Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 czerwca 2018 roku

Sąd Rejonowy w Gliwicach Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSR Joanna Zachorowska

Protokolant: Barbara Podstawek

po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2018 roku w Gliwicach

na rozprawie sprawy z powództwa J. P.

przeciwko (...)Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

1.  powództwo oddala;

2.  nie obciąża powoda zwrotem kosztów procesu pozwanej;

3.  przyznaje pełnomocnikowi powoda adwokatowi M. P. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gliwicach kwotę 2 952 zł (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt dwa złote), w tym kwotę 552 zł (pięćset pięćdziesiąt dwa złote) tytułem podatku VAT z racji reprezentowania powoda z urzędu w niniejszym postępowaniu.

SSR Joanna Zachorowska
Sygn. akt I C 1288/16

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym do tut. Sądu dnia 24 sierpnia 2016 r., sprecyzowanym pismem z dnia 12 września 2016 r., powód J. P. zażądał zasądzenia od pozwanej (...)S.A. kwoty w wysokości 14 724,20 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 12 listopada 2015 r. Uzasadniając swoje stanowisko powód wskazał, że bezprawne kroki i działania wobec niego w przedmiocie wyłudzenia kwoty pieniężnej w wysokości 1 516,16 zł ujęte zostały w zawiadomieniu z dnia 02 sierpnia 2008 r. Powyższa okoliczność zaistniała w wyniku niekompetencji bądź niedopełnienia obowiązków służbowych pracownika pozwanej. Powód wskazał, że nie zawierał jakiejkolwiek umowy z pozwaną, co więcej w postępowaniu prowadzonym przez Prokuraturę biegły grafolog jednoznacznie stwierdził, że podpis nie należy do powoda. W ocenie powoda pozwana bezprawnie żąda od niego należności za usługę, jednakże powód nie korzystał z usług świadczonych przez pozwaną oraz nie zawierał z nią jakiejkolwiek umowy, co wielokrotnie było przez powoda wyjaśniane, co więcej we wskazanym przez pozwaną okresie powód przebywał z Zakładzie Karnym.

Postanowieniem z dnia 27.12.2016 r. powód został zwolniony od kosztów sądowych w całości oraz ustanowiono dla niego pełnomocnika z urzędu. J. P. oświadczył, że decyzją z dnia 03 czerwca 2016 r. został mu przyznany status bezrobotnego. Podejmuje dorywcze prace, za co otrzymuje wynagrodzenie w granicach 600,00 zł – 700,00 zł miesięcznie.

W odpowiedzi pozwana wniosła o odrzucenie pozwu, albowiem droga sądowa jest niedopuszczalna, ewentualnie o oddalenie powództwa. Nadto pozwana wniosła o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Uzasadniając swoje stanowisko pozwana wskazała, że w przedmiotowej sprawie powód zobowiązany był do uiszczania zaległego abonamentu RTV na podstawie tytułu wykonawczego egzekwowanego w drodze administracyjnej. J. P. nie wyczerpał przysługującego mu prawa złożenia zarzutów w ramach tego postępowania. W wyniku przeprowadzonej przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w G. egzekucji administracyjnej na podstawie tytułu wykonawczego nr (...)- (...) została wyegzekwowana jedynie kwota 111,80 zł. Wobec powyższego żądanie przez powoda od pozwanej zapłaty kwoty 1 516,16 zł nie znajduje przesłanek cywilno – prawnych, co winno skutkować odrzuceniem pozwu.

Z ostrożności procesowej pozwana zażądała oddalenia powództwa jako bezzasadnego. Pozwana wskazała, że kwestionuje opinię biegłego z zakresu kryminalistycznych badań dokumentów, wykonaną na potrzeby postępowania prowadzonego przez Policję w G. pod sygn. akt RSD 400/16, która nie przesądza o charakterze pisma w podpisie wniosku o rejestrację odbiorników. Powołała się na treść art. 2 ust. 1 i 2 ustawy abonamentowej, zgodnie z którą na posiadaczu zarejestrowanego odbiornika ciąży ustawowy obowiązek uiszczenia abonamentu, powstający z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu rejestracji odbiornika. Kontrolę z wywiązywania się z obowiązku rejestracji odbiorników i uiszczania abonamentu sprawuje Poczta Polska, a nadzór nad jej działaniami sprawuje minister do spraw łączności. Powód zgodnie z obowiązującymi przepisami otrzymał upomnienie w sprawie zaległości w zapłacie abonamentu RTV. Wobec zadłużenia pozwana wszczęła postępowanie egzekucyjne w celu przymusowego ściągnięcia należności w trybie egzekucji administracyjnej. Naczelnik Urzędu Skarbowego w G. otrzymał tytuł wykonawczy i skutecznie go doręczył powodowi. W takiej sytuacji powodowi przysługiwało zgłoszenie zarzutów na prowadzenie postępowania egzekucyjnego w terminie 7 dni od dnia doręczenia mu tytułu wykonawczego. W ocenie pozwanej powód nie wyczerpał drogi przewidzianej dla tego typu spraw związanych z zapłatą abonamentu. Pozwana wskazała, że jej działania były umocowanie w przepisach i w swej istocie nie mogły stanowić nękania powoda, który w efekcie wyrejestrował odbiornik RTV dopiero w dniu 22 lutego 2016 r.

W piśmie procesowym z dnia 08 grudnia 2017 r. (data nadania) pełnomocnik powoda podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie oraz wskazał, że pozwana (...)S.A. prowadziła w stosunku do niego postępowanie windykacyjne do kwoty 1 516,16 zł. Powód wielokrotnie informował pozwaną, że żądanie to pozostaje bezzasadne, bowiem nie zawarł on z pozwaną jakiejkolwiek umowy mogącej stanowić podstawę do żądania dochodzonej przez pozwaną kwoty. Pełnomocnik powoda podkreślił, że dokument zatytułowany „Wniosek o rejestrację odbiornika telefonicznego” nie został przez powoda podpisany. W zakresie podrobienia podpisu pod wskazanym wnioskiem toczyło się postępowanie przygotowawcze prowadzone przez Prokuraturę Rejonową G. – Wschód w G. (sygn. akt RSD 400/16) w którym ustalono, że podpis nie został wykonany przez powoda.

Na rozprawie w dniu 21 lutego 2018 r. powód wskazał, że dochodzi roszczenia w wysokości 14 724,20 zł wraz z odsetkami ustawowymi tytułem naruszenia jego dóbr osobistych - czci i dobrego imienia. Jest nękany przez Pocztę Polską od 10 lat.

Postanowieniem z dnia 21 lutego 2018 r. Sąd odmówił odrzucenia pozwu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

W dniu 12 kwietnia 2001 r. na podstawie przydziału lokalu mieszkalnego nr (...) w oparciu o uchwałę zarządu nr 01/01/98 z dnia 14 stycznia 1998 r. przydzielono J. P. lokal mieszkalny na warunkach lokatorskiego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego położony w budynku wielorodzinnym w G. przy ul. (...) nr 24, składający się z 3 pokoi i kuchni o powierzchni użytkowej 53,69 m ².

/okoliczności bezsporne, a nadto: przydział lokalu mieszkalnego nr (...)// (...) (k. 8)/

Dnia 29 września 2007 r. wniesiono o rejestrację odbiornika radiofonicznego w mieszkaniu położonym w G. przy ul. (...). Jako wnioskodawcę wskazano J. P.. Na wniosku widniał podpis (...). W związku z wnioskiem z dnia 29 września 2007 r. dokonano rejestracji odbiornika RTV na numer książeczki radiofonicznej (...). Opłaty abonamentowe wpływały na książeczkę radiofoniczną do czerwca 2008 r. Pismem z dnia 10 września 2008 r. pozwana zawiadomiła powoda o nadaniu indywidualnego numeru identyfikacyjnego użytkownikowi odbiorników.

Pozwana naliczała opłaty w tytułu korzystania z abonamentu RTV. Zawiadomieniem z dnia 12 czerwca 2009 r. kierowanym do J. P. Poczta Polska S.A. poinformowała o zadłużeniu wynoszącym na dzień 04 maja 2009 r. 153,00 zł.

W pismach kierowanych do pozwanej powód podkreślał, że nie wnosił o rejestrację odbiorników RTV w mieszkaniu położonym w G. przy ul. (...).

Upomnieniem nr UP (...) z dnia 12 listopada 2015 r. pozwana wezwała powoda do zapłaty należności w łącznej wysokości 1 472,42 zł, w tym 1 302,20 zł tytułem wpłaty z tytułu abonamentu RTV, 11,60 zł tytułem kosztów upomnienia, 158,62 zł tytułem odsetek podatkowych. W odpowiedzi na powyższe powód oświadczył, że nie dokonywał zgłoszenia rejestracji odbiorników.

Wnioskiem z dnia 20 czerwca 2016 r. kierowanym do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w G. pozwana wniosła o wszczęcie postępowania egzekucyjnego w administracji przeciwko J. P. celem wyegzekwowania na rzecz pozwanej zobowiązania z tytułu zaległych opłat abonamentu RTV. Dnia 20 czerwca 2016 r. Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w G. wydał przeciwko dłużnikowi tytuł wykonawczy (...)- (...) na rzecz wierzyciela -(...)S.A. z siedzibą w B.. Tytuł ten obejmował zaległość z racji opłaty abonamentowej za okres od stycznia 2011 r. do października 2015 r. Dnia 02 sierpnia 2016 r. wystawiono zawiadomienie o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego i wkładu oszczędnościowego J. P., prowadzonego przez Bank (...) S.A. Odpis tytułu wykonawczego doręczono powodowi wraz z zawiadomieniem o zajęciu dnia 10 sierpnia 2016 roku. J. P. nie złożył zarzutu w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej. Na odpisie tytułu wykonawczego widniało pouczenie o przysługującym zobowiązanemu w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia prawie zgłoszenia do organu egzekucyjnego zarzutów w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej.

Zawiadomieniem z dnia 18 kwietnia 2017 r. nr (...) - (...).711.2. (...).2017.I dokonano zajęcia wierzytelności w postaci nadpłaty PIT (...), w wyniku którego wyegzekwowano kwotę 206,00 zł. Na tę czynność egzekucyjną powód wniósł skargę do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w G.. Skarga została oddalona.

/dowody: zawiadomienie z dnia 02.08.2016 r. (k. 23), tytuł wykonawczy z 20.06.2016 r. (k. 24-26), upomnienie z 12.11.2015 r. (k. 37), pismo powoda z 23.11.2015 r. (k. 38), kserokopia wniosku z dnia 29.09.2007 r. (k. 40), zawiadomienie z 10.09.2008 r. (k. 41), wniosek z 20.06.2016 r. (k. 101), pismo z 14.06.2017 r. (k. 118), postanowienie z 14.06.2017 r. (k. 119-120), pismo powoda z 11.05.2017 r. (k. 121-122), zawiadomienie z 18.04.2017 r. (k. 123-124), przesłuchanie powoda J. P. (k. 126-126v), uzupełniające przesłuchanie powoda J. P. (k. 144-144v), pismo pozwanej z 25.04.2018 r. (k. 139)/

Dnia 22 lutego 2016 r. powód dokonał wyrejestrowania odbiorników RTV w lokalu położonym w G. przy ul. (...).

/dowody: zgłoszenie z 22.02.2016 r. (k. 44)/

Decyzją z dnia 16 marca 2016 r. Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji nr U./MJ/Nr (...) umorzono postępowanie administracyjne w sprawie umorzenia zaległości w płatności opłat abonamentowych wraz z odsetkami za zwłokę w ich uiszczaniu za okres do marca 2009 r., gdyż zaległości te uległy przedawnieniu.

/dowody: decyzja z 16.03.2016 r. (k. 48)/

Pismem z dnia 05 kwietnia 2016 r. kierowanym do Prokuratury Rejonowej G. – Wschód w G. J. P. zawiadomił o możliwości popełnienia przestępstwa przez (...)S.A. w postaci wyłudzenia kwoty 1 472,42 zł wskazując, że nie zawierał jakiejkolwiek umowy z(...)S.A. oraz nie rejestrował jakiegokolwiek odbiornika RTV w 2007 r. oraz w 2010 roku. Postępowanie w przedmiocie naniesienia podrobionego podpisu J. P., przerobienia wniosku o rejestrację odbiornika radiofonicznego i telewizyjnego toczyło się przed Komisariatem Policji III w G. pod sygn. akt RSD 400/16 i nadzorowane było przez prokuraturę Rejonową G. – Wschód w G. (PR. 2 Ds. 336.2016). Postanowieniem z dnia 19 maja 2016 r. Prokuratora Prokuratury Rejonowej G. – Wschód w G. zasięgnięto opinii biegłego sądowego z zakresu kryminalistycznych badań pisma ręcznego i ekspertyzy dokumentów w celu stwierdzenia, czy podpis o treści (...) złożony pod wnioskiem o rejestrację odbiornika RTV z dnia 29 września 2009 r. został złożony przez tę samą osobę, która sporządziła ww. pismo i czy autorem pisma/podpisu jest J. P.. W opinii z dnia 06 czerwca 2016 r. biegły stwierdził, że J. P. nie jest wykonawcą zapisów w funkcji wypełnień oraz zapisu (...) w funkcji podpisu. Postanowieniem z dnia 14 czerwca 2016 r. umorzono dochodzenie z uwagi na niewykrycie sprawcy. Odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem powód odebrał w dniu 27.6.2016 roku.

/dowody: zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa (k. 29-30), akta PR 2 Ds. 336.2016, postanowienie z 14.06.2016 r. (k. 27), zawiadomienie z 19.04.2016 r. (k. 28)/

Sąd zważył, co następuje

Powództwo jako bezzasadne podlegało oddaleniu.

W przedmiotowej sprawie powód, po ostatecznym sprecyzowaniu pozwu wniósł o zasądzenie od pozwanej kwoty 14 724,40 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w postaci czci i dobrego imienia poprzez bezprawne działanie pozwanej polegające na nieuzasadnionym obciążaniu powoda opłatami z tytułu abonamentu RTV w sytuacji, w której nie wnosił on o rejestrację odbiornika radiofonicznego w mieszkaniu położonym w G. przy ul. (...).

W pierwszej kolejności Sąd wskazuje, że przykładowy katalog dóbr osobistych podlegających ochronie prawnej wymienia art. 23 k.c. I tak jako dobra osobiste człowieka wskazuje w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnicę korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukową, artystyczną, wynalazczą i racjonalizatorską. Zakres ochrony dóbr osobistych wskazuje przepis art. 24 k.c. stanowiąc, że ten czyje dobro zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, żeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Przesłankami odpowiedzialności z art. 24 k.c. jest istnienie dobra osobistego, jego naruszenie lub zagrożenie naruszenia oraz bezprawność działania sprawcy. Rzeczą poszkodowanego jest wykazanie istnienia dwóch pierwszych przesłanek. Poszkodowany musi wykazać, w jakich swoich odczuciach czy dobrach osobistych został dotknięty zachowaniem się sprawcy oraz na czym polega naruszenie tej jego sfery przeżyć. Z kolei poszkodowany nie ma obowiązku wykazywania bezprawności działania sprawcy, gdyż w przepisie art. 24 §1 k.c. ustanowione zostało domniemanie bezprawności naruszenia dobra osobistego.

Na podstawie art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

Powód powinien wskazać, jakie dobra osobiste zostały naruszone. Do oceny Sądu pozostaje, czy dobro to jest dobrem osobistym w rozumieniu art. 23 k.c. oraz czy rzeczywiście zostało naruszone przez określone działanie strony pozwanej. W razie pozytywnego przesądzenia tych kwestii, konieczne jest podjęcie dalszych badań, w tym co do bezprawności działania, objętej domniemaniem prawnym, które powinna obalić pozwana.

Powód wskazywał, że wielokrotnie informował pozwaną, że nie wnosił o rejestrację odbiorników RTV w mieszkaniu położonym w G. przy ul. (...). Podawał, że podpis widniejący pod wnioskiem nie został przez niego złożony. W sprawie podrobienia wniosku o rejestrację odbiorników toczyło się postępowanie prowadzone przez Komisariat Policji III G. (sygn. akt RDS. 400/16), nadzorowane przez Prokuraturę Rejonową G. – Wschód w G. (PR 2 Ds 336.2016). Postanowieniem z dnia 19 maja 2016 r. Prokuratora Prokuratury Rejonowej G. – Wschód w G. zasięgnięto opinii biegłego sądowego z zakresu kryminalistycznych badań pisma ręcznego i ekspertyzy dokumentów w celu stwierdzenia, czy podpis o treści (...) złożony pod wnioskiem o rejestrację odbiornika RTV z dnia 29 września 2009 r. został złożony przez tę samą osobę, która sporządziła ww. pismo i czy autorem pisma/podpisu jest J. P.. W opinii z dnia 06 czerwca 2016 r. biegły stwierdził, że J. P. nie jest wykonawcą zapisów w funkcji wypełnień oraz zapisu (...) w funkcji podpisu.

Przy założeniu, że ekspertyza złożona w postępowaniu karnym jest wiarygodna, działania Poczty Polskiej S.A. mogły prowadzić do naruszenia dóbr osobistych powoda w postaci czci i dobrego imienia. Działania te nie miały jednak znamion bezprawności.

Bezprawność działania należy oceniać w kategoriach obiektywnych, jako sprzeczność zachowania z normami prawa lub zasadami współżycia społecznego. Bezprawność działania nie jest równoznaczna z winą sprawcy naruszenia i jest niezależna nawet od świadomości sprawcy, iż dopuszcza się naruszenia czyjegoś dobra osobistego. W przedmiotowej sprawie pozwana, na mocy art. 5 ust. 1, art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych była podmiotem odpowiedzialnym za rejestrację odbiorników RTV, pobieranie opłat abonamentowych oraz kontrolę wykonywania obowiązku rejestracji odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych oraz obowiązku uiszczania opłaty abonamentowej. Art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych stanowi, że kontrolę wykonywania obowiązku rejestracji odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych oraz obowiązku uiszczania opłaty abonamentowej prowadzi operator wyznaczony w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe. Ust. 2 stanowi, że nadzór nad wykonywaniem kontroli obowiązku rejestracji odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych oraz obowiązku pobierania opłaty abonamentowej sprawuje minister właściwy do spraw łączności. Natomiast zgodnie z ust. 3. do opłat abonamentowych oraz do opłaty, o której mowa w art. 5 ust. 3, stosuje się przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w zakresie egzekucji obowiązków o charakterze pieniężnym.

Zgodnie z art. 33 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji podstawą zarzutu w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej może być wykonanie lub umorzenie w całości albo w części obowiązku, przedawnienie, wygaśnięcie albo nieistnienie obowiązku.

Z zebranego przez Sąd materiału dowodowego wynikało, że wnioskiem z dnia 20 czerwca 2016 r. kierowanym do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w G. pozwana wniosła o wszczęcie postępowania egzekucyjnego w administracji przeciwko J. P., celem wyegzekwowania na rzecz pozwanej zobowiązania z tytułu zaległych opłat abonamentu RTV. Dnia 20 czerwca 2016 r. Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w G. wydał przeciwko dłużnikowi J. P. tytuł wykonawczy (...)- (...) na rzecz wierzyciela (...)S.A. z siedzibą w B.. Tytuł ten obejmował zaległość z tytułu opłaty abonamentowej za okres od stycznia 2011 r. do października 2015 r. Dnia 02 sierpnia 2016 r. wystawiono zawiadomienie o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego i wkładu oszczędnościowego J. P., prowadzonego przez Bank (...) S.A. Odpis tytułu wykonawczego doręczono J. wraz z zawiadomieniem o zajęciu dnia 10 sierpnia 2016 r. Powodowi przysługiwało prawo do wniesienia zarzutów na prowadzenie postępowania egzekucyjnego w terminie 7 dni od dnia doręczenia powodowi tytułu wykonawczego. Powód nie zgłosił zarzutu, mimo że w dniu 10 sierpnia 2016 r. posiadał wiedzę o treści opinii grafologicznej (odebrał postanowienie o umorzeniu dochodzenia wraz z uzasadnieniem w dniu 27.6.2016 roku). Zatem działania podjęte przez pozwaną znajdowały oparcie w powszechnie obowiązujących przepisach i nie można było temu działaniu przypisać cech bezprawności.

Wobec braku warunku sine qua non zaistnienia odpowiedzialności za naruszenie dóbr osobistych powództwo Sąd oddalił.

O kosztach procesu w punkcie 2 wyroku Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c, zgodnie z którym, w wypadkach szczególnie uzasadnionych, sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Sposób skorzystania z art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążania kosztami procesu strony przegrywającej spór. Przepis art. 102 k.p.c. nie konkretyzuje w żaden sposób pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych. Wskazanie w tym przepisie na dopuszczalność odstąpienia od zasady odpowiedzialności za wynik procesu jedynie w wypadkach wyjątkowych („szczególnie uzasadnionych") wyłącza możliwość stosowania wykładni rozszerzającej. Ocena, czy taki wypadek rzeczywiście zachodzi, pozostawiona została uznaniu sądu. Musi ona mieć na względzie całokształt okoliczności sprawy. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z punktu widzenia zasad współżycia społecznego. Kryteria pomocne przy rozstrzyganiu o istnieniu, czy też nieistnieniu przesłanek zastosowania zasady słuszności, wskazane zostały w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego. Do wypadków „szczególnie uzasadnionych” należą zarówno okoliczności związane z przebiegiem procesu, do których zalicza się sytuacje wynikające z charakteru żądania, jego znaczenia dla strony, subiektywne przekonanie strony o zasadności żądania itp., jak również leżące poza procesem. Wchodzi tu w grę sytuacja majątkowa i rodzinna strony (Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 23 sierpnia 2012r., sygn. akt II CZ 93/12). W ocenie Sądu, powód znajduje się w trudnej sytuacji finansowej, decyzją z dnia 03 czerwca 2016 r. został mu przyznany status bezrobotnego. Podejmując dorywcze prace powód otrzymuje wynagrodzenie w granicach 600,00 zł – 700,00 zł miesięcznie. Nadto żądanie pozwu do pewnego etapu procesu nie wydawało się bezpodstawne. Wydana w postępowaniu karnym ekspertyza w dużym stopniu uprawdopodabniała naruszenie czci i dobrego imienia powoda przez Pocztę Polską S.A. (...) pod uwagę powyższe Sąd orzekł jak w punkcie 2 wyroku.

W punkcie trzecim orzeczenia Sąd przyznał od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gliwicach pełnomocnikowi powoda adwokatowi M. P. kwotę 2 952 zł, w tym kwotę 552 zł podatku VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Pozew wniesiono w dniu 24 sierpnia 2016 roku i stąd w zakresie wynagrodzenia pełnomocnika powoda z urzędu zastosowanie znalazły przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2015.1801).

Zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia opłatę ustala się w wysokości co najmniej 1/2 opłaty maksymalnej określonej w rozdziałach 2–4, przy czym nie może ona przekraczać wartości przedmiotu sprawy.

Ust. 2 stanowi, że ustalenie opłaty w wysokości wyższej niż określona w ust. 1, a nieprzekraczającej opłaty maksymalnej następuje z uwzględnieniem stopnia zawiłości sprawy oraz nakładu pracy radcy prawnego, wkładu jego pracy w przyczynienie się do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia sprawy, a w szczególności czasu poświęconego na przygotowanie się do prowadzenia sprawy, liczby stawiennictw w sądzie, w tym na rozprawach i posiedzeniach, czynności podjętych w sprawie, w tym czynności podjętych w celu polubownego rozwiązania sporu, również przed wniesieniem pozwu, wartości przedmiotu sprawy, wkładu pracy radcy prawnego w przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych, jak również do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia istotnych zagadnień prawnych budzących wątpliwości w orzecznictwie i doktrynie, a także trybu i czasu prowadzenia sprawy, obszerności zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego lub biegłych sądowych, dowodu z zeznań świadków, dowodu z dokumentów o znacznym stopniu skomplikowania i obszerności.

Zgodnie z ust. 3 opłatę, o której mowa w ust. 1, podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług wyliczoną według stawki podatku obowiązującej dla tego rodzaju czynności na podstawie przepisów o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z § 8 pkt 5 opłata maksymalna wynosi przy wartości przedmiotu sprawy powyżej 10 000 zł do 50 000 zł – 4800 zł.

Biorąc pod uwagę powyższe regulacje wskazać należy, że należna w niniejszej sprawie opłata tytułem wynagrodzenia pełnomocnika powoda z urzędu winna wynosić ½ opłaty maksymalnej, to jest 2 400 zł, powiększona o podatek od towarów i usług. Sąd nie znalazł podstaw do zastosowania opłaty wyższej niż ½ opłaty maksymalnej. Sprawa nie była zawiła i skomplikowana pod względem prawnym, pełnomocnik z urzędu sporządził dwa pisma procesowe, de facto podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie. Należy podkreślić, że w orzecznictwie powszechny jest pogląd, że jeżeli nakład pracy obrońcy lub pełnomocnika nie jest zdecydowanie ponadprzeciętny, to wynagrodzenie powinno odpowiadać wysokości stawki minimalnej (por. wyrok SA w Krakowie z dnia 31 stycznia 2013 r., II AKa 252/12, LEX nr 1286550; postanowienie NSA z dnia 17 października 2012 r., II FZ 878/12, LEX nr 1244413). Stanowisko to Sąd orzekający w niniejszym postępowaniu w pełni podziela.

SSR Joanna Zachorowska