Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 października 2019r.

Sąd Okręgowy w Koninie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Agata Wilczewska

Sędziowie: Sędzia SO Waldemar Cytrowski

Sędzia SO Anna Klimas

Protokolant: sekr. sąd. Milena Biegniewska

przy udziale A. W. (1) Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Turku

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2019r.

sprawy Z. R.

skazanego z art.286§1k.k. i innych

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę skazanego

od wyroku łącznego Sądu Rejonowego w Turku

z dnia 12 czerwca 2019r. sygn. akt II K2/19

I.  Zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, iż:

- na podstawie art.85§1i2k.k. w zw. z art.86§1i4k.k. i art.91§2k.k. łączy kary pozbawienia wolności orzeczone wobec skazanego prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Turku z dnia 9.06.08r. w sprawie o sygn. akt IIK49/08, prawomocnym wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Skierniewicach z dnia 31.07.18r. w sprawie o sygn. akt IIK339/18 oraz prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Turku z dnia 13.09.19r. w sprawie o sygn. akt IIK482/18 (którym orzeczono wobec skazanego karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, za przestępstwo z art.284§2k.k. w zw. z art.64§1k.k.) i jako karę łączną wymierza mu karę 5 (pięciu) lat pozbawienia wolności, na poczet której zalicza skazanemu okres wykonywania kary pozbawienia wolności
w sprawie o sygn. akt IIK339/18 od 30.01.17r. godz. 8.00 do 26.01.18r. godz.8.00 oraz w sprawie o sygn. akt IIK49/08 od 26.01.18r. godz.8.00;

- na podstawie art.85§1i2k.k. w zw. z art.86§1i3k.k. łączy kary ograniczenia wolności orzeczone wobec skazanego prawomocnym wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie w sprawie
o sygn. akt VIIIK175/18 oraz prawomocnym wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w Turku w sprawie o sygn. akt IIK568/18 i jako karę łączną wymierza mu karę 1 (jednego) roku ograniczenia wonności zobowiązując go do wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne
w wymiarze 40 (czterdziestu) godzin w stosunku miesięcznym.

II.  Utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok w pozostałej części.

III.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. G. kwotę 147,60zł (w tym VAT) tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

IV.  Zwalnia skazanego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa wydatków za postępowanie odwoławcze.

Anna Klimas Agata Wilczewska Waldemar Cytrowski

Sygn. akt II Ka 266/19

UZASADNIENIE

Wyrokiem łącznym z dnia 12 czerwca 2019r., Sąd Rejonowy w Turku w sprawie
o sygn. akt II K 2/19 na podstawie art. 85 § 1 i § 2 k.k., art. 86 § 1 k.k. oraz art. 91 § 2 k.k. połączył skazanemu Z. R. kary pozbawienia wolności:

- orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie
z dnia 23.06.2018r. w sprawie o sygn. akt VIII K 175/18 za przestępstwo
z art. 284 § 2 k.k. karę 12 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 40 godzin w stosunku miesięcznym, orzeczono obowiązek naprawienia szkody w części poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego kwoty 13.000 złotych;

- orzeczoną wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Skierniewicach z dnia 31.07.2018r. w sprawie o sygn. akt II K 339/18 karę łączną pozbawienia wolności
w wymiarze 4 lat i 10 miesięcy, na poczet której zaliczono 100 dni pozbawienia wolności wykonanej w okresie 30.01.2017r. godz. 8:00 do 26.01.2018r. godz. 8:00;

- orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Turku z dnia 04.01.2019r. w sprawie
o sygn. akt II K 568/18 za przestępstwo z art. 270 § 1 k.k. karę 1 roku ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym;

- orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Turku z dnia 09.06.2008r. w sprawie o sygn. akt II K 49/08 za ciąg przestępstw z art. 286 § 1 k.k., art. 297 § 1 k.k., art. 275 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k., art. 297 § 1 k.k., art. 275 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. na karę 2 lat pozbawienia wolności;

i wymierzył skazanemu Z. R. karę łączną pozbawienia wolności
w wymiarze 6 lat, na poczet której zaliczył skazanemu okres wykonywania kary pozbawienia wolności w sprawie o sygn. akt II K 339/18 Sądu Rejonowego
w S. od 30.01.2017r. godz. 8:00 do 26.01.2018r. godz. 8:00 oraz
w sprawie o sygn. akt IIK.49/08 Sądu Rejonowego w Turku od 26.01.2018r. godz. 8:00.

Sąd orzekł, że w pozostałym zakresie wyroki podlegają odrębnemu wykonaniu.

Sąd na podstawie §17 ust. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03.10.2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. G. tytułem kosztów obrony z urzędu kwotę 147,60 złotych, w tym podatek VAT.

Sąd na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił Z. R. od zwrotu Skarbowi Państwa kosztów postępowania o wydanie wyroku łącznego.

Powyższy wyrok zaskarżony został w całości przez obrońcę skazanego, który wyrokowi zarzucił:

1.  naruszenie przepisu postępowania, tj. art. 7 k.p.k., mające wpływ na treść zaskarżonego wyroku poprzez błędne ustalenie w procesie oceny materiału dowodowego – wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego – że przy ścisłym związku podmiotowo – przedmiotowym pomiędzy czynami objętymi wyrokami, podlegającymi łączeniu należy zastosować zasadę asperacji, podczas gdy właściwym było zastosowanie zasady pełnej absorpcji;

2.  rażącą niewspółmierność orzeczonej kary łącznej, gdyż kara ta została wymierzona z pominięciem dyrektyw wymiaru kary oraz nie uwzględnia w należytym stopniu okoliczności dotyczących osoby skazanego, a mających wpływ na obniżenie wymiaru kary łącznej, podczas gdy zachowanie skazanego i jego właściwości osobiste wskazują na zasadność zastosowania zasady pełnej absorbcji.

W oparciu o powyższe zarzuty, obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego

orzeczenia poprzez połączenie kar wymierzonych wyrokami w punktach I-IV wyroku Sądu Rejonowego i orzeczenie kary łącznej z zastosowaniem zasady pełnej absorbcji w wymiarze 4 lat i 10 miesięcy. Jednocześnie obrońca wniósł o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowania przed Sądem II instancji, gdyż nie zostały uiszczone w żadnej części.

Sąd odwoławczy zważył, co następuje.

Apelacja okazała się celowa i doprowadziła do wydania orzeczenia o charakterze reformatoryjnym.

Zgodnie z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 czerwca 2019r.
w sprawie o sygn. P 20/17 art. 87 § 1 k.k. w zakresie, w jakim nakłada na sąd obowiązek połączenia kar pozbawienia wolności i ograniczenia wolności oraz wymierzenia kary łącznej pozbawienia wolności po dokonaniu zamiany kary ograniczenia wolności na karę pozbawienia wolności, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 i art. 175 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wyrok łączny Sądu I instancji zapadł w dniu 12 czerwca 2019r., zatem zaskarżone rozstrzygnięcie winno uwzględniać orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego.

Ponadto wyrokiem z dnia 13 września 2019r. Sąd Rejonowy w Turku uznał Z. R. za winnego popełnienia przestępstwa z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i wymierzył mu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności oraz orzekł obowiązek naprawienia szkody. Wyrok ten uprawomocnił się 21.09.19r.

Powyższe okoliczności skutkowały koniecznością zmiany orzeczenia w zakresie wymiaru kary łącznej.

Sąd odwoławczy na podstawie art. 85 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 86 § 1 i 4 k.k. i art. 91 § 2 k.k. połączył kary pozbawienia wolności orzeczone wobec skazanego prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Turku z dnia 9.06.08r. w sprawie o sygn. akt II K 49/08, prawomocnym wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Skierniewicach z dnia 31.07.18r. w sprawie o sygn. akt II K 339/18 oraz prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Turku z dnia 13.09.19r. w sprawie o sygn. akt II K 482/18 i jako karę łączną wymierzył skazanemu mu karę 5 lat pozbawienia wolności, na poczet której zaliczył skazanemu okres wykonywania kary pozbawienia wolności
w sprawie o sygn. akt II K 339/18 od 30.01.17r. godz. 8.00 do 26.01.18r. godz.8.00 oraz w sprawie o sygn. akt II K 49/08 od 26.01.18r. godz.8.00.

Jednocześnie Sąd na podstawie art. 85 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 86 § 1 i 3k.k. połączył kary ograniczenia wolności orzeczone wobec skazanego prawomocnym wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie w sprawie o sygn. akt VIII K 175/18 oraz prawomocnym wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w Turku w sprawie o sygn. akt II K 568/18 i jako karę łączną wymierzył mu karę 1 roku ograniczenia wolności, zobowiązując go do wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 40 godzin w stosunku miesięcznym.

Orzekając karę łączną, sąd bierze pod uwagę przede wszystkim cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego oraz potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, jednakże określenie „przede wszystkim” oznacza, że jest to katalog otwarty, a wymiar kary łącznej winien być określany także relacjami podmiotowo – przedmiotowymi zachodzącymi pomiędzy prawomocnie orzeczonymi czynami. Przez te relacje należy rozumieć podobieństwo rodzajowe zbiegających się przestępstw, motywację czy czas
i miejsce popełnienia każdego z nich. Zgodnie z art. 86 § 1 i art. 86 § 4 k.k., sąd wymierza karę łączną w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy, nie przekraczając kary 20 lat pozbawienia wolności, co znajduje odpowiednie zastosowanie, gdy podstawą nowej kary łącznej są wcześniej orzeczone kary łączne. Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 30 czerwca 2016, sygn. akt II AKa 93/16, kara łączna powinna być postrzegana jako swoiste podsumowanie działalności przestępczej sprawcy. Stanowi ona wyraz potępienia w stosunku do postępowania sprawcy, jak również podkreśla nieopłacalność przestępczej działalności. Z drugiej strony, orzeczona kara łączna powinna być niezbędna dla osiągnięcia celów indywidualnego oddziaływania.

W procesie orzekania kary łącznej sąd powinien opierać się na dyrektywach określonych w art. 85a k.k., jednakże wspartych na dyrektywach pomocniczych, tak aby możliwa stała się odpowiedź na pytanie czy w danym przypadku zachodzą okoliczności, które przemawiają za zsumowaniem dolegliwości, czy też przeciwnie w imię racjonalizacji karania, wskazują na konieczność pochłonięcia części kar. Stosowanie zatem kumulacji albo absorpcji, jako że są to rozwiązania skrajne, wymaga istnienia szczególnych przesłanek przemawiających za jednym albo drugim rozstrzygnięciem. Mając na uwadze powyższe, Sąd odwoławczy wymierzył skazanemu kary łączne
w wymiarze 5 lat pozbawienia wolności oraz 1 roku ograniczenia wolności, zobowiązując go do wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społecznej w wymiarze 40 godzin w stosunku miesięcznym. Sąd odwoławczy uznał, iż w sprawie nie zachodzą przesłanki do zastosowania zasady absorpcji, bowiem skazany był uprzednio kilkukrotnie karany, co uzasadnia twierdzenie, iż skazany przedstawia swoim zachowaniem lekceważącą postawę wobec porządku prawnego. Wymierzona przez Sąd odwoławczy kara łączna jest właściwa, celowa z punktu widzenia prewencji ogólnej
i indywidualnej oraz kompensacji, jak również będzie miała charakter wychowawczy
i odpowie na potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Sąd odwoławczy przy wymiarze kary łącznej wziął pod uwagę wielość czynów, wpływającą na ocenę sprawcy, która jest istotnym czynnikiem prognostycznym, rodzaj naruszonych dóbr oraz uwzględnił też relacje czasowe zachodzące między przestępstwami.

Sąd odwoławczy miał też na uwadze fakt, że apelacja w niniejszej sprawie wniesiona została jedynie na korzyść skazanego, jednak zdaniem Sądu możliwe było objecie wyrokiem łącznym również skazania w sprawie IIK 482/18, które nie zostało objęte zaskarżonym wyrokiem, gdyż pozwalało to i tak na orzeczenie kar łącznych wobec skazanego, które nie są mniej korzystnym rozstrzygnięciem niż kara łączna orzeczona przez Sąd I instancji. (Patrz uchwała składu siedmiu sędziów SN z 28.06.18r. sprawie IKZP3/18).

Uwzględnienie wniosku obrońcy, by skazanemu wymierzyć karę łączną
w wymiarze 4 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności, w oparciu o zasadę absorpcji,
w ocenie Sądu odwoławczego w przedmiotowej sprawie pozostawałoby w sprzeczności z funkcją prewencyjną oddziaływania kary, w konsekwencji czego funkcje prewencji indywidualnej i ogólnej kary nie zostałyby wówczas spełnione. Sąd odwoławczy stoi na stanowisku, iż jakkolwiek przy wymiarze kary łącznej dopuszczalne jest stosowanie zarówno zasady pełnej kumulacji jak i zasady pełnej absorpcji, to jednak rozstrzygnięcia te są skrajne i winny znajdować zastosowanie jedynie w sytuacjach wyjątkowych,
a takie nietypowe okoliczności nie ujawniły się w przedmiotowej sprawie.

Wobec powyższego, uznać należy, iż kara łączna 5 lat pozbawienia wolności oraz kara łączna 1 roku ograniczenia wolności w pełni oddaje zawartość kryminalną czynów, jakich dopuścił się skazany, nie jest karą zbyt surową i spełnia cele prewencyjne.

Z przedstawionych wyżej względów, Sąd odwoławczy na podstawie art. 437 § 1 i § 2 k.p.k. zmienił zaskarżony wyrok, w sposób opisany w pkt I wyroku.

W pozostałym zakresie, Sąd odwoławczy nie znajdując uchybień określonych
w art. 439 k.p.k. lub art. 440 k.p.k., podlegających uwzględnieniu z urzędu
i powodujących konieczność dalszej zmiany bądź uchylenia zaskarżonego rozstrzygnięcia, w pkt. II wyroku w pozostałej części utrzymał w mocy rozstrzygnięcie Sądu I instancji.

W pkt III wyroku Sąd na podstawie § 4 ust. 1 i 3, § 17 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata
z urzędu (Dz. U. z 2016 r., poz. 1714), zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. G. kwotę 147,60zł (w tym VAT) tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

W ostatnim punkcie wyroku Sąd odwoławczy na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił skazanego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa wydatków za postępowanie odwoławcze.

Anna Klimas Agata Wilczewska Waldemar Cytrowski