Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lipca 2019 roku

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Stachurska

Protokolant: sekr. sądowy Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 lipca 2019 roku w Warszawie

sprawy W. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o emeryturę

na skutek odwołania W. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 19 marca 2019 roku, znak:(...)oraz

z dnia 12 kwietnia 2019 roku, znak: (...)

oddala odwołania.

UZASADNIENIE

W dniu 10 kwietnia 2019r. W. S. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 19 marca 2019r., znak: (...) odmawiającej przyznania emerytury.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, że organ rentowy odmówił mu przyznania prawa do emerytury, ponieważ nie udokumentował 15 lat pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Ubezpieczony podkreślił, że przez cały czas pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w L. od dnia 5 września 1975r. do dnia 31 lipca 1992r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace określone w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r., tj. prace montera maszyn budowlanych, maszynisty spycharki oraz montera – mechanika – kierowcy Pogotowia (...). Odnosząc się do powyższego okresu zatrudnienia, rodzaju wykonywanej pracy oraz zajmowanych stanowisk wskazał, że w okresie od dnia 5 września 1975r. do 1979r. formalnie był zatrudniony na stanowisku montera maszyn budowlanych, jednak faktycznie zajmował się obsługą kafara, tj. ciężkiego sprzętu budowlanego, służącego do wbijania pionowych pali w ziemię lub w dno zbiornika wodnego. Stanowisko pracy jakie zajmował figuruje w wykazie A, dziale V pod poz. 3 pkt 3, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. oraz do zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty. Następnie w okresie od 1979r. do 1989r. wykonywał pracę na stanowisku maszynisty spycharek, również wymienioną w dziale V pod tą samą pozycją w zarządzeniu Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983r. W kolejnym okresie, tj. od 1989r. do dnia 31 lipca 1992r. wykonywał pracę na stanowisku montera – mechanika – kierowcy Pogotowia (...), jednak faktycznie zajmował się obsługą samochodu ciężarowego marki S. 29 o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Okres ten również powinien być uwzględniony do stażu pracy w warunkach szczególnych zgodnie z wykazem A, działem VIII pkt 2, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. oraz do zarządzenia z dnia 1 sierpnia 1983r.

Ponadto ubezpieczony wskazał, że w okresie od 1 września 1992r. do 1 września 1993r. był zatrudniony w Zakładzie (...) w O. na stanowiskach operatora koparko-spycharki oraz kierowcy samochodu ciężarowego marki L. o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Stanowiska te zostały wymienione w wykazie A, dziale V pkt 3, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. oraz w wykazie A, dziale V pkt 3.1 i 3 oraz w dziale VIII pkt 2.2., stanowiącym załącznik do zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty. Kolejny okres zatrudnienia ubezpieczonego przypadał od dnia 2 listopada 1993r. do dnia 30 września 1994r. W tym czasie W. S. wykonywał pracę na stanowisku operatora pompy, która była związana z ciągłą obsługą samochodu ciężarowego marki J. o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Praca ta podlega zatem zakwalifikowaniu do stażu pracy w warunkach szczególnych zgodnie z treścią wykazu A, działu VIII pkt 2 oraz działu VIII pkt 2.2. do zarządzenia z dnia 1 sierpnia 1983r. To samo dotyczy kolejnych okresów zatrudnienia ubezpieczonego od dnia 1 października 1994r. do dnia 17 listopada 1997r. w P (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. oraz od dnia 1 grudnia 1997r. do dnia 31 marca 2000r. w Przedsiębiorstwie Handlowo-Usługowym (...) z siedzibą w W.. Odnosząc się do pierwszego okresu zatrudnienia, ubezpieczony wskazał, że był zatrudniony na stanowisku kierowcy-mechanika. Faktycznie jednak wykonywał pracę na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego marki T. o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Z kolei w drugim okresie zatrudnienia świadczył pracę jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. W tym czasie obsługiwał pojazdy takich marek jak T. i V.. Ubezpieczony podał, że praca wykonywana przez niego na w/w stanowiskach została ujęta w wykazie A, dziale VIII pkt 2 i dziale VIII pkt 2.2., stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. oraz do zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983r.

Powołując się na utrwalone orzecznictwo Sądu Najwyższego i sądów powszechnych, ubezpieczony podkreślił, że okoliczności, od których uzależnione jest prawo do emerytury mogą być wykazywane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, w tym także zeznaniami świadków, czy opiniami biegłych. Zaznaczył, że świadectwo pracy oraz świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot je wydający nie jest organem państwowym, ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Dlatego też w ramach postępowania sądowego, Sąd ocenia zarówno zasadność odmowy wydania przez pracodawcę świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, jak i zasadność umieszczenia w świadectwie pracy wzmianki, że pracownik wykonywał pracę w warunkach szczególnych. Na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach bądź w szczególnym charakterze ubezpieczony zawnioskował o przeprowadzenie dowodu z całej dokumentacji dołączonej do akt organu rentowego, jak również o przeprowadzenie dowodu z zeznań wskazanych przez niego świadków. W końcowej części odwołania wskazał również, że spełnia wszystkie ustawowe warunki przyznania mu emerytury w obniżonym wieku, tj. osiągnął wiek 60 lat, jak również na dzień 1 stycznia 1999r. udowodnił 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, z czego ponad 23 lata stanowi jego staż pracy w warunkach szczególnych. Ponadto w dniu 5 kwietnia 2019r. złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa. W związku z tym wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do dochodzonego świadczenia od dnia 1 marca 2019r. oraz o zasądzenie od organu rentowego na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (odwołanie z dnia 8 kwietnia 2019r., k. 3-10 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 30 kwietnia 2019r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Uzasadniając swe stanowisko organ rentowy zacytował art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2019r., poz. 39 ze zm.) oraz odwołał się do przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r., Nr 8, poz. 43 ze zm.). Następnie wskazał, że ubezpieczony W. S. nie udokumentował 15 lat pracy w szczególnych warunkach na dzień 1 stycznia 1999r. Organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonemu okresu zatrudnienia od dnia 5 września 1975r. do dnia 31 lipca 1992r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) w L. z uwagi na brak świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze sporządzonego zgodnie z przepisami rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r. Organ rentowy nadmienił także, że w dniu 5 kwietnia 2019r. ubezpieczony wniósł o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochody budżetu państwa. W związku z tym w dniu 12 kwietnia 2019r. została wydana kolejna decyzja o odmowie prawa do emerytury z uwagi na niespełnienie na dzień 1 stycznia 1999r. warunku legitymowania się co najmniej 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych (odpowiedź na odwołanie z dnia 30 kwietnia 2019r., k. 19 a.s.).

W piśmie procesowym z dnia 4 czerwca 2019r. ubezpieczony W. S. rozszerzył odwołanie na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z dnia 12 kwietnia 2019r., znak: (...) (pismo procesowe z dnia 4 czerwca 2019r., k. 49 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W. S., ur. (...), jest z zawodu mechanikiem – kierowcą pojazdów samochodowych. W okresie od dnia 1 września 1972r. do dnia 19 czerwca 1975r. był uczniem praktycznej nauki zawodu. Szkoła, do której uczęszczał, była szkołą przyzakładową i mieściła się na tym samym terenie co zakład pracy. Pracę w ramach praktyki zawodowej wykonywał w IV Oddziale Zaplecza (...) Przedsiębiorstwa (...) z siedzibą w W.. Za tę pracę otrzymywał wynagrodzenie określone według IV grupy zaszeregowania ze stawką godzinową w wysokości 9,00 zł, które zostało mu wypłacone według listy płac w zakładzie pracy. Powyższy stosunek pracy został rozwiązany w dniu 19 czerwca 1975r. na prośbę pracownika (świadectwo pracy z dnia 18 czerwca 1975r., k. 6, tom I a.r., życiorys i kwestionariusz osobowy – dokumentacja zgromadzona w aktach osobowych odwołującego).

W dniu 3 września 1975r. odwołujący złożył podanie o pracę na stanowisku kierowcy w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...)-Kanalizacyjnego (...) w W.. Powyższe Przedsiębiorstwo zajmowało się produkcją materiałów budowlano-montażowych, budową zbiorników, stopni i elektrowni wodnych, ujęć i stacji uzdatniania wody, oczyszczalni i przepompowni ścieków, sieci kanalizacyjnych, wodociągowych i ciepłowniczych, a także prowadzeniem prac budowlano-montażowych i świadczeniem usług w zakresie zaopatrzenia materiałowego, naprawy sprzętu oraz taboru transportowego, instruktażu i pomocy technicznej na rzecz spółdzielni mieszkaniowych i budowlanych. W 1976r. Przedsiębiorstwo Budownictwa (...)-Kanalizacyjnego (...) w W. zostało przekształcone w (...) Przedsiębiorstwie (...) w L.. Podpisując w dniu 5 września 1975r. umowę o pracę na okres wstępny, tj. do dnia 4 września 1976r., odwołującemu zostało powierzone stanowisko montera maszyn i urządzeń. Jako termin rozpoczęcia pracy wskazano 5 września 1975r. Po upływie okresu wstępnego strony kontynuowały współpracę do dnia 31 lipca 1992r. (podanie z dnia 3 września 1975r., przyjęcie do pracy z dnia 5 września 1975r. – dokumentacja zgromadzona w aktach osobowych odwołującego, świadectwo pracy z dnia 31 lipca 1992r. – nienumerowana dokumentacja zgromadzona w tomie II a.r.).

W trakcie powyższego okresu zatrudnienia, tj. od dnia 5 września 1975r. do dnia 6 listopada 1979r. ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku montera maszyn i urządzeń. Do jego obowiązków na tym stanowisku pracy należała naprawa sprzętu budowlanego oraz usuwanie usterek technicznych i nagłych awarii, wymagających niezwłocznej interwencji. Ze względu na gabaryty sprzętu budowlanego, naprawy techniczne tego sprzętu wykonywane były na budowach, gdzie uszkodzony sprzęt pracował. W okresie od dnia 12 kwietnia 1976r. do dnia 17 kwietnia 1976r. ubezpieczony został przeszkolony w zakresie obsługi ciężkich maszyn budowalnych, tj. kafarów KB-6, pod względem budowy i działania poszczególnych zespołów, w tym budowy układu hydraulicznego, praktycznej obsługi silnika kafarowego, jak również próby i konserwacji pozostałych zespołów. Powyższy kurs obejmował 8 godzin wykładowych i 33 godziny ćwiczeń praktycznych i został przeprowadzony przez Zakłady (...) w S.. Po ukończeniu specjalnego kursu przyuczającego, wymaganego do obsługi tego rodzaju sprzętu budowlanego, w okresie od dnia 17 kwietnia 1976r. do dnia 24 października 1977r. ubezpieczonemu powierzono m.in. obowiązki operatora kafara KB-6, tj. urządzenia budowlanego wykorzystywanego podczas palowania grząskiego lub niedostatecznie stabilnego gruntu także w budowach nawodnych. Jako operator kafara KB-6 ubezpieczony wykonywał prace polegające na przygotowywaniu odpowiednich wykopów pod instalacje ziemne oraz na wbijaniu w ziemię 12-16-metrowych stalowych szalunków w postaci pali, płyt i larsenów w celu zapobiegnięcia obsypywaniu się ziemi oraz 6-metrowych grodzic, stanowiących techniczne konstrukcje oporowe i szczelne obudowy głębokich wykopów zabezpieczające uskoki terenu o głębokości do kilkunastu metrów. K. był wykorzystywany przede wszystkim tam, gdzie nie można było zrobić wykopu szerokoprzestrzennego. Ubezpieczony pracował na terenie różnych budów w W. oraz jej okolicach, na które był wysyłany przez pracodawcę w celu wykonania powyższych robót. Z reguły obsługiwał wyłącznie jednego rodzaju sprzęt, który był do niego indywidualnie przypisany i powierzony mu na tzw. stan. Zdarzało się jednak, że zamiennie, w razie zaistnienia takiej potrzeby, ubezpieczony obsługiwał też spycharki marki D. (...) oraz S. S.. Ponadto ubezpieczony, posiadając kwalifikacje mechanika pojazdów samochodowych, zajmował się też naprawą sprzętu budowlanego w warsztatach remontowych zlokalizowanych w Ł. oraz przy Alei (...) w W.. Ubezpieczony naprawiał zarówno swój sprzęt, na którym pracował, ale także sporadycznie sprzęt obsługiwany przez innych pracowników. Dotyczyło to głównie okresu zimowego, gdyż przy występowaniu bardzo silnych mrozów, tj. przy temperaturach poniżej 30 stopni C, prace na budowach były wstrzymywane i w okresie przestoju pracownicy byli kierowani do wykonywania prac na warsztatach. W przypadku pracowników posiadających kwalifikacje zawodowe i uprawnienia na różnym poziomie, kierownik budowy mógł im zlecać wykonywanie rożnych prac, co z kolei wiązało się z możliwością uzyskania wyższego wynagrodzenia. W związku z tym, że ubezpieczony posiada wykształcenie zawodowe w zakresie mechaniki samochodowej, to obok wykonywania obowiązków operatora kafara, był także kierowany do napraw sprzętu ciężkiego w warsztatach naprawczo - remontowych (zaświadczenie Nr NK/2/16 z dnia 17 kwietnia 1976r., k. 12, zeznania świadka J. F. (1), k. 44, zeznania świadka P. M., k. 44-45, zeznania świadka A. Ś., k. 58-59, zeznania odwołującego, k. 59-60 a.s., karta przebiegu zatrudnienia, karta obiegowa zmiany z dnia 5 października 1977r. – dokumentacja zgromadzona w aktach osobowych odwołującego).

W okresie od dnia 24 października 1977r. do dnia 6 listopada 1979r. ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po powrocie z wojska, tj. w dniu 7 listopada 1979r., został zatrudniony na stanowisku pomocnika maszynisty spycharki, gdyż nie posiadał uprawnień do obsługi tego rodzaju sprzętu budowalnego. Będąc zatrudnionym na tym stanowisku pracy zajmował się konserwacją w/w sprzętu, jak również uczył się jego obsługi. Pomocnik maszynisty spycharki wraz z operatorem spycharki miał przydzielony określony sprzęt do obsługi. Sprzęt był obsługiwany w systemie zmianowym, jednak pomocnik maszynisty wszystkie czynności wykonywał pod nadzorem operatora, a więc osoby posiadającej w tym zakresie stosowne uprawnienia. W okresie od dnia 16 lutego 1980r. do dnia 28 marca 1980r. W. S. odbył kurs maszynistów ciężkich maszyn budowlanych i drogowych w Zjednoczeniu (...) ze specjalnością spycharki, który został przez niego ukończony z wynikiem dostatecznym. Program kursu obejmował 300 godzin nauczania, w tym 96 godzin zajęć praktycznych. W związku z uzyskaniem powyższych uprawnień, w dniu 1 czerwca 1980r. ubezpieczony, będąc zatrudnionym w (...) Przedsiębiorstwie (...) w L. w pełnym wymiarze czasu pracy, świadczył pracę jako maszynista spycharki. W dniu 4 czerwca 1983r. uzyskał dodatkowe uprawnienia w zakresie obsługi spycharek o mocy do 250 KM i od tego czasu obsługiwał również tego rodzaju sprzęt. Z kolei w dniu 25 czerwca 1983r. nabył kolejne uprawnienia do obsługi sprężarek przewoźnych do 10 m ²/min. Typy spycharek, które obsługiwał ubezpieczony, były różne – S. S. 100 i DT 75, a potem także DZ 250 (...). Praca była świadczona przez ubezpieczonego na budowach w różnych miejscach m.in. na U., czy G. itd. Ubezpieczony nie wykonywał innej pracy, jedynie obsługiwał ww. sprzęt. W tym zakresie mieściło się także czyszczenie i smarowanie maszyny (tzw. OT1 i OT2) oraz wykonywanie bieżącej obsługi. W razie awarii sprzętu dokonywał we własnym zakresie drobnych napraw, jeśli był w stanie. Poza tymi sytuacjami napraw dokonywały osoby tym się zajmujące. Wykonywanie pracy przez ubezpieczonego odbywało się bez względu na pogodę, nawet podczas mrozu. Wówczas saperzy wysadzali ziemię, natomiast maszyniści koparek usuwali ją. Obowiązki maszynisty spycharki ubezpieczony wykonywał do dnia 1 kwietnia 1987r. Następnie został przeniesiony na stanowisko kierowcy pogotowia technicznego, które zajmował do końca zatrudnienia w w/w zakładzie pracy, tj. do dnia 31 lipca 1992r. W tym okresie wykonywał obowiązki mechanika napraw ciężkiego sprzętu budowlanego oraz kierowcy pojazdu technicznego, które były realizowane w terenie. W pogotowiu technicznym zatrudnionych było zazwyczaj trzech pracowników, z czego dwóch zajmowało się wyłącznie naprawą sprzętu ciężkiego, a jeden oprócz wykonywania tych czynności, kierował również dużym pojazdem technicznym i z tego tytułu otrzymywał dodatek do wynagrodzenia. Będąc zatrudnionym na powyższym stanowisku pracy ubezpieczony otrzymywał wynagrodzenie w wysokości określonej według III kategorii zaszeregowania ze stawką godzinową, wynoszącą 7.250,00 zł plus 15% premii oraz dodatek za prowadzenie pojazdu technicznego w wysokości 5.000,00 zł dziennie i dodatek stażowy w wysokości 2.200,00 zł miesięcznie (zaświadczenie z dnia 28 marca 1980r., k. 13-14, zaświadczenie z dnia 4 czerwca 1983r., k. 15-16, zaświadczenie z dnia 25 czerwca 1983r., k. 17-18, zeznania świadka T. D., k. 43-44, zeznania W. P., k. 44-45, zeznania świadka P. M., k. 44-45, zeznania świadka A. Ś., k. 58-59, zeznania odwołującego, k. 59-60, skierowanie na badanie wstępne z dnia 26 października 1979r., karta przebiegu zatrudnienia, świadectwo pracy – dokumentacja zgromadzona w aktach osobowych odwołującego).

W okresie od dnia 1 września 1992r. do dnia 1 września 1993r. ubezpieczony był zatrudniony w Zakładzie (...)-Gaz z siedzibą w O., gdzie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę na stanowiskach operatora koparko-spycharki i kierowcy samochodu ciężarowego. Firma ta zajmowała się uzbrojeniem terenu w instalacje sanitarne, tj. wodno-kanalizacyjne, centralnego ogrzewania i gazowe. Do obowiązków ubezpieczonego należało wykonywanie i szalowanie podłoża pod ułożenie rur kanalizacyjnych. Ubezpieczony nie zajmował się przy tym układaniem sieci przewodów kanalizacyjnych, gdyż te czynności wykonywały osoby się w tym specjalizujące. Przywoził samochodem ciężarowym marki L. materiały budowlane, a następnie za pomocą koparko-spycharki przygotowywał otwór, składający się z tzw. przykanalików, w którym układane były rury kanalizacyjne. Czynności te wykonywał przez cały okres powyższego zatrudnienia. Następnie w okresie od dnia 2 listopada 1993r. do dnia 30 września 1994r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) sp. z o.o. w O. na stanowisku operatora pompy, gdzie obsługiwał samochód ciężarowy marki J. o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Praca polegała nie tylko na kierowaniu w/w pojazdem, ale również na wykonywaniu większości napraw pojazdów obsługiwanych przez siebie, jak i przez innych pracowników ( zeznania odwołującego, k. 59-60 as., zaświadczenie o zatrudnieniu z dnia 10 lipca 2013r., świadectwo pracy z dnia 30 września 1994r. – nienumerowana dokumentacja zgromadzona w tomie II a.r.).

W okresie od dnia 1 października 1994r. do dnia 17 listopada 1997r. W. S. pracował w P (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. na stanowisku kierowcy - mechanika samochodów ciężarowych. Powyższa firma powstała wskutek przekształcenia i zmiany struktury organizacyjnej Przedsiębiorstwa Produkcji (...) sp. z o.o. z siedzibą przy ul. (...) w W.. Ubezpieczony był kierowcą samochodu ciężarowego marki T. (...), J., V. i tzw. „gruszki”, którymi przewoził do 20 ton betonu. Zajmował się też naprawą samochodów ciężarowych, które stacjonowały na terenie zakładu pracy. W powyższym zakładzie pracy był wydzielony tzw. węzeł betoniarski, gdzie pracę wykonywali operatorzy maszyn, wytwarzających z kruszywa, piasku, żwiru, wody i cementu, beton oraz baza samochodowa, w której znajdował się warsztat remontowy. Warsztat remontowy znajdował się na zewnątrz budynku z uwagi na brak hali przystosowanej do wykonywania napraw. Nie było też kanału remontowego. Bywało tak, że ubezpieczony przez 24 godziny na dobę woził beton, a jedynie w ramach dwugodzinnej przerwy zajmował się naprawą pojazdów, ale bywało i tak, że w przypadku braku dostawy betonu na budowę większość swojego dnia pracy spędzał w warsztacie naprawczo-remontowym. Zazwyczaj praca kierowcy zajmowała mu 80% całego czasu pracy, a praca w warsztacie na naprawach 20% czasu pracy. Wykonując czynności naprawcze w warsztacie, odwołujący przez cały czas pozostawał w stanie gotowości do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy. W ramach prac remontowych naprawiał i montował silniki w pojazdach ciężarowych, naprawiał skrzynie biegów i mosty napędowe, a także hamulce i sprzęgła. Wykonywał też czynności polegające na spawaniu różnego rodzaju elementów i części oraz inne prace przy naprawie i modernizacji pojazdów. Ubezpieczony wykonywał naprawy swojego pojazdu, którym kierował, ale także usuwał awarie w pojazdach obsługiwanych przez innych pracowników. Był kierowany przez swojego przełożonego do wykonywania większej liczby napraw niż pozostali pracownicy. To on zajmował się prawie wszystkimi drobnymi naprawami pojazdów w razie stwierdzenia jakichkolwiek awarii bądź usterki. Dopiero w przypadku zaistnienia poważnej awarii, której nie dało się usunąć w bazie samochodowej, pojazd był przekierowywany do warsztatu zewnętrznego (zeznania świadka A. Ś., k. 58-59, zeznania świadka A. Z., k. 59, zeznania odwołującego, k. 59-60 a.s., świadectwo pracy z dnia 17 listopada 1997r. – nienumerowana dokumentacja zgromadzona w tomie II a.r.).

W okresie od dnia 1 grudnia 1997r. do dnia 31 marca 2000r. ubezpieczony był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie Handlowo-Usługowym (...) mgr inż. B. U. z siedzibą w W. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego. W tym czasie kierował pojazdami takich marek jak T. (...), czy V. (...). Następnie od dnia 3 kwietnia 2000r. do dnia 31 stycznia 2013r. świadczył pracę na rzecz Przedsiębiorstwa Produkcji (...) w W., gdzie w okresie od dnia 3 kwietnia 2000r. do dnia 30 grudnia 2000r. zajmował stanowisko kierowcy samochodu ciężarowego, od dnia 1 stycznia 2001r. do dnia 30 czerwca 2009r. był operatorem węzła i ładowarki, a od dnia 1 lipca 2009r. do dnia 31 stycznia 2013r. pracował jako operator ładowarki. Powyższy stosunek pracy ustał w dniu 31 stycznia 2013r. na skutek rozwiązania za wypowiedzeniem przez pracodawcę (zeznania odwołującego, k. 59-60 a.s., świadectwo pracy z dnia 31 marca 2000r., świadectwo pracy z dnia 6 lutego 2013r. – nienumerowana dokumentacja zgromadzona w tomie II a.r.).

Po zakończeniu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w W. ubezpieczony był zarejestrowany jako osoba bezrobotna w okresie od dnia 9 lipca 2013r. do dnia 23 lutego 2014r. z prawem do pobierania zasiłku w wysokości 120%. W dniu 24 lutego 2014r. ubezpieczony utracił status osoby bezrobotnej wraz z prawem do zasiłku w związku z podjęciem zatrudnienia (decyzja i zaświadczenie z dnia 27 lutego 2014r., – nienumerowana dokumentacja zgromadzona w tomie II a.r.).

W dniu 15 marca 2019r. W. S. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o emeryturę wraz z informacja dotyczącą okresów składkowych i nieskładkowych, świadectwami pracy i zaświadczeniami o zatrudnieniu i wynagrodzeniu. W treści powyższego wniosku wskazał, że nadal pozostaje w stosunku pracy. Jednocześnie, będąc członkiem OFE, nie złożył oświadczenia o przekazaniu środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa (wniosek o emeryturę z załącznikami – nienumerowana dokumentacja zgromadzona w tomie II a.r.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 15 marca 2019r., decyzją z dnia 19 marca 2019r., znak: (...)odmówił W. S. przyznania świadczenia, ponieważ nie udowodnił na dzień 1 stycznia 1999r. 15 lat pracy w warunkach szczególnych wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy oraz nie złożył wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem organu rentowego, na dochody budżetu państwa. Jednocześnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych za udowodnione przyjął okresy składkowe i nieskładkowe w wymiarze 25 lat, 7 miesięcy i 27 dni (decyzja ZUS z dnia 19 marca 2019r., znak: (...) – nienumerowana dokumentacja zgromadzona w tomie II a.r.).

W dniu 5 kwietnia 2019r. ubezpieczony złożył w organie rentowym wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa. W związku z powyższym kolejną decyzją z dnia 12 kwietnia 2019r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. ponownie odmówił przyznania wnioskowanego świadczenia wskazując, że ubezpieczony nie spełnił warunków wynikających z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, ponieważ na dzień 1 stycznia 1999r. nie udowodnił okresu co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy podkreślił, że nie zaliczył do stażu pracy w warunkach szczególnych żadnego okresu zatrudnienia ubezpieczonego z uwagi na brak świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze (decyzja ZUS z dnia 12 kwietnia 2019r., znak: (...) – nienumerowana dokumentacja zgromadzona w tomie II a.r.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powołanych dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, w tym w aktach osobowych i rentowych. Podstawę ustaleń faktycznych stanowiły również zeznania świadków: T. D. (k. 43v-44 a.s.), J. F. (2) (k. 44-44v), W. P. (k. 44v a.s.), P. M. (k. 44v-45v a.s.), A. Ś. (k. 58v-59 a.s.), A. Z. (k. 59-59v a.s.) oraz zeznania ubezpieczonego W. S. (59v-60v a.s.).

Dowody z dokumentów, w szczególności znajdujące się w aktach osobowych oraz przedstawione przez ubezpieczonego wraz z wnioskiem o emeryturę, Sąd ocenił jako wiarygodne, gdyż korespondowały ze sobą oraz z osobowymi źródłami dowodowymi
i tworzyły spójny stan faktyczny. Co istotne strony, w tym organ rentowy, nie kwestionowały ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające z tych dokumentów, należało uznać za udowodnione.

Zeznania strony i świadków w przeważającej części zostały ocenione przez Sąd jako wiarygodne, ponieważ były spójne i wzajemnie się uzupełniały. Świadkowie, zeznający na okoliczność wykonywania przez odwołującego pracy w szczególnych warunkach w okresie od dnia 5 września 1975r. do dnia 31 lipca 1992r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w L., tj. T. D., J. F. (2), W. P. i P. M., przez długi czas, pokrywający się w dużej części z czasem pracy ubezpieczonego, pracowali u tego samego pracodawcy co ubezpieczony. Ponadto – tak jak ubezpieczony – byli zatrudnieni na analogicznych stanowiskach pracy, tj. operatorów ciężkich maszyn budowlanych, wobec czego wiedzieli i widzieli, jakie czynności realizuje W. S.. W związku z powyższym, skoro wskazani wyżej świadkowie mieli sposobność, aby obserwować ubezpieczonego w pracy, to ich wiedza odnośnie zakresu obowiązków, jakie ubezpieczony realizował, nie mogła być kwestionowana. Dodatkowo zeznania świadków pozostawały zgodne z dowodami z dokumentów oraz z zeznaniami ubezpieczonego, wobec czego należało dać im wiarę.

Sąd Okręgowy ocenił jednak powyższe zeznania jako wiarygodne jedynie w części odnoszącej się do okresu zatrudnienia ubezpieczonego w w/w zakładzie pracy w latach 1979-1992. Wskazać bowiem należy, że wszyscy wskazani powyżej świadkowie zostali zatrudnieni w tym samym, co odwołujący zakładzie pracy, co najmniej od 1977r. (świadek T. D. w 1980r., świadek J. F. (2) w dniu 12 lipca 1977r., świadek W. P. od 1977r. i świadek P. M. w dniu 6 grudnia 1978r.), a zatem nie mogli oni potwierdzić, że ubezpieczony w okresie sprzed daty ich zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował wyłącznie jako operator kafara. To samo dotyczy okresu od dnia 24 października 1977r. do dnia 6 listopada 1979r., tj. okresu odbywania przez W. S. zasadniczej służby wojskowej, albowiem w tym czasie nie wykonywał on żadnych czynności pracowniczych na rzecz w/w zakładu pracy. Za pomocą zatem zeznań wyłącznie jednego świadka J. F. (1), który został zatrudniony w tym samym zakładzie pracy w dniu 12 lipca 1977r., a więc przed datą rozpoczęcia przez ubezpieczonego zasadniczej służby wojskowej (świadek W. P. nie wskazał konkretnej daty zatrudnienia, określając wyłącznie rok rozpoczęcia pracy), które nie znalazły potwierdzenia w żadnym z dokumentów, nie można skutecznie przyjąć, że w okresie od dnia 12 lipca 1977r. do dnia 24 października 1977r. ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę wyłącznie na stanowisku operatora kafara. Sąd nie neguje przy tym faktu, że w okresie od dnia 17 kwietnia 1976r., a więc od momentu uzyskania uprawnień w zakresie obsługi kafara typu KB-6 do momentu rozpoczęcia służby wojskowej w dniu 24 października 1977r. odwołujący wykonywał pracę na tego rodzaju sprzęcie, aczkolwiek materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie jest niewystarczający dla przyjęcia, że czynności te stanowiły znaczną część zadań pracowniczych odwołującego czy też były jedyne. Z tych wszystkich względów Sąd nie dał wiary zeznaniom powołanych świadków i odwołującego, co do tego, że od momentu zatrudnienia w dniu 5 września 1975r. do dnia 6 listopada 1979r. ubezpieczony wykonywał wyłącznie pracę na stanowisku operatora kafara. Przeczą temu przede wszystkim zapisy w dokumentach znajdujących się w jego aktach osobowych, które wskazują że od dnia 5 września 1975r. ubezpieczony zajmował stanowisko montera maszyn i urządzeń, a od dnia 24 października 1977r. do dnia 6 listopada 1979r. odbywał zasadniczą służbę wojskową. Ponadto, co zostało już wskazane, świadkowie w przeważającej części zostali zatrudnieni w w/w zakładzie pracy, bądź w trakcie odbywania przez ubezpieczonego służby wojskowej bądź na kilka miesięcy przed jej rozpoczęciem, a zatem nie mogli oni posiadać rzeczywistej wiedzy na temat charakteru czynności wykonywanych przez odwołującego w okresie sprzed daty ich zatrudnienia. Ponadto, jak zeznał świadek W. P. zatrudniony w Przedsiębiorstwie w 1977r., maszyniści ciężkiego sprzętu budowlanego, w tym operatorzy kafarów, poza obsługą tego sprzętu, byli kierowani do wykonywania prac przy naprawach. Świadek T. D. zeznał natomiast, że nie posiada jakiejkolwiek wiedzy na temat czynności pracowniczych realizowanych przez odwołującego przed 1980r., natomiast świadek P. M. zatrudniony od dnia 6 grudnia 1978r. wypowiadał się wyłącznie na temat zadań wykonywanych przez W. S. na stanowisku maszynisty spycharki. Wskazał, co prawda, że odwołujący obsługiwał również kafara, jednak nie skonkretyzował w jakim okresie czasu miało to miejsce oraz czy czynności te były wówczas przeważającymi, bądź jedynymi jakie odwołujący realizował. Wobec powyższego Sąd ocenił twierdzenia świadków we wskazanym zakresie jako niewiarygodne, natomiast fakt dotyczący charakteru zatrudnienia W. S. w (...) Przedsiębiorstwie (...) w L. od dnia 5 września 1975r. do dnia 6 listopada 1979r. został ustalony w oparciu o dokumenty. Z tych samych przyczyn i w tym samym zakresie Sąd ocenił jako niewiarygodne również zeznania ubezpieczonego W. S., mając dodatkowo na uwadze fakt, że dokumenty dotyczące ukończenia szkolenia w zakresie obsługi kafara typu KB-6 wskazują, że ubezpieczony w początkowym okresie pracy – do czasu uzyskania stosownych uprawnień, co nastąpiło w dniu 17 kwietnia 1976r. - nie mógł i nie obsługiwał tego rodzaju sprzętu budowlanego.

Zeznania świadków A. Ś. i A. Z. Sąd ocenił jako w pełni wiarygodne. Świadkowie znali ubezpieczonego, przez wiele lat pracowali z nim w tym samym zakładzie pracy P (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., wobec czego Sąd dał wiarę ich zeznaniom co do specyfiki wykonywanej pracy na stanowisku kierowcy - mechanika samochodów ciężarowych i rodzaju czynności, jakie realizował ubezpieczony. Świadkowie, podobnie jak i ubezpieczony zgodnie zeznali, że ubezpieczony poza kierowaniem samochodami ciężarowymi, zajmował się także naprawą pojazdów, które stacjonowały na terenie zakładu pracy w tzw. bazie samochodowej. Wskazali także, że to on w odróżnieniu od pozostałych pracowników wykonywał większość napraw pojazdów w warsztatach remontowych. Treść ich zeznań była zbieżna ze sobą, a ich postawa w trakcie przesłuchania nie budziła wątpliwości Sądu. Ponadto zeznania w/w świadków znalazły potwierdzenie w zeznaniach samego ubezpieczonego, który doprecyzował, że praca kierowcy samochodu ciężarowego zajmowała mu 80% czasu pracy, natomiast praca w warsztacie przy naprawach 20% czasu pracy. Ponadto wskazał, że wykonując czynności naprawcze w warsztacie, przez cały czas pozostawał w gotowości do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy. W tym zakresie zeznania w/w świadków oraz ubezpieczonego pozostawały zgodne z dowodami z dokumentów znajdującymi się w aktach osobowych i rentowych ubezpieczonego, wobec czego należało dać im wiarę.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania W. S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z dnia 19 marca 2019r., znak: (...) i z dnia 12 kwietnia 2019r., znak:(...) podlegały oddaleniu.

Art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2019r., poz. 39 ze zm.), zwanej dalej ustawą emerytalną, wskazuje, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury
w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do Otwartego Funduszu Emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przy określaniu prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
o których mowa w powołanym art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998r., nie ma żadnej swobody. Prace te zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r., Nr 8, poz. 43), zwanym dalej rozporządzeniem w sprawie wieku emerytalnego . Na wykazach prac zawartych we wskazanym rozporządzeniu nie kończą się jednak ograniczenia dotyczące uprawnień z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Aby daną pracę uznać za wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracownik musi ją wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy. Dodatkowo, zgodnie z powołanym rozporządzeniem, aby mężczyzna mógł nabyć prawo do emerytury powinien:

1.  posiadać 25-letni okres zatrudnienia, liczony łącznie z okresami równorzędnymi
i zaliczanymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia);

2.  wykonywać pracę wymienioną w wykazie A (Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego), będącym załącznikiem do rozporządzenia;

3.  osiągnąć wiek emerytalny wynoszący 60 lat (§ 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia) oraz

4.  być zatrudnionym przez co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach (§ 4 ust. 1 pkt
3 rozporządzenia).

Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinno być stwierdzone przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy
w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze lub w świadectwie pracy ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1997 roku, II UKN 417/97 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, II UKN 598/00). Świadectwo pracy w warunkach szczególnych jest jednak dokumentem prywatnym w rozumieniu art. 245 k.p.c. i nie stanowi dowodu tego, co zostało w nim odnotowane. Taki walor mają wyłącznie dokumenty urzędowe, do których w myśl stosowanego a contrario art. 244 § 1 k.p.c. nie zalicza się świadectwa pracy, skoro nie zostało sporządzone przez organy władzy publicznej, ani inne organy państwowe ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 grudnia 2013r., III AUa 783/13). Dodatkowo należy podkreślić, że w razie wszczęcia postępowania sądowego, toczącego się wskutek odwołania ubezpieczonego od odmownej decyzji organu rentowego w sprawie przyznania uprawnień do emerytury w wieku obniżonym, w postępowaniu sądowym dopuszczalne jest przeprowadzanie wszelkich dowodów, przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego, dla wykazania okoliczności mających wpływ na prawo do świadczenia.

W rozpatrywanej sprawie jedyną okolicznością, co do której istniał spór pomiędzy stronami, było to, czy ubezpieczony legitymuje się co najmniej 15 – letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. Spełnienie innych warunków, od których zależy przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury, nie było zaś sporne, ponieważ ubezpieczony ukończył 60 lat, posiada 25-letni okres składkowy i nieskładkowy, a także w dniu 5 kwietnia 2019r. złożył w organie rentowym wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględnił ubezpieczonemu, jako okresu pracy w warunkach szczególnych, następujących okresów zatrudnienia: od dnia 5 września 1975r. do dnia 31 lipca 1992r w (...) Przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w L., od dnia 1 września 1992r. do dnia 1 września 1993r. w Zakładzie (...)-Gaz z siedzibą w O., od dnia 2 listopada 1993r. do dnia 30 września 1994r. w Przedsiębiorstwie (...) sp. z o.o. w O., od dnia 1 października 1994r. do dnia 17 listopada 1997r. w P (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. oraz od dnia 1 grudnia 1997r. do dnia 31 marca 2000r. w Przedsiębiorstwie Handlowo-Usługowym (...) mgr inż. B. U. z siedzibą w W., z uwagi na brak świadectw pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze. Sąd Okręgowy, pomimo braku w/w dokumentów, prowadził postępowanie dowodowe, przeprowadzając wszelkie dostępne dowody, aby ustalić, czy we wskazanych powyżej okresach ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych.

Dokumentacja zawarta w aktach osobowych i rentowych ubezpieczonego W. S. z okresu jego zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w L. od dnia 5 września 1975r. do dnia 31 lipca 1992r. wskazuje, że od początku zatrudnienia do dnia 6 listopada 1979r. zajmował on stanowisko montera maszyn i urządzeń. Sąd Okręgowy analizując dokumenty oraz zeznania ubezpieczonego przyjął, że ubezpieczony dopiero w dniu 17 kwietnia 1976r. został przeszkolony w zakresie obsługi ciężkich maszyn budowalnych, tj. kafarów typu KB-6 wobec, czego dopiero od tego czasu faktycznie mógł obsługiwać tego rodzaju ciężki sprzęt budowlany. Dział V powołanego wykazu A, zatytułowany „W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych” pod poz. 3 wymienia prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych. W ocenie Sądu Okręgowego przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe, nie pozwala jednak na stwierdzenie, że w okresie od dnia 17 kwietnia 1976r. do dnia 24 października 1977r., tj. do dnia rozpoczęcia służby wojskowej, ubezpieczony wykonywał tego rodzaju pracę i że była to praca w warunkach szczególnych, określona pod poz. 3 działu V wykazu A, wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Po pierwsze, przesłuchani w sprawie świadkowie zostali zatrudnieni w tym samym, co odwołujący zakładzie pracy, co najmniej od 1977r. (świadek T. D. w 1980r., świadek J. F. (2) w dniu 12 lipca 1977r., świadek W. P. od 1977r. i świadek P. M. w dniu 6 grudnia 1978r.), stąd trudno uznać, że posiadają rzetelną wiedzę co do tego, co ubezpieczony robił w okresie sprzed dat ich zatrudnienia. Po drugie, świadkowie w przeważającej części zostali zatrudnieni w w/w zakładzie pracy, bądź w trakcie odbywania przez ubezpieczonego służby wojskowej bądź na kilka miesięcy przed jej rozpoczęciem. Jedynie świadek J. F. (1) mógł wypowiedzieć się na temat charakteru i rodzaju pracy wykonywanej przez ubezpieczonego W. S. w okresie od dnia 12 lipca 1977r. do dnia 24 października 1977r. Z kolei świadek T. D., z racji zatrudnienia od 1980r., nie posiadał żadnej wiedzy na temat czynności realizowanych przez odwołującego w okresie wcześniejszym, natomiast świadek P. M., którego okres zatrudnienia przypada od dnia 6 grudnia 1978r. wypowiadał się wyłącznie na temat obowiązków odwołującego, pokrywających się czasowo z tym okresem. Z kolei w zeznaniach świadka W. P. zostało wskazane ogólnie, że był zatrudniony w powyższym Przedsiębiorstwie od 1977r., bez oznaczenia dnia i miesiąca, w którym miało to miejsce. Na tej podstawie nie można natomiast przyjąć z całą pewnością, że świadek został zatrudniony w okresie jeszcze przed rozpoczęciem przez odwołującego służby wojskowej. Ponadto świadek ten wyraził jedynie przypuszczenie, że odwołujący w 1977r. chyba pracował na kafarze, nie konkretyzując jednak, w jakim dokładnie okresie czasu miało to miejsce oraz czy czynności te były wówczas przeważającymi, bądź jedynymi jakie odwołujący realizował na rzecz zakładu pracy. Co istotne, wskazał, że operatorzy ciężkich maszyn budowlanych, w tym kafarów, poza obsługą tego sprzętu, wykonywali ich naprawy i remonty w warsztatach zlokalizowanych w Ł. i przy Alei (...). Zatem, nie negując, że znaczna część pracy ubezpieczonego w okresie od dnia 17 kwietnia 1976r. do dnia 24 października 1977r. mogła stanowić pracę w warunkach szczególnych określoną pod poz. 3 działu V wykazu A, Sąd stwierdził brak podstaw do uznania, że odbywało się to stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Przeczą temu przede wszystkim zapisy w dokumentach zachowanych w aktach osobowych. Wynika z nich, że od dnia 5 września 1975r. ubezpieczony zajmował stanowisko montera maszyn i urządzeń, a od dnia 24 października 1977r. do dnia 6 listopada 1979r. odbywał zasadniczą służbę wojskową. Natomiast zeznania jednego tylko świadka, które i tak dotyczą wyłącznie okresu 3 miesięcy przed rozpoczęciem przez ubezpieczonego odbywania służby wojskowej, są niewystarczające do przyjęcia, że czynności na stanowisku operatora kafara stanowiły znaczną bądź wyłączną część zadań pracowniczych odwołującego. Podnieść również należy, że pracodawca, który zatrudniał ubezpieczonego w spornym okresie czasu nie wystawił mu świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych, a według akt osobowych ubezpieczony był zatrudniony w tym zakładzie w okresie od dnia 5 września 1975r. do dnia 6 listopada 1979r. na stanowisku montera maszyn i urządzeń.

W ocenie Sądu brak było też podstaw do zaliczenia okresu zasadniczej służby wojskowej do okresu pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową od dnia 24 października 1977r. do dnia 6 listopada 1979r. Warunkiem zaliczenia mu tego okresu do stażu pracy w warunkach szczególnych jest stwierdzenie, że przed powołaniem do służby pracował w warunkach szczególnych w rozumieniu ówcześnie obowiązujących przepisów i po powrocie z wojska ponownie wykonywał taką pracę. Z uwagi na to, że ustalenia poczynione przez Sąd w niniejszej sprawie nie pozwoliły w sposób nie budzący wątpliwości przyjąć, że ubezpieczony przed rozpoczęciem służby wojskowej w dniu 24 października 1977r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę maszynisty, zajmując się obsługą ciężkich maszyn budowlanych, to tym samym brak było podstaw do uwzględnienia służby wojskowej jako okresu pracy w warunkach szczególnych.

Oceniając kolejny okres zatrudnienia odwołującego w (...) Przedsiębiorstwie (...) w L. od dnia 7 listopada 1979r. do dnia 1 czerwca 1980r. Sąd miał na uwadze, że ubezpieczony – co sam przyznał na rozprawie w dniu 1 lipca 2019r. – zajmował stanowisko pomocnika maszynisty i dopiero po uzyskaniu stosownego uprawnienia na spycharki w dniu 28 marca 1980r., z dniem 1 czerwca 1980r. został przeniesiony na stanowisko maszynisty spycharki. Będąc zatrudnionym na stanowisku pomocnika maszynisty odwołujący zajmował się konserwacją w/w sprzętu i uczył się jego obsługi. Pomocnik maszynisty spycharki wraz z operatorem spycharki miał przydzielony określony sprzęt do obsługi. Sprzęt był obsługiwany w systemie zmianowym, jednak pomocnik maszynisty wszystkie czynności wykonywał pod nadzorem operatora, a więc osoby posiadającej w tym zakresie stosowne uprawnienia. W tym miejscu wskazać należy, że praca pomocnika maszynisty spycharki nie jest pracą w warunkach szczególnych wymienioną w wykazie A załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z 1983r. Do prac w warunkach szczególnych ustawodawca zalicza jedynie prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych (wykaz A dział V poz. 3). Ubezpieczony takich prac nie wykonywał, a pracy pomocnika maszynisty ciężkich maszyn budowlanych nie można zrównać z pracą maszynisty. Praca maszynisty wiąże się z posiadaniem uprawnień do ich obsługi. Ubezpieczony nie mógł natomiast wykonywać pracy maszynisty ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych, gdyż do dnia 28 marca 1980r. – jak wynika z zaświadczenia ukończenia kursu z tej samej daty (k. 13 a.s.) - nie miał uprawnień do obsługi spycharki. Uprawnienia do obsługi ciężkich maszyn budowlanych w postaci spycharek uzyskał dopiero w dniu 28 marca 1980r. Pracodawca dopiero z dniem 1 czerwca 1980r. zatrudnił go więc na stanowisku maszynisty spycharki. Z tych przyczyn Sąd uznał, że ubezpieczony dopiero od dnia 1 czerwca 1980r. wykonywał pracę maszynisty ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych, zaliczoną przez ustawodawcę do pracy w warunkach szczególnych zgodnie z wykazem A, stanowiącym załącznik do powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z 1983r. Okoliczność ta została potwierdzona przez świadków T. D. i P. M. oraz ubezpieczonego. Ze złożonych przez te osoby zeznań niezbicie wynika, że W. S. wykonywał tylko i wyłącznie prace maszynisty spycharki, co trwało co najmniej 8 godzin, a nierzadko również o wiele dłużej. Jako datę końcową zatrudnienia odwołującego na stanowisku maszynisty spycharki Sąd przyjął dzień 1 kwietnia 1987r. wskazany w karcie przebiegu zatrudnienia, załączonej do akt osobowych odwołującego. Świadkowie jak również sam ubezpieczony nie potrafili jednoznacznie określić daty, do której odwołujący zajmował to stanowisko pracy, wskazując na rok 1985 (świadek P. M.) bądź lata 1988-1989 (ubezpieczony). Okoliczność ta została zatem ustalona w oparciu o załączone do akt sprawy dokumenty i na ich podstawie Sąd przyjął, że praca ubezpieczonego w (...) Przedsiębiorstwie (...) w L. w okresie od dnia 1 czerwca 1980r. do dnia 1 kwietnia 1987r. wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jest pracą, o której mowa w wykazie A, dziale V, pod poz. 3. Wprawdzie ubezpieczony w tym okresie czasem mógł także realizować prace przy naprawach, co często zdarza się w przypadku obsługi ciężkich maszyn budowlanych, ale Sąd ocenił na podstawie tego, co zeznali świadkowie, że sytuacje te były sporadyczne, gdyż przez znaczącą część czasu pracy przekraczającego 8 godzin, W. S. kierował spycharką. Z tego względu brak świadectwa pracy w warunkach szczególnych nie stanowił przeszkody, aby wskazany okres uwzględnić do okresu pracy w warunkach szczególnych.

W okresie od dnia 1 kwietnia 1987r. do dnia 31 lipca 1992r., tj. do końca zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w L., W. S. był zatrudniony na stanowisku kierowcy pogotowia technicznego. Pracodawca powierzył mu wówczas kierowanie i obsługę dużego pojazdu pogotowania technicznego, którym jeździł w teren w celu naprawy sprzętu ciężkiego. Był jednocześnie kierowcą i mechanikiem. Naprawy te odbywały się w miejscu, w którym akurat pracował sprzęt, np. na budowie. W ocenie Sądu Okręgowego, całokształt zabranego w sprawie materiału dowodowego, w tym dokumenty zachowane w aktach osobowych ubezpieczonego, zeznania świadków T. D., J. F. (2), W. P., P. M. i ubezpieczonego nie pozostawiają wątpliwości, że we wskazanym okresie czasu, W. S. wykonywał prace w charakterze mechanika - kierowcy pogotowania technicznego i dokonywał napraw ciężkich maszyn budowlanych. Do jego obowiązków należało wówczas prowadzenie samochodu pogotowia technicznego i dokonywanie napraw uszkodzonych pojazdów, głównie w miejscu ich awarii, a czasami też w warsztatach zlokalizowanych w Ł. i przy Alei (...). Stosownie do treści wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. za prace w szczególnych warunkach uznawane są prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony (dział VIII poz. 2) oraz prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych (dział XIV poz. 16). Tymczasem świadczona przez ubezpieczonego praca przy naprawie pojazdów mechanicznych nie była pracą wykonywaną w kanałach remontowych, gdyż większość prac odbywała się w terenie, na którym dany sprzęt pracował. Nie można zatem w tym zakresie podzielić stanowiska ubezpieczonego, że okres jego zatrudnienia na stanowisku kierowcy pogotowia technicznego – mechanika powinien zostać uwzględniony do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Jeśli chodzi zaś o pracę w Zakładzie (...)-Gaz z siedzibą w O. w okresie od dnia 1 września 1992r. do dnia 1 września 1993r., to Sąd ustalił, że ubezpieczony u w/w pracodawcy był przez cały okres kierowcą samochodu ciężarowego oraz operatorem koparko-spycharki. Do obowiązków ubezpieczonego należało wówczas wykonywanie i szalowanie podłoża pod ułożenie rur kanalizacyjnych. Ubezpieczony nie zajmował się układaniem sieci przewodów kanalizacyjnych, gdyż te czynności wykonywały osoby się w tym specjalizujące. Przywoził samochodem ciężarowym marki L. materiały budowlane, a następnie za pomocą koparko-spycharki przygotowywał otwór, w którym układane były rury kanalizacyjne. Z treści wykazu A, działu VIII poz. 2, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. wynika, że praca kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony jest pracą w szczególnych warunkach. W wykazie A, dziale V pod poz. 3 jako prace w szczególnych warunkach wskazano natomiast prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych, a do takich zalicza się koparko-spycharki. Mając powyższe na uwadze, Sąd zaliczył do stażu pracy w szczególnych warunkach okres zatrudnienia W. S. w w/w zakładzie pracy od dnia 1 września 1992r. do dnia 1 września 1993r.

Także okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Handlowo-Usługowym (...) mgr inż. B. U. z siedzibą w W. od dnia 1 grudnia 1997r. do dnia 31 marca 2000r. podlega częściowo uwzględnieniu do stażu pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony zeznał, że w powyższym zakładzie pracy pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Początkowo jeździł samochodem marki T. (...), a potem także V. (...). Na okoliczność tego zatrudnienia odwołujący złożył świadectwo pracy, datowane na dzień 31 marca 2000r., w którym wskazano, że był zatrudniony jako kierowca samochodu ciężarowego. W ocenie Sądu, biorąc pod uwagę treść zeznań odwołującego i treść świadectwa pracy, w którym wskazano stanowisko kierowca samochodu ciężarowego, można uznać, że w Przedsiębiorstwie Handlowo-Usługowym (...) mgr inż. B. U. z siedzibą w W., W. S. pracował właśnie jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Z zeznań odwołującego, jak również z dokumentacji wynika, że miał on uprawnienia do kierowania tego rodzaju pojazdami, o czym świadczy także fakt, że analogiczną pracą wykonywał też w poprzednich zakładach pracy. Sąd miał jednak na uwadze, że zaliczeniu do pracy w szczególnych warunkach przy ustalaniu prawa do emerytury w obniżonym wieku podlegają jedynie okresy pracy przypadające przed dniem 1 stycznia 1999r. Stąd też okres zatrudnienia ubezpieczonego po tej dacie, a mianowicie od dnia 1 stycznia 1999r. do dnia 31 marca 2000r. nie podlegał zaliczeniu do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Analizując pracę ubezpieczonego zarówno w Przedsiębiorstwie (...) sp. z o.o. w O. od dnia 2 listopada 1993r. do dnia 30 września 1994r., jak i w P (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. od dnia 1 października 1994r. do dnia 17 listopada 1997r. Sąd doszedł do przekonania, że W. S. nie realizował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy czynności, o których mowa w wykazie A, dziale VIII, poz. 2. W pierwszym z w/w okresów zatrudnienia ubezpieczony obsługiwał samochód ciężarowy marki J. o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, natomiast w drugim okresie kierował samochodami takich marek jak T. (...), J., V. i tzw. „gruszką”, którą przewoził nawet do 20 ton betonu. Co istotne, w obu w/w zakładach pracy odwołujący nie realizował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy czynności polegających na kierowaniu samochodami ciężarowymi. Z zeznań odwołującego i świadków A. Ś. i A. Z., którzy pracowali razem z ubezpieczonym zarówno w pierwszym, jak i drugim okresie, wynika, że W. S. zajmował się również naprawami pojazdów, które były przez niego wykonywane w tzw. bazie samochodowej. Naprawy odbywały się wyłącznie na zewnątrz budynku z uwagi na brak hali przystosowanej do ich wykonywania. Oba zakłady pracy nie były wyposażone w kanały remontowe. Ubezpieczony wykonywał również wiele prac naprawczych bezpośrednio na budowach, gdzie nie było wydzielonego kanału warsztatowego. Czynności realizowane przez ubezpieczonego nie miały przy tym charakteru stałego, gdyż bywało tak, że ubezpieczony przez 24 godziny na dobę woził beton, a w ramach dwugodzinnej przerwy zajmował się naprawą pojazdów, ale bywało i tak, że w przypadku braku dostawy betonu na budowę większość swojego dnia pracy spędzał w warsztacie remontowym. Na rozprawie w dniu 1 lipca 2019r. ubezpieczony sam przyznał, że praca kierowcy zajmowała mu 80% czasu pracy, natomiast praca w warsztacie remontowym 20% czasu pracy. Odwołujący podkreślił także, że jego praca w Przedsiębiorstwie (...) sp. z o.o. z siedzibą w O. nie różniła się niczym od pracy wykonywanej na rzecz kolejnego pracodawcy, tj. P (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.. Powyższe wyklucza więc możliwość przyjęcia, że prace kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony, jako prace w szczególnych warunkach, wykonywane były stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Fakt, że ubezpieczony pracował w większym zakresie czasowym jako kierowca samochodu ciężarowego nie jest wystarczający do uznania jego pracy jako wykonywanej w warunkach szczególnych, a wynika to z tego, że warunkiem jest to, by praca w warunkach szczególnych była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (§ 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r.). Tymczasem w przypadku ubezpieczonego praca na stanowisku kierowcy była jedną z dwóch czynności, które wykonywał w ramach swoich obowiązków zawodowych. Wszyscy przesłuchani świadkowie, a także sam ubezpieczony zeznali, że kierowanie samochodem ciężarowym nie zajmowało pełnego czasu pracy. Jednocześnie ubezpieczony realizując powierzone czynności przy naprawach, nie wykonywał swoich zadań w kanałach remontowych, a tylko taka praca uprawnia do emerytury w obniżonym wieku. Sąd Okręgowy ocenił zatem, że prace ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie (...) sp. z o.o. w O. oraz w P (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. nie mogą być uwzględnione jako realizowane w warunkach szczególnych.

Podsumowując, łączny wymiar pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych w spornych okresach, nie przekroczył wymaganych 15 lat. Sąd uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych okres zatrudnienia ubezpieczonego w (...) Przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w L. od dnia 1 czerwca 1980r. do dnia 1 kwietnia 1987r. na stanowisku maszynisty spycharki (6 lat i 10 miesięcy), okres zatrudnienia w Zakładzie (...)-Gaz z siedzibą w O. od dnia 1 września 1992r. do dnia 1 września 1993r. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego i operatora koparko-spycharki (1 rok), a także okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Handlowo-Usługowym (...) mgr inż. B. U. z siedzibą w W. od dnia 1 grudnia 1997r. do dnia 1 stycznia 1999r. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego (1 rok, 1 miesiąc i 1 dzień). Tym samym łączny staż pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych wyniósł 8 lat, 11 miesięcy i 1 dzień. W konsekwencji warunek, którego dotyczył spór, nie został spełniony, w związku z czym niemożliwe było przyznanie ubezpieczonemu prawa do wnioskowanego świadczenia.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 1 k.p.c., oddalił odwołanie W. S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z dnia 19 marca 2019r., znak: (...) oraz z dnia 12 kwietnia 2019r., znak: (...)

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć (...)