Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2018 r. w Gliwicach

sprawy L. J. (J.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania L. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 17 listopada 2017 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu L. J. prawo do emerytury od dnia 4 grudnia 2017r.

(-) SSR del. Magdalena Kimel

Sygn. akt VIII U 2164/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 listopada 2017 r., znak: ENS/1/048138755, organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. działając na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z §4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, odmówił ubezpieczonemu L. J. prawa do emerytury w obniżonym wieku, bowiem na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił on wymaganego 15 letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach, lecz 14 lat, 9 miesięcy i 21 dni takiej pracy.

W odwołaniu od powyższej decyzji, ubezpieczony domagał się jej zmiany poprzez przyznanie prawa do spornego świadczenia. Podniósł, że w okresie od 4 grudnia 1992 r. do 15 lutego 1993 r., tj.: w okresie niezaliczonym przez organ rentowy do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach, wykonywał pracę w warunkach szczególnych na stanowisku spawacza w (...) Sp. z o.o. w K.. Zaznaczył, że brak stosownego świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie wynika z jego złej woli, lecz z braku możliwości uzyskania takiego dokumentu, bowiem powyższa spółka już nie istnieje i brak jest następcy prawnego spółki, który mógłby takie świadectwo wystawić.

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy wniósł o jego oddalenie i podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony L. J. urodził się (...) W dniu (...) ukończył 60 rok życia. Nie jest członkiem OFE.

W okresie aktywności zawodowej, ubezpieczony był zatrudniony :

- w Hucie (...) SA w Z. w okresie od 1 września 1972 r. do 31 lipca 1989 r., z tym że od 1 września 1972 r. do 30 czerwca 1975 r. na stanowisku ucznia zatrudnionego na umowę o naukę zawodu, a później na stanowisku spawacza;

- w okresach od 1 września 1989 r. do 30 kwietnia 1991 r., od 1 czerwca 1991 r. do 31 grudnia 1991 r. oraz od 10 września 1993 r. do 31 grudnia 1993 r. ubezpieczony był zgłoszony do ubezpieczenia społecznego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

- w Zakładzie Budowlanym (...) w B. od 16 stycznia 1992 r. do 21 maja 1992 r.,

- w T.-com Sp. z o.o. w K. od 4 grudnia 1992 r. do 15 lutego 1993 r.

- w (...) SA w Z. w okresie od 25 maja 1992 r. do 9 października 1992 r., od 16 lutego 1994 r. do 31 maja 1997 r. i od 1 czerwca 1997 r. do 30 czerwca 1999 r.

Ubezpieczony legitymuje się następującymi świadectwami wykonywania prac w szczególnych warunkach:

- wystawione przez Hutę (...) SA w Z. i uwzględniające okresy od 4 sierpnia 1975 r. do 14 marca 1975 r. i od 1 maja 1982 r. do 31 lipca 1989 r. podczas wykonywania prac na stanowisku spawacza;

W okresie od 26 października 1978 r. do 8 października 1980 r. ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową.

- wystawione przez (...) SA w Z. i uwzględniające okresy od 25 maja 1992 r. do 9 października 1992 r., od 16 lutego 1994 r. do 31 maja 1997 r., od 1 czerwca 1997 r. do 28 maja 1999 r., od 1 lipca 1999 r. do 31 sierpnia 2006 r. i od 1 grudnia 2006 r. do 31 grudnia 2008 r. podczas wykonywania prac przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowodorowym.

W książeczce ubezpieczeniowej ubezpieczonego za datę początkową rozpoczęcia pracy w T.-C. wpisano dzień 9 grudnia 1992 r., pomimo tego, że w zaświadczeniu o zatrudnieniu z dnia 31 stycznia 1994 r. widnieje data 4 grudnia 1992 r. Różnica wynika z tego, że ubezpieczony pojechał do siedziby pracodawcy podbić legitymację kilka dni po rozpoczęciu zatrudnienia. Faktycznie rozpoczął pracę w dniu 4 grudnia 1992 r.

W okresie zatrudnienia w przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w K., tj.: 4 grudnia 1992 r. do 15 lutego 1993 r .ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace spawalnicze polegające na spawaniu wagonów do Francji. Zdarzało się, że pracował 10-12 godzin dziennie. Pracował w kilkuosobowych zespołach. Każdy spawacz miał do spawania określony element. Prace spawalnicze wykonywane były wyłącznie przez spawaczy i odbywały się w specjalnie do tego przeznaczonej hali.

Podczas zatrudnienia w (...) SA w Z., ubezpieczony w okresach od 30 września 1994 r. do 4 października 1994 r., od 18 stycznia 1995 r. do 28 lutego 1995 r., od 4 kwietnia 1995 r. do 5 kwietnia 1995 r., od 25 kwietnia 1995 r. do 29 kwietnia 1995 r., od 4 października 1995 r. do 4 października 1995 r., od 8 grudnia 1995 r. do 12 stycznia 1996 r., od 7 października 1996 r. do 16 października 1996 r. i od 14 kwietnia 1997 r. do 26 kwietnia 1997 r. pobierał wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy oraz zasiłki.

W dniu 13 listopada 2017 r. ubezpieczony wniósł do organu rentowego o przyznanie mu prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Zaskarżoną decyzją z dnia 17 listopada 2017 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do świadczenia wskazując, że udowodnił on 14 lat, 9 miesięcy i 21 dni stażu w warunkach szczególnych z wymaganych 15 lat.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o akta organu rentowego, zaświadczenie z dnia 31 stycznia 1994 r. (k.3,20); ksero legitymacji ubezpieczeniowej odwołującego (k.4-5); książeczki wojskowej ubezpieczonego (k.30); zeznania ubezpieczonego złożone na rozprawie w dniu 9 kwietnia 2018 r. (k. 33).

Sąd dał wiarę zeznaniom ubezpieczonego, bowiem jego zeznania są spójne, konsekwentne, ubezpieczony w sposób logiczny wyjaśnił przyczyny rozbieżności w dokumentacji dotyczące daty rozpoczęcia wykonywania pracy w (...) Sp. z o.o. w K.. Z zeznań ubezpieczonego wynika, że późniejsza data widniejąca w legitymacja ubezpieczeniowej, wynika z faktu, iż dopiero po kilka dniach od rozpoczęcia pracy odwołujący przyjechał do siedziby spółki w celu dokonania odpowiednich wpisów. Sąd dał wiarę również zeznaniom ubezpieczonego w zakresie w jakim opisał charakter prac wykonywanych w T.- C. Sp. zo.o. uznając zeznania ubezpieczonego za szczegółowe, spójne i konsekwentne.

Sąd oddalił wniosek ubezpieczonego o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka G. F., albowiem uwzględnienie tego wniosku doprowadziłoby do zbędnego przedłużenia postępowania, w sytuacji w której już tylko zaliczenie nieuwzględnionych przez ZUS okresów zasiłków chorobowych, pozwala na uzupełnienie brakującego stażu pracy w warunkach szczelnych, o czym poniżej w części zważeniowej uzasadnienia.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie. Zaskarżona decyzja jest nieprawidłowa.

Zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2017.1383 j.t..) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury
w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

W zakresie określenia wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 32 ust. 1 ww. ustawy, rodzajów prac lub stanowisk oraz warunków, na podstawie których ubezpieczonym przysługuje prawo do emerytury art. 32 ust. 4 odsyła do uregulowań wskazanego już Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.1983.8.43 z późn. zm.)

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

Natomiast jak stanowi § 1, ust 1 i 2 rozporządzenie stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, zwanych dalej "wykazami".

W myśl § 3 i 4 rozporządzenia, pracownik który wykonywał prace
w szczególnych warunkach, wymienione w załączonym do rozporządzenia wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1. osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 60 lat dla mężczyzn

2. ma wymagany 25 letni okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach.

Bezspornym w niniejszej sprawie było, iż ubezpieczony legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999 r. 25 letnim okresem składkowym i nieskładkowym. Nie jest także członkiem OFE.

Okoliczność sporna w przedmiotowej sprawie dotyczyła posiadania przez ubezpieczonego (na dzień 1 stycznia 1999 r.) wymaganego 15 letniego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, bowiem organ rentowy zaliczył ubezpieczonemu jedynie 14 lat, 9 miesięcy i 21 dni takiej pracy. W związku z tym ubezpieczonemu brakuje do wymaganych 15 lat, zaledwie 2 miesięcy i 9 dni pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

W zaskarżonej decyzji organ rentowy nie zaliczył ubezpieczonemu do stażu w warunkach szczególnych, okresu przebywania przez niego na zasiłkach chorobowych oraz otrzymywania wynagrodzenia za czas niezdolności o pracę. Z akt sprawy wynika, że ubezpieczony podczas zatrudnienia w (...) SA w Z. w okresach od 30 września 1994 r. do 4 października 1994 r., od 18 stycznia 1995 r. do 28 lutego 1995 r., od 4 kwietnia 1995 r. do 5 kwietnia 1995 r., od 25 kwietnia 1995 r. do 29 kwietnia 1995 r., od 4 października 1995 r. do 4 października 1995 r., od 8 grudnia 1995 r. do 12 stycznia 1996 r., od 7 października 1996 r. do 16 października 1996 r. i od 14 kwietnia 1997 r. do 26 kwietnia 1997 r. pobierał wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy oraz zasiłki. Łącznie okres ten wynosi 3 miesiące i 24 dni.

W tym miejscu podkreślić należy, że Sąd w pełni podziela stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 r. (sygn. akt: III UZP 10/03), zgodnie z którym do okresu pracy w szczególnych warunkach, o jakich mowa w § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), wlicza się okresy zasiłku chorobowego w czasie trwania tego stosunku pracy, przypadające po dniu wejścia w życie ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz. 450 ze zm.). Podobne wnioski wynikają z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 r. (sygn. akt I UK 12/11). W orzeczeniu tym wskazano, że przyjęte w art. 32 ust. 1a ustawy różnicowanie okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach nawiązuje do daty wejścia w życie ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytury i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, w której poprzednia definicja okresu pracy w szczególnych warunkach pozostała niezmieniona. Okres tej pracy obejmował zarówno okresy składkowe, jak i okresy nieskładkowe, jeżeli mieściły się one w okresie wykonywania pracy zgodnie z umową o pracę. W konsekwencji utrwalił się w judykaturze pogląd, że w art. 32 ust. 1a ustawodawca wprowadził istotną zmianę w stanie prawnym, w którym niemożliwe było w drodze wykładni ustalenie zasady pomijania w okresie ubezpieczenia okresów niezdolności do pracy z powodu choroby, oraz że art. 32 ust. 1 ustawy nie ma zastosowania do oceny nabycia prawa do emerytury przed dniem 1 lipca 2004 r. (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 2005 r., II UK 219/04, OSNP 2005 nr 22, poz. 361 oraz II UK 215/04, OSNP 2005 nr 22, poz. 360 oraz z dnia 7 lutego 2006 r., I UK 154/05, niepublikowany). Problem zaliczania do stażu pracy w szczególnych warunkach okresów wcześniejszych (okresów zatrudnienia), sprzed 15 listopada 1991 r., ustawodawca rozstrzygnął przez wyłączenie ich z regulacji art. 32 ust. 1a ustawy. Sąd Najwyższy podkreślił, że sytuacja osób wymienionych w art. 184, opisywana w doktrynie jako ekspektatywa prawa podmiotowego, polega na spełnieniu się tylko części stanu faktycznego koniecznego do nabycia prawa, które poprzedza i zabezpiecza przyszłe prawo podmiotowe. Uwzględniając, że ochrona ekspektatywy może wynikać z jej istoty, lecz także zyskiwać wzmocnienie w prawie, należy stwierdzić, że funkcję takiego wzmocnienia spełnił art. 184 ustawy o emeryturach i rentach wobec pozostających w toku stosunków nabywania prawa do emerytury z tytułu wykonywania zatrudnienia w szczególnych warunkach przed dniem 1 stycznia 1999 r. W przepisie tym ustawodawca utrwalił sytuację osób, które w dniu wejścia w życie ustawy wypełniły warunki stażu szczególnego i ogólnego i zadeklarował ich przyszłe prawo do emerytury w wieku wcześniejszym; przez wydanie tego przepisu nastąpił stan związania, tj. zobowiązania się przez Państwo do powstrzymania się od jakiejkolwiek ingerencji w istniejące prawo tymczasowe. Wobec tego przewidziana w ustawie ekspektatywa prawa do emerytury nie mogła wygasnąć na skutek nowej regulacji ustalania stażu zatrudnienia. Gwarancji przyszłego prawa do emerytury złożonej wobec osób, o których mowa w art. 184 ustawy, ustawodawca nie mógł już naruszyć przez ustalenie innego sposobu wyliczenia ich stażu ubezpieczenia. Stąd ocena, że wykazanie w dniu 1 stycznia 1999 r. określonego w art. 184 ustawy okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego, według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 obowiązujących po dniu 1 lipca 2004 r. Pogląd ten wzmacnia treść art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej, odsyłająca w zakresie warunków emerytalnych do przepisów dotychczasowych (obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1999 r.).

W związku z powyższym, niezasadnie organ rentowy nie zaliczył do okresu pracy w warunkach szczególnych w/w okresów pobierania zasiłku chorobowego czy wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy w trakcie zatrudnienia ubezpieczonego w (...) SA w Z.. Zdaniem Sądu Okręgowego, okresy te powinny być zaliczone do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. W związku z tym, do stażu pracy w warunkach szczególnych należy zaliczyć 3 miesiące i 24 dni takiej pracy, co uzupełnia brakujący staż pracy.

Niezależnie od powyższego należy zważyć, że okres pracy w warunkach szczególnych powinien być również uzupełniony przez okres zatrudnienia ubezpieczonego w przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w K.. Z dokumentacji przedłożonej przez ubezpieczonego w postaci zaświadczenia i z zeznań ubezpieczonego wynika w sposób nie budzący wątpliwości, że ubezpieczony zatrudniony był na stanowisku spawacza i stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace spawalnicze polegające na spawaniu elementów do wagonów, zatem wykonywał prace wskazane w wykazie A, dziale XIV, poz. 12 wyżej wskazanego rozporządzenia, tj. prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym. Zatem do okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych należy zaliczyć także okres zatrudnienia ubezpieczonego w (...) Sp. z o.o. w K., a więc okres od 4 grudnia 1992 r. do 15 lutego 1993 r., tj.: 2 miesiące i 12 dni

Mając na uwadze powyższe, Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia 4 grudnia 2017 r., tj. od dnia ukończenia przez ubezpieczonego 60 roku życia.

(-) SSR del. Magdalena Kimel