Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 stycznia 2019 r.

Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2019r. w Strzelcach Opolskich

sprawy z powództwa Zakładu (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Z.

przeciwko M. K.

o zapłatę

1.  powództwo oddala;

2.  kosztami postępowania obciąża powoda w zakresie poniesionym.

UZASADNIENIE

Powód Zakład (...) Sp. z o.o. w Z. pozwem złożonym w dniu 28 czerwca 2018 roku (data wpływu do Sądu) wniósł o zasądzenie od pozwanego M. K. kwoty 1.500,70 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie szczegółowo w pozwie wskazanymi. Nadto powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż dnia 20 października 2006 roku pozwany zawarł z nim umowę najmu lokalu mieszkalnego położonego w Z. przy ul. (...) ¼. Umowa została zawarta na czas nieoznaczony, jednak z uwagi, iż M. K. nie regulował należnych opłat, powód pismem z dnia 15 marca 2013 roku wypowiedział mu stosunek najmu. Nadto powód zobowiązał pozwanego do opuszczenia lokalu do dnia 30 kwietnia 2013 roku, czego pozwany nie uczynił i zajmował od dnia 01 maja 2013 roku przedmiotowy lokal bez tytułu prawnego. Na dochodzoną przez powoda należność składa się kwota: 1.165,67 zł tytułem należności głównej (to jest odszkodowanie za bezumownie zajmowany lokal za okres od stycznia 2014 roku do sierpnia 2014 roku oraz inne opłaty związane z korzystaniem z lokalu, w tym media i wywóz nieczystości) oraz kwota 335,03 zł tytułem odsetek skapitalizowanych do dnia 09 marca 2018 roku naliczanych od należności głównej.

M. K., mimo zawiadomienia o terminie rozprawy, nie stawił się na nią, będąc zawiadomionym prawidłowo i mimo takiej możliwości, nie podniósł argumentów przeciw treści pozwu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Na podstawie umowy z dnia 01 września 1998 roku Gmina Z. powierzyła Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w Z. usługi w zakresie administrowania nieruchomościami mieszkalnymi stanowiącymi mienie komunalne. Zgodnie z § 6 ww. Umowy Gmina dokonała cesji przysługujących jej praw na rzecz Spółki z zastrzeżeniem prawa do:

a)  dokonywania zbycia mienia i praw z niego wynikających,

b)  oddania powierzonego mienia lub praw z niego wynikających osobie trzeciej w najem, dzierżawę lub użytkowanie,

c)  ustanawianie na powierzonym mieniu praw rzeczowych ograniczonych,

d)  dokonywanie faktycznych i prawnych o charakterze rozporządzającym lub zobowiązującym - powodujących ograniczenie lub uniemożliwiającym wykonywanie praw przypisanych gminie.

Umowa została zawarta na czas nieokreślony. Budynki mieszkalne i użytkowe oddane w Zarząd i administrowanie zostały określone w Załączniku nr 1 do wskazanej umowy.

Dnia 01 grudnia 2000 roku strony Umowy z dnia 01 września 1998 roku zawarły Porozumienie nr UM- (...), na podstawie którego rozszerzono również Załącznik nr 1 do Umowy o nowe lokale mieszkalne. Na podstawie Porozumienia nr UM- (...) do ww. Umowy z dnia 04 stycznia 2001 roku, strony poszerzyły zakres obowiązywania Umowy o kolejne lokale. Kolejno dnia 19 marca 2007 roku podpisano Aneks nr (...) do wskazanej Umowy z dnia 01 września 1998 roku na podstawie, którego rozszerzono zakres nieruchomości oddanych Spółce w administrowanie. Dnia 20 listopada 2008 roku strony Umowy z dnia 01 września 1998 roku podpisały Aneks nr (...), zgodnie z którym Spółka została upoważniona m.in., do występowania przed Sądami powszechnymi w sprawach o eksmisję z mieszkaniowego zasobu Gminy.

Aneksem nr (...) z dnia 29 grudnia 2009 roku do umowy z dnia 01 września 1998 roku strony dokonały gruntowanej zmiany łączącej je Umowy, dostosowując ją do obowiązujących reguł prawnych. Na podstawie pkt 11 Aneksu, Spółka została upoważniona do dokonywania szeregu czynności niejako w imieniu Gminy, za wyjątkiem m.in. możliwości podejmowania czynności w postępowaniu sądowym, w szczególności w sprawach dotyczących własności lub innych praw rzeczowych na nieruchomości, o zapłatę należności za korzystanie z nieruchomości, o roszczenie ze stosunku najmu, dzierżawy lub użyczenia, o stwierdzenie nabycia spadku, o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie. Wskazane czynności wymagały zgody pisemnej Gminy i odpowiedniego umocowania. Załącznik do ww. Aneksu stanowiło zestawienie lokalowych zasobów Gminy zlokalizowanych w nieruchomościach zarządzanych przez Wspólnoty Mieszkaniowe.

Dowody:

- informacje znane Sądowi z urzędu;

J. K. dnia 20 października 2006 roku zawarł z Zakładem (...) Sp. z o.o. w Z. umowę najmu lokalu położonego w Z. przy ul. (...) ¼. Wraz z wyżej wskazanym w lokalu mógł zamieszkiwać i z niego korzystać jego syn, to jest pozwany M. K.. Na podstawie zawartej umowy Najemca zobowiązał się uiszczać na rzecz Wynajmującego czynsz w wymiarze miesięcznym do dnia 15 – go każdego miesiąca oraz opłaty z tytułu dostawy mediów. Umowa została zawarta na czas nieoznaczony.

W dalszym okresie M. K. wstąpił w stosunek najmu w/w lokalu i zobowiązany był do ponoszenia wszelkich opłat czynszowych oraz z tytułu dostawy mediów.

Dowody:

-

umowa, k. 11-14;

-

wypowiedzenie umowy, k. 15;

Pismem z dnia 15 marca 2013 roku strona pozwana skierowała do pozwanego wypowiedzenie stosunku najmu lokalu mieszkalnego położonego w Z. przy ul. (...) ¼. Podstawą wypowiedzenia umowy w oparciu o art. 11 ust. 2 pkt 2) Ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie Gminy i zmianie Kodeksu Cywilnego, była zwłoka z zapłatą czynszu i innych opłat za używanie lokalu przez co najmniej trzy pełne okresy płatności. Z treści pisma wynika również, że miesięczny termin wypowiedzenia przypadał na dzień 30 kwietnia 2013 roku, do tego dnia pozwany zobowiązany był opróżnić zajmowany lokal mieszkalny wraz ze wszystkimi rzeczami mu przynależnymi oraz osobami mającymi z nim prawo zamieszkiwać i z nim mieszkającymi. Strona powodowa zakreśliła również, że w wypadku nie opróżnienia i nie zwrócenia lokalu mieszkalnego do dnia 01 maja 2013 roku naliczane będzie odszkodowanie za zajmowanie przedmiotowego lokalu bez tytułu prawnego w wysokości co najmniej należnego czynszu.

Dowody:
- wypowiedzenie umowy, k. 15;

- dowód doręczenia, k. 16;

Dnia 02 listopada 2016 roku Zakład (...) Sp. z o.o. w Z. skierował do M. K. wezwanie do zapłaty nr II według stanu księgowań na dzień 02 listopada 2016 roku. Łączna kwota do zapłaty, której zobowiązany był pozwany wynosiła 1.376,10 zł, w tym kwota 1.165,67 zł tytułem należności głównej, kwota 5,00 zł tytułem kosztów wezwania oraz kwota 205,43 zł tytułem odsetek.

W zakreślonym terminie M. K. nie uregulował dochodzonej wezwaniem należności.

Kolejne pismo wzywające do zapłaty skierowano do pozwanego dnia 30 października 2017 roku. W piśmie wskazano kwotę zadłużenia – 1.165,67 zł. Wskazano termin zapłaty na 30 dni od daty doręczenia pisma pod rygorem skierowania sprawy na drogę postepowania sądowego.

W zakreślonym terminie M. K. nie uregulował dochodzonej wezwaniem należności.

Dowód:
- pismo powoda do pozwanego – wezwanie do zapłaty, k. 19,21;

- dowód doręczenia, k. 20,22;

Zgodnie z kartoteką finansową według stanu księgowań na dzień 09 marca 2018 roku, zadłużenie pozwanego wynosiło 1.500,70 zł, w tym kwota 1.165,67 zł stanowiła należność główna, zaś kwotę 335,03 zł stanowiły odsetki.

Dowód:
- kartoteka finansowa, k. 18.

Sąd zważył, co następuje:

Pozwany M. K. nie stawił się na rozprawę wyznaczoną na dzień 15 stycznia 2019 roku, nie wniósł o przeprowadzenie rozprawy w swojej nieobecności, jak i nie podniósł argumentów przeciw treści pozwu, wobec czego zachodziły podstawy do wydania wyroku zaocznego.

Zgodnie z treścią art. 339 § 2 k.p.c. Sąd, wydając wyrok zaoczny, przyjmuje za prawdziwe twierdzenia strony powodowej o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

Twierdzenia pozwu nie budzą uzasadnionych wątpliwości wówczas, gdy znajdują potwierdzenie w załączonych do pozwu dowodach, bowiem tylko w oparciu o zebrany materiał dowodowy Sąd jest władny ocenić twierdzenia zawarte w pozwie.

Utrwalony w judykaturze i niekwestionowany w nauce jest pogląd, że przyjęcie za prawdziwe twierdzeń powoda dotyczy wyłącznie okoliczności faktycznych i nie zwalnia sądu orzekającego od obowiązku rozważenia, czy oświadczenia te uzasadniają należycie i w całości żądania pozwu i czy uwzględnienie tych żądań nie narusza obowiązujących przepisów.

Strona powodowa domagała się zapłaty odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego oznaczonego numerem (...) w budynku położonym w Z. przy ul. (...) w okresie od stycznia do sierpnia 2014 roku. W tym bowiem okresie pozwany M. K. zajmował przedmiotowy lokal mieszkalny bez tytułu prawnego.

Problematyka płatności za korzystanie bez tytułu prawnego z lokalu mieszkalnego, znajdującego się w zasobach mieszkaniowych gminy, uregulowana została w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r., Nr 31, poz. 266 ze zm.) (w dalszej treści uzasadnienia: Ustawa).

W myśl art. 18 ust. 1 ww. Ustawy, osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Osoby uprawnione do lokalu zamiennego albo socjalnego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, opłacają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakby byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł (ust. 3).

Jak ustalono na podstawie dowodów z dołączonych do akt sprawy dokumentów, należność za bezumowne korzystanie z lokalu za okres od stycznia do sierpnia 2014 roku wyniosła łącznie 1.165,67 zł. Nadto powód dochodził kwoty 335,03 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od ww. należności w okresie do 09 marca 2018 roku.

Okoliczności tych Sąd nie zakwestionował.

Przechodząc do rozważań merytorycznych, należy jednakże wskazać, iż powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd, zgodnie z nowelizacją przepisów Kodeksu Cywilnego i Kodeksu Postępowania Cywilnego wprowadzonych Ustawą z dnia 13 kwietnia 2018 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 8 czerwca 2018 roku, poz. 1104), która weszła w życie w dniu 7 lipca 2018 roku, w myśl brzmienia nowej treści art. 117 § 2 ¹ k.c. w zw. z art. 5 ww. ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 roku, zobligowany jest z urzędu w sporach, które oparte są na relacjach z konsumentem badać czy nie doszło do przedawnienia dochodzonej należności.

Nadto zgodnie z art. 5 Ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. W punkcie 2 wskazano, że jeżeli zgodnie z ustawą zmienianą w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Z kolei w pkt 3 zakreślono, że do przysługujących konsumentowi roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych, których terminy przedawnienia są określone w art. 118 i art. 125 § 1 ustawy zmienianej w art. 1, stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym.

Zważając na powyższe, mimo tego, że przedmiotowe roszczenie zostało złożone do Sądu przed dniem wejścia nowych przepisów dotyczących przedawnienia, to zgodnie z wyżej przytoczonymi zasadami, Sąd zobligowany jest badać kwestię ewentualnego przedawnienia z urzędu.

W ocenie Sądu roszczenie powoda nie może być skutecznie dochodzone, bowiem doszło do jego przedawnienia, co warunkowało konieczność oddalenie powództwa.

W myśl art. 117 § 1. k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Natomiast zgodnie z nowym brzmieniem art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat sześć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin jest krótszy niż dwa lata. Zgodnie natomiast z regułą zawartą w art. 120 § 1 k.c. bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Wymagalność to stan, w którym wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia od dłużnika.

W sprawach o odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu bez tytułu prawnego wynikające z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów okres przedawnienia roszczenia wynosi trzy lata. Kwestie dotyczące odszkodowania za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego stanowiły wielokrotnie przedmiot rozważań Sądu Najwyższego. Już zmiany wprowadzonego od dnia 1 stycznia 1988 roku do art. 17 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 roku Prawo Lokalowe (Dz. U. z 1988 r., Nr 30, poz. 165 ze zm.), który nakładał na osoby korzystające bez tytułu prawnego z lokalu obowiązek opłacania wynagrodzenia miesięcznego według stawek czynszu określonych dla tego lokalu lub w szczególnych okolicznościach w wysokości ich wielokrotności – dały uzasadnione podstawy do uznania, że odszkodowanie za dalsze korzystanie z lokalu bez tytułu prawnego ma charakter okresowy. Do art. 17 Prawa Lokalowego, mówiącego o „miesięcznej” zapłacie, nawiązał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 7 stycznia 1998 roku, sygn. akt III CZP 62/97, wskazując, że z uwagi na cel art. 18 ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 1994 roku o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. z 1998 r., Nr 120, poz. 787 ze zm.) trzeba przyjąć, iż od dnia wyrokowania do dnia opróżnienia lokalu zasądzone odszkodowanie powinno przybierać postać świadczeń okresowych i roszczenie z tego tytułu przedawnia się w terminie odpowiednim dla świadczeń okresowych (art. 118 k.c.). Podobnie Sąd Najwyższy ocenił przewidziane w art. 33 ust. 1 ww. ustawy odszkodowanie, uznając, że przez użycie w tym przepisie częstotliwej formy, że najemca powinien „uiszczać” odszkodowanie w wysokości odpowiadającej czynszowi, jaki powinien był płacić, gdyby nie wytoczono powództwa o rozwiązanie najmu i nakazanie przez sąd opróżnienia lokalu, zasądzone świadczenie powinno przybierać, wzorem czynszu, postać

świadczeń okresowych z terminem przedawnienia właściwym dla tych świadczeń.

Kontynuację tych rozwiązań stanowi także art. 18 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów. Jak wskazał bowiem Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 maja 2012 roku, sygn. akt IV CSK 490/11, art. 18 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie praw lokatorów reguluje szczególną odpowiedzialność odszkodowawczą byłego lokatora zajmującego lokal bez tytułu prawnego. Według przyjmowanych w piśmiennictwie kryteriów, świadczenie jest okresowe, jeżeli polega na periodycznym dawaniu uprawnionemu w czasie trwania określonego stosunku prawnego pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku, których ogólna ilość nie jest z góry określona.

Taki charakter mają świadczenia określone w art. 18 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów, które zgodnie z postanowieniami ustawy, osoba zajmująca lokal obowiązana jest uiszczać miesięcznie, aż do czasu opuszczenia lokalu. Nadanie przewidzianym w art. 18 ust. 1

ustawy o ochronie praw lokatorów świadczeniom odszkodowawczym charakteru świadczeń okresowych, uzasadnia zastosowanie do nich dochodzenia, właściwego dla nich, trzyletniego terminu przedawnienia przewidzianego w art. 118 k.c.

Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Roszczenie staje się wymagalne w ostatnim dniu przewidzianego dla zobowiązania terminu do spełnienia świadczenia (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2006 roku, sygn. akt I CSK 17/05), a sama wymagalność roszczenia oznacza stan, w którym uprawniony może skutecznie domagać się realizacji roszczenia (jego powództwo w takiej sytuacji nie jest przedwczesne).

Zagadnienie wymagalności roszczenia ma znaczenie dla określenia początku biegu terminu przedawnienia (art. 120 § 1 k.c.). Na podstawie dokumentów przedłożonych przez stronę powodową Sąd ustalił, że czynsz najmu (oraz inne opłaty), jak też odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu miały być płatne z góry do piętnastego dnia każdego miesiąca, wobec czego nie ulega wątpliwości, że wymagalność każdego z miesięcznych roszczeń następowała w tym właśnie dniu każdego kolejnego miesiąca korzystania z lokalu. Od tych dni zatem rozpoczynał się bieg przedawnienia dochodzonych pozwem roszczeń.

Nie ulega wątpliwości, iż trzyletni termin przedawnienia wszystkich roszczeń uległ przedawnieniu już przed dniem wytoczenia powództwa. Pozew został bowiem złożony w dacie 28 czerwca 2018 roku, a więc niewątpliwie po upływie terminu przedawnienia dochodzonych zaległości co nastąpiło 31 grudnia 2017 roku.

Należy w tym miejscu także podkreślić, że co prawda roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się odrębnie od roszczenia głównego, jednak z tym zastrzeżeniem, że przedawnia się ono najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego, co oznacza, że jeżeli należność główna uległa przedawnieniu, to również w tym samym terminie przedawnieniu uległy odsetki (vide uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2005 roku, sygn. akt III CZP 42/04).

W rozpoznawanej sprawie roszczenie główne o zapłatę odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego przedawniło się po upływie trzech lat, to jest z dniem 31 grudnia 2017 roku, a w konsekwencji w tej samej dacie przedawnieniu uległy również odsetki za opóźnienie w zapłacie odszkodowania.

Należy też podkreślić, że zdaniem Sądu pozwany ma w sporze z powodem przymiot konsumenta, co pozwala Sądowi na zastosowanie wyżej cytowanej regulacji dotyczącej wzięcia pod uwagę z urzędu okoliczności przedawnienia roszczenia. Otóż powód niewątpliwie jest przedsiębiorcą, wynajem lokali stanowi przedmiot jego działalności i dochodu. Ponadto judykatura jest zgodna co do poglądu, że działalność gmin w tym i spółek komunalnych w zakresie oferowania mieszkań na wynajem jest działalnością gospodarczą. Pozwany natomiast przedsiębiorą nie jest, jest natomiast w mniejszym sporze konsumentem, albowiem art. 221 Kodeksu cywilnego stanowi, że za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

W związku z ustaleniem, że roszczenie powoda uległo przedawnieniu na podstawie art. 117 § 1 i 21 k.c. Sąd oddalił powództwo w całości. Na marginesie Sąd zauważa jedynie, że inne okoliczności nie budziły wątpliwości Sądu co pozwoliłoby na uwzględnienie powództwa w całości.

W kwestii kosztów procesu Sąd z uwagi na fakt, iż strona powodowa przegrała proces, w oparciu o przepis art. 98 k.p.c. w całości obciążył ją kosztami w zakresie, w jakim je poniosła.

Wobec powyższego, na podstawie powołanych przepisów, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować uzasadnienie (projekt sporządzony przez asystenta);

2.  Odpis doręczyć pełnomocnikowi powoda;

3.  K.. 14 dni

4.  Przedłożyć po prawomocności celem sporządzenia (...).

S., dnia 18.02.2019r.