Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2012 r. w Szczecinie

sprawy C. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.

o emeryturę

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Koszalinie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 8 maja 2012 r. sygn. akt IV U 414/12

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Koszalinie IV Wydziałowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.

Sygn. akt III AUa 623/12

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. decyzją z dnia 17 lutego 2012r. odmówił ubezpieczonemu C. P. prawa do emerytury z powodu nieudokumentowania wymaganego 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony C. P. zaskarżył powyższą decyzję w uzasadnieniu podnosząc, że jest ona dla niego krzywdząca i wniósł o przesłuchanie świadków na okoliczność wykonywania pracy w szczególnych warunkach od 04.08.1969r. do 30.09.1991r. od 01.01.1993r. do 31.12.1993r. wS. P. B. „. w. S..

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie i podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko.

Sąd Okręgowy w Koszalinie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 8 maja 2012 roku zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zaliczył ubezpieczonemu C. P. do okresu pracy w szczególnych warunkach zatrudnienie w S. P. B. „. w. S. od 4 sierpnia 1969r. do 15 czerwca 1975r. na stanowisku spawacza i od 16 czerwca 1975r. do 10 lipca 1984r. na stanowisku instruktora praktycznej nauki zawodu, od 11 lipca 1984r. do 30 września 1991 r. na stanowisku spawacza oraz od 1 stycznia 1993r. do 31 grudnia 1993r. na stanowisku spawacza i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury.

Sąd Okręgowy swoje rozstrzygnięcie oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych.

W dniu 5 grudnia 2011 r. ubezpieczony C. P. ur. 16 listopada 1951 r. zgłosił wniosek o przyznanie prawa do emerytury.

Organ rentowy na podstawie przedłożonych przez ubezpieczonego dokumentów ustalił, że ukończył on wiek 60 lat, nie jest członkiem OFE, nie pozostaje w stosunku pracy (posiada prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy), na dzień 1 stycznia 1999r. posiada 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Nie posiada co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony C. P. był zatrudniony w S. P. B. „. w. S. od 4 sierpnia 1969r. do 15 czerwca 1975r. na stanowisku spawacza, a od 16 czerwca 1975r, do 10 lipca 1984r. na stanowisku instruktora nauki zawodu i od 11 lipca 1984r. do 30 września 1991 r. na stanowisku spawacza oraz od 1 stycznia 1993r. do 31 grudnia 1993r. na stanowisku spawacza w pełnym wymiarze czasu pracy.

Ubezpieczony w dniu 15 czerwca 1975r. zdał egzamin przed Państwową Komisją Egzaminacyjną powołaną przez Kuratora Okręgu Szkolnego w K. i uzyskał kwalifikacje pedagogiczne.

W oparciu tak poczynione ustalenia faktyczne Sąd pierwszej instancji uznał, że odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

Na podstawie art.184 ustawy emerytalnej w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. , ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31.12.1948 r. emerytura przysługuje, jeżeli spełnił łącznie następujące warunki:

- osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn,

- nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego,

- rozwiązał stosunek pracy, w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem,

- w dniu wejścia w życie przepisów ustawy emerytalnej, tj. 01.01.1999r. osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat dla mężczyzn, w tym okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wykonywanego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy, wynoszący co najmniej 15 lat.

Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, w wyżej wymienionej ustawy jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli;

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym., za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Przy ustalaniu podstawy obliczenia emerytury ubezpieczonego, który złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa, składki na ubezpieczenie emerytalne, zaewidencjonowane na jego koncie w Zakładzie, zwiększa się przez pomnożenie wskaźnikiem korygującym 19, 52/12, 22, stanowiącym stosunek pełnej wysokości składki na ubezpieczenie emerytalne do wysokości zaewidencjonowanej na koncie ubezpieczonego w Zakładzie.

Sąd Okręgowy podkreślił, że ubezpieczony ubiega się o emeryturę na podstawie art. 184 w/w ustawy, a więc spośród przesłanek wymienionych w tym przepisie sporny był jedynie 1 5 letni staż pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach. C. P. wnosił o zaliczenie do tego okresu stażu pracy okresu zatrudnienia od 4 sierpnia 1969r. do 30 września 1991 r. i od 1 stycznia 1993r. do 31 grudnia 1993r. na stanowisku spawacza i instruktora nauki zawodu.

Z zaświadczeń wystawionych przez S. P. B. „. w. S. wynika, że ubezpieczony w spornych okresach był zatrudniony na stanowisku ślusarza - spawacza.

Zdaniem Sądu Okręgowego oceny czy pracownik pracował w szczególnych warunkach nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, podanego w świadectwie pracy, tylko rodzaj powierzonej mu pracy.

Praca w szczególnych warunkach, to praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym, załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i Karcie Nauczyciela.

Zdaniem Sądu Okręgowego zeznania świadków C. L. i J. Z. oraz świadectwa ukończenia kursu pedagogicznego przez ubezpieczonego potwierdzają, że pracował on w S. P. B. w. S. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku spawacza i instruktora nauki, zawodu.

Stanowisko spawacza wymienione jest w wykazie A w dziale IV w pkt 12 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach a praca instruktora nauki zawodu w Karcie Nauczyciela.

Sąd Okręgowy na podstawie zeznań wyżej wymienionych świadków oraz świadectwa uzyskania uprawnień pedagogicznych przez C. P. przyjął, że ubezpieczony pracował w spornym, okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku spawacza od 4 sierpnia 1969r. do 15 czerwca 1975r. i od 11 lipca 1984r. do 30 września 1991 r. oraz od 1 stycznia 1993r. do 31 grudnia 1993 r., a na stanowisku instruktora praktycznej nauki zawodu spawacza od 16 czerwca 1975r. do 10 lipca 1984r.

Zeznania przesłuchanych świadków zdaniem Sądu I instancji należy uznać za wiarygodne, ponieważ świadkowie razem z ubezpieczonym pracowali w spornym okresie, wzajemnie się pokrywają, są spójne i nie nasuwają żadnych wątpliwości.

Z tych też względów Sąd Okręgowy przyjął, że ubezpieczony legitymuje się co najmniej 15 letnim okresem pracy w szczególnych warunkach i spełnia łącznie przesłanki z art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS do uzyskania prawa do emerytury.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zgodnie z art.477 ¹⁴§ 1 kpc orzekł jak w sentencji wyroku.

Z wyrokiem Sądu Okręgowego w Koszalinie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych nie zgodził się organ rentowy, który zaskarżył wyrok w całości. Wyrokowi apelujący zarzucił:

naruszenie prawa materialnego, a w szczególności art.184 ust. l pkt l ustawy z dnia 17.12.1998r.o emeryturach i rentach z FUS /j.t. Dz. U. z 2009r.Nr 153,poz.l227 ze zm./w zw. z paragr.4 ust. l pkt 3 oraz ust. 3 rozporządzenia RM z dnia 07.02.1983r.w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze /Dz. U. Nr 8,poz.43/ poprzez wliczenie do okresu pracy w szczególnych warunkach okresu pracy nauczycielskiej i w konsekwencji przyznanie prawa do emerytury mimo nieudowodnienia wymaganego prawem okresu pracy w szczególnych warunkach.

Wskazując na powyższą podstawę apelacji organ rentowy wnosi o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu apelacji apelujący podniósł, że przy ustalaniu wymiaru udowodnionych okresów pracy w szczególnych warunkach bezpodstawnie Sąd Okręgowy doliczył do tych okresów okres pracy w szczególnym charakterze /nauczyciela/, o których mowa w paragr. 15 powołanego rozporządzenia z dnia 07.02.1983r.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 pkt l powołanej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31.12.1948r.przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art.32 ustawy o emeryturach i rentach, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat dla mężczyzn.

Zdaniem apelującego z powyższego unormowania wynika, że moc zachowała regulacja zawarta w w/w rozp. z dnia 07.02.1983r.W myśl paragr.4 ust. 1 i ust.3 powyższego rozp. pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach , wymienione w wykazie A nabywa prawo do emerytury jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący dla mężczyzn 60 lat oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Do okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach, o których mowa w ust. 1 zalicza się także okresy pracy górniczej w rozumieniu przepisów ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin oraz okresy zatrudnienia na kolei w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin, a także okresy pracy i służby, o których mowa w paragr.5-10.

Z cytowanej regulacji wynika, że przepisy rozp. rozróżniają zatrudnienie w szczególnych warunkach i zatrudnienie w szczególnym charakterze oraz przewidują możliwość doliczenia do okresów pracy w szczególnych warunkach wymienionych w wykazie A, okresów pracy górniczej, okresów zatrudnienia na kolei, a także pracy lub służby wymienionych w pragr. 5-10 rozp. Stąd zaliczenie do okresów pracy w szczególnych warunkach innych okresów pracy w tym pracy pedagogicznej, o której mowa w parag.15 rozp. nie jest możliwe.

Takie stanowisko wyraził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 29.09.2005r.sygn.akt II UZP 10/05. Zdaniem apelującego w niniejszej sprawie ,po wyłączeniu z okresów pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia na stanowisku instruktora praktycznej nauki zawodu od 16.06.1975r. do 10.07.1984r.,uznany okres pracy w szczególnych warunkach wyniesie 14 lat, 1 m-c i 4 dni/są to okresy:04.08.1969i\do 15.06.1975r.,11.07.1984r. do 30.09.1991r.oraz od 01.01.1993r. do 31.12.1993r./ i w konsekwencji ubezpieczony nie będzie legitymował się wymaganym do przyznania emerytury okresem pracy w szczególnych warunkach.

W odpowiedzi na apelację ubezpieczony, podniósł, że organ rentowy błędnie zakwalifikował wykonanie przez ubezpieczonego czynności instruktora praktycznej nauki zawodu, jako wykonywanie pracy w szczególnych charakterze tj. „pracy nauczyciela” o której mowa w § 15 Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. ( Dz. U. z 1983r., Nr 8, poz. 43) i z powyższego wywiódł, że Sąd I instancji wykonywaną przez ubezpieczonego „pracę nauczyciela” bezpodstawnie doliczył do okresów pracy w szczególnych warunkach przyznając ubezpieczonemu prawo do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS.

Tak podniesiony zarzut przez organ rentowy nie może się ostać albowiem ubezpieczony wykonując czynności instruktora praktycznej nauki zawodu równolegle wykonywał prace spawacza i nie był zwolniony z wykonywania nałożonych na niego zadań spawacza.

W okresie wykonywania przez ubezpieczonego dodatkowych czynności instruktora praktycznej nauki zawodu (od 16 czerwca 1975r. do 10 lipca 1984r.) nie podlegał karcie praw i obowiązków nauczyciela. Nie posiadał też statusu nauczyciela określonego w przepisach art. 1 wprowadzonej później ustawy z dnia 26 stycznia 1982r. Karta Nauczyciela (dz. U. z 1982r., Nr 3, poz. 19). Zatem ubezpieczony w opisanym okresie nie wykonywał pracy w szczególnym charakterze nauczyciela.

Pełnomocnik ubezpieczonego w odpowiedzi na apelację wskazał na orzeczenie Sądu Najwyższego – wyrok 25 czerwca 1973r. I PR 152/78, w którym Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że „Pracownik zakładu pracy, któremu powierzono obowiązki instruktora lub starszego instruktora praktycznej nauki zawodu nie podlega karcie praw i obowiązków nauczyciela” oraz wyrok z dnia 10 stycznia 2006r. I UK129/05/OSNP 2006/23-24/365, w którym Sąd Najwyższy wyraził podgląd, że „…okres pracy w charakterze instruktora praktycznej nauki zawodu mógł być uznany za okres pracy w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 88 ustawy Karta Nauczyciela, dopiero od 1 września 1988r. tj. od wejścia w życie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 10 sierpnia 1988r. w sprawie rozciągnięcia niektórych przepisów Karty nauczyciela na instruktorów praktycznej nauki zawodu oraz na niektórych innych pracowników uspołecznionych zakładów pracy, prowadzących prace pedagogiczne i wychowawcze (Dz. U. z 1986r., Nr 34 poz. 261).Wskazując na bezpodstawność zarzutów wniesionych w apelacji pełnomocnik ubezpieczonego wniósł o oddalenie apelacji i utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy oraz o zasądzenie od organu rentowego kosztów postępowania apelacyjnego wg. norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się zasadna o tyle, że doprowadziła do uchylenia zapadłego orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Sąd Apelacyjny miał na uwadze, że w przyjętym przez ustawodawcę systemie apelacji, celem postępowania apelacyjnego jest ponowne i wszechstronne zbadanie sprawy pod względem faktycznym i prawnym. Sąd Odwoławczy kontrolując prawidłowość zaskarżonego orzeczenia, pełni więc zarazem funkcję sądu merytorycznego. W zakresie naruszenia przepisów postępowania Sąd drugiej instancji bierze zatem pod uwagę z urzędu jedynie nieważność postępowania, oczywiście w granicach zaskarżenia. Sąd rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest natomiast związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z 31 stycznia 2008 roku, III CZP 49/07, OSNC 2008/6/55).

Analiza rozpoznawanej sprawy w świetle podniesionych przez apelującego zarzutów naruszenia przepisów prawa materialnego art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach w zw. z §4 ust. 1 pkt. 3 oraz ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnych charakterze doprowadziła Sąd drugiej instancji do przekonania, iż Sąd Okręgowy nie rozpoznał istoty sprawy i nie przeprowadził właściwie postępowania dowodowego na okoliczność spełnienia przez C. P. wszystkich przesłanek warunkujących nabycie prawa do emerytury na podstawie art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), zwanej dalej „ustawą emerytalną”. W tym stanie rzeczy poczyniona przez Sąd Okręgowy ocena zebranego materiału dowodowego okazała się dowolna, bowiem wykracza poza granice zakreślone w art. 233 § 1 k.p.c.

Przypomnieć trzeba, że przedmiotem sporu zainicjowanego odwołaniem ubezpieczonego od decyzji z dnia 17 lutego 2012 r. było ustalenie, czy organ rentowy w sposób prawidłowy uznał, iż ubezpieczonemu nie przysługuje prawo do emerytury w wieku obniżonym ze względu na fakt, że nie udowodnił on wymaganego 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy nie zaliczył ubezpieczonemu w ramach takiego stażu pracy żadnego ze wskazanych przez ubezpieczonego okresów pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do cyt. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Decydującą rolę przy analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma zatem możliwość jej zakwalifikowania pod jedną z pozycji wspomnianego załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów. W świetle art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej, pracami w szczególnych warunkach nie są bowiem wszelkie prace wykonywane w narażeniu na kontakt z niekorzystnymi dla zdrowia pracownika czynnikami, lecz jedynie takie, które zostały rodzajowo wymienione w tymże rozporządzeniu.

Podstawowym dokumentem potwierdzającym okres pracy w warunkach szczególnych jest świadectwo pracy wystawione przez zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji (§ 2 ust. 2 rozporządzenia z 7 lutego 1983 roku). Należy jednak pamiętać, że świadectwo pracy w szczególnych warunkach, podobnie jak i inne dowody, podlega weryfikacji co do zgodności z prawdą w kontekście całokształtu materiału dowodowego, gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Zadaniem Sądu rozpoznającego sprawę jest więc przeprowadzenie wyczerpującego postępowania dowodowego i rozstrzygnięcie o rzeczywistym okresie pracy w warunkach szczególnych (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2004 r., I UK 15/04, OSNP 2005/11/161 czy wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30 listopada 2006 r., sygn. III AUa 466/06, LEX nr 310487). Przykładowo więc sam brak zawartej w świadectwie pracy adnotacji o pracy w szczególnych warunkach nie pozbawia ubezpieczonego możliwości wykazywania przed Sądem, iż tego rodzaju praca w rzeczywistości była przez niego wykonywana.

Przenosząc powyższe rozważania prawne na grunt niniejszej sprawy stwierdzić trzeba, że Sąd I instancji nie poczynił pełnych ustaleń faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, przeprowadził szczątkowe postępowanie dowodowe, a posiadane źródła dowodowe nie zostały wykorzystane w sposób pełny.

Sąd Okręgowy de facto ograniczył się do pobieżnej analizy zeznań świadków C. L. i J. Z.. Nie przesłuchał Sąd meriti ubezpieczonego na okoliczność wykonywanej przez niego pracy w spornym okresie. Sąd Okręgowy nie odniósł się także do dokumentacji zawartej w aktach osobowych ubezpieczonego, z której wynika, że ubezpieczony wniósł o zatrudnienie go na stanowisku szlifierza- spawacza, w angażach miał wpisane również stanowisko szlifierza- spawacza, w podaniu o przyjęcie do pracy na stanowisku instruktora – spawacza od 1 lipca 1989r. także podane jest stanowisko szlifierza – spawacza. Z pisma znajdującego się w aktach osobowych ubezpieczonego z 30 września 1974r. wynika, że był zatrudniony w ślusarni jako ślusarz – spawacz. Ubezpieczony podjął pracę 1969r. i z podania znajdującego się w jego aktach osobowych wynika, że wniósł o przyjęcie go do pracyP. P. „.” na stanowisku ślusarza. Z żadnego z dokumentów akt osobowych nie wynika aby ubezpieczony pracował jako spawacz. Sąd Okręgowy dysponując aktami osobowymi i zeznaniami świadków nie wyjaśnił zaistniałych sprzeczności. Nie wskazał też, czy oparł się tylko na dowodach ze świadków i jeżeli tak, to dlaczego. Z jakich przyczyn odmówił mocy i wiarygodności zebranym dokumentom w aktach osobowych ubezpieczonego.

Z akt sprawy wynika, także, że C. P. pracował jako instruktor nauki zawodu, przy czym Sąd Okręgowy nie ustalił jak wyglądała praca ubezpieczonego jako instruktora, jakie miał zadania, w jakim czasie pracę wykonywał w szkole przyzakładowej, a w szczególności czy prace spawacza wykonywał stale i w pełnym wymiarze, do jakiego zawodu przyuczał uczniów, jakie czynności wykonywał, a jakie czynności wykonywali jego uczniowie, ile dni w tygodniu ubezpieczony był instruktorem. Nie wypowiedział się także Sąd I instancji jednoznacznie jak należy zakwalifikować tę pracę pod względem prawnym. Podkreślić należy, że okres pracy instruktora obejmuje długi okres czasu od 16 czerwca 1975 roku do 10 lipca 1984 roku i Sąd Okręgowy zaliczając ten okres do stażu pracy oparł się tylko na pobieżnym przesłuchaniu świadków i zaświadczeniu o wykonywaniu przez ubezpieczonego kursie pedagogicznym. Brak też jakichkolwiek ustaleń jakiego rodzaju działalność prowadziło przedsiębiorstwo, czy miało działy, wydziały w jakiej jednostce organizacyjnej pracował C. P., czym ten dział zajmował się, jaki konkretnie posiadał zakres czynności pracowniczych. Jaki był zakres jego obowiązków w okresie po 16 czerwca 1975r., kto był jego pracodawcą.

W tym miejscu Sąd Apelacyjny podkreśla, że w pierwszej kolejności strony i Sąd winni dążyć do zgromadzenia wszelkiej dokumentacji mogącej wyjaśnić spór, a dopiero w dalszej kolejności odwoływać się do źródeł osobowych, natomiast konfrontacja zgromadzonego materiału dowodowego winna podlegać ocenie Sądu przeprowadzonej zgodnie z regułami określonymi przez art. 233 k.p.c. W niniejszej sprawie takiej konfrontacji brak.

W ocenie Sądu Apelacyjnego uzasadniony okazał się zarzut apelującego naruszenia prawa materialnego albowiem w oparciu o zebrany przez Sąd I instancji nie może w sposób wiarygodny i niebudzący wątpliwości przyjąć, że wykonywana przez C. P. praca w S. P. B. „. w. S. w spornym okresie była pracą, o której stanowi rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. (§4 ust. 1 i ust. 3 tego rozporządzenia- wykaz) oraz art. 184 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W tej sytuacji nie można mówić o rozpoznaniu przez Sąd Okręgowy istoty sprawy – jeżeli całe postępowanie dowodowe należy powtórzyć, jak również nie można przyjąć, że sporne okoliczności mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy zostały wyjaśnione. Mając na uwadze powyższe przy ponownym rozpoznaniu sprawy rzeczą Sądu pierwszej instancji będzie ustalenie istotnych okoliczności sprawy i ich ponowna ocena prawna. W tym celu Sąd ten winien przede wszystkim szczegółowo przesłuchać ubezpieczonego C. P., na okoliczność rodzaju pracy wykonywanej w okresach spornych, ponowić dowód z przesłuchania świadków wedle przedstawionych powyżej wskazań. W szczególności jeżeli chodzi o pracę instruktora praktyki nauki zawodu, to być może należałoby uzyskać dodatkowe informacje, gdzie znajdują się dokumenty związane z prowadzeniem szkoły przyzakładowej, a także przesłuchać osobę kierującą szkołą przyzakładową (w spornym okresie), aby wyjaśniła jaki charakter miała praca ubezpieczonego, do jakiego zawodu przyuczał ubezpieczony uczniów, ile godzin pracował ubezpieczony oraz czy stale i w pełnym wymiarze wykonywał prace spawalnicze na terenie szkoły, czy częściowo na terenie szkoły i w zakładzie pracy, jaki profil kształcenia miała szkoła przyzakładowa. W jakim okresie mógł podlegać pod przepisy Karty Nauczyciela, a w jakim okresie był instruktorem praktycznej nauki zawodu zatrudnionym przez zakład pracy na warunkach określonych przez przepisy obowiązujące załogę danego zakładu pracy.

W celu pełnego wyjaśnienia charakteru tej pracy (czy była to praca pedagogiczna) Sąd winien zobowiązać ubezpieczonego do wskazania dodatkowych dowodów z dokumentów, bądź w postaci świadków, którzy będą mogli w szerszym zakresie przedstawić rodzaj , charakter i czas pracy wykonywanej przez ubezpieczonego jako instruktora praktycznej nauki zawodu.

Po przesłuchaniu ubezpieczonego i świadków C. L. i J. Z. Sąd winien dokonać również szczegółowej oceny zebranej dokumentacji w postaci akt osobowych ubezpieczonego i znajdującego się w nim świadectwa pracy ze S. P. B. „. w. S.. Dokonując oceny prawnej zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd Okręgowy będzie miał na względzie także orzecznictwo Sądu Najwyższego dotyczące pracy w charakterze instruktora praktycznej nauki zawodu (wyrok SN z 10 stycznia 1006r., I UK 129/05, wyrok SN z 5 czerwca 1973r., IPR 152/73, uchwała z 29 września 2005r. sygn. II UZP 10/05.

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd Okręgowy przeprowadzi postępowanie w całym zakresie, poczynając od wyznaczenia podstawy faktycznej, obejmującej istotne okoliczności z punktu widzenia przesłanek materialno prawnych, przez postępowanie dowodowe połączone z oceną wiarygodności dowodów, następnie dokona ustaleń i subsumcji, Przeprowadzając postępowanie dowodowe Sąd rozważy zgłoszone w tym zakresie wnioski stron, ewentualnie konieczność przeprowadzenia postępowania z urzędu.

Wobec przedstawionego stanowiska prawnego, z uwagi na koniczność przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Koszalinie IV Wydziałowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych pozostawiając temu Sądowi rozstrzygniecie o kosztach instancji odwoławczej na podstawie art. 108 §2 k.p.c..

SSA Barbara Białecka SSA Romana Mrotek SSA Anna Polak