Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Mirosław Major

Protokolant Stażysta Agnieszka Schedler-Muszyńska

po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2016 r. w Poznaniu

odwołania (...) Spółka Akcyjna z/s w B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 15 czerwca 2016 r., nr (...)

w sprawie (...) Spółka Akcyjna z/s w B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawnych

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w całości w ten sposób, że zobowiązuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. do wydania pisemnej interpretacji w sprawie z wniosku z dnia 25 maja 2016 r. (...) Spółka Akcyjna z/s w B. w przedmiocie ustalenia czy były prezes zarządu podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w związku z zawartą ze Spółką umową o zakazie konkurencji z tytułu wypłacanego odszkodowania,

2)  oddala odwołanie w pozostałym zakresie,

3)  zasądza od pozwanego organu rentowego na rzecz odwołującej kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 czerwca 2016 r., nr 251, znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G., na podstawie art. 10 ust. 1 i 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 584 ze zm.) w zw. z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 121 ze zm.) odmówił wydania interpretacji w sprawie z wniosku z dnia 25 maja 2016 r. (...) S.A. dotyczącego ustalenia, czy były prezes zarządu podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w związku z zawartą ze spółką umową o zakazie konkurencji, a na spółce ciążą obowiązki płatnika składek z tytułu wypłacanego odszkodowania.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że umowa o zakazie konkurencji została uregulowana w art. 101 ¹ Kodeksu pracy i może zostać zawarta jedynie z pracownikiem, tymczasem były prezes zarządu nie był pracownikiem Spółki. Natomiast dla obowiązywania zakazu konkurencji członka zarządu spółki, uregulowanego w art. 380 k.s.h., nie ma konieczności zawierania umowy, gdyż zakaz ten obowiązuje z mocy prawa. W ocenie organu rentowego umowa o zakazie konkurencji, która została zawarta w oderwaniu od jakiegokolwiek stosunku obligacyjnego łączącego strony, nie występuje samoistnie w obrocie prawnym. Organ rentowy stanął na stanowisku, że wydając rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie, w istocie rzeczy przesądziłby o dopuszczalności zawarcia takiej umowy, względnie potwierdziłby, że taka umowa, funkcjonująca w oderwaniu od przepisów Kodeksu pracy i Kodeksu cywilnego, występuje w obrocie prawnym, czego nie może czynić w przyjętym trybie. Według organu rentowego przedmiotem wydania pisemnej interpretacji mogą być tylko te sprawy, które odnoszą się bezpośrednio do zakresu i stosowania wyłącznie tych przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne. Zakład wskazał, że w tym trybie na ma uprawnień do prowadzenia postępowania dowodowego czy wyjaśniającego, zaś zgodnie ze wskazaniami judykatury, wydając interpretację organ nie ustanawia żadnej normy indywidualnej, lecz jedynie przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia i sposobu zastosowania tych przepisów w odniesieniu do określonej sprawy indywidualnej.

Od powyższej decyzji, w trybie i terminie przewidzianym ustawą, odwołanie złożyła (...) S.A., domagając się zmiany zaskarżonej decyzji i orzeczenie co do istoty sprawy, poprzez uznanie za prawidłowe stanowiska Spółki wyrażonego we wniosku o wydanie interpretacji z dnia 25 maja 2016 roku, tj. uznanie że w okolicznościach niniejszej sprawy umowa o zakazie konkurencji zawarta z byłym prezesem zarządu Spółki nie stanowi tytułu do objęcia byłego prezesa zarządu obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym, a na Spółce nie ciąży obowiązek płatnika składek na ubezpieczenia społeczne z odszkodowania wypłacanego na podstawie rzeczonej umowy. Nadto pełnomocnik odwołującej wniósł o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odwołująca podniosła, że dopuszczalność zawierania umów zabraniających prowadzenia działalności konkurencyjnej wobec jednej ze stron umowy w czasie trwania stosunku prawnego (nie tylko pracy) lub po jego ustaniu wynika wprost z zasady swobody umów uregulowanej w Kodeksie cywilnym, zgodnie z którą strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według uznania, o ile jego treść lub cel nie sprzeciwiają się właściwości (naturze) stosunku, ani zasadom współżycia społecznego. Kodeks pracy reguluje szczególną sytuację zawierania umów o zakazie konkurencji pomiędzy pracodawcą a pracownikiem. Regulacja ta w żadnym jednak razie nie wyłącza możliwości zawierania podobnych umów przez podmioty nie posiadające tego statusu, tzn. poza stosunkiem pracy, w oparciu o art. 353 ¹ k.c. Poza tym odwołująca wskazała, że w praktyce gospodarczej powszechnym zjawiskiem jest zawieranie umów o zakazie konkurencji z osobami posiadającymi kluczową dla spółek wiedzę i umiejętności, w szczególności z członkami zarządów, bez względu na stosunek prawny łączący strony w trakcie pełnienia funkcji przez te osoby. Dopuszczalność zawierania takich umów nigdy nie była kwestionowana w doktrynie ani orzecznictwie. Brak też jakichkolwiek przesłanek za ich niedopuszczalnością: trudno bowiem uznać, by zobowiązanie (za zapłatą odszkodowania) innej osoby niż byłego pracownika do niepodejmowania działalności konkurencyjnej sprzeciwiało się z definicji właściwości (naturze) stosunku prawnego albo zasadom współżycia społecznego. Nadto, w ocenie odwołującej, organ rentowy był zobowiązany do wydania pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów wskazanych we wniosku o interpretację i ich zastosowania w odniesieniu do zdarzenia przyszłego opisanego w tymże wniosku, albowiem od oceny prawidłowości stanowiska odwołującej wyrażonego we wniosku zależeć będzie, czy będą ciążyć na niej obowiązki płatnika składek.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości, podtrzymując przy tym dotychczasową argumentację.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) S.A. z siedzibą w B. prowadzi działalność gospodarczą w przedmiocie produkcji, sprzedaży hurtowej i detalicznej oraz wynajmu i dzierżawy autobusów, pozostałych samochodów z wyłączeniem motocykli, lokomotyw kolejowych oraz taboru szynowego, a także akcesoriów do nich.

Wnioskiem z dnia 25 maja 2016 r. (...) S.A. zwróciła się do organu rentowego o wydanie interpretacji, czy były prezes zarządu podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w związku z zawartą ze spółką umową o zakazie konkurencji, a na spółce ciążą obowiązki płatnika składek z tytułu wypłacanego odszkodowania.

Wnioskodawczyni, przedstawiając stan faktyczny, wskazała, że w dniu 25 kwietnia 2013 r. (...) S.A. (dalej: Spółka) zawarła z Prezesem Zarządu Spółki umowę o zakazie konkurencji (dalej: Umowa). Zgodnie z postanowieniami Umowy:

1)  przewidziany w Umowie zakaz podejmowania działalności konkurencyjnej wobec działalności Spółki ma swoje źródło w art. 380 § 1 KSH;

2)  w okresie pełnienia swojej funkcji Prezes Zarządu bez uprzedniej pisemnej zgody Spółki nie będzie prowadzić bezpośrednio lub pośrednio na rzecz osób trzecich lub niezależnie we własnym imieniu, na własny rachunek lub za pośrednictwem osób trzecich lub wspólnie z nimi, jakiejkolwiek działalności konkurencyjnej w stosunku do działalności Spółki, a w szczególności nie będzie:

- prowadzić, bezpośrednio lub pośrednio, jakiejkolwiek działalności konkurencyjnej w stosunku do działalności Spółki na własny rachunek w formie indywidualnej działalności gospodarczej lub w inny sposób, jako wspólnik w spółce cywilnej lub innej spółce osobowej, lub jako członek spółdzielni;

- wykonywać pracy w ramach umowy o pracę lub świadczyć usług w ramach umowy zlecenia, lub na podstawie innego stosunku prawnego na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną w stosunku do działalności Spółki, lub nawiązywać któregokolwiek z powyższych stosunków prawnych;

- posiadać, nabywać lub obejmować udziałów lub akcji w spółkach kapitałowych prowadzących działalność konkurencyjną w stosunku do działalności Spółki, za wyjątkiem posiadania więcej niż 3% będących w obrocie publicznym papierów wartościowych dowolnej klasy takich spółek;

- obejmować funkcji w organach zarządzających, nadzorujących lub kontrolujących w spółkach handlowych, spółdzielniach lub innych podmiotach, prowadzących działalność konkurencyjnych stosunku do Spółki;

- działać w charakterze pełnomocnika lub w innym podobnym charakterze na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną w stosunku do działalności Spółki;

- prowadzić interesów konkurencyjnych wobec Spółki lub jakiejkolwiek spółki powiązanej z jakąkolwiek osobą lub podmiotem, lub zabiegać, namawiać lub przedstawiać propozycji prowadzenia takich interesów.

Wskazano, że dla celów Umowy, termin „działalność konkurencyjna w stosunku do działalności Spółki” oznacza działalność, która choćby w jednym elemencie (choćby częściowo) pokrywa z działalnością faktycznie prowadzoną przez Spółkę, jak również z działalnością zaplanowaną przez Spółkę w okresie obowiązywania Umowy i obejmuje zakres działań szczegółowo opisany w Umowie. Według Umowy zakaz konkurencji nie dotyczy:

a)  prowadzenia działalności konkurencyjnej przez Prezesa Zarządu na podmiotów należących do Grupy Solaris;

b)  prowadzenia działalności konkurencyjnej przez Prezesa Zarządu na rzecz i najbliższych, tj. małżonka, wstępnego, zstępnego, rodzeństwa, powinowatego w tej samej linii lub stopniu, osoby pozostającej w stosunku przysposobienia oraz jej małżonka (spółek pośrednio i bezpośrednio zależnych od tych osób);

c)  pełnienia przez Prezesa Zarządu wszelkich innych funkcji czy też zajmowania stanowisk w Spółce lub świadczenia pracy na jakiejkolwiek podstawie prawnej naj rzecz, w tym w szczególności pełnienia funkcji członka Rady Nadzorczej Spółki członka Zarządu Spółki po ustaniu pełnienia funkcji Prezesa Zarządu Spółki.

Wszystkie wskazane wyżej postanowienia Umowy wiążą Prezesa Spółki również przez okres 36 miesięcy po zakończeniu pełnienia funkcji.

Kolejno wnioskodawczyni wskazała, że Prezes Zarządu sprawował swoją funkcję w Spółce do dnia 31 marca 2015 r. Wynagrodzenie Prezesa Zarządu za okres do dnia 31 marca 2015 r. było wypłacane wyłącznie na podstawie uchwały Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy. Pomiędzy Spółką a Prezesem Zarządu nie została zawarta żadna umowa o pracę ani umowa cywilnoprawna. W rezultacie, wynagrodzenie wypłacane Prezesowi Zarządu z tytułu pełnionej funkcji nie stanowiło tytułu do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. Od dnia 1 kwietnia 2015 r. Prezes Zarządu nie pełni żadnej funkcji w Spółce. Z tytułu wykonania zobowiązań wynikających z Umowy po zakończeniu pełnienia funkcji, Spółka wypłaca byłemu Prezesowi Zarządu odszkodowanie.

Odszkodowanie jest płatne w miesięcznych ratach, przy czym wysokość każdej raty wynosi 1/12 wartości odszkodowania za dany etap okresu zakazu konkurencji, odpowiednio:

a)  za okres 12 miesięcy przypadających bezpośrednio po zakończeniu pełnienia funkcji Prezesa Zarządu Spółki („I Etap Okresu Zakazu Konkurencji”) - w kwocie równej 100% kwoty rocznego wynagrodzenia brutto otrzymanego przez Prezesa Zarządu przez okres 12 miesięcy przed ustaniem pełnienia funkcji Prezesa Zarządu Spółki;

b)  za okres kolejnych 12 miesięcy przypadających po zakończeniu I Etapu Okresu Zakazu Konkurencji („II Etap Okresu Zakazu Konkurencji”) - w kwocie równej 80% kwoty rocznego wynagrodzenia brutto otrzymanego przez Prezesa Zarządu przez okres 12 miesięcy przed ustaniem pełnienia funkcji Prezesa Zarządu Spółki;

c)  za okres kolejnych 12 miesięcy przypadających po zakończeniu II Etapu Okresu Zakazu Konkurencji („III Etap Okresu Zakazu Konkurencji”) - w kwocie równej 70% kwoty rocznego wynagrodzenia brutto otrzymanego przez Prezesa Zarządu przez okres 12 miesięcy przed ustaniem pełnienia funkcji Prezesa Zarządu Spółki.

Wyjaśniono także, że w przyszłości Spółka będzie wypłacać byłemu Prezesowi Zarządu odszkodowanie według opisanych powyżej zasad, do upływu 36 miesięcy od zakończenia sprawowania funkcji. Zgodnie z postanowieniami Umowy, podlega ona prawu polskiemu.

Były Prezes Zarządu prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą i podlega z tytułu tej działalności obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Były Prezes Zarządu prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą w dniu zawarcia Umowy i status ten nie uległ zmianie do dnia złożenia niniejszego wniosku o interpretację.

Wnioskodawczyni stanęła na stanowisku, że były Prezes Zarządu nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym na podstawie Umowy, a na Spółce nie ciążą obowiązki płatnika składek z tytułu wypłacanego odszkodowania. Na potwierdzenie swojego stanowiska wnioskodawczyni wskazała, że tytuły do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnych i rentowych zostały wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 1-22 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Wyliczenie to ma charakter katalogu zamkniętego i nie obejmuje opisanej we wniosku Umowy.

W dniu 15 czerwca 2016 r. organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach niniejszej sprawy (k. 8) oraz dokumenty zgromadzone w aktach organu rentowego nr (...).

Zebrane w sprawie dokumenty oraz dokumenty znajdujące się aktach organu rentowego Sąd uznał za przydatne dla ustalenia stanu faktycznego, zostały bowiem sporządzone przez uprawnione podmioty w zakresie ich kompetencji. Nie były kwestionowane przez strony, a i Sąd nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie w części.

W niniejszej sprawie kwestią podlegająca rozpoznaniu była zasadność odmowy wydania odwołującej interpretacji przez organ rentowy, oceniana przez pryzmat art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 584 ze zm.). Odwołująca wnosiła o wydanie interpretacji co do tego, czy były prezes zarządu podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w związku z zawartą ze spółką umową o zakazie konkurencji, a na spółce ciążą obowiązki płatnika składek z tytułu wypłacanego odszkodowania. Natomiast organ rentowy stanął na stanowisku, że przedmiotem wydania pisemnej interpretacji mogą być tylko te sprawy, które odnoszą się bezpośrednio do zakresu i stosowania wyłącznie tych przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne. Nadto podniósł, że umowa o zakazie konkurencji, która została zawarta w oderwaniu od jakiegokolwiek stosunku obligacyjnego łączącego strony, nie występuje samoistnie w obrocie prawnym, zaś organ rentowy wydając rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie, w istocie rzeczy przesądziłby o dopuszczalności zawarcia takiej umowy, względnie potwierdziłby, że taka umowa, funkcjonująca w oderwaniu od przepisów Kodeksu pracy i Kodeksu cywilnego, występuje w obrocie prawnym, czego nie może czynić w przyjętym trybie.

Stosownie do art. 83d zd. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 963 ze zm.), ZUS wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Definicję przedsiębiorcy określa treść art. 4 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zgodnie z którym przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

Wniosek o wydanie interpretacji może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych (art. 10 ust. 2 ustawy), a przedsiębiorca jest obowiązany przedstawić we wniosku stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe oraz własne stanowisko w sprawie (art. 10 ust. 3 ustawy). Udzielenie interpretacji następuje w drodze decyzji, która zawiera wskazanie prawidłowego stanowiska w sprawie wraz z uzasadnieniem prawnym (art. 10 ust. 5 ustawy). Wyraźne zakreślenie przez ustawodawcę zakresu i przedmiotu sprawy o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa powoduje, że w postępowaniu wszczętym wskutek wniesienia wniosku organ administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej:

- jest zobligowany wydać interpretację treści przepisów prawa w odniesieniu do indywidualnej sytuacji we wniosku;

- nie może podważać stanu faktycznego, uzupełniać go, zmieniać na podstawie innych źródeł czy też wiedzy posiadanej przez organ z urzędu (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2011 r., sygn. akt III UK 117/10).

Objęty wnioskiem stan faktyczny sprawy lub zdarzenie przyszłe nie może być przedmiotem postępowania dowodowego prowadzonego przez organ administracji publicznej. Przedmiotem postępowania nie jest bowiem ustalenie stanu faktycznego, lecz wyłącznie rozstrzygnięcie kwestii prawnych, co następuje przez przedstawienie poglądu dotyczącego rozumienia treści właściwych przepisów prawa i ich zastosowania do konkretnej sytuacji przedstawionej we wniosku (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w G. z dnia 16 lipca 2009 r., sygn. akt II SAB/Go 8/09).

Wymaga podkreślenia, że wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa wiąże organ wydający decyzję w aspekcie zakresu i przedmiotu sprawy. Rolą organu administracji publicznej jest ocena stanowiska strony występującej z wnioskiem o udzielenie interpretacji. W tym zakresie obowiązkiem organu staje się dokonanie wykładni treści przepisów prawa, które znajdują zastosowanie w sprawie, oraz ustalenie sposobu ich zastosowania w odniesieniu do indywidualnej sprawy.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 12 marca 2015 r. (II UK 79/14), zgodnie z którym w prawie ubezpieczeń powstanie tytułu ubezpieczenia społecznego, a także określenie wysokości składek na to ubezpieczenie regulowane jest przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń. Mają one charakter norm odwołujących się do pojęć prawnych usytuowanych w innych gałęziach prawa, o ile nie zwierają ich samodzielnej definicji (np. art. 8 ust. 2a - kreujący definicję pracownika na użytek prawa ubezpieczeń społecznych). Jest to zresztą zasada powszechnie obowiązująca w każdej gałęzi prawa, gdyż normy prawne tworzą system, w którym występują określone więzi, między innymi polegające na tym, że treść norm prawnych z różnych gałęzi prawa wzajemnie się uzupełnia i rozwija. Wykładnia i stosowanie prawa ubezpieczeń społecznych musi zatem odbywać się w kontekście norm, np. należących do gałęzi prawa cywilnego. W praktyce oznacza to, że rozstrzyganie o istnieniu stosunku ubezpieczenia społecznego i wysokości należnych z tego tytułu składek nie jest możliwe bez sięgania do pojęć i definicji ustawowych funkcjonujących w systemie prawa. Dalej jednakże jest to rozstrzyganie o obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasadach obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz o podstawie wymiaru tych składek. W takim przypadku przepisy z innych gałęzi prawa, jeśli uzupełniają i rozwijają przepisy prawa ubezpieczeń, stają się częścią norm prawa ubezpieczeń społecznych.

W rezultacie więc co do zasady interpretacja przepisów prawa ubezpieczeń społecznych (także dokonana na podstawie wskazanych na wstępie przepisów) polega na prawnej kwalifikacji określonych zdarzeń wywołujących skutek w prawie ubezpieczeń społecznych.

Przenosząc na grunt rozpoznawanej sprawy tak rozumianą regulację zawartą w art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, Sąd stanął na stanowisku, że organ rentowy niezasadnie przyjął, iż w trybie tym nie może dokonać oceny dopuszczalności stosowania opisanej we wniosku umowy.

W świetle powyższych rozważań należy stwierdzić, że organ rentowy był nie tylko uprawniony, lecz wręcz zobowiązany do dokonania prawnej kwalifikacji opisanej we wniosku umowy, wszak było to niezbędne w celu określenia sposobu zastosowania przepisów regulujących kwestię podlegania ubezpieczeniu społecznemu. W konsekwencji powyższego organ rentowy winien wydać żądaną interpretację odnoszącą się do przedstawionego przez odwołującą stanu faktycznego.

Poza tym nie można zapominać, że przewidziana w art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej instytucja pisemnej interpretacji przepisów ma na celu zagwarantowanie przedsiębiorcom pewności i przewidywalności ich sytuacji prawnej w zakresie przepisów, które są niejasne lub szczególnie skomplikowane. Wykładnia celowościowa tego przepisu prowadzi więc do wniosku, że przedsiębiorca w każdej sytuacji, kiedy przepisy prawne nakładające na niego obowiązek świadczenia daniny publicznej budzą wątpliwości, ma prawo wystąpić o taką interpretację (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 28 kwietnia 2015 r., III AUa 802/14; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 17 września 2015 r., III AUa 935/14). Zatem przyjęcie stanowiska organu rentowego prowadziłoby do sytuacji, kiedy pomimo spełnienia wymagań określonych w art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca pozbawiony byłby możliwości uzyskania w swojej sprawie interpretacji przepisów i to tylko ze względu na wątpliwości organu zobowiązanego do wydania takiej interpretacji. Powyższe stanowiłoby nieuzasadnione ograniczenie uprawnień przedsiębiorcy wynikających z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

W tym stanie rzeczy, Sąd – na podstawie powołanych wyżej przepisów i art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. – zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zobowiązał Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. do wydania pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ust. 1 i 5 ustawy z dnia 22 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 584 ze zm.) dotyczącej stosowania art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 963 ze zm.) w sprawie ustalenia, czy były prezes zarządu podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w związku z zawartą ze spółką umową o zakazie konkurencji, a na spółce ciążą obowiązki płatnika składek z tytułu wypłacanego odszkodowania (pkt 1 wyroku).

Dalej idące żądanie, tj. orzeczenie co do istoty sprawy, poprzez uznanie za prawidłowe stanowiska Spółki wyrażonego we wniosku o wydanie interpretacji, nie zasługiwało na uwzględnienie, gdyż rolą sądu w sprawie odwołania w przedmiocie wydania pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, jest zweryfikowanie prawidłowości dokonanej przez organ rentowy interpretacji, a nie dokonywanie interpretacji za organ rentowy. W okolicznościach niniejszej sprawy, ZUS w zaskarżonej decyzji uchylił się od wydania takiej interpretacji, zatem Sąd nie mógł skontrolować prawidłowości interpretacji, gdyż takowa nie została wyartykułowana (pkt 2 wyroku).

O kosztach procesu orzeczono w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.) w zw. z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1667), mając na uwadze charakter sprawy i nakład pracy pełnomocnika organu rentowego (pkt 3 wyroku).

(-) Mirosław Major