Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 grudnia 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Małgorzata Mazurkiewicz-Talaga

Sędziowie: Ewa Staniszewska

Małgorzata Goldbeck-Malesińska

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Kaczmarek

po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 2019 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa Skarbu Państwa - Polskiego Komitetu Normalizacyjnego

przeciwko Centrum (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.

przy interwencji ubocznej po stronie pozwanej I. W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda i interwenienta ubocznego

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 9 października 2018 r., sygn. akt XVIII C 1841/17

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

a.  w punkcie 2 w ten sposób, że zasądza od pozwanego na rzecz powoda 124.844,78 zł (sto dwadzieścia cztery tysiące osiemset czterdzieści cztery złote 78/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 20 lipca 2016r. do dnia zapłaty,

b.  w punkcie 3 w ten sposób, że zasądza od pozwanego na rzecz powoda 5.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

c.  w punkcie 4 – uchylając rozstrzygnięcie w nim zawarte,

d.  przez dodanie punktu 5 o treści: nakazuje ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sąd Okręgowy w Poznaniu 6.243 zł tytułem opłaty sądowej,

II.  oddala apelację interwenientki ubocznej,

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda 4.050 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa

procesowego w postępowaniu apelacyjnym,

IV.  nakazuje ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sąd Okręgowy

w P. 6243 zł tytułem opłaty od apelacji.

Ewa Staniszewska Małgorzata Mazurkiewicz – Talaga Małgorzata Goldbeck – Malesińska

I A Ca 97/19

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 31 października 2017 r. powód Skarb Państwa - Polski Komitet Normalizacyjny z siedzibą w W., zastępowany przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, wniósł o zasądzenie od pozwanej Centrum (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. kwoty 125.557,38 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 20 lipca 2016 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych,

W odpowiedzi na pozew pozwana Centrum (...) sp. z o.o. wniosła o oddalenie powództwa w całości, zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych I oraz zawiadomienie o postępowaniu i wezwanie do wzięcia w nim udziału w charakterze interwenienta ubocznego po stronie pozwanej I. W..

I. W. w piśmie z dnia 13 kwietnia 2018 r. zgłosiła interwencję uboczną po stronie pozwanej i wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W piśmie z dnia 16 maja 2018 r. powód ustosunkowując się do zarzutów pozwanej oraz interwenientki ubocznej, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie, powołał się na art. 17 u.p.a.p.p. oraz art, 5 ust. 5 ustawy z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji wskazując, że wprowadzenie norm do obrotu, na które powołuje się strona pozwana nie wyczerpuje całej sfery wyłączności pola eksploatacji, jakim jest obrót utworem i jego egzemplarzem,

W piśmie z dnia 25 czerwca 2018 r. pozwany dla poparcia zarzutu z art. 5 k.c. podniósł, że 100% udziałów spółki (...). (...) sp. z o.o. zostało zakupione przez P. S. sp. j, w listopadzie 2014 r. Do tego czasu H. C. ) Centrum (...) sp. z o.o, od początku swojego istnienia było w 100% własnością spółki H. (...) S.A. będącej w 100% własnością Skarbu Państwa.

Interwenientka uboczna w piśmie z dnia 26 czerwca 2018 r, podniosła, iż wszystkie egzemplarze Polskich Norm, które zostały sprzedane przez pozwaną zostały uprzednio nabyte przez nią od podmiotów uprawnionych, przede wszystkim zaś od samego powoda.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy zasądził od pozwanej na rzecz powoda 712,60 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 20 lipca 2016 r, do dnia zapłaty; oddalił powództwo w pozostałym zakresie; zasądził od powoda na rzecz pozwanej 5.417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 5,400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz zasądził od powoda na rzecz interwenientki ubocznej 6.673 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 5.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne :

(...) (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. była wpisana do Rejestru Przedsiębiorców pod numerem KRS (...). Jedynym wspólnikiem spółki był (...) (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w P., w której 100% udziałów posiadał i posiada Skarb Państwa. Funkcję prezesa zarządu (...) (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. sprawowała I. W..

Na mocy porozumienia z dnia 29 lipca 2003 r. (...). (...) sp. z o. o. z siedzibą w P. zobowiązało się do dalszego prowadzenia i ponoszenia kosztów prowadzenia Punktu (...) Normalizacyjnej, należącego do Polskiego Komitetu (...)

H. C. Centrum (...) zobowiązało się m.in. do prowadzenia kompletnego zbioru Polskich Norm, jego aktualizacji i uzupełniania na bieżąco o nowe normy, udostępniania zainteresowanym podmiotom gromadzonych Polskich Norm i innych produktów normalizacyjnych na miejscu w czytelni, sprzedaży Polskich Norm i innych krajowych produktów normalizacyjnych na zasadach określonych w aktualnie obowiązujących ogólnych warunkach sprzedaży Polskich Norm i innych krajowych produktów normalizacyjnych przez Punkty (...) Normalizacyjnej stanowiących załącznik do porozumienia. PKN zobowiązał się do bezpłatnego przekazywania na bieżąco do (...) jednego egzemplarza Polskich Norm i innych krajowych dokumentów normalizacyjnych. Aneksami z dnia 15 stycznia 2004 r., 24 sierpnia 2005 r., 1 stycznia 2008 r, i 18 czerwca 2008 r. do tego porozumienia zmieniano i modyfikowano jego treść.

Zgodnie z ogólnymi warunkami sprzedaży Polskich Norm, stanowiącymi załącznik do porozumienia z dnia 29 lipca 2003 r., przedmiotem sprzedaży były PN i zmiany do PN w postaci papierowej; w zakresie sprzedaży PKN zobowiązał się do stosowania polityki cenowej i upustowej zgodnej z polityką PKN; sposób sprzedaży został ustalony w ten sposób, że (...) miał sporządzać zamówienia zbiorcze na PN na podstawie zamówień klientów i własnego rozpoznania potrzeb klientów, które miały być realizowane w zakresie (...) w terminach nie dłuższych niż 10 dni roboczych; rozliczenie sprzedaży norm dostarczanych na zamówienie zbiorcze miało się odbywać na podstawie wystawionej przez PKN faktury VAT; rozliczenie sprzedaży (...) dostarczonych "na skład" do sprzedaży odręcznej (...) miało się odbywać raz w miesiącu na podstawie przedstawianego przez (...) wykazu sprzedaży z poprzedniego miesiąca z podaniem wartości sprzedaży i wystawieniu w oparciu o ten wykaz przez PKN faktury VAT.

Na podstawie powyższego porozumienia H. C. Centrum (...) posiadała licencję na sprzedaż i udostępnianie PN tj. wydawanie i rozpowszechnianie PN.

(...). (...) sp. z o.o. nigdy nie miała w sprzedaży norm w innej niż papierowa wersji. Każda wysyłana do tego (...)u Polska Norma posiadała naklejony hologram, który był drukiem ścisłego zarachowania i PKN był zobowiązany do okresowego rozliczania hologramów. W pewnym okresie (...) były zabezpieczone również znakiem wodnym. (...). (...) sp. z o.o. jako (...) odsprzedawała te same egzemplarze (...) które nabywał od PKN, nie zwielokrotniała posiadanych egzemplarzy norm. W przypadku gdy zapotrzebowanie na (...)(identyfikowaną numerem) było co do większej ilości egzemplarzy, (...) była kupowana od powoda w wymaganej ilości egzemplarzy bądź na ponowne zamówienie.

Pismem z dnia 8 lipca 2009 r. Polski Komitet Normalizacyjny z siedzibą w W. wypowiedział porozumienie z dnia 29 lipca 2003 r. o utworzeniu Punktu (...) Normalizacyjnej w (...). (...) sp. z o.o. ze skutkiem na dzień 31 grudnia 2009 r. Jednocześnie PKN zwrócił się do Prezesa Zarządu H. C. (...) I. W. o rozliczenie dotychczasowej działalności z dniem rozwiązania umowy i przekazanie rozliczenia do 15 stycznia 2010 r.

Z tego powodu I. W. w dniu 14 lipca 2009 r, rozmawiała z prezesem PKN na temat przedłużenia działalności Punktu Informacyjnego Normalizacyjnego, Rozmowy nie przyniosły jednak oczekiwanych rezultatów.

Pismem z dnia 4 listopada 2009 r. Prezes PKN poinformował I. W. jako Prezesa Zarządu (...). (...) sp. z o.o. z jakich powodów odmawia przedłużenia umowy o współpracy w zakresie sprzedaży (...)spółce.

Pismem z dnia 2 marca 2010 r. PKN zwrócił się do spółki o zwrot niesprzedanych egzemplarzy norm informując, że na pozostałe pozycje zostanie wystawiona faktura VAT.

Spółka od 1 stycznia 2010 r. utraciła uprawnienia do odsprzedawania Polskich Norm, Nadal nabywała Polskie Normy i uczestniczyła w pracach normalizacyjnych w ramach komitetu technicznego przy Polskim Komitecie Normalizacyjnym. Po dokonaniu wypowiedzenia porozumienia w lipcu 2009 r, PKN nadal sprzedawał spółce (...) wystawiając w związku z tym faktury.

Po dniu 31 grudnia 2009 r. H. C. Centrum (...) zakończyło działalność jako (...) i dokonało rozliczeń zdając PKN Polskie Normy, które nie zostały sprzedane i płacąc za (...), które spółka zatrzymała. Z data rozwiązania porozumienia z dnia 29 lipca 2003 r. zakupione przez spółkę (...) mogły być użytkowane tylko w zakresie objętym licencją przekazaną spółce wraz z zakupionym produktem, a wszelkie inne ich wykorzystanie, zwłaszcza w celach handlowych było niedozwolone, dotyczyło to w szczególności jakiegokolwiek udostępniania, odsprzedaży, wynajmu, dzierżawy lub bezpłatnej dystrybucji osobom trzecim.

Po 31 grudnia 2009 r. H. C. Centrum (...) na składane do niego jako (...)u zamówienia w dalszym ciągu sprzedawało jednostkowo na rzecz różnych podmiotów Polskie Normy, m.in. na rzecz (...) S.A. z siedzibą w W., (...) S. sp. j. z siedzibą w L., (...) S.A. w P.. Podmioty te, dotychczas współpracujące ze spółką jako (...)em, przedstawiały spółce zamówienia, które H. C. Centrum (...) realizowało w PKN lub w (...)ach w W., K. lub Ł.. Spółka nie korzystała z tych norm, a przekazywała je klientom, zgodnie z zamówieniem i każda norma była sprzedawana raz na konkretne zamówienie w zamówionej ilości egzemplarzy.

Licencja (...) nabytych od PKN po 31 grudnia 2009 r. nie obejmowała prawa do dalszej odsprzedaży norm. Na normy nabyte od PKN, PKN wystawiał faktury na rzecz (...). (...) sp. z o.o., która pokrywała należności ze środków pozyskanych na zamówienie od podmiotów zamawiających w spółce konkretne normy.

W okresie od 10 lutego 2010 r. do 5 kwietnia 2012 r. (...). (...) sp. z o.o. zbyła na rzecz 3 podmiotów 558 Polskich Norm na łączną kwotę 52.056,62 zł, do których nie posiadała praw autorskich, uzyskując z tego tytułu korzyści w postaci marży w kwocie 3.141,65 zł, w tym 712,60 zł w związku ze sprzedażą (...) na rzecz P. S. s.j.

Za wszystkie Polskie Normy nabyte od PKN (...). (...) sp. z o.o. zapłaciła PKN pełną cenę nabycia, zgodnie z cennikiem obowiązującym w PKN.

Pismem z dnia 14 sierpnia 2013 r. Polski Komitet Normalizacyjny wezwał I. W. do zaprzestania udostępniania (...) innym podmiotom w celach handlowych. Po otrzymaniu tego pisma H. C. Centrum (...) sp, z o.o. zaprzestało udostępniania norm innym podmiotom gospodarczym.

W dniu 18 października 2013 r. Polski Komitet Normalizacyjny na podstawie art, 79 ust. 1 pkt 4 ustawy o prawie autorskim powołując się na bezprawne udostępnianie norm przez (...) (...) sp. z o.o. innym podmiotom, wezwał I. W. jako prezesa tej spółki do zapłaty na rzecz Polskiego Komitetu Normalizacyjnego kwoty 25.689,03 zł jako 3-krotności wynagrodzenia. I. W. powyższej kwoty nie zapłaciła.

Żaden podmiot współpracujący z Polskim Komitetem Normalizacyjnym nie posiadał praw autorskich i nie mógł tych praw przenosić. Każdy podmiot sprzedający i dystrybuujący Polskie Normy musi posiadać zgodę Prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego na dokonanie takich czynności. Majątkowe prawa autorskie do Polskich Norm przysługują Polskiemu Komitetowi Normalizacyjnemu.

Do 31 grudnia 2009 r. P. S. w (...) spółki (...) sp.j. współpracował z (...) (...) sp. z o.o. oraz dokonywał od niej zakupu Polskich Norm na potrzeby działalności spółki jawnej (...), Jednocześnie P. S. miał dostęp do PN znajdujących się w posiadaniu (...) (...) sp. z o.o. jako jej pracownik. P. S. realizując zadania jako pracownik (...). (...) sp. z o.o. czy na potrzeby P. S. sp.j. korzystał z oryginalnych Polskich Norm, nie kserował ich i nie udostępniał innym podmiotom. P. S. nie miał wiedzy, że od 1 stycznia 2010 r. (...) (...) sp. z o.o. nie posiadało uprawnień do sprzedaży Polskich Norm.

W dniu 14 listopada 2014 r. P. S. sp.j. z siedzibą w L. nabyła 100% udziałów w spółce (...) C. Centrum (...) sp. z o.o, (numer KRS (...)) od (...) (...) Spółka Akcyjna. (...) (...) sp. z o.o. (numer KRS (...)) zmieniło nazwę na Centrum (...) sp. z o.o.

W 2016 r. spółka (...) sp.j. oraz Centrum (...) sp. z o.o. uległy połączeniu przez przeniesienie całego majątku spółki (...) sp. j. (spółka przejmowana) na spółkę Centrum (...) sp. z o.o. (spółka przejmująca) zgodnie z art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h. Obecnie spółka nosi nazwę: Centrum (...) sp. z o.o. i jest wpisana do Rejestru Przedsiębiorców pod numerem KRS (...). Prezesem zarządu jest P. S., a członkiem zarządu J. S..

Pismem z dnia 4 grudnia 2013 r. Polski Komitet Normalizacyjny złożył zawiadomienie do Prokuratury Rejonowej P. w P. o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez osoby działające w imieniu (...), (...) sp. z o.o. z siedzibą w P., polegającego na tym, że bez uprawnienia, osobom trzecim sprzedawano w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, prawa do Polskich Norm, do których prawa przysługują Polskiemu Komitetowi Normalizacyjnemu tj. o przestępstwo z art. 116 ust.2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych uzyskując w ten sposób korzyść majątkową w łącznej kwocie 876,50 zł brutto tj. 712,60 zł netto.

Aktem oskarżenia z dnia 20 września 2014 r. I. W. została oskarżona o to, że w okresie od 10 lutego 2010 r. do 5 kwietnia 2012 r,, pełniąc funkcję Prezesa Zarządu (...) (...) sp. z o.o. z siedzibą w P., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej dokonała bez uprawnienia rozpowszechnienia Polskich Norm, które korzystają z ochrony jak utwory literackie i co do których autorskie prawa majątkowe przysługują Polskiemu Komitetowi Normalizacyjnemu, w ten sposób, że:

w okresie od 29 sierpnia 2011 r. do 5 kwietnia 2012 r. zbyła na rzecz P. S. sp, j. 109 Polskich Norm za kwotę 6.961,80 zł netto uzyskując z tego tytułu korzyść majątkową w wysokości 712,60 zł netto;

w okresie od 10 lutego 2010 r. do 23 grudnia 2010 r. zbyła na rzecz (...) S.A, 89 Polskich Norm za kwotę 8.445,52 zł netto uzyskując z tego tytułu korzyść majątkową w wysokości co najmniej 323,18 zł netto;

w okresie od 10 lutego 2010 r. do 23 grudnia 2010 r. zbyła na rzecz (...) S.A, co najmniej 360 Polskich Norm za kwotę 36,649,30 zł netto uzyskując z tego tytułu korzyść majątkową w wysokości co najmniej 2,105,87 zł netto;

tj, o czyn z art. 116 ust, 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Wyrokiem z dnia 3 listopada 2015 r. Sąd Rejonowy Poznań - Stare Miasto w P. w sprawie VIII K 1041/14, ustalając, że I. W. dopuściła się popełnienia czynu zarzucanego jej w akcie oskarżenia, kwalifikując ten czyn jako występek z art. 116 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz uznając, że wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, na mocy art. 66 § 1 i 2 k.k., art. 67 § 7 k.k. warunkowo umorzył postępowanie karne wobec I. W. na okres próby 1 roku (pkt 1), na mocy art. 67 § 3 k.k. i art, 39 pkt 7 k.k. orzekł wobec oskarżonej świadczenie pieniężne w kwocie 1,000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej (pkt 2) i orzekł o kosztach postępowania (pkt 3 i 4).

W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy wskazał, że I. W. z uwagi na stanowisko prezesa zarządu spółki musiała mieć świadomość, że z dniem 31 grudnia 2009 r. uprawnienia do sprzedaży Polskich Norm wygasły. Świadczy o tym okoliczność, że I. W. w tym czasie prowadziła rozmowy z prezesem PKN w sprawie przedłużenia uprawnień dla Punktu Informacyjnego do sprzedaży Polskich Norm innym podmiotom gospodarczym. Trudno więc uznać, że I. W. sprzedając normy działała w przeświadczeniu, że sprzedaje normy za domniemaną zgodą PKN. Sąd ustalił ponadto, że Centrum (...) sprzedawało normy za cenę wyższą niż za nie płaciło na rzecz PKN i z tej sprzedaży osiągnęło korzyść majątkową w kwocie łącznej 3.141,65 zł, w tym 712,60 zł w związku ze sprzedażą norm na rzecz P. S. s.j. Zdaniem Sądu Rejonowego doszło do bezprawnego rozpowszechniania cudzych utworów bez stosownego uprawnienia i

zachowanie oskarżonej wypełniło znamiona czynu stypizowanego w art 116 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Na skutek apelacji wywiedzionej przez I. W. -wyrokiem z dnia 4 marca 2016 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział IV Karny Odwoławczy w sprawie IV Ka 97/16 utrzymał w mocy wyrok Sądu Rejonowego Poznań - Stare Miasto w P. z dnia 3 listopada 2015 r.

Sąd II instancji podzielił dokonane przez Sąd Rejonowy ustalenia/ że doszło do bezprawnego zbywania norm po dniu 31 grudnia 2009 r. Uznając/ że uzyskiwane ze zbywania norm dochody generowały określone korzyści majątkowe i tym samym stanowiły korzyść majątkową/ Sąd Okręgowy stwierdził/ że korzyść stanowiła całość ceny zbycia/ a nie tylko marża. Marża stanowiłaby korzyść majątkową tylko w przypadku sprzedaży norm legalnie zbywanych na podstawie umowy obowiązującej pomiędzy PKN a (...), a w niniejszej sprawie takiej umowy nie było. Zatem każda zbyta nielegalnie norma generowała nienależną - bez tytułu prawnego korzyść majątkową w wysokości całej ceny zbycia/ a nie tylko marży. Sąd Okręgowy nie miał wątpliwości/ że I. W. mając świadomość bezprawności zbywania norm miała również świadomość, że zbywanie wiąże się z uzyskiwaniem nienależnej korzyści majątkowej w postaci zapłaty za normy.

W toku postępowania karnego nie była badana bezprawność czynu oskarżonej w kontekście normy z art, 51 ust. 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Wnioskiem z dnia 16 czerwca 2016 r. powód wezwał pozwaną spółkę i (...) do próby ugodowej w sprawie o zapłatę kwoty 124.844,78 zł solidarnie, tytułem naprawienia szkody na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. B ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz kwoty 712,60 zł od (...) sp. z o.o. tytułem wydania korzyści uzyskanych w wyniku naruszenia praw autorskich. Pismem z tego samego dnia powód skierował do pozwanej spółki ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty wyżej wskazanych kwot, jako termin płatności wskazując dzień doręczenia wezwania.

Na posiedzeniu pojednawczym w dniu 20 lipca 2016 r. w sprawie V Co 112/16 Sądu Rejonowego Poznań - Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu strony nie zawarły ugody.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów i zeznań

stron.

Sąd dał wiarę dowodom z dokumentów prywatnych i urzędowych powołanych jako dowody w sprawie albowiem ich prawdziwość i autentyczność, za wyjątkiem całkowitego zestawienia sprzedaży dołączonego do pisma powoda z dnia 16 maja 2018 r. nie były kwestionowane przez żadną ze stron.

W ocenie Sądu nie budziło wątpliwości w niniejszej sprawie, że wystawcą zestawienia jest szeroko rozumiana strona powodowa. Dokument bowiem został wygenerowany z informatycznego systemu Polskiego Komitetu Normalizacyjnego i przez ten Komitet przedstawiony jako pochodzący od niego. Racjonalnie nie sposób założyć by PKN przedkładał w postępowaniu cywilnym dokumenty na poparcie swoich twierdzeń co do których twierdzi, że jest ich wystawcą, w rzeczywistości nie będąc ich wystawcą, zwłaszcza, że obejmują one dane, którymi dysponować powinien wyłącznie PKN.

Powyższe zarzuty formalne co do tego dokumentu straciły jednak na znaczeniu wobec złożenia przez powoda całkowitego zestawienia sprzedaży (k. 360 - 400), które już wszelkie warunki formalne dokumentu w rozumieniu art. 2431 k.p.c. spełnia będąc opatrzony podpisem osób uprawnionych do działania w imieniu powoda.

Celem wyjaśnienia jedynej spornej w sprawie okoliczności faktycznej (zwielokrotniania (...) przez pozwaną) Sąd w związku ze zgodnym oświadczeniem wszystkich stron, złożonym na rozprawie w dniu 11 września 2018 r., że wyrażają zgodę na przeprowadzenie dowodu z protokołów zeznań świadków A. S., M. S. i L. K., składanych w sprawie VIII K 1041/14 Sądu Rejonowego Poznań - Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu na okoliczność kopiowania norm przez pozwaną i sprzedaży (...) przez pozwaną osobom trzecim po wygaśnięciu porozumienia z PKN (k. 402), ze względu na ekonomikę procesu odstąpił do zasady bezpośredniości przeprowadzania dowodu z zeznań tych osób w charakterze świadków i dopuścił jako dowód protokoły z zeznań tych osób złożonych w sprawie karnej. Sąd dał wiarę tym dowodom w całości, albowiem korespondują one ze sobą wzajemnie jak i z pozostałym materiałem zgromadzonym w sprawie. Z protokołu zeznań świadka L. K., pracownika (...) SA, które nabywało Polskie Normy od (...). (...) sp. z o.o. po wygaśnięciu porozumienia z dnia 29 lipca 2003 r., wynika, że dokumenty otrzymane z (...) były zabezpieczone hologramem i nie była dopuszczona możliwość ich kopiowania, Z protokołów zeznań pozostałych świadków zawnioskowanych na okoliczność zwielokrotniania norm nie wynikają żadne okoliczności, które mogłyby potwierdzić, że do kopiowania norm w celu ich dalszej sprzedaży dochodziło. Z protokołu zeznań świadka A. S., pracownika PKN wynika, że PKN nie zgromadził dowodów na to, że (...) (...) sp. z (...). jedną normę sprzedawał dwóm podmiotom.

Sąd w pkt 5 postanowienia z dnia 11 września 2018 r. pominął dowód z zeznań świadków A. S., M. S., L. K., W. S. i H. S., zgłoszony przez powoda, uznając, że wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności zostały dostatecznie wyjaśnione i przeprowadzanie tych dowodów zmierzałoby do przedłużania postępowania. Jedyną sporną w zakresie stanu faktycznego okolicznością w niniejszej sprawie był fakt czy pozwana zwielokrotniała nabyte w sposób uprawniony Polskie Normy i okoliczność ta została wyjaśniona za pomocą dowodów w postaci protokołów z zeznań w charakterze świadków A. S., M. S., L. K.. Pozostałe okoliczności, na które zgodnie z tezą dowodową przedstawioną przez powoda, mieli zeznawać świadkowie, były bądź niesporne (uzyskanie wiedzy na temat naruszeń prawa autorskiego) bądź nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy (obowiązywanie cenników i polityki cenowej powoda, podstawa i prawidłowość wyliczenia roszczenia. W zakresie obowiązywanie cenników i polityki cenowej sam powód w pozwie wskazywał, że podstawą wyliczenia stosownego wynagrodzenia stanowił w istocie cennik Polskich Norm, dostępny dla każdego zainteresowanego nabyciem normy, znajdujący się w witrynie internetowej Polskiego Komitetu Normalizacyjnego.

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom przesłuchanych w charakterze stron P. S., J. S. i I. W.. Zeznania te były szczere i spontaniczne i korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym. W jedynej spornej w sprawie okoliczności tj, czy dochodziło do kopiowania PN przez pozwaną spółkę na potrzeby ich sprzedaży, zeznania storn były zgodne z dowodami w postaci protokołów zeznań A. S., M. S., L. K.. Podkreślenia wymaga przy tym, że w kategoriach oceny zeznań jako wiarygodnych nie leży kwestia ocen dokonywanych przez strony czy działania I. W. jako Prezesa Zarządu (...) (...) sp. z o.o. miały charakter bezprawny czy nie.

Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd Okręgowy uznał/ że powództwo okazało się uzasadnione jedynie w nieznacznej części.

Powód swoje roszczenie wywodził z art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1191 - dalej jako u.p.a.p.p.), zgodnie z którym uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa:

1) zaniechania naruszania;

2) usunięcia skutków naruszenia;

3) naprawienia wyrządzonej szkody:

a) na zasadach ogólnych albo

b) poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione - trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu;

4) wydania uzyskanych korzyści.

Niekwestionowana w sprawie legitymacja czynna powoda wynika z art. 2 pkt 4, art. 5 ust. 5 i art. 9 ustawy o normalizacji z dnia 8 września 2015 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 1483) oraz art. 1, art. 17, art. 50, art. 43 ust. 1, art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b i pkt 4 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (u.p.a.p.p.). W szczególności należy wskazać na treść art. 5 ust. 5 i art. 9 ust. 1 ustawy o normalizacji, zgodnie z którym Polskie Normy korzystają z ochrony jak utwory literackie, a autorskie prawa majątkowe do nich przysługują krajowej jednostce normalizacyjnej - Polskiemu Komitetowi Normalizacyjnemu (PKN). Jak stanowi art. 9 ust. 2 ustawy o normalizacji - PKN jest państwową jednostką organizacyjną. Ustawa nie nadaje PKN osobowości prawnej, wobec czego legitymację bierną posiada Skarb Państwa, za który czynności procesowe podejmuje organ państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie - art. 67 § 2 k.p.c.

Legitymacja bierna pozwanej wynika z art. 4 ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialność podmiotów zbiorowych za czyny popełnione pod groźbą kary (t.j. Dz.U, z 2018 r. poz. 703) i art. 494 § 1 k.s.h.

Zgodnie z art, 4 powołanej ustawy o odpowiedzialność podmiotów zbiorowych (...), podmiot zbiorowy podlega odpowiedzialności, jeżeli fakt popełnienia czynu zabronionego, wymienionego w art. 16 ustawy, przez osobę działającą w imieniu podmiotu zbiorowego w ramach uprawnienia lub obowiązku do jego reprezentowania, został potwierdzony prawomocnym wyrokiem skazującym tę osobę, wyrokiem warunkowo umarzającym wobec niej postępowanie karne albo postępowanie w sprawie o przestępstwo skarbowe, orzeczeniem o udzielenie tej osobie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności albo orzeczeniem sądu o umorzeniu przeciwko niej postępowania z powodu okoliczności wyłączającej ukaranie sprawcy.

Biorąc pod uwagę, że fakt popełnienia czynu zabronionego wymienionego w art. 16 ust.

pkt 11 w/w ustawy (przestępstwo przeciwko własności intelektualnej, określone w art. 115" (...) u.p.a.p.p.)/ przez uprawnioną do reprezentacji(...) (...) sp. z o.o. Prezes Zarządu - I. W., został potwierdzony prawomocnym wyrokiem warunkowo umarzającym wobec niej postępowanie karne w sprawie VIII K 1041/14 Sądu Rejonowego Poznań - Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, uznać należał, że (...) (...) sp. z o.o. jako podmiot zbiorowy podlega odpowiedzialności za ten czyn.

Odpowiedzialność pozwanej w sprawie Centrum (...) sp. z o.o. jako następcy prawnego (...) (...) sp. z o.o. wynika z art. 494 § 1 k.s.h,, zgodnie z którym spółka przejmująca albo spółka nowo zawiązana wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej albo spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki.

Przechodząc do merytorycznej ceny powództwa sąd badał, czy doszło do naruszenia autorskich praw majątkowych.

Kwestia ta co do zasady, w ocenie Sądu, została przesądzona prawomocnym wyrokiem warunkowo umarzającym wobec I. W. postępowanie karne w sprawie VIII K 1041/14 Sądu Rejonowego Poznań - Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu. W wyroku tym sąd stwierdził, że I. W. dopuściła się popełnienia czynu zarzucanego jej w akcie oskarżenia, kwalifikując ten czyn jako występek z art. 116 ust, 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz uznając, że wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne.

Jak stanowi art. 11 zd. 1 k.p.c. ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Jakkolwiek w orzecznictwie przyjmuje się, że wyrok karny umarzający postępowanie karne nie jest wprawdzie wiążący dla sądu cywilnego, ale nie pozostaje bez znaczenia dla postępowania dowodowego w postępowaniu cywilnym, gdyż podlega rozważeniu na podstawie art. 233 § 1 k.p.c. Zgodnie bowiem z art. 336 § 1 i 2 k.p.k. jeżeli spełnione są przesłanki uzasadniające warunkowe umorzenie postępowania, prokurator może zamiast aktu oskarżenia sporządzić i skierować do sądu wniosek o takie umorzenie; do wniosku stosuje się odpowiednio przepisy art. 332 § 1 pkt 1, 2, 4 i 5, a uzasadnienie wniosku można ograniczyć do wskazania dowodów świadczących o tym, że wina oskarżonego nie budzi wątpliwości, a ponadto okoliczności przemawiających za warunkowym umorzeniem. Z kolei w art. 66 § 1 k.k. ustawodawca zastrzegł, że sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Z powyższych przepisów wynika jednoznacznie, że warunkiem warunkowego umorzenia postępowania karnego jest wina sprawcy oraz to, że okoliczności popełnienia czynu zabronionego nie budzą wątpliwości. Również z treści samego wyroku ustalającego, że I. W. dopuściła się popełnienia czynu zarzucanego jej w akcie oskarżenia, kwalifikując ten czyn jako występek z art. 116 ust. ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz uznania, że wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, wynika, że przesłanką warunkowego umorzenia postępowania karnego jest ustalenie wszystkich znamion czynu zabronionego i odpowiedzialności karnej sprawcy przestępstwa. Ponadto z wydaniem wyroku warunkowo umarzającego postępowanie karne wiążą się konsekwencje wskazane w art. 67 k.k. Kolejnym argumentem przemawiającym za zrównaniem na tle art. 11 k.p.c. prawomocnego wyroku warunkowo umarzającego postępowanie z prawomocnym wyrokiem skazującym jest niekonsekwencja ustawodawcy/ który na gruncie art. 11 k.p.c. dla związania sądu cywilnego poczynionymi w postępowania karnym ustaleniami uznaje wyłącznie prawomocny wyrok skazujący, podczas gdy np. na gruncie omawianej w niniejszej sprawie ustawy o odpowiedzialność podmiotów zbiorowych (...) przesądza o odpowiedzialności podmiotu zbiorowego (więc o czymś więcej niż o ustaleniach), jeżeli fakt popełnienia czynu zabronionego przez osobę działającą w imieniu podmiotu zbiorowego został potwierdzony prawomocnym wyrokiem skazującym tę osobę/ wyrokiem warunkowo umarzającym wobec niej postępowanie karne albo postępowanie w sprawie o przestępstwo skarbowe, orzeczeniem o udzielenie tej osobie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności albo orzeczeniem sądu o umorzeniu przeciwko niej postępowania z powodu okoliczności ) wyłączającej ukaranie sprawcy.

Z tych względów, w ocenie Sądu orzekającego w niniejszej sprawie, należało uznać, że wyrok kamy warunkowo umarzający postępowanie, jest de facto wyrokiem skazującym. I jako takiego jego ustalenia wiążą sąd w postępowaniu cywilnym.

Mając na względzie, że zgodnie z art. 11 k.p.c. zakres związania prawomocnych wyroków skazujących dotyczy ustaleń co do okoliczności popełnienia przestępstwa zawartych w sentencji wyroku (por. royr, SN z 2,2. (...)., II CSK 330/11, L.), Sąd w niniejszej sprawie związany był ustaleniami faktycznymi co do tego, że I. W. w okresie od 10 lutego 2010 r. do 5 kwietnia 2012 r., pełniąc funkcję Prezesa Zarządu H. C. Centrum (...) sp. z o.o, z siedzibą w P., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej dokonała bez uprawnienia rozpowszechnienia Polskich Norm, które korzystają z ochrony jak utwory literackie i co do których autorskie prawa majątkowe przysługują Polskiemu Komitetowi Normalizacyjnemu. Niezależnie od powyższego należy zauważyć, że okoliczności czy doszło do naruszenia autorskich praw majątkowych nie kwestionowała pozwana spółka, a interwenientka uboczna nie kwestionując ustaleń faktycznych, które były podstawą wyroku warunkowo umarzającego postępowanie wobec niej, podniosła jedynie okoliczność nie badaną w toku procesu karnego tj. zarzut wyczerpania praw wywiedziony z treści art. 51 ust. 3 u.p.a.p.p.

Niemniej jednak. Sąd również na podstawie dowodów przeprowadzonych w niniejszej sprawie cywilnej dokonał ustaleń faktycznych prowadzących do wniosku, że I. W. w okresie od 10 lutego 2010 r. do 5 kwietnia 2012 r,, pełniąc funkcję Prezesa Zarządu H. (...) sp. z o.o. z siedzibą w P., dokonała bez uprawnienia rozpowszechnienia Polskich Norm, co do których autorskie prawa majątkowe przysługują Polskiemu Komitetowi Normalizacyjnemu, w tym w okresie od 29 sierpnia 2011 r. do 5 kwietnia 2012 r. zbyła na rzecz P. S. sp. j. 109 Polskich Norm za kwotę 6.961,80 zł netto uzyskując z tego tytułu na rzecz spółki korzyść majątkową w wysokości 712,60 zł netto.

O tym, że (...) (...) spółka z o.o,, reprezentowana przez I. W., dokonała bez uprawnienia rozpowszechnienia Polskich Norm poprzez ich udostępnianie publicznie świadczy ustalona w sprawie okoliczność, że spółka zbywała nabyte od PKN Polskie Normy innym podmiotom po tym, gdy z dniem 31 grudnia 2009 r. wygasło porozumienie z dnia 28 lipca 2003 r. uprawniające H. (...) spółka z o.o. do dystrybucji PN. Skutek w postaci wygaśnięcia uprawnień był I. W. reprezentującej spółkę znany, skoro po otrzymaniu pisma z dnia 8 lipca 2009 r. wypowiadającego porozumienie z PKN ze skutkiem na dzień 31 grudnia 2009 r,, w dniu 14 lipca 2009 r. rozmawiała bez powodzenia z prezesem PKN na temat przedłużenia działalności Punktu Informacyjnego Normalizacyjnego, następnie pismem z dnia 4 listopada 2009 r. została poinformowana przez Prezesa PKN z jakich powodów odmówiono przedłużenia umowy o współpracy w zakresie sprzedaży PN spółce, a w 2010 r. spółka rozliczyła się z PKN ze współpracy w związku z wygaśnięciem uprawnień do dystrybucji PN. Okoliczności faktyczne dotyczące uzyskanych korzyści w związku z nieuprawnioną sprzedażą PN na rzecz P. S. s.j. i wynagrodzeniem uzyskanym przez powoda w związku ze sprzedażą norm na rzecz P. S. sp, j., (...) S.A, i (...) S.A. zostały natomiast ustalone na podstawie protokołów z zeznań świadków i dokumentów w postaci zestawienia sprzedaży i faktur.

Natomiast nie zostało wykazane w sprawie twierdzenie powoda, że pozwana naruszała autorskie prawa majątkowe również poprzez rozpowszechnianie zwielokrotnionych egzemplarzy utworu wytwarzanych w określonych technikach. W sprawie zostało ustalone, że pozwana odsprzedawała wyłącznie nabyte egzemplarze Polskich Norm w postaci papierowej (wydrukowanej), opatrzonej hologramem i nie multiplikowała ich.

Dokonując sprzedaży PN po wygaśnięciu uprawnienia do ich dystrybucji poprzedniczka prawna pozwanej naruszyła majątkowe prawa autorskie przysługujące PKN do zbywanych na rzecz P. S. sp. j., (...) S.A. i (...) S.A, Polskich Norm.

Za nietrafny Sąd uznał zarzut interwenientki ubocznej tzw. wyczerpania praw, wywiedziony z treści art. 51 ust. 3 u.p.a.p.p.

Zgodnie z tym przepisem wprowadzenie do obrotu oryginału albo egzemplarza utworu na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego wyczerpuje prawo do zezwalania na dalszy obrót takim egzemplarzem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyjątkiem jego najmu lub użyczenia.

Celem tego przepisu jest wyłączenie sytuacji, w której po wprowadzeniu do obrotu egzemplarza utworu chronionego prawem autorskim uprawniony z tytułu autorskich praw majątkowych mógłby zakazać dalszego obrotu egzemplarzami, nawet gdyby obrót ten miał w pozostałym zakresie charakter legalny. W konsekwencji, na podstawie art. 51 ust. 3 u.p.a.p.p., dalszy obrót pozyskanym legalnie egzemplarzem utworu jest co do zasady możliwy {por. Art 51 Prawo autorskie red. Ś. 2017, wyd. 1, Z. teza 1.2, L.). W sytuacji, gdy uprawniony przenosi własność danego egzemplarza dzieła na inną osobę, traci on moc decyzyjną nad ewentualną dalszą odsprzedażą dzieła. Czynność pierwszego wprowadzenia dzieła do obrotu powoduje zatem wygaśnięcie prawa uprawnionego do decydowania o dalszym wprowadzaniu do obrotu (por. W. Wróbel, Wyczerpanie własności intelektualnej, w: Prawo własności intelektualnej. Repetytorium, red. M. Załucki, Warszawa 2010, s. 177 i n.).

W judykaturze wskazuje się, że przesłanką wyczerpania prawa jest wprowadzenia do obrotu oryginału utworu bądź egzemplarza utworu na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego^ przy czym wprowadzenie do obrotu, by powodowało wyczerpanie, musi nastąpić przez uprawnionego lub za jego zgodą, co nie wynika wprost z art 51 ust. 3 u.p.a.p.p., ale z art. art. 6 ust. 1 pkt 6 u.p.a.p.p., zgodnie z którym wprowadzeniem utworu do obrotu jest publiczne udostępnienie jego oryginału albo egzemplarzy drogą przeniesienia ich własności dokonanego przez uprawnionego lub za jego zgodą (por. Art 51 Prawo autorskie red. (...), toyd. 1/Z., teza III, L.). W niniejszej sprawie, w świetle poczynionych ustaleń faktycznych, nie budzi wątpliwości, że egzemplarze Polskich Norm przekazywanych przez PKN na rzecz H. (...) spółka z o.o., następnie zbywanych innym podmiotom, były udostępniane H. (...) spółka z o.o. za zgodą PKN, skoro do przeniesienia ich własności dochodziło na podstawie umowy sprzedaży zawartej między H. (...) spółka z o.o. a PKN.

W sprawie zostało ustalone, że poprzedniczka prawna pozwanej sprzedawała na rzecz podmiotów trzecich wyłącznie te same wydrukowane (papierowe) egzemplarze Polskich Norm, które uprzednio nabyła od powoda i nie dokonywała kopiowania ani zwielokrotniania w inny sposób kupionych od powoda Polskich Norm. Miało to skutkować, w ocenie interwenientki ubocznej, wyczerpaniem prawa powoda do zezwolenia na dalszy obrót tymi egzemplarzami na terytorium RP i w konsekwencji uprawnieniem pozwanej do dalszej odsprzedaży nabytych od powoda Polskich Norm, skoro skutku w postaci wyczerpania prawa przewidzianego w art. 51 ust. 3 u.p.a.p.p. nie wyłącza żaden inny przepis i jest on niezależny od wygaśnięcia z dniem 31 grudnia 2009 r. porozumienia, na co powołuje się powód.

Z powyższym stanowiskiem nie można się zgodzić. Tak jak nie można się zgodzić ze stanowiskiem powoda, że wyczerpanie prawa jest wyłączone wobec treści art. 17 u.p.a.p.p. w związku z art. 5 ust. 5 ustawy o normalizacji.

Zgodnie z art, 17 u.p.a.p.p,, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Ustawa zaś stanowi inaczej właśnie w art. 51 ust. 3 u.p.a.p.p. Stąd wywody powoda, że odsprzedaż egzemplarzy Polskich Norm mieści się w sferze wyłączności autorskich praw majątkowych, a w konsekwencji, pozwana nie legitymuje się żadnym z tych tytułów, co uzasadnia stanowisko o bezprawnym obrocie egzemplarzami Polskich Norm, nie miały znaczenia. Zresztą sam powód w piśmie procesowym z dnia 16 maja 2018 r. stwierdził, że regulacja wyczerpania prawa z art. 50 ust. 3 u.p.a.p.p. wprowadza wyjątek względem sfery wyłączności przysługującej podmiotowi praw autorskich.

W ocenie Sądu zasadnicze znaczenie ma w omawianej sprawie art. 49 ust. 1 u.p.a.p.p., zgodnie z którym, jeżeli w umowie nie określono sposobu korzystania z utworu, powinien on być zgodny z charakterem i przeznaczeniem utworu oraz przyjętymi zwyczajami.

W czasie, gdy strony były związane porozumieniem z dnia 28 lipca 2003 r. H. C. Centrum (...) miało uprawnienia m.in. do prowadzenia kompletnego zbioru Polskich Norm, jego aktualizacji i uzupełniania na bieżąco o nowe normy, udostępniania zainteresowanym podmiotom gromadzonych Polskich Norm i innych produktów normalizacyjnych na miejscu w czytelni, sprzedaży Polskich Norm i innych krajowych produktów normalizacyjnych na zasadach określonych w aktualnie obowiązujących ogólnych warunkach sprzedaży Polskich Norm i innych krajowych produktów normalizacyjnych przez Punkty (...) Normalizacyjnej stanowiących załącznik do porozumienia.

Po wypowiedzeniu powyższego porozumienia, ze skutkiem na dzień 31 grudnia 2009 r.,PKN i (...) (...) spółka z o.o. nie wiązała już żadna umowa ustalająca pola eksploatacji Polskich Norm nabywanych od PKN. Po tej dacie, jak zostało ustalone w sprawie, spółka utraciła uprawnienia do odsprzedawania Polskich Norm. Z datą rozwiązania porozumienia z dnia 29 lipca 2003 r. zakupione przez spółkę (...) mogły być użytkowane tylko w zakresie objętym licencją przekazaną spółce wraz z zakupionym produktem, a wszelkie inne ich wykorzystanie, zwłaszcza w celach handlowych było niedozwolone, dotyczyło to w szczególności jakiegokolwiek udostępniania, odsprzedaży, wynajmu, dzierżawy lub bezpłatnej dystrybucji osobom trzecim. Treść licencji została ustalona w sprawie pośrednio tj. na podstawie pisma Prezesa PKN z dnia 14 sierpnia 2013 r. (k. 123-124).

Należy również wskazać na niekonsekwencję interwenientki ubocznej podnoszącej zarzut z art. 51 ust. 3 u.p.a.p.p., która podzielając stanowisko i zarzuty pozwanej z jednej strony twierdzi, że nie doszło do wprowadzenia (...) do obrotu, a "udostępnienie" nie miało charakteru publicznego, a z drugiej twierdzi, że wobec wprowadzenia do obrotu danego egzemplarza (które z zasady musi być publiczne) doszło do wyczerpania prawa.

Uznając zatem, że doszło do naruszenia praw autorskich powoda Sąd przeszedł do dalszej oceny zasadności roszczenia w świetle przesłanek z art. 79 ust. 1 u.p.a.p.p.

Powód domagając się naprawienia wyrządzonej szkody i wydania uzyskanych korzyści wywodził swoje roszczenia z art. 79 ust. 1 pkt 3 i 4 u.p.a.p.p, zgodnie z którym uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa naprawienia 3) wyrządzonej szkody: a) na zasadach ogólnych albo b) poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione - trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu oraz 4) wydania uzyskanych korzyści.

Art. 79 u.p.a.p.p. został istotnie zmieniony ustawą z dnia 9 maja 2007 r. o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 99, poz. 662) celem dostosowania prawa polskiego do wymogów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/48/WE z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej (Dz.Urz. UE L Nr 157, s. 45). Implementacja dyrektywy 2004/48/WE do porządków krajowych państw UE miała doprowadzić do ustanowienia zbliżonego poziomu ochrony praw własności intelektualnej we wszystkich państwach członkowskich.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 Dyrektywy 2004/48/WE, bez uszczerbku dla środków przewidzianych lub środków, które mogą być przewidziane w prawie wspólnotowym lub krajowym w zakresie, w jakim te środki mogą dawać właścicielom praw większe korzyści, przewidziane niniejszą dyrektywą procedury i środki naprawcze stosuje się, zgodnie z art. 3, do wszelkich naruszeń praw własności intelektualnej określonych w prawie wspólnotowym i/lub prawie wewnętrznym zainteresowanego Państwa Członkowskiego.

Jak stanowi art. 3 Dyrektywy 2004/48/WE, Państwa Członkowskie zapewniają objęte niniejszą dyrektywą środki, procedury i środki naprawcze niezbędne do stosowania praw własności intelektualnej. Powyższe środki, procedury i środki naprawcze są sprawiedliwe i słuszne oraz nie są nadmiernie skomplikowane czy kosztowne, ani też nie pociągają za sobą nierozsądnych ograniczeń czasowych czy nieuzasadnionych opóźnień (ust. 1); powyższe środki, procedury i środki naprawcze są również skuteczne, proporcjonalne i odstraszające i stosowane w taki sposób, aby zapobiec tworzeniu ograniczeń handlu prowadzonego zgodnie z prawem i zapewnić zabezpieczenia przed ich nadużywaniem (ust. 2).

Zgodnie z art. 13 ust. 1 Dyrektywy 2004/48/WE Państwa Członkowskie zapewniają, że na wniosek poszkodowanej strony właściwe organy sądowe nakazują naruszającemu, który świadomie lub mając rozsądne podstawy do posiadania takiej wiedzy zaangażował się w naruszającą działalność, wypłacenie podmiotowi uprawnionemu odszkodowań odpowiednich do rzeczywistego uszczerbku, jaki ten poniósł w wyniku naruszenia. Ustanawiając wysokość odszkodowań, organy sądowe:

a) biorą pod uwagę wszystkie właściwe aspekty, także poniesione przez poszkodowaną stronę negatywne skutki gospodarcze z utraconymi zyskami włącznie, wszelkie nieuczciwe zyski uzyskane przez naruszającego oraz, we właściwych przypadkach, elementy inne niż czynniki ekonomiczne, w rodzaju np. uszczerbku moralnego, jaki naruszenie spowodowało dla właściciela praw;

lub

b) jako alternatywa dla lit. a) mogą one, we właściwych przypadkach, ustanowić odszkodowania ryczałtowe na podstawie elementów takich, jak przynajmniej suma opłat licencyjnych, honorariów autorskich lub opłat należnych w razie poproszenia przez naruszającego o zgodę na wykorzystywanie praw własności intelektualnej, o którą chodzi.

Art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b u.p.a.p.p. na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 czerwca 2015 r. sygn. akt SK 32/14 (Dz.U. poz. 932) utracił w części moc z dniem 1 lipca 2015 r.

Utrata mocy obowiązującej art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b u.p.a.p.p. w zakresie przewidującym naprawienie szkody przez zasądzenie trzykrotności stosownego wynagrodzenia nie spowodowała utraty tej mocy w pozostałym zakresie, a zatem w tej części, w jakiej przewiduje on obowiązek zapłaty sumy pieniężnej odpowiadającej dwukrotności stosownego wynagrodzenia

Przyjęty w art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b u.p.a.p.p. zryczałtowany model odszkodowania charakteryzuje to, że obowiązek jego zapłaty nie jest powiązany z wystąpieniem szkody po stronie uprawnionego. Dla ustalenia obowiązku odszkodowawczego znaczenie ma jedynie wykazanie faktu naruszenia przysługujących uprawnionemu autorskich praw majątkowych. Wynika to z intencji stworzenia uproszczonego, a więc łatwiejszego i szybszego uzyskania ochrony i rekompensaty . Zgodnie z poglądem, przyjętym w literaturze i w orzecznictwie, podstawą ustalenia tego odszkodowania jest wynagrodzenie, które przysługiwałoby uprawnionemu, gdyby osoba naruszająca jego prawa zawarła z nim umowę o korzystanie z dzieła w zakresie dokonanego naruszenia, w chwili dochodzenia naprawienia szkody.

W przedmiocie zgodności art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b u.p.a.p.p. z przepisami dyrektywy 2004/48/WE nabrał wątpliwości Sąd Najwyższy, który postanowieniem z dnia 15 maja 2015 r. zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z pytaniem prawnym ,

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej udzielając odpowiedzi na pytanie prawne Sądu Najwyższego, wyrokiem z dnia 25 stycznia 2017 r., w sprawie C-367/15, orzekł, że artykuł 13 badanej dyrektywy 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29

kwietnia 2004 r. należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwia się on uregulowaniu krajowemu, takiemu jak to będące przedmiotem sporu w postępowaniu głównym, zgodnie z którym uprawniony, którego prawo własności intelektualnej zostało naruszone, może zażądać od osoby, która naruszyła to prawo, albo odszkodowania za poniesioną przez niego szkodę, przy uwzględnieniu wszystkich właściwych aspektów danej sprawy albo, bez wykazywania przez tego uprawnionego rzeczywistej szkody, domagać się zapłaty sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności stosownego wynagrodzenia, które byłoby należne tytułem udzielenia zgody na korzystanie z danego utworu.

W uzasadnieniu wyroku wydanego w sprawie, na tle której pytanie prawne, na które odpowiadał (...), zostało do niego skierowane (wyrok SN z dnia 10 listopada 2017 r., V CSK 41/14, Legalis numer 1715439), dokonując tzw. prokonstytucyjnej wykładni art. 79 ust. 1 pkt 3b ustawy. Sąd Najwyższy doszedł finalnie do wniosku, na tle okoliczności sprawy V CSK 41 /14, że poprzez zapis dopuszczający stawkę podwójną należy rozumieć jednak stawkę pojedynczą. Sąd Najwyższy w sprawie tej stwierdził, że " Dokonując wykładni art, 79 ust 1 pkt 3 lit b ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t,j, Dz.U, z 2017 r. poz. 880), z uwzględnieniem tego, co wynika z przepisów Konstytucji, należy uznać, iż odszkodowanie w wysokości dwukrotności należnej uprawnionemu opłaty stanowi nieproporcjonalną sankcję, która może prowadzić do naruszenia zasady sprawiedliwości społecznej, równej ochrony praw majątkowych, którą gwarantuje Konstytucja i jest ona nadmierna w stosunku do celu, jakim jest należyte zabezpieczenie twórców przed naruszeniem ich praw majątkowych.". Sąd Najwyższy odwołując się do pkt 31 uzasadnienia wyroku (...) z dnia 25 stycznia 2017 r. i okoliczności faktycznych rozpoznawanej sprawy uznał, że w sprawie zachodzi sytuacja wskazana w pkt 31 wyroku (...) i że jest to wyjątkowy wypadek, kiedy odszkodowanie za szkodę, obliczone na podstawie dwukrotności hipotetycznej opłaty licencyjnej, wyraźnie i znacząco wykracza poza rzeczywiście poniesioną szkodę. Sąd Najwyższy wskazał, że (...) uznał, że w takiej sytuacji polski sąd nie jest związany żądaniem powoda przyznania mu wynagrodzenia w postaci zryczałtowanej, czyli dwukrotności należnego wynagrodzenia, gdyż prowadziłoby to do nadużycia prawa, jakie gwarantuje mu art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b u.p.a.p.p. interpretowany w zgodzie z prawem unijnym.

Po powyższych wyrokach TK z dnia 23 czerwca 2015 r,, (...) z dnia 25 stycznia 2017 r. i Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2017 r. w polskim orzecznictwie pojawiły się rozbieżności.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 16 lutego 2017 r. (I CSK 100/16, Legalis numer 1618219) Sąd Najwyższy stwierdził, że art. 79 ust, 1 pkt 3 lit. b u.p.a.p.p. nie wprowadza niedopuszczalnego odszkodowania o charakterze karnym ani nie narusza ogólnych zasad odpowiedzialności odszkodowawczej, gdyż w wypadku odszkodowania ryczałtowego nie jest możliwe proporcjonalne uwzględnienie wysokości rzeczywistej szkody.

W wyroku z dnia 7 grudnia 2017 r., wydanym w sprawie V CSK 145/17 (Legalis numer 1733705, OSP 2018/11/111), Sąd Najwyższy przyjął stanowisko przeciwne niż w wyroku z dnia 10 listopada 2017 r. poprzez uznanie, że wskazana w art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b u.p.a.p.p. stawka podwójna nie może być jednak zastąpiona pojedynczą. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Najwyższy odwołując się do wyroku (...) z dnia 25 stycznia 2017 r. i wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 czerwca 2015 r. stwierdził, że "(...) przyjęcie, że możliwość dochodzenia ryczałtowego odszkodowania na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b Pr Aut jest ograniczona do wartości jednokrotnego odpowiedniego wynagrodzenia (np. opłaty licencyjnej), oznaczałoby nie tylko brak uzyskania przez poszkodowanego pełnej rekompensaty szkody, ale stawiałoby w lepszej sytuacji prażonej sprawców naruszeń cudzych praw autorskich w stosunku do tych osób, które korzystają legalnie z twórczości autorskiej innych, W okolicznościach niniejszej sprawy oznaczałoby to, że przez wiele lat można by korzystać bezprawnie z cudzych praw autorskich, przy czym osoby nieuczciwe mogłyby liczyć, że to się w ogóle uda i nie poniosą żadnych konsekwencji, a jeśli już tak się nie stanie, to sankcją jest obowiązek zapłaty wyłącznie takiej należności, jaka wynikałaby dla sprawcy szkody z pierwotnej opłaty, i ewentualnie kosztów postępowania. jak słusznie podnosi się, takie rozstrzygnięcie o istocie opłaty ryczałtowej oznaczałoby wobec korzystających z cudzych praw autorskich nieopłacalność zawierania przez nich umów licencyjnych. Biorąc nadto pod uwagę trudności dowodowe, jakie towarzyszą zawsze sprawom o ochronę praw autorskich, oczywisty staje się powrót do sytuacji, która poprzedzała obecne przepisy, czyniąc iluzoryczną ochronę majątkowych praw autorskich, oczywiście sprzecznie z powołaną dyrektywą europejską (...). (...) Danie możliwości ryczałtowego określenia wynagrodzenia upraszcza dochodzenie naprawienia szkody, spełnia także funkcje prewencyjne odpowiedzialności odszkodowawczej i chroni uprawnionego we właściwym zakresie. Dwukrotność stosownego wynagrodzenia odpowiada w tej sytuacji poczuciu sprawiedliwości, a uznane za dopuszczalne przez orzecznictwo wewnętrzne sądów i Trybunał Konstytucyjny oraz przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jako wynik porównania polskich rozwiązań normatywnych z prawem Unii Europejskiej znajduje aprobatę również w rozpoznawanej sprawie.”

Sąd rozpoznający niniejszą sprawę podzielił poglądy opowiadające się za koniecznością dokonania prokonstytucyjnej wykładni art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b u.p.a.p.p.

Oczywistym jest, że na gruncie obowiązującej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej o zgodności ustawy z Konstytucją może orzekać tylko Trybunał Konstytucyjny - art. 188 pkt 1 Konstytucji. Nie oznacza to, że dla potrzeb rozpoznawanej sprawy sąd nie może dokonać wykładni przepisu z uwzględnieniem standardów konstytucyjnych. W doktrynie i orzecznictwie podkreśla się, że sądy mają wręcz obowiązek dokonywać prokonstytucyjnej wykładni przepisów ustaw zwykłych ( por. uchwałę siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 2017 r., III CZP 11/17; wyrok SN z dnia 25 lipca 2003 r., V CK 47/02; wyrok NSA z dnia 29 listopada 2016 r., (...) 860/15).

Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela wykładnię dokonaną szczegółowo w uzasadnieniu powołanych wyżej wyroków Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2017 r. ( (...)) i wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie 29 sierpnia 2017 r. (VI Ca 600/16). W ślad za tymi sądami przyjął więc, że wynikająca z art. 64 ust. 1 i ust, 2 Konstytucji zasada jednakowej ochrony własności i praw majątkowych autora i naruszającego jego prawa nie jest przestrzegana, jeżeli naruszający autorskie prawa majątkowe zobowiązany jest przekazać ze swojego majątku, jako odszkodowanie, więcej niż wynosi uszczerbek w majątku twórcy utworu. Tak zaś będzie zawsze wtedy, gdy odszkodowanie jest wyższe od szkody, jakiej doznał twórca.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 listopada 2017 r. dokonując prokonstytucyjnej wykładni art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b u.p.a.p.p. podkreślił, że „szczególne uprzywilejowanie autorów w postaci możliwości żądania dwukrotności należnej im opłaty w razie, gdy korzystanie z tych praw odbywa się nielegalnie, bez wykazywania wysokości szkody, związku przyczynowego i winy jest wyjątkiem w prawie polskim. W razie pozbawienia rzeczy lub prawa naruszający odpowiada tylko za utratę tego, co by uprawniony uzyskał, gdyby korzystano z jego praw legalnie.

Podnoszona w orzeczeniach sądów opowiadających się za stosowaniem dwukrotności stosownego wynagrodzenia na tle art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b u.p.a.p.p. argumentacja o ile nie stoi w sprzeczności z zasadniczymi tezami wyroku (...) z dnia 25 stycznia 2017 r., nie jest przekonująca na gruncie tez, w związku z którymi Trybunał Konstytucyjny stwierdził niezgodność art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b u.p.a.p.p. co do trzykrotności stosownego wynagrodzenia z K.^ą, gdyż sprowadza się głównie do odmowy oceny konstytucyjności tego przepisu z pominięciem Trybunału Konstytucyjnego. Nie odnosi się również do podstawowej w prawie cywilnym zasady, że celem roszczeń prawa cywilnego jest przywrócenie równowagi interesów majątkowych w razie jej naruszenia, pełniąc przede wszystkim funkcję kompensacyjną. Tymczasem, w ślad za Sądem Najwyższym (postanowienie z dnia 15 maja 2015 r.) powtórzyć trzeba, że zasądzenie wielokrotności stosownego wynagrodzenia nie ma charakteru odszkodowania, ale jest to rodzaj kary. Sąd nie bada bowiem przesłanek, od których zależy przyznanie odszkodowania, w szczególności nie bada, czy uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, poniósł szkodę i na czym ona polega. Zasądzenie dwukrotności lub trzykrotności stosowanego wynagrodzenia bez zbadania, czy uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, poniósł szkodę oraz jaka jest jej wysokość, "jest odszkodowaniem tylko z nazwy". Przyznanie wielokrotności stosownego wynagrodzenia nie ma zdaniem SN charakteru kompensacyjnego, lecz wyraźnie charakter represyjny. Jest to przy tym rozwiązanie wyjątkowe na tle innych porównywalnych regulacji w polskim prawie, w aktualnych warunkach funkcjonowania autorów nieznajdujące uzasadnienia.

Z uwagi na argumenty wskazane wyżej Sąd orzekający w niniejszej sprawie stanął na stanowisku, że przepis art. 79 ust. 1 pkt 3 lit, b u.p.a.p.p. wykładany prokonstytucyjnie uzasadnia przyznanie uprawnionemu jednokrotnej opłaty, którą by uzyskał, gdyby z jego prawa korzystano legalnie albowiem z względu na niezgodność z art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 31 ust. 3 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stosowanie art. 79 ust, 1 pkt 3 lit. b ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 880 ze zm.) w wypadku zawinionego lub niezawinionego naruszenia praw autorskich zarówno w zakresie trzykrotności, jak i dwukrotności stosownego wynagrodzenia jest wyłączone.

Argumenty wskazane w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 2017 r. nie przystają do realiów rozpoznawanej sprawy, gdzie mamy do czynienia z jednej strony z państwową jednostką organizacyjną, której przysługują prawa do Polskich Norm, powołaną w celu podejmowania wszelkich działań faktycznych i prawnych, wyposażoną w odpowiedni aparat i z drugiej strony spółką prawa handlowego, której zasadniczym celem jest wykonywanie badań przy wykorzystaniu Polskich Norm, a ich rozpowszechnianie mniej ważnym elementem działalności. Co istotne, spółką, która naruszając autorskie prawa majątkowe powoda nie doprowadziła do szkody u powoda przekazując powodowi należne wynagrodzenie za nabyte i następnie odsprzedane normy.

Powód w niniejszej sprawie domagał się zapłaty dwukrotności stosownego wynagrodzenia, co oznacza, że zmierzał do uzyskania ponad już utrzymane wynagrodzenie dwukrotności wynagrodzenia, a więc ostatecznie trzykrotności wynagrodzenia. Domaganie się trzykrotności wynagrodzenia, po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 czerwca 2015 r. nie znajduje już żadnego uzasadnienia w obowiązujących przepisach prawa, nawet wobec ustalenia w sprawie/ że do naruszenia autorskich praw majątkowych powoda doszło przed wyrokiem TK ograniczającym zakres art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b u.p.a.p.p.

W stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b u.p.a.p.p., wykładany prokonstytucyjnie uzasadnia zatem przyznanie powodowi jednokrotnej opłaty, którą by uzyskał, gdyby z jego prawa korzystano legalnie i takie zryczałtowane odszkodowanie należy mu się bez konieczności wykazywania szkody, związku przyczynowego oraz winy sprawcy, co w niniejszej sprawie sprowadza się do jednokrotności wynagrodzenia należnego w związku ze sprzedażą Polskich Norm, zgodnie z powszechnie obowiązującymi cennikami sprzedaży tych norm.

W niniejszej sprawie zostało ustalone, że powód jedno wynagrodzenie za udostępnienie praw do Polskich Norm już otrzymał, albowiem poprzedniczka prawna pozwanej nabywała w sposób legalny Polskie Normy od PKN na podstawie umów sprzedaży i uiszczała za to należne wynagrodzenie według cenników PKN. Zasądzenie jednokrotności wynagrodzenia prowadziłoby do uzyskania przez powoda w istocie dwukrotności wynagrodzenia - raz na podstawie umowy sprzedaży, a drugi raz jako odszkodowania. To z kolei, jak było wskazane powyżej, byłoby sprzeczne z wykładnią prokonstytucyjną art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b u.p.a.p.p. będąc de facto karą cywilną za naruszenie praw autorskich odrywając się całkowicie od faktycznej szkody.

Na wypadek niepodzielenia powyższych poglądów. Sąd orzekający w niniejszej sprawie stoi również na stanowisku, że roszczenie powoda o naprawienie szkody poprzez zapłatę dwukrotności stosownego wynagrodzenia jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i jako takie nie powinno korzystać z ochrony - art. 5 k.c. Przy czym możliwość stosowania tej konstrukcji na gruncie art. 79 ust. 1 u.p.a.p.p. nie budzi wątpliwości (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2003 r., V CKN 311/01, OSNC 2004, nr 9, poz. 144).

Ewentualność taką dopuścił również Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w omawianym wyżej wyroku z dnia 25 stycznia 2017 r, w sprawie C -367/15. Przypominając, (...) w tezie 31 uzasadnienia wskazał, że " Nie można z pewnością wykluczyć, że w wyjątkowych wypadkach odszkodowanie za szkodę obliczone na podstawie dwukrotności hipotetycznej opłaty licencyjnej mogłoby na tyle wyraźnie i znacząco wykraczać poza rzeczywiście poniesioną szkodę, że tego rodzaju żądanie stanowiłoby zakazane w art. 3 ust 2 dyrektywy (...) nadużycie prawa. Z uwag sformułowanych przez rząd polski w trakcie rozprawy wynika jednak, że zgodnie z mającym zastosowanie w postępowaniu głównym uregulowaniem sąd polski nie jest w takim wypadku związany żądaniem uprawnionego, którego prawo zostało naruszone.".

Jak zostało ustalone, poprzedniczka prawna pozwanej przez ponad 10 lat przed wypowiedzeniem porozumienia z dnia 28 lipca 2003 r. prowadziła Punkt (...) Normalizacyjnej, należący do Polskiego Komitetu Normalizacyjnego. Po wypowiedzeniu porozumienia, ze skutkiem na 31 grudnia 2009 r., (...) (...) spółka z o.o. zasadniczo zaprzestała rozpowszechniania Polskich Norm, przy czym Prezes Zarządu spółki bezskutecznie usiłowała wyjaśnić przyczyny wypowiedzenia porozumienia i odzyskać licencję na prowadzenie PINu, co wiązało się nie tyle z istotnymi zyskami ile prestiżem spółki. Polskie Normy, następnie zbywane na rzecz trzech podmiotów, dotychczasowych stałych klientów PINu, były nabywane wyłącznie w celu ich dalszej sprzedaży zamawiającym. Poprzedniczka prawna pozwanej z norm tych sama nie korzystała, a nabywała je wyłącznie w celu odsprzedaży zamawiającym. Natężenie złej woli sprawcy naruszenia nie było zatem znaczne, a samo naruszenie, uznane ostatecznie za zawinione/ było raczej wyrazem lekkomyślności i przekonania, że H. (...) spółka z o.o. licencję jako (...) odzyska. Istotnych korzyści majątkowych w związku z tym pozwana nie uzyskała (712,60 zł netto w związku ze sprzedażą norm na rzecz P. S. s.j, 323,18 zł netto w związku ze sprzedażą norm na rzecz (...) S.A., 2.105,87 zł netto w związku ze sprzedażą norm na rzecz (...) S.A.), Zresztą w zakresie korzyści uzyskanych od P. S. s.j. powód wystąpił z roszczeniem o ich wydanie i tu jego roszczenie całości zostało uwzględnione.

Jak zostało ustalone w sprawie, powód nie poniósł szkody majątkowej w związku z naruszeniem praw przez poprzedniczkę prawną pozwanej, a bynajmniej takie okoliczności faktyczne przez powoda w żaden sposób w sprawie nie zostały naprowadzone. Naruszenie praw powoda skutkowało jedynie tym, że wynagrodzenia za Polskie Normy nie uzyskał bezpośrednio od zamawiającego, ale od (...) (...) spółka z o.o. Tym samym żądane odszkodowanie w postaci dwukrotności wynagrodzenia w ustalonych okolicznościach faktycznych sprawy całkowicie odrywa się od szkody, a w zasadzie jej braku. Godzi to w poczucie sprawiedliwości, zwłaszcza w sytuacji gdy dopuszczająca się naruszenia poniosła w związku z tym już odpowiedzialność karną. Prowadzi także to do nadużycia prawa, jakie gwarantuje mu art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b u.p.a.p.p. interpretowany w zgodzie z prawem unijnym.

Ponadto ważkim argumentem przemawiającym za uznaniem, że roszczenie powoda jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego jest trafnie podnoszona przez pozwaną i interwenientkę uboczną okoliczność, że w czasie, gdy doszło do naruszenia praw majątkowych powoda będącego państwową jednostką organizacyjną, poprzedniczka prawna pozwanej była spółką z o.o., której jedynym wspólnikiem był (...). (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w P., w której 100% udziałów posiadał i posiada Skarb Państwa. Gdyby nie doszło do nabycia 100% udziałów w H. (...) spółka z o.o. w dniu 14 listopada 2014 r. przez P. S. sp. j. z siedzibą w L., przejętej następnie przez podmiot prywatny - Centrum (...) sp. z o.o., odpowiedzialności cywilnej w niniejszej sprawie Skarb Państwa dochodziłby od podmiotu, którego właścicielem jest Skarb Państwa. Podkreślenia wymaga przy tym, że do naruszenia autorskich praw majątkowych do Polskich Norm doszło w czasie (lata 2009-2010), w których poprzedniczka prawna pozwanej była spółką, której wyłącznym wspólnikiem był de facto Skarb Państwa. Wystąpienie obecnie przez Skarb Państwa z roszczeniem przeciwko podmiotowi prywatnemu, odpowiadającemu na zasadzie art. 494 § 1 ks.h, za zobowiązania byłej spółki Skarbu Państwa, jawi się jako chęć osiągnięcia dodatkowych korzyści z naruszenia praw do Polskich Norm od spółki prawa handlowego.

Mając wszystkie powyższe uwagi na względzie Sąd oddalił żądanie powoda o zasądzenie od pozwanej spółki dwukrotności stosownego wynagrodzenia w braku podstaw z art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b u.p.a.p.p. oraz z uwagi na art. 5 k.c.

Za uzasadnione Sąd uznał jedynie roszczenie powoda o zwrot utraconych korzyści wywodzone z art. 79 ust. 1 ust. 4 u.p.a.p.p.

Jak wskazuje się w orzecznictwie i piśmiennictwie, roszczenie z art. 79 ust. 1 pkt 4 u.p.a.p.p. nie ma charakteru odszkodowawczego, stanowi przy tym samodzielną podstawę odpowiedzialności, różną od bezpodstawnego wzbogacenia, dlatego obowiązek wydania uzyskanej przez naruszyciela korzyści nie wygasa, chociażby ten, kto ją uzyskał, zużył ja lub utracił. Przez uzyskane korzyści które mają być wydane, należy rozumieć te korzyści majątkowe (a więc przychody pomniejszone o wydatki rzeczowe, osobowe i podatkowe związane bezpośrednio łub pośrednio z przychodami), które uzyskał pozwany w związku z naruszeniem prawa autorskiego .

Powołując się na wskazany wyżej wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2017 r. pozwana kwestionowała wysokość uzyskanych przez powoda korzyści nie naprowadzając jednak żadnych chociażby twierdzeń, na podstawie których wysokość tę należałoby obniżyć.

Z tego względu Sąd za ustalone w sprawie przyjął to, co zostało ustalone na potrzeby wyroku warunkowo umarzającego postępowanie karne wobec I. W. oraz faktur, z których wynika jakie należności poprzedniczka prawna uzyskała w związku ze sprzedażą Polskich Norm na rzecz P. S. s.j. tj. 712,60 zł. Uznając, że co do tego roszczenia nie zachodzą podstawy do zastosowania art. 5 k.c. Sąd roszczenie z tytułu wydania uzyskanych korzyści na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 4 u.p.a.p.p. od pozwanej na rzecz powoda w pkt 1 wyroku zasądził w całości.

O odsetkach od tego roszczenia Sąd orzekł na podstawie art. 455 k.c. w związku z art.

481 g 1 k.c. Powód domagał się odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 20 lipca 2016 r. do ) dnia zapłaty tj. od dnia, w którym miało miejsce posiedzenie w sprawie z wniosku powoda z dnia 16 czerwca 2016 r. o zawezwanie pozwanej spółki do próby ugodowej m.in. o zapłatę kwoty 712,60 zł tytułem wydania korzyści uzyskanych w wyniku naruszenia praw autorskich. Ponadto pismem z dnia 16 czerwca 2016 r. powód skierował do pozwanej spółki ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty m.in. tej kwoty, jako termin płatności wskazując dzień doręczenia wezwania. Mając na względzie, że odpis wniosku w sprawie o zawezwanie do próby ugodowej i odpis wezwania do zapłaty został doręczony pozwanej przed 20 lipca 2016 r., zasadne było wskazanie przez powoda terminu wymagalności roszczenia na dzień 20 lipca 2016 r.

W pozostałym zakresie w pkt 2 wyroku Sąd powództwo oddalił.

O kosztach procesu pozwanej w pkt 3 Sąd orzekł na podstawie art, 100 zd. 2 k.p.c. mając na względzie, że pozwana uległa tylko co do nieznacznej części swego żądania. Na koszty poniesione przez pozwaną złożyły się: opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 |zł i koszty zastępstwa procesowego w wysokości 5.400 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz. U. 2015.1800 ze zm.),

O kosztach procesu interwenientki ubocznej Sąd orzekł na podstawie art, 100 zd. 2 k.p.c. w związku z art. 107 zd. 3 k.pc. mając na względzie, że interwenientka uległa tylko co do nieznacznej części swego żądania, a koszty przez nią poniesione były niezbędne do skutecznej obrony przed ewentualnymi dalszymi roszczeniami stron względem niej. Na koszty poniesione przez interwenientkę uboczną złożyły się: opłata sądowa od interwencji ubocznej w kwocie 1.256 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł i koszty zastępstwa procesowego w wysokości 5.400 zł ustalone na podstawie g 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz. U. 2015,1804 ze zm.).

Apelacje od powyższego wyroku wywiodła strona powodowa i interwenientka uboczna.

Powód zaskarżył wyrok w części, tj. w zakresie pkt.2 oraz pkt.3 i 4 w przedmiocie rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Apelujący podniósł zarzuty:

- naruszenia art. 10 ust.2 Konstytucji RP , art. 267 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz art. 190 ust.l Konstytucji RP w zw. z art. 79 ust.l pkt.3 lit.b ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych polegające na błędnej wykładni tego przepisu w sposób odmienny niż wynika to z wiążących sąd orzeczeń (...) oraz Trybunału Konstytucyjnego;

- naruszenia prawa materialnego, tj. art, 79 ust.l pkt.3 lit.b ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych poprzez uznanie, że pozwala on na zasądzenie odszkodowania jedynie w wysokości jednokrotności wynagrodzenia za korzystanie z naruszonego prawa oraz że zapłata za licencję jest w rozumieniu tego przepisu tożsama z zapłatą odszkodowania za udostępnienie utworu osobie trzeciej; poprzez przyjęcie ,że pomimo wykazania, że doszło do naruszenia praw autorskich nie zaistniały przesłanki do zastosowania tego przepisu oraz rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wbrew wykładni przepisu art. 79 ust.l pkt.3 lit.b dokonanej przez Sąd Najwyższy w wyroku z 7 grudnia 2017r - (...);

- naruszenia art.3 ust. 2 dyrektywy 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i rady z dnia 29 kwietnia 2004r w sprawie egzekwowania prawa własności intelektualnej a także art, 13 tejże dyrektywy dokonanej przez (...) w wyroku z dnia 25 stycznia 2017r w sprawie C- 367/15;

- sprzeczności istotnych ustaleń sądu ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym;

- obrazy prawa materialnego w postaci art. 5kc polegającego na przyjęciu, że ujawnione w sprawie okoliczności przesądzają o uznaniu, że żądanie pozwu stanowi nadużycie prawa oraz uznaniu, że pozwana i interwenient uboczny skutecznie podniosły zarzut naruszenia art. 5kc;

- błędnych ustaleń jakoby spółka dokonująca naruszenia poniosła już odpowiedzialność karną i całkowite pominięcie, że podmiot ten nie poniósł żadnej odpowiedzialności, zaś zaskarżone orzeczenie daje de facto przyzwolenie na przyszłość na podobne bezkarne zachowania , a nadto brak wszechstronnego rozważenia wszystkich okoliczności sprawy.

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części i uwzględnienie powództwa w całości oraz zasadzenie od pozwanego i interwenienta ubocznego kosztów postępowania ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i w tym zakresie przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Interwenient uboczny zaskarżył wyrok w części, tj. w zakresie pkt.l, zarzucając :

- naruszenie przepisów postępowania tj. art. 11 kpc poprzez jego błędne zastosowanie;

- sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia z zebranym materiałem dowodowym oraz błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia;

- naruszenie przepisów prawa materialnego, tj, art. 51ust.3 w zw. z art, 6 ust.l pkt.6 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w zw. z art. 5 ust.5 ustawy o normalizacji poprzez jego niezastosowanie pomimo zaistnienia ku temu przesłanek; art. 49 ust.1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie ; art. 11 pkt.2 ustawy o normalizacji poprzez jego błędną wykładnię .

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części i oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz interwenienta ubocznego zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Powód i interwenient uboczny wnieśli odpowiedzi na apelację przeciwnika domagając się ich oddalenia i zasądzenia na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego .

Sąd Apelacyjny zważył co następuje :

Sąd Apelacyjny podziela niesporne w istocie ustalenia faktyczne poczynione przez sąd I instancji i przyjmuje je za własne co czyni zbędnym ponowne ich przytaczanie. Nie zasługiwały natomiast na akceptację rozważania prawne zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku związane z wykładnią i stosowaniem art. 79 ust.l pkt.3 lit.b ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zasadne okazały się w tym zakresie zarzuty podniesione w apelacji powoda. Należało bowiem podzielić stanowisko apelującego, że Sąd Okręgowy mimo powołania się na "prokonstytucyjną wykładnię przepisu art. 79 ust. lpkt.3 prawa autorskiego , w istocie nie zastosował go uznając, że w rozpatrywanej sprawie brak jest podstaw do domagania się przez powoda dwukrotności stosownego wynagrodzenia między innymi z uwagi na nadużycie prawa podmiotowego powoda poprzez wystąpienie z powództwem w niniejszej sprawie. Stanowisko to pozostaje w oczywistej sprzeczności z cytowanym szeroko w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku orzeczeniem (...) z 25 stycznia 2017r w sprawie C 367/15 , a także wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 czerwca 2015r w sprawie SK 32/14., albowiem ostatecznie Sąd Okręgowy uznał, że forma ryczałtowego odszkodowania jest w tej sprawie niedopuszczalna, a odszkodowania za naruszenie autorskich praw majątkowych powód mógłby domagać się wyłącznie w granicach poniesionej i wykazanej szkody, podkreślając że skoro pozwana uiściła należność za zakupione normy to w majątku powoda nie wystąpił uszczerbek. Sąd Okręgowy w swoich rozważaniach pominął tę istotną okoliczność, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 23 czerwca 2015r orzekł wyłącznie , że " w zakresie w jakim uprawniony , którego prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa, naprawienia szkody poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej- w przypadku gdy naruszenie jest zawinione - trzykrotności stosownego wynagrodzenia , które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu - jest niezgodny z art, 64 ust.l i2 w zw. z art, 31 ust.3 w zw. z art. 2 Konstytucji RP . Co więcej ,sąd I instancji sam nie wystąpił z pytaniem o konstytucyjność rozwiązania przewidującego dwukrotność stosownego wynagrodzenia w przypadku naruszenia majątkowych praw autorskich , a swoje rozstrzygnięcie oparł na jednostkowym poglądzie wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 listopada 2017r -V CSK 41/14, który pozostaje w opozycji do stanowiska (...) wyrażonego w wyroku z dnia 25 stycznia 2017r w sprawie C 367/15 , będącego odpowiedzią na pytanie prejudycjalne zadane przez Sąd Najwyższy . Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 grudnia 2017r sprawie V CSK 145/17 opowiadając się za przesłanką bezprawności jako wystarczającą do przyjęcia odpowiedzialności sprawcy naruszenia majątkowych praw autorskich na zasadach określonych w art. 79 ust.l pkt.3 lit.b ustawy , jednoznacznie stwierdził, że wskazany przepis nie wprowadza niedopuszczalnego odszkodowania o charakterze karnym ani nie narusza ogólnych zasad odpowiedzialności odszkodowawczej, gdyż w przypadku odszkodowania ryczałtowego nie jest możliwe proporcjonalne uwzględnienie wysokości rzeczywistej szkody, (...) wykładnia tego przepisu przyjęta przez Sąd Okręgowy w ślad za poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z 10 listopada 2017r okazała się w niniejszej sprawie nietrafna/ podobnie jak uznanie, że na podstawie art. 79 ust.l pkt,3 lit b ustawy należy się wyłącznie jednokrotne wynagrodzenie za korzystanie z utwór u, które już w ocenie sądu I instancji faktycznie otrzymał , albowiem pozwany zapłacił za korzystanie z zakupionych norm dla własnych potrzeb. Stanowisko to nie zasługuje na akceptację z dwóch powodów: po pierwsze cytowany przepis nie przewiduje jednokrotności wynagrodzenia i nie przewiduje żadnych odstępstw w tym zakresie (szczególnie w drodze jego "wykładni), a po drugie wskazany przepis stanowi o "odszkodowaniu" za naruszenie praw autorskich, które w tym przypadku nastąpiło poprzez odsprzedanie Polskich Norm przez pozwaną osobom trzecim, a nie ich nabycie przez pozwaną od powoda i uiszczenie z tego tytułu opłaty licencyjnej . Sąd Okręgowy w sposób nieuzasadniony utożsamił wynagrodzenie z tytułu nabycia norm przez pozwaną z odszkodowaniem jakie winien zapłacić z tytułu naruszenia majątkowych praw autorskich jakich się dopuścił. Jak wynika z cytowanego w apelacji powoda orzecznictwa sądów powszechnych zryczałtowana stawka odszkodowania , odpowiadająca podwójnemu wynagrodzeniu należnemu twórcy ma na celu nie tylko rolę kompensacyjną lecz także penalną i prewencyjną. Powód nie ma obowiązku wykazywania szkody z uwagi na ryczałtowy charakter odszkodowania wynikającego z art. 79 ust.l pkt.3 lit.b ustawy, a mimo to przedstawił dokumenty potwierdzające wysokość żądanego świadczenia, które sąd I instancji całkowicie pominął poprzestając na stwierdzeniu, że z uwagi na to, że odszkodowanie ryczałtowe powinno uwzględniać wszystkie aspekty naruszenia, suma opłat licencyjnych wyznacza minimum takiego odszkodowania. Odwołanie się do treści uzasadnienia wyroku (...) w aspekcie nadużycia prawa również należało uznać za nieuzasadnioną podstawę braku zastosowania sankcji wynikającej z treści art. 79 ust.l pkt.3 lit.b, gdyż okoliczności tam wskazane mogłyby ewentualnie stanowić podstawę do zastosowania art. 5 kc, który zważywszy na okoliczności faktyczne sprawy również nie mógł mieć zastosowania.

Dla oceny roszczenia powoda w świetle art. 5 kc indyferentny charakter ma okoliczność, że pozwany jest wyłącznie następcą prawnym podmiotu, który dokonał naruszeń praw autorskich powoda. Wbrew stanowisku sądu I instancji poprzedniczka prawna strony pozwanej nie była spółką Skarbu Państwa , jej wspólnikiem nie był Skarb Państwa lecz podmiot o odrębnej od Skarbu Państwa osobowości prawnej działający na zasadach wolnorynkowych jako spółka prawa handlowego. Ponadto wezwanie do zaprzestania naruszeń praw autorskich powoda wraz z żądaniem zapłaty wynagrodzenia zostało wystosowane już 14 sierpnia 2013r do poprzedniczki prawnej pozwanego - (...) (...) Sp. z o.o. - niezwłocznie po uzyskaniu informacji o dokonanych naruszeniach . W grudniu 2013r zostało skierowane zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa , a na drogę postępowania cywilnego powód wystąpił dopiero po zakończeniu postępowania karnego, dlatego sugestie zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku dotyczące zmian właścicielskich po stronie pozwanej i motywacji powoda do wystąpienia z niniejszym powództwem są całkowicie bezpodstawne , tym bardziej, że sprzedaż udziałów w spółce miała miejsce w listopadzie 2014r , zaś postępowanie karne przeciwko I. W. toczyło się od wiosny 2014r . (...) spółki (...) miał wiedzę o toczącym się postępowaniu nie tylko z racji pełnionej funkcji, ale również z uwagi na to, że był w tej sprawie przesłuchiwany w charakterze świadka. Z zebranego w niniejszym postępowaniu materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że strona pozwana (jeszcze przed dokonaniem zmian właścicielskich) dokonywała naruszeń praw autorskich powoda pomimo posiadania wiedzy, że od 1.01.2010r nie ma uprawnień do dokonywania dalszej odsprzedaży Polskich Norm , a ponadto istotne znaczenia ma fakt, że naruszenia te miały charakter powtarzających się czynności, a nie jednorazowy, co winno mieć istotne znaczenie dla oceny, przeciwnie niż uczynił to sąd I instancji, że brak jest podstaw do uznania, że wystąpienie z niniejszym powództwem stanowi nadużycia prawa ze strony powoda, gdyż pozwany nie powołał żadnej konkretnej zasady współżycia społecznego, która chroniła by jego sprzeczne z prawem działania.

Z powyższych względów apelacja powoda okazała się uzasadniona , co skutkowało zmianą wyroku w zaskarżonej części na podstawie art. 386 par.l kpc i uwzględnieniem powództwa w całości, a w konsekwencji obciążeniem pozwanego kosztami procesu w myśl zasady wynikającej z art. 98 par.l i 3 kpc.

Odnosząc się natomiast do apelacji interwenienta ubocznego stwierdzić należy, że podniesione w niej zarzuty okazały się niezasadne.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 11 kpc, albowiem niezależnie od rozważań sądu I instancji w zakresie związania sądu w postępowaniu cywilnym treścią wyroku karnego warunkowo umarzającego postępowanie oraz odmiennym uregulowaniem zawartym w treści art.4 ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych , Sąd Okręgowy przeprowadził w tej sprawie samodzielne postępowanie dowodowe i ustalił, że I. W. w okresie od 10 lutego 2010r do 5 kwietnia 2012r pełniąc funkcję prezesa zarządu (...) (...) sp. z o.o. z siedzibą w P., dokonała świadomie i bez uprawnień rozpowszechniania Polskich Norm, co do których autorskie prawa majątkowe przysługują Polskiemu Komitetowi Normalizacyjnemu. Na marginesie zaś tylko wskazać należy, że ustawową przesłanką warunkowego umorzenia postępowania w postępowaniu karnym jest m.in. wina i społeczna szkodliwość czynu sprawcy, które znalazły potwierdzenie w treści dowodów z zeznań świadków i dokumentów przeprowadzonych w postępowaniu cywilnym, a które to dowody podlegały samodzielnej ocenie sądu według zasad wynikających z art. 233 par.l kpc.

Za chybiony należało uznać zarzut błędnych ustaleń faktycznych, albowiem zgodnie z utrwalonym już orzecznictwem dla skuteczności zarzutu popełnienia błędu w ustaleniach faktycznych koniecznym jest wskazanie konkretnych przyczyn ich wadliwości, bądź wykazanie, że ocena wskazanych dowodów pozostaje w sprzeczności z zasadami logicznego myślenia , wiedzy czy doświadczenia życiowego.

Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjęta przez Sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i o ich odmiennej ocenie niż ocena dokonana przez Sąd.

Zasada swobodnej oceny dowodów wyraża się w jej ocenie według własnego przekonania Sądu, opartego na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego. Jej istotną cechą jest bezstronność/ brak arbitralności i dowolności, przestrzeganie zasad logicznego rozumowania i zasad doświadczenia życiowego w wyciąganiu wniosków.

Wszechstronne rozważenie zebranego materiału oznacza natomiast uwzględnienie wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu oraz wszystkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych środków dowodowych, a mających znaczenie dla ich mocy dowodowej i wiarygodności.

Wszystkim wskazanym wyżej kryteriom odpowiada - zdaniem Sądu Apelacyjnego - ocena dokonana przez Sąd I instancji. Zarówno ocena dowodów osobowych, jak i dokumentów dokonana została w sposób obiektywny, rzetelny i wszechstronny. Wszystkie przeprowadzone dowody zostały przez Sąd Okręgowy przywołane i omówione. Interwenient uboczny nie wskazał natomiast jakie konkretne uchybienia sądu I instancji miałyby doprowadzić do naruszenia jego praw. Wywody apelacji skupiają się wyłącznie na subiektywnej interpretacji przepisów prawa autorskiego , w szczególności instytucji wyczerpania prawa oraz wcześniej obowiązującego Porozumienia, które wygasło 31 grudnia 2009r, Wbrew stanowisku skarżącego, trafnie sąd I instancji uznał, że po ustaniu porozumienia , na podstawie którego pozwany wcześniej zajmował się dystrybucją egzemplarzy Polskich Norm , kontynowanie tej działalności skutkowało naruszeniem majątkowych praw autorskich powoda. Te działania nie mieściły się w granicach określanych przez instytucję "wyczerpania prawa", gdyż w przeciwnym razie pozwany nie zwierałby wcześniej porozumienia w sprawie (...), a po jego wygaśnięciu z dniem 31.12. 2009r nie podejmowałby żadnych działań w przedmiocie przedłużenia uprawnień do prowadzenia Punktu (...) Normalizacyjnej celem uzyskania możliwości kontynuowania sprzedaży Polskich Norm innym podmiotom ,na co Prezes powoda jednoznacznie nie wyraził zgody, a czego świadomość miał pozwany. Podejmowane przez stronę pozwaną działania nie mieszczą się w pojęciu dalszej odsprzedaży konkretnego egzemplarza utworu o czym stanowi art, 51 ust. 3 ustawy -prawo autorskie , gdyż faktycznie pozwany kontynuował (...) bez zezwolenia powoda ,a zatem czynił to nielegalnie dopuszczając się tym samym naruszenia majątkowych praw autorskich powoda. Wypowiedzenie Porozumienia przez powoda spowodowało, że zakupione przez pozwanego normy mogły być przez niego wykorzystane wyłącznie w sposób określony w licencji , co wykluczało ich wykorzystanie w celach handlowych. Wbrew stanowisku apelującego uznać należało, ze Sąd Okręgowy w sposób poprawny zastosował art. 49 ust.l ustawy-prawo autorskie, zgodnie z którym , jeżeli w umowie nie określono sposobu korzystania z utworu, powinien on być zgodny z charakterem i przeznaczeniem utworu oraz przyjętymi zwyczajami . W tym zakresie Sąd Apelacyjny w pełni akceptuje stanowisko powoda, że właściwa wykładnia art. 11 pkt.2 ustawy o normalizacji wskazuje, iż rozpowszechnianiem Polskich Norm i innych dokumentów normalizacyjnych zajmuje się Polski Komitet Normalizacyjny. Fakt, że strony wcześniej łączyło porozumienie w zakresie

dystrybucji tych norm, wobec jego skutecznego wypowiedzenia z dniem 31.12,2009r nie daje podstawy do uznania legalności działań pozwanego w późniejszym okresie , co tym samym uzasadnia żądanie zapłaty odszkodowania według zasad wynikających z art. 79 ustl pkt.3 lit.b ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 385kpc Sąd Apelacyjny oddalił apelację interwenienta ubocznego jako pozbawioną podstaw prawnych.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art 98 par.l i 3 kpc w zw. z art 108 par.l kpc.

Ewa Staniszewska Małgorzata Mazurkiewicz – Talaga Małgorzata Goldbeck – Malesińska