Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

(...)z siedzibą w W.w pozwie w postępowaniu nakazowym z dnia 28 stycznia 2013 roku wniosła o zasądzenie od I. P. (1)kwoty 117.905,08 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu oraz kosztów postępowania /pozew k. 2-4/.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż pozwana świadczyła w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego na rzecz powoda i inkasowała z tego tytułu składki ubezpieczeniowe. W związku z zawieraniem niektórych typów umów ubezpieczeń na życie I. P. w ramach wynagrodzenia otrzymywała prowizję pierwszoroczną oraz prowizję odnowieniową, które to jednak prowizje podlegały zwrotowi w wypadku nie opłacenia przez ubezpieczającego składek za kolejne okresy ochrony ubezpieczeniowej. Powód wzywał pozwaną do zwrotu tychże nadpłaconych prowizji to jest kwoty 117.905,08 złotych, a gdy te działania nie przyniosły skutku wypełnił wystawiony tytułem zabezpieczenia przez pozwaną weksel i wystąpił z niniejszym pozwem.

W dniu 11 lutego 2013 roku Sąd Okręgowy w Łodzi X Wydział Gospodarczy wydał w postępowaniu nakazowym nakaz zapłaty uwzględniający w całości żądania (...) Spółka Akcyjnej z siedzibą w W. określone w pozwie z dnia 28 stycznia 2013 roku /nakaz zapłaty z dnia 11 lutego 2013 roku k. 53/.

Od nakazu zapłaty z dnia 11 lutego 2013 roku zarzuty wniosła I. P. (1) żądając uchylenia zaskarżonego orzeczenia i oddalenia powództwa /zarzuty k. 60-62/. Pozwana podniosła w zarzutach - obok zarzutów wekslowych - niewłaściwe wyliczenie wysokości zobowiązania pozwanej i wskazała, iż dopiero przedstawienie pełnej dokumentacji źródłowej dotyczącej konkretnych polis ubezpieczeniowych pozwoli jej na zajęcie merytorycznego stanowiska w sprawie.

Podczas rozprawy w dniu 4 marca 2014 roku pełnomocnik powoda cofnął pozew ze zrzeczeniem się roszczenia w zakresie ustawowych odsetek od kwoty 117.905,08 złotych za okres od dnia 28 stycznia 2013 roku do dnia 19 lutego 2013 roku /protokół rozprawy z dnia 4 marca 2014 roku k. 810-811/.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

(...) Spółka Akcyjnaz siedzibą w W.jest wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego w ramach Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...), a przedmiotem jej działalności jest między innymi działalność w zakresie ubezpieczeń na życie /odpis z KRS k. 7-12/. W toku postępowania nastąpiła zamiana firmy powoda i obecnie występuje on w obrocie pod nazwą TOWARZYSTWO (...) Spółka Akcyjnaz siedzibą w W. /aktualny odpis z KRS k. 801-807; obwieszczenie (...)/.

I. P. (1) prowadzi działalność gospodarczą jako agent i broker ubezpieczeniowy na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej od dnia 21 lutego 2002 roku /informacja z Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej k. 15/.

W dniu 2 lutego 2009 roku strony zawarły umowę agencyjną nr (...) do której zastosowanie miały Ogólne Warunki Umowy Agencyjnej przyjęte uchwałą Zarządu (...) Spółki Akcyjnej nr (...) z dnia 30 stycznia 2009 roku, które stanowiły załącznik numer 1 do przedmiotowej umowy, a przedmiotowa umowa stanowiła przedłużenie poprzedniej umowy stron nr (...) z dnia 30 stycznia 2008 roku /umowa agencyjna z dnia 2 lutego 2009 roku k. 17; Ogólne Warunki Umowy Agencyjnej k. 17v.-20; Porozumienie o kontynuacji umowy agencyjnej k. 27/.

Umowa agencyjna nr (...) z dnia 2 lutego 2009 roku w imieniu (...) Spółki Akcyjnej w W. została podpisana przez A. M. Sekcji Kontroli Jakości i (...) Bazą Danych P., który działał jako pełnomocnik powoda na uchwały Nr 23/ (...) Zarządu G. (...) Towarzystwa (...) na (...) Spółki Akcyjnej z dnia 5 marca 2007 roku w sprawie udzielenia pełnomocnictw / umowa agencyjna k. 17; uchwała Nr 23/ (...) Zarządu G. (...) Towarzystwa (...) na (...) Spółki Akcyjnej z dnia 5 marca 2007 roku k. 809/.

Zgodnie z § 5 Ogólnych Warunków Umowy Agencyjnej pozwanej jako agentowi przysługiwało jedynie wynagrodzenie prowizyjne, które miało pokrywać wydatki i koszty jego działalności, a szczegółowe warunki i tryb nabycia przez agenta prawa do prowizji zostały określone w kolejnych załącznikach do umowy nr (...) (§ 5 pkt. 12) /Ogólne Warunki Umowy Agencyjnej § 5 k. 18v.-19/.

Wskazany załącznik nr 6 - "Zasady naliczania i wysokości prowizji należnych Agentowi z tytułu wykonywania usług pośrednictwa ubezpieczeniowego dotyczących indywidualnych ubezpieczeń na życie" określał " prowizję za zawarcie" w kwocie 10 złotych z tytułu wykonania czynności faktycznych związanych z zawarciem każdej umowy ubezpieczenia, "prowizję pierwszoroczną" naliczaną od składek regularnych oraz składek jednorazowych należnych i opłaconych z tytułu udzielenia ochrony ubezpieczeniowej w pierwszym roku polisy i "prowizję odnowieniową" należną za obsługę umowy ubezpieczenia po pierwszym roku opłacania składki regularnej, naliczaną od składek regularnych należnych i opłaconych z tytułu udzielenia ochrony ubezpieczeniowej począwszy od 13-tego miesiąca trwania umowy ubezpieczenia do roku trwania umowy ubezpieczenia określonego w objętych załącznikiem tabelach / "Zasady naliczania i wysokości prowizji należnych Agentowi z tytułu wykonywania usług pośrednictwa ubezpieczeniowego dotyczących indywidualnych ubezpieczeń na życie" § 1 k. 22/. Z kolei § 7 wskazanych wyżej "Zasad naliczania..." wskazywał, iż prowizja pierwszoroczna jest prowizja warunkową i przysługuje agentowi pod warunkiem opłacania przez dwadzieścia cztery miesiące od daty zawarcia umowy składek przez ubezpieczającego, zaś wypadku zaprzestania wpłaty składek lub wypowiedzenia umowy przed tym terminem agent jest obowiązany do zwrotu w całości lub w części tejże prowizji według określonych w tym przepisie reguł. Natomiast § 8 "Zasad naliczania..." określał dodatkowe wynagrodzenie agenta od umów ubezpieczenia: M., M.600, (...), M.Kapitał, M.Posag na kwotę 45,00 złotych, a agent był zobowiązany do zwrotu tej kwoty o ile w pierwszych sześciu miesiącach ubezpieczenia zaprzestanie opłacania składek.

Załącznik nr 7 do umowy stron z dnia 2 lutego 2009 roku - "Zasady naliczania i wysokości prowizji należnych Agentowi z tytułu wykonywania usług pośrednictwa ubezpieczeniowego dotyczących grupowych ubezpieczeń na życie" określał prowizję agenta za zawarcie i obsługę takich ubezpieczeń / "Zasady naliczania i wysokości prowizji należnych Agentowi z tytułu wykonywania usług pośrednictwa ubezpieczeniowego dotyczących grupowych ubezpieczeń na życie" k. 25/.

Z kolei załącznik nr 8 do umowy - "Zasady naliczania prowizji portfelowej, agentom, agentom VIP i kierownikom zespołów" określał dodatkową prowizję dla agentów po uzyskaniu określonego wskaźnika sprzedaży produktów ubezpieczeniowych /"Zasady naliczania prowizji portfelowej, agentom, agentom VIP i kierownikom zespołów" k. 25v-26/.

Celem zabezpieczenia wynikających z umowy ewentualnych zobowiązań pieniężnych wobec powoda stosownie do treści § 9 pkt. 4 Ogólnych Warunków Umowy Agencyjnej (k. 19v.) I. P. (1) złożyła weksel własny in blanco /weksel własny k. 14/.

Pozwana I. P. (1) działając na podstawie umowy z dnia 2 lutego 2009 roku jako agent (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. zawarła szereg umów ubezpieczenia od których pobrała prowizję, jednak część zawartych umów została rozwiązana przed upływam terminów w których zatrzymanie prowizji przez agenta było bezwarunkowe, a tym samym po stronie pozwanej powstał obowiązek zwrotu prowizji stosownie do § 5 i § 7 "Zasad naliczania i wysokości prowizji należnych Agentowi z tytułu wykonywania usług pośrednictwa ubezpieczeniowego dotyczących indywidualnych ubezpieczeń na życie" /rozliczenie umów ubezpieczenia zawartych przez I. P. k.115-143; wnioski o zawarcie umowy, polisy, potwierdzenia zawarcia umowy ubezpieczenia, historie płatności polisy k. 144-747/.

Strony w dniu 8 października 2009 roku, w dniu 30 listopada 2009 roku i 5 lutego 2010 roku zawarły aneksy do umowy agencyjnej nr (...) z dnia 2 lutego 2009 roku /aneksy do umowy k. 28-31/.

Wobec braku zwrotu nienależnie pobranych prowizji powód wypełnił weksel własny in blanco wystawiony przez pozwaną w dniu zawarcia umowy agencyjnej kwotą 117.905,08 złotych i pismem z dnia 5 stycznia 2013 roku wezwał I. P. (1) do zapłaty tejże kwoty /weksel k. 14; przedsądowe wezwanie do zapłaty z dnia 5 stycznia 2013 roku wraz z dowodem nadania k. 16/.

Po stronie pozwanej I. P. (1) powstał obowiązek zwrotu na rzecz (...) Spółki Akcyjnej w W. prowizji w łącznej kwocie 117.905,08 złotych /opinia biegłego dr hab. R. P. wraz z załącznikami k. 757-785/.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów, które uznać należało za wiarygodne i korespondujące ze sobą.

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy w pierwszej kolejności należy wskazać, iż w treści zarzutów od wydanego w sprawie nakazu zapłaty pełnomocnik pozwanej przede wszystkim koncentrował na zarzutach wywodzonych w oparciu o ustawę z dnia 28 kwietnia 1936 roku Prawo wekslowe (Dz. U. Nr 37, poz. 282), a w szczególności wypełnienie przez powoda weksla własnego złożonego przez pozwaną w zakresie oznaczenia remitenta słowami (...) S.A. z siedzibą w W." podczas gdy wynikająca wówczas z Krajowego Rejestru Sądowego firma powoda to: (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W." Zarzut ten należy uznać za trafny, gdyż jak wskazał Sąd Najwyższy " Nieważny jest weksel zawierający oznaczenie remitenta poprzez podanie nazwy przedsiębiorcy niestanowiącej jego firmy" (patrz: wyrok SN z dnia 9 maja 2012 roku V CSK 258/11 OSNC 2013/1/9). Powód bowiem jako przedsiębiorca i osoba prawna działa stosownie do art. 43 ² § 1 KC pod firmą, a ta firma jest jego nazwą (art. 43 ⁵ § 1 KC). Zgodnie z art. 6 ust. 3 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o działalności ubezpieczeniowej (tj. Dz. U. z 2013 r., poz. 950): " Zakład ubezpieczeń wykonujący działalność w formie spółki akcyjnej ma obowiązek i wyłączne prawo używania w nazwie lub firmie wyrazów " towarzystwo (...) zakład (...) towarzystwo (...)zakład ubezpieczeń i reasekuracji". Dopuszczalne jest używanie w obrocie odpowiednio skrótów (...), (...), (...), (...).". Skoro zatem powód będąc zakładem ubezpieczeń wypełnił weksel własny wystawiony przez pozwaną niezgodnie z rzeczywistym brzmieniem swej firmy oznacza to, iż nieprawidłowe wypełnienie weksla w tym zakresie skutkowało jego nieważnością.

Nieważność weksla nie oznacza jednak nieistnienia zobowiązania I. P. (1) do zwrotu przyjętej prowizji. W niniejszej sprawie powód-remitent dochodził zapłaty weksla niezupełnego w chwili wystawienia, który powód następnie wypełnił. W takiej sytuacji, a więc w stosunkach między wystawcą, a remitentem, dłużnik może posiadaczowi przeciwstawić także zarzuty subiektywne, a zatem wynikające ze stosunku podstawowego łączącego go z wierzycielem, co w konsekwencji może prowadzić do przeniesienia sporu z płaszczyzny stosunku prawa wekslowego na ogólną płaszczyznę stosunku prawa cywilnego. Bowiem jeżeli posiadaczem weksla jest pierwszy wierzyciel (remitent), wiąże go porozumienie zawarte z dłużnikiem i w tym wypadku ulega złagodzeniu abstrakcyjny charakter zobowiązania wekslowego, co dotyczy zwłaszcza weksli gwarancyjnych i kaucyjnych (por. teza 7.I do art. 10 [w:] A. Szpunar, Komentarz do prawa wekslowego i czekowego, Warszawa 2001, str. 103; vide: teza z uzasadnienia wyroku SN z dnia 14 marca 1997 r. I CKN 48/97, OSNC 1997, z. 9. poz. 124; teza z uzasadnienia wyroku SN z dnia 24 października 2000 r. V CKN 136/00, OSNC 2001, z. 6, poz. 89; teza z uzasadnienia wyroku SN z dnia 9 lutego 2005 r. II CK 426/04, Lex 147229).

Tym samym wobec przejścia rozpoznawania sprawy na stosunek podstawowy oznacza to, iż wierzyciel winien wykazać dodatkowymi dowodami istnienie tego stosunku podstawowego i wynikające z niego roszczenia. To z tych właśnie względów do akt sprawy powód złożył dokumenty w postaci rozliczenia umów ubezpieczenia zawartych przez I. P. (1) (k.115-143), wnioski o zawarcie umowy, polisy, potwierdzenia zawarcia umowy ubezpieczenia, historie płatności polisy (k. 144-747), które stanowiły materialną podstawę dochodzonych roszczeń i to te dokumenty stanowiły podstawę - wobec kwestionowania przez pozwaną wysokości dochodzonych roszczeń - wydania w niniejszej sprawie opinii przez biegłego.

Dostrzegając, że art. 328 § 2 KPC, wśród elementów konstrukcyjnych uzasadniania wyroku, nie wymienia wskazania przyczyn, dla których sąd uznał określone fakty za udowodnione, z uwagi na wagę tego dowodu dla rozstrzygnięcia w sprawie, należy wskazać na racje, jakie przemawiały za daniem wiary przeprowadzonemu dowodowi z opinii biegłego sądowego z zakresu księgowości i finansów (k. 757-768).

Mimo że dowód ten, tak jak każdy inny, podlega ocenie według art. 233 § 1 KPC, to jednakże sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych. W konsekwencji odwołanie się przez sąd dokonujący oceny dowodu z opinii biegłego, do takich kryteriów jak: zgodności opinii z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej, podstaw teoretycznych opinii, sposobu motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także poziomu wiedzy biegłego, stanowi wystarczające i należyte odniesienie się do wiarygodności dowodu z opinii biegłego sądowego (vide: teza z uzasadnienia wyroku SN z dnia 7 kwietnia 2005 r. II CK 572/04, Lex 151656; teza z uzasadnienia wyroku SN z dnia 15 listopada 2002 r. V CKN 1354/00, Lex 77046; teza z uzasadnienia wyroku SN z dnia 15 listopada 2000 r. IV CKN 1383/00, Lex 52544; teza z uzasadnienia wyroku SN z dnia 7 listopada 2000 r. I CKN 1170/98, OSNC 2001, z. 4, poz. 64).

Przede wszystkim wnioski pisemnej opinii biegłego sądowego są stawiane kategorycznie (k. 768), a nadto są motywowane w całej treści opinii w sposób czytelny i szczegółowy, co pozwalało prześledzić rozumowanie biegłego, prowadzące do wydania opinii o takiej właśnie treści. Opinia w jednoznaczny sposób przedstawia zasady zwrotu prowizji obowiązujące w powodowym Towarzystwie (...) w odniesieniu do poszczególnych typów umów ubezpieczenia. Również podstawy, na jakich została wydana opinia w sprawie nie pozwalają jej zakwestionować – jak wskazuje biegły, oparł się na dokumentach z akt sprawy, a także dodatkowych dokumentach jakie uzyskał w trakcie sporządzania opinii (k. 771). Także poziom wiedzy biegłego sądowego (ma ona wykształcenie wyższe i ma stopień naukowy doktora habilitowanego /k. 757/ i jest wpisany na listę biegłych przemawiają na korzyść wydanej opinii. Natomiast brak było jakichkolwiek podstaw do kwestionowania przeprowadzonego w sprawie dowodu z opinii biegłej sądowej z punktu widzenia jego zgodności z logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej.

W zakresie dowodu z opinii biegłego, poza zaznaczeniem, że powyższe elementy przemawiały in plus w zakresie wiarygodności tego dowodu, wskazać dodatkowo należy, że jej odpis został doręczony pełnomocnikom stron. W szczególności został od doręczony pełnomocnikowi procesowemu pozwanej w dniu 27 listopada 2013 roku (k. 797), a I. P. (1) nie zajęła żadnego stanowiska wobec treści tej opinii, co należy uznać za akceptację jej ustaleń i w konsekwencji uznanie kwoty jaka winna tytułem zwrotu prowizji zapłacić powodowi to jest kwoty 117.905,08 zł

W piśmie procesowym z dnia 26 września 2013 roku pełnomocnik pozwanej wniósł o zobowiązanie powoda do złożenia pełnomocnictwa do złożenia dokumentu pełnomocnictwa mocą którego A. W. (1) był upoważniony przez Zarząd powoda do podpisania z I. P. (1) umowy z dnia 2 lutego 2009 roku oraz aneksów do przedmiotowej umowy /pismo k.752-753/. W pierwszej kolejności należy wskazać, iż przedmiotowy wniosek należało uznać za spóźniony w rozumieniu art. 493 § 1 KPC, albowiem w swej treści nie zawiera wyjaśnienia z jakich przyczyn nie został zgłoszony w zarzutach od wydanego w sprawie nakazu zapłaty. Po drugie podczas rozprawy w dniu 4 marca 2014 roku pełnomocnik powoda złożył Uchwałę Zarządu powodowego Towarzystwa (...) z dnia 5 marca 2007 roku, która w swej treści obejmuje także udzielenie pełnomocnictwo dla A. W. (1) do zawierania umów agencyjnych. Przedmiotowy dokument zawierający pełnomocnictwo dla A. W. (2) ostatecznie nie był w jakikolwiek sposób kwestionowany przez pozwaną.

W zarzutach od wydanego w niniejszej sprawie nakazu zapłaty pozwana wniosła o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron (k. 61). W tym stanie rzeczy strony sporu na mocy zarządzenia z dnia 21 listopada 2013 roku (k. 787) zostały wezwane na rozprawę w dniu 4 marca 2014 roku do osobistego stawiennictwa celem przesłuchania pod rygorem pominięcia dowodu z ich przesłuchania. Przedmiotowe wezwanie zostało doręczone pozwanej w dniu 7 stycznia 2014 roku (k. 798), a pomimo skutecznego doręczenia I. P. (1) nie stawiła się na rozprawie w dniu 4 marca 2014 roku i w jakikolwiek sposób nie usprawiedliwiła przyczyn niestawiennictwa. Tym samym przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron było obiektywnie niemożliwe. Co znamienne także pełnomocnik pozwanej pomimo prawidłowego powiadomienia o rozprawie w dniu 4 marca 2014 roku (k. 297) także nie stawił się i nie usprawiedliwił w jakikolwiek sposób przyczyn niestawiennictwa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności należy odnieść się do kwestii formalnej, a mianowicie umorzenia postępowania.

Podczas rozprawy w dniu 4 marca 2014 roku powódka oświadczyła, że cofa pozew wraz ze zrzeczeniem się roszczenia w zakresie ustawowych odsetek od kwoty 117.905,08 złotych za okres od dnia 28 stycznia 2013 roku do dnia 19 lutego 2013 roku. Oświadczenia to winno być uznane za skuteczne w świetle art. 203 § 1 KPC. Odnosząc się zaś do kwestii jego dopuszczalności wskazać należy, że częściowe cofnięcie pozwu przez powódkę wynikało jak się wydaje z błędnego określenia przez powódkę wymagalności dochodzonego roszczenia, gdyż w pozwie dochodziła odsetek od daty wytoczenia powództwa, zaś obecnie od daty doręczenia odpisu pozwu pozwanej (k. 59). Brak jest zatem jakichkolwiek podstaw do wysuwania twierdzenia, aby częściowe cofnięcie pozwu było sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzało do obejścia prawa (art. 203 § 4 KPC).

Natomiast – zgodnie z art. 355 § 1 KPC – sąd obligatoryjnie wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powódka cofnęła ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne.

Mając na uwadze powyższe – na podstawie przywołanych przepisów – sąd, w punkcie 1 sentencji wyroku, postanowił umorzyć postępowanie w powyższym zakresie.

Powództwo w pozostałej do merytorycznego rozpoznania części, jako usprawiedliwione co do zasady, podlegało uwzględnieniu.

Zgodnie z art. 758 § 1 KC przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu. Pośredniczenie przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie, do którego zobowiązuje się agent, musi mieć charakter stały. Stosunek agencji będzie miał charakter stały w sytuacji, gdy agent zobowiązuje się do świadczenia ciągłego i przyjmuje na siebie obowiązek określonego stałego zachowania przez czas oznaczony lub nieoznaczony.

Umowa agencyjna ma charakter odpłatny. Wynagrodzenie agenta, zwłaszcza jeśli jest ustalane jako prowizja, zależy od skuteczności jego działań i od ekonomicznych wyników jego pośrednictwa. Z tego względu działalność agencyjna wiąże się z ryzykiem gospodarczym, co odróżnia ją od działalności w ramach stosunku pracy (patrz: wyrok SN z dnia 28 listopada 1974 r., III CZP 77/74, OSNC 1975, Nr 9, poz. 133). Zobowiązanie dającego zlecenie do zapłaty wynagrodzenia agentowi jest elementem przedmiotowo istotnym umowy agencyjnej. Wynagrodzenie może, choć nie musi, mieć postać prowizji - wówczas jego wysokość zależy od liczby lub wartości zawartych umów (art. 758 ¹ § 2 KC).

Zawarta między stronami sporu w dniu 2 lutego 2009 roku umowa agencyjna nr (...) w § 5 Ogólnych Warunków Umowy Agencyjnej jednoznacznie wskazywała, iż pozwanej jako agentowi przysługiwało jedynie wynagrodzenie prowizyjne, które miało pokrywać wydatki i koszty jego działalności, a szczegółowe warunki i tryb nabycia przez agenta prawa do prowizji zostały określone w kolejnych załącznikach do umowy nr (...).

Istota działalności ubezpieczeniowej - a taką prowadzi (...)z siedzibą w W.- jest udzielenie ochrony ubezpieczeniowej w zamian za uiszczaną składkę (składki). Z kolei specyfiką ubezpieczeń na życie jest wielokrotne opłacanie składek, które niejako stanowią swoisty "kapitał" dla ubezpieczonego warunkujące wypłatę odszkodowania wówczas, gdy nastąpi zdarzenie objęte umową ubezpieczenia.

I. P. (1) - będąc przedsiębiorcą (k. 15) - i prowadząc własną działalność gospodarczą od roku 2002, z pewnością miała wiedzę o produktach ubezpieczeniowych w których sprzedaży jako agent uczestniczyła. Podpisując w dniu 2 lutego 2009 roku umowę agencyjną pozwana musiał mieć zatem świadomość, iż jej wynagrodzenie (prowizja) tylko w pewnej części jest zależne od faktu zawarcia umowy, zaś generalnie wynika z faktu kontynuowania przez ubezpieczającego umowy ubezpieczenia przez określony okres. To bowiem faktyczny czas trwania konkretnej umowy ubezpieczenia dawał pozwanej bezwarunkowe prawo do zatrzymania pobranej prowizji, zaś w wypadku rozwiązania umowy przed upływem tego terminu lub zaprzestania opłacania składek przed tym terminem po stronie I. P. (1) powstawał obowiązek zwrotu składek na rzecz (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.. Stosowne i jednoznaczne regulacje w tym zakresie zawierał w szczególności załącznik numer 6 do umowy nr (...) "Zasady naliczania i wysokości prowizji należnych Agentowi z tytułu wykonywania usług pośrednictwa ubezpieczeniowego dotyczących indywidualnych ubezpieczeń na życie" ( m. in. § 2 ust. 8, § 7 ust. 4, § 8 lit.c).

Zwrot prowizji którego dochodzi w niniejszym postępowaniu (...)z siedzibą w W.wynika w istocie z faktu rozwiązania ubezpieczenia lub nie opłacenia składek przez ubezpieczających przed upływem określonego terminu określonego umową stron. To bowiem ta okoliczność powodowała konieczność zwrotu przez pozwaną jedynie "warunkowo" przyznanej prowizji. Łączna wartość podlegającej zwrotowi prowizji została ustalona w oparciu o opinię biegłego dr hab. R. P. (2)na kwotę 117.905,08 złotych i taka też należność została zasądzona od pozwanej na rzecz TOWARZYSTWA (...) Spółki Akcyjnejz siedzibą w W. /dawniej: (...)z siedzibą w W./.

Powód dochodził również odsetek ustawowych od roszczenia głównego. Przede wszystkim wskazać należy, że z uwagi na akcesoryjność materialną (co do zasady) roszczenia o odsetki w stosunku do roszczenia głównego oraz z uwagi na zasadność roszczenia głównego, również roszczenie o odsetki – zgodnie z art. 481 § 1 KC – jest usprawiedliwione co do zasady. Powódka ostatecznie dochodziła odsetek od dnia doręczenia odpisu pozwu w niniejszej sprawie pozwanej to jest pod dnia 20 lutego 2013 roku (k. 59) i dlatego od tej daty Sąd zasądził ustawowe odsetki od kwoty 117.905,08 złotych.

W przedmiocie kosztów procesu sąd – na podstawie art. 98 § 1 KPC – rozstrzygnął z zastosowaniem zasady odpowiedzialności za wynik postępowania. Powyższe znajduje uzasadnienie w fakcie, iż roszczenie główne, o którego oddalenie wnosiła pozwana zostało generalnie uwzględnione.

Na koszty procesu poniesione przez (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. składały się koszty sądowe w postaci opłaty sądowej od pozwu w postępowaniu nakazowym w kwocie 1.474,00 złotych (dowód wpłaty - okładka tomu I akt), koszty opinii biegłego w kwocie 4.624,85 złotych (k. 788) oraz koszty zastępstwa procesowego w postaci wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości 3.600,00 złotych (por. § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu Dz. U. Nr 163, poz. 1348, ze zm.) i kwota 17,00 złotych tytułem opłaty skarbowej od złożenia kopii dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa w postępowaniu sądowym (k. 6).

Mając na uwadze powyższe – na podstawie art. 109 § 2 KPC oraz wskazanych przepisów – Sąd, postanowił zasądzić od pozwanej na rzecz powoda sumę powyższych pozycji, a więc kwotę 9.715,85 złotych.

Powódka uiściła zaliczkę na wynagrodzenie biegłego z zakresu rachunkowości w kwocie 5000,00 złotych (okładka tomu IV akt), podczas gdy koszt opinii wyniósł ostatecznie kwotę 4.624,85 złotych (k. 788), a tym samym na mocy art. 84 UKSC należało zarządzić zwrot kwoty 375,15 złotych (= 5000,00 zł - 4.624,85 zł) jako nadpłaconej zaliczki na wynagrodzenie biegłego.

Wobec dokonania wyżej wskazanego merytorycznego rozstrzygnięcia Sąd w punkcie 4 wyroku na podstawie art. 496 KPC uchylił nakaz zapłaty z dnia 11 lutego 2011 roku.