Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 26 września 2019 r.

Sąd Rejonowy w Brodnicy I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 23 września 2019 r. w Brodnicy na rozprawie

sprawy z wniosku L. S. i A. S.

z udziałem Skarbu Państwa- Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasów Państwowych Nadleśnictwa B. oraz Krajowego Ośrodka (...) Oddział Terenowy w B.

o zasiedzenie

postanawia:

1. oddalić wniosek,

2. pobrać solidarnie od wnioskodawców L. S. i A. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Brodnicy kwotę 2.474,14 zł (dwa tysiące czterysta siedemdziesiąt cztery złote 14/100) tytułem wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa,

3. ustalić, że wnioskodawcy i uczestnicy postępowania ponoszą pozostałe koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

/Sędzia

Magdalena Pniewska/

Sygn. akt I Ns 845/15

UZASADNIENIE

Wnioskodawcy L. S. i A. S. złożyli w dniu 28 grudnia 2015 roku do tutejszego Sądu wniosek o stwierdzenie z dniem 06 grudnia 2010 roku nabycia przez zasiedzenie przez Zakłady (...) S.A. w B. użytkowania wieczystego części nieruchomości opisanej jako działka nr (...), powstałej w wyniku połączenia działek nr (...) o pow. 0,0300 ha, nr 230/6 o pow. 0,0900 ha i 230/7 położonych w P., gm. Z., dla których tutejszy Sąd prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) oraz działki o numerze (...) położonej w P., gm. Z. dla której tutejszy Sąd prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...).

W uzasadnieniu wskazał, że Zakłady (...) w B. były do dnia 05 grudnia 1990 roku zarządcą nieruchomości położonej w B. – P., gm. Z. opisanej jako działka nr (...) dla której prowadzona była księga wieczysta KW (...), stanowiącej kompleks Ośrodek (...). Nieruchomość ta była ogrodzona. Okazało się później, że wewnątrz ogrodzenia znalazły się części nieruchomości nr 230/5 o pow. 0,0300 ha i nr 230/6 o pow. 0,0900 ha, na tymże terenie pobudowano domki i infrastrukturę ośrodka, granice były rozumiane jako działka (...). W dniu 17 listopada 1993 roku Urząd Wojewódzki w T. wydał decyzję na mocy której stwierdził, że z dniem 05 grudnia 1990 roku Zakłady (...) S.A. w B. nabyły użytkowanie wieczyste na okres 99 lat działki nr (...), wraz z nieodpłatnym nabyciem budynków i budowli na gruncie posadowionych. W dniu 21 września 2011 roku Zakłady (...) S.A. w B. zbyły na rzecz wnioskodawcy tą działkę. W dniu 10 października 2011 roku podczas prac geodezyjnych okazało się, że część ośrodka znajduje się na działce (...), jedyna droga dojazdowa okazała się natomiast nie drogą gminną, a działką (...) w zarządzie Lasów Państwowych, zaś dostęp do niej przebiega przez działkę (...) Agencji Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w B.. Wskazał, że spółka (...) władała działką od powstania ośrodka wypoczynkowego, a zatem od 1976 roku. Administracja Lasów Państwowych wiedziała o takim stanie rzeczy, czego dowodem jest m.in. podział działek. Dokonywano bowiem podziału działek pod drogę dojazdową i pod część domku i pozostałą infrastrukturę. Dopiero prace geodety w 2014 roku spowodowały, że Nadleśnictwo zaczęło domagać się zwrotu działek. Wskazał, że spółka (...) w dobrej wierze nabyła prawo do nieruchomości, bo zakładała, że jest to teren ogrodzony, a zatem po upływie 20 lat od dnia 05 grudnia 1990 roku doszło do zasiedzenia, zaś spór o działkę powstał dopiero w 2014 roku.

W odpowiedzi na wniosek z dnia 18 sierpnia 2016 roku uczestnik Agencja Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w B. wniósł o oddalenie wniosku i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania. Wskazał, że działkę (...) od 01 września 1993 roku wydzierżawia, co świadczy o tym, że ma on władztwo nad działką i brak jest podstaw do stwierdzenia zasiedzenia tejże działki na rzecz wnioskodawców.

W odpowiedzi na wniosek z dnia 19 października 2016 roku uczestnik Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe – Nadleśnictwo B. wniósł o oddalenie wniosku.

Wskazał, że w jego ocenie nieruchomość, która miała podlegać zasiedzeniu stanowi własność Skarbu Państwa i nigdy nie była przedmiotem użytkowania wieczystego. Wskazał także że w jego ocenie nie upłynął okres 30 lat samoistnego posiadania przez spółkę (...) nieruchomości. Wskazał, że dobra wiara uczestnika jest wyłączona albowiem już w 1989 roku miało on świadomość, że korzysta z gruntów bez tytułu prawnego.

Pismem procesowym z dnia 23 lutego 2017 roku wnioskodawcy zmodyfikowali wniosek w ten sposób, że wnieśli o stwierdzenie nabycia przez zasiedzenie prawa własności nieruchomości wskazanych we wniosku.

Odnosząc się do powyższego pismem procesowym z dnia 15 marca 2017 roku uczestnik Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe wskazał, że objęcie posiadania miało miejsce w złej wierze i nie upłynął okres 30 lat potrzebny do zasiedzenia.

Pismem procesowym z dnia 23 marca 2017 roku uczestnik Agencja Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w B. wskazał, że działki objęte wnioskiem nie znajdują się w jego zasobach i tym samym nie ma potrzeby jego udziału w sprawie. Z ostrożności procesowej wskazał, że wniosek nie zasługuje na uwzględnienie. Ponadto pismem procesowym z 25 sierpnia 2017 roku wskazał, że zmieniono jego nazwę na Krajowy Ośrodek (...).

Ostatecznie na rozprawie w dniu 23 września 2019 roku wnioskodawcy wnosili jak we wniosku z uwzględnieniem wydanej w sprawie opinii biegłego wraz z modyfikacją wniosku z dnia 23 lutego 2017 roku.

Uczestnik postępowania Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe wnosił o oddalenie wniosku wskazując, że już w 1987 roku znano dokładne granice działek, ponadto nie minął okres 30 lat niezbędny dla zasiedzenia nieruchomości, albowiem wniesienie pozwu o wydanie nieruchomości przerwało bieg zasiedzenia.

Uczestnik Krajowy Ośrodek (...) wskazał, że nie można nabyć własności nieruchomości doliczając okres użytkowania wieczystego przez poprzednika, ani też własnego użytkowania. Ponadto nie wykazano, żeby wnioskodawcy byli posiadaczami samoistnymi, a co najwyżej użytkowali drogę.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 14 października 1971 roku na mocy decyzji Powiatowej Rady Narodowej w B. wyrażono zgodę na realizację budowy ośrodka wypoczynkowego nad jeziorem B. na terenie oznaczonym na mapie. Była to działka nr (...), dla której tutejszy Sąd prowadzi księgę wieczystą KW (...). Sąsiednie działki zostały oznaczone w protokole granicznym sporządzonym w dniu 20 lipca 1987 roku. W protokole tym wskazano, że koniecznie jest wydzielenie działki pod ośrodek wczasowym według stanu użytkowania, albowiem ośrodek wczasowym położony był częściowo na sąsiedniej działce oznaczonej obecnie nr (...).

Tereny były w zarządzie Zakładów (...) w B.. Zakłady uzyskały prawo użytkowania wieczystego tej nieruchomości na podstawie decyzji z dnia 17 listopada 1993 roku, począwszy od 05 grudnia 1990 roku na okres 99 lat, a ponadto nabyły one własność budynków na gruncie posadowionych. Budynki te były również wpisane do księgi inwentarzowej zakładów.

Wnioskodawcy L. S. i A. S. nabyli w dniu 21 września 2011 roku od Zakładów (...) S.A. w B. prawo użytkowania wieczystego tej nieruchomości. W protokole przekazania szczegółowo opisano infrastrukturę ośrodka.

Obecnie wnioskodawcy są na zasadzie wspólności ustawowej małżeńskiej właścicielami działki o numerze (...) na podstawie decyzji Starosty (...) z dnia 11 września 2012 roku.

(dowód: zawiadomienie o wpisie – k. 5 – 6 akt, kopia decyzji – k. 7- 8 akt, wypis i wyrys z rejestru – k. 12 i verte, kopia decyzji o użytkowaniu wieczystym – k. 13 – 14 akt, kopia księgi inwentarzowej – k. 9 – 11 akt, kopia aktu notarialnego – k. 15 – 17 verte akt, kopia protokołu z 14.09.2011 roku – k. 18 – 19 akt, kopia protokołu granicznego z załącznikami – k. 20 – 25 verte akt, mapy – k. 30 – 31 akt, akta KW TO1B/00032085/5, zdjęcia działek – k. 206 – 212 akt, odpis postanowienia- k. 117-118 akt, odpis księgi wieczystej- k. 47-50 akt)

Działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Brodnicy prowadzi księgę wieczystą nr kw (...) stanowi natomiast własność Skarbu Państwa Agencji Nieruchomości Rolnych, zaś działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Brodnicy prowadzi księgę wieczystą nr kw KW (...) jest własnością Skarbu Państwa Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe Nadleśnictwo B.. Działka nr (...) jest począwszy od 01 września 1993 roku dzierżawiona na rzecz S. K., właściciela PPHU (...).

(dowód: akta KW TO1B/00049398/4, akta KW TO1B/00033586/4, kopie aneksów do umowy dzierżawy – k. 63 – 77 akt, odpisy ksiąg wieczystych- k.46, 51-53 akt )

W dniu 28 września 2015 roku Skarb Państwa – Nadleśnictwo B. złożył pozew przeciwko wnioskodawcom o nakazanie wydania mu części zajętej nieruchomości o pow. 0,1141 ha, stanowiącej część działki (...), dla której prowadzona jest KW (...) oraz o nakazaniu usunięcia z tejże działki posadowionej infrastruktury ośrodka wypoczynkowego. Po wezwaniu przez Nadleśnictwo wnioskodawców do usunięcia tychże domków, zgłosili oni propozycję odkupienia części działek, na których znajduje się ośrodek. Wezwanie skierowano do wnioskodawców w dniu 05 grudnia 2014 roku.

(dowód: pozew- k. 2-3 akta I C 705/15, wezwanie k. 20 akt I C 705/15, wniosek- k. 22 akt I C 705/15)

Zakłady (...) korzystały z działki o numerze (...) w zakresie wjazdu na własną działkę. S. K. dzierżawi tę działkę celem przejścia i przejazdu do innej działki. Z przejazdu przez działkę korzystają również klienci ośrodka wypoczynkowego.

(dowód: zeznania świadka S. K. k. 171 – 172 akt)

Ośrodek wypoczynkowy powstał w latach 70-tych. W tym czasie postawiono jego ogrodzenie. Od 2007 roku ośrodek nie był użytkowany, był opuszczony, a domki były zdewastowane.

(zeznania świadka I. K. – k. 190 – 191 akt, zeznania świadka K. E.- k. 191-192 akt)

W sprawie dopuszczono dowód z opinii geodety inż. Z. R., na okoliczność ustalenia granic i powierzchni działek w granicach ośrodka.

W opinii z dnia 08 marca 2019 roku biegły szczegółowo opisał działki oraz przestawił projekt planu podziału działek. Biegły wskazał, że na części działki o numerze (...) o powierzchni 0.0877 ha znajdują się dwa obiekty budowalne, a na części działki o powierzchni 0.0177 ha znajduje się jeden obiekt budowalny. Obszary te są odgrodzone od pozostałej części działki metalowym ogrodzeniem i stanowią całość gospodarczą z działką o numerze (...).

(dowód: opinia biegłego – k. 237 – 261 akt)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o przedłożone przez strony dokumenty, ich kopie, fotografie oraz zeznania świadków S. K., I. K. K. E. oraz stron, a także dokumenty znajdujące się w aktach sprawy I C 705/15 oraz aktach ksiąg wieczystych.

Sąd jako wiarygodne ocenił przedłożone dokumenty, a także zeznania powódki oraz świadków. Dowody te we wskazanym zakresie uzupełniały się i co do zasady nie były ze sobą sprzeczne.

Opinia biegłego geodety została sporządzona przez niezależnego specjalistę. Była logiczna i spójna, wysnute wnioski były jasne i zrozumiałe, a zatem stanowiła wiarygodne źródło do poczynienia powyższych ustaleń.

Zgodnie z art. 172 § 1 k.c., posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze, kiedy to nabywa własność po upływie lat trzydziestu (art. 172 § 2 k.c.). Nabycie własności nieruchomości w drodze zasiedzenia uzależnione więc zostało od spełnienia dwóch przesłanek: władania nieruchomością jako posiadacz samoistny oraz upływu ustawowego terminu zasiedzenia. Dobra lub zła wiara posiadacza nie stanowi przesłanki uzyskania własności, a wpływa jedynie na długość terminu zasiedzenia, przy czym w przypadku wskazanego we wniosku podmiotu w grę wchodzić mogłoby jedynie posiadanie w złej wierze i 30-letni okres zasiedzenia, albowiem w chwili uzyskania posiadania, przy zachowaniu należytej staranności w zakresie prawidłowego określenia granic nabywanej nieruchomości, powinien zorientować się, że nie przysługuje mu prawo własności części gruntu oznaczonego obecnie numerem działki (...), powstałej w wyniku połączenia działek nr (...) o pow. 0,0300 ha, nr 230/6 o pow. 0,0900 ha i 230/7 położonych w P., gm. Z., dla których tutejszy Sąd prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) oraz działki (...) położonej w P., gm. Z. dla której tutejszy Sąd prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...).

Samoistnym posiadaczem nieruchomości jest tylko taki posiadacz, który włada rzeczą jak właściciel, natomiast ten, kto włada rzeczą jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą, jest posiadaczem zależnym (art. 336 k.c.). Posiadanie samoistne musi się zatem przejawiać władaniem rzeczą, jak właściciel. Posiadanie prowadzące do zasiedzenia musi mieć charakter władania rzeczą z zamiarem posiadania jej dla siebie ( cum animo rem sibi habendi), przy czym nie jest wystarczające samo przekonanie posiadacza o tym, że właśnie w ten sposób sprawuje władztwo nad rzeczą, ale wola władania rzeczą jak właściciel musi być również odpowiednio zamanifestowana na zewnątrz, tak, aby inne osoby nie miały wątpliwości, że posiadacz traktuje rzecz, jakby przysługiwało mu do niej prawo własności.

Zła wiara wiąże się z powzięciem przez posiadacza informacji, które, racjonalnie ocenione, powinny skłonić go do refleksji, że jego posiadanie nie jest zgodne ze stanem prawnym. Dobrą wiarę wyłącza bowiem ujawnienie takich okoliczności, które u przeciętnego człowieka powinny wzbudzić poważne wątpliwości, że nie przysługuje mu prawo do korzystania z rzeczy w dotychczasowym zakresie. O istnieniu dobrej wiary posiadacza nieruchomości decyduje nadto chwila objęcia jej w posiadanie. Późniejsza zmiana świadomości posiadacza nie ma znaczenia, zaś zła wiara poprzednika obciąża konto następcy i ten ostatni nie może zasłaniać się nieznajomością stanu, o który w sprawie chodzi ( tak też Sąd Apelacyjny w Katowicach - V Wydział Cywilny w wyroku z dnia 24 stycznia 2017 r., V ACa 313/16, L.).

Zasadniczo wskazać należy, że w sprawie nie doszło do spełnienia przez poprzednika prawnego wnioskodawców warunków do stwierdzenia zasiedzenia zgodnie z wnioskiem.

Wskazać należy, że już w 20 lipca 1987 roku w protokole granicznym ujawniono rozbieżności, tj. dokładnie opisano granice działek i wskazano, że koniecznie jest wydzielenie działki pod ośrodek wczasowym według stanu użytkowania, albowiem ośrodek wczasowy położony był częściowo na sąsiedniej działce oznaczonej obecnie nr (...). W spisaniu tego protokołu brali udział przedstawiciele Zakładów (...) w B.. W ocenie Sądu wyklucza to przyjęcie dobrej wiary tego podmiotu w momencie nabywania przez niego prawa użytkowania wieczystego nieruchomości wskazanej we wniosku.

Od tegoż zatem momentu można by liczyć okres 30 lat, który nie upłynął, albowiem wniosek wniesiono w dniu 28 grudnia 2015 roku. Ponadto słusznie wskazano, że wniesienie w dniu 28 września 2015 roku pozwu o wydanie nieruchomości przerwało bieg zasiedzenia. Przez wniesienie powództwa tego rodzaju należy uznać, że uczestnik niniejszego postępowania zamanifestował skutecznie swe władztwo nad nieruchomością – co do działki nr (...).

W zakresie działki nr (...) należy wskazać, że począwszy od 1993 roku była ona dzierżawiona, a zatem właściciel również wykonywał na niej swe prawa. W odniesieniu do tej nieruchomości podkreślić także należy, że korzystanie z niej przez przedstawicieli Zakładów (...) w B. nie miało charakteru posiadania samoistnego. Jak wynikało bowiem ze stanu faktycznego ustalonego w sprawie teren ten nie był ogrodzony, a korzystanie z niego przejawiało się wyłącznie w przejeżdżaniu przez niego do działki, na której znajdował się ośrodek wypoczynkowy.

Z tych względów należało uznać, że nie doszło spełnienia warunków zasiedzenia jak wskazywano we wniosku, a zatem należało go oddalić, o czym Sąd orzekł w punkcie pierwszym sentencji postanowienia.

W zakresie kosztów postępowania Sąd obciążył wnioskodawców wydatkami tymczasowo poniesionym przez Skarb Państwa tj. 2.157,66 zł z tytułu wydatków na poczet opinii biegłego, 67,50 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdu świadka, 248,98 zł tytułem zwrotu kosztów uzyskania zdjęć, o czym orzeczono na podstawie art. 108 k.p.c., w zw. z art. 83 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

W zakresie pozostałych kosztów, Sąd na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., zgodnie z którym każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie – Sąd orzekł, że strony ponoszą pozostałe koszty postępowania związane z udziałem w sprawie, o czym Sąd orzekł w punkcie trzecim postanowienia.

/Sędzia

Magdalena Pniewska/

Z/

1)  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć:

- pełnomocnikowi wnioskodawców,

- pełnomocnikowi uczestnika (...),

2)  Za 14 dni lub z apelacją.

B., 15.10.2019 roku

Sędzia