Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 10 lutego 2020 r.

Pozwem z dnia 30 kwietnia 2018 r. (data stempla pocztowego) D. S. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od (...) Bank S.A. w W. kwoty 1431 zł tytułem odszkodowania oraz kwoty 15 000 zł tytułem zadośćuczynienia. Jednocześnie powódka wniosła również o zasądzenie na jej rzecz od przeciwnika procesowego zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że dochodzone przez nią zadośćuczynienie związane jest z działaniami banku, który bez jakiejkolwiek podstawy prawnej podejmował wobec niej czynności windykacyjne. Jednocześnie pozwany podjął kroki zmierzające do nieuzasadnionego wpisania danych powódki do Biura (...) jako dłużnika, co z kolei rzutowało na problemy w zakresie uzyskania kredytu czy zawarcia umowy sprzedaży ratalnej. W ujęciu powódki żądanie zasądzenia zadośćuczynienia jest uzasadnione z tytułu trwałego naruszenia dóbr osobistych powódki w postaci zdrowia i godności. Dodatkowo powódka wskazywała, że dochodzone na gruncie niniejszego postępowania odszkodowanie stanowiło szkodę jaką poniosła D. S. w związku z koniecznością skorzystania z opcji kredytowej innej niż pierwotnie jej przedstawiona, co było spowodowane bezprawnym działaniem powoda ( pozew k. 1- 5).

W ramach odpowiedzi na pozew (...) Bank S.A. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej zwrotu kosztów procesu według norm prawem przewidzianych. W ujęciu pozwanego działania związane z powtórnym windykowaniem spłaconej już należności spowodowane były błędem w dokumentacji banku, związanym z przejęciem praw po swoim poprzedniku prawnym. Pozwany podkreślał, że w momencie, w którym uzyskał on wiedzę o powstałym, zaniechał onpodejmowania dalszych czynności windykacyjnych, jak również złożył wniosek o wykreślenie danych powódki z Biura (...). W ocenie pozwanego działania powódki miały na celu maksymalizację niekorzystnych skutków błędu banku, o czym świadczyć miał chociażby fakt złożenia wniosku o udzielenie kredytu już pięć dni pod dacie wydania wyroku zasądzającego na rzecz D. S. pierwszego odszkodowania. Ponadto pozwany wskazywał, że to powódka błędnie wskazała swój adres zamieszkania, a wcześniej adresowane tam przesyłki były jej doręczane prawidłowo i w związku z tym na tej płaszczyźnie brak było możliwości naruszenia reguł dotyczących ochrony danych osobowych ( odpowiedź na pozew k. 34- 36).

S ąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 24 marca 2014 r. D. S. zawarła z (...) Bank (...) S.A. w G., którego następcą prawnym jest (...) Bank S.A., umowę o kredyt na zakup towarów i usług o nr (...). W ramach przedmiotowej umowy D. S. został udzielony kredyt w wysokości 2961 zł. We wniosku D. S. wskazała, że jej adres zameldowania mieści się w O. przy ul (...). Umowa o kredyt została udzielona na okres dwóch lat ( okoliczności bezsporne, dowód: umowa nr (...) k. 49- 51).

Zobowiązania wynikające z umowy o nr (...) zostały przez D. S. spełnione w terminie. Pomimo prawidłowego spełnienia świadczenia (...) Bank SA skierował do D. S. liczne wezwania do zapłaty w zakresie zaległych należności. Jednocześnie pracownicy banku, celem zmobilizowania D. S. do spłaty zadłużenia, wykonywali liczne połączenia telefoniczne, których częstotliwość wywołała u niej uczucie nękania. W zakresie wierzytelności mającej wynikać z umowy o nr (...) Bank SA dokonał ponadto wpisu do Biura (...) ( okoliczności bezsporne, dowód: zeznania powódki- płyta CD w aktach I Cps 55/19).

W związku z podejmowanymi przez (...) Bank SA czynnościami windykacyjnymi oraz uzyskaniem informacji o zamieszczeniu w Biurze (...) wzmianki o niespłaconym zadłużeniu D. S. wniosła do Sądu Rejonowego Gdańsk- Północ w Gdańsku przeciwko (...) Bank S.A. pozew o zapłatę zadośćuczynienia z tytułu naruszenia jej dóbr osobistych, jak również wniosła o ustalenie, że nie istnieje zaległe zobowiązanie D. S. przeciwko (...) Bank S.A. wynikające z umowy o nr (...). Ponadto wniosła również o zobowiązanie (...) Bank S.A. do złożenia wniosku o wykreślenie informacji o niej z Biura (...). Sąd w wyroku z dnia 11 marca 2016 r. zasądził na rzecz D. S. od (...) Bank S.A. kwotę 10 000 zł oraz ustalił, że nie istnieje zobowiązanie D. S. przeciwko pozwanemu wynikające z umowy o nr (...). ( okoliczności bezsporne, dowód: wyrok z dnia 11 marca 2016 r. k. 21).

Pod koniec marca 2016 r. D. S. złożyła do Banku (...) S.A. wniosek o przyznanie kredytu w kwocie 30 000 zł na zakup samochodu. Złożenie przedmiotowego wniosku związane było z zawarciem przez D. S. z dealerem (...) SERWIS (...) umowy zamówienia pojazdu samochodowego marki H. (...) z rocznika 2015. Wyżej wskazany pojazd był pojazdem wyprzedażowym i w związku z tym dla D. S. ważna była kwestia niezwłocznego uzyskania niezbędnych funduszy. W przesłanej D. S. ofercie określone zostało, że kwota kredytu wynosić będzie 30 303,03 zł, z czego wypłacone miało być 30 000 zł. Kredyt miał zostać spłacony w 30 miesięcznych ratach wynoszących po 1160,30 zł. Prowizja za udzielnie kredytu wynosiła 303,03 zł, zaś naliczone odsetki w przypadku terminowej spłaty zadłużenia liczone według zmiennej stopy oprocentowania miały wynieść 385,97 zł. Po rozpatrzeniu wniosku Bank (...) S.A. odmówił udzielenia kredytu, wskazując na znajdujące się w Biurze (...) wpisy dotyczące niespłaconych przez D. S. zobowiązań ( okoliczności bezsporne, dowód: oferta k. 18, umowa zamówienia k. 19- 20, zeznania powódki- płyta CD w aktach I Cps 55/19).

W dniu 21 marca 2016 r. Bank (...) S.A., z uwagi na długi okres korzystnej współpracy z D. S., udzielił wnioskodawczyni kredytu w wysokości 17 100 zł, z czego do wypłaty przypadała kwota 16 074 zł. Kredyt miał zostać spłacony w 48 miesięcznych ratach w wysokości po 426,41 zł. Prowizja za udzielenie kredytu wyniosła 1026 zł zaś opłata za otwarcie i prowadzenie rachunku 527,52 zł. Oprocentowanie pożyczki obliczane według zmiennej stopy procentowej w przypadku terminowej spłaty zadłużenia wynosiło 3366,38 zł ( okoliczności bezsporne, dowód: oferta k. 17, umowa pożyczki k. 16, pismo z dnia 9 sierpnia 2016 r. k. 15).

(...) Bank S.A. nie odnotował faktu spłaty przez D. S. należności z tytułu umowy o nr (...) i w tym zakresie wystosował wezwanie do zapłaty kwoty 468,05 zł. D. S. zignorowała przedmiotowe wezwanie przyjmując, że zostało ono skierowane przypadkowo. W związku z tym (...) Bank S.A. wniósł do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie pozew. W dniu 18 listopada 2016 r. Sąd Rejonowy Lublin- Zachód w Lublinie wydał nakaz zapłaty. Sprzeciw od tego nakazu zapłaty złożyła D. S.. Wyrokiem z dnia 23 maja 2017 r. Sąd Rejonowy w Olsztynie oddalił z całości powództwo (...) Bank S.A. ( okoliczności bezsporne, dowód: wezwanie do zapłaty k. 14, nakaz zapłaty k. 13, wyrok k. 12).

W październiku 2017 r. D. S. postanowiła nabyć na raty sprzęt AGD za kwotę ponad 2000 zł, jednak również w tym wypadku bank współpracujący ze sprzedawcą nie wyraził zgody na zawarcie umowy w związku z widniejącymi w Biurze (...) informacjami o niespłaconym zadłużeniu wobec (...) Bank S.A. ( okoliczności bezsporne, dowody: pismo z dnia 16 listopada 2017 r. k. 11, zeznania powódki- płyta CD w aktach I Cps 55/19)

Pismem z dnia 8 stycznia 2018 r. D. S. wezwała (...) Bank S.A. do zapłaty kwoty 1431 zł tytułem odszkodowania oraz 15 000 zł tytułem zadośćuczynienia. W ujęciu wzywającej żądanie zapłaty odszkodowania i zadośćuczynienia jest uzasadnione z powodu bezpodstawnego uporczywego, trwającego wiele lat nękania przez bank w związku z rzekomymi zaległościami w spłacie kredytu o nr (...). W ramach odpowiedzi na przedmiotowe wezwanie (...) Bank S.A. przeprosił za zaistniałe niedopatrzenia, które spowodowane były błędnym działaniem pracowników banku. Jednocześnie wskazano, że w sprawie nie zachodzą przesłanki do wypłaty żądanej kwoty z uwagi na brak szkody wynikającej z bezprawnego działania banku, zaś z drugiej strony z uwagi na fakt przyznania już D. S. na podstawie wyroku sądowego zadośćuczynienia w kwocie 10 000 zł. Odpowiedź na wezwanie została przesłana na adres ul. (...) w O.. Ostatecznie do zapłaty żądanej przez D. S. kwoty nie doszło ( okoliczności bezsporne, dowód: wydruk korespondencji k. 6- 10, zeznania powódki- płyta CD w aktach I Cps 55/19).

Powyższy stan faktyczny nie był sporny pomiędzy stronami, a Sąd ustalił go na podstawie powołanych wyżej dowodów z dokumentów, które uznane zostały przez Sąd za wiarygodne w całości. Sąd nie znalazł żadnych podstaw do podważania ich autentyczności, czy też prawdziwości twierdzeń w nich zawartych, tym bardziej, że strony nie kwestionowały ich prawdziwości, nie wystąpiły również żadne inne okoliczności mogące podważyć autentyczność przedłożonych do sprawy dowodów z dokumentów. Ponadto Sąd przy ustalaniu stanu faktycznego w sprawie wziął również pod uwagę treść wiarygodnych zeznań powódki.

S ąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się w części zasadne.

Zgodnie z treścią art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Stosowanie natomiast do treści art. 24 k.c. ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba, że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Art. 24 § 1 zdanie 3 k.c. przewiduje, że ten czyje dobro osobiste zostało naruszone może żądać także zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na cel społeczny.

Z treści przytoczonych przepisów wyraźnie wynika, że w polskim porządku prawnym nie istnieje zamknięty katalog, zawierający enumeratywne wyliczenie dóbr chronionych prawem. Z brzmienia art. 23 należy wyciągnąć zatem wniosek, że prawu polskiemu nie jest znane jedno ogólne dobro osobiste i jedno odpowiadające mu prawo osobiste. Z tych względów, dochodzenie zadośćuczynienia za naruszenie dobra osobistego, wymaga oprócz, wskazania zdarzenia, które spowodowało to naruszenie także wykazanie, jakie konkretne dobra osobiste zostały naruszone.

Przy wyjaśnianiu istoty dóbr osobistych i związanych z nimi praw osobistych dominujący jest pogląd wskazujący, że przy ocenie, czy doszło do naruszenia dóbr osobistych decydujące znaczenie ma nie tyle subiektywne odczucie osoby żądającej ochrony prawnej, ile to, jaką reakcję wywołuje w społeczeństwie to naruszenie. Podkreśla się przy tym, że przy ocenie, czy doszło do naruszenia dobra osobistego, którego ochrony domaga się osoba zgłaszająca żądanie, należy brać pod uwagę całokształt okoliczności (zob. Piotr Nazaruk, Komentarz do art. 23 k.c. [w:] red. J Ciszewski, Kodeks cywilny. Komentarz, Wydawnictwo LexisNexis 2014, Komentarz do Kodeksu Cywilnego. Księga pierwsza. Część Ogólna Stanisław Dmowski, Stanisław Rudnicki, uwagi do art. 23 k.c., Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2007, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 1976 r., OSNCP 1976, nr 11, poz. 251, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 1997 r., III CKN 33/97, OSNC 1997/6-7/93).

Na gruncie polskiego porządku prawnego zasadą jest kompensacja szkody majątkowej wynikającej ze zdarzeń, z którymi ustawa łączy odpowiedzialność cywilną, naprawienie zaś krzywdy niemajątkowej, wynikającej z naruszenie dóbr osobistych wymaga zawsze wyraźnego tytułu. Podstawę takiego żądania stanowią zatem art. 24 k.c. oraz art. 448 k.c.

Z treści art. 24 § 1 k.c. wynika, że ochrona dóbr osobistych przysługuje jedynie przed działaniem bezprawnym. Przesłanka bezprawności jest przesłanką konieczną do udzielenia ochrony o charakterze niemajątkowym. Przez bezprawność rozumie się każde działanie sprzeczne z normami prawnymi, porządkiem prawnym, a nawet zasadami współżycia społecznego. Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 19 października 1989 r. (II CR 419/89, OSP z 1990, Nr 11-12, poz. 377) stwierdził, że za bezprawne uważa się każde działanie naruszające dobro osobiste, jeżeli nie zachodzi żadna ze szczególnych okoliczności usprawiedliwiających je. Do tych okoliczności zaliczył: 1) działanie w ramach porządku prawnego, tj. działanie dozwolone przez obowiązujące przepisy, 2) wykonywanie prawa podmiotowego, 3) zgodę pokrzywdzonego, 4) działanie w obronie uzasadnionego interesu.

Zgodnie zaś z art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Na podstawie art. 448 k.c. kompensowana jest krzywda, a więc szkoda niemajątkowa wywołana naruszeniem dobra osobistego, polegająca na fizycznych dolegliwościach i psychicznych cierpieniach pokrzywdzonego. Uwzględniając kompensacyjną funkcję zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, którego głównym celem jest zatarcie lub co najmniej złagodzenie następstw naruszenia dóbr osobistych, uznaje się, że wysokość zadośćuczynienia winna zależeć przede wszystkim od wielkości doznanej krzywdy. Dla jej sprecyzowania i przyjęcia „odpowiedniej" sumy zadośćuczynienia uwzględnić należy takie okoliczności, jak: rodzaj naruszonego dobra, rozmiar doznanej krzywdy – oceniana obiektywnie, intensywność naruszenia – oceniana obiektywnie, stopień negatywnych konsekwencji dla pokrzywdzonego wynikających z dokonanego naruszenia dobra osobistego, w tym także niewymiernych majątkowo, nieodwracalność skutków naruszenia, stopień winy sprawcy, sytuację majątkową i osobistą zobowiązanego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 2002 r., V CKN 1010/00, OSNC 2003, nr 4, poz. 56; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2002 r., V CKN 1421/2000, niepublikowany; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 22 lutego 2004 r., II ACa 641/03, Wokanda 2004, nr 9, s. 44; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2006 r., II PK 245/2005, OSNP 2007, nr 7-8, poz. 101; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 24 lipca 2008 r., I ACa 1150/06, OSAW 2008, nr 4, poz. 110, V CKN 195/01, LEX nr 53107).

Na wstępie należało wskazać, że poza wątpliwościami na gruncie przedmiotowej sprawy pozostawała kwestia bezprawności podejmowanych przez pozwanego (w tym również jego poprzednika prawnego) czynności windykacyjnych. Powódka niewątpliwie wykonała swoje zobowiązanie wynikające z umowy o kredyt na zakup towarów i usług o nr 100007381841w całości i w związku z tym pozwany nie miał jakiejkolwiek podstawy do prowadzenia czynności windykacyjnych, jak również nie miał jakichkolwiek podstaw do składania wniosków o dokonanie stosownych wpisów w Krajowym Rejestrze Sądowym i innych rejestrach dłużników. Powyższe okoliczności znajdowały potwierdzenie w treści wyroków wydanych na korzyść powódki przez sądy w Gdańsku i O.. W zakresie spraw o naruszenie dóbr osobistych ustawodawca przewiduje domniemanie bezprawności działania sprawcy naruszenia. Mając na uwadze, że pozwany bank nie podjął jakiejkolwiek inicjatywy dowodowej, mającej na celu obalenie opisanego wyżej domniemania, i w związku z tym Sąd uznał, że działania pozwanego podejmowane wobec powódki po spłaceniu przez nią kredytu były bezprawne, a to z kolei otwiera drogę do rozważenia zasadności powództwa o naruszenie dóbr osobistych.

Wśród dóbr osobistych, które w ocenie powoda zostały naruszone przez pozwanego, były prawo do prywatności oraz prawo do ochrony danych osobowych, jak również godność powódki naruszona długotrwałym nękaniem spowodowanym działaniem banku mimo braku podstaw do podejmowania określonych czynności egzekucyjnych.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, prawo do prywatności stanowi prawo każdej osoby do samodzielnego i wyłącznego decydowania o tym, w jakim zakresie chce zachować swą anonimowość, a jakie informacje o niej mogą być udostępniane osobom trzecim. Podkreślenia wymaga, że jakkolwiek prawo do prywatności nie zostało wymienione w treści art. 23 k.c., to jednak wskazane dobro zostało podniesione do wartości chronionej przez Konstytucję RP, co znalazło wyraz w treści art. 47 Konstytucji, zgodnie z którym „Każdy ma prawo do ochrony życia prywatnego, rodzinnego (…)” oraz w treści art. 51 ust.1 Konstytucji RP w myśl którego „nikt nie może być obowiązany inaczej niż na podstawie ustawy do ujawniania informacji dotyczących jego osoby” (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 13 listopada 2001 r, I ACa 1140/01, Wokanda 2002/11/46, Lex 55589, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2008 r., I CSK 358/07, OSNC 2009/4/63, LEX nr 383065). Prawo do prywatności obejmuje zatem nie tylko praw do ochrony życia rodzinnego i osobistego, ale także ochronę informacji dotyczących określonego podmiotu (zob. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 listopada 2002 r., sygn. SK 40/01, OTK-A 2002/6/81), w tym informacji dotyczących jego sytuacji finansowej (zob. orzeczenie Trybunału z dnia 24 czerwca 1997 r., sygn. K 21/96, OTK 1997/2/23).

Z dobra osobistego w postaci prawa do poszanowania prywatności wywodzone jest także prawo do ochrony danych osobowych. Powyższe wynika wprost z przytoczonego już orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, w myśl którego art. 47 i 51 Konstytucji chronią tę samą wartość w postaci sfery prywatności. Prawo do ochrony danych osobowych jest prawem konstytucyjnie zagwarantowanym, zabezpieczającym człowieka przed niekontrolowanym gromadzeniem i wykorzystywaniem jego danych, możliwym często bez jego udziału a nawet świadomości (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2008 r., I CSK 358/07, OSNC 2009/4/63). Zgodnie z przytoczonym orzecznictwem, autonomia informacyjna stanowi istotny element składowy prawa do prywatności i oznacza prawo do samodzielnego decydowania o ujawnianiu innym informacji dotyczących swojej osoby oraz prawo do sprawowania kontroli nad tymi informacjami znajdującymi się w posiadaniu innych podmiotów (np. wyroki z dnia 19 lutego 2002 r., sygn. U 3/01, OTK-A 2002/1/3, z dnia 20 listopada 2002 r., sygn. K 41/02, OTK-A 2002/6/83, czy z dnia 13 grudnia 2011 r., K 33/08, OTK-A 2011/10/116).

W tym zakresie należało wskazać, że w ocenie Sądu wszelkie działania zmierzające do windykacji zadłużenia, w sytuacji w której świadczenie należne zostało już spełnione, należy oceniać w kategoriach bezprawnej ingerencji w sferę prywatności danej jednostki. Czynności windykacyjne mają bowiem za zadanie niejako skłonić dłużnika do określonego zachowania, w sytuacji w której osoba ta z własnej woli takiego zachowania nie podejmuje. Czynności te należy uznać za w pełni uzasadnione, oczywiście w granicach dopuszczalnych prawem, w sytuacji w której dana osoba zachowuje się w sposób sprzeczny z poczynionymi między stronami uzgodnieniami albowiem w tym przypadku to wierzyciel, ażeby zrealizować swoje prawo, musi niejako zmusić dłużnika do spełnienia świadczenia, od którego wykonania się on uchyla. W takiej sytuacji ingerencja w sferę prywatności stanowi swoiste narzędzie zmierzające chociażby do realizacji równowagi kontraktowej, w ramach której każda ze stron umowy ma możliwość zmobilizowania drugiej strony umowy do spełnienia nałożonego na nią obowiązku.

Sytuacja wygląda odmiennie w sytuacji, w której podmiot podejmujący czynności windykacyjne, nie jest wierzycielem. W tym układzie podejmowane przez niego czynności należy uznać za bezpodstawną ingerencję w sferę prywatności rzekomego dłużnika. W tym miejscu należy wskazać, że pozwany w ramach podejmowanych czynności windykacyjnych kontaktował się z pozwaną telefonicznie, przesyłał wezwania do zapłaty drogą pocztową oraz już po wydaniu wyroku stwierdzającego nieistnienie przedmiotowego zobowiązania skierował w elektronicznym postępowaniu upominawczym pozew o zapłatę. Całokształt przedstawionych wyżej czynności, z całą pewnością wywołał u powódki uczucie nękania: skorzystała ona bowiem z przysługujących jej instrumentów prawnych, a jednak jej działania nie spowodowały zaprzestania podejmowania przez pozwanego dalszych czynności windykacyjnych.

Z drugiej strony pozwany podejmował również kroki w znaczący sposób ograniczające możliwości D. S. w zakresie korzystania z produktów finansowych oferowanych przez poszczególne instytucje działające na rynku tego rodzaju usług. Pomimo stwierdzenia przez sąd w wyroku z dnia 11 marca 2016 r. nieistnienia zobowiązania wynikającego z umowy o kredyt na zakup towarów i usług o nr (...) oraz złożenia przez pozwanego zapewnienia o podjęciu kroków niezbędnych do usunięcia wpisu dotyczącego zaległości kredytowych pozwanej ujętego w ramach Biura (...), (...) Bank S.A. nie podjął w tym zakresie wystarczających starań i przedmiotowy wpis w dalszym ciągu w tym rejestrze figurował. W konsekwencji D. S. nie miała możliwości skorzystania z zakupów ratalnych, jak również nie uzyskała ona kredytu na zakup pojazdu na warunkach pierwotnie jej zaproponowanych. W tym zakresie podkreślić należy, że powódka składała przedmiotowe wnioski, pozostając w uzasadnionym przeświadczeniu o braku do zawarcia określonych umów, w szczególności istnienia innych nieuregulowanych zobowiązań. W związku z powyższym ujawnienie takich informacji niewątpliwie mogło wiązać się z powstaniem uczucia wstydu i poniżenia albowiem w oczach pracowników potencjalnych kontrahentów mogła być ona postrzegana jako osoba nierzetelnie spełniające swoje zobowiązania. Jest to szczególnie dotkliwe dla osoby wykonującej zawód zaufania publicznego.

Jednocześnie nieuzasadnione dokonanie wpisu do rejestru Biura (...) należy postrzegać w kategoriach bezprawnego udostępnienia danych osobowych. Podkreślenia wymaga, że sama idea BIK opiera się na umożliwieniu instytucjom finansowym możliwości uzyskania względnie wiarygodnej informacji weryfikującej wiarygodność potencjalnego kredytobiorcy. W sytuacji wpisania w rejestrze podmiotu, który rzeczywiście pozostaje w zwłoce z płatnością należności, działanie takie nie może zostać uznane za nieuzasadnione udostępnienie danych osobowych albowiem informacje zawarte w rejestrze dotyczącą rzeczywistego sposobu zachowania się dłużnika i informację te pozwalają w określonym stopniu zapewnić uczciwość obrotu w zakresie świadczenia usług finansowych. Zaznaczyć trzeba, że to podmioty dokonujące wpisów do przedmiotowego rejestru co do zasady powinny gwarantować swoistą rękojmię prawdziwości dokonywanych wpisów. W zamian otrzymują one narzędzie z jednej strony służące do weryfikacji potencjalnego klienta, zaś z drugiej mają one możliwość zdyscyplinowania nierzetelnego wierzyciela (np. poprzez wezwanie do zapłaty należności pod rygorem dokonania wpisu). Informacje znajdujące się w rejestrze nie są z kolei weryfikowane jednostkowo przez podmiot zarządzający tym rejestrem. Wpisanie na listę nierzetelnych dłużników skutkować może z kolei udostępnianiem danych takiej osoby podmiotom zgłaszającym wniosek o weryfikację wiarygodności kredytowej danej osoby. W przypadku umieszczenia w rejestrze wpisu niezgodnego z rzeczywistą sytuacją prawną dalsze (nieuprawnione) udostępnianie danych dłużnika stanowi bezpośrednią konsekwencję nieprawidłowego działania wierzyciela, który zgłosił fakt nieterminowej spłaty zobowiązania. Ponownie podkreślić należy, że dokonanie konkretnego wpisu w ramach rejestru Biura (...) może rodzić u rzekomego dłużnika jednoznacznie niekorzystne skutki ekonomiczne związane chociażby z wydaniem negatywnej decyzji kredytowej. W tym kontekście odpowiedzialność za nieuprawnione udostępnienie danych osobowych niewątpliwie obciążać powinna podmiot zlecający dokonanie wpisu do rejestru.

Na gruncie przedmiotowej sprawy doszło do sytuacji nieuprawnionego udostępnienia przez pozwanego, za pośrednictwem Biura (...), danych osobowych D. S. dotyczących historii jej zobowiązań oraz jej historii kredytowej. Niewątpliwym skutkiem opisanego wyżej naruszenia było pogorszenie sytuacji finansowej powódki, która, bez realnego powodu, miała ograniczoną możliwość korzystania z określonych instrumentów finansowych. W tym kontekście naruszenie jej dóbr osobistych miało dla niej nie tylko niekorzystne skutki niematerialne, ale również wpływało w sposób bezpośredni na jej sytuację majątkową.

Mając na uwadze powyższe należało przyjąć, że nieuprawnione dokonanie przez pozwanego wpisu do rejestru Biura (...) dotyczącego nieistniejącego zobowiązania pozwanej, stanowiło naruszenie dóbr osobistych D. S. zarówno w zakresie jej godności, prywatności i danych osobowych.

Na gruncie przedmiotowego postępowania powódka dochodziła zapłaty zadośćuczynienia w kwocie 15 000 zł. W ocenie Sądu kwota ta jest jednak zawyżona.

W tym zakresie w pierwszej kolejności należało wskazać, że powódka, zgodnie z wyrokiem sądu z dnia 11 marca 2016 r. otrzymała już zadośćuczynienie w kwocie 10 000 zł i w związku z tym świadczenie zasądzone na gruncie niniejszego postępowania dotyczy naruszeń dóbr osobistych pozwanej następujących po tej dacie. Pozwany, pomimo złożenia w toku postępowania prowadzonego przez Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku zapewnienia o podjęciu kroków zmierzających do usunięcia wpisów dotyczących powódki, nie osiągnął deklarowanego efektu i w związku z tym podmioty zwracające się o udzielenie informacji o powódce uzyskały nieprawdziwą informacje dotyczącą jej wiarygodności finansowej. Pośrednim skutkiem opisanego wyżej zaniechania pozwanego było ponadto uczucie wstydu i upokorzenia u powódki w sytuacjach, w których uzyskiwała informacje o niekorzystnym rozpatrywaniu składanych przez nią wniosków o finansowanie poszczególnych umów, pomimo braku realnych powodów takich decyzji. Ponadto pozwany, pomimo prawomocnego wyroku z dnia 11 marca 2016 r., ponownie podjął kroki zmierzające do uzyskania wynikającego z umowy o kredyt na zakup towarów i usług o nr (...) świadczenia, co w obliczu okoliczności ujawnionych w toku postępowania należało poczytywać jako działania spełniające cechy nękania. W tym miejscu zaznaczyć należy, że nie jest żadnym wytłumaczeniem fakt, że wezwanie do zapłaty oraz pozew złożony w elektronicznym postępowaniu upominawczym zostały złożone przez osoby działające w imieniu pozwanego banku niecelowo, a całość sytuacji spowodowana była błędem w zakresie dokumentacji uzyskanej w ramach przeniesienia wierzytelności przysługujących pierwotnemu wierzycielowi. Pozwany jako podmiot zajmujący się bankową działalnością gospodarczą odpowiada w pełni za działania i zaniechania swoich pracowników i z tego względu powoływana okoliczność nie zwalnia pozwanego od odpowiedzialności za krzywdę i szkodę wyrządzoną powódce.

W ocenie Sądu bez znaczenia wydaje się podnoszona przez pozwanego okoliczność, że powódka złożyła wniosek o udzielnie kredytu na zakup pojazdu już kilka dni po wydaniu wyroku i w tym zakresie było to działanie celowe nakierowane na maksymalizację szkody związanej z bezprawnym wpisem dokonanym przez pozwanego. W ocenie Sądu brak jest bowiem jakichkolwiek podstawy do oczekiwania od powódki powstrzymania się od prowadzenia normalnego życia do czasu uprawomocnienia się wyroku, mocą którego powódce przyznano rację, tym bardziej, że pozwany nie kwestionował wówczas swojej odpwoiedzialnosci. Podkreślenia wymaga bowiem, że to pozwany dokonał nieuprawnionego wpisu w rejestrze Biura (...), to pozwany zobowiązał się do niezwłocznego usunięcia tego wpisu i to pozwanemu powinno zależeć na jak najszybszym osiągnięciu zamierzonego skutku. Fakt wydania przez Sąd orzeczenia umarzającego postępowanie w zakresie zaprzestania nękania powódki i nienałożenie na bank prawnego obowiązku usunięcia fałszywych danych pozwanej z przedmiotowego rejestru nie należy poczytywać w kategoriach zwolnienia pozwanego z obowiązku usunięcia skutków swojego działania już po wydaniu wyroku. Pozwany podnosił, że niezwłocznie podjął on kroki zmierzające do wykreślenia danych powódki z rejestru BIK, jednak w toku niniejszego postępowania ustalono, że nieprawdziwy wpis dotyczący D. S. znajdował się w omawianym rejestrze jeszcze w 2017 r. W związku z tym należało przyjąć, że jeżeli którakolwiek strona postępowania prowadzonego przed Sądem w Gdańsku podejmowała działania niezgodne z zasadami współżycia społecznego to był to pozwany- D. S. nie mogła zostać ograniczona w podejmowaniu istotnych decyzji ekonomicznych tylko z tego powodu, że pozwany nie podejmuje kroków zmierzających do usunięcia skutków swojego bezprawnego zachowania.

Mając na uwadze całokształt przedstawionych wyżej okoliczności Sąd przyjął, że D. S. przysługuje zadośćuczynienie w kwocie 7000 zł, która to kwota jest wystarczająca do naprawienia krzywdy, jakiej doznała powódka na skutek dalszych bezprawnych działań pozwanego.

Na marginesie wskazać należy, że Sąd nie uwzględnił jako elementu krzywdy powódki pogorszenia się jej stanu zdrowia w związku z działaniami pozwanego. W tym zakresie należy wskazać, że powódka nie przedłożyła jakiekolwiek dowodu wskazującego na fakt wystąpienia realnych konsekwencji zdrowotnych w związku z naruszeniami opisanych wyżej dóbr osobistych. Do ustalenia pogorszenia się stanu zdrowia na skutek naruszenia dóbr osobistych, czyli w istocie stwierdzenia naruszenia kolejnego dobra osobistego powódki w postaci zdrowia, jako odrębnej przesłanki podwyższenia zadośćuczynienia, niezbędne byłoby wykazanie takich okoliczności za pomocą odpowiedniej dokumentacji medycznej, bądź nawet opinii biegłego lekarza, co na gruncie niniejszego postępowania nie zostało uczynione.

Sąd nie wziął również pod uwagę twierdzen powódki co do naruszenia jej dóbr osobistych w związku z przesyłaniem przez pozwaną przesyłek pocztowych na błędny adres tj. na adres ul. (...), a nie na adres prawidłowy czyli ul. (...). W tym zakresie kluczowe jest wskazanie, że to sama pozwana we wniosku o zawarcie kredytu wskazała nieprawidłowy adres (k. 49) i w związku z tym pozwanego nie mogą obciążać w żaden sposób skutki tej niedokładności. Co istotne, przez cały okres funkcjonowania umowy o kredyt na zakup towarów i usług wszelka korespondencja był kierowana na nieprawidłowy adres i ostatecznie docierała ona do adresata, na co istotny wpływ miał fakt, że w O. nie ma ulicy (...) i w związku z tym przesyłki doręczane były we właściwe miejsce. W tym kontekście fakt doręczania przez pozwanego przesyłek pocztowych adresowanych do powódki na nieprawidłowy adres nie mógł stanowić okoliczności wpływającej na podwyższenie zasądzonej kwoty odszkodowania.

W zakresie zgłoszonego przez powódkę żądania wypłaty odszkodowania Sąd przyjął, że jest ono wykazane w pełnym zakresie.

Przepis art. 415 k.c. stanowi, że kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Na gruncie cytowanego przepisu powód zobowiązany jest do wykazania bezprawności działania pozwanego, istnienia szkody oraz adekwatnego związku przyczynowo-skutkowego między zawinionym zachowaniem pozwanego a szkodą. W tym zakresie na wstępie należy wskazać, że zachowanie pozwanego polegające na nieuprawnionym wpisie danych powódki do rejestru Biura (...) było działaniem bezprawnym. Bezprawność na gruncie regulacji art. 415 k.c. postrzega się nie tylko jako sprzeczność z ogólnie wiążącymi regułami prawnymi ale również sprzeczność z nakazami i zakazami wynikającymi z norm moralnych i obyczajowych, określanych jako „zasady współżycia społecznego” lub „dobre obyczaje” (np. wyrok składu siedmiu sędziów SN z dnia 31 stycznia 1968 r., III PRN 66/67, OSPiKA 1968, z. 12, poz. 261, z notką H. Paruzal oraz z omówieniem A. Szpunara i W. Wanatowskiej, Przegląd orzecznictwa, NP 1969, nr 5, s. 784; wyrok SN z dnia 2 lipca 1968 r., III PRN 17/68, OSNCP 1969, nr 4, poz. 76, z omówieniem A. Szpunara i W. Wanatowskiej, Przegląd orzecznictwa, NP 1970, nr 6, s. 898; wyrok SN z dnia 10 lutego 2010 r., V CSK 287/09, OSP 2012, z. 10, poz. 95, z glosą F. Śmigielskiego oraz glosą M. Nestorowicza, Prawo i Medycyna 2013, nr 3–4, s. 209; por. jednak wyrok SN z dnia 19 października 2012 r., V CSK 501/11, IC 2013, nr 12, s. 38, z glosą Ł. Andrzejczaka, PS 2014, nr 4, s. 115, oraz z omówieniem M. Bączyka, Przegląd orzecznictwa, M.Pr.Bank. 2013, nr 10, s. 40). W tym kontekście dokonanie przez pozwanego niezgodnego z rzeczywistością wpisu o istnieniu niespłaconego zadłużenia niewątpliwie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i dlatego bezprawne.

Nie ulega również wątpliwości, że dokonanie przedmiotowego wpisu związane było z wystąpieniem błędu w zakresie dokumentacji pozwanego banku. W tym kontekście należy wskazać, że pozwany jako instytucja finansowa o szczególnej pozycji, powinna spełniać najwyższe standardy staranności w zakresie unikania błędów co do kontroli stanu zadłużenia poszczególnych kontrahentów. W związku z tym wystąpienie tak rażących rozbieżności między realnym bilansem danej umowy, a wskazaniami zawartymi w pismach kierowanych czy to do drugiej strony umowy, czy to do podmiotów zewnętrznych należy poczytywać w kategoriach rażącego naruszenia podstawowych zasad profesjonalizmu wykonywanej działalności i niewątpliwie jest to działanie zawinione. Pozwany przyznał, że nieprawidłowość wyniknęła z błędu ludzkiego pracowników banku, czyli osób, za działania których pozwany odpowiada.

Wątpliwości Sądu nie budzi również kwestia powstania po stronie powódki szkody stanowiącej różnicę między kosztami kredytu, który powódce został przyznany, a kosztami kredytu który pierwotnie został powódce zaproponowany. Wysokość szkody została przez powódkę wykazana za pomocą dokumentów zawierających szczegóły poszczególnych kredytów (k. 17 i 18). Treść tych dokumentów nie została zakwestionowana przez pozwanego. Podkreślenia wymaga, że nieudzielenie kredytu na warunkach pierwotnie proponowanych powódce spowodowane było uzyskaniem przez Bank (...) S.A. informacji o wpisie o zaległościach płatniczych powódki i w związku z tym powstał bezpośredni związek między bezprawnym działaniem pozwanego polegającym na dokonaniu bezprawnego wpisu do rejestru Biura (...), a udzieleniem powódce kredytu na bardziej niekorzystnych warunkach.

Mając na uwadze przedstawione wyżej okoliczności Sąd przyjął, że powódka wykazała zasadność roszczenia o odszkodowanie w pełnym zakresie i ostatecznie Sąd zasądził całość żądanej w tej części kwoty.

Ostatecznie więc Sąd zasądził na rzecz powódki kwotę 8431 zł zaś w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. Mając na względzie, że D. S. dochodziła zapłaty 16 431 złotych Sąd uznał, że powódka wygrała w 51,3 % zaś pozwany wygrał w 48,7 %. Mając na uwadze, że powódka na gruncie niniejszego postępowania poniosła koszty opłaty sądowej od pozwu w kwocie 822 zł, zaś pozwany poniósł koszty związane z ustanowieniem pełnomocnika w sprawie w kwocie 3617 zł (3600 zł wynagrodzenie pełnomocnika ustalone na podstawie § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz 17 zł opłaty od pełnomocnictwa), Sąd zasądził na rzecz pozwanego kwotę 1351,11 zł. Wskazana kwota stanowiła różnicę między częścią kosztów do której uiszczenia zobowiązany był pozwany (51,3% x 4439 zł) a kwotą realnie poniesionych przez niego kosztów (3617 zł).

S. P. ł S.

Zarządzenie: odpisy wyroku z uzasadnieniem doręczyć powódce z pouczeniem o apelacji oraz pełnomocnikowi pozwanego.