Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód (...) w M. domagał się od zasądzenia solidarnie od pozwanych P. K. oraz J. K. prowadzących działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej pod firmą (...) J. K. P. K. kwoty 28.196,52 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 23 września 2015 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu powód wyjaśnił, iż w dniu 2 czerwca 2015 r. zawarł z pozwanymi umowę nr (...). Powyższa umowa zwarta została z wyniku wyłonienia pozwanych w przetargu nieograniczonym na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (dz. U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.). W ramach umowy pozwani, między innymi, realizowali zadanie obejmujące dostawę dwóch rodzajów oprogramowania biurowego tj. oprogramowania biurowego nr 1 w ilości 40 szt. oraz oprogramowania biurowego nr 2 w ilości 2 sztuk. Jak się okazało, dostarczone przez pozwanych klucze do oprogramowań uniemożliwiały ich aktywację. Po zgłoszeniu tego problemu, pozwani dostarczyli powodowi nowe klucze, które również nie pozwalały na dokonanie uruchomienia oprogramowań. W związku z tym, powód zwrócił się do producenta oprogramowań M. o przeprowadzenie ekspertyzy, w wyniku której okazało się, że dostarczone klucze były już wcześniej aktywowane i są przypisane do obcych kont, a ponadto nie spełniają wymogów specyfikacji. Powód odstąpił zatem od umowy i wezwał pozwanych do zwrotu wynagrodzenia w wysokości 25.633,20 zł brutto oraz do zapłat kary umownej w wysokości 10% tego wynagrodzenia brutto. Pozwani nie uiścili tej kwoty.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanym dnia 4 grudnia 2015 r., Sąd Rejonowy w Bydgoszczy, VIII Wydział Gospodarczy, sygn. akt. VIII GNc 5724/15 orzekł zgodnie z żądaniem pozwu oraz rozstrzygnął o kosztach procesu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty, pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie solidarnie na ich rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwani wskazali, iż oferta pozwanych była w pełni zgodna z wymaganiami określonymi w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, a dostarczone przez nich oprogramowanie spełniało wymagania ofertowe. Pozwani kilkakrotnie zaznaczyli, iż zgodnie ze specyfikacją, wystarczyło aby dostarczone oprogramowania biurowe były równorzędne z programami w niej określonymi. Pozwani podkreślali, iż licencja pozwalała na przenoszenia oprogramowania pomiędzy komputerami. Pozwani podkreślali, iż wobec treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 2 lipca 2012 r. w sprawie o sygn. akt C- 128/11 iż jako nabywcy programu komputerowego mogli korzystać ze wskazanego w art. 5 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/24/WE z dnia 23 kwietnia 2019 r. prawa zwielokrotniania kopii tego oprogramowania.

Sąd Rejonowy ustalił, że dnia 2 czerwca 2015 r. powód zawarł z pozwanymi umowę nr (...), która została zawarta w wyniku wyłonienia pozwanych w przetargu nieograniczonym na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych. Pozwani złożyli w ramach postępowania przetargowego najkorzystniejszą ofertę sprzedaży oprogramowania (...) (40 sztuk) oraz (...)(2 sztuki) za kwotę 25.633,20 zł. Na pytanie powoda zadane w trakcie postępowania przetargowego dotyczące rażąco niskiej ceny oprogramowań, pozwani wskazali, iż wynika ona z elektronicznej wersji licencji ( (...)). Pozwani twierdzili również, że niska cena jest wynikową możliwości zgodnego z prawem przeniesienia oprogramowania wraz z licencją na komputer należący do innej osoby przy spełnieniu odpowiednich warunków. Zgodnie z § 5 ust. 2 umowy strony ustaliły, iż pozwani zapłacą powodowi karę umową w wysokości 10% za odstąpienie od umowy z przyczyn leżących po stronie pozwanych. Strony ustaliły również iż wszelkie zmiany umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności. Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia nie wskazywała, iż przedmiotem umowy mają być wyłącznie produkty M..

Sąd Rejonowy ustalił również, że podczas pierwszej próby instalacji oprogramowań okazało się, że przesłane klucze nie pozwalają na ich aktywację oraz przypisanie do konta powoda w M.. Po zgłoszeniu zaistniałego problemu, pozwani dostarczyli powodowi 30 nowych kluczy do oprogramowań, które jednakże nie spełniały warunków określonych w specyfikacji przetargowej. W związku z powyższym, po uzyskaniu wyników ekspertyzy przeprowadzonej przez M., która wykazała, iż przesłane przez pozwanego klucze były już aktywowane, a 36 z nich próbowano uruchamiać na dwóch lub więcej komputerach, powód ponownie zwrócił się do pozwanych z żądaniem dostarczenia oprogramowań zgodnych ze specyfikacją zwracając im wadliwe oprogramowania. W odpowiedzi na w/w żądanie pozwani odmówili dostarczenia nowych oprogramowań podnosząc, iż produkty które sprzedali powodowi były zgodne ze specyfikacją, ofertą.

Sąd I instancji ustalił również, że powód odstąpił od umowy nr (...) w zakresie zadania nr 9. Jednocześnie pozwany został wezwany do zwrotu wynagrodzenia w wysokości 25.633,20 zł brutto oraz zapłaty kary umownej w wysokości 10% wynagrodzenia brutto tj. 2. 563,32 zł.

Sąd Ustalił również, że dnia 20.07.2016 r. przeciwko pozwanym został wniesiony akt oskarżenia o przestępstwo z art. 117 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych i art. 305 ustawy prawo własności przemysłowej oraz o przestępstwo z art. 286 § 1 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych w zw. z art. 11 § 1 kk. W toku postępowania ustalono, iż pozwany J. K. za pośrednictwem Internetu zakupił w N. 38 sztuk kluczy do używanych programów (...) oraz 2 klucze do używanych programów (...). Pozwany J. K. miał świadomość, iż nabył klucze, które uprzednio zostały sprzedane innym osobom w celu ich użycia do aktywacji na innych komputerach. Następnie, pozwany J. K. sprzedał zakupione przez Internet klucze, mimo iż nie spełniały wymogów specyfikacji, ponieważ 36 z dostarczonych kluczy zostało już wcześniej użytych w celach aktywacji, a 30 z nich było kluczami typu O., a nie (...) jak wymagano w specyfikacji

Sąd I instancji ustalił też, że wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2018 r. w sprawie o sygn. akt III K 581/16 Sąd Rejonowy w Bydgoszczy uznał pozwanego J. K. za winnego tego, że nie później niż w dniu 3 czerwca 2015 r. w nieustalonym miejscu, w celu wprowadzenia do obrotu oznaczył: dwa pudełka od płyt DVD podrobionym znakiem towarowym (...), „(...)”, a także znakiem graficznym programu (...) i płytę DVD podrobionym znakiem towarowym programu (...), a czyn stanowił wypadek mniejszej wagi występku z art. 305 ust. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. prawo własności przemysłowej, a społeczna szkodliwość tego była znikoma i na podstawie art. 1 § 2 k.k. umorzył postępowanie w tym zakresie. Sąd uznał także pozwanego J. K. za winnego tego, że reprezentując (...) J. K., P. K., w okresie od dnia 6 maja 2015 r. do dnia 1 lipca 2015 r. w M. działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągniecia dla siebie korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...) w M. w kwocie 25.633,20 zł, w ten sposób, że wprowadził w błąd przedstawiciela tego podmiotu, zatajając, że oferuje do sprzedaży używane programy (...) i (...) wyniku czego (...) M. zawarło umowę z pozwanymi na dostawę 42 sztuk oprogramowania, które nie spełniało wymagań pokrzywdzonego (powoda), tj. za winnego przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. i art. 37a k.k. wymierzył mu karę grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 100,00 zł. Sąd uniewinnił pozwanego P. K. od zarzucanych mu czynów.

Sąd Rejonowy ustalił, że wyrokiem z dnia 6 listopada 2018 r. w sprawie o sygn. akt IV Ka 666/18 Sąd Okręgowy w Bydgoszczy utrzymał w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 30 kwietnia 2018 r. o sygn. akt III K 581/16.

Sąd Rejonowy powołał się na treść art 556 k.c., zgodnie z którym sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną. Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej albo jeżeli jest obciążona prawem osoby trzeciej, a także jeżeli ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu; w razie sprzedaży prawa sprzedawca jest odpowiedzialny także za istnienie prawa (art. 556 ³ k.c.). Sąd wskazał również, że jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona lub naprawiana przez sprzedawcę albo sprzedawca nie uczynił zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady (art. 560 § 1 k.c.). Prawo wyboru między wymienionymi uprawnieniami jest prawem kształtującym, dokonanie wyboru wiąże kupującego (por. wyrok SO w Nowym Sączu z dnia 28 listopada 2013 r. III Ca 716/13).

Sąd Rejonowy stwierdził, że powód zarzucał, iż sprzedane oprogramowanie posiadało wadę prawną, tj. klucze dostarczone przez pozwanych do sprzedanego oprogramowania zostały przypisane i aktywowane przez M. dla innych użytkowników, a 36 z tych kluczy próbowano aktywować w innych krajach, na dwóch lub więcej komputerach, co stanowiło naruszenie licencji. Sąd I instancji podkreślił, że wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2018 r. w sprawie o sygn. akt III K 581/16 Sąd Rejonowy w Bydgoszczy uznał pozwanego J. K. za winnego tego, że reprezentując (...) J. K., P. K., w okresie od dnia 6 maja 2015 r. do dnia 1 lipca 2015 r. w M. działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągniecia dla siebie korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...) w M. w kwocie 25.633,20 zł, w ten sposób, że wprowadził w błąd przedstawiciela tego podmiotu, zatajając, że oferuje do sprzedaży używane programy (...) i (...) w wyniku czego (...) M. zawarło umowę z pozwanymi na dostawę 42 sztuk oprogramowania, które nie spełniało wymagań pokrzywdzonego (powoda), tj. za winnego przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. i art. 37a k.k. wymierzył mu karę grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 100,00 zł. Wyrok stał się prawomocny.

Sąd Rejonowy podkreślił, że w myśl art. 11 k.p.c. ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Moc wiążąca wyroku karnego w postępowaniu cywilnym określona jest jako prejudycjalność w szerokim znaczeniu i odnosi się tylko do ustaleń faktycznych co do popełnienia przestępstwa. Moc wiążąca wyroku karnego w postępowaniu cywilnym określona jest jako prejudycjalność w szerokim znaczeniu i odnosi się tylko do ustaleń faktycznych co do popełnienia przestępstwa. Zasada prejudykatu wynikająca z tego artykułu ma charakter bezwzględnie obowiązujący w stosunku do sprawcy przestępstwa skazanego w procesie karnym. Osoba taka jako pozwana w sprawie cywilnej nie może zatem podważać ustaleń wyroku skazującego ją za popełnienie przestępstwa (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 6 lipca 2018 r. I ACa 264/17, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 grudnia 2018 r. V ACa 1519/17).

Jednoznaczne brzmienie art. 11 k.p.c. wyklucza ponowne rozpatrywanie w postępowaniu cywilnym okoliczności dotyczących popełnienia przestępstwa w odniesieniu do osoby oskarżonej, a stanowiących ustalenia wyroku skazującego. Sąd cywilny wiążą tylko zawarte w sentencji wyroku karnego skazującego ustalenia okoliczności dotyczące osoby sprawcy, czynu przypisanego oskarżonemu i przedmiotu przestępstwa. Nie są wiążące inne ustalenia faktyczne sądu karnego, dotyczące okoliczności ubocznych, wykraczające poza elementy stanu faktycznego przestępstwa (nawet jeśli zawarte są w sentencji wyroku karnego) i zawarte w uzasadnieniu wyroku (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 28 marca 2018 r. V ACa 586/15).

W konsekwencji Sąd I instancji stwierdził, że był związany ustaleniami poczynionymi przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w sprawie o sygn. III K 581/16, które zostały zawarte w sentencji wyroku z dnia 30 kwietnia 2018 r. w zakresie popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. na szkodę powoda poprzez dostarczenie powodowi używane oprogramowanie, które nie spełniało wymagań powoda w umowie zawartej przez strony. Oznacza to, iż Sąd nie mógł badać, czy oprogramowanie M., dostarczone powodowi przez pozwanych, zgodnie z umową zawartą przez strony spełniało wymogi umowy zawartej przez strony, a prowadzenie na tę okoliczność dowodu z opinii biegłego było zbędne.

Sąd Rejonowy zauważył, że bez znaczenia był fakt, iż w sprawie karnej o sygn. akt III K 581/16 pozwany P. K. został prawomocnie uniewinniony od zarzucanych mu czynów. Przestępstwo na szkodę powoda popełnione przez pozwanego J. K. zostało w związku z wykonywaniem przez pozwanych umowy zwartej przez strony i polegało na celowym wprowadzeniu powoda w błąd co do legalności sprzedanego oprogramowania. Umowa została zwarta i była wykonywana przez pozwanych jako wspólników spółki cywilnej.

Zgodnie z art. 864 k.c. wspólnicy odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki cywilnej. Poprzez określenie "zobowiązania spółki" (art. 864 k.c.) rozumie się wszystkie zobowiązania, których podmiotami są łącznie wszyscy wspólnicy i które powstały po ich stronie na skutek tego, że są wspólnikami spółki cywilnej. Chodzi o zobowiązania wspólników, które nie są ich zobowiązaniami osobistymi, natomiast wynikają z działalności spółki cywilnej i jej celu. Tytuł powstania zobowiązania jest natomiast obojętny. Zobowiązania te mogą wynikać zarówno z umów zawartych przez wspólnika w ramach uprawnień wynikających z art. 866 k.c., jak i z czynów niedozwolonych czy bezpodstawnego wzbogacenia. Odpowiedzialność na jego podstawie ponoszą zarówno aktualni, jak również byli wspólnicy spółki cywilnej, przy czym w stosunku do tych ostatnich istotne jest ustalenie, że w okresie powstania zobowiązania byli oni wspólnikami spółki cywilnej. Zobowiązania wspólników nie mogą być kwalifikowane jako ich zobowiązania osobiste, lecz jako wynikające właśnie z działalności spółki cywilnej.

Wobec powyższego w ocenie Sądu I instancji, pozwani byli solidarnie odpowiedzialni wobec powoda za prawidłowe wykonanie umowy, a fakt skazania pozwanego J. K. za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. w związku z wykonaniem umowy przez pozwanych miał ten skutek, iż Sąd był związany ustaleniami sądu karnego co do popełnienia przestępstwa, tj. nienależytego wykonania umowy, a pozwany J. K., nie mógł zwolnić się od odpowiedzialności wobec powoda za prawidłowe wykonanie umowy. Fakt, iż pozwany P. K. nie zajmował się dostarczaniem tego oprogramowania powodowi, lecz robił to wyłącznie pozwany J. K., miał znaczenie co przypisania winy za popełnienie przestępstwa w procesie karnym, ale wobec art. 864 k.c. nie miał żadnego znaczenia w tej sprawie.

Sąd Rejonowy zauważył także, iż zgodnie z art. 483 § 1 k.c. strony mogą zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy. W razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody (art. 484 § 1 k.c.).

Sąd I instancji podkreślił, że w orzecznictwie dopuszcza się jednak możliwość skutecznego zastrzeżenia kary umownej również na wypadek odstąpienia od umowy, bez względu na charakter świadczeń, do jakich zobowiązały się strony umowy, od której się odstępuje. W uzasadnieniu tego stanowiska wskazuje się, że z chwilą odstąpienia od umowy powstaje - ex lege - między stronami dotychczasowej umowy zobowiązanie, o którym mowa w art. 494 k.c.

W ocenie Sądu Rejonowego nie ulegało wątpliwości, iż skuteczne jest zastrzeżenie kary umownej na wypadek odstąpienia od umowy, bez względu na charakter świadczeń, do których zobowiązały się strony umowy, od której się odstępuje. W przedmiotowej sprawie powód miał prawo odstąpić od umowy z uwagi na dostarczenie przez pozwanych wadliwego oprogramowania M., a w konsekwencji miał prawo nałożyć na pozwanych karę umowną określona w § 5 ust. 2 umowy.

Sąd Rejonowy wskazał również, iż w myśl art. 476 k.c. dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Jeżeli zaś dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (art. 481 § 1 k.c.).

Mając powyższe na uwadze, Sąd I instancji zasadził solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 28.196,52 zł. O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. (pkt. I wyroku).

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. zasądzając je od pozwanych solidarnie. Zgodnie z normą wynikającą z niniejszego artykułu, strona przegrywająca obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Sąd I instancji wskazał, że koszty poniesione przez powoda wyniosły 3.827, 00 zł. Na kwotę tę składało się: 1410 zł tytułem opłaty od pozwu, 2400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego (§ 6 pkt. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu), oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (pkt. II wyroku).

Od wyroku Sądu Rejonowego apelację wnieśli pozwani, zaskarżając wyrok w całości.

Pozwani zarzucili wyrokowi naruszenie prawa procesowego poprzez:

- naruszenie art. 11 kpc poprzez uznanie, że wyrok Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 30 kwietnia 2018 r. wydany w sprawie III K 581/16 wiąże Sąd w niniejszej sprawie co do ceny skuteczności odstąpienia przez powoda od umowy i zasadności żądania zwrotu wynagrodzenia w wysokości 25.633,20 zł oraz zapłaty kary umownej, w sytuacji gdy ustalenia tego prawomocnego wyroku nie odnoszą się do nienależytego wykonania umowy a jedynie do zatajenia w okresie przed zawarciem umowy, że przedmiotem dostawy będą programy zgodne z umową i SIWZ ale aktywowane uprzednio używanymi kluczami;

- naruszenie art. 11 kpc, art. 217 § 1 kpc w zw. z art. 232 kpc w zw. z art. 227 kpc w zw. z art. 278 kpc i niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, przez bezzasadne pominięcie wniosku dowodowego powodów o powołanie biegłego mającego ocenić zgodność przedmiotu świadczenia umową z uwagi na jego zbędność, w sytuacji gdy istotą wyroku skazującego J. K. jest wprowadzenie w błąd powoda co do zamierzonego przedmiotu świadczenia, który miał być zgodny z zapisami umowy oraz SIWZ;

- naruszenie art. 556 k.c., art. 560 k.c., art. 556 ³k.c. oraz art. 555 k.c. poprzez zastosowanie przepisów o sprzedaży do dostawy licencji na programy komputerowe, w sytuacji, gdy przepisów o sprzedaży nie stosuje się do programów komputerowych, co skutkuje nieważnością oświadczenia powoda o odstąpieniu od umowy;

- naruszenie art. 65 § 2 k.c. przez niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że strony umowy umówiły się na licencję uprzednio nieaktywowane, w sytuacji gdy żaden z zapisów oraz SIWZ nie wyłączał dostawy licencji uprzednio używanych.

W konsekwencji wymienionych zarzutów pozwani wnieśli o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postepowania apelacyjnego. Ewentualnie pozwani wnieśli o zmianę wyroku I instancji poprzez oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych kosztów procesu za pierwszą instancję oraz kosztów postępowania apelacyjnego.

W uzasadnieniu apelacji pozwani podnieśli, że J. K. został skazany w postępowaniu karnym nie z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania, a wobec wprowadzenia w błąd, jeszcze przed podpisaniem umowy służb powoda odpowiedzialnych za zamówienie publiczne. Pozwany nie poinformował bowiem powoda, ze zamierza dostarczyć licencje użyte już uprzednio. Pozwany został uznany za winnego tego, ze doprowadził powoda do zawarcia umowy, która umożliwiała dostawę używanego oprogramowania. Pozwani wskazali, że fakt, iż nie dopuszczono w toku postepowania cywilnego dowodu z opinii biegłego spowodował, że nie zbadano w toku postępowania różnicy pomiędzy kluczem redempcyjnym a kluczem aktywacyjnym. Pozwani podnieśli, ze powód odstąpił od umowy, gdyż otrzymał klucze aktywacyjne a domagał się redempcyjnych. Wyczerpujące postępowanie dowodowe pozwoliłoby zestawić przedmiot świadczenia z treścią łączącego strony stosunku prawnego, bowiem w ocenie pozwanych powód pomówił ich o dostawę nielegalnego oprogramowania, z czym nie zgodził się Sąd orzekający w sprawie karnej.

Pozwani podnieśli również, że Sąd Rejonowy nie dostrzegł, iż przepisów o sprzedaży nie stosuje się do programów komputerowych.

Pozwani podkreślili też, że nie można zgodzić się z dokonaną przez Sąd I instancji wykładnią umowy oraz SIWZ. Pozwani zaakcentowali, że w pierwszym rzędzie należało badać rzeczywistą wolę stron, a dopiero gdy nie da się jej ustalić – sens ten ustalać na podstawie przypisania normatywnego. W tym zakresie Sąd Rejonowy oparł się jedynie na twierdzeniach powoda. Tymczasem konstruując SIWZ i wzór umowy służby powoda musiały mieć rozeznanie na rynku programów komputerowych, co do cen i właściwości poszczególnych ofert.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja pozwanych nie zasługiwała na uwzględnienie.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia prawa procesowego, stwierdzić należy, że w rozpoznanej sprawie Sąd I instancji w sposób prawidłowy zgromadził materiał dowodowy i dokonał jego prawidłowej oceny. W szczególności w ocenie Sądu Okręgowego nie sposób uznać, że Sąd Rejonowy dopuścił się jakichkolwiek nieprawidłowości pomijając dowód z opinii biegłego. Oczywistym jest bowiem, że w realiach tej sprawy przeprowadzenie tego dowodu nie było konieczne.

Z treści punktu 2. wyroku wydanego przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w dniu 30.04.2018 r. w sprawie o sygn. akt III K 581/16, utrzymanego w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 6 listopada 2018 r. (sygn. akt IV Ka 666/18) wynika, że pozwany J. K. został uznany za winnego tego, że nie później niż w dniu 03.06.20015 r. w nieustalonym miejscu , w celu wprowadzenia do obrotu, oznaczył dwa pudełka od płyt DVD podrobionym znakiem towarowym „(...)”, (...)”, a także znakiem graficznym programu (...) i płytę DVD podrobionym znakiem towarowym(...)” i znakiem graficznym programu (...) a czyn ten stanowił wypadek mniejszej wagi tj. występku z art. 305 ust. 2 ustawy z dnia 30.06.2000 r. prawo własności przemysłowej

Ponadto w punkcie 3. wymienionego wyroku pozwany J. K. został uznany za winnego tego, że reprezentując firmę (...) J. K., P. K. w okresie od 6 maja 2015 r. do 1 lipca 2015 r. w M., gmina N. działając ze z góry powziętym zamiarem, w celu osiągniecia dla siebie korzyści majątkowej, doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...) w M. w kwocie 25.633,20 zł w ten sposób, że wprowadził w błąd przedstawiciela wymienionego podmiotu zatajając, że oferuje do sprzedaży używane programy (...)i (...) w wyniku czego (...) M. zawarło umowę z (...) na dostawę 42 sztuk oprogramowania, które nie spełniało wymagań pokrzywdzonego tj. przestępstwa z art. 286 § 1 k.k.

Zgodnie z treścią art. 11 kpc ustalenia w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postepowaniu cywilnym.

Z treści tego przepisu wynika, że Sąd cywilny związany jest tylko ustaleniami co do popełnienia przestępstwa. Związanie dotyczy ustalonych w sentencji wyroku znamion przestępstwa a także okoliczności jego popełnienia co do czasu, miejsca i poczytalności sprawcy. W judykaturze podkreśla się, że istota związania wynikającego z art. 11 k.p.c. polega na wyłączeniu dokonywania w postępowaniu cywilnym ustaleń faktycznych innych niż te, których dokonał sąd karny w sentencji wyroku skazującego, co oznacza, że nie wiążą ustalenia zawarte w uzasadnieniu wyroku skazującego. Innymi słowy, istota związania sądu cywilnego skazującym wyrokiem karnym na podstawie art. 11 k.p.c. wyraża się w tym, że w skład podstawy faktycznej rozstrzygnięcia sądu cywilnego wchodzi czyn opisany w sentencji wydanego w postępowaniu karnym wyroku skazującego, i tylko w tym zakresie sąd cywilny pozbawiony jest możliwości dokonywania samodzielnych ustaleń, w szczególności odmiennych od przeniesionych na podstawie tego wyroku z procesu karnego (por. wyroki SN: z dnia 2 lutego 2012 r., II CSK 330/11, niepubl., z dnia 21 lutego 2013 r., I CSK 373/12, niepubl.). Prezentowany kierunek wykładni art. 11 k.p.c. sprowadza się więc w istocie do stwierdzenia, że sąd w postępowaniu cywilnym związany jest ustaleniami zawartymi w sentencji wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa i jego kwalifikacji, a więc uwzględniającymi znamiona przestępstwa, za popełnienie którego pozwany został prawomocnie skazany. Związanie sądu w postępowaniu cywilnym nie obejmuje więc elementów uzasadnienia skazującego wyroku karnego, z wyjątkiem ustalenia miejsca i sytuacji, w jakiej przestępstwo zostało popełnione (wyroki SN z dnia: 25 czerwca 2010 r., I CSK 520/09), niepubl.; z dnia 23 listopada 2011 r., IV CSK 142/11, niepubl.).

Sąd Rejonowy rozpoznając niniejszą sprawę był zatem związany ustaleniami Sądu rozpoznającego sprawę karną w zakresie dotyczącym znamion przestępstwa, którego dopuścił się pozwany J. K..

W punkcie 3. wyroku wydanego w sprawie III K 581/16 uznano pozwanego za winnego przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu odpowiedzialności karnej podlega ten, kto w celu osiągniecia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Do znamion przestępstwa oszustwa należy zatem doprowadzenie innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem. Sąd karny ustalając, że do takiego rozporządzenia doszło wskazał w uzasadnieniu wydanego w tej sprawie wyroku, że „dla (...) M. było to niekorzystne rozporządzenie mieniem, gdyż klucze które otrzymało od oskarżonego nie pozwalały na aktywowanie oprogramowania, bo były to klucze wcześniej używane, o niepewnym pochodzeniu, a gdyby (...) M. wiedziało, że nabywa klucze wcześniej używane, to z transakcji by się wycofało”. Sąd karny ustalił zatem, że doszło do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez powoda z uwagi na fakt, że dostarczone klucze nie pozwalały na aktywowanie programu. Tym ustaleniem faktycznym – będącym podstawą skazania pozwanego J. K. Sąd Rejonowy był w tej sprawie związany. Okoliczność, iż dostarczone klucze nie pozwalały na aktywację programów przesądza zaś, iż pozwani nie wykonali należycie umowy zawartej z powodem.

Ponadto Sąd karny ustalił, że pozwany J. K. celowo nie poinformował pozwanego, iż dostarcza używane klucze do oprogramowania (...). Okoliczność ta stała się podstawą ustalenia, że pozwany wprowadził w błąd pozwanego co do tego, jaki towar zamierza mu dostarczyć. Powyższe ustalenie Sądu orzekającego w sprawie karnej pozwala na stwierdzenie, że powód nie godził się na dostarczenie mu używanych kluczy a pozwany miał tego świadomość. Zgodnie z treścią art. 65 § 2 k.c. w umowach należy badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. Oczywistym jest w realiach tej sprawy, że powód chciał uzyskać nowe oprogramowanie, gdyż tylko takie pozwalało na swobodne przenoszenie programów na inne nośniki. Pozwany J. K. – jak wynika z treści wyroku sądu karnego – wiedział jaki jest cel umowy zawieranej przez powoda. Zawierając umowę obie strony wiedziały zatem, że jej przedmiotem nie mają być programy używane, aktywowane wcześniej przez innych użytkowników. W tej sytuacji Sąd Rejonowy również z tego powodu prawidłowo przyjął, że pozwany nie wykonał prawidłowo zawartej w tej sprawie umowy.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy uznał, że orzeczenie Sądu karnego przesądzało w niniejszej sprawie o odpowiedzialności pozwanego J. K. za nienależyte wykonanie zobowiązania wynikającego z umowy zawartej z powodem.

Odpowiedzialność drugiego z pozwanych – P. K. opierała się na brzmieniu art. 864 k.c., zgodnie z którym za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie. Obaj pozwani podpisali z powodem umowę dotycząca dostarczenia oprogramowania, które na skutek działań J. K., okazało się wadliwe. Odpowiadają zatem solidarnie za powstałe z tego tytułu zobowiązania.

Sąd Okręgowy podzielił natomiast stanowisko wyrażone przez pozwanych, iż w niniejszej sprawie nie znajdują zastosowania przepisy o sprzedaży. Zgodnie z treścią art. 535 k.c. przedmiotem sprzedaży mogą być jedynie rzeczy. Zgodnie zaś z treścią art. 45 k.c. rzeczami w rozumieniu kodeksu cywilnego są jedynie przedmioty materialne. Oprogramowanie komputerowe nie zostało jednocześnie wymienione w treści art. 555 k.c., który pozwala na odpowiednie stosowanie przepisów o sprzedaży w odniesieniu do energii, praw i wody. Trafność argumentów podniesionych w tym zakresie przez pozwanych nie wpływa jednak na prawidłowość rozstrzygnięcia Sądu I instancji. Niezależnie bowiem od tego, czy umowa zawarta przez strony stanowi umowę o świadczenie usług, o której mowa w art. 750 k.c. czy też jest umową nienazwaną, zastosowanie do niej znajdzie art. 490 § 1 k.c. Zgodnie z jego brzmieniem jeżeli jedna ze stron dopuszcza się zwłoki w wykonaniu zobowiązania z umowy wzajemnej, druga strona może wyznaczyć jej odpowiedni dodatkowy termin do wykonania z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu terminu będzie uprawniona do odstąpienia od umowy. Może również bądź to bez wyznaczenia terminu dodatkowego, bądź też po jego bezskutecznym upływie żądać wykonania zobowiązania i naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki. Pozwani zobowiązali się w treści umowy do dostarczenia oprogramowania w terminie do dnia 09.06.2015 r. Pozwani we wskazanym terminie dostarczyli klucze aktywacyjne, które nie pozwalały na instalację oprogramowania. Powód wezwał pozwanych do dostarczenia oprogramowania będącego przedmiotem umowy pismem z dnia 08.07.2015 r. W treści pisma określono termin na wykonanie zobowiązania wynoszący 3 dni i zastrzeżono, że w razie niedochowania terminu powód odstąpi od umowy. W zakreślonym terminie pozwani nie wywiązali się ze swoich obowiązków. W tym stanie rzeczy powód w dniu 11.09.2015 r. złożył skuteczne oświadczenie o odstąpieniu od umowy.

Zgodnie z treścią art. 494 k.c. strona, która odstępuje od umowy wzajemnej , obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała na mocy umowy, a druga strona obowiązana jest to przyjąć. Strona, która odstępuje od umowy, może żądać nie tylko zwrotu tego co świadczyła, lecz również na zasadach ogólnych naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. W oparciu o brzmienie tego przepisu Sąd Rejonowy słusznie zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 25.633,20 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 września 2015 r. do dnia zapłaty, stanowiącą uiszczone przez powoda wynagrodzenie.

Zgodnie z treścią § 5 ust 2 umowy powód był w tej sprawie uprawniony do domagania się zapłaty kary umownej w wysokości 10% wynagrodzenia w wysokości 2.563,32 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 września 2015 r. do dnia zapłaty. Powód odstąpił bowiem od umowy z przyczyn leżących po stronie pozwanych. Rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego również i w tym zakresie jest zatem słuszne.

Kierując się tą argumentacją Sąd Okręgowy w punkcie 1. wyroku na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację.

O kosztach procesu w punkcie 2. Sąd Okręgowy orzekł w oparciu o treść art. 98 § 1 i 3 kpc zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Zasądzona kwota 1.800 zł stanowiła wynagrodzenie pełnomocnika powoda ustalone na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2018 poz. 265 t.j.).

Eliza Grzybowska Wojciech Wołoszyk Marcin Winczewski