Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 2 lutego 2017 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Katarzyna Oleksiak

Sędziowie: SO Joanna Czernecka

SO Beata Tabaka ( sprawozdawca)

po rozpoznaniu w dniu 2 lutego 2017 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi wierzyciela (...) S.A. z siedzibą we W.

przy udziale Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wadowicach

o naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu egzekucyjnym, prowadzonym przez Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Wadowicach A. U. w sprawie do sygn. akt KM 212/14

postanawia:

1. stwierdzić, że w postępowaniu egzekucyjnym toczącym się przed Komornikiem sądowym przy Sądzie Rejonowym w Wadowicach A. U. w sprawie do sygn. akt KM 212/14 doszło do przewlekłości postępowania ;

2. przyznać skarżącemu (...) S.A. z siedzibą we W. od Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Wadowicach A. U. kwotę 2 000 zł (dwa tysiące złotych) ;

3. oddalić skargę w pozostałym zakresie;

4. zwrócić skarżącemu z sum budżetowych Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 100 zł (sto złotych) uiszczoną tytułem opłaty od skargi.

SSO Beata Tabaka SSO Katarzyna Oleksiak SSO Joanna Czernecka

UZASADNIENIE

Strona skarżąca (...) S.A. z siedzibą we W. wniosła o stwierdzenie przewlekłości postępowania egzekucyjnego, prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Wadowicach A. U., przyznanie kwoty w wysokości 5 000 zł, zwrot opłaty sądowej w kwocie 100 zł oraz zwrot kosztów postępowania. Skarżący wskazał, ze do przewlekłości postępowania doszło wskutek niedokonania przez komornika zajęcia świadczenia emerytalno rentowego dłużniczki w ZUS, nieskierowania zapytania do Urzędu Skarbowego, nie sporządzenia planu podziału ze świadczenia emerytalno rentowego wypłaconego przez ZUS

Prezes Sądu Rejonowego w Wadowicach zgłosił swój udział w postępowaniu i wniósł o oddalenie skargi. Prezes Sądu wskazał, iż z akt sprawy wynika, że sprawy dłużnika były wielokrotnie przekazywane do Sądu wobec skarg dłużnika ( akta spraw I Co 1129/14 i I Co 1654/15) dlatego komornik nie mógł wykorzystać w pełni posiadanych informacji dotyczących mienia.

Komornik sądowy A. U. także wniósł o oddalenie skargi. Na uzasadnienie czasu trwania egzekucji również odwołał się do licznych postępowań skargowych wnoszonych przez dłużnika.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 07.02.2014 r. do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Wadowicach A. U. wpłynął wniosek o wszczęcie egzekucji. Przedłożono prawomocny nakaz zapłaty Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie sygn. akt VI Nc-e 1802759/13 zaopatrzony w klauzule wykonalności z dnia 31.12.2013 r. W dniu 04.03.2014 r. doręczono dłużniczce M. B. zawiadomienie z dnia 10.02.2014 r. o wszczęciu postępowania egzekucyjnego wraz z postanowieniem z dnia 10.02.2014 r. o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego.

W dniu 26.02.2014 r. do Komornika Sądowego wpłynęło pismo wierzyciela o przyznanie kosztów zastępstwa dla radcy prawnego. W dniu 04.03.2014 r. nadano pismo do dłużniczki zawierające zawiadomienie o wszczęciu egzekucji z nieruchomości i wezwanie do zapłaty długu. Powyższe pismo zostało doręczone dłużniczce w dniu 11.03.2014 r. W dniu 04.03.2014 r. Komornik Sądowy złożył wniosek o dokonanie wpisu ostrzeżenia w dziale (...) księgi wieczystej (...) wzmianki o przyłączeniu się kolejnego wierzyciela do egzekucji z nieruchomości. Pismem z dnia 19.03.2014 r. wierzyciel wniósł o poinformowanie z jakim skutkiem zostało zajęte świadczenie emerytalno – rentowe wypłacane przez ZUS, przesłanie odpisu odpowiedzi z CEPIK, poinformowanie z jakim skutkiem została zajęta wierzytelność przysługująca dłużnikowi ze strony Urzędu Skarbowego, poinformowanie z jakim skutkiem został zajęty rachunek bankowy wskazany we wniosku w (...).

W dniu 13.08.2014 r. Komornik Sądowy dokonał zajęcia świadczeń emerytalno – rentowych dłużniczki zwracając się do ZUS-u o przekazanie potrąconych kwot od dłużnika W dniu 02.09.2014 r. do Komornika Sądowego wpłynęło pismo ZUS informujące , że potrącenia od 1.10.2013 r z kwoty świadczenia rentowego pozostają w depozycie wobec zbiegu egzekucji. W dniu 10.09.2014 r. Komornik Sądowy wystosował kolejne pismo do ZUS, wzywając ponownie o przekazanie potrąconych kwot od dłużnika zgodnie z dokonanymi zajęciami. 28 sierpnia wierzyciel znowu zwrócił się do komornika o udzielnie wyjaśnień w przedmiocie biegu egzekucji. W dniu 11.09.2014 r. ZUS do Komornika Sądowego informując, iż potrącane kwoty ze świadczenia nadal pozostają w depozycie ZUS.

W dniu 03.09.2014 r. do Komornika Sądowego wpłynęło pismo wierzyciela, w którym zwrócił się on o przystąpienie do sporządzenia opisu i oszacowania po upływie terminu wyznaczonego dłużnikowi w wezwaniu do zapłaty. 30.09.2014 i 20.10.14 komornik sporządził plan podziału potrąconej kwoty ze świadczenia rentowego dłużniczki.

W dniu 07.11.2014 r. do Komornika Sądowego wpłynęło pismo wierzyciela, w którym zwrócił się on m.in. o poinformowanie z jakim skutkiem zostało zajęte świadczenie emerytalno – rentowe. W dniu 08.12.2014 r. do Komornika Sądowego wpłynęło pismo wierzyciela, w którym zwrócił się on o szczegółowe wykazanie dokonanych czynności. Wierzyciel wskazał, iż komornik nie odpowiedział na jego pismo dotyczące dokonania opisu i oszacowania ( wniosek z dnia 01.09.2014 r.). Ponadto wierzyciel zwrócił się do Komornika Sądowego o przeprowadzenie dodatkowych czynności terenowych pod adresem dłużniczki w celu ustalenia czy dłużniczka odbiera korespondencję kierowaną w egzekucji z nieruchomości i czy przebywa pod wskazanym adresem.

Postanowieniem z dnia 11.12.2014 r. Komornik Sądowy powołał D. F. jako biegłego do oszacowania wartości nieruchomości. Zarządzeniem z dnia 11.12.2014 r. Komornik Sądowy zobowiązał dłużniczkę do udostępnienia nieruchomości celem przeprowadzenia oględzin biegłemu sądowemu D. F.. Komornik Sądowy wyznaczył termin oględzin na dzień 20.01.2015 r. na godz. 14.00.

W dniu 23.06.2015 r. wierzyciel zwrócił się o podanie przyczyny braku potrąceń od grudnia 2014 r. do dnia dzisiejszego, sporządzenie planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji ze świadczenia emerytalno – rentowego dłużnika oraz przesłanie odpisu przedmiotowego planu, zajęcie wierzytelności i prawa majątkowego w postaci ekspektatyw przysługujących dłużników ze strony Urzędu Skarbowego z tytułu nadpłaty podatku dochodowego za 2014 r.

Obwieszczeniem z dnia 21.10.2015 r. Komornik Sądowy poinformował, iż protokół z opisu i oszacowania nieruchomości zostanie sporządzony w dniu 30.11.2015 r. o godz. 10:50 w kancelarii komornika, wzywając jednocześnie wszystkie osoby, które roszczą sobie prawa do nieruchomości i przedmiotów razem z nią zajętych, aby zgłosiły swoje prawa przed ukończeniem opisu. Obwieszczenie zostało doręczone wierzycielowi 02.11.2015 r. W dniu 30.11.2015 r. Komornik Sądowy przesłał wierzycielowi protokół z dokonanego opisu i oszacowania nieruchomości. Protokół został doręczony wierzycielowi w dniu 07.12.2015 r.

Pismem z dnia 19.07.2016 r. Komornik Sądowy poinformował wierzyciela, iż został on zawiadomiony w dniu 30.06.2016 r. o oddaleniu skargi dłużniczki na opis i oszacowanie.

Pismem z dnia 15.07.2016 r. i 19.09 wierzyciel zwrócił się do Komornika Sądowego o podanie informacji czy został wyznaczony termin licytacji zajętej nieruchomości.

W dniu 05.09.2016 r. do Komornika Sądowego wpłynęło pismo wierzyciela o podanie przyczyny braku potrąceń z zajętego świadczenia dłużnika od miesiąca wrzesień 2015 r., sporządzenie planu podziału kwoty uzyskanej z zajętego świadczenia dłużnika. 6.09.16 komornik poinformował wierzyciela o przyczynach braku potrąceń co było związane z kolejnym zbiegiem egzekucji. Pismem z 13.12.2016 komornik poinformował wierzyciela o II licytacji wyznaczonej na 3.02.2017 doręczając mu obwieszczenie i postanowienie z tej samej daty

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Skarga zasługiwała na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z 2004 roku, Nr 179, poz. 1843 ze zm.) dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez komornika sądowego w celu przeprowadzenia i zakończenia sprawy egzekucyjnej albo innej sprawy dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego. Dokonując tej oceny, uwzględnia się łączny dotychczasowy czas postępowania od jego wszczęcia do chwili rozpoznania skargi, niezależnie od tego, na jakim etapie skarga została wniesiona, a także charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

W ugruntowanym orzecznictwie sądów powszechnych, Sądu Najwyższego jak i sądów administracyjnych przyjmuje się, że przewlekłość postępowania to nieuzasadnione żadną z okoliczności wymienionych w art. 2 ust. 2 ustawy z 2004 r. długotrwałe zaniechanie podejmowania czynności przez organ prowadzący postępowanie lub podejmowanie czynności nieefektywnych bądź pozornych. Zachodzi ona gdy postępowanie jest długotrwałe i rozwlekłe, a trwa ponad konieczność podjęcia czynności niezbędnych do zakończenia sprawy, pozostających w związku przyczynowym z działaniem lub zaniechaniem organu. Innymi słowy to wyrażając, przewlekłość postępowania występuje, gdy zwłoka jest nadmierna (rażąca) i nie znajduje uzasadnienia w obiektywnych okolicznościach sprawy. Aby stwierdzić przewlekłość postępowania konieczne jest ustalenie, że pomiędzy kolejnymi czynnościami występują długie, nieuzasadnione przerwy albo też pewne czynności nie są podejmowane w ogóle. Przewlekłość jest wypadkową czynników obiektywnych oraz czasu niezbędnego do podejmowania działań zgodnych z obowiązującymi przepisami przewidującymi prowadzenie określonych procedur (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2011 roku, III SPP 14/11).

Mając na względzie wskazaną wyżej sekwencję zdarzeń oraz występujące pomiędzy kolejnymi czynnościami komornika odstępy czasu wskazać należy, że w niniejszej sprawie doszło do nieuzasadnionej zwłoki w rozpoznaniu sprawy.

Pomimo złożenia we wniosku egzekucyjnym z 7.02.214 żądania skierowania egzekucji do świadczeń emerytalno rentowych dłużniczki oraz pomimo żądania odpowiedzi pismem z 21.03.2014 o wskazanie skuteczności tego zajęcia komornik dopiero pismem z 13 sierpnia 2014 r dokonał zajęcia tego świadczenia. Zatem dopiero po 6 miesiącach zareagował na wniosek wierzyciela co jest niewątpliwie uchybieniem. Zastanowić się jednak należy jaki wpływ miało tak późne podjęcie tej czynności na skutki tej czynności gdyby była podjęta we właściwym terminie. Komornik w odpowiedzi na zajecie uzyskał z ZUS odpowiedź, że od 1.10.2013 r potrącenia z kwoty świadczenia dłużnika pozostają w depozycie zakładu zgodnie z art. 140 ust. 2- 3 ustawy z 17.12.1998 r albowiem czeka on na postanowienie rozstrzygające zbieg egzekucji. Dopiero ZUS z datą 30.09.2014 przelał pierwszą kwotę na konto komornika a zatem było to już po zajęciu dokonanym na rzecz wierzyciela. Oceniając zatem zwłokę komornika w dokonaniu zajęcia należy wskazać, iż skutkiem okoliczności niezależnych od komornika i tak wierzyciel nie uzyskałby świadczenia wcześniej. Obiektywnie więc rzecz oceniając wierzyciel nie poniósł straty wobec nieterminowego wykonania jego zlecenia przez komornika . Nie jest natomiast właściwym stawianie przez skarżącego zarzutu komornikowi, że nie dokonał w ogóle zajęcia , skoro wierzyciel otrzymał pewne należności z tytułu dokonywanych potrąceń.

W przedmiocie zarzutu dotyczącego niesporządzenia planu podziału kwoty uzyskanej z potrąceń ZUS należy wskazać, że plan podziału był sporządzany jak to wskazano w stanie faktycznym i kwoty z tytułu tego planu były przekazywane wierzycielowi co przyznał w skardze. Rację ma jednak skarżący, że żaden z planów nie został przesłany wierzycielowi a przecież przysługiwała mu na tę czynność skarga. Dopiero przy piśmie z 14.12. 2016 komornik plany te doręczył. Zauważyć także należy, że pomimo licznych pism interwencyjnych wierzyciela domagającego się sprawozdania z podjętych czynności i ich skuteczności dopiero 6.09.2016 r komornik udzielił wierzycielowi informacji zwrotnej i uczynił to jeszcze 19.07.2016 oraz 14.12.2016 r. Z kolei co do skuteczności zajęcia świadczenia rentowego to nieregularność uzyskiwanych z ZUS potrąceń była wynikiem ponownego zbiegu egzekucji, co skutkowało wstrzymaniem przekazywania dokonywanych przez płatnika potrąceń. Jest to zatem przyczyna obiektywna nieobciążająca komornika. W stosunku do dłużniczki było bowiem w tym samym czasie prowadzonych kilka egzekucji .

Odnosząc się z kolei do zarzutu, iż nie dokonano skierowania zapytania do Urzędu Skarbowego to wskazać należy, że we wniosku nie zawarto takiego żądania. Natomiast zawarty we wniosku egzekucyjnym wniosek o zajęcie wierzytelności w Urzędzie Skarbowym został przez komornika zrealizowany jeszcze 10.02.2014 o czym wierzyciel został powiadomiony. Co do jego skuteczności to komornik przekazał wierzycielowi informację dopiero 6.09.2016 r , iż poza zajęciem świadczenia rentowego egzekucja jest bezskuteczna. Oczywiście zauważyć należy w postępowaniu egzekucyjnym wadliwą komunikację komornika z wierzycielem.

Komornik prowadzi także z wniosku wierzyciela egzekucję z nieruchomości dłużniczki. Oceny postępowania dla stwierdzenia przewlekłości dokonuje się uwzględniając łączny dotychczasowy czas postępowania od jego wszczęcia do chwili rozpoznania skargi. Wierzyciel złożył wniosek o opis i oszacowanie 3.09.14 i przyłączył się do już prowadzonej egzekucji. Następnie sprawa niniejsza została dołączona do sprawy toczącej się w Sądzie Rejonowym w Wadowicach do sygn. I Co 29/14 ze skargi dłużniczki o umorzenie egzekucji i pozostawała od października 2014 do końca listopada 2014 w dyspozycji sądu. Zatem powołanie biegłego do oszacowania nieruchomości dopiero w grudniu 2014 wydaje się być usprawiedliwione. Natomiast dokonanie obwieszczenia o przystąpieniu do opisu i oszacowania dopiero 30 listopada 2015 a zatem po prawie roku od daty powołania biegłego jest okresem zbyt długim i niczym przez komornika nieusprawiedliwionym a zatem okres ten musi zostać zaliczony jako mający wpływ na czas trwania postepowania. Zgodnie z art. 942 k.p.c komornik po upływie terminu do zapłaty długu dokonuje opisu i oszacowania. Przepis ten nie zawiera terminu w jakim komornik czynność tę ma wykonać jednak wyznaczenie tego terminu powinno nastąpić z uwzględnieniem czasu potrzebnego na oszacowanie tej nieruchomości. Przeznaczenie jednak terminu prawie rocznego nie jest terminem odpowiednim a zwykle może on trwać do 3 miesięcy. Na sporządzony protokół opisu i oszacowania dłużniczka wniosła skargę, która została oddalona postanowieniem Sądu Rejonowego z 18 maja 2016 r w sprawie I Co 1654/15. Pomimo tego termin licytacji został wyznaczony dopiero na 3.02.2017 postanowieniem komornika z 13.12.2016. Zatem od czerwca do grudnia 2016 jest to kolejny termin spoczywania sprawy bez nadania jej biegu. Dlatego też powyższe zawinienia komornika, jak niezrealizowanie wniosku w przedmiocie zajęcia świadczenia rentowego w terminie, nieodpowiadanie komornika na monity wierzyciela w przedmiocie podejmowanych czynności a przede wszystkim podejmowane ze znaczną zwłoką czynności w przedmiocie egzekucji z nieruchomości nawet przy uwzględnieniu aktywności dłużniczki w składaniu skarg spowodowały, że uzasadnione jest stwierdzenie przewlekłości w prowadzeniu sprawy egzekucyjnej z wniosku wierzyciela składającego skargę o czym orzeczono w pkt. 1sentencji. Stosownie do treści art. 12 ust. 4 powołanej ustawy uwzględniając skargę, sąd na żądanie skarżącego przyznaje od Skarbu Państwa sumę pieniężną w wysokości od 2.000 zł do 20.000 zł. Określając wysokość odpowiedniej - dla konkretnego uprawnionego - kwoty sąd ma obowiązek uwzględnienia przy tym ujawnionych, w toku postępowania w przedmiocie skargi na przewlekłość, a mających znaczenie dla jej wymiaru, okoliczności. W szczególności powinien wziąć pod uwagę sam rodzaj dolegliwości spowodowanej dla strony opieszałością postępowania, czas trwania tej przewlekłości, jej przyczyny, charakter postępowania, w którym stwierdzono przewlekłość, a także wpływ strony na zaistnienie tej przewlekłości. Kierując się tymi kryteriami, biorąc pod rozwagę interes skarżącego a także wysokość kwoty objętej egzekucją nie jest uzasadnione przyznanie wierzycielowi kwoty 5000 zł. Biorąc pod uwagę także i to, że egzekucja do dłużniczki prowadzona jest z wniosku innych wierzycieli co dodatkowo komplikuje sprawność prowadzonego postępowania i rozszerza zakres czynności komornika uzasadnione jest przyznanie skarżącemu kwoty 2000 zł.

Wobec uwzględnienia skargi, zwrotowi na rzecz skarżącego , w trybie art. 17 ust. 3 ustawy, podlegała uiszczona tytułem opłaty od skargi kwota 100 zł.

SSO Beata Tabaka SSO Katarzyna Oleksiak SSO Joanna Czernecka