowania, dopóty będą obowiązywały wprowadzone na jego terenie ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenów, wymagań technicznych dotyczących budynków oraz sposobu korzystania z gruntów. Obszar ograniczonego użytkowania ingeruje w prawo własności i w sferę wolności właściciela wobec czego wyszczególnienie sytuacji, w których dojdzie do utworzenia go, jest wyczerpujące i wymaga uprzednio stwierdzenia, że zastosowanie najlepszych dostępnych metod i środków nie doprowadziło do utrzymania dopuszczalnych warunków środowiska. Konieczność utworzenia obszaru wynika z tego, iż jest to jedyny sposób uzyskania efektu w postaci ochrony zasobów środowiska, która uwzględnić powinna wyczerpanie dostępnych środków i zasadę proporcjonalności przewidzianą w art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Samo już zatem utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania wskazuje na negatywne oddziaływanie lotniska na środowisko w stopniu wymagającym wprowadzenia ograniczeń w wykonywaniu prawa własności. Ograniczenia te musi respektować każdy właściciel nieruchomości (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 565/08, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., LEX nr 528219).

W przedmiotowej sprawie powódka wskutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania, obejmującego stanowiące jej własność nieruchomości, poniosła szkodę polegającą na ograniczeniu w sposobie korzystania z nich, a w konsekwencji na zmniejszeniu ich wartości. Dla nieruchomości powódki brak jest aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego. Przeznaczenie nieruchomości wynika ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Wynika z niego, że działka numer (...) – obszar od drogi stanowiącej wschodnią granicę działki w kierunku zachodnim do około 80 m w głąb działki to teren zabudowy mieszkaniowej z towarzyszącymi usługami nieuciążliwymi (w tym usługami publicznymi) oraz zabudowy letniskowej i zabudowy zagrodowej, dalej do około 500 m od drogi grunty rolne, następnie od około 540 m od drogi łąki i pastwiska a pozostałą część stanowią lasy przy czym obszar działki od około 80 m od drogi stanowiącej wschodnią granicę działki (poza obszarem Mr) stanowią grunty zmeliorowane, działka (...) – obszar od drogi stanowiącej wschodnią granicę działki w kierunku zachodnim do około 80 m w głąb działki to teren zabudowy mieszkaniowej z towarzyszącymi usługami nieuciążliwymi (w tym usługami publicznymi) oraz zabudowy letniskowej i zabudowy zagrodowej, dalej do około 140 m od drogi łąki i pastwiska, następnie do około 500 m od drogi grunty rolne, pozostałą część stanowią łąki i pastwiska – trwałe użytki zielone, do około 540 m od drogi łąki i pastwiska a pozostałą część stanowią lasy, przy czym obszar działki od około 80 m od drogi stanowiącej wschodnią granicę działki (poza obszarem Mr) stanowią grunty zmeliorowane a działka numer (...) – obszar od drogi stanowiącej wschodnią granicę działki w kierunku zachodnim do około 70 m w głąb działki to teren zabudowy mieszkaniowej z towarzyszącymi usługami nieuciążliwymi (w tym usługami publicznymi) oraz zabudowy letniskowej i zabudowy zagrodowej, dalej do około 200 m od drogi łąki i pastwiska a pozostałą część stanowią grunty rolne a obszar działki stanowi grunty zmeliorowane. Z załączników graficznych wynika, że wszystkie te działki znajdują się w całości w podobszarze A. Wskutek ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania uchwałą Nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. w podobszarze A, na terenie którego usytuowane są działki powódki w całości, wprowadzono ograniczenia dotychczasowego sposobu korzystania z tych działek. Powódka nie może skutecznie dochodzić zaniechania immisji hałasu przez lotnisko, w związku z czym doszło do zawężenia przysługujących jej a wynikających z prawa własności uprawnień związanych z podejmowaniem działań ochronnych wobec swojej własności. Ponadto z § 9 uchwały wynika między innymi zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno- i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego oraz mieszkaniowo – usługową. Podkreślenia przy tym wymaga, że wbrew twierdzeniom pozwanego, w przedmiotowej sprawie nie można oceniać zasadności dochodzonego przez powódkę roszczenia odszkodowawczego przez pryzmat ograniczeń w sposobie dotychczasowego korzystania ze stanowiących jej własność nieruchomości. Nieruchomości powódki należy badać więc pod kątem utraty zdolności swobodnego wykorzystania ich na cele na przykład budownictwa i poddawać ocenie pod kątem spadku ich wartości.

Niewątpliwie wskutek uszczuplenia zakresu i sposobu dotychczasowego korzystania z nieruchomości oraz zmuszenia właściciela do zmiany dotychczasowego ich przeznaczenia, co wynika z utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania, w obrębie którego usytuowane są stanowiące własność powódki nieruchomości, powódka doznała szkody polegającej na obniżeniu ich wartości. Nieruchomość jest dobrem inwestycyjnym i o ile nie jest wyłączona spod obrotu podlega regułom rynkowym, a jej wartość jest weryfikowana przez wolny rynek, niezależnie od tego czy jej właściciel zamierza zbyć swoją własność, czy też nie poczynił w tym zakresie żadnych kroków. (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 września 2009 r., I ACa 484/09, LEX nr 756606, wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 17 czerwca 2010 r., I ACa 772/09, LEX nr 756717). W orzecznictwie przyjmuje się, iż obniżenie wartości nieruchomości generuje stratę niezależnie od tego, czy właściciel ją zbył, czy też nie zamierza podjąć w tym kierunku żadnych działań. Przesłanką roszczenia odszkodowawczego przewidzianego w art. 129 ust. 2 p.o.ś. nie jest bowiem jej zbycie. Odszkodowanie nie jest też ograniczone do rzeczywistej straty, gdyż obowiązuje zasada pełnej odpowiedzialności odszkodowawczej za wprowadzenie ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., LEX nr 503415). Wartość należących do powódki nieruchomości uległa obniżeniu z uwagi na położenie w okolicach lotniska wojskowego Ł. i na skutek hałasu związanego z jego funkcjonowaniem, niewątpliwie negatywnie postrzeganego przez potencjalnych nabywców nieruchomości. Zainteresowanie nabyciem nieruchomości w okolicach lotniska spadło, a potencjalni nabywcy mogą być skłonni do kupna nieruchomości położonych w obszarze ograniczonego użytkowania, ale za odpowiednio niższą cenę. Do zakresu szkody podlegającej naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 p.o.ś. należy więc obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, że jej właściciel będzie musiał znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje np. hałas (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 18 listopada 2010 r., I ACa 884/10, LEX nr 756735). Wobec powyższego oraz mając na uwadze opinię biegłego rzeczoznawcy K. N., uwzględniając obliczony dla podobszaru A współczynnik utraty wartości Sąd Okręgowy ustalił, że wartość rynkowa należących do powódki nieruchomości uległa obniżeniu o kwotę 48.400,00 zł.

Oceny zasadności drugiego z dochodzonych przez powódkę roszczeń – żądania zwrotu nakładów potrzebnych na rewitalizację akustyczną stanowiącego jej własność budynku mieszkalnego, Sąd Okręgowy dokonał na podstawie regulacji przewidzianej w art. 136 ust. 1 i 3 w zw. z art. 129 ust. 2 p.o.ś. Zgodnie z art. 136 ust. 3 p.o.ś. w razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków, szkodą, o której mowa w przepisie art. 129 ust. 2 ustawy, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie. W judykaturze przyjmuje się, że obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą jej wyrządzenia i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić. Odszkodowanie bowiem ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący w chwili jej wyrządzenia do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób prawem przewidziany (patrz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01, OSNC z 2002 r., z 6., poz. 74).

Obowiązek strony pozwanej naprawienia szkody polegający na uiszczeniu odpowiedniej sumy pieniężnej powstał z chwilą wyrządzenia tej szkody powodowi, to jest z chwilą wejścia w życie uchwały Nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. kształtującej zakres koniecznych do wykonania nakładów rewitalizacyjnych i obligującej do ich poczynienia. Poniesienie nakładów pozwala zaś na uniknięcie hałasu przekraczającego poziomy normatywne i przyczynia się do zwiększenia atrakcyjności nieruchomości, jednak nie wpływa na podniesienie jej ceny z uwagi na lokalizację w strefie ograniczonego użytkowania (porównaj wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 września 2009 r., I ACa 484/09, LEX nr 756606). Koszty związane z zapewnieniem w budynku mieszkalnym powódki właściwego klimatu akustycznego są bezpośrednim uszczerbkiem związanym z ustanowieniem strefy ograniczonego użytkowania. Budynek przeznaczony na potrzeby mieszkaniowe wymaga ochrony akustycznej, podlegając tym samym ochronie przed hałasem na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 1065). Usytuowany na należącej do powódki działce budynek mieszkalny nie spełnia obowiązujących wymogów, nie zapewniając należytego klimatu akustycznego. W celu ochrony akustycznej konieczne jest zatem poczynienie nakładów, których łączne koszty biegły określił na kwotę 16.300,00 zł. Koszty te mają zapewnić właściwy klimat akustyczny obiektu i odzwierciedlają zakres nakładów, których powódka dotychczas nie poczyniła, co jednak nie stoi na przeszkodzie w dochodzeniu odszkodowania, ponieważ zgodnie z funkcjonującym w doktrynie i judykaturze poglądem, roszczenie o zasądzenie kosztów potrzebnych do rewitalizacji akustycznej budynku nie jest uzależnione od uprzedniego poniesienia wydatków (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 kwietnia 2008r., I ACa 2/2008, LEX nr 580137). Budynek powódki był wzniesiony w tradycyjnej technologii i przy użyciu dostosowanych do niej materiałów budowlanych. Trzeba także mieć na względzie, że zakres koniecznych do wykonania w tej mierze prac wynikał bezpośrednio z opinii biegłego K. N., który określając jedynie następczo wartość prac koniecznych do zapewnienia właściwego klimatu akustycznego w odniesieniu do budynku mieszkalnego usytuowanego na działce nr (...) przyjął rozwiązania uwzględniające stan istniejący w dacie sporządzania opinii, zapewniając spełnienie wymagań akustycznych, wynikających z opinii przy optymalizacji kosztów. Koszt rewitalizacji akustycznej będącego własnością powódki budynku biegły określił na kwotę 16.300,00 zł.

Jak wynika z powyższych rozważań w przedmiotowej sprawie zachodzi związek przyczynowy pomiędzy ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania a szkodą poniesioną przez powódkę w postaci zmniejszenia wartości jej nieruchomości oraz konieczności poniesienia przez nią nakładów na utrzymanie prawidłowego klimatu akustycznego w budynku mieszkalnym. Sąd zasądził zatem od pozwanego na rzecz powódki odszkodowanie w łącznej kwocie 64.700,00 zł, na które składa się kwota 48.400,00 zł, o którą zmniejszyła się wartość nieruchomości powódki na skutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania wokół lotniska wojskowego Ł. oraz kwota 16.300,00 zł stanowiąca koszt nakładów, jakie powódka ma obowiązek poczynić w celu rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego posadowionego na jednej z tych nieruchomości. W pozostałym natomiast zakresie powództwo o zasądzenie odszkodowania w wysokości koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej i zapewnienia należytego klimatu akustycznego pomieszczeń budynku mieszkalnego oddalił jako bezzasadne.

O odsetkach od zasądzonego roszczenia Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 kc zasądzając je od dnia 9 lutego 2017 r. to jest od dnia następnego po dniu, w którym pozwany zajął ostateczne stanowisko w sprawie i poinformował powódkę, iż odmawia uznania zgłoszonych mu roszczeń a w pozostałym zakresie żądanie zasądzenia odsetek Sąd oddalił jako niezasadne.

Ponieważ powódka po wydaniu opinii przez biegłego cofnęła powództwo ze zrzeczeniem się roszczenia w zakresie kwoty 17.600,00 zł na podstawie art. 355 § 1 kpc w zw. z art. 203 § 1 kpc Sąd umorzył postępowanie w zakresie tej kwoty.

Powódka początkowo dochodziła w przedmiotowym procesie zasądzenia kwoty 76.000,00 zł. Rozszerzając powództwo dochodziła ona dodatkowo zasądzenia kwoty 6.700,00 zł z tytułu odszkodowania w wysokości koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej i zapewnienia należytego klimatu akustycznego pomieszczeń budynku mieszkalnego. Łącznie zatem powódka żądała w tym procesie zasądzenia kwoty 82.700,00 zł. Powódka cofnęła jednocześnie powództwo ze zrzeczeniem się roszczenia w zakresie kwoty 17.600,00 zł z tytułu odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należących do niej nieruchomości.

Sąd zasądził na rzecz powódki kwotę 64.700,00 zł a oddalił je w zakresie kwoty 400,00 zł. Ponieważ powódka cofnęła powództwo w zakresie kwoty 17.600,00 zł z uwagi na to, iż okazało się ono niezasadne, także w tym zakresie należało uważać ją za przegrywającą sprawę. Żądania powódki zatem uwzględnione zostały w 78 %. Zgodnie z art. 100 kpc w takiej też proporcji Sąd rozdzielił koszty procesu.

Na poniesione przez powódkę koszty procesu złożyły się: część opłaty od pozwu w kwocie 400,00 zł, wynagrodzenie pełnomocnika powódki w kwocie 5.400,00 zł ustalone stosownie do treści § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r., poz. 265) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł. W sumie powódka poniosła koszty procesu w wysokości 5.817,00 zł.

Poniesione przez pozwanego koszty procesu to wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w kwocie 5.400,00 zł ustalone stosownie do treści § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r., poz. 265).

Łącznie zatem koszty postępowania poniesione przez strony wyniosły 11.217,00 zł. Powódka powinna ponieść 22 % tych kosztów a więc kwotę 2.467,74 zł. Ponieważ poniosła ona wyższe koszty Sąd zasądził na jej rzecz od pozwanego kwotę 3.349,26 zł tytułem częściowego zwrotu poniesionych przez nią kosztów procesu.

W sprawie pozostała nie pokryta część opłaty od pozwu w kwocie 3.735,00 zł i koszty opinii biegłego w kwocie 4.590,61 zł. Łącznie koszty te wyniosły 8.325,61 zł.

Co do nie pokrytych kosztów procesu to Sąd na podstawie 113 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2019, poz. 785) zasądził od powódki na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu przypadającą na nią część opłaty w kwocie 821,70 zł, która stanowi 22 % należnej opłaty oraz 22 % pozostałych niepokrytych kosztów w kwocie 1.009,93 zł czyli łącznie kwotę 1.831,63 zł i kwotę tą nakazał ściągnąć z zasądzonego od pozwanego na jej rzecz roszczenia a na podstawie art. 113 ust. 1 powołanej ustawy zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 3.580,68 zł, która stanowi 78 % nie pokrytych wydatków i odpowiada stosunkowi, w jakim pozwany przegrał sprawę.