Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 26 września 2018 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XVIII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Śliwa

Protokolant: p.o. stażysty Estera Skibińska

po rozpoznaniu w dniu 19 września 2018 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa A. H.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.

o zapłatę

1.  Umarza postępowanie w zakresie żądania z tytułu odszkodowania za nakłady co do kwoty 31.228 zł (trzydzieści jeden tysięcy dwieście dwadzieścia osiem złotych).

2.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda z tytułu odszkodowania za nakłady kwotę 37.448,01 zł (trzydzieści siedem tysięcy czterysta czterdzieści osiem złotych jeden grosz) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 28 lutego 2014 r. do dnia zapłaty.

3.  Kosztami postępowania obciąża powoda w 33%, a pozwanego w 67% i z tego tytułu:

a)  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 10.146,83 zł (dziesięć tysięcy sto czterdzieści sześć złotych osiemdziesiąt trzy grosze),

b)  nakazuje ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Poznaniu z tytułu nieuiszczonych kosztów sądowych:

- od powoda 1.144,86 zł (jeden tysiąc sto czterdzieści cztery złote osiemdziesiąt sześć groszy),

- od pozwanego 2.324,41 zł (dwa tysiące trzysta dwadzieścia cztery złote czterdzieści jeden groszy).

SSO Agnieszka Śliwa

UZASADNIENIE

WYROKU KOŃCOWEGO

Powód P. H. w pozwie złożonym do Sądu w dniu 29 lutego 2014 r., wniósł o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. kwoty 161.173 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, w tym kwoty 51.670 zł tytułem odszkodowania za spadek wartości nieruchomości powoda położonej w B. przy ul. (...), kwoty 68.275 zł tytułem odszkodowania za spadek wartości nieruchomości powoda położonej w P. przy u. Wiosny Ludów 71 oraz kwoty 41.228 zł tytułem odszkodowania związanego z koniecznością poniesienia nakładów akustycznych w budynku powoda położonego w P. przy u. Wiosny Ludów 71, jak również kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że jest właścicielem nieruchomości zabudowanej położonej w B. przy ul. (...) oraz współwłaścicielem z żoną K. H. na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej nieruchomości zabudowanej położonej w P. przy ul. (...). W ocenie powoda nieruchomości, w wyniku ponadprzeciętnej eksploatacji lotniska, narażone są na większy hałas niż dotychczas, gdyż położone są – nieruchomość w B. w strefie zewnętrznej, a nieruchomość w P. – w strefie wewnętrznej obszaru ograniczonego użytkowania wprowadzoneego uchwałą Sejmiku Województwa (...) nr XVIII/302/12 z dnia 30 stycznia 2012 r. Powód wskazał, że dla zapewnienia właściwego klimatu akustycznego przeprowadził już remont elewacji i dachu budynku położonego w P. na kwotę 31.228 zł, a konieczne jest jeszcze przeprowadzenie dalszych prac związanych z dokonaniem izolacji akustycznej domu powoda, gdzie koszt tych prac powód oszacował na 10.000 zł.

W odpowiedzi na pozew z dnia 23 kwietnia 2014 r. pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany zakwestionował żądanie dotyczące nakładów na rewitalizację akustyczną budynku, podnosząc, że nie jest wykluczone, iż zastosowane w budynku powoda rozwiązania techniczne były wystarczające dla zapewnienia komfortu akustycznego w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej. Nadto wskazał, że powód nie wykazał, że rzeczywiście przeprowadził remont oraz czy koszty tego remontu odnosiły się wyłącznie do zapewnienia rewitalizacji akustycznej, a nie miały na celu poprawienie ogólnego stanu technicznego budynku. Podniósł również, że w dacie ustanowienia strefy ograniczonego użytkowania nie doszło do naruszenia standardów jakości środowiska, a zatem nie może być mowy o powstaniu szkody.

Wyrokiem częściowym z dnia 12 kwietnia 2016 r. Sąd Okręgowym zasądził od pozwanego na rzecz powoda z tytułu utraty wartości obu nieruchomości kwotę 88.307 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 25 listopada 2015 r. do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie powództwo z tytułu utraty wartości nieruchomości oddalił. Wyrok częściowy jest prawomocny.

Na rozprawie w dniu 8 sierpnia 2018 r. pełnomocnik powoda cofnął roszczenie o zasądzenie od pozwanego kwoty 31.228 zł z tytułu już poniesionych na nieruchomość nakładów, na co pozwany wyraził zgodę, domagając się zasądzenia od tego żądania kosztów procesu wg norm przepisanych. Nadto pełnomocnik powoda oświadczył ustnie do protokołu, że rozszerza żądanie z tytułu konieczności poniesienia dalszych nakładów akustycznych do kwoty 37.448,01 zł.

Uzupełniając braki formalne powyższego rozszerzenia żądania pozwu, powód złożył pismo procesowe z dnia 13 sierpnia 2018 r., w którym wniósł o zasądzenie na rzecz powoda od pozwanego kwoty 37.448,01 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Nadto wniósł o nieobciążanie go kosztami wynikającymi z częściowego cofnięcia pozwu, gdyż dopiero po opinii biegłego okazało się, że żądanie to nie jest zasadne. Odpis pisma doręczono pełnomocnikowi pozwanego w dniu 11 września 2018 r.

Na rozprawie w dniu 19 września 2018 r. pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie rozszerzonego żądania pozwu i o nieuwzględnienie wniosku o nieobciążanie powoda kosztami związanymi z częściowo cofniętym powództwem, wnosząc o stosunkowe obciążenie kosztami procesu. Wniósł też o nieuwzględnienie daty początkowej roszczenia odsetkowego wskazanej przez powoda.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Lotnisko P. - Ł. powstało w 1913 r. jako pruskie lotnisko wojskowe w Ł. pod P.. Przed I wojną światową, a także w czasie jej trwania, na lotnisku funkcjonowała szkoła pilotów, obserwatorów i mechaników, poza tym naprawiano samoloty i składowano sprzęt lotniczy. W latach 1931 - 1938 nastąpiła rozbudowa cywilnej części lotniska, port w Ł. stał się drugim po W. - O. lotniskiem w kraju.

W 1987 r. powstało Przedsiębiorstwo Państwowe (...), które przejęło zarządzanie lotniskiem w Ł..

W 1993 r. przystąpiono do budowy nowego terminalu pasażerskiego, uruchomiono pierwsze połączenie zagraniczne do D..

W 1996 r. rozpoczęto rozbudowę i modernizację terminalu (przeprojektowanie całego obiektu, zmiana funkcjonalności pomieszczeń, połączenie hal przylotów i odlotów) oraz podpisano porozumienia w sprawie utworzenia spółki (...). W dniu 11 lipca 1997 r. utworzono spółkę (...), której udziałowcami zostali Przedsiębiorstwo Państwowe (...), Miasto P. oraz Skarb Państwa.

W 2000 r. rozpoczęto prace przy budowie terminalu pasażerskiego, przystąpiono do modernizacji i rozbudowy płyty postojowej samolotów, uruchomiono połączenia do Brukseli i zawarto porozumienia o współpracy z Frankfurt Airport.

W 2001 r. oddano do użytku dwa nowoczesne terminale: pasażerski i cargo oraz nową płytę postojową.

W 2002 r. uruchomiono połączenia do Wiednia i Frankfurtu nad Menem. W 2003 r. uruchomiono połączenia do Kolonii/Bonn, Wiednia, Monachium i Londynu, a także oddano do użytkowania zmodernizowany terminal GA. W 2004 r. uruchomiono połączenia do Brukseli i Monachium. W latach 2005 - 2007 uruchomiono kolejne połączenia do Londyn Luton, Londyn Stansted, Dublina, Liverpoolu, Sztokholmu, Barcelona-Girona, Bristolu, Dortmundu, East Midlands, Londyn Gatwick, Edynburga, Paryż-Beauvais, Rzym-Ciampino i Krakowa.

W 2008 r. przystąpiono do rozbudowy terminala pasażerskiego i dostosowano infrastrukturę do obsługi ruchu w strefie Schengen.

W dniu 28 lutego 2011 r. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w P. wydał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia „Rozbudowa i modernizacja (...)”.

W kwietniu 2011 r. rozpoczęto rozbudowę terminala pasażerskiego, a w czerwcu 2011 r. rozpoczęto rozbudowę płaszczyzn lotniskowych. W lipcu 2012 r. rozpoczęto kontynuację rozbudowy terminalu pasażerskiego - początek prac przy budowie nowej sortowni bagażu oraz rozbudowie strefy odlotów.

Rozwój lotniska w kolejnych dziesięcioleciach skutkował wzrostem liczby pasażerów obsługiwanych przez port lotniczy. W 2000 r. skorzystało z niego 227.847 pasażerów, przy liczbie 13.225 operacji lotniczych. W 2008 r. natomiast z portu skorzystało już 1.274.679 pasażerów, a operacji lotniczych odnotowano w liczbie 23.609. W 2012 r. z portu skorzystało 1.595.221 pasażerów i odbyło się 25.261 operacji lotniczych.

Lotnisko cywilne P. - Ł. jest własnością pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P..

Okoliczności bezsporne, a nadto dowód: decyzja w przedmiocie środowiskowego uwarunkowania dla przedsięwzięcia „Rozbudowa i modernizacja (...)” - k. 87-110, dane ze strony internetowej pozwanego, dokumenty k. 80-86, 111-136, 201

W dniu 30 stycznia 2012 r. Sejmik Województwa (...) podjął uchwałę nr XVIII/302/12 w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska P. - Ł. w P..

Uchwała utworzyła obszar ograniczonego użytkowania dla lotniska P. - Ł. w P., którego zarządcą jest (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P.. Przedmiotowa uchwała wyznaczyła zewnętrzną granicę obszaru ograniczonego użytkowania na podstawie: (1) izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 55 dB, pochodzącego od startów, lądowań i przelotów statków powietrznych; (2) izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory nocy LAeqN = 45 dB, pochodzącego od startów, lądowań i przelotów statków powietrznych; (3) izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 50 dB, pochodzącego od pozostałych źródeł hałasu związanych z działalnością lotniska; (4) izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory nocy LAeqN = 40 dB, pochodzącego od pozostałych źródeł hałasu związanych z działalnością lotniska.

Na obszarze ograniczonego użytkowania wyodrębniono dwie strefy: (1) zewnętrzną, której obszar od zewnątrz wyznacza linia będąca granicą obszaru ograniczonego użytkowania, a od wewnątrz linia będąca obwiednią izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 60 dB oraz dla nocy LAeqN = 50 dB, pochodzącego od startów, lądowań i przelotów statków powietrznych oraz izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 55 dB oraz dla nocy LAeqN = 45 dB, pochodzącego od pozostałych źródeł hałasu związanych z działalnością lotniska; (2) wewnętrzną, której obszar od zewnątrz wyznacza linia będąca obwiednią, o której mowa w pkt 1, a od wewnątrz linia biegnąca wzdłuż granicy terenu lotniska.

Postanowiono nadto, że jeżeli granica obszaru ograniczonego użytkowania lub granica strefy wewnętrznej przebiega przez budynek mieszkalny jednorodzinny, szpital, dom opieki społecznej, budynek związany ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, wówczas budynek włącza się odpowiednio do strefy zewnętrznej lub strefy wewnętrznej obszaru ograniczonego użytkowania. Jeżeli granica strefy wewnętrznej przebiega przez budynek zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, zamieszkania zbiorowego lub mieszkaniowo-usługowy, wówczas budynek włącza się do strefy wewnętrznej, przy czym, w przypadku budynków mieszkaniowo-usługowych, dotyczy to wyłącznie części mieszkaniowej.

W uchwale wprowadzono ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości. I tak, w strefie zewnętrznej:

a) zabrania się budowy nowych szpitali, domów opieki społecznej i budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

b) dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c) zabrania się tworzenia stref ochronnych "A" uzdrowisk,

Natomiast w strefie wewnętrznej:

a) zabrania się budowy nowych szpitali, domów opieki społecznej i budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

b) dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c) zabrania się tworzenia stref ochronnych "A" uzdrowisk,

d) dopuszcza się lokalizowanie zabudowy mieszkaniowej, pod warunkiem zapewnienia właściwego komfortu akustycznego w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej.

W uchwale wprowadzono wymagania techniczne dotyczące budynków położonych w strefie zewnętrznej w postaci: obowiązku zapewnienia właściwego klimatu akustycznego w budynkach szpitali, domów opieki społecznej i związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży poprzez stosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej. Natomiast w strefie wewnętrznej w postaci: obowiązku zapewnienia właściwego klimatu akustycznego w budynkach z pomieszczeniami wymagającymi ochrony akustycznej poprzez stosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej.

W uchwale wskazano, że przez odpowiednią izolacyjność akustyczną przegród budowlanych należy rozumieć izolacyjność akustyczną określoną zgodnie z Polskimi Normami w dziedzinie akustyki budowlanej z uwzględnieniem poziomu hałasu powodowanego przez starty, lądowania, przeloty statków powietrznych, operacje naziemne i inne źródła hałasu związane z funkcjonowaniem lotniska, przy zapewnieniu wymaganej wymiany powietrza w pomieszczeniu, a także wymaganej izolacyjności cieplnej. Wskazano również, że przez właściwy klimat akustyczny w budynkach rozumie się poziom dźwięku zgodny z obowiązującymi Polskimi Normami w dziedzinie akustyki budowlanej.

Powyższa uchwała weszła w życie w dniu 28 lutego 2012 r.

Okoliczności bezsporne

Powód jest współwłaścicielem z żoną K. H. na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) stanowiącej działkę nr (...), zabudowanej jednorodzinnym budynkiem mieszkalnym w zabudowie wolnostojącej, dla której Sąd Rejonowy Poznań - Stare Miasto w P. prowadzi księgę wieczystą (...).

Okoliczności bezsporne, nadto dowód: odpis zwykły księgi wieczystej - k. 10-12, zeznania świadka K. H. k. 232-233, zeznania powoda A. H. k. 233-234, 675, opinia biegłego sądowego J. W. – k. 692-732

Zgodnie z załącznikiem nr 7a do uchwały Sejmiku Województwa (...) nr XVIII/302/12, ww. nieruchomość położona w P. znajduje się na terenie objętym strefą wewnętrzną (...) ograniczonego (...) w P..

Okoliczność bezsporna, a nadto dowód: załącznik do uchwały – k. 14, wydruk z systemu iGeoMap (...) w P. k. 216, opinia biegłego sądowego J. W. – k. 692-732

Na dzień wejścia w życie powołanej wyżej uchwały Sejmiku Województwa (...), przedmiotowa nieruchomość zabudowana była dwukondygnacyjnym budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym, wolnostojącym, podpiwniczonym, wykonanym w konstrukcji tradycyjnej.

Ściany zewnętrzne piętra są wykonane w konstrukcji drewnianej, wypełnionej wełną mineralną, od środka płyty gipsowo-kartonowe, od zewnątrz płyta OSB z tynkami zewnętrznymi, fragmentami wykończenie boazerią drewnianą. Ściany zewnętrzne przyziemia wykonane są z cegły kratówki o grubości 1,5 c. + tynki. Stropodach jest o konstrukcji drewnianej, płyta gipsowo-kartonowa, deski i papa. Stolarka okienna z PCV.

Dowód: opinia biegłego sądowego J. W. – k. 692-732 i wyjaśnienia biegłego k. 778

Wprowadzenie obszaru ograniczonego użytkowania powoduje, że dopuszczona jest działalność lotniska pogarszająca klimat akustyczny w środowisku, w tym w otoczeniu budynku powoda. Gdyby działalność lotniska nie powodowała przekroczeń powszechnie obowiązujących poza obszarem ograniczanego użytkowania, dopuszczalnych wartości poziomu hałasu w środowisku, budynek powoda spełniałby wymagania polskich norm z zakresu izolacyjności akustycznej dla występujących w środowisku poziomów hałasu. Aktualnie budynek wymaga dodatkowych nakładów w celu dotrzymania norm co do izolacyjności akustycznej dla poziomu hałasu powodowanego działalnością (...).

Aby dostosować budynek położony w P. przy ul. (...) do zwiększonych obciążeń hałasów lotniczych należy:

- w salonie z kuchnią na piętrze wymienić trzy okna, w tym jedno na okno o minimalnym wskaźniku izolacyjności akustycznej Ra2 min. 36 dB, drugie o Ra2 min. 40 dB, a trzecie o Ra2 min. 38 dB,

- w pokoju – bibliotece na piętrze wymienić jedno okno na okno o wskaźniku Ra2 min. 32 dB,

- w sypialniach na piętrze wymienić 2 okna, każde na Ra2 min. 35 dB,

- w pokoju dziecięcym na piętrze wymienić okno na okno o Ra2 min. 35 dB,

- w sypialni w przyziemiu wymienić okno na okno o Ra2 min. 35 dB,

- zamontować 9 sztuk: nawiewników ściennych akustycznych z mufą akustyczną + okap z wkładką akustyczną,

- zamontować na wylocie kominów wentylacyjnych urządzenie wspomagające, np. turbowent hybrydowy.

Łączny koszt tych prac adaptacyjnych koniecznych w związku z ustanowieniem strefy „wewnętrznej” obszaru ograniczonego użytkowania dla L. P. – Ł. wynosi w przypadku nieruchomości powoda kwotę 37.448,01 zł.

Dowód: opinia biegłego J. W. - k. 692-732 i wyjaśnienia biegłego k. 778

Dotychczas przeprowadzone przez powoda prace remontowe na nieruchomości, jak położenie papy termozgrzewalnej, waty mineralnej na poddaszu, obłożenie elewacji boazerią z watą mineralną, położenie tynku, wymiana okien i drzwi zewnętrznych, nie miały związku ze zwiększeniem komfortu akustycznego na skutek wprowadzenia strefy ograniczonego użytkowania.

Dowód: częściowo zeznania powoda A. H. k. 675, opinia biegłego J. W. k. 692-732 i wyjaśnienia biegłego k. 778

Pismem z dnia 20 grudnia 2013 r., odebranym przez pozwanego w dniu 24 grudnia 2013 r., powód wezwał pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. do zapłaty wartości nakładów na wygłuszenie budynku na nieruchomości położonej w P. w kwocie 70.000 zł. Pozwany do dnia dzisiejszego nie uiścił na rzecz powoda żądanej kwoty.

Dowód: pismo powoda z pokwitowaniem odbioru k. 41, odpowiedź pozwanego k. 42

Przedstawiony stan faktyczny sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów.

Sąd dał wiarę powołanym wyżej dokumentom stanowiącym podstawę ustaleń faktycznych, gdyż nie były przez strony kwestionowane, jak również nie budziły wątpliwości sądu co do ich prawdziwości i autentyczności. Podkreślić przy tym należy, że zgodnie z art. 244 § 1 k.p.c. dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Z kolei w świetle art. 245 k.p.c. dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

Zeznania powoda i jego żony - świadka K. H. Sąd ocenił co do zasady jako wiarygodne. Sąd nie dał jedynie wiary twierdzeniom powoda, że nakłady, które dotąd poczynił miały na celu zwiększenie komfortu akustycznego. Przeczy temu opinia i wyjaśnienia biegłego J. W., który dysponuje odpowiednią wiedzą co do oceny związku nakładów budowalnych z ochroną akustyczną budynku. W pozostałym zakresie, zeznania były wiarygodne, nie negował ich inny materiał dowodowy ani pozwany.

Ustalenia faktyczne w sprawie sąd oparł także na opinii biegłego sądowego J. W. uzupełnionej ustnymi wyjaśnieniami złożonymi przez biegłego na rozprawie w dniu 8 sierpnia 2018 r.

W pierwszej kolejności podkreślenia wymaga, iż opinia biegłego podobnie jak inne dowody podlega ocenie według art. 233 § 1 k.p.c., lecz co odróżnia ją pod tym względem to szczególne kryteria oceny, które stanowią poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej (vide: wyrok SN z dnia 15 listopada 2002 roku, V CKN 1354/00, LEX nr 77046).

Należy wskazać, iż biegły J. W. posiada niezbędną wiedzę i doświadczenie zawodowe, pozwalające wydać opinię na wskazany przez Sąd temat. Biegły jest nie tylko biegłym z zakresu budownictwa, lecz również akustyki budowlanej i sporządził szereg opinii w przedmiotowym zakresie. Wnioski, wyciągnięte przez biegłego są logiczne i przekonujące, a opina obszerna i szczegółowa. Biegły wskazał, na czym oparł się wydając opinię, z jakich korzystał źródeł i jaką posłużył się metodologią. W sposób zrozumiały przedstawił wnioski opinii oraz w jaki sposób do nich doszedł, a przy tym rzeczowo i przekonująco odniósł się w trakcie wyjaśnień na rozprawie do zarzutów do opinii pisemnej, wyczerpująco wyjaśniając, dlaczego nie można uznać ich za zasadne.

Biegły J. W. podał, że zastosował w sprawie normy wskazane w § 325 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Ww. rozporządzenie aktualnie, od dnia 1 stycznia 2018 r. odwołuje się w § 325 do norm PN-B-02151-02:1987 Akustyka budowlana - Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach - Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach i PN-B-02151-3:2015-10 Akustyka budowlana - Ochrona przed hałasem w budynkach - Część 3: Wymagania dotyczące izolacyjności akustycznej przegród w budynkach i elementów budowlanych, a nie odwołuje się już do normy PN-B-02151-3:1999 Akustyka budowlana - Ochrona przed hałasem w budynkach - Izolacyjność akustyczna przegród w budynkach oraz izolacyjność akustyczna elementów budowlanych - Wymagania. Biegły przeanalizował wymogi ze wszystkich tych norm. Wyjaśnił, że nowa norma PN-B-02151-3 ma na celu m.in. powiązanie i ujednolicenie wymagań stawianych przez dotychczasowe normy akustyczne. Jednakże parametry niezbędne dla pełnej możliwości wykorzystania tej nowej normy nie są do tej pory publikowane w comiesięcznych raportach monitorujących lotnisko Ł.. Sprecyzował, że dotychczasowe doświadczenia ze stosowania dotychczasowej normy PN-B-02151-3:1999 wykorzystał dla sprawdzenia, czy budynek powoda spełniał dotychczasowe wymagania, gdyby nie był położony w strefie OOU Ł. (gdyż w dacie wprowadzenia OOU Ł. właśnie ta norma obowiązywała). Z kolei dalszych ustaleń dokonał na podstawie norm PN-B-02151-02 i PN-B-02151-3, powoływanych obecnie przez ww. Rozporządzenie, z których wynika, że największe wymagania w zakresie odpowiedniego zabezpieczenia budynków przed nadmiernym hałasem wynikają nadal z normy PN-B-02151-02 w odniesieniu do najgorszej ½ godziny w porze nocnej. Wobec powyższego wykorzystano w opracowaniu obie normy z końcówką „2” i „3” oraz skupiono się przede wszystkim na warunku dla ½ h pory nocnej, wg nowej normy „3”, tj. z wykorzystaniem parametru długookresowego średniego maksymalnego poziomu dźwięku A określonego dla średniej liczby N pojedynczych operacji lotniczych występujących w ciągu 8 godzin nocy LAmax,zew,N. Biegły zaznaczył, że wymagania normy PN-B-02151-02 są nieco większe niż określone wg normy PN-B-02151-3, dokonano więc doboru okien, wraz z odpowiednimi przeliczeniami izolacyjności wypadkowej przegrody, których zwiększona izolacyjność akustyczna zapewni odpowiednią izolacyjność akustyczną wypadkową całej przegrody. Zaznaczył, że dodatkowo należy zamontować ścienne nawiewniki wentylacyjne z tłumikiem akustycznym, aby zapewnić odpowiednią wymianę powietrza w pomieszczeniach, które obsługiwane są wentylacją grawitacyjną. Biegły odwołał się także do ww. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. i Polskiej Normy PN-83/B-03430/Az3:2000 odnośnie zagadnienia zapewnienia właściwej wymiany powietrza w pomieszczeniach.

Wartość nakładów robót remontowo – budowlanych biegły z zakresu budownictwa i akustyki budowlanej określił za pomocą podejścia kosztowego, metodą odtworzeniową. Wartość tych robót, stawkę robocizny, narzutu kosztów pośrednich, zysku i kosztów zaopatrzenia oraz ceny okien o podwyższonej izolacyjności biegły przyjął w oparciu o cenniki „Informacyjny cennik asortymentów budowlanych – ICAR” oraz „Cennik Robót Scalonych Budowlanych – CSRB” wydawnictwa Orgbud Poznań (dotyczące średnich stawek na rynku wielkopolskim). Wykorzystał również informacje cenowe producentów stolarki okiennej i drzwiowej w zakresie okien o podwyższonej izolacyjności akustycznej oraz producentów nawiewników akustycznych. Podkreślił, że istotnym jest, aby okna dźwiękoszczelne posiadały atesty zaświadczające o odpowiedniej izolacyjności akustycznej całego okna, a nie tylko pakietów szybowych. W tabeli na stronie 33 opinii biegły porównał ceny ofertowe różnych firm. Wyjaśnił, że na końcową cenę okna dźwiękoszczelnego wpływa nie tylko cena profilu okiennego, ale cena dźwiękoszczelnego pakietu okiennego, okuć, uszczelek, sposób montażu itp. Wpływ ma również konieczność zamontowania nawiewnika okiennego, który obniża izolacyjność całego okna. Okno bazowe musi mieć wówczas zwiększone parametry izolacyjności akustycznej. Jest to jednak mniej kosztowne niż montowanie w budynku systemu wentylacji mechanicznej z rekuperacją. Biegły dokonał stosownych przeliczeń na stronach 33-37 opinii, uwzględniając też proces demontażu dotychczasowych okien i montażu nowych, przy stosowaniu odpowiednich rozwiązań technologicznych i bardzo starannego wykonania.

Biegły J. W. dodatkowo wyjaśnił, że wskazane przez powoda w jego zeznaniach nakłady, jakie dotąd na nieruchomości wykonał, nie służyły zwiększeniu izolacyjności akustycznej, a cieplnej (termoizolacji).

W ocenie Sądu opinia biegłego J. W. wraz z ustnymi wyjaśnieniami nie budziła żadnych wątpliwości pod względem merytorycznym i stanowiła podstawę dokonanych przez Sąd ustaleń faktycznych. W tym miejscu trzeba podkreślić, że Sąd nie jest obowiązany dążyć do sytuacji, aby opinią biegłego zostały przekonane obydwie strony, co zresztą najczęściej jest prawie niemożliwe, gdyż opinia korzystna dla jednej strony, nie przekonuje strony przeciwnej. Wystarczy zatem, że opinia jest przekonująca dla Sądu, który wiążąco też ocenia, czy biegły wyjaśnił wątpliwości zgłoszone przez stronę ( zob. wyrok SN z dnia 19.05.1998r., II UKN 55/98, OSNP 1999/10/351). Należy również wskazać, że strony nie przedstawiły dowodów, zdolnych podważyć konkluzje opinii biegłego J. W. w zakresie stanowiącym podstawę ustaleń faktycznych.

Zeznania świadka M. D. nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia objętego wyrokiem końcowym.

Również za bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy w zakresie roszczenia o nakłady akustyczne Sąd uznał wniosek pozwanego o przesłuchanie świadka Z. G. i w charakterze strony G. B. i w związku z tym wniosek ten oddalił.

Podkreślić wreszcie należy, że w ocenie Sądu, dla rozstrzygnięcia sprawy wystarczającym było oparcie się na dowodach wyżej powołanych, a pozostałe dowody powołane przez strony nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia żądania objętego wyrokiem końcowym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W ramach powództwa powód zgłosił żądania: odszkodowania z tytułu spadku wartości nieruchomości oraz odszkodowania związanego z koniecznością poniesienia nakładów akustycznych, wywodząc swoje roszczenia z faktu utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska P.-Ł. uchwałą nr XVIII/302/12 Sejmiku Województwa (...) z dnia 30 października 2012 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska P.-Ł. w P., na mocy której należąca do powoda nieruchomość położona w P. znalazła się w strefie wewnętrznej obszaru ograniczonego użytkowania, a położona w B. w strefie zewnętrznej. Roszczenie z tytułu spadku wartości obu nieruchomości powoda było już przedmiotem rozstrzygnięcia zawartego w wyroku częściowym. Zatem przedmiotem wyroku końcowego było rozpoznanie roszczenia powoda o nakłady konieczne do zapewnienia odpowiedniego klimatu akustycznego na nieruchomości w P. w związku z utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowana.

Legitymacja czynna powoda nie budziła wątpliwości w świetle art. 129 ust. 1 i 2 w zw. z art. 136 ust. 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2013.1232 j.t.). Powód jest współwłaścicielem z K. H. na prawach wspólności ustawowej - nieruchomości położonej w P. przy ul. (...), w obszarze ograniczonego użytkowania lotniska P. – Ł. stanowiącej działkę nr (...) (dla której jest prowadzona księga wieczysta (...)). Żądania zawarte w pozwie, w tym z tytułu nakładów, stanowią niewątpliwie czynności zachowawcze, tj. polegające na zapobiegnięciu pomniejszenia majątku, a w myśl art. 209 k.c. każdy ze współwłaścicieli może wykonywać wszelkie czynności i dochodzić wszelkich roszczeń, które zmierzają do zachowania wspólnego prawa. Nadto zgodnie z art. 36§2 k.r.o. każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, w tym podejmować czynności zmierzające do zachowania tego majątku. Czynności zachowawcze mają na celu ochronę interesów obojga małżonków i zmierzają do zapobiegnięcia zdarzeniom, które powodowałyby zmniejszenie majątku wspólnego. W tym zakresie zgodnie z art. 36 § 2 zd. 2 k.r.o każdy z małżonków posiada samodzielną czynną legitymację procesową, a traci ją jedynie wówczas, gdy drugi małżonek sprzeciwi się dochodzeniu tego roszczenia (art. 36 ¹ k.r.o.) (zob. podobnie uchwała Sądu Najwyższego z 2 lipca 1985 r., III CZP 37/85), co w niniejszej sprawie nie miało miejsca, w tym przesłuchana w charakterze świadka K. H. nie sprzeciwiła się samodzielnemu dochodzeniu roszczeń przez jej męża A. H.. Legitymacja bierna pozwanego wynikała z przepisu art. 136 ust. 2 i 3 ustawy Prawo ochrony środowiska.

W art. 129 - 136 p.o.ś. ustawodawca uregulował samodzielne podstawy odpowiedzialności odszkodowawczej związanej z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości oraz z utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania, opierając się na założeniu, że ryzyko szkód związanych z działalnością uciążliwą dla otoczenia powinien ponosić podmiot, który tę działalność podejmuje dla własnej korzyści (cuius damnum eius periculum). Przesłankami tej odpowiedzialności są: wejście w życie uchwały wydanej przez właściwy organ samorządu terytorialnego, ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, szkoda poniesiona przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości, i związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości a szkodą (por. post. SN z dnia 24 lutego 2010 r., III CZP 128/09, Lex nr 578138).

Zgodnie z art. 129 ust. 2 w zw. z art. 129 ust. 1 u.p.o.ś. odszkodowanie służy, jeżeli w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości korzystanie z niej lub z jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się ograniczone. Stosownie do art. 135 § 1 u.p.o.ś. obszary ograniczonego użytkowania m.in. dla lotniska tworzy się jeżeli z przeglądu ekologicznego albo z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wymaganej przepisami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, albo z analizy porealizacyjnej wynika, że mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska poza terenem zakładu lub innego obiektu. Wymieniony obszar dla przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko lub dla zakładów, lub innych obiektów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana jako takie przedsięwzięcie, tworzy obecnie - zgodnie z art. 135 ust. 2 u.p.o.ś. - sejmik województwa, w drodze uchwał (a wojewoda w drodze rozporządzenia, przed nowelizacją przytoczonego przepisu), zaś dla zakładów lub innych obiektów, niewymienionych w art. 135 ust. 2 u.p.o.ś., rada powiatu, w drodze uchwały (art. 135 ust. 3 u.p.o.ś.). Tworząc obszar ograniczonego użytkowania, wskazane organy określają granice obszaru, ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu, wymagania techniczne budynków oraz sposób korzystania z terenów wynikające z postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko lub analizy porealizacyjnej albo przeglądu ekologicznego (art. 135 ust. 3a u.p.o.ś.). Tworzące obszar ograniczonego użytkowania uchwała sejmiku województwa (rozporządzenie wojewody) albo uchwała rady powiatu - po ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym (art. 2 i art. 13 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 449) - stają się aktami prawa miejscowego.

Jak zauważył bowiem Sąd Najwyższy (zob. orzeczenia Sądu Najwyższego: wyrok z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, publ. Biul. SN 2009/7/11 oraz Lex nr 503415; postanowienia z dnia 24 lutego 2010 r., III CZP 128/09, niepubl. oraz z dnia 9 kwietnia 2010 r., III CZP 17/10, publ .Lex nr 584036) – które to stanowisko Sąd Okręgowy podziela, przewidziana w art. 129 poś odpowiedzialność odszkodowawcza obejmuje także te szkody, które wynikają z przekroczenia standardów jakości środowiska w zakresie emitowanego hałasu. U podstaw tego poglądu leży wykładnia celowościowa regulacji zawartej w ustawie Prawo ochrony środowiska. W myśl tej wykładni, art. 135 ust. 1 poś, przewidujący możliwość ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania, jest wyjątkiem od zasady wyrażonej w art. 144 ust. 1 poś, zgodnie z którą eksploatacja instalacji w rozumieniu art. 3 pkt. 6 poś, nie powinna powodować przekroczenia standardów jakości środowiska. Wyjątek ten polega na tym, że na terenie obszaru ograniczonego użytkowania, eksploatacja instalacji może powodować przekroczenie standardów jakości środowiska.

Za tą szeroką interpretacją przemawia dążenie do kompleksowego uregulowania skutków ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania. Rozszczepienie tych skutków na szkody wynikające z ograniczeń przewidzianych wprost w rozporządzeniu o ustanowieniu obszaru ograniczonego użytkowania oraz szkody wynikające z emisji hałasu jest sztuczne (tak: SN w postanowieniu z dnia 9 kwietnia 2010 r., III CZP 17/10, publ. Lex nr 584036).

Odnosząc powyższe do okoliczności sprawy stwierdzić należy, że powód wykazał wszystkie przesłanki odpowiedzialności pozwanego w oparciu o art. 129 ust. 2 poś w zw. z art. 136 ust. 3 poś co do żądania z tytułu nakładów.

Bezspornym w niniejszej sprawie było, że w dniu 30 stycznia 2012 r. Sejmik Województwa (...) podjął uchwałę nr XVIII/302/12 w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska P. - Ł. w P.. Obszar ograniczonego użytkowania podzielony został na dwie strefy - wewnętrzną i zewnętrzną, w zależności od odległości od lotniska P. - Ł. i poziomu natężenia hałasu w danej strefie, a nieruchomość stanowiąca działkę nr (...), znajduje się w obszarze ograniczonego użytkowania w jego strefie wewnętrznej.

Dalej Sąd zauważa, że zgodnie z przepisem art. 129 ust. 4 ustawy Prawo ochrony środowiska z roszczeniem odszkodowawczym „można wystąpić” w okresie dwóch lat od wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. Cytowany przepis ustawy wprowadza termin zawity, niebędący terminem przedawnienia, którego upływ ma ten skutek, że roszczenie to wygasa (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2008 r., II CSK 216/2008). Terminowe zgłoszenie roszczenia odszkodowawczego obowiązanemu powoduje, że roszczenie nie wygasa, przy czym do zgłoszenia roszczenia nie jest niezbędnie konieczne jego dochodzenie przed sądem. Ponieważ jest to odszkodowawcze roszczenie majątkowe, co do którego zastosowanie znajduje art. 117 § 1 k.c. stwierdzić należy, że podlega ono przedawnieniu. Przepisy ustawy Prawo ochrony środowiska nie statuują szczególnych postanowień oznaczających termin przedawnienia tego roszczenia. Ponieważ nie jest to roszczenie wynikające z reżimu odpowiedzialności deliktowej, nie ma podstaw do zastosowania w tym przypadku przepisu art. 4421 § 1 k.c. Przyjąć więc należy, że roszczenie przewidziane w art. 129 ust. 2 ustawy przedawnia się w terminie ogólnym z art. 118 k.c. (w rozpoznawanej sprawie wynoszącym 10 lat). Termin ten biegnie od chwili powstania roszczenia - to znaczy od dnia wprowadzenia ograniczeń korzystania z nieruchomości w drodze ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania, od tego momentu bowiem roszczenie jest wymagalne i może być dochodzone od zobowiązanego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2013 r., II CSK 161/13).

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwolił na ustalenie, że powód zgłosił pozwanemu roszczenie przed upływem terminu zawitego liczonego od daty wejścia w życie tej uchwały. Dokonał tego pismem z dnia 20 grudnia 2013 r. (k. 41), odebranym przez pozwanego w dniu 24 grudnia 2013 r. Z powyższego wynika, że powód zgłosił pozwanemu roszczenie przed upływem dwóch lat od wejścia w życie uchwały ustanawiającej obszar ograniczonego użytkowania. Złożenie pozwu do sądu nastąpiło nadto przed upływem dziesięcioletniego terminu przedawnienia i z uwagi na treść art. 123 § 1 pkt 1 k.c. przerwało jego bieg.

Jak wskazano nadto powyżej bezpośrednim uszczerbkiem powoda związanym z ustanowieniem strefy ograniczonego użytkowania są również koszty związane z zapewnieniem w budynku mieszkalnym właściwego klimatu akustycznego. Na konieczność zapewnienia takich warunków wskazują bowiem wymagania określone w uchwale Sejmiku Województwa (...) nr XVIII/302/12. Zgodnie zaś z dyspozycją art. 136 ust. 3 poś w razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków szkodą, o której mowa w art. 129 ust. 2, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie.

Przy dokonywaniu wykładni wskazanego przepisu należy wziąć pod uwagę, że celem uregulowań art. 129 i 136 ustawy p.o.ś. jest ułatwienie osobom poszkodowanym w wyniku wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania dochodzenia roszczeń odszkodowawczych. Zatem należy przyjąć, że wskazanie na koszty poniesione w celu wypełnienia wymagań technicznych przez istniejące budynki miało wyeliminować spory co do objęcia tych kosztów obowiązkiem naprawienia szkody. Obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą wyrządzenia szkody i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić. Odszkodowanie bowiem ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący od chwili wyrządzenia szkody do czasu, gdy zobowiązany wpłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób przewidziany prawem (por. uchwała Sądu Najwyższego z 15 listopada 2001r. III CZP 68/01, OSNC 2002, z.6, póz. 74; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 10 kwietnia 2008 r. I ACa 2/08, M.Prawn. 2010/12/692).

Wskazać należy, że szkoda w majątku powoda przejawiająca się w konieczności poniesienia nakładów rewitalizacyjnych powstała już w dacie wejścia w życie uchwały Sejmiku Województwa (...) z dnia 30 stycznia 2012 r. tj. w dniu 28 lutego 2012 r. Ustalając stan techniczny budynku mieszkalnego i wymagania akustyczne jaki ten budynek winien spełniać uwzględniono zatem stan przegród budowlanych na dzień wejścia w życie ww. uchwały. W związku z tym należy mieć tu na uwadze, że po wprowadzeniu przedmiotowej uchwały budynek mieszkalny powoda nie spełnia norm dla zamierzonych i wyliczonych poziomów dźwięku hałasu. Budynek ten wymaga zatem - po wprowadzeniu obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska Ł. - dodatkowej modernizacji w zakresie wymiany stolarki okiennej. Ze względu na zapotrzebowanie na stolarkę o wysokiej i bardzo wysokiej izolacyjności akustycznej, nie może mieć zastosowania standardowa oferta cenowa produktów, dotycząca okien o typowych, powszechnie stosowanych izolacyjnościach akustycznych. Zapewnienie znacznej izolacyjności akustycznej okna wymaga zastosowania odpowiedniego oszklenia, profilu okiennego, systemu uszczelnień, a także odpowiedniego starannego montażu okna i parapetów, w związku z czym wzrost wymagań dotyczących izolacyjności pociąga za sobą wzrost cen w stosunku do okien standardowych.

Ponieważ wzrost izolacyjności akustycznej stolarki budowalnej powoduje ograniczenie infiltracji powietrza do wnętrza budynku, adaptacja akustyczna obejmuje również działania służące poprawie sprawności systemu wentylacji, tj. instalację nawiewników ściennych akustycznych i okapu akustycznego oraz montaż na wylocie kominów wentylacyjnych urządzenia wspomagającego – turbowentu hybrydowego.

Jak wynika z poczynionych ustaleń, w pomieszczeniach chronionych budynku powoda dochodzi do przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu w związku z czym konieczne jest podniesienie izolacyjności akustycznej budynku w ww. sposób. Łączna wartość tych nakładów niezbędnych do poniesienia celem zapewniania właściwego klimatu akustycznego stanowi wg cen aktualnych kwotę 37.448,01 zł.

Podsumowując powód wykazał, że szkoda w postaci poniesienia nakładów na rewitalizację akustyczną w budynku mieszkalnym na jego nieruchomości wynosi 37.448,01 zł, którą to kwotę Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda w punkcie 2. wyroku.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie od zasądzonej należności głównej sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c. Roszczenie o odszkodowanie jest roszczeniem bezterminowym, a zatem staje się ono wymagalne, zgodnie z art. 455 k.c., po wezwaniu dłużnika do zapłaty. Wskazać należy na treść art. 363 § 2 k.c. zgodnie z którym jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.

Sąd podziela aktualne stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w wyroku z dnia 8 listopada 2016 roku wydanym w sprawie III CSK 342/15, gdzie stwierdził, że w wypadku kiedy przedmiotem sporu jest świadczenie pieniężne należne wierzycielowi, w tym także świadczenie odszkodowawcze dochodzone na podstawie art. 129 ust. 2 i 4 oraz art. 136 ust 1 i 3 p.o.ś., zasadą pozostaje, że termin płatności świadczenia – w zakresie kwot nim żądanych i uznanych ostatecznie za uzasadnione – wyznacza wezwanie dłużnika do zapłaty. Wierzyciel nie ma obowiązku wykazywania szkody poniesionej w wyniku nieterminowej zapłaty, ani udawadniania, że w chwili otrzymania wezwania dłużnik dysponował wiedzą niezbędną do oszacowania wielkości roszczenia. To na dłużniku bowiem ciąży obowiązek dowodzenia, że w tym wypadku występują szczególne okoliczności podważające powstanie stanu wymagalności roszczenia w chwili wezwania do zapłaty. W ocenie Sądu pozwany w sprawie tego rodzaju okoliczności nie wykazał. Charakter roszczenia powoda i powszechność analogicznych roszczeń innych osób, których nieruchomości położone były w tej samej strefie obszaru ograniczonego użytkowania, w połączeniu z już wcześniej rozpatrywanymi przez sądy powództwami dotyczącymi tożsamych roszczeń związanych z utworzeniem obszarów ograniczonego użytkowania wokół innych polskich lotnisk, umożliwiało pozwanemu oszacowanie z dość dużą dokładnością wielkości wchodzącego w grę odszkodowania. Tym samym zasadnym było zasądzenie odsetek w sprawie zgodnie z żądaniem powoda od dnia wniesienia pozwu, tj. od 28 lutego 2014 r., jako że data ta jest późniejsza niż data wymagalności roszczenia wynikająca z wezwania pozwanego do zapłaty. Powód wezwał pozwanego do zapłaty należności z tytułu nakładów pismem z dnia 20 grudnia 2013 r., odebranym przez pozwanego w dniu 24 grudnia 2013 r., a zatem do dnia 28 lutego 2014 r. powód miał wystarczająco czasu, aby spełnić powyższe roszczenie.

W punkcie 1. wyroku Sąd na podstawie art. 355§1 k.p.c. w zw. z art. 203§1 k.p.c. umorzył postępowanie w zakresie, w jakim powód za zgodą pozwanego cofnął pozew (tj. co do roszczenia zapłaty kwoty 31.228 zł z tytułu odszkodowania za nakłady już poniesione przez powoda).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. obciążając nimi powoda w 33%, a pozwanego w 67%, tj. w stosunku w jakim każda ze stron przegrała proces. Sąd miał tu na uwadze, że roszczenia powoda zgłoszone w procesie wynosiły łącznie 188.621,01 zł (51.600 zł + 68.275 zł + 31.228 zł + 37.448,01 zł). Powód otrzymał łącznie w wyroku częściowym i końcowym 125.755,01 zł. Powód przegrał zatem proces co do kwoty 72.866 zł. W kwocie tej mieści się nie tylko oddalone żądanie o odszkodowanie z tytułu spadku wartości nieruchomości, lecz również żądanie cofnięte przez powoda. Cofnięcie pozwu co do zasady jest równoznaczne z przegraniem co do niego procesu. W sprawie nie zachodzą żadne szczególne okoliczności uzasadniające odmienną ocenę, czy też odstąpienie od obciążenia powoda kosztami procesu w zakresie cofniętego powództwa. Taką okolicznością niewątpliwie nie jest fakt, że opinia biegłego wykluczyła związek nakładów objętych cofniętych roszczeniem z koniecznością zapewnienia komfortu akustycznego po wprowadzeniu OOU Lotniska Ł..

Na koszty poniesione przez powoda złożyły się: opłata sądowa od pozwu 8.059 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w I instancji 3.600 zł (§6 pkt 6 w zw. z §2 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w zw. z §21 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie w brzmieniu z daty złożenia pozwu), wydatki na poczet opinii biegłego 5.000 zł (k. 3.685,13 k. 574, 1.314,87 zł k. 756), wynagrodzenie pełnomocnika w postępowaniu apelacyjnym od wyroku częściowego 5.400 zł (§2 pkt 5 w z. z § 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z §21 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie w brzmieniu z daty złożenia apelacji). Powód reprezentowany przez adwokata nie wnosił o zwrot kosztów postępowania zażaleniowego wywołanego zażaleniem pozwanego na postanowienie z dnia 8 marca 2016 r. Łączne koszty powoda to zatem 22.076 zł.

Koszty pozwanego to opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w I instancji 3.600 zł (§6 pkt 6 w zw. z §2 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu w zw. z §21 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu z daty złożenia pozwu), opłata od apelacji od wyroku częściowego 4.416 zł i wynagrodzenie pełnomocnika w postępowaniu apelacyjnym od wyroku częściowego 5.400 zł (§2 pkt 5 w z. z § 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z §21 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu z daty złożenia apelacji), opłata od zażalenia na postanowienie z dnia 8 marca 2016 r. 40 zł i wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w postępowaniu zażaleniowym 600 zł (od wartości przedmiotu zaskarżenia - §2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 2 pkt 2 w zw. z §21 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu z daty złożenia zażalenia). Łączne koszty pozwanego to zatem 14.073 zł.

Koszty procesu poniesione przez strony to razem 36.149 zł, z czego powoda obciąża 11.929,17 zł, a pozwanego 24.219,83 zł. Tym samym pozwany powinien zwrócić powodowi 10.146,83 zł (22.076 zł – 11.929,17 = 24.219,83 zł – 14.073 zł).

Powstały nadto nieuiszczone koszty Skarbu Państwa w postaci: opłaty od rozszerzonego żądania pozwu 1.373 zł (37.448,01 zł – 10.000 zł pierwotnie dochodzonego roszczenia z tytułu dotąd przez powoda nie poniesionych nakładów akustycznych x 5%) i wynagrodzenia biegłego: 212,20 zł (k. 558), 94,67 zł (k. 795), 1.789,40 zł (k. 801 - reszta nie mająca pokrycia w zaliczce powoda). Łącznie jest to 3.469,27 zł, z czego powoda obciąża 1.144,86 zł (33%), a pozwanego 2.324,41 zł (67%). W związku z tym powyższe kwoty w punkcie 3. wyroku nakazano ściągnąć od stron na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Poznaniu na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych i art. 130 ³§2 k.p.c.

SSO Agnieszka Śliwa