Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 stycznia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie V Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Wiesław Kasprzyk
Protokolant:	st. sekr. sąd. Marzena Lewicka

po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2019 r.

I.  sprawy z powództwa

K. K. i K. S. (1)

przeciwko

1.  (...) SA w O. (zawieszono postępowanie – art. 174 § 1 pkt. 4 kpc )

2.  Skarbowi Państwa - Sąd Okręgowy w Siedlcach

o zapłatę

II.  oraz sprawy z powództwa wzajemnego syndyka masy upadłości (...)SA w O.

przeciwko

K. K. i K. S. (1)

z udziałem C. B. - interwenienta ubocznego po stronie syndyka masy upadłości (...)SA w O.

o zapłatę

orzeka:

I.  w sprawie z powództwa K. K. i K. S. (1) przeciwko Skarbowi Państwa - Sąd Okręgowy w Siedlcach

o zapłatę

1.  powództwo oddala

2.  zasądza solidarnie od powodów na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 5400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

3.  nakazuje pobrać od powodów na rzecz Skarbu Państwa – kasa Sądu Okręgowego w Olsztynie kwotę 1676 zł 79 gr tytułem zwrotu wydatków tymczasowo sfinansowanych ze środków Skarbu Państwa.

II.  w sprawie z powództwa wzajemnego syndyka masy upadłości (...)SA w O.

przeciwko

K. K.

K. S. (1)

1.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 451 876, 44 ( czterysta pięćdziesiąt jeden tysięcy osiemset siedemdziesiąt sześć złoty czterdzieści cztery grosze ) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 stycznia 2018 r. do dnia zapłaty.

2.  w pozostałej części powództwo oddala

3.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 10 480 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

4.  nakazuje ściągnąć od pozwanych na rzecz Skarbu Państwa – kasa Sądu Okręgowego w Olsztynie kwotę 22 592, 80 zł tytułem opłaty od powództwa wzajemnego.

Sędzia

Wiesław Kasprzyk

Sygn. akt V GC 82/17

UZASADNIENIE

Powodowie – K. K. i K. S. (1) wnieśli o zasądzenie od (...) w O. kwoty 100 000 zł tytułem pozostałej części wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane.

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 21.07. 2017 na podstawie art. 194 § 3 k.p.c. wezwano do udziału w sprawie charakterze pozwanego Skarb Państwa - Sąd Okręgowy w Siedlcach.

(...) w restrukturyzacji w O. w dniu 29.11.2017 r. (k. 673) wniosła pozew wzajemny przeciwko K. K. i K. S. (1) , żądając zasądzenia od nich solidarnie kwoty 564 808 zł 15 gr tytułem naprawienia szkody.

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Olsztynie ogłoszono upadłość (...)Spółka Akcyjna w O..

Z tego względu na podstawie art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c. zawieszono postępowanie przeciwko temu pozwanemu z powództwa K. K. i K. S. (1) o zapłatę kwoty 100 000 zł. Postępowanie w tym zakresie toczyć może się wyłącznie na płaszczyźnie postępowania upadłościowego.

Syndyk masy upadłości (...)Spółka Akcyjna w O. wstąpił do procesu w zakresie powództwa wzajemnego (...)Spółka Akcyjna w O. przeciwko K. K. i K. S. (1) o zapłatę kwoty 564 808 zł 15 gr.

Wobec powyższych zdarzeń procesowych niniejsze postępowanie toczy się w następujących konfiguracjach :

1.  Z powództwa K. K. i K. S. (1) przeciwko Skarbowi Państwa - Sąd Okręgowy w Siedlcach o zapłatę kwoty 100 000 zł.

2.  Z powództwa wzajemnego syndyka masy upadłości (...)przeciwko K. K. K. S. (1)o zapłatę 564808 zł 15 gr. przy udziale interwenienta ubocznego C. B. po stronie (...)S.A. w O. , który w toku procesu (k. 1898) zgłosił interwencję.

Relacje w ramach realizacji inwestycji między poszczególnymi uczestnikami sporu są następujące:

- Skarb Państwa - Sąd Okręgowy w Siedlcach- inwestor

- (...) S.A. W O. – generalny wykonawca

- K. K. i K. S. (1) jako firma (...) sc - podwykonawca (...) S.A.

- C. B. – podwykonawca (...)(k. 1923)

………………………………

Powodowie K. K. i K. S. (1) wnieśli o zasądzenie od pozwanego - Skarbu Państwa Sąd Okręgowy w Siedlcach kwoty 100 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21.01.2017 roku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu swojego stanowiska powodowie wskazali, że jako wspólnicy spółki cywilnej (...) zawarli dnia 14.10.2014 roku w B. z (...) Spółka Akcyjna w O. umowę nr (...), której przedmiotem było kompleksowe wykonanie instalacji wentylacji mechanicznej i klimatyzacji , wchodzących w zakres zadania inwestycyjnego pod nazwą Budowa budynku Sądu Rejonowego w Siedlcach. Wysokość wynagrodzenia ryczałtowego określono na poziomie 2 935 760 zł netto. Pismem z dnia 30.06.2016 roku powodowie poinformowali (...) SA o zakończeniu prac instalacyjnych w zakresie możliwym do wykonania i w zakresie udostępnionego frontu robót. W dniu 21.12.2016 roku wystawili fakturę Vat na kwotę 333 540 zł 10 gr (była to faktura końcowa), która nie została uiszczona przez (...) S.A bowiem generalny wykonawca złożył oświadczenie o potrąceniu wymagalnej według niego swojej wierzytelności w kwocie 530 814 zł 77 gr z tytułu kar umownych ( za przekroczenie umownego terminu wykonania zobowiązania) , naliczonych notą księgową z dnia 22 grudnia 2016 r. , z przysługującą powodom wierzytelnością w kwocie 333 540 zł 10 gr.

Generalny wykonawca (...) SA w O. wniósł o oddalenie powództwa , potwierdzając zawarcie w dniu 14.10.2014 roku umowy na wykonanie instalacji wentylacji mechanicznej i klimatyzacji. Generalny wykonawca powołał się na naliczenie kary umownej z tytułu opóźnienia w wykonaniu umowy wymiarze 147 dni i zarzut potrącenia tej sumy z wierzytelnością powodów.

Pozwany Skarb Państwa wniósł o oddalenie powództwa przyłączając się do argumentów zawartych w odpowiedzi na pozew generalnego wykonawcy - (...) S.A. w O.. Pozwany ten przyznał, że powodowie byli zaakceptowanymi podwykonawcami na inwestycji w której Skarb Państwa był inwestorem. Tym samym pozwany Skarb Państwa odpowiada solidarnie z generalnym wykonawcą wobec powodów (art. 647 ¹ k.c.) . Nie zmienia to jednak faktu, że powództwo jest niezasadne . Zarzut potrącenia podniesiony przez generalnego wykonawcę był w ocenie pozwanego Skarbu Państwa uzasadniony a zatem wierzytelność powoda uległa umorzeniu co jest skuteczne także w stosunku do inwestora.

Syndyk masy upadłości (...)S.A. wniósł o zasądzenie w ramach powództwa wzajemnego od K. K. i K. S. (1) kwoty 564 808 zł 15 gr wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. W uzasadnieniu powództwa wzajemnego wskazano, że pozwani wzajemnie zobowiązani byli z racji umowy zawartej dnia 14.10.2014 roku do kompleksowego wykonania instalacji wentylacji mechanicznej i klimatyzacji wchodzących w zakres zadania inwestycyjnego pod nazwą Budowa budynku Sądu Rejonowego w Siedlcach wraz z infrastrukturą niezbędną do jego funkcjonowania. W ramach tej umowy pozwani wzajemnie zobowiązani byli do dostawy agregatu wody lodowej. Pozwani wzajemnie dostarczyli agregat jednakże nie doprowadzili to jego uruchomienia gdyż był uszkodzony. W tej sytuacji generalny wykonawca wezwał pozwanych wzajemnie do usunięcia wad agregatu bądź jego wymianę na nowy wolny od wad pod rygorem zlecenia wykonania zastępczego. Pozwani wzajemnie nie spełnili wezwania wobec czego generalny wykonawca dokonał zakupu nowego agregatu. Demontaż wadliwego urządzenia, dostawa i montaż nowego agregatu poniosły za sobą koszty wysokości 560 810 zł 30 gr. W takim zakresie finansowym powód wzajemny poniósł szkodę.

Interwenient uboczny po stronie (...)- C. B.zgłosił swój udział w sprawie w zakresie roszczenia dotyczącego nie doprowadzenia do uruchomienia agregatów chłodu i niedokonania jego naprawy ani wymianę na nowy i co się z tym wiąże z roszczeniem (...)S.A. zapłaty kwoty 453 275 zł. W uzasadnieniu swego stanowiska wskazał , że pismem z dnia 18.04.2018 roku (...) złożyła do Sądu Rejonowego w Białymstoku wniosek o zawezwanie do próby ugodowej dotyczący zapłaty przez C. B. kwoty 453 275 zł. Powyższa kwota wynika z faktu, że (...)uważa , że C. B. może ponosić winę za niedoprowadzenie do uruchomienia agregatu chłodu i niedokonanie jego naprawy , ani wymiany na nowy. C. B. podniósł , że w przypadku gdy wynik sprawy toczącej się przed Sądem Okręgowym w Olsztynie i przeprowadzona w ramach postępowania opinia biegłego sądowego wykaże , że odpowiedzialny za wadliwość agregatu wody jest C. B. wówczas skieruje przeciwko interwenientowi ubocznemu powództwo o zapłatę kwoty 453 275 zł. Interwenient zaprzeczył aby w zakresie swoich robót budowlanych miał dostarczenie i montaż agregatu chłodu . Ten zakres prac należy bowiem do powodów którzy mieli to w zakresie swojej umowy zawartej z generalnym wykonawcą.

Sąd ustalił, co następuje:

Dnia 14.10.2014 roku (...)Spółka Akcyjna w O. (zwane w dalszej części uzasadnienia generalnym wykonawcą) zawarło z K. K. K. S. (1)prowadzącym działalność gospodarczą formie spółki cywilnej pod nazwą (...) (zwanych w dalszej części uzasadnienia powodami) (...) w B. umowę o roboty budowlane. W ramach tej umowy (...) S.A. zleciła powodom , jako generalny wykonawca , wykonanie instalacji wentylacji mechanicznej i klimatyzacji w zakresie zadania inwestycyjnego pod nazwą Budowa budynku Sądu Rejonowego Siedlcach wraz z infrastrukturą w oparciu o projekt budowlany , projekt wykonawczy oraz specyfikacje techniczne, postanowienia niniejszej umowy ,warunki określone w pozwoleniu na budowę, wiedzę techniczną i wymogi wynikające z ustawy prawo budowlane oraz przepisy obowiązującego prawa i protokół z negocjacji cenowych.

Zakres robót wentylacyjnych obejmował m.in. dostawę agregatu chłodniczego ( agregat wody lodowej).

W § 4 powodowie zobowiązali się do wykonania wszelkich robót i dostarczenia wszelkich materiałów, urządzeń i osprzętu niezbędnych do zrealizowania zadania ( pkt.3) oraz zapewnienia przeprowadzenia specjalistycznego rozruchu technologicznego zamontowanych urządzeń i praktycznego przeszkolenia pracowników inwestora w zakresie użytkowania zamontowanych urządzeń i użytkowania budynku (pkt 25).

W ust. 3 tegoż paragrafu umowy strony zawarły zapis że do momentu ostatecznego przekazania zamawiającemu przedmiotu umowy potwierdzonego prawomocną decyzją o pozwoleniu na użytkowanie ryzyko utraty lub pogorszenia się stanu robót objętych niniejszą umową ponosi wykonawca.

W § 7 umowy strony zawarły zapis, w którym wykonawca zobowiązał się wykonać przedmiot umowy terminie 21 miesięcy od dnia podpisania umowy. Wynika z tego, że termin wykonania umowy upływał z upływem 14 lipca 2016 roku.

W § 8 umowy strony przewidziały wynagrodzenie ryczałtowe na łączną kwotę 2 935 760 zł netto.

W § 10 umowy strony zawarły ustalenie, że wykonawca będzie zobowiązany do wykonania robót wentylacyjnych w całości osobiście tzn. bez pomocy podwykonawców.

W § 16 umowy strony ustaliły, że wykonawca zapłaci zamawiającemu karę umowną za opóźnienie w terminie wykonania przedmiotu umowy w wysokości 0,1% ryczałtowego wynagrodzenia brutto, o którym mowa w § 8 ust. 1 umowy za każdy dzień opóźnienia.

dowod

umowa nr (...) ( k. 47-67)

W toku realizacji robót generalny wykonawca zwracał powodom uwagę na zbyt małą liczbę pracowników lub na całkowitą ich nieobecność , ale także na duże opóźnienia w pracach prowadzonych bez należytego nadzoru i koordynacji. Zwracano uwagę na niewykonanie określonych etapów robót mimo upływu terminu. Takie uwagi były kierowane pod adresem powodów w trakcie rad budowy dniu 08.09.2015 roku,15.09.2015 roku,22.09.2015 roku,29.09.2015 roku,06.10.2015 roku,20.10.2015 roku, 20.10.2015 roku,27.10.2015 roku,23.08.2016 roku,18.10.1016 roku.

dowód

protokoły z rad budowy k. 88,92,96-97,101,106,111,116,121,132-133,135-136 akt sprawy V GC 75/19

Pismem z dnia 05.10.2016 roku generalny wykonawca poinformował powodów o niewykonaniu zawartej umowy a jednocześnie wezwał do podjęcia działań dążących do zakończenia prac objętych umową wyznaczając termin do dnia 14.10.2016 roku.

dowód

pismo generalnego wykonawcy k. 83

Tożsamej treści pismo skierowano do powodów dnia 12.10.2016 roku.

dowód

pismo generalnego wykonawcy k. 89 w

W kolejnym piśmie z dnia 21.10.2016 roku generalny wykonawca ponownie informował , że powodowie nie wywiązali się z obowiązków wynikających z umowy , wskazując na przyczynę tego faktu - brak właściwego zaangażowania po stronie wykonawcy.

dowód

pismo generalnego wykonawcy k. 104-105

Pismem z dnia 03.11.2016 roku generalny wykonawca wezwał powodów do usunięcia wady agregatu wody lodowej oraz dla dokonania rozruchu urządzenia.

dowód

pismo generalnego wykonawcy k. 107

W dniu 30.06.2016 roku powodowie oświadczyli generalnemu wykonawcy, iż zakończyli prace instalacyjne stosownie do umowy (...) w zakresie możliwym do wykonania. W piśmie tym wskazali na niewykonanie określonych robót przez inne firmy funkcjonujące w ramach tej inwestycji , co uniemożliwiają kontynuowanie ich robót.

Powodowie nie wykonali zobowiązania wynikającego z zawartej z generalnym wykonawcą umowy bowiem dostarczony przez nich agregat wody lodowej okazał się niesprawne a tym samym nie było możliwości przeprowadzenia specjalistycznego rozruchu technologicznego zamontowanych urządzeń jak też i całego systemu klimatyzacji.

W tej sytuacji generalny wykonawca dokonał zakupu nowego agregatu, na swój koszt ,o wartości 414 104 zł 47 gr zlecając jego zamontowanie sprzedawcy – (...) spółka z o.o. w W. za kwotę 37 771 zł 97.

dowód

faktura, protokół dostawy agregatu k. 706-717

Dnia 23.12.2016 roku inwestor oraz generalny wykonawca dokonali odbioru inwestycji.

dowód

protokół odbioru końcowego w k. 328-333 wraz z wykazem wad kwalifikujących się do usunięcia k. 335-351.

Notą księgową z dnia 22.12.2016 roku generalny wykonawca naliczył powodom karę umowną w wysokości 0,1% ryczałtowego wynagrodzenia brutto za każdy dzień opóźnienia na podstawie § 16 ust. 1 pkt 2 umowy nr (...) z dnia 14.10.2014 roku , w wysokości 530 814 zł 77 gr.

Tego samego dnia generalny wykonawca złożył powodem oświadczenie o potrąceniu wierzytelności z tytułu naliczonej kary umownej z wierzytelnością przysługującą powodom w wysokości 333 540 zł 10 gr wynikającą z faktury nr (...) z dnia 21.12.2016 roku to jest faktury z której powodowie wywodzą żądanie pozwu wysokości 100 000 zł.

dowód

nota księgowa, oświadczenie o potrąceniu k. 132 i 133

Powodowie w piśmie z dnia 02.01.2017 roku potwierdzili otrzymanie oświadczenia o dokonanym potrąceniu .

dowód

pismo powodów k. 134-135

W piśmie z dnia 13.01.2017 roku generalny wykonawca przedstawił powodom wykaz prac nieukończonych w terminie umownym.

dowód

pismo generalnego wykonawcy z dnia 13.01.2017r. k. 144-145

Dnia 25.02.2015 roku (...) SA w O. zawarło umowę o roboty budowlane z C. B. jako wykonawcą , której przedmiotem było kompleksowe wykonanie instalacji chłodu technologicznego wchodzącego w zakres zadania inwestycyjnego pod nazwą Budowa budynku Sądu Rejonowego w Siedlcach wraz z infrastrukturą techniczną niezbędną dla jego funkcjonowania. W § 4 ustawy z 25 umowy wykonawca zobowiązany był do zapewnienia przeprowadzenia specjalistycznego rozruchu technologicznego , zamontowanie urządzeń i praktycznego przeszkolenia pracowników inwestora w zakresie użytkowania zamontowanych urządzeń i użytkowania budynku przeprowadzonego w porozumieniu z zamawiającym.

dowód

umowa k. 1923-1934

…………………………………………………………………………………

W pierwszej połowie grudnia 2014 roku powodowie dokonali zakupu agregatu wody lodowej od francuskiego producenta (...) S.C.S. Agregat dostarczony został bezpośrednio na teren inwestycji w S. i umieszczony na dachu budynku Sądu Rejonowego gdzie stał do listopada 2016 , kiedy to podjęto nieudaną próbę jego uruchomienia bowiem agregat okazał się uszkodzony.

dowód

list przewozowy k. 909-910, świadectwa zgodności k. 899 - 906.

Wraz z dostawą agregatu powodowie otrzymali instrukcję instalacji , obsługi i serwisowania (k. 933 – 960). Zgodnie z zapisem ust. 1 pkt 1 instrukcji (k. 934) po dostarczeniu urządzenia , gdy jest ono gotowe do zainstalowania bądź ponownego zainstalowania, przed uruchomieniem należy skontrolować, czy nie zostało uszkodzone. Należy sprawdzić czy obiegi chłodnicze są nienaruszone na zwłaszcza czy nie nastąpiło przesunięcie żadnego z elementów bądź we fragmentu (np. Na skutek wstrząsów). W razie wątpliwości należy wykonać kontrolę szczelności zweryfikować wraz z producentem, że integralność obiektu nie została naruszona. W przypadku wykrycia uszkodzenia 3 odbiorze urządzenia należy niezwłocznie złożyć reklamację firmie transportowej.

dowód

zapisy instrukcji k. 934

W ust. 7 pkt 5 ppkt 1 (k. 949) zawarto zasady postępowania z urządzeniem na wypadek gdy agregat bądź instalacja wodna znajdują się w miejscu gdzie temperatura może spaść poniżej 0 °C.

dowód

zapis instrukcji k. 949

Dnia 24.10.2016 roku serwis producenta podczas wizyty mającej na celu uruchomienie agregatu stwierdził jego uszkodzenie. Przystępując do sprawdzenia stanu technicznego poszczególnych elementów agregatu chłodniczego stwierdzono uszkodzenia zamrożeniowe dużej ilości rur wymiennika co spowodowało przedostanie się wody do układów chłodniczych. Woda w układzie chłodniczym doprowadziła do uszkodzenia następujących podzespołów: sprężarek oraz separatorów oleju w obu układach chłodniczych, zaworów rozprężnych w obu układach chłodniczych, skraplaczy oraz zestawu ekonomizera w jednym układzie chłodniczym. Rozległość uszkodzeń parownika uniemożliwia jego naprawę co powoduje konieczność jego wymianę na nowy. W każdym z uszkodzonych elementów stwierdzono dużą ilość wody. Serwis stwierdził, że powodem uszkodzenia agregatu były niewłaściwie przeprowadzone prace instalacyjne. Parownik agregatu nie został właściwie opróżniony z wody w warunkach gdy temperatura zewnętrzna może spaść poniżej 0 °C. Doprowadziło to do zamarznięcia wody oraz powstania uszkodzenia.

dowód

pismo serwisu producenta k. 111,122, opinia biegłego k. 1807 – 1810

Generalny wykonawca - (...) S.A. w O. po dokonaniu analizy rentowności wariantów dotyczących naprawy lub wymiany urządzenia na nowe podjął decyzję o zakup nowego urządzenia z firmy (...) spółka z o.o. ze względu na to , że firma ta oferowała tańsze urządzenie a koszt zakupu był niższy niż naprawa uszkodzonego agregatu.

dowód

pismo procesowe generalnego wykonawcy k. 1488.

Dnia 24.06.2017 roku generalny wykonawca - (...) S.A. w O. dokonał zakupu nowego agregatu wody lodowej w firmie (...) spółka z o.o za kwotę 414 104 zł 47 gr.

dowód

faktura k. 706, protokół dostawy k. 707 - 708.

Za dostawę oraz montaż nowego urządzenia generalny wykonawca poniósł koszt w wysokości 37 771 zł 97 gr.

dowód.

faktura k. 710

Sąd zważył , co następuje:

1.  Odnośnie żądania powodów - zapłaty kwoty 100 000 zł od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Siedlcach.

Żądanie powodów podlega oddaleniu bowiem skuteczny okazał się podniesiony przez generalnego wykonawcę – (...) S.A. w O. zarzut potrącenia.

Powyższa konkluzja sądu oparta jest na analizie materiału dowodowego w postaci dokumentów przedstawionych przez obie strony i nie kwestionowanych . Wskazać należy że dokumentacja ta jest bardzo obszerna , ukazująca w sposób bardzo wyczerpujący przebieg procesu inwestycyjnego i wzajemne relacje jego uczestników . W ocenie sądu tego rodzaju materiał dowodowy zasługuje na uwzględnienie w całości jest bowiem w pełni wiarygodny. Podkreślić należy , że dokumentacja ta , głównie w postaci korespondencji prowadzonej między stronami, a także protokołów z rad budowy na przestrzeni 2015 i 2016 r. daje rzeczywisty obraz przebiegu realizacji robót. Odzwierciedla ona faktyczne problemy jakie istniały między poszczególnymi uczestnikami procesu budowlanego, w jego toku. Co najważniejsze dokumentacja ta nie była tworzona dla potrzeb procesu sądowego bowiem w tym czasie strony takiej opcji nie przewidywały . Tempo inwestycji, specyfika problemów jakie wystąpiły a także obawa przed przekroczeniem umownego czasu jej realizacji sprawiły , że stronę pochłonięte były jedynie tymi kwestiami a nie tworzeniem dokumentów dla potrzeb procesu. Daje się to zauważyć po lekturze dokumentacji zawartej w aktach , w szczególności w dokumentacji powstałej do końca roku 2016. Z tych względów w ocenie sądu ta dokumentacja daje rzeczywisty obraz przebiegu realizacji robót a tym samym jest to całkowicie wiarygodny materiał dowodowy. Dokumentacja ta z uwagi na jej obszerność jest tez wystarczająca do wydania orzeczenia.

Przeprowadzone dowody w postaci zeznań świadków zawnioskowanych przez obie strony i przesłuchani przez sąd z wyżej wskazanych względów mają znaczenie drugorzędne tym bardziej, że mają one charakter ogólny, nierzadko podyktowane są interesem jednej ze stron.

Strony łączyła umowa o robót budowlane i ta kwestia nie wymaga szerszego opisu bowiem nie była między stronami sporna.

W oparciu o tę umowę powodowie sformułowali swoje żądanie zapłaty 100 000 zł tytułem wynagrodzenia za wykonanie robót, przy czym kwota ta stanowi jedynie część ostatniej transzy wynagrodzenia objętej fakturą numer (...) wystawioną na kwotę 333 540 zł 10 gr (k. 38). Jak się wydaje zasadność żądania ostatniej transzy wynagrodzenia powodów w świetle zarzutu potrącenia nie była kwestionowana przez generalnego wykonawcę. Generalny wykonawca nie podnosił zarzutów kwestionujących tę należność powodów. Żądanie to zwalczał natomiast zarzutem potrącenia. Treścią zarzutu potrącenia były naliczone kary umowne za zwłokę wykonanie zobowiązań.

Mimo że stroną pozwaną tego procesu jest Skarb Państwa a nie generalny wykonawca ( wobec niego postępowanie z uwagi na upadłość zawieszono ) to niewątpliwie badanie skuteczności podniesionego przez niego zarzut potrącenia ma bezpośredni wpływ na wynik tego procesu.

Prawną podstawą żądania powodów wobec Skarbu Państwa jest przepis art. 647 ¹ § 5 k.c.

Istota sporu sprowadza się zatem do ustalenia czy powodowie wykonali umowę zawartą dnia 14.10.2014 roku (k. 47) w przewidzianym jej treścią terminie . Przypomnieć należy, że zgodnie z zapisem § 7 ust. 2 umowy, strony termin jej wykonania przewidziały na dzień 14 lipca 2016.

Zanim sąd przejdzie do analizy tego kluczowego problemu chciałby się zatrzymać na kwestii przedmiotu umowy bowiem jak wynika z dokumentacji powodowie mieli wątpliwości w tej kwestii. W szczególności czy niektóre czynności jak np. podłączenie i uruchomienie agregatu wody lodowej bądź klimakontraktorów należało do ich obowiązków. Na tym tle dochodziło do sporów między stronami w toku realizacji inwestycji. Wyjaśnienie tej kwestii wymaga przytoczenia kilku zapisów umownych:

- § 1 ust. 1 umowy strony ustaliły , przedmiotem niniejszej umowy jest kompleksowe wykonanie instalacji wentylacji mechanicznej i klimatyzacji wchodzących w zakres zadania inwestycyjnego pod nazwą budowlane budynku Sądu Rejonowego w Siedlcach wraz z infrastrukturą techniczną niezbędną dla jego funkcjonowania.

- W ust. 3 tego paragrafu zapisano że zakres robót wentylacyjnych obejmuje dostawy agregatu chłodniczego

- w § 4 ust. 1 pkt 3 umowy dokonano zapisu, że wykonawca zobowiązany jest w szczególności do wykonania wszelkich robót i dostarczenia wszelkich materiałów, urządzenia i osprzętu niezbędnych do zrealizowania zadania

- w § 4 ust. 1 pkt 25 dokonano zapisu, że wykonawca zobowiązany jest szczególności do zapewnienia przeprowadzenia specjalistycznego rozruchu technologicznego zamontowanych urządzeń i praktycznego przeszkolenia pracowników inwestora w zakresie użytkowania zamontowanych urządzeń….

Wskazane wyżej zapisy umowne są bardzo precyzyjne oraz wyczerpujące i nie wymagają żadnych zabiegów interpretacyjnych z uwagi na klarowność zapisu. Lektura powyższych zapisów umowy nie pozostawia wątpliwości, że powodowie zobowiązani byli wykonać instalację wentylacji mechanicznej i klimatyzacji poprzez:

1.  zakup i dostarczenie wszystkich urządzeń niezbędnych i koniecznych do wykonania tych instalacji a także zapewnienia prawidłowego ich funkcjonowania oraz

2.  przeprowadzenie rozruchu technologicznego zamontowanych urządzeń.

Wobec powyższego każda najmniejsza nawet część i urządzenie , wchodzące w skład instalacji wentylacji mechanicznej i klimatyzacji a stanowiące jedną funkcjonalną całość , winno być dostarczone , zamontowane i w rezultacie jako całość układu wentylacji i klimatyzacji , uruchomione przez powodów.

Przechodząc do kwestii terminowego wykonania zobowiązania. W oparciu o zebrany materiał dowodowy sąd stwierdza, że powodowie nie wykonali zobowiązania w terminie. Jako datę wykonania przyjąć natomiast należało dzień 23 grudnia 2016 kiedy to cała inwestycja została odebrana przez inwestora. Na marginesie wspomnieć należy, że nie został sporządzony między stronami protokół odbioru robót. Swoje stanowisko sąd opiera, jak już wyżej wskazano, na obszernej dokumentacji sporządzonej przez strony w toku realizacji inwestycji. Z dokumentacji tej wyłania się obraz powodów jako przedsiębiorców, których zaangażowanie w realizację robót było nieproporcjonalne do wymagań i oczekiwań terminowego wykonania umowy przez generalnego wykonawcę. Z akt sprawy wynika , że brak zaangażowania przejawiał się głównie w zbyt małej liczbie pracowników powodów. Na ten problem generalny wykonawca zwracał uwagę już w roku 2015 w toku narad budowy. W każdym z protokołów rad budowy ( k. 5 uzasadnienia) generalny wykonawca wskazywał na brak zaangażowania osobowego , niedotrzymywanie terminów wykonania poszczególnych etapów robót cząstkowych. Powodowie każdorazowo wzywani byli do zwiększenia liczby pracowników, do terminowego wykonywania poszczególnych prac i zwiększenia tempa prac. Zwrócić należy uwagę, że generalny wykonawca ponaglał powodów już w roku 2015 , kilka miesięcy po zawarciu umowy, wskazując na opóźnienia prac podczas gdy termin ukończenia robót przypadał na 14.07.2016 roku. Zatem brak właściwego zaangażowania występował już od samego początku realizacji umowy .

Ale co najbardziej istotne w sprawie to pisma generalnego wykonawcy kierowane do powodów po upływie terminu wykonania umowy, a więc po dacie 14 lipca 2016 r. w których wzywa powodów do dokończenia prac. Także i w tym przypadku kluczowe znaczenie mają przywołane protokoły z rad budowy po dacie 14.07.2015 roku ( k. 391-406) . Z tych dokumentów wprost wynika jakie prace zostały powodom do wykonania . Generalny wykonawca w tych protokołach wyznacza termin do ich wykonania , a z zapisów dotyczących powodów ( firmy (...) ) jednoznacznie wynika że kontynuowali prace w miesiącach od sierpnia do grudnia 2016.

Nie polega zatem na prawdzie twierdzenie powodów jakoby zakończenie robót nastąpiło z dniem 30 czerwca 2016 stosownie do ich pisma o zgłoszeniu zakończenia prac (k. 68). Dokumentacja budowy temu zdecydowanie przeczy.

Sądu nie przekonują także twierdzenia powodów, iż w toku realizacji prac zmuszeni byli do ich przerywania z uwagi na pracę innych ekip budowlanych , bądź na oczekiwanie na zakończenie robót przez inne ekipy. Pomijając już fakt, że w tym zakresie powodowie nie przedstawi przekonujących dowodów to wskazać należy, że zakres prac wynikający z umowy bardzo obszerny. Zatem przy właściwej organizacji robót zawsze istniała możliwość czasowego przenoszenia prac na inne odcinki w sytuacjach kiedy tego typu kolizje faktycznie uniemożliwiały bądź utrudniały pracę. Mówiąc o właściwej organizacji pracy wskazać należy także, iż generalny wykonawca wielokrotnie podnosił brak kontraktu z kierownikiem budowy z ramienia powodów, co niewątpliwie miało wpływ na tempo robót. Nieprzekonujące jest to stwierdzenie powodów bo gdyby takie fakty faktycznie miejsce tu mogłyby się przyczynić do przedłużenia robót liczonych w dniach ale nie w miesiącach.

Przy realizacji inwestycji, na jej obszarze, pracuje z reguły jednocześnie kilka bądź kilkanaście ekip realizujących prace z różnych dziedzin i jest to rzecz całkowicie normalną. Dotyczy to w szczególności dużych inwestycji. Zatem próba wytłumaczenia kilkumiesięcznej zwłoki w realizacji umowy takimi argumentami jest dla sądu nieprzekonująca.

W konsekwencji sąd stwierdza, że generalny wykonawca przedstawionymi dokumentami wykazał ,że powodowie nie wykonali zobowiązania w terminie.

Z zebranych dokumentów wynika, że powodowie roboty budowlane wykonywane jeszcze w grudniu 2016. A wreszcie z dokumentów tych wynika, że przyczyną przekroczenia umownego terminu brak właściwego zaangażowania osobowego i materiałowego powodów a także zapewne , podnoszone przez generalnego wykonawcę niedomagania organizacyjne. Dodać należy że powodowie jeszcze w dniu 6 grudnia 2016 wykonywali roboty w postaci uruchomienia central ( k. 394 ).

Zgodnie z treścią artykuł 484 § 1kc w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody.

W zawartej umowie § 16 ust. 1 pkt 2 strony dokonały następującego zapisu wykonawca zapłaci zamawiającemu karę umowną za opóźnienie w terminie wykonania przedmiotu umowy wysokości 0 1% ryczałtowego wynagrodzenia brutto, o którym mowa w § 8 ust. 1 umowy za każdy dzień opóźnienia.

W oparciu o powyższe zapisy generalny wykonawca obciążył powodów karą umowną w wysokości 530 814 zł 77 gr za okres opóźnienia w realizacji umowy od dnia 15.07.2016 roku do dnia 09.12.2016 roku to jest za okres 147 dni ( k.132 ,133). Następnie kwota ta na podstawie oświadczenia z dnia 22.12.2016 roku została potrącona z wierzytelnością powodów wysokości 333 540 zł 10 gr z faktury nr (...) z dnia 21.12.2016 roku . Dochodzona w niniejszym procesie przez powodów kwota 100 000 zł wywodzi się z tej właśnie faktury.

Wobec spełnienia przesłanek określonych w art. 498 § 1 Kodeksu Cywilnego w skutek skutecznego potrącenia obie wierzytelności umorzyły się do wysokości wierzytelności niższej ,co w konsekwencji oznacza, że wierzytelność powodów wygasła. Tym samym bezskuteczne jest roszczenie powodów wobec inwestora - Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Siedlcach w oparciu przepis artykuł 647 k.c. bowiem wierzytelność powodów nie istnieje.

Z tych względów sąd oddalił żądanie powodów.

O kosztach procesu orzeczono stosownie do treści art. 89 k.p.c. zasądzając koszty zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego, jako wygrywającego proces , w wysokości 10 800 zł .

2.  Odnośnie powództwa wzajemnego syndyka masy upadłości (...)S.A. w O..

Powództwo wzajemne syndyka masy upadłości (...) SA w O. , zwanego w dalszej części uzasadnienia powodem, jest uzasadnione wobec K. K. i K. S. (1) zwanych w dalszej części uzasadnienia pozwanymi, do kwoty 451 876 zł 44 grosze . W pozostałej zaś części podlega ono oddaleniu.

Swoje orzeczenie sąd oparł o dokumenty zawarte w aktach sprawy , nie zakwestionowane przez strony . Względy, które zadecydowały o ich wiarygodności zostały przez sąd wskazane w pierwszej części uzasadnienia i zachowują one aktualność także w rozważaniach dotyczących powództwa wzajemnego.

Lektura uzasadnienia pozwu wzajemnego prowadzi do wniosku, iż jego przedmiotem jest żądanie odszkodowania za nienależyte wykonanie zobowiązania przez pozwanych , poprzez niedostarczenie sprawnego agregatu wody lodowej. W tej sytuacji powód jako generalny wykonawca chcąc wywiązać się z zobowiązania wobec inwestora - Skarbu Państwa -Sądu Okręgowego w Siedlcach dokonał zakupu nowego urządzenia. Tym samym szkoda powoda, w jego ocenie , to koszty związane z zakupem nowego urządzenia oraz jego instalacja.

Strony łączyła umowa o roboty budowlane zawarta dnia 14.10.2014 roku. W ramach tej umowy , przedmiotem której było kompleksowe wykonanie instalacji wentylacji mechanicznej i klimatyzacji , pozwani zobowiązani byli do dostawy agregatu chłodniczego. Poza sporem jest, że w wykonaniu umowy powodowie w grudniu 2014 roku dokonali zakupu agregatu. W tym miesiącu agregat został dostarczony na miejsce budowy i umieszczony na dachu budynku Sądu Rejonowego w Siedlcach , gdzie stał do miesiąca listopada 2016, kiedy to podjęto próbę jego uruchomienia. Okazało się wówczas, że agregat jest uszkodzony. W tej sytuacji powód zlecił wykonanie opinii dotyczącej ustalenia przyczyn uszkodzenia. I tak z opinii na kartach 252-282 wynika, że agregat nie miał znamion nowości co sugerowałoby, że jest to używane urządzenie a do tego niesprawne bez prawidłowych parametrów technicznych. Druga opinia, która powstała także na zlecenie powoda , wskazywała, że przyczyną uszkodzenia mogła być zamarznięta woda w parowniku lub zbyt wysokie ciśnienie próby (k. 308-323). Z kolei przybyły na miejsce serwis producenta (k. 122) stwierdził, że przyczyną awarii było pozostawienie wody w agregacie w warunkach niskich temperatur przez co doszło do uszkodzeń zamrożeniowych. Z kolei biegły sądowy (k. 1805 jeśli 1810) wskazał, że w momencie zakupu agregat był urządzeniem nowym .Co do przyczyny uszkodzenia biegły nie wypowiedział się ,a jedynie z kontekstu uzasadnienia opinii (k. 1810) wnioskować można, że biegły przychyla się do tezy, że przyczyną niesprawności były uszkodzenia zamrożeniowe.

Na problemy agregatu wody lodowej w ocenie sądu patrzeć należy wyłącznie przez pryzmat treści umowy. Jak już wyżej wskazano obowiązek dostarczenia agregatu chłodniczego obciążał pozwanych. Dostawa tego urządzenia była jednym z etapów wykonania całości umowy a więc wykonania instalacji klimatyzacji. Właściwe wykonanie zobowiązania polegało na zbudowaniu sprawnej instalacji klimatyzacji. Niezbędnym tego warunkiem było dostarczenie, zamontowanie i ich uruchomienie agregatu wody lodowej. Oczywistym jest, że agregat aby spełnić swoje zadanie musiał być urządzeniem sprawnym. To oznacza że na pozwanych ciążył obowiązek nie tylko zakupu sprawnego urządzenia ale także właściwego jego przechowywania aż do czasu montażu , uruchomienia i odebrania robót.

Ten obowiązek został także zawarty w umowie (§ 4 ust. 3 umowy k. 53). Zgodnie z tym zapisem do momentu ostatecznego przekazania zamawiającemu przedmiotu umowy potwierdzonego prawomocną decyzją o pozwoleniu na użytkowanie ryzyko utraty lub pogorszenia się stanu robót objętych niniejszą umową ponosi wykonawca. Ponadto wśród obowiązków powodów (§ 4 ust. 1 pkt 14 umowy k. 51) znalazł się i taki że w przypadku zniszczenia lub uszkodzenia rezultatów robót lub ich części w toku realizacji prac-naprawienia ich i doprowadzenia do stanu z przed uszkodzeniami lub zniszczenia.

Powyższe zapisy umowne nie pozostawiają wątpliwości, że ryzyko utraty bądź uszkodzenia urządzenia obciążało pozwanych jako wykonawcę zobowiązania. W ramach tych obowiązków pozwani innymi dokonać zbadania rzeczy stosownie do art. 563 § 1 k.c. i wówczas w momencie zakupu kierować ewentualne roszczenia wobec sprzedawcy. Pozwani nie wykazali aby sprostali temu obowiązkowi. W momencie kiedy agregat ustawiony został na budynku sądu ( był to grudzień 2014 roku) pozwani mogli przewidzieć termin jego włączenia do instalacji. Znając natomiast realia klimatyczne kraju winni sprawdzić urządzenie pod kątem zabezpieczenia przed mrozem zarówno przed zimą 2014-2015 jak i 2015 -2016 , tym bardziej że pozwani mieli świadomość, że inne ekipy podwykonawcze w ramach swoich prac wykonywali próby przy użyciu agregatu.

Pozwani w momencie zakupu agregatu otrzymali stosowne instrukcje postępowania z tym urządzeniem (k. 934) a także instrukcję postępowania w przypadku możliwości przechowywania urządzenia warunkach w których temperatura mogła spaść poniżej 0 (k. 949). Wobec faktu, że agregat na budynku sądu stał przez okres 2 lat , tym samym i dwóch zim ,uznać należy, że do minimalnych standardów należało zabezpieczenie urządzenia przed skutkami ewentualnych spadków temperatury poniżej zera , tym bardziej, że jest to urządzenie o znacznych gabarytach , niezwykle istotne z punktu widzenia funkcjonowania całej instalacji klimatyzacji a ponadto bardzo drogie.

Prawną podstawą żądania powoda jest przepis art. 471 k.c.

Pozwani w ramach obrony przed żądaniami powoda winni wykazać, że niewykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności za, które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W realiach niniejszej sprawy pozwani nie wykazali, że nie ponoszą odpowiedzialności za uszkodzenie agregatu.

Sąd stwierdza, że przedmiotem tego procesu nie było ustalenie ewentualnej przyczyny bądź sprawcy uszkodzenia agregatu wody lodowej. W toku postępowania pozwani starali się skierować postepowanie dowodowe w kierunku ustalenia sprawcy uszkodzenia urządzenia. Swoje żądania kierowali więc producenta (k. 443, 738) , do C. B. (k. 120), a także o uszkodzenie podejrzewali bliżej nieokreślonych podwykonawców (k. 138). Oczywiście w ramach tej strategii procesowej pozwani mogli starać się wykazać okoliczności, że nie ponoszą odpowiedzialności za powstałą szkodę. Jednakże te podejrzenia kierowane do kilku podmiotów tego faktu nie wykazały . Jednocześnie postępowanie pozwanych wskazuje , że sami nie są pewni okoliczności uszkodzenia agregatu , kierując swoje podejrzenia w stosunku kilku podmiotów.

Swoje ewentualne roszczenia z tytułu uszkodzenia agregatu pozwani mogą kierować do innych podmiotów, które według nich dopuściły do szkodzenia agregatu , jednakże w innym postępowaniu procesowym.

W tym procesie poszukiwanie sprawcy uszkodzenia agregatu wykracza poza jego ramy.

Generalny wykonawca - powód chcąc wykonać kontrakt łączący go z inwestorem, wobec odmowy pozwanych dostarczenia sprawnego agregatu zmuszony był dokonać zakupu nowego agregatu. Naprawa uszkodzonego była nieopłacalna z uwagi na bardzo wysokie koszty . Powód dokonał stosownej analizy i doszedł do wniosku, że naprawa jest ekonomicznie nieuzasadniona (k. 1488). W związku z tym powód dnia 24.06.2017 roku dokonał zakupu fabrycznie nowego urządzenia za kwotę 414 104 zł 47 gr (faktura k. 706). Za dostawę oraz montaż nowego agregatu zapłacił kwotę 37 771 zł 97 gr (k. 710). W ocenie sądu suma obu kwot to jest 451 873 zł 44 grosze stanowi szkodę jaką poniósł powód na skutek nienależytego wykonania zobowiązania przez pozwanych . Nienależyte wykonanie zobowiązania polegało na dostarczenie uszkodzonego i funkcjonalnie nie przydatnego urządzenia agregatu wody lodowej.

Żądanie powoda w zakresie kwoty 451 873,44 sąd uznał za uzasadnione i znajdujące oparcie w treści art. 471 k.c.

Jak już wyżej wskazano z uzasadnienia pozwu wzajemnego wynika, że przedmiotem żądania było wyłącznie odszkodowanie za uszkodzenie agregatu wody lodowej. Jednakże całkowite roszczenie pozwu wzajemnego ustalone zostało na poziomie kwoty 564 809 zł. Na tę okoliczność oprócz przywołanych wyżej faktur opiewających na koszty zakupu agregatu oraz koszty jego instalacji jej dostarczenia , powód przedstawił także inne faktury (k. 714 na kwotę 54957 zł 33 grosze oraz k. 721 na kwotę 53974 zł 53 grosze. K. 704 na kwotę 8979 zł, k. 703 na kwotę 1679 zł, k. 698 na kwotę 1397 zł 80 gr.

Sąd nie dopatrzył się jednak związku przyczynowego między tymi kwotami mającymi obrazować szkodę powoda a działaniem pozwanych. Powód takiego związku nie wykazał. Zatem żądanie powoda w zakresie przekraczającym sumę 451 873,44 podlega oddaleniu.

Do procesu w jego toku wstąpił w charakterze interwenienta ubocznego C. B. który powołał się na interes prawny w przypadku ustalenia w postępowaniu dowodowym , iż to on ponosi odpowiedzialność za uszkodzenie agregatu wody lodowej. Przy takim bowiem ustaleniu (...) SA lub pozwani mogliby wystąpić do niego z roszczeniem odszkodowawczym. Interwenient w uzasadnieniu swego wniosku powołał się na wszczęte już przez (...) SA postępowanie w przedmiocie zawezwania do próby ugodowej. Jego przedmiotem było właśnie żądanie zapłaty za uszkodzony agregat.

W związku z powyższym sąd stwierdza , że przedmiotem postępowania nie było ustalenie podmiotu odpowiedzialnego za uszkodzenie agregatu. Pomijając już fakt , że dokonania takiego ustalenia przez biegłego byłoby zapewne niemożliwe , leżałoby to raczej w gestii ewentualnego postępowania prokuratorskiego, to dla rozstrzygnięcia niniejszego sporu między stronami procesu nie miałoby znaczenia. Dlatego też czynienie procesowych ustaleń w tym kierunku wykraczałoby poza ramy przedmiotu procesu. Ta kwestia mogłaby być istotą ewentualnego postępowania ale w innym procesie zapewne o naprawienie szkody. Takie stanowisko sądu zadecydowało o nieobciążaniu przeciwnika strony do której interwenient przystąpił kosztami interwencji. W przypadku interwenienta ubocznego zasadą jest nierozstrzyganie o kosztach pomiędzy nim a przeciwnikiem strony , do której przystąpił , a tym bardziej pomiędzy interwenientem a strona do której przystąpił. Przyznanie interwenientowi kosztów interwencji dopuszczalne jest tylko od przeciwnika strony do której interwenient przystąpił i tylko wtedy gdy jest to uzasadnione wynikiem sprawy. A nawet wtedy , gdy przesłanki te zachodzą , zasadzenie tych kosztów możliwe jest w drodze wyjątku i zależy od oceny , czy jego wstąpienie do procesu połączone było z rzeczywistą potrzeba obrony jego interesów ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w szczecinie z dnia 14 grudnia 2016 r. I ACa 555/16).

Sąd w tym składzie podziela stanowisko zawarte w cytowanym orzeczeniu. W ocenie sądu przystąpienie interwenienta podyktowane było zapewne błędnym zrozumieniem przedmiotu postępowania, co podyktowane zostało zapewne tym , że wolą obu stron procesu postępowanie dowodowe skupiło się na problemie przyczyn uszkodzenia agregatu a zwłaszcza ustaleniu podmiotu za ten fakt odpowiedzialnego , mimo , że jak już sąd podkreślał, nie to było przedmiotem postepowania.

O kosztach procesu orzeczono stosownie do zasady zawartej w art. 100 k.p.c. dokonując stosunkowego ich rozdzielenia.

Powód wygrał proces w 80% ulegając pozwanemu w 20%.

Powód poniósł koszty w wysokości 12 640 zł (5000 zł opłaty sądowej plus kwota 10 800 zł tytułem zastępstwa procesowego)

Pozwani ponieśli koszty w wysokości 10 800 zł z tytułu zastępstwa procesowego.

Zatem stosownie do wyniku procesu na rzecz powoda zasądzić należało kwotę 10 480 zł

Stosownie do wyniku procesu należało także ściągnąć od pozwanych na rzecz Skarbu Państwa kwotę 22 592 zł 80 gr tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej. Całkowita opłata od pozwu wzajemnego to suma 28 241 zł. zaś 80% tej kwoty do 22 592 zł 88.

Sędzia

Wiesław Kasprzyk