Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2019 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Anna Garncarz

Protokolant: Dominika Gorząd

po rozpoznaniu w dniu 10 grudnia 2019 r. we Wrocławiu na rozprawie sprawy

sprawy z odwołania wnioskodawcy B. P.

od decyzji strony pozwanej Komendanta Wojewódzkiego Policji we W. z dnia 18.06.2019 r. nr (...)

o jednorazowe odszkodowanie

I.  zmienia zaskarżoną decyzję Komendanta Wojewódzkiego Policji we W. z dnia 18.06.2019 r. nr (...) i przyznaje wnioskodawcy prawo do jednorazowego odszkodowania pieniężnego z tytułu 10-procentowego uszczerbku na zdrowiu z powodu choroby pozostającej w związku ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby w Policji w kwocie 9.170,00 zł (dziewięć tysięcy sto siedemdziesiąt złotych);

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz wnioskodawcy kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

III.  orzeka, że koszty sądowe ponosi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Wnioskodawca B. P. wniósł odwołanie od decyzji Komendanta Wojewódzkiego Policji we W. z dnia 18 czerwca 2019 r. odmawiającej mu prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu choroby pozostającej w związku ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby, precyzując swoje żądanie w piśmie z dnia 23 września 2019 r. i domagając się jej zmiany poprzez przyznanie wnioskodawcy prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu choroby pozostającej w związku ze służbą w Policji w wysokości 10% uszczerbku na zdrowiu w kwocie 9.170,00 zł.

Uzasadniając swoje stanowisko wnioskodawca podniósł, że sprawa nie uległa przedawnieniu, ponieważ jego roszczenie powstało w dacie wydania orzeczenia (...) nr (...) przez (...)podległą ministrowi ds. wewnętrznych we W., tj. w dniu 7 marca 2019 r. Ponadto, ubezpieczony wskazał, że uszczerbku na zdrowiu doznał przed upływem 3 lat od zwolnienia ze służby w Policji.

W odpowiedzi na odwołanie Komendant Wojewódzki Policji we W. wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od ubezpieczonego na rzecz organu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa przez radcę prawnego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu Komendant Wojewódzki Policji zarzucił, że brak jest podstaw prawnych do przyznania ubezpieczonemu żądanego odszkodowania z uwagi na upływ terminu przedawnienia. Jednocześnie podkreślił, że nie zachodzą szczególne przesłanki do zastosowania art. 107 ust. 2 ustawy o Policji, zgodnie z którym organ właściwy do rozpatrywania roszczeń może nie uwzględnić przedawnienia, jeżeli opóźnienie w dochodzeniu roszczenia jest usprawiedliwione wyjątkowymi okolicznościami.

Dalej organ wskazał, iż nie istnieje związek choroby wnioskodawcy ze służbą w Policji. Schorzenie, na które chorował wnioskodawca, tj. nadciśnienie tętnicze nie figurowało w wykazie chorób pozostających w związku ze służbą w Policji.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny

Wnioskodawca B. P. urodził się (...) w O..

Do służby wstąpił w dniu 1 września 1986 r. Pełnił służbę na stanowisku młodszego aspiranta, kierownika O. Wydziału Ruchu Drogowego w Komendzie Miejskiej Policji we W..

Dowód: - okoliczności bezsporne.

U wnioskodawcy rozpoznano nadciśnienie tętnicze II, niedomykalność zastawek aortalnej, mitralnej i trójdzielnej, łagodne nadciśnienie płucne, hyperlipidemię mieszaną, zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne kręgosłupa C i L wielopoziomowe z przewlekłym zespołem bólowym, bez ubytków neurologicznych.

Wojewódzka Komisja Lekarska Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji we W. uznała wnioskodawcę za inwalidę i zaliczyła go do III grupy inwalidzkiej. Stwierdzono, że inwalidztwo istnieje od dnia 26 lutego 2011 r. i pozostaje w związku ze służbą. Ubezpieczony był całkowicie niezdolny do pracy w Policji.

Dowód: - orzeczenie nr (...) z dn. 05.07.2011 r. w dokumentacji postępowania administracyjnego.

Schorzenia układu krążenia upośledzały sprawność wnioskodawcy w stopniu czyniącym go całkowicie niezdolnym do służby. W związku z tym utrzymano III grupę inwalidzką i jej związek ze służbą.

Dowód: - zawiadomienie o orzeczeniu nr (...) w dokumentacji postępowania administracyjnego.

Ubezpieczony wystąpił z wnioskiem do Komendanta Miejskiego Policji we W. o skierowanie do (...) Rejonowej Komisji Lekarskiej MSWiA we W. w celu orzeczenia uszczerbku na zdrowiu związanego z chorobą pozostającą w związku ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby.

Dowód: - wniosek z dn. 11.02.2019 r. w dokumentacji postępowania administracyjnego.

Wnioskodawcę zaliczono do III grupy inwalidzkiej w związku ze służbą w Policji od 2011 r. Podstawą przyznania grupy inwalidzkiej było nadciśnienie tętnicze. Choroba miała charakter progresywny, wymagała stałego leczenia, modyfikacji leków, wikłana była w przeszłości kryzami nadciśnieniowymi wymagającymi hospitalizacji.

Komisja Lekarska podległa ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych we W. przyznała ubezpieczonemu 10% jednorazowego uszczerbku na zdrowiu.

Dowód: - orzeczenie (...) nr (...) z dn. 08.05.2019 r. w dokumentacji postępowania administracyjnego.

Ubezpieczony wystąpił z wnioskiem o wydanie decyzji przyznającej mu prawo do świadczenia odszkodowawczego w związku z przyznanym przez (...) Komisję Lekarską MSW we W. uszczerbkiem na zdrowiu powstałym w związku ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby w Policji.

Dowód: - wniosek z dn. 12.06.2019 r. w dokumentacji postępowania administracyjnego.

Decyzją nr (...) z dnia 18 czerwca 2019 r. Komendant Wojewódzki Policji we W. odmówił wnioskodawcy prawa do jednorazowego odszkodowania pieniężnego z tytułu choroby pozostającej w związku ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby w Policji, uzasadniając ją upływem terminu do przyznania jednorazowego świadczenia odszkodowawczego w związku z orzeczonym 10% uszczerbkiem na zdrowiu powstałym w związku ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby w Policji.

Dowód: - decyzja z dn. 18.06.2019 r. w dokumentacji postępowania administracyjnego.

U ubezpieczonego rozpoznano nadciśnienie tętnicze III st. Wg (...), niedomykalność zastawki aortalnej łagodną, zespół metaboliczny (nadwaga, zaburzenia gospodarki lipidowej, węglowodanowej, purynowej, stłuszczenie wątroby w obrazie USG), miażdżycę uogólnioną, poszerzenie opuszki aorty i aorty wstępującej, zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne kręgosłupa C i L/S wielopoziomowe z okresowym zespołem bólowym, bez ubytków neurologicznych.

Stopień zaawansowania nadciśnienia tętniczego upośledzał sprawność (kat. C) czyniąc wnioskodawcę nadal całkowicie niezdolnym do służby, co uzasadniało utrzymanie inwalidztwa III grupy i w związku inwalidztwa ze służbą. Z uwagi na wiek, czas trwania inwalidztwa i przewlekłość schorzeń przyznano inwalidztwo trwałe.

Dowód: - orzeczenie Komisji Lekarskiej z dn. 24.09.2019 r., k. 30 – 32.

Wysokość przeciętnego wynagrodzenia określona Komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 11 lutego 2019 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2018 r. (Dz. Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej – „Monitor Polski”, poz. 154, z dnia 12 lutego 2019 r.) wynosiła 4.585,03 zł.

W związku z tym, że jednorazowe odszkodowanie pieniężne przysługuje w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent uszczerbku na zdrowiu, obowiązująca stawka za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wynosiła hipotetycznie 917,00 zł (4.585,03 zł x 20%).

Z związku z tym, przy założeniu powstania u wnioskodawcy 10% uszczerbku na zdrowiu, hipotetyczna wysokość jednorazowego odszkodowania wynosiłaby 9.170,00 zł.

Dowód: - pismo z dn. 18.10.2019 r., k. 28 – 29 .

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Odwołanie jako zasadne podlegało uwzględnieniu.

W niniejszej sprawie ubezpieczony B. P. wniósł odwołanie od decyzji Komendanta Wojewódzkiego Policji we W. odmawiającej mu prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu choroby pozostającej w związku ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby. Z kolei Komendant Wojewódzki Policji we W. wniósł o oddalenie odwołania.

W pierwszej kolejności należy wskazać na to, iż zgodnie z art. 48 ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadku lub choroby pozostających w związku ze służbą (Dz. U. 2018 r., poz. 1448), do postępowań w sprawie przyznania świadczeń odszkodowawczych wszczętych a niezakończonych decyzją ostateczna przed wejściem w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.

A contrario – do postępowań wszczętych po wejściu w życie wskazanej ustawy, zastosowanie znajdują jej przepisy, w tym także przepisy obowiązującego w okresie od dnia 1 lipca 2014 r. do dnia 20 maja 2019 r. Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 26 czerwca 2014 r. w sprawie ustalania uszczerbku na zdrowiu funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Biura Ochrony Rządu (Dz. U. z dnia 30 czerwca 2014 r., poz. 866), wydanego na podstawie art. 32 ust. 2 ustawy o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadku lub choroby pozostających w związku ze służbą.

Schorzenia, na jakie cierpi wnioskodawca są wskazane w poz. 28 załącznika do Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 26 czerwca 2014 r. (Dz. U. z dnia 30 czerwca 2014 r.) jako nadciśnienie tętnicze z powikłaniami wielonarządowymi, co potwierdza orzeczenie (...) nr (...) Dolnośląskiej Rejonowej Komisji Lekarskiej MSW we W. z dnia 08.05.2019 r

Podkreślenia wymaga, że przeprowadzone przez organ postępowanie znajdowało umocowanie – jak wynika ze zgromadzonej dokumentacji – w przepisach powołanej ustawy i powołanego rozporządzenia.

Jak stanowi art. 2 w/w ustawy, świadczenia odszkodowawcze przysługują:

1) funkcjonariuszowi Policji, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Celno-Skarbowej, zwanemu dalej "funkcjonariuszem", który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku albo choroby;

2) członkom rodziny funkcjonariusza, który zmarł wskutek wypadku albo choroby.

Jak zaś wynika z art. 4 w/w ustawy, za chorobę uznaje się chorobę spowodowaną działaniem czynników szkodliwych występujących w środowisku służby albo chorobę, która została wymieniona w wykazie chorób pozostających w związku z pełnieniem służby, określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 32 ust. 1 albo 2. Za uszczerbek na zdrowiu doznany wskutek wypadku albo choroby, zwany dalej "uszczerbkiem na zdrowiu", uznaje się:

1) stały uszczerbek na zdrowiu, przez który należy rozumieć takie naruszenie fizycznej lub psychicznej sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy, albo

2) długotrwały uszczerbek na zdrowiu, przez który należy rozumieć takie naruszenie fizycznej lub psychicznej sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, jednak rokuje poprawę.

Stopień uszczerbku na zdrowiu ustala się w procentach, przy czym suma procentów uszczerbków ustalonych dla poszczególnych uszkodzeń nie może przekraczać 100%.

Przepis art. 9 w/w ustawy stanowi, że jednorazowe odszkodowanie przysługuje, jeżeli funkcjonariusz albo funkcjonariusz zwolniony ze służby:

1) doznał uszczerbku na zdrowiu lub zmarł wskutek wypadku w ciągu 3 lat od dnia wypadku;

2) doznał uszczerbku na zdrowiu wskutek choroby nie później niż w ciągu 3 lat od dnia zwolnienia ze służby;

3) zmarł wskutek choroby w ciągu 3 lat od dnia ustalenia uszczerbku na zdrowiu wskutek tej choroby, nie później jednak niż w ciągu 3 lat od dnia zwolnienia ze służby.

Oś sporu koncentrowała się w niniejszej sprawie wokół dwóch zarzutów organu.

Pierwszy dotyczył tego, iż roszczenie powoda o świadczenie w postaci jednorazowego odszkodowania z tytułu choroby uległo przedawnieniu. Organ argumentował, że skoro wnioskodawca wiedział o uszczerbku już w dniu 5 lipca 2011 r., czyli w dacie wydania orzeczenia Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej MSWiA we W. nr (...), w którym uznano wnioskodawcę za całkowicie niezdolnego do pracy w Policji, to winien był on domagać się odszkodowania w ciągu 3 lat od wydania tej decyzji. Podniósł, że zgodnie z art. 107 ustawy o Policji, roszczenia z tytułu prawa do uposażenia i innych świadczeń oraz należności pieniężnych ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Skoro wskazany przepis, odnoszący się do otwartego katalogu świadczeń przysługujących Policjantowi, zakreśla wyraźnie 3-letni termin przedawnienia roszczeń o wypłatę świadczeń, zaś B. P. skierował wniosek o określenie procentowego uszczerbku na zdrowiu dopiero w dniu 11 lutego 2019 r., chociaż mógł to uczynić już w dniu 5 lipca 2011 r., to roszczenie zostało zgłoszone po upływie terminu przedawnienia, który upłynął w dniu w dniu 5 lipca 2014 r.

Wbrew stanowisku pozwanego organu, roszczenie odwołującego się nie uległo przedawnieniu. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 2007 r., sygn. akt II UK 23/07, po uznaniu przez Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 24 kwietnia 2002 r., sygn. akt P 5/01 (Dz.U. Nr 78, poz. 713, opublikowanym w dniu 19 czerwca 2002 r.) niekonstytucyjności art. 32 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 ustawy o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze zm.), jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (art. 9-11 tej ustawy) ma charakter świadczenia z ubezpieczenia społecznego i nie podlega przedawnieniu. Zgodnie z zasadą równości wobec prawa za nieulegające przedawnieniu uznać należy również per analogiam roszczenia oparte na przepisach ustawy o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadku lub choroby pozostających w związku ze służbą.

Ponadto – nawet gdyby przyjąć, że roszczenie wnioskodawcy ulega przedawnieniu w terminie 3 lat od dnia jego wymagalności, to w ocenie Sądu Rejonowego nie sposób przyjąć, by roszczenie stało się wymagalne przed ustaleniem wysokości procentowego uszczerbku na zdrowiu, co nastąpiło mocą Orzeczenia (...) nr (...) Dolnośląskiej Rejonowej Komisji Lekarskiej MSW we W. z dnia 8 maja 2019 r., w którym stwierdzono u B. P. 10-procentowy uszczerbek na zdrowiu z powodu nadciśnienia tętniczego (I 11.9), pozostający w związku ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby.

Jak wynika z art. 13 w/w ustawy, do ustalenia wysokości jednorazowego odszkodowania przyjmuje się przeciętne wynagrodzenie obowiązujące w dniu wydania decyzji przyznającej odszkodowanie. Kwotę jednorazowego odszkodowania lub jego zwiększenia zaokrągla się do pełnych złotych w górę.

Wysokość jednorazowego odszkodowania należnego powodowi w przypadku uznania jego roszczenia co do zasady wyliczona na dzień wydania decyzji była w niniejszej sprawie bezsporna i wynosiła 9.170,00 zł.

Odnosząc się z kolei do drugiego zarzutu, iż nadciśnienie tętnicze nie figurowało w

wykazie chorób pozostających w związku ze służbą, tzn. załączniku nr 1 do obowiązującego w okresie od dnia 6 lutego 2003 r. do dnia 1 lipca 2014 r. Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie wykazu chorób pozostających w związku ze służbą w Policji, z tytułu których przysługują odszkodowania określone w ustawie (Dz. U. z dnia 22 stycznia 2003 r., nr 6, poz. 75), wydanego na podstawie art. 3 obowiązującej wówczas ustawy z dnia 16 grudnia 1972 r. o odszkodowaniach przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą w Policji (Dz. U. Nr 53, poz. 345, z 1983 r. Nr 16, poz. 79, z 1985 r. Nr 20, poz. 85 i Nr 38, poz. 181, z 1989 r. Nr 35, poz. 192 oraz z 2001 r. Nr 81, poz. 877) podkreślić należy, że zgodnie z cytowanym wyżej art. 48 ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadu lub choroby pozostających w związku ze służbą, ustawa ta, pomimo jej obowiązywania w dacie zwolnienia wnioskodawcy ze służby, nie ma w niniejszej sprawie zastosowania. Okoliczność ta wynika nie tylko bezpośrednio z treści powołanego przepisu, ale również – choć pośrednio - z treści wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 sierpnia 2018 r. (sygn. akt III UK 48/17). W treści tego wyroku Sąd potwierdził bowiem, że literalna wykładnia powołanego przepisu wskazuje, że datą wyznaczającą reżim prawny jest moment wszczęcia postępowania o świadczenie (odszkodowanie). Sąd wskazał również, że istnieje reguła pierwszeństwa wykładni językowej, jeśli znaczenie językowe jest jasne, to nie ma potrzeby sięgania po inne, pozajęzykowe metody wykładni. Nie powinno się bowiem – jak wskazał SN – sięgać do wykładni celowościowej, funkcjonalnej lub aksjologicznej w opozycji do wykładni językowej, „o ile na horyzoncie nie pojawiają się silne argumenty przeciwstawne”. Wprawdzie w powołanym wyroku Sąd Najwyższy uznał za konieczne dokonanie wykładni celowościowej i systemowej, uczynił to jednak z uwagi na okoliczność, iż w nowej ustawie sytuacja prawna funkcjonariuszy, którzy ulegli wypadkowi w drodze do (z pracy) była gorsza w porównaniu z ustawą obowiązującą w okresie, w jakim doszło do wypadku. Ta istotna okoliczność w postacie niezachowania przez nową ustawę w zakresie wypadków w drodze do i z pracy „standardu ochrony prawnej, jakiego może się domagać funkcjonariusz ze strony ustawodawcy” skłoniła Sąd Najwyższy do sięgnięcia do reguł pozajęzykowej wykładni prawa.

W niniejszej sprawie nie ma potrzeby sięgania do wykładni innej niż językowa. Co więcej – to nowa ustawa i wydane na jej podstawie przepisy rozporządzenia zapewniają funkcjonariuszom szerszą ochronę prawną. Skoro zatem zapewnienie odpowiedniego standardu ochrony funkcjonariuszy, którzy doznali uszczerbków w drodze do i z pracy stanowi zdaniem Sądu Najwyższego – z czym Sąd Rejonowy w pełni się zgadza – na tyle istotną okoliczność, że uprawnia do sięgnięcia do pozajęzykowych metod wykładni przepisu w/w art. 48 ustawy, pomimo jego jasnego i niebudzącego wątpliwości znaczenia, to tym bardziej uznać należy, że w sytuacji, gdy to nowa ustawa zapewnia szerszą ochronę, a przepis art. 48 ustawy nakazuje jej stosowanie, nie ma podstaw by odstąpić od reguł wykładni językowej w przypadku roszczeń funkcjonariuszy, którzy – jak wnioskodawca - doznali w związku ze służbą uszczerbku na zdrowiu.

Ustalając stan faktyczny sprawy Sąd skorzystał z dowodu z dokumentów (w szczególności akt orzeczniczych organu oraz dokumentacji medycznej wnioskodawcy), których wiarygodność i autentyczność nie budziła wątpliwości stron ani Sądu. Sąd pominął dowód z przesłuchania stron jako zbędny i niecelowy, z uwagi na nieposiadanie przez strony specjalistycznej wiedzy medycznej, niezbędnej w niniejszej sprawie.

Z uwagi na powyższe Sąd w punkcie I sentencji wyroku zmienił zaskarżoną decyzję Komendanta Wojewódzkiego Policji we W. z dnia 18 czerwca 2019 r., nr (...) i przyznał wnioskodawcy prawo do jednorazowego odszkodowania pieniężnego z tytułu 10-procentowego uszczerbku na zdrowiu z powodu choroby pozostającej w związku ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby w kwocie 9.170,00 zł.

W punkcie II wyroku Sąd na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2018 r., poz. 265) zasądził zatem od organu rentowego na rzecz odwołującego się powoda kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

O kosztach sądowych, jak w punkcie III sentencji wyroku orzeczono w oparciu o art. 98 oraz art. 96 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 36 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. j. Dz. U. z 2016 r., poz. 623 ze zm.), z związku z czym koszty sądowe ponosi Skarb Państwa.

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.