Sygn. akt I C 320/18
Dnia 21 lutego 2020r.
Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim I Wydział Cywilny
w składzie:
Przewodniczący: SSO Renata Lech
Protokolant: sekretarz sądowy Daria Mazerant
po rozpoznaniu w dniu 7 lutego 2020r. w Piotrkowie Trybunalskim
na rozprawie
sprawy z powództwa D. J.
przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.
o zadośćuczynienie, odszkodowanie i rentę
1. zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. rzecz powódki D. J. kwotę 91.00,00 zł (dziewięćdziesiąt jeden tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie:
- od kwoty 10.000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych) - od dnia 18 września 2015r. do dnia zapłaty,
- od kwoty 10.000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych) - od dnia 18 października 2015r. do dnia zapłaty,
- od kwoty 10.000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych) - od dnia 23 maja 2016r. do dnia zapłaty,
- od kwoty 61.000,00 zł (sześćdziesiąt jeden tysięcy złotych) - od dnia 20 października 2016r. do dnia zapłaty,
2. zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. rzecz powódki D. J. kwotę 1.360,80 zł (jeden tysiąc trzysta sześćdziesiąt złotych 80/100) tytułem odszkodowania za koszty dojazdów do placówek medycznych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 16 kwietnia 2018r. do dnia zapłaty;
3. zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. rzecz powódki D. J. kwotę 10.698,87 zł (dziesięć tysięcy sześćset dziewięćdziesiąt osiem złotych 87/100) tytułem odszkodowania za koszty opieki osoby trzeciej z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 5 grudnia 2019r. do dnia zapłaty;
4. zasądza od zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. rzecz powódki D. J. kwotę po 67,00 zł (sześćdziesiąt siedem złotych) miesięcznie tytułem renty na zwiększone potrzeby, płatnej do dnia 10-tego każdego miesiąca z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności, poczynając od 4 maja 2017r.;
5. oddala powództwo w pozostałej części;
6. zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powódki D. J. kwotę 1.247,00 zł (jeden tysiąc dwieście czterdzieści siedem złotych ) tytułem zwrotu kosztów procesu;
7. nakazuje pobrać od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim kwotę 7.422,00 zł (siedem tysięcy czterysta dwadzieścia dwa złote) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych od uwzględnionej części powództwa;
8. nie obciąża powódki D. J. nieuiszczonymi kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa.
SSO Renata Lech
Sygn. akt I C 320/18
W pozwie z dnia 7 marca 2018 roku powódka D. J. reprezentowana przez pełnomocnika radcę prawnego D. G. wnosiła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. :
- kwoty 130.000,00 zł (sto trzydzieści tysięcy złotych 00/100), wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 10.000 zł od dnia 18.09.2015 r. do dnia zapłaty, od kwoty 10.000 zł od dnia 18.10.2015 r. do dnia zapłaty, od kwoty 10.000 zł od dnia 23.05.2016 r. do dnia zapłaty, od kwoty 90.000 zł od dnia 20.10.2016 r. do dnia zapłaty, od kwoty 10.000 zł od dnia następnego od daty doręczenia pozwanemu pozwu do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia zgodnie z art. 445 § 1 k.c.,
- kwoty 1.944 zł (tysiąc dziewięćset czterdzieści cztery złote 00/100) tytułem zwrotu kosztów dojazdu zgodnie z art. 444 § 1 k.c., wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po doręczeniu pozwanemu pozwu do dnia zapłaty,
- kwoty 1.280 zł (tysiąc dwieście osiemdziesiąt złotych 00/100) tytułem renty zwiększonych potrzeb zgodnie z art. 444 § 2 k.c., wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 04.05.2017 r. do dnia zapłaty ,
- zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 5.400.00 złotych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa. ( k.4-11)
Pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. reprezentowany przez adwokata M. P. wnosił o oddalenie powództwa, zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, podnosząc zarzut procesowy 50% przyczynienia się powódki do powstania szkody i krzywdy wynikających z wypadku komunikacyjnego z dnia 21 czerwca 2015 r. Pozwana zastrzegła przy tym możliwość eskalacji tego zarzutu, jeśli uzasadnione to będzie wynikami przeprowadzonego postępowania dowodowego .
Pozwany- jako ubezpieczyciel OC sprawcy kolizji- uznał swoją odpowiedzialność w sprawie i wypłacił powódce łącznie kwotę 31.026,70 zł, z czego tytułem zadośćuczynienia wypłacono kwotę 30.000 zł, zaś tytułem odszkodowania kwotę 1.026,70 zł. Na kwotę tę złożyły się następujące kwoty:
- 216,53 zł - tytułem zwrotu udokumentowanych kosztów leczenia (faktury nr: (...), (...), (...), (...), (...)),
- 655,20 zł - tytułem zwrotu kosztów opieki osób trzecich przez okres 30 dni po 3 godz. dziennie x 12 zł za godzinę x 60%,
- 150 zł - tytułem zniszczonego w wypadku mienia,
- 4,97 zł - tytułem kosztu kserokopii dokumentacji medycznej.
Wszystkie wypłacone kwoty zostały przyznane po uprzednim przyjęciu 40% przyczynienia się powódki do wypadku, gdyż - po zapoznaniu się z aktami w/w postępowania karnego - okazało się, że powódka nie miała zapiętych pasów bezpieczeństwa. ( k.98-102 v.,)
W piśmie procesowym z dnia 2 grudnia 2019 roku pełnomocnik powódki zmodyfikował powództwo, określił wartość przedmiotu sporu na kwotę 148.380,10 złotych i w miejsce renty w kwocie 1.280 złotych płatnej miesięcznie począwszy od dnia 4 maja 2017 roku żądał zasadzenia kwoty 96,00 złotych płatnej do 10 dnia każdego miesiąca począwszy od maja 2017 roku z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie uchybienia terminom jej płatności, zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 15.284,10 złotych tytułem odszkodowania za koszty opieki osoby trzeciej z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie uchybienia terminom jej płatności od dnia rozszerzenia powództwa .
W uzasadnieniu podnosił, że żądanie zwrotu kosztów opieki osób trzecich zostało wyliczone przez biegłego ortopedę .
- 90 dni x 6h x 12 zł = 6.480,00 złotych,
- 360 dni x 3h x 12 zł = 12.960,00 złotych ,
- 19.440,00 złotych – 4.155,90 złotych ( wypłata na etapie likwidacji szkody) = 15.284,10 złotych
Powódka w myśl opinii biegłego ortopedy do chwili obecnej wymaga pomocy w ciężkich czynnościach, np. chodzenie po drabinie, sprzątanie na wysokościach w wymiarze 1 godziny 2 razy w tygodniu przez czas nieokreślony.( 2h x 4 tygodnie x 12 złotych = 96 złotych)
(k.317-319)
Ostatecznie na rozprawie w dniu 7 lutego 2020 roku pełnomocnicy stron poparli dotychczasowe stanowisko w sprawie .
( dowód : nagranie audio- video z dnia 7 lutego 2020 roku stanowiska stron postępowania k.340 )
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 21.06.2015 r. w miejscowości S., G. B., kierując pojazdem osobowym marki C. (...) o nr rej. (...) umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że nie posiadając uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi, zbliżając się do łuku drogi nie zachował właściwej ostrożności oraz nie dostosował prędkości kierowanego pojazdu do warunków, w jakich ruch się odbywał, utracił panowanie nad kierowanym pojazdem i zjechał na lewą część jezdni, doprowadzając do kolejnych zderzeń z jadącymi z naprzeciwka samochodami marki O. (...) o nr rej. (...) oraz M. (...) o nr rej. (...). Na skutek powyższego zdarzenia powódka będąca pasażerką pojazdu marki M. (...) doznała mnogich obrażeń ciała.
Wyrokiem Sądu Rejonowego w Brzezinach, Wydział II Karny z dnia 22.04.2016 r., sygn. akt II K 15/16, G. B. został uznany winnym popełnienia czynu z art. 177§2 k.k, a mianowicie, że w dniu 21 czerwca 2015 roku około godziny 19:40 w miejscowości S., woj. (...), umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, a w szczególności określone w art. 3 i 19 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym, w ten sposób, że nie posiadając uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi w ruchu lądowym samochodem m-ki C. (...) nr rej. (...), jadąc do S. w kierunku L. i zbliżając się do łuku drogi nie zachował właściwej ostrożności oraz nie dostosował prędkości kierowanego pojazdu do warunków, w jakich ruch się odbywał, utracił panowanie nad kierowanym pojazdem i zjechał na lewą część jezdni, doprowadzając do kolejnych zderzeń z jadącymi z naprzeciwka samochodami m-ki O. (...) nr rej. (...), kierowanym przez K. B. i m-ki M. (...) nr rej. (...), kierowanym przez P. W., wskutek czego pasażerka pojazdu m-ki M. (...) D. J. doznała obrażeń w postaci urazu wielomiejscowego i wielonarządowego, szczególnie urazu głowy ze wstrząśnieniem mózgu, raną tłuczoną wargi górnej i złamaniem lewej gałęzi żuchwy, urazu klatki piersiowej ze stłuczeniem podstawy obu płuc oraz urazu kończyny dolnej lewej ze złamaniem przezkrętarzowym trzonu kości udowej, które to obrażenia spowodowały naruszenie czynności narządu jej ciała na czas powyżej siedmiu dni w rozumieniu art. 157§ 1 kk, zaś pasażer pojazdu m-ki C. A. K. doznał obrażeń w postaci urazu wielonarządowego, szczególnie urazu głowy, urazu klatki piersiowej ze złamaniem żeber I i II po stronie prawej, z obustronną odmą opłucnową i stłuczeniem płuc, urazu brzucha z niewielkim krwiakiem przestrzeni pozaotrzewnowej, urazu miednicy ze złamaniem części przedniej panewek obu stawów biodrowych i złamaniem lewej gałęzi kulszowo-łonowej, urazu kończyny górnej prawej ze złamaniem kości ramiennej i wieloodłamowym złamaniem łopatki, urazu kończyny dolnej prawej ze złamaniem otwartym kości udowej i złamaniem trzonu kości strzałkowej, urazu kończyny dolnej lewej ze złamaniem wieloodłamowym trzonu kości udowej i złamanie nasad dalszych kości podudzia, niestabilnością boczną stawu kolanowego, raną skalpacyjną podudzia z ubytkiem skóry i uszkodzenie mięśnia brzuchatego łydki oraz wstrząsu urazowego, które to obrażenia stanowią chorobę realnie zagrażającą jego życiu w rozumieniu art. 156§ 1 pkt 2 kk , tj. o czyn z art. 177 § 2 kk i art. 177 § 1 kk w związku z art. 11 § 2 kk i skazany na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem na okres 3 lat próby. Na podstawie art. 46§2 k.k. orzeczono również od oskarżonego na rzecz powódki nawiązkę w kwocie 1.000,00 zł.
( dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Brzezinach, Wydział II Karny z dnia 22.04.2016 r., sygn. akt II K 15/16 w załączeniu )
W przedmiotowym zdarzeniu drogowym doszło do uderzenia przodem samochodu M. (...), w przedni obszar prawego boku poruszającego się w poślizgu bocznym samochodu marki C. (...) a następnie w czasie ruchu pozderzeniowego do przewrócenia samochodu M., przez prawy bok na dach.
Podczas zderzenia samochodów, na ciało powódki - pasażerki samochodu M. (...), siedzącej z tyłu po prawej stronie działała siła bezwładności skierowana w kierunku punktu przyłożenia siły uderzenia, czyli do przodu.
W czasie ruchu pozderzeniowego samochodu marki M. (...), podczas przewracania się samochodu przez prawy bok na dach, na ciało powódki - pasażerki samochodu M. (...), siedzącej z tyłu po prawej stronie działała siła bezwładności skierowana w prawą stronę, w kierunku drzwi tylnych prawych samochodu, a następnie siła ciężkości, w kierunku dachu samochodu.
Powódka, przy prawidłowo zapiętym trzypunktowym, ramieniowo biodrowym pasie bezpieczeństwa, przy uderzeniu czołowym i czołowo mimośrodkowym, prawdopodobnie nie uderzyłaby żadną częścią ciała w elementy wnętrza samochodu, lecz przy przewracaniu samochodu przez prawy bok mogła uderzyć prawą stroną ciała i głową w drzwi tylne prawe samochodu .
Gdyby powódka nie miała zapiętego pasa bezpieczeństwa, to przy uderzeniu czołowym oraz czołowo mimośrodkowym, siła bezwładności skutkowałaby uderzeniem jej ciała co najmniej w oparcie siedzenia pasażera, a w czasie pouderzeniowego ruchu samochodu uderzeniem prawą stroną ciała i głową w drzwi tylne prawe samochodu, a następnie głową i górną częścią ciała w wewnętrzną część dachu samochodu.
Nie można stwierdzić, że doznane przez powódkę obrażenia ciała zostały spowodowane niezapięciem pasów bezpieczeństwa.
Można stwierdzić, że nawet prawidłowo zapięte pasy bezpieczeństwa, w takim jak opiniowane zdarzeniu, nie zabezpieczą całkowicie przed obrażeniami w drugiej fazie wypadku.
W przypadku wadliwego zapięcia pasów bezpieczeństwa obrażenia, jakich doznała w postaci skomplikowanych złamań lewej kończyny dolnej stłuczenie klatki piersiowej (dolnych płatów płuc) oraz rany wargi górnej i złamania żuchwy mogły w takim przypadku nastąpić w obu fazach opiniowanego zdarzenia.
Można stwierdzić, że prawidłowo zapięte pasy bezpieczeństwa, w takim jak opiniowane zdarzeniu, zabezpieczą całkowicie przed obrażeniami w pierwszej fazie wypadku.
Prawidłowo zapięte pasy bezpieczeństwa, w takim jak opiniowane zdarzeniu, mogą ograniczyć rozmiar obrażeń. Biegli nie mogą w opiniowanym przypadku wypowiedzieć się co do ewentualnego stopnia ograniczenia przez pasy doznanych przez powódkę obrażeń.
W przypadku zapiętych pasów bezpieczeństwa przemieszczanie ciał jest znacznie ograniczone tymi pasami.
Druga faza przemieszczania się ciała powódki była spowodowana przewracaniem się samochodu przez prawy bok i zatrzymania na dachu .
( dowód: opinia biegłego z zakresu ruchu drogowego K. K. i biegłego z zakresu medycyny sądowej P. C. k.246-257, opinia uzupełniająca k.295-299 )
Powódka nie pamięta przebiegu wypadku .
( dowód : nagranie audio-video z dnia 7 lutego 2020 roku zeznania powódki 00:07:35- 00:09:33 k.339 v.,341)
Powódka podczas wywiadu lekarskiego uciekała od odpowiedzi na zadane pytanie czy miała zapięte pasy bezpieczeństwa i lekarz nie uzyskał od niej odpowiedzi zaś w dokumentacji medycznej dostępnej lekarzowi nie było wprost opisanych obrażeń typu otarcia, odciśnięcia, które mogłyby powstać przy oddziaływaniu pasów bezpieczeństwa .
( dowód: nagranie audio-vidoe z dnia 13 czerwca 2018 roku zeznania świadka P. P. 00:07:24- 00:09:10 k.167 v., 170, 00:11:52- 00:13:06 k.168, 170 )
Pojazd, którym kierował sprawca w dacie wypadku korzystał z ochrony ubezpieczeniowej w ramach umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartej z pozwanym.
( okoliczność niesporna)
Powódka reprezentowana przez (...) S.A. w L. pismem z dnia 18.08.2015 r. zgłosiła pozwanemu szkodę i wniosła o wypłatę na jej rzecz zadośćuczynienia w kwocie 40.000 zł.
Pozwany decyzją z dnia 11.09.2015 r. przyznał na rzecz powódki kwotę 21.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia.
Pełnomocnik pismem z dnia 18 września 2015 roku zgłosił dalsze roszczenie o zadośćuczynienie w kwocie 10.000 złotych. Roszczenie o zadośćuczynienie zostało ponownie zwiększone o 10.000 złotych pismem pełnomocnika z dnia 23 kwietnia 2016 roku.
Decyzją z dnia 13 września 2016 roku pozwany uznał łączne zadośćuczynienie w kwocie 50.000 złotych. Kwota ta została pomniejszona o 40 % przyczynienia się powódki i dlatego wypłacono powódce 30.000 złotych .
Pismem z dnia 20 września 2016 roku pełnomocnik powódki zwiększył dochodzone pozwem roszczenie do kwoty 150.000 złotych. Pozwany odmówił dalszej realizacji roszczeń.
( dowód: pismo (...) S.A. w L. z dnia 18.08.2015 r. k. 21, 22, pismo (...) S.A. w L. z dnia 18.09.2015 r. k. 23, pismo (...) S.A. w L. z dnia 23.04.2016 r. k. 26, pismo (...) S.A. w L. z dnia 20.09.2016 r. k. 29, decyzja pozwanego z dnia 11.09.2015 r., k. 24,25, decyzja pozwanego z dnia 13.09.2016 r., k. 27,28 )
Pozwana- jako ubezpieczyciel OC sprawcy kolizji- uznała swoją odpowiedzialność w sprawie i wypłaciła powódce łącznie kwotę 31.026,70 zł, z czego tytułem zadośćuczynienia wypłacono kwotę 30.000 zł, zaś tytułem odszkodowania kwotę 1.026,70 zł. Na kwotę tę złożyły się następujące kwoty:
- 216,53 zł - tytułem zwrotu udokumentowanych kosztów leczenia (faktury nr: (...), (...), (...), (...), (...)),
- 655,20 zł - tytułem zwrotu kosztów opieki osób trzecich przez okres 30 dni po 3 godź. dziennie x 12 zł za godzinę x 60%,
- 150 zł - tytułem zniszczonego w wypadku mienia,
- 4,97 zł - tytułem kosztu kserokopii dokumentacji medycznej.
Wszystkie wypłacone kwoty zostały przyznane po uprzednim przyjęciu 40% przyczynienia się powódki do wypadku, gdyż - po zapoznaniu się z aktami ww. postępowania karnego - okazało się, że powódka nie miała zapiętych pasów bezpieczeństwa. ( okoliczności niesporne )
Powódka na skutek wypadku z dnia 21.06.2015 r. doznała obrażeń w postaci:
- złamania przezkrętarzowego trzonu kości udowej z przemieszczeniem,
- urazu głowy ze wstrząśnieniem mózgu i rany tłuczonej wargi górnej,
- złamania gałęzi żuchwy,
- urazu klatki piersiowej ze stłuczeniem płuc.
Z miejsca zdarzenia powódka została przetransportowana karetką pogotowia na Oddział (...) Urazowy Szpitala w S., gdzie po przeprowadzeniu szczegółowych badań i poddaniu powódki konsultacjom lekarskim rozpoznano wskazane wyżej obrażenia. Powódka została zakwalifikowana do zabiegu operacyjnego podczas którego zespolono złamanie szyjki trzonu kości udowej lewej gwoździem krętarzowym (...). Dodatkowo zastosowano leczenie zachowawcze i usprawniające. Powódka przebywała w Szpitalu do 10.07.2015 r. i opuściła go z zaleceniem kontynuowania leczenia ortopedycznego, zdjęcia szwów, chodzenia o kulach oraz zmian opatrunku.
Od 20.07.2015 r. do 23.07.2015 r. powódka przebywała w Szpitalu (...) w Ł. celem operacji złamania żuchwy po stronie lewej. W dniach 23.07.2015 roku do 30.07.2015 r. powódka przebywała w oddziale Ortopedycznym Szpitala w S. celem reoperacji, gdzie operacyjnie skorygowano ustawienie szyjki kości udowej lewej, a także wdrożono usprawnianie i rehabilitację z fizjoterapeutą.
Dnia 10 maja 2016 roku powódka została przyjęta do (...) Publicznego Szpitala (...) w O. Klinika (...) z rozpoznaniem: staw rzekomy po leczeniu operacyjnym złamania szyjki lewej kości udowej. Zastosowano endoprtoezę.
( dowód: dokumentacja medyczna dotycząca powódki k.30-87, dokumentacja medyczna z Wojewódzkiego Szpitala (...) w S. k.127-159, historia choroby powódki z (...) Publicznego Szpitala (...) w O. Klinika (...) k.246,247, nagranie audio-video z dnia 7 lutego 2020 roku zeznania powódki 00:07:35- 00:09:33 k.339 v., 341)
U powódki biegły z zakresu ortopedii po przebytym złamaniu szyjki kości udowej lewej zakończonym dość dobrym wynikiem końcowym po endoprotezoplastyce bezcementowej, po złamaniu trzonu kości udowej lewej stwierdził uszczerbek na zdrowiu łącznie 35 % pkt.145 b/ i 147a/ Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002r.
Stopień cierpień powódki przez pierwsze 12 miesięcy jest duży, przez kolejne 6 miesięcy był umiarkowany .
Przez pierwsze 3 miesiące powódka wymagała pomocy około 6 godzin dziennie. Po tym okresie przez kolejne 12 miesięcy wymagała pomocy średnio około 3 godziny dziennie. Obecnie powódka nie wymaga opieki w samodzielnej egzystencji jednak może wymagać pomocy w czynnościach, np. sprzątanie na wysokościach i wymiar pomocy wynosi 1 godzinę dwa razy w tygodniu przez czas nieokreślony .
Po urazie powódka wymagała zażywania leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych oraz osłonowych i koszt tych leków to kwota około 200,00 złotych.
Następnie przez kilka miesięcy wymagała leków przeciwzakrzepowych których koszt to kwota około 30,00 złotych miesięcznie przez okres 6 miesięcy ( cztery razy była operowana). Obecnie powódka nie wymaga zażywania leków w zakresie ortopedii. Wymaga leczenia rehabilitacyjnego .
Ustalony uszczerbek przez biegłego ortopedy nie przewiduje uszczerbku ze wskazaniem na bliznę z tego powodu, że blizna nie powoduje ograniczeń ruchowych ani pogłębienia naruszenia sprawności. Blizna biodra nie powoduje naruszenia sprawności narządu ruchu i nie bierze udziału w ustalonym uszczerbku.
( dowód : opinia biegłego z zakresu ortopedii lek. med. R. E. k.200-201 opinia uzupełniająca k.213)
W przedmiotowym wypadku D. J. doznała następujących obrażeń ciała chirurgicznych:
- złamanie przezkrętarzowe kości udowej lewej,
- złamanie żuchwy,
- uraz głowy ze wstrząśnieniem mózgu,
- rana wargi górnej, oraz rana grzbietu palca IV ręki prawej.
Trwały chirurgiczny uszczerbek na zdrowiu powódki wynosi 6%.
Blizna wargi górnej( widoczna i szpecąca)- uszczerbek nią spowodowany według punktu 19a - 2%,
Blizna grzbietu palca IV widoczna i lekko szpecąca, ale nie powodująca ograniczenia ruchomości palca- uszczerbek nią spowodowany biegły ocenił przez analogię do punktu 19a Tabeli na 1%.
Blizny pooperacyjne, w okolicy biodra lewego, oraz drobne blizny nad kolanem lewym- uszczerbek nimi spowodowany- 3%.
Silne dolegliwości bólowe ust i palca powódka odczuwała przez tydzień, a mierne i ustępujące bóle przez dalsze 2 tygodnie. Bez wątpienia, urazy chirurgiczne były drugoplanowe wobec poważnych uszkodzeń układu kostno- szkieletowego. Wyniki leczenia obrażeń chirurgicznych powódki są pomyślne i nie dają złych rokowań na przyszłość.
( dowód: opinia biegłego z zakresu chirurgii dr R. K. k.218-221 )
Biegły chirurg szczękowy ocenił uszczerbek na zdrowiu u powódki z powodu uszkodzenia nerwu trójdzielnego na 5 % zaś nieudokumentowany uszczerbek spowodowany utratą czterech zębów wynosi 4 % .
( dowód: opinia biegłego z zakresu chirurgii szczękowej dr nauk med. M. Ś. k.229-230 v., )
Pacjentka jest leczona z powodu niedoczynności tarczycy od 2012r substytucyjnymi dawkami lewotyroxyny z dobrym efektem klinicznym. Leczona L. 50 a obecnie L. 75 skutkuje dobrym efektem metabolicznym co gwarantuje prawidłowe funkcjonowanie ustroju. Niedoczynność tarczycy w przebiegu wola H. nie ma istotnego wpływu na przebieg leczenia doznanych urazów ( w sensie powikłań, które wystąpiły u powódki, także wystąpienia doznanych urazów/w przebiegu wypadku i powikłań po przebytym urazie ).
( dowód: opinia biegłego z zakresu endokrynologa lek. med. E. K. k.277-278)
Powódka w dacie wypadku miała 22 lata była młodą, energiczną, aktywną na rynku pracy kobietą. Z zawodu powódka jest kucharzem. Lubiła jeździć rowerem, grać w piłkę. Rozległe obrażenia ciała, jak i długotrwałe leczenie i rehabilitacja powypadkowa sprawiły, że powódka została zmuszona do wycofania się z życia zawodowego i towarzyskiego, by skupić się na odzyskaniu zdrowia. Przez długi okres czasu poruszała się przy pomocy kul, w czynnościach dnia codziennego korzystała z pomocy siostry, babci i najbliższej rodziny. Powódka jeździła na rehabilitację, zdarzało się, że w okresie wakacyjnym musiała przebywać w szpitalu, przechodziła załamanie psychiczne i korzystała z pomocy psychiatry. Do tej pory kontynuuje rehabilitację, stosuje leki przeciwbólowe i uspokajające. Powódka łącznie dojeżdżała 5400 kilometrów i wiązało się to z koniecznością ponoszenia wydatków z tym związanych. W okresie pobytów powódki w szpitalu w Ł., S. i O. dojeżdżała do powódki rodzina. Stan zdrowia uniemożliwia jej pracę zawodową. Powódka do dnia dzisiejszego odczuwa skutki wypadku, w którym brała udział. Ma krótszą nogę i porusza się z trudem, utykając. Odczuwa również znaczące dolegliwości bólowe biodra wraz z permanentnym uczuciem „chrupania” i przeskakiwania kości.
Powódka zdaje sobie sprawę, że za dwadzieścia lat czeka ją wymiana stawu biodrowego.
( dowód : nagranie audio-vidoe z dnia 13 czerwca 2018 roku zeznania świadka O. K. 00:15:50- 00:28:24 k.168 v.,169, 170, nagranie audio-video z dnia 7 lutego 2020 roku zeznania powódki 00:09:33- 00:18:18 k.339 v., 340, 341)
Dokonując powyższych ustaleń faktycznych Sąd oparł się na zeznaniach powódki oraz świadków: O. K. i P. P.. Zeznania te są spójne, rzeczowe, wzajemnie ze sobą korespondują i brak jest podstaw do podważenia ich prawdziwości.
Dokonując ustaleń w zakresie następstw wypadku dla zdrowia poszkodowanej Sąd oparł się na opiniach biegłych: z zakresu ortopedii – R. E., chirurgii – R. K. oraz chirurgii szczękowego M. Ś.. Powyższe opinie biegłych są rzetelne, kategoryczne i przekonujące, wystarczająco wyjaśniają zagadnienia wymagające wiadomości specjalnych, a wnioski w nich zawarte nie zostały skutecznie zakwestionowane przez żadną ze stron procesu. Opinie te stanowiły podstawę do zasądzenia zadośćuczynienia , zaś opinia biegłego ortopedy stanowiła podstawę do orzekania o odszkodowaniu tytułem zwrotu kosztów opieki trzeciej, a także renty z tytułu zwiększonych potrzeb .
Orzekając o odszkodowaniu tytułem zwrotu kosztów dojazdów do placówek medycznych Sąd wziął pod uwagę osobowe źródła dowodowe, tj. zeznania powódki i świadka O. K. .
Co do stopnia przyczynienia się powódki do powstania szkody Sąd analizując zebrany w sprawie materiał dowodowy i zeznania świadka P. P. przyjął 30 % stopień przyczynienia się powódki do powstania szkody i w tym zakresie wziął pod uwagę opinię biegłego z zakresu ruchu drogowego K. K. i biegłego z zakresu medycyny sądowej P. C. .
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Powództwo zasługuje na uwzględnienie częściowo.
Podstawę prawną żądania pozwu stanowi art. 445 § 1 k.c. , art. 444 § 1 k.c. i art. 444 § 2 k.c.
Zgodnie z treścią art. 822 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia (§1).Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody będące następstwem przewidzianego w umowie wypadu, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia (§ 2).
Istota ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wynikająca z art. 822 k.c. sprowadza się więc do tego, że w sytuacji zaistnienia szkód określonych w § 2 tego przepisu, zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia odszkodowania osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za te szkody ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia.
Odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej reguluje natomiast ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych ( Dz. U. nr 124 poz. 1152).
W świetle art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, który stanowi lex specialis do art. 822 § 1 k.c., z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym obowiązani są do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.
Zgodnie natomiast z art. 35 cytowanej ustawy ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu.
W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, iż do wyrządzenia szkody powódce doszło w następstwie ruchu pojazdu mechanicznego. Niewątpliwym jest zatem, iż zachodzą podstawy odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody na podstawie art. 436 § 1 k.c. w związku z art. 435 § 1 k.c. a także, iż doszło do wyrządzenia szkody powódce, polegającej na uszkodzeniu ciała.
Wobec powyższego pozwany co do zasady jest odpowiedzialny z tytułu szkody wyrządzonej powódce.
W toku procesu pozwany nie kwestionował zasady swej odpowiedzialności.
Pozwany - jako ubezpieczyciel OC sprawcy kolizji - uznał swoją odpowiedzialność w sprawie i wypłacił powódce łącznie kwotę 31.026,70 zł, z czego tytułem zadośćuczynienia wypłacono kwotę 30.000 zł, zaś tytułem odszkodowania kwotę 1.026,70 zł. Na kwotę tę złożyły się następujące kwoty:
- 216,53 zł - tytułem zwrotu udokumentowanych kosztów leczenia (faktury nr: (...), (...), (...), (...), (...)),
- 655,20 zł - tytułem zwrotu kosztów opieki osób trzecich przez okres 30 dni po 3 godz. dziennie x 12 zł za godzinę x 60%,
- 150 zł - tytułem zniszczonego w wypadku mienia,
- 4,97 zł - tytułem kosztu kserokopii dokumentacji medycznej.
Wszystkie wypłacone kwoty zostały przyznane po uprzednim przyjęciu 40% przyczynienia się powódki do wypadku, gdyż - po zapoznaniu się z aktami postępowania karnego - okazało się, że powódka nie miała zapiętych pasów bezpieczeństwa.
Spór w niniejszej sprawie ogniskował się wokół określenia procentowego stopnia przyczynienia się powódki do powstania szkody. Pozwany w toku postępowania uznał 50% stopień przyczynienia się powódki zaś powódka nie uznała stopnia przyczynienia się do powstania szkody .
Sąd analizując zebrany w sprawie materiał dowodowy przyjął 30 % stopień przyczynienia się powódki do powstania szkody i uznał, że powódka nie była zapięta w pasy bezpieczeństwa. Jak wynika z opinii biegłego z zakresu ruchu drogowego K. K. i biegłego z zakresu medycyny sądowej P. C. nie można stwierdzić, że doznane przez powódkę obrażenia ciała zostały spowodowane niezapięciem pasów bezpieczeństwa.
Można stwierdzić, że nawet prawidłowo zapięte pasy bezpieczeństwa, w takim jak opiniowane zdarzeniu, nie zabezpieczą całkowicie przed obrażeniami w drugiej fazie wypadku.
W przypadku wadliwego zapięcia pasów bezpieczeństwa obrażenia, jakich doznała w postaci skomplikowanych złamań lewej kończyny dolnej stłuczenie klatki piersiowej (dolnych płatów płuc) oraz rany wargi górnej i złamania żuchwy mogły w takim przypadku nastąpić w obu fazach opiniowanego zdarzenia.
Można stwierdzić, że prawidłowo zapięte pasy bezpieczeństwa, w takim jak opiniowane zdarzeniu, zabezpieczą całkowicie przed obrażeniami w pierwszej fazie wypadku.
Prawidłowo zapięte pasy bezpieczeństwa, w takim jak opiniowane zdarzeniu, mogą ograniczyć rozmiar obrażeń. Biegli nie mogą w opiniowanym przypadku wypowiedzieć się co do ewentualnego stopnia ograniczenia przez pasy doznanych przez powódkę obrażeń.
W przypadku zapiętych pasów bezpieczeństwa przemieszczanie ciał jest znacznie ograniczone tymi pasami.
Druga faza przemieszczania się ciała powódki była spowodowana przewracaniem się samochodu przez prawy bok i zatrzymania na dachu .
Wobec powyższego Sąd przyjął 30 % stopień przyczynienia się powódki do powstania i szkody i na podstawie art. 362 k.c. miarkował przyznane kwoty tytułem zadośćuczynienia, odszkodowania i renty.
Rozważając zasadność objętych pozwem roszczeń powódki Sąd miał na uwadze przesłanki określone w art. 445 § 1 k.c. i art. 444 § 1 k.c., § 2 k.c.
W świetle art. 445 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
Ustalenie wysokości zadośćuczynienia powinno zostać natomiast dokonane z uwzględnieniem wszelkich okoliczności mających wpływ na rozmiar doznanej krzywdy oraz to, że zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość winna przedstawiać jakąś odczuwalną wartość (por. przykładowo wyrok SN z dnia 12 kwietnia 1972 roku, II CR 57/72, OSNCP 1972, z. 10, poz. 183 oraz wyrok SN z dnia 24 czerwca 1965 roku, I PR 203/65, OSPIKA 1966, poz. 92).
Rozważając istotę powyższego roszczenia należy mieć na uwadze, iż na rozmiar krzywdy, a w konsekwencji wysokość zadośćuczynienia, składają się cierpienia fizyczne i psychiczne, których rodzaj, natężenie i czas trwania należy każdorazowo określić w okolicznościach konkretnej sprawy. Mierzenie krzywdy wyłącznie stopniem uszczerbku na zdrowiu stanowiłoby niedopuszczalne uproszczenie nie znajdujące oparcia w treści art. 445 § 1 k.c. Zadaniem Sądu jest indywidualne określenie stopnia krzywdy doznanej przez powoda i podjęcie próby przełożenia jej na określoną wartość finansową.
O rozmiarze należnego zadośćuczynienia pieniężnego powinien decydować w zasadzie rozmiar doznanej krzywdy: stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność i czas trwania, nieodwracalność następstw wypadku i inne podobne okoliczności. Niewymierny w pełni charakter tych okoliczności sprawia, że sąd przy ustalaniu rozmiaru krzywdy i tym samym wysokości zadośćuczynienia ma pewną swobodę. Ocena Sądu w tym względzie powinna się opierać na całokształcie okoliczności sprawy, nie wyłączając takich czynników, jak np. wiek poszkodowanego i postawa sprawcy, przy czym określenie wysokości zadośćuczynienia powinno się opierać na obiektywnych i sprawdzalnych kryteriach, kierować się jego celami i charakterem, jednakże przy uwzględnieniu indywidualnej sytuacji stron.
W przedmiotowej sprawie powódka doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu, przez który należy rozumieć uszczerbek nie rokujący poprawy, utrzymujący się po zakończeniu leczenia i rehabilitacji oraz po uzyskaniu optymalnego efektu leczniczego w łącznej wysokości 46%, w tym: w zakresie urazu ortopedycznego 35%, z punktu widzenia chirurgicznego – 6%, z zakresu chirurgii szczękowej – 5% .
Dokonując oceny skutków wypadku i wpływu doznanych urazów na stan zdrowia powódki Sąd oparł się na opiniach biegłych.
Powódka na skutek wypadku z dnia 21.06.2015 r. doznała obrażeń w postaci:
złamania przezkrętarzowego trzonu kości udowej z przemieszczeniem,
urazu głowy ze wstrząśnieniem mózgu i rany tłuczonej wargi górnej,
złamania gałęzi żuchwy,
urazu klatki piersiowej ze stłuczeniem płuc.
Z miejsca zdarzenia powódka została przetransportowana karetką pogotowia na Oddział (...) Urazowy Szpitala w S., gdzie po przeprowadzeniu szczegółowych badań i poddaniu powódki konsultacjom lekarskim rozpoznano wskazane wyżej obrażenia. Powódka została zakwalifikowana do zabiegu operacyjnego podczas którego zespolono złamanie szyjki trzonu kości udowej lewej gwoździem krętarzowym (...). Dodatkowo zastosowano leczenie zachowawcze i usprawniające. Powódka przebywała w Szpitalu do 10.07.2015 r. i opuściła go z zaleceniem kontynuowania leczenia ortopedycznego, zdjęcia szwów, chodzenia o kulach oraz zmian opatrunku.
Od 20.07.2015 r. do 23.07.2015 r. powódka przebywała w Szpitalu (...) w Ł. celem operacji złamania żuchwy po stronie lewej. W dniach 23.07.2015 roku do 30.07.2015 r. powódka przebywała na oddziale Ortopedycznym Szpitala w S. celem reoperacji, gdzie operacyjnie skorygowano ustawienie szyjki kości udowej lewej, a także wdrożono usprawnianie i rehabilitację z fizjoterapeutą.
Dnia 10 maja 2016 roku powódka została przyjęta do (...) Publicznego Szpitala (...) w O. Klinika (...) z rozpoznaniem: staw rzekomy po leczeniu operacyjnym złamania szyjki lewej kości udowej. Zastosowano endoprtoezę. Przebieg leczenia był powikłany szpotawym ustawieniem odłamów złamanej szyjki kości udowej lewej wymagającym reoperacji. Proces diagnostyczno - terapeutyczny powódki obejmował zatem diagnostykę, operacyjną repozycję i stabilizację złamań kości udowej lewej gwoździem krętarzowym, reoperację ze stabilizacją odłamów szyjki kości udowej lewej śrubą i gwoździami, operacyjną osleosyntezę złamania żuchwy, farmakoterapię oraz rehabilitację. W wyniku wypadku powódka nie może podejmować żadnych wymagających wysiłku fizycznego aktywności, co pogarsza nie tylko jej stan fizyczny, ale również emocjonalny.
Powódka w dacie wypadku miała 22 lata była młodą, energiczną, aktywną na rynku pracy kobietą. Lubiła jeździć rowerem, grać w piłkę . Rozległe obrażenia ciała, jak i długotrwałe leczenie i rehabilitacja powypadkowa sprawiły, że powódka została zmuszona do wycofania się z życia zawodowego i towarzyskiego, by skupić się na odzyskaniu zdrowia. Przez długi okres czasu poruszała się przy pomocy kul, w czynnościach dnia codziennego korzystała z pomocy siostry, babci i najbliższej rodziny. Powódka jeździła na rehabilitację, zdarzało się, że w okresie wakacyjnym musiała przebywać w szpitalu, przechodziła załamanie psychiczne i korzystała z pomocy psychiatry. Do tej pory kontynuuje rehabilitację, stosuje leki przeciwbólowe i uspokajające. Stan zdrowia uniemożliwia jej pracę zawodową. Powódka do dnia dzisiejszego odczuwa skutki wypadku, w którym brała udział. Ma krótszą nogę i porusza się z trudem, utykając. Odczuwa również znaczące dolegliwości bólowe biodra wraz z permanentnym uczuciem „chrupania” i przeskakiwania kości.
Powódka zdaje sobie sprawę, że za dwadzieścia lat czeka ją wymiana stawu biodrowego.
Do tej pory wspomnienie o wypadku jest dla powódki bardzo bolesne i przykre, utrzymuje się utrwalone poczucie skrzywdzenia, powodujące dyskomfort, obniżające poczucie własnej wartości, nasilające żal i złość.
Mając na uwadze wszystkie opisane powyżej okoliczności, w tym 46 % trwały uszczerbek na zdrowiu, Sąd uznał, że kwota dochodzona przez powódkę pozwem 130.000,00 zł, przy uwzględnieniu kwoty wypłaconej już przez pozwanego, stanowić będzie odpowiednie i nie wygórowane zadośćuczynienie za doznaną przez powódkę krzywdę. Sąd uwzględnił stopień przyczynienia się powódki do powstania szkody – 30%.( 130.000 złotych – 30 %) i przyznał kwotę 91.000 złotych tytułem zadośćuczynienia na podstawie art. 445 § 1 k.c.
O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. zasądzając odsetki ustawowe za opóźnienie zgodnie z żądaniem pozwu :
- od kwoty 10.000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych) - od dnia 18 września 2015r. do dnia zapłaty, tj. po upływie 7 dni od daty decyzji pozwanego o wypłacie świadczenia;
- od kwoty 10.000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych) - od dnia 18 października 2015r. do dnia zapłaty, tj. po upływie miesiąca od daty zgłoszenia przez pełnomocnika pozwanego dalszego roszczenia o zadośćuczynienie,
- od kwoty 10.000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych) - od dnia 23 maja 2016r. do dnia zapłaty, tj. po upływie miesiąca od daty zgłoszenia przez pełnomocnika pozwanego dalszego roszczenia o zadośćuczynienie
- od kwoty 61.000,00 zł (sześćdziesiąt jeden tysięcy złotych) - od dnia 20 października 2016r. do dnia zapłaty, tj. po upływie miesiąca od daty zgłoszenia przez pełnomocnika pozwanego dalszego roszczenia o zadośćuczynienie
Podstawę prawną żądania zasądzenia odszkodowania stanowi art. 444 § 1 k.c.
Za zasadne Sąd uznał żądanie zasądzenia na rzecz powódki odszkodowania za koszty dojazdów rodziny do placówek medycznych i koszty opieki osoby trzeciej.
Odszkodowanie przewidziane w art. 444 § 1 k.c. obejmuje wszelkie wydatki (koszty) pozostające w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, jeżeli są konieczne (niezbędne) i celowe (por. M. Nesterowicz (w:) Kodeks..., s. 425; G. Bieniek (w:) Komentarz..., s. 416; wyrok SN z dnia 9 stycznia 2008 r., II CSK 425/07, M. Praw. 2008, nr 3, s. 116). Pojęcie „wszelkie koszty" oznacza koszty różnego rodzaju, których nie da się z góry określić, a których ocena, na podstawie okoliczności sprawy, należy do sądu (wyrok SN z dnia 9 stycznia 2008 r., II CSK 425/07, LEX nr 378025). Jednak, jak słusznie się zauważa, celowość ponoszenia wszelkich wydatków może być związana nie tylko z możliwością uzyskania poprawy stanu zdrowia, ale też z potrzebą utrzymania tego stanu, jego niepogarszania (por. wyrok SN z dnia 26 stycznia 2011 r., IV CSK 308/10, LEX nr 738127). Zawsze jednak obowiązek zwrotu dotyczy wydatków rzeczywiście poniesionych i nie wystarczy wykazanie, że były one obiektywnie potrzebne (wyrok SA w Poznaniu z dnia 8 lutego 2006 r., I ACa 1131/05, LEX nr 194522).
W grupie wydatków celowych i koniecznych, pozostających w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia tradycyjnie wymienia się koszty leczenia (pobytu w szpitalu, pomocy pielęgniarskiej, koszty lekarstw), specjalnego odżywiania się, nabycia protez i innych specjalistycznych aparatów i urządzeń (np. protez, kul, aparatu słuchowego, wózka inwalidzkiego). Do grupy tej zalicza się również wydatki związane z transportem chorego na zabiegi i do szpitala, koszty związane z odwiedzinami chorego w szpitalu czy wynikające z konieczności specjalnej opieki i pielęgnacji nad chorym, koszty zabiegów rehabilitacyjnych, wreszcie koszty przygotowania do innego zawodu (por. Z. Masłowski (w:) Kodeks..., s. 1096; M. Nesterowicz (w:) Kodeks..., s. 425, 426; A. Cisek (w:) Kodeks..., s. 791; M. Safjan (w:) Kodeks..., s. 1423).
Orzecznictwo stosunkowo liberalnie podchodzi do formułowania pojęcia niezbędnych kosztów w rozumieniu art. 444 § 1 k.c. Przykładowo przyjęto, że zwrot wydatków na podawanie choremu bardziej wyszukanych potraw, większych ilości owoców, słodyczy itp., choćby z punktu widzenia lekarskiego chory nie wymagał specjalnej diety, znajduje usprawiedliwienie w art. 444 § 1 k.c., chyba że byłyby wyraźne zalecenia lekarskie nakazujące ograniczenie diety (wyrok składu 7 sędziów SN z dnia 19 czerwca 1975 r., V PRN 2/75, OSNCP 1976, nr 4, poz. 70, (...) 1976, nr 10, s. 67). Uznaje się również, że w skład kosztów wynikłych z powodu uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, o których mówi art. 444 § 1 k.c., wchodzą nie tylko koszty leczenia w ścisłym tego słowa znaczeniu, lecz także wydatki związane z odwiedzinami chorego w szpitalu przez osoby bliskie. Odwiedziny te są niezbędne zarówno dla poprawy samopoczucia chorego i przyspieszenia w ten sposób leczenia, jak i dla kontaktu rodziny z lekarzami w celu uzyskania informacji i wskazówek o zdrowiu chorego i jego potrzebach. Odnosi się to, zwłaszcza gdy poszkodowanym jest dziecko i gdy chodzi o wizyty jego rodziców (wyrok SN z dnia 7 października 1971 r., II CR 427/71, OSP 1972, z. 6, poz. 108). Przyjęto nadto, że w sytuacji konkretnego zagrożenia całkowitą ślepotą szukanie pomocy i porady u wybitnych specjalistów oraz w znanym zakładzie leczniczym nie może być uznane za zbędne, więc obowiązek zwrócenia związanych z tym wydatków objęty jest art. 444 § 1 k.c. (wyrok SN z dnia 26 czerwca 1969 r., II PR 217/69, OSNCP 1970, nr 3, poz. 50). Także koszty zakupu samochodu, w tym samochodu ze specjalistycznym wyposażeniem należą do kosztów objętych art. 444 § 1 k.c., jeżeli jest on konieczny do kompensowania kalectwa osoby poszkodowanej, a w szczególności do kontynuowania pracy zarobkowej wykonywanej przed wypadkiem, do leczenia, prowadzenia działalności gospodarczej i umożliwienia prowadzenia normalnego życia w społeczeństwie (wyrok SN z dnia 9 stycznia 2008 r., II CSK 425/07, LEX nr 378025; wyrok SN z dnia 12 grudnia 2002 r., II CKN 1018/00, LEX nr 75352; wyrok SN z dnia 14 maja 1997 r., II UKN 113/97, OSNAPiUS 1998, nr 5, poz. 163).
Zgodnie z treścią art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.
W ocenie Sądu koszty dojazdów do placówek medycznych były uzasadnione i stanowią odszkodowanie w rozumieniu art. 444 § 1 k.c.
Powódka była hospitalizowana w szpitalach w Ł., S. i O., dojeżdżała do szpitala do Ł. na rehabilitację, rodzina także dojeżdżała do powódki. Łącznie było to 5.400 kilometrów . Powódka przedstawiła wyliczenie kosztów dojazdu, które Sąd uznał za wiarygodne- ( 5400 km/100 km= 54, 54 x 81= 432 litry, średnia cena benzyny - 4,50 za litr, 432 x 4,50 złotych = 1.944 złotych)
Powódka korzystała z pomocy rodziny, która dowoziła ją na rehabilitację , na wizyty do lekarzy specjalistów z dziedziny chirurgii, ortopedii .
Sąd uznał za zasadne zasądzenie kwoty 1.944 złotych , biorąc pod uwagę 30 % przyczynienia zasądził kwotę 1.360,80 złotych. (1.944 złotych -30 %).
Sąd zasądził tytułem odszkodowania za koszty opieki osoby trzeciej na podstawie art. 444 § 1 k.c. kwotę 15.284,10 złotych . Sąd uznał za zasadne te koszty .
D. J. w związku z wypadkiem poniosła koszty opieki osoby trzeciej. Żądanie zwrotu kosztów opieki osób trzecich zostało zostało uzasadnione w opinii biegłego ortopedy i wyliczone przez biegłego ortopedy .
- 90 dni x 6h x 12 zł = 6.480,00 złotych,
- 360 dni x 3h x 12 zł = 12.960,00 złotych ,
- 19.440,00 złotych – 4.155,90 złotych ( wypłata na etapie likwidacji szkody) = 15.284,10 złotych – 30% przyczynienia. Dlatego też Sąd zasądził kwotę 10.698,87 złotych .
Legitymacja czynna w zakresie żądania zwrotu tych kosztów przysługuje poszkodowanemu niezależnie od tego, kto sprawuje opiekę nad nim (osoba bliska, np. żona lub osoba inna). Po drugie, wyjaśniono także w bogatym orzecznictwie Sądu Najwyższego to, od czego zależy ewentualny rozmiar roszczenia przysługującego poszkodowanemu, jeżeli konieczna jest mu pomoc innej osoby (wysokość dochodu utraconego przez żonę rezygnującą z pracy lub działalności gospodarczej, a gdy opieka może być wykonywana przez osobę trzecią - wysokość odszkodowania z tytułu utraty zarobków przez żonę nie może przekraczać wynagrodzenia osoby mającej odpowiednie kwalifikacje do wykonywania takiej opieki).
O odsetkach od zasądzonych kwoty tytułem odszkodowania Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c., zasądzając odsetki ustawowe za opóźnienie:
- od kwoty 1.360,80 zł (jeden tysiąc trzysta sześćdziesiąt złotych 80/100) tytułem odszkodowania za koszty dojazdów do placówek medycznych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 16 kwietnia 2018r.tj. od dnia następnego po doręczeniu pozwanemu odpisu pozwu - do do dnia zapłaty;
- od kwoty 10.698,87 zł (dziesięć tysięcy sześćset dziewięćdziesiąt osiem złotych 87/100) tytułem odszkodowania za koszty opieki osoby trzeciej z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 5 grudnia 2019r., tj. od daty rozszerzenia powództwa - do dnia zapłaty;
Podstawę prawną określonego żądania w zakresie renty stanowi art. 444 § 2 k.c. Renta określona w powyższym przepisie ma na celu wynagrodzenie szkody trwałej. Ma na celu wynagrodzenie szkody polegającej na konieczności stałych wydatków (na pomoc ze strony osoby trzeciej, lepsze odżywianie i odpowiednie leczenie, korzystanie ze szczególnych środków komunikacji itd.) Sąd nie jest przy tym zobowiązany do zachowania drobiazgowej dokładności przy wyliczaniu renty. Z natury rzeczy wynika, że konkretyzacja wymienionych okoliczności może nastąpić dopiero w przyszłości. Poszkodowany może bowiem nie dysponować na razie odpowiednimi środkami pieniężnymi na dokonanie wydatków, które są jednak konieczne. Wystarczy zatem, że poszkodowany udowodni istnienie zwiększonych potrzeb, stanowiących następstwo czynu niedozwolonego ( Odszkodowanie za szkodę majątkową, A. S., Oficyna (...), B. 1998). Przesłanką zasądzenia renty na podstawie powyższego przepisu jest także zmniejszenie widoków powodzenia na przyszłość dla poszkodowanego.
Roszczenie o rentę z art. 444 § 2 kc przysługuje poszkodowanemu w razie:
- całkowitej lub częściowej utraty przez niego zdolności do pracy zarobkowej;
- zwiększenia się jego potrzeb;
- zmniejszenia się jego widoków powodzenia na przyszłość.
Wymienione następstwa powinny mieć charakter trwały (co nie oznacza, iż nieodwracalny). Każda z tych okoliczności może stanowić samodzielną podstawę zasądzenia renty, jednakże konieczną przesłanką jest powstanie szkody bądź to w postaci zwiększenia wydatków, bądź to zmniejszenia dochodów.
Trwały charakter uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia jest warunkiem powstania prawa do renty. Zwiększenie się potrzeb poszkodowanego stanowi szkodę przyszłą, wyrażającą się w stale powtarzających się wydatkach na ich zaspokojenie, np. konieczność stałych zabiegów, rehabilitacji, specjalnego odżywiania itp.
„Przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb na podstawie art. 444 § 2 kc nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki. Do przyznania renty z tego tytułu wystarcza samo istnienie zwiększonych potrzeb jako następstwo czynu niedozwolonego” (tak SN w wyroku z dnia 11 marca 1976 r., IV CR 50/76, OSNCP z 1977 r., poz. 11).
Renta z art. 444 § 2 kc ma na celu naprawienie szkody przyszłej, wyrażającej się w wydatkach na zwiększone potrzeby oraz w nieosiągnięciu tych zarobków i innych korzyści majątkowych, jakie poszkodowany mógłby osiągnąć w przyszłości, gdyby nie doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Przepis ten przewiduje możliwość przyznania renty z tytułu zwiększonych potrzeb .
Powódka w myśl opinii biegłego ortopedy do chwili obecnej wymaga pomocy w ciężkich czynnościach, np. chodzenie po drabinie, sprzątanie na wysokościach w wymiarze 1 godziny 2 razy w tygodniu przez czas nieokreślony .( 2h x 4 tygodnie x 12 złotych = 96 złotych) 96,00 złotych - 30 % przyczynienia .
Wobec powyższego Sąd zasądził na rzecz powódki D. J. kwotę po 67,00 zł (sześćdziesiąt siedem) miesięcznie tytułem renty na zwiększone potrzeby, płatnej do dnia 10-tego każdego miesiąca z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności, poczynając od 4 maja 2017 roku .
O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art.481 k.c.
O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o art. 100 k.p.c. dokonując ich stosunkowego rozdzielenia. Niezbędne koszty procesu poniesione przez pozwanego stanowią kwotę 5.417 złotych i obejmują wynagrodzenie pełnomocnika będącego adwokatem w kwocie 5.400 z tytułu zastępstwa procesowego i wydatki na opłatę skarbową – 17,00 złotych na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 roku (Dz.U. z 2015 roku, poz.1800) § 2 pkt. 6 i zaliczkę na opinie biegłego - 3.000 złotych .
Po stronie powodowej koszty wyniosły 5.417,00 złotych i obejmują one wynagrodzenie dla pełnomocnika z tytułu zastępstwa procesowego i wydatki na opłatę skarbową na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 roku (Dz.U. z 2015 roku, poz.1804) § 2 pkt. 6 . Łącznie koszty stanowią kwotę 13.834 złotych .
Wydatki poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa, to: wydatki na opinie biegłych i opłata sądowa od pozwu. Łącznie stanowią kwotę 10.602,00 złotych. (opłata od pozwu 7.420 złotych i wydatki na opinie biegłych 3.181,90 złotych)
Powódka wygrała proces co do kwoty 103.803,67 złotych co stanowi 70 % żądań pozwu. Tak więc uzasadnione wynikiem procesu koszty postępowania strony powodowej wyniosły (13.834 zł x 30% = 4.150,20 zł), a strony pozwanej odpowiednio (13.834 zł x 70 % = 9.683,80 zł).
W ostatecznym rozrachunku powódce przysługuje tytułem zwrotu kosztów procesu kwota 1.247,00 złotych i taką kwotę Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki .
O obowiązku uiszczenia opłaty sądowej i wydatków związanych ze sporządzeniem opinii przez biegłych od uwzględnionej części powództwa w kwocie 7.422,00 zł (10.602 złotych x 70 %) Sąd rozstrzygnął w oparciu o treść art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.) w zw. z art. 100 k.p.c., uwzględniając, iż strona pozwana w tym zakresie przegrała proces.
Stosownie do treści art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd odstąpił od obciążenia powódki pozostałą częścią nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu oraz wydatkami Skarbu Państwa na koszty opinii biegłych, mając na uwadze odszkodowawczy charakter dochodzonych roszczeń i sytuację materialną powódki .
SSO Renata Lech
1. odnotować zwrot akt w kontrolce terminowości sporządzania uzasadnień ;
2. odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron.
dnia 16 marca 2020 roku
SSO Renata Lech