Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 13 grudnia 2019 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Wioletta Sychniak

Protokolant: staż. Jarosław Ciski

po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2019 roku w Łodzi

sprawy z wniosku D. K.

z udziałem P. K. i Miasta Ł.

o podział majątku wspólnego

postanawia:

1.  ustalić, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków D. K. i P. K. wchodzą:

a.  spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w Ł. przy ul. (...), pozostające w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej im. (...) w Ł. o wartości 195 500 (sto dziewięćdziesiąt pięć tysięcy pięćset) złotych,

b.  segment rok produkcji 1996 o wartości 100 (sto) złotych,

c.  lodówko-zamrażalka rok produkcji 1996 o wartości 0 (zero) złotych,

d.  kuchnia elektryczno-gazowa rok produkcji 1995 o wartości 100 (sto) złotych,

e.  kuchenka mikrofalowa Whirpool o wartości 20 (dwadzieścia) złotych,

f.  maszyna do szycia ze stołem o wartości 300 (trzysta) złotych,

g.  segment rok produkcji 2009 o wartości 200 (dwieście) złotych,

h.  ławo - stół rok produkcji 2009 o wartości 50 (pięćdziesiąt) złotych,

i.  kanapa z fotelami rok produkcji 2006 o wartości 50 (pięćdziesiąt) złotych,

j.  szafka RTV rok produkcji 2005 o wartości 40 (czterdzieści) złotych,

k.  odkurzacz Elf rok produkcji 2005 o wartości 30 (trzydzieści) złotych,

l.  kolumny Altus 75 o wartości 200 (dwieście) złotych,

ł. wieża Aiwa o wartości 50 (pięćdziesiąt) złotych,

m.  telewizor Panasonic o wartości 20 (dwadzieścia) złotych,

n.  telewizor Panasonic Viera o wartości 100 (sto) złotych,

o.  szafa rok produkcji 2003 o wartości 30 (trzydzieści) złotych,

p.  szafka na buty rok produkcji 1996 o wartości 30 (trzydzieści) złotych,

q.  segment młodzieżowy rok produkcji 1995 o wartości 30 (trzydzieści) złotych,

r.  biurko rok produkcji 2005 o wartości 30 (trzydzieści) złotych,

s.  szafka RTV rok produkcji 2000 o wartości 30 (trzydzieści) złotych,

t.  żelazko Braun rok produkcji 2000 o wartości 0 (zero) złotych,

u.  kamera z magnetowidem o wartości 50 (pięćdziesiąt) złotych,

v.  dwa odtwarzacze video o wartości 0 (zero) złotych,

w.  kasety video o wartości 0 (zero) złotych,

x.  kasety magnetofonowe o wartości 0 (zero) złotych,

y.  serwis obiadowy rok produkcji 1985 o wartości 200 (dwieście) złotych,

z.  nóż tarczowy do krojenia o wartości 200 (dwieście) złotych,

aa.  nożyce krawieckie o wartości 20 (dwadzieścia) złotych,

bb.  rower o wartości 120 (sto dwadzieścia) złotych,

2.  ustalić, że D. K. i P. K. mają równe udziały w majątku wspólnym;

3.  ustalić, że nakład z majątku osobistego D. K. na majątek wspólny D. K. i P. K., polegający na wydatkowaniu środków uzyskanych z książeczek mieszkaniowych na nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, opisanego w punkcie 1a postanowienia, podlegający rozliczeniu w ramach niniejszego postępowania, stanowi kwotę 22 821 (dwadzieścia dwa tysiące osiemset dwadzieścia jeden) złotych;

4.  ustalić, że wydatki z majątku osobistego D. K. na majątek wspólny D. K. i P. K., podlegające rozliczeniu w ramach niniejszego postępowania, stanowią kwotę 27 734,50 zł (dwadzieścia siedem tysięcy siedemset trzydzieści cztery złote i pięćdziesiąt groszy);

5.  oddalić wniosek D. K. o rozliczenie nakładów z jej majątku osobistego na majątek wspólny D. K. i P. K., polegających na: wydatkowaniu środków z tytułu rekompensaty pieniężnej przeznaczonej na uzupełnienie wydatków poniesionych w związku z zakupem mieszkania w kwocie 22 646 (dwadzieścia dwa tysiące sześćset czterdzieści sześć) złotych oraz wydatkowania środków uzyskanych tytułem darowizny na nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, opisanego w punkcie 1a postanowienia w kwocie 10 000 (dziesięć tysięcy) złotych;

6.  oddalić wniosek P. K. o rozliczenie nakładów z jego majątku osobistego na majątek wspólny D. K. i P. K. w postaci: pokrycia części opłat za mieszkanie w kwocie 1200 (tysiąc dwieście) złotych oraz wydatkowania środków uzyskanych tytułem darowizny na nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, opisanego w punkcie 1a postanowienia w kwocie 10 000 (dziesięć tysięcy) złotych;

7.  dokonać podziału majątku wspólnego byłych małżonków D. K. i P. K. w ten sposób, że:

a.  przyznać na wyłączną własność D. K. opisane w punkcie 1a postanowienia spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz ruchomości opisane w punkcie 1b, 1d, 1f, 1i, 1k, 1ł, 1m, 1o, 1p, 1q, 1r, 1s, 1x, 1y,

b.  przyznać na wyłączną własność P. K. ruchomości opisane w punkcie 1c, 1e, 1g, 1h, 1j, 1l, 1n, 1t, 1u, 1v, 1w, 1z, 1aa, 1bb,

8.  zasądzić od D. K. na rzecz P. K. tytułem dopłaty kwotę 72 472,25 zł (siedemdziesiąt dwa tysiące czterysta siedemdziesiąt dwa złote i dwadzieścia pięć groszy), płatną w dwóch ratach:

a.  pierwsza rata w kwocie 32 472,25 zł (trzydzieści dwa tysiące czterysta siedemdziesiąt dwa złote i dwadzieścia pięć groszy) w terminie 1 miesiąca od daty uprawomocnienia się postanowienia,

b.  druga rata w kwocie 40 000 (czterdzieści tysięcy) złotych w terminie 8 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia,

obie z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w wypadku uchybienia terminowi płatności;

9.  nakazać P. K., aby opróżnił, opuścił i wydał D. K. lokal mieszkalny nr (...), położony w Ł. przy ul. (...) w terminie 1 miesiąca od daty uprawomocnienia się postanowienia;

10.  orzec, że P. K. nie jest uprawniony do zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego;

11.  pobrać od P. K. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi kwotę 500 (pięćset) złotych tytułem połowy opłaty od wniosku wszczynającego postępowanie, od której uiszczenia zwolniona została wnioskodawczyni;

12.  pobrać od D. K. i P. K. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi kwoty po 851,27 zł (osiemset pięćdziesiąt jeden złotych i dwadzieścia siedem groszy) na pokrycie kosztów postępowania wyłożonych tymczasowo z funduszy Skarbu Państwa;

13.  przyznać i nakazać wypłacić z funduszy Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi radcy prawnej E. C. kwotę 6642 (sześć tysięcy sześćset czterdzieści dwa) złote tytułem nieopłaconych kosztów pomocy prawnej, udzielonej wnioskodawczyni D. K. z urzędu.

Sygn. akt I Ns 147/17

UZASADNIENIE

D. K. wystąpiła w dniu 7 grudnia 2016 roku z wnioskiem o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej z P. K..

Wskazała, że w skład ich majątku wspólnego wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego przy ul. (...) w Ł.. Proponowany przez Wnioskodawczynię podział majątku wspólnego zakładał przyznanie na jej rzecz prawa do lokalu ze spłatą na rzecz Uczestnika kwotą 15 000 złotych. Jednocześnie wniosła o zasądzenie od uczestnika kwoty 50 000 złotych tytułem nakładów poczynionych na opisany wyżej lokal mieszkalny w postaci likwidacji 2 książeczek mieszkaniowych Wnioskodawczyni oraz rekompensaty pieniężnej, przeznaczonej na uzupełnienie wydatków poniesionych w związku z zakupem lokalu oraz wydatków ponoszonych przez Wnioskodawczynię w związku z utrzymaniem nieruchomości wspólnej.

W piśmie przygotowawczym złożonym 26 października 2017 roku Wnioskodawczyni podtrzymała stanowisko wyrażone we wniosku wszczynającym postępowanie. Nadto zgłosiła wniosek o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym jej i Uczestnika w proporcjach 75% do 25% na jej korzyść.

Wnioskodawczyni zgłosiła również do rozliczenia nakłady z jej majątku osobistego na majątek wspólny w postaci:

- wydatkowania środków pieniężnych uzyskanych z książeczek mieszkaniowych na nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, określając je ostatecznie na kwotę 22 821 złotych;

- wydatków na pokrycie opłat za przedmiotowy lokal mieszkalny w okresie od maja 2016 roku do września 2017 roku, tj.:

a. kwoty 7963,98 złotych tytułem opłat czynszowych,

b. kwoty 1384,38 złotych tytułem opłat za prąd,

c. kwoty 908,15 złotych tytułem opłat za abonament RTV i oraz TV.

W kolejnych pismach przygotowawczych Wnioskodawczyni rozszerzała kwotowo swoje żądanie rozliczenia wydatków na utrzymanie lokalu mieszkalnego. Ostatecznie roszczenie to sprecyzowała na kwoty:

- 21 862,95 złotych tytułem opłat eksploatacyjnych za lokal,

- 3276,10 złotych tytułem opłat za energię elektryczną;

- 2595,45 złotych tytułem opłat za abonament telewizyjny i opłat za telewizje kablową (z odliczeniem części opłaty za Internet).

Nadto Wnioskodawczyni zażądała rozliczenia nakładu ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny w postaci wydatkowania kwoty 10 000 złotych uzyskanej od swoich rodziców tytułem darowizny, a wydatkowanej na zakup lokalu mieszkalnego.

/wniosek – k. 2-6, pisma przygotowawcze k. 71-77, 138-140, 148-149, 228-229, 274-277, 311-312, 354-355, 383-384, protokół rozprawy k. 394v [znacznik czasowy 00:21:39]/

Uczestnik P. K. w piśmie złożonym 10 grudnia 2018 roku co do zasady przyłączył się do wniosku i potwierdził, że prawo do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego przy ul. (...) w Ł. stanowi składnik majątku wspólnego. Wniósł o przyznanie go na wyłączną własność Wnioskodawczyni z dopłatą na jego rzecz w kwocie 97 750 złotych. Wniósł również o rozliczenie nakładów poczynionych z jego majątku osobistego na majątek wspólny w postaci opłat za powyższy lokal, poczynionych w okresie od września 2016 roku do lutego 2017 roku w kwotach po 200 złotych miesięcznie (łącznie 1200 złotych). Zaoponował co do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym. Nadto Uczestnik żądał rozliczenia nakładu ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny w postaci wydatkowania kwoty 10 000 złotych uzyskanej od swoich rodziców tytułem darowizny, a wydatkowanej na zakup lokalu mieszkalnego.

Uczestnik uznał roszczenie Wnioskodawczyni o rozliczenie nakładów z tytułu poniesienia kosztów utrzymania za wyjątkiem opłat za abonament RTV i telewizje kablową. Wywodził, że opłaty te nie stanowią koniecznych kosztów utrzymania lokalu i, że ze względu na charakter pracy nie korzysta z telewizji.

/pisma przygotowawcze k. 256-260, 307-308, protokoły rozpraw k. 364 [znacznik czasowy 00:06:19], 394 [znacznik czasowy 00:07:04], protokół rozprawy k. 394v [znacznik czasowy 00:19:47]/

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

D. K. i P. K. zawarli związek małżeński w dniu 12 października 1985 roku. Nie zawierali pomiędzy sobą żadnych umów majątkowych. Ich związek małżeński został rozwiązany przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 15 stycznia 2015 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt XII C 1853/13. Orzeczenie to jest prawomocne od dnia 6 lutego 2015 roku.

/bezsporne, wyrok SO w Łodzi k. 7-8,

zeznania Wnioskodawczyni k. 169-170 i 173 [znacznik czasowy 00:29:27-00:49:38] oraz k. 332-334 i 339 [znacznik czasowy 01:22:25-02:16:37], zeznania Uczestnika k. 335-337 i 339 [znacznik czasowy 02:17:45-03:02:38]/

W czasie trwania związku małżeńskiego małżonkowie nabyli spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego numer (...), położonego w Ł. przy ul. (...), pozostające w zasobach (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł.. Nabycie prawa do lokalu miało miejsce w dniu 25 sierpnia 1995 roku za cenę 35 000 złotych. Cena została zapłacona w ten sposób, że kwota 23 000 złotych została zapłacona sprzedającym przed podpisaniem aktu notarialnego, a kwota 12 000 złotych została zapłacona po akcie, w dniu 20 września 1995 roku.

Pierwsza część ceny, zapłacona przed podpisaniem aktu notarialnego pochodziła w części z oszczędności małżonków, a w części z darowizn, jakie na ich rzecz dokonali rodzice obojga małżonków. Zarówno rodzice Wnioskodawczyni, jak i rodzice Uczestnika, darowali małżonkom po 10 000 złotych z przeznaczeniem na zakup wspólnego mieszkania. Poza tym zainteresowani dysponowali kwotą około 10 000 złotych, którą kilka miesięcy wcześniej wpłacili do innej spółdzielni mieszkaniowej z przeznaczeniem na sfinansowanie kosztów budowy lokalu mieszkalnego, a następnie wycofali.

/umowa sprzedaży k. 9-13, pokwitowanie k. 14-15, zaświadczenie SM im. (...) k. 254,

zeznania świadków: P. K. k. 168-169, 173 [znacznik czasowy 00:06:38-00:27:11], K. S. k. 299v-300v i 302 [znacznik czasowy 00:19:03-00:47:15], M. S. k. 300v-301 i 302 [znacznik czasowy 00:47:15-00:59:47], M. I. k. 327-329 i 339 [znacznik czasowy 00:13:14-00:48:00], A. K. k. 329-331 i 339 [znacznik czasowy 00:48:00-01:20:29],

zeznania Wnioskodawczyni k. 169-170 i 173 [znacznik czasowy 00:29:27-00:49:38] oraz k. 332-334 i 339 [znacznik czasowy 01:22:25-02:16:37], k. 394v-395 [znacznik czasowy 00:24:43-00:43:46],

zeznania Uczestnika k. 335-337 i 339 [znacznik czasowy 02:17:45-03:02:38], 395 [znacznik czasowy 00:43:46-00:54:16]/

W związku z zakupem prawa do lokalu, opisanego powyżej, D. K. zlikwidowała dwie książeczki mieszkaniowe.

Wnioskodawczyni posiadała książeczkę mieszkaniową numer (...), którą dla niej założyła jej mama. Oszczędności na tej książeczce gromadziła matka Wnioskodawczyni; małżonkowie nie dokonywali żadnych wpłat na tę książeczkę.

Z tytułu realizacji książeczki w dniu 14 września 1995 roku zostały wypłacone następujące sumy:

- 2685,13 złotych tytułem zgromadzonych oszczędności z oprocentowaniem (w tym 1089,60 złotych kwoty oszczędności i 1620,53 złotych tytułem oprocentowania – z potrąceniem 25 złotych),

- 4574,24 złotych tytułem premii gwarancyjnej.

Książeczkę mieszkaniową o numerze (...) posiadała również matka Wnioskodawczyni. Po zakupie mieszkania przez małżonków, matka Wnioskodawczyni scedowała na nią prawo do książeczki. Wnioskodawczyni zrealizowała uprawnienia z tej książeczki uzyskując:

- 2437 złotych tytułem zgromadzonych oszczędności z oprocentowaniem (w tym 869,50 złotych kwoty oszczędności i 1593,22 złotych tytułem oprocentowania – z potrąceniem 25 złotych),

- 5078,01 złotych tytułem premii gwarancyjnej.

Wypłata powyższych kwot miała miejsce w dniu 14 września 1995 roku.

Środki uzyskane z realizacji książeczek mieszkaniowych posłużyły m.in. do zapłaty pozostałej ceny za mieszkanie, płatnej w dniu 20 września 1995 roku.

/dowody wypłat sum z książeczek mieszkaniowych k. 9, zaświadczenia k. 141, potwierdzenia wystawienia książeczek k. 287,

zeznania świadków: M. I. k. 327-329 i 339 [znacznik czasowy 00:13:14-00:48:00], A. K. k. 329-331 i 339 [znacznik czasowy 00:48:00-01:20:29],

zeznania Wnioskodawczyni k. 169-170 i 173 [znacznik czasowy 00:29:27-00:49:38] oraz k. 332-334 i 339 [znacznik czasowy 01:22:25-02:16:37], zeznania Uczestnika k. 335-337 i 339 [znacznik czasowy 02:17:45-03:02:38]/

Pieniędzy, którymi dysponowali małżonkowie, wystarczyło jeszcze na odświeżenie mieszkania. Bezpośrednio po zakupie mieszkania zostały wykonane następujące prace: położenie płytek w kuchni, wykonanie przyłączy do pralki i kuchenki, malowanie mieszkania.

Prace remontowe wykonywał osobiście P. K. razem ze swoim szwagrem, a ponadto prace polegające na malowaniu wykonał wujek Wnioskodawczyni.

W późniejszych latach, aż do ustania wspólności ustawowej zainteresowanych, w mieszkaniu nie było remontów.

Do mieszania zainteresowani kupowali wyposażenie i meble.

/kopie rachunków i faktur k. 288-296,

zeznania świadków: P. K. k. 168-169, 173 [znacznik czasowy 00:06:38-00:27:11], K. S. k. 299v-300v i 302 [znacznik czasowy 00:19:03-00:47:15], M. I. k. 327-329 i 339 [znacznik czasowy 00:13:14-00:48:00], A. K. k. 329-331 i 339 [znacznik czasowy 00:48:00-01:20:29],

zeznania Wnioskodawczyni k. 332-334 i 339 [znacznik czasowy 01:22:25-02:16:37], zeznania Uczestnika k. 335-337 i 339 [znacznik czasowy 02:17:45-03:02:38]/

W związku z zakupem prawa do lokalu, opisanego powyżej, staraniem D. K., na mocy decyzji Wojewody (...) z dnia 5.08.1997 r., została przyznana rekompensata pieniężna, przeznaczona na uzupełnienie wydatków poniesionych w związku z zakupem mieszkania, w wysokości 6100 złotych.

Pieniądze zostały wykorzystane w części na zakup wyposażenia mieszkania, a w części na bieżące potrzeby.

/decyzja Wojewody (...) z 5.08.1997 r. k. 16,

zeznania Wnioskodawczyni k. 169-170 i 173 [znacznik czasowy 00:29:27-00:49:38] oraz k. 332-334 i 339 [znacznik czasowy 01:22:25-02:16:37]/

Aktualna wartość spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego numer (...), położonego w Ł. przy ul. (...), przy uwzględnieniu jego stanu z daty ustania wspólności ustawowej uczestników, wynosi 195 500 złotych. /bezsporne, opinia biegłego E. K. k. 178-213/

Po rozwodzie wyłącznie D. K. ponosiła koszty utrzymania lokalu mieszkalnego, wchodzącego w skład majątku wspólnego, chociaż mieszkanie nadal zajmują oboje uczestnicy.

D. K. wystąpiła przeciwko byłemu mężowi o zapłatę z tytułu wydatków na utrzymanie wspólnego mieszkania. Wyrokiem z dnia 3 sierpnia 2016 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi zasądził od P. K. na rzecz D. K., z powyższego tytułu, kwotę 5736,05 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 16.12.2015 r. do dnia 31.12.2015 r. i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1.01.2016 r. do dnia zapłaty.

/wyrok SR dla Łodzi – Widzewa w Łodzi k. 17-18/

W okresie od maja 2016 roku do grudnia 2019 roku D. K. dokonała wpłat na pokrycie kosztów utrzymania mieszkania i mediów w następującej wysokości:

- w kwocie 21 862,95 złotych tytułem opłat eksploatacyjnych za lokal,

- w kwocie 3276,10 złotych tytułem opłat za energie elektryczną;

- w kwocie 2595,45 złotych tytułem opłat za abonament telewizyjny i opłat za telewizję kablową (z odliczeniem części opłaty za Internet).

/bezsporne, dowody przelewów na rzecz spółdzielni k. 78-93, 150-155, 230-234, 278-280, 313-317, 356-357, 385-387, dowody przelewów na rzecz (...) k. 94-109, 156-161, 236-239, 281-283, 318-322, 358-359, 388-390, dowody wpłat za TV k. 110-115, 162-165, 240-241, 283a-285, 323-324, 360, 391-392/

Po rozwodzie zainteresowani nadal razem korzystają ze wspólnego mieszkania. Uczestnik ma do swojej wyłącznej dyspozycji jeden pokój. Ma w nim telewizor.

/zeznania świadków: M. I. k. 327-329 i 339 [znacznik czasowy 00:13:14-00:48:00], A. K. k. 329-331 i 339 [znacznik czasowy 00:48:00-01:20:29],

zeznania Wnioskodawczyni k. 332-334 i 339 [znacznik czasowy 01:22:25-02:16:37], zeznania Uczestnika k. 335-337 i 339 [znacznik czasowy 02:17:45-03:02:38]/

W czasie trwania wspólności ustawowej zainteresowani nabyli następujące ruchomości, stanowiące składniki ich majątku wspólnego w dacie ustania tej wspólności:

- segment rok produkcji 1996 o wartości 100 złotych,

- lodówko-zamrażalkę rok produkcji 1996 o wartości zero złotych,

- kuchnię elektryczno-gazową rok produkcji 1995 o wartości 100 złotych,

- kuchenkę mikrofalową Whirpool o wartości 20 złotych,

- maszynę do szycia ze stołem o wartości 300 złotych,

- segment rok produkcji 2009 o wartości 200 złotych,

- ławo - stół rok produkcji 2009 o wartości 50 złotych,

- kanapę z fotelami rok produkcji 2006 o wartości 50 złotych,

- szafkę RTV rok produkcji 2005 o wartości 40 złotych,

- odkurzacz Elf rok produkcji 2005 o wartości 30 złotych,

- kolumny Altus 75 o wartości 200 złotych,

- wieżę Aiwa o wartości 50 złotych,

- telewizor Panasonic o wartości 20 złotych,

- telewizor Panasonic Viera o wartości 100 złotych,

- szafę rok produkcji 2003 o wartości 30 złotych,

- szafkę na buty rok produkcji 1996 o wartości 30 złotych,

- segment młodzieżowy rok produkcji 1995 o wartości 30 złotych,

- biurko rok produkcji 2005 o wartości 30 złotych,

- szafkę RTV rok produkcji 2000 o wartości 30 złotych,

- żelazko Braun rok produkcji 2000 o wartości zero złotych,

- kamerę z magnetowidem o wartości 50 złotych,

- dwa odtwarzacze video o wartości zero złotych,

- kasety video o wartości zero złotych,

- kasety magnetofonowe o wartości zero złotych,

- serwis obiadowy rok produkcji 1985 o wartości 200 złotych,

- nóż tarczowy do krojenia o wartości 200 złotych,

- nożyce krawieckie o wartości 20 złotych,

- rower o wartości 120 złotych.

/okoliczności bezsporne, wynikające z pism przygotowawczych k. 344-345 i 347-348/

D. K. uzyskiwała w latach 1998 – 2015 dochody w wysokości od 3115,47 złotych (w 2000 roku) do 16 341,84 złotych (w 2015 roku).

P. K. w 2007 roku uzyskał dochód w wysokości 12 512,09 złotych a w roku 2008 – 658 złotych i 12 209,94 złotych, a następnie:

- w 2009 roku – 13 977 złotych,

- w 2010 roku – 14 469 złotych,

- w 2011 roku - 15 297 złotych,

- w 2012 roku - 9422,81 złotych,

- w 2013 roku - 11 264,20 złotych,

- w 2014 roku - 9321,75 złotych,

- w 2015 roku – 8146,71 złotych.

Małżonkowie wspólnie rozliczali się z podatku dochodowego. Od marca 2008 roku P. K. rozliczał się w Drugim Urzędzie Skarbowym Ł..

/zestawienia dochodów i zeznanie podatkowe przekazane przez Naczelnika US Ł. – w kopercie na k. 176, informacja udzielona przez Naczelnika Drugiego US Ł. k. 352/

Wnioskodawczyni w większym stopniu była zaangażowana w sprawy rodziny i jej utrzymanie.

Uczestnik z zawodu jest mechanikiem samochodowym. W okresie trwania wspólności majątkowej z Wnioskodawczynią podjął zatrudnienie w swoim zawodzie (po zawarciu małżeństwa, do czasu powołania do zasadniczej służby wojskowej), a następnie zajmował się m.in. prowadzeniem zakładu krawieckiego, handlował w Tuszynie. Działalność gospodarczą Uczestnik rozpoczął na przełomie lat 80 – tych i 90-tych ubiegłego wieku i prowadził do około 1996 – 1997 roku. Prowadził ją ze zamiennym powodzeniem, były okresy, kiedy działalność przynosiła dochody i okresy, kiedy tych dochodów nie było. Z prowadzenia działalności gospodarczej Uczestnik zrezygnował, ponieważ nie przynosiła dochodów. W ostatnim okresie prowadzonej działalności gospodarczej powstały długi z tytułu składek na ZUS, które były spłacane już po jej zakończeniu ze wspólnych dochodów.

Po zakończeniu działalności gospodarczej Uczestnik pracował w charakterze kierowcy, ale z przerwami. Przez kilka lat przed rozwodem z Wnioskodawczynią był zatrudniony w jednej firmie.

Wnioskodawczyni pracowała w charakterze szwaczki. Również miała przerwy w zatrudnieniu, powodowane przyczynami po stronie pracodawców.

Sytuacja finansowa rodziny na ogół była niezbyt dobra. Małżonkowie borykali się z problemami finansowymi, pomiędzy nimi nie było zgody w sprawach finansowych. Kiedy Uczestnik nie dawał pieniędzy na utrzymanie domu, dochody uzyskiwane przez Wnioskodawczynię nie wystarczały na pokrycie wszystkich bieżących kosztów utrzymania rodziny.

Około 2010 – 2011 roku Uczestnicy kupili samochód marki N. korzystając z kredytu we frankach szwajcarskich. Były problemy ze spłatą tego kredytu, doszło do zajęcia samochodu przez komornika. Dług został spłacony z pomocą matki Wnioskodawczyni, a samochód Wnioskodawczyni sprzedała jeszcze przed rozwodem.

/zeznania świadka P. K. k. 168-169, 173 [znacznik czasowy 00:06:38-00:27:11], K. S. k. 299v-300v i 302 [znacznik czasowy 00:19:03-00:47:15], M. I. k. 327-329 i 339 [znacznik czasowy 00:13:14-00:48:00], A. K. k. 329-331 i 339 [znacznik czasowy 00:48:00-01:20:29],

zeznania Wnioskodawczyni k. 169-170 i 173 [znacznik czasowy 00:29:27-00:49:38] oraz k. 332-334 i 339 [znacznik czasowy 01:22:25-02:16:37], zeznania Uczestnika k. 335-337 i 339 [znacznik czasowy 02:17:45-03:02:38]/

D. K. obecnie otrzymuje zasiłek przedemerytalny w wysokości 960 złotych miesięcznie. Od lipca 2019 roku pracuje też na pół etatu z wynagrodzeniem w wysokości połowy najniższego wynagrodzenia krajowego. Nie ma długów. Dysponuje oszczędnościami w wysokości 30 000 złotych, które może przeznaczyć na dopłatę dla Uczestnika.

/zeznania Wnioskodawczyni k. 332-334 i 339 [znacznik czasowy 01:22:25-02:16:37]/

P. K. pracuje aktualnie jako taksówkarz. Zarabia około 2000 złotych netto miesięcznie. Nie ma nikogo na swoim utrzymaniu. Nie ma długów ani oszczędności. Odziedziczył po swojej matce udział w mieszkaniu położonym w Ł. na osiedlu (...).

/zeznania Uczestnika k. 335-337 i 339 [znacznik czasowy 02:17:45-03:02:38], odpis postanowienia SR dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi k. 381/

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Przepis art. 35 kro ustanawia zasadę, zgodnie z którą w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego, nie może rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku. Z chwilą ustania wspólności ustawowej pomiędzy małżonkami do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku (art. 46 kro), powstaje wówczas możliwość żądania podziału majątku wspólnego.

Wspólność ustawowa, jaka istniała pomiędzy D. K. i P. K. ustała z dniem 6 lutego 2015 roku, na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi o ich rozwodzie.

Stosownie do przepisu art. 684 k.p.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c. w postępowaniu o podział majątku wspólnego sąd z urzędu ustala skład i wartość majątku podlegającego podziałowi. Majątek wspólny małżonków stanowią przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. W szczególności są to pobrane wynagrodzenia za pracę oraz za inne usługi świadczone osobiście przez któregokolwiek z nich oraz dochody z majątku wspólnego, jak również z odrębnego majątku każdego z małżonków (art. 31 § 2 kro).

W świetle zgromadzonego materiału dowodowego nie ulega wątpliwości, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków D. K. i P. K. wchodziło spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego numer (...), położonego w Ł. przy ul. (...). Zgodnie z opinią biegłego z zakresu wyceny nieruchomości, niekwestionowaną przez Uczestników postępowania, wartość rynkowa lokalu, z uwzględnieniem jego stanu z daty ustania wspólności majątkowej uczestników i aktualnych cen, wynosi 195 500 złotych. Z uwagi na upływ czasu, istniała podstawa do aktualizacji tej opinii, ale zainteresowani wyraźnie o to nie wnosili. Dlatego wartość lokalu Sąd uznał za niesporną pomiędzy zainteresowanymi, ustaloną w nawiązaniu do opinii biegłego.

Pomiędzy Wnioskodawczynią i Uczestnikiem nie było także sporu co do przynależności do ich majątku wspólnego ruchomości, stanowiących wyposażenie i umeblowanie mieszkania. Zainteresowani zgodnie wskazani te składniki majątkowe i zgodnie je wycenili. Dlatego w tym zakresie nie było potrzeby prowadzenia postępowania dowodowego, a Sąd oparł się na zgodnych stanowiskach Uczestników.

Sąd uwzględnił zgodne stanowiska Wnioskodawczyni i Uczestnika co do sposobu podziału ich majątku wspólnego. Oboje zainteresowani zgodnie wnosili o przyznanie prawa do lokalu Wnioskodawczyni, zgodnie również określili sposób podziału ruchomości. Spór koncentrował się wokół ustalenia równych (lub nierównych) udziałów w majątku wspólnym, niektórych dodatkowych roszczeń zgłoszonych do rozliczenia i określenia wysokości dopłaty należnej Uczestnikowi.

W tym miejscu omówienia wymaga wniosek D. K. o ustalenie nierównych udziałów zainteresowanych w ich majątku wspólnym.

W myśl art. 43 § 1 – 3 kro oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku.

Ustalenie nierównych udziałów jest dopuszczalne w razie łącznego wystąpienia dwóch przesłanek, a mianowicie: przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego w różnym stopniu oraz istnienia ważnych powodów, które uzasadniają ustalenie nierównych udziałów (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z 2.10.1997 r., II CKN 348/97, Legalis). Wzajemną relację tych przesłanek określił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 24.4.2013 r. (IV CSK 553/12, OSNC-ZD 2014, Nr B, poz. 24), wskazując, że art. 43 § 2 kro formułuje dwie przesłanki ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, które muszą wystąpić łącznie i które pozostają do siebie w takim wzajemnym stosunku, że żadne "ważne powody" nie stanowią podstawy takiego orzeczenia, jeżeli stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego jest równy, a jednocześnie – nawet różny stopień przyczynienia się małżonków do powstania tego majątku nie stanowi podstawy ustalenia nierównych udziałów, jeżeli nie przemawiają za tym "ważne powody". Innymi słowy, wyróżnienie przez ustawodawcę tych dwu przesłanek sprawia, że sam nierówny stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego nie może być uznany za ważny powód w rozumieniu komentowanego przepisu. Z kolei w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 6.4.2005 r., (III CK 469/04, Legalis) wskazano, że znaczna różnica wysokości zarobków małżonków nie może być jedyną podstawą do przyjęcia, że wystąpiły ważne powody w rozumieniu art. 43 § 2 kro. Przez przyczynienie się do powstania majątku wspólnego zarówno w literaturze przedmiotu, jak i w orzecznictwie na ogół rozumie się całokształt starań każdego z małżonków o założoną przez nich rodzinę i zaspokojenie jej potrzeb, a więc nie tylko wysokość zarobków, czy innych dochodów osiąganych przez każde z nich, lecz także i to, jaki użytek czynią oni z tych dochodów, czy gospodarują nimi należycie i nie trwonią ich lekkomyślnie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia: 3.12.1968 r., sygn. akt III CRN 100/68, OSNCP rok 1969, poz. 205; 30.11.1972 r., sygn. akt III CRN 235/72, OSNCP rok 1973, poz. 174; 26.11.1973 r., sygn. akt III CRN 227/73, OSNCP rok 1974, poz. 189, J. S. Piątowski , Udziały małżonków, s. 291). Do oceny stopnia przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego nie mają przesądzającego znaczenia wyliczenia czysto rachunkowe. Ocena ta najczęściej może mieć charakter jedynie przybliżony, a w konsekwencji różny stopień przyczynienia się każdego z małżonków może uzasadnić ustalenie nierównych udziałów wtedy, gdy różnica jest istotna i wyraźnie uchwytna ( J. S. Piątowski Udziały małżonków, s. 292, (Komentarz do art. 43 kro red. Pietrzykowski 2018, wyd. 5/K. Pietrzykowski, Legalis).

Drugą konieczną przesłanką dopuszczalności ustalenia nierównych udziałów proporcjonalnie do stopnia przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego jest wykazanie, że za takim rozstrzygnięciem przemawiają ważne powody. W postanowieniu z dnia 21.11.2002 r. (III CKN 1018/00, Legalis) Sąd Najwyższy zdefiniował ważne powody na gruncie komentowanego unormowania jako okoliczności, które oceniane z punktu widzenia zasad współżycia społecznego sprzeciwiają się przyznaniu jednemu z małżonków korzyści z tej części majątku wspólnego, do której powstania ten małżonek nie przyczynił się (podobnie Sąd Najwyższy w postanowieniu z 22.9.1997 r., II CKN 306/97, Legalis). Również w przywołanym wyżej postanowieniu z dnia 24.4.2013 r. (IV CSK 553/12, OSNC-ZD 2014, Nr B, poz. 24) Sąd Najwyższy wskazał, że ocena ważnych powodów ma nie tylko aspekt majątkowy, ale również etyczny, co wyraża się w postulacie dokonywania ich oceny przy uwzględnieniu zasad współżycia społecznego. W postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 26.11.1973 r. (III CRN 227/73, OSNCP 1974, Nr 11, poz. 189) została sformułowana teza, zgodnie z którą art. 43 § 2 kro może mieć zastosowanie nie w każdym wypadku faktycznej nierówności przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego, lecz tylko w tych wypadkach, gdy małżonek, przeciwko któremu skierowane jest żądanie ustalenia nierównego udziału, w sposób rażący lub uporczywy nie przyczynia się do powstania dorobku stosownie do posiadanych sił i możliwości zarobkowych.

Z reguły uzasadnione jest ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym w wypadku zawinionego przyczynienia się małżonka do powstania tego majątku w mniejszym stopniu, niżby to wynikało z jego możliwości. Nie ma jednak znaczenia przesądzającego to, czy z winy małżonka, przeciwko któremu jest skierowane żądanie ustalenia nierównych udziałów, nastąpiło orzeczenie rozwodu albo separacji. Zdarzyć się bowiem może, że małżonek winny rozkładu pożycia przyczynił się do powstania majątku wspólnego w znacznie większym stopniu niż małżonek niewinny. Jednoznacznie w kwestii oceny winy rozkładu pożycia małżeńskiego w aspekcie ustalenia nierównych udziałów wypowiedział się Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 7.6.2000 r. (III CKN 455/00, Legalis), stwierdzając, że nie przesądza ona o istnieniu ważnych powodów w rozumieniu art. 43 § 2 kro. Przy ocenie przesłanek ustalenia nierównych udziałów, znaczenie ma zatem wina odnoszona do nieprzyczyniania się lub przyczyniania się w mniejszym stopniu niż to wynika z możliwości małżonka do powstania majątku wspólnego (por. E. Skowrońska-Bocian, w: Wierciński, Komentarz KRO, s. 402).

Przenosząc powyższe rozważania, na grunt rozpoznawanej sprawy, stwierdzić należy, że w jej realiach nie ma podstaw do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym uczestników. Do orzeczenia rozwodu doszło z winy Uczestnika, a jak wynika z zeznań zainteresowanych (przede wszystkim Wnioskodawczyni), kwestie finansowe miały istotne znaczenie dla rozkładu pożycia małżeńskiego. W niniejszej sprawie Sąd uznał za udowodnione, że to Wnioskodawczyni była bardziej zaangażowana w sprawy rodziny i zapewnienie jej środków pozwalających na pokrycie bieżących potrzeb. Wykazywała większą determinację w utrzymywaniu ciągłości zatrudnienia, a uzyskiwane dochody przeznaczała na pokrycie potrzeb rodziny. Uczestnik nie był w równym stopniu zaangażowany w utrzymanie zatrudnienia i zapewnianie dochodów na pokrycie bieżących kosztów utrzymania rodziny.

W ocenie Sądu nie jest to jednak wystarczający argument za uwzględnieniem wniosku o ustalenie nierównych udziałów zainteresowanych w majątku wspólnym. Powyższe okoliczności nie mają bowiem bezpośredniego przełożenia na skład majątku wspólnego, podlegającego podziałowi. W czasie trwania wspólności zainteresowani zgromadzili bowiem składniki w postaci mieszkania i ruchomości. Jeżeli chodzi o ruchomości, to z zeznań Wnioskodawczyni i Uczestnika wynika jednoznacznie, że zostały one zakupione ze środków wspólnych. Wnioskodawczyni przedłożyła wprawdzie faktury i rachunki z 1995 roku, dotyczące zakupów na potrzeby remontu mieszkania oraz zakupów mebli. Jednak sama przyznała, że środki na te zakupy były wspólne, a dokumenty przedłożyła dlatego, że Uczestnik twierdził, że tylko z jego pieniędzy te zakupy były finansowane. Jeżeli zaś chodzi o zakup mieszkania, to podkreślenia wymaga, że zainteresowani przeznaczyli na ten cel zarówno wspólne oszczędności, jak i darowizny dokonane przez ich rodziców. Darowizny te były w równej wysokości i były dokonywane w związku z zakupem mieszkania, przeznaczone dla obojga małżonków na ten właśnie cel. Nie ma tu więc żadnej nierówności, jeżeli chodzi o przyczynienie się do powstania majątku wspólnego. Niewątpliwie Wnioskodawczyni dokonała nakładu ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny, przeznaczając środki z książeczek mieszkaniowych, o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia. To jednak uprawniało ją do zgłoszenia tego nakładu do rozliczenia, nie stanowi argumentu za ustaleniem nierównych udziałów w majątku wspólnym. Nie może być tak, by z tytułu przesunięcia majątkowego pomiędzy masami majątkowymi (majątkiem osobistym i wspólnym) dla jednego z małżonków powstawały dwa roszczenia: o rozliczenie nakładu i o ustalenie większego udziału w majątku wspólnym.

Wracając jeszcze do stopnia przyczynienia się każdego z zainteresowanych do powstania majątku wspólnego: majątek podlegający podziałowi powstał w okresie do połowy lat 90 –tych. Z zeznań Wnioskodawczyni wynikało, że wówczas w małżeństwie jej i Uczestnika lepiej się układało, iż w latach późniejszych. Stąd też wniosek, że różny był stopień zaangażowania Uczestnika w sprawy rodziny i dostarczanie jej środków utrzymania w różnych okresach małżeństwa. Analiza ustalonego stanu faktycznego prowadzi do wniosku, że w okresie nabywania składników majątku wspólnego, zaangażowanie Uczestnika było większe niż ostatnich latach małżeństwa. Wnioskodawczyni zarzucając Uczestnikowi brak przekazywania środków na utrzymanie rodziny, jednocześnie przyznała, że były takie okresy, kiedy prowadzona przez P. K. działalność gospodarcza przynosiła dochody. Gdyby Uczestnik nigdy nie dawał pieniędzy na utrzymanie rodziny, to Wnioskodawczyni nie wiedziałaby o tym, że były dochody z działalności. Sama Wnioskodawczyni w zeznaniach potwierdziła też, że małżonkowie nie mieli wspólnego rachunku bankowego i był podział pomiędzy nimi kosztów utrzymania: ona opłacała mieszkanie, Uczestnik miał ponosić koszty utrzymania samochodów i inne. Uczestnik prowadził działalność ze zmiennym powodzeniem, a w ostatnim okresie przed jej likwidacją powstały długi z tej działalności. To niewątpliwie pogorszyło sytuację rodziny, a po stronie Wnioskodawczyni mogło powstać poczucie, że tylko ona pracuje na rzecz rodziny i przyczynić się do kryzysu w małżeństwie. Jeżeli jednak rodzina korzystała z dochodów z prowadzonej przez Uczestnika działalności, to fakt niepowodzenia w jej dalszym prowadzeniu nie może skutkować negatywną oceną co do stopnia przyczyniania się Uczestnika do powstania wspólnego majątku. Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z ryzykiem, w tym również z ryzykiem finansowym.

Zauważyć należy również, że oboje małżonkowie podejmowali decyzje, które wiązały się z ryzykiem finansowym. Taką decyzją niewątpliwie był zakup samochodu na kredyt w walucie obcej. Wnioskodawczyni podkreślała, że dzięki jej zaangażowaniu i pomocy finansowej jej matki udało się ten problem finansowy rozwiązać i spłacić dług. Jednak zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstawy do stwierdzenia, że była to decyzja wyłącznie Uczestnika, a ona przyczyniła się do spłaty zobowiązania, za które sama nie odpowiadała.

Podsumowując: jakkolwiek można dostrzec różnicę w przyczynianiu się obojga zainteresowanych w zaspakajanie bieżących potrzeb rodziny, to okoliczność ta nie miała wpływu na zgromadzenie majątku podlegającego podziałowi w niniejszej sprawie. W miarę, jak pogarszały się relacje pomiędzy małżonkami, pogarszało się również finansowe funkcjonowanie rodziny, ale majątek podlegający podziałowi w ramach niniejszego postępowania powstał w okresie wcześniejszym i nieuzasadnione jest twierdzenie, że Wnioskodawczyni przyczyniła się do jego powstania w większym stopniu niż Uczestnik.

W postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej pomiędzy małżonkami sąd rozstrzyga także o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku odrębnego lub odwrotnie podlegają zwrotowi (art. 567 § 1 k.p.c.).

Stosownie do przepisu art. 45 § 1 kro, każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny za wyjątkiem wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.

O zwrocie wydatków i nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty któregoś z małżonków sąd orzeka z urzędu i ustala wartość tych nakładów bez względu na inicjatywę dowodową uczestników postępowania (tak Sąd Najwyższy w uchwale z 21 lutego 2008 r. III CZP 148/07). Tak w doktrynie jak i w orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że sąd orzeka o zwrocie wydatków i nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny tylko na wniosek małżonka uprawnionego do żądania zwrotu poczynionych wydatków i nakładów (art. 45 § 1 kro). Żądanie to powinno być zgłoszone w formie pisemnego wniosku zawierającego zarówno określenie wysokości żądanej kwoty, jak i przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a zgłaszający takie żądanie obowiązany jest je udowodnić zgodnie z ogólnymi regułami obowiązującymi w postępowaniu cywilnym (art. 6 k.c., art. 232 k.p.c.).

W realiach niniejszej sprawy Wnioskodawczyni zgłosiła do rozliczenia nakłady poniesione przez nią w postaci:

- wydatkowania środków uzyskanych z książeczek mieszkaniowych na nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, opisanego w punkcie 1a postanowienia w kwocie 22 821 złotych,

- wydatkowaniu środków z tytułu rekompensaty pieniężnej przeznaczonej na uzupełnienie wydatków poniesionych w związku z zakupem mieszkania w kwocie 22 646 złotych,

- wydatkowaniu środków uzyskanych tytułem darowizny na nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, opisanego w punkcie 1a postanowienia w kwocie 10 000 złotych.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy daje podstawę do uwzględnienia roszczenia Wnioskodawczyni o rozliczenie nakładu poniesionego przez nią w postaci wydatkowania środków uzyskanych z książeczek mieszkaniowych na nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Niewątpliwie przy okazji nabycia mieszkania, Wnioskodawczyni zrealizowała dwie książeczki mieszkaniowe, uzyskując w ten sposób ogółem kwotę 14 775,10 złotych na kilka dni przed terminem zapłaty reszty ceny w kwocie 12 000 złotych. Nie ma dowodów, że w tym samym okresie czasu małżonkowie zgromadzili pieniądze na zapłatę reszty ceny z innych źródeł. Niewątpliwie dysponowali kwotą przewyższającą wymagane 12 000 złotych, a środki pochodziły z książeczek mieszkaniowych. Niewątpliwie środki uzyskane z książeczki scedowanej na rzecz Wnioskodawczyni przez jej matkę należy zaliczyć w całości do majątku osobistego Wnioskodawczyni. Z zeznań D. K. wynika, że była to darowizna wyłącznie na jej rzecz, a zatem z mocy art. 33 pkt 2 kro składnik ten nie wszedł do majątku wspólnego zainteresowanych. Uzyskane stąd kwoty (2437,72 zł i 5078,01 zł) zasiliły majątek osobisty D. K.. Inaczej rzecz się ma z środkami uzyskanymi z realizacji książeczki mieszkaniowej, prowadzonej na nazwisko Wnioskodawczyni. Z jej zeznań wynika, że książeczka została założona przez zawarciem małżeństwa z Uczestnikiem, a w czasie trwania wspólności ustawowej zainteresowani nie dokonywali wpłat na tę książeczkę. Robiła to matka Wnioskodawczyni, więc można uznać, że wpłaty te również stanowiły darowizny na rzecz córki. Jednak odsetki od zgromadzonych oszczędności, naliczone w trakcie trwania wspólności ustawowej uczestników, jak i premia gwarancyjna weszły do majątku wspólnego (art. 31 § 2 pkt 2 kro). Podkreślenia wymaga, że zeznania Wnioskodawczyni co do braku gromadzenia wspólnych oszczędności na książeczce prowadzonej na jej nazwisko, jak i uzyskania darowizny środków z książeczki jej matki, są wiarygodne. Uczestnik nawet nie wiedział o istnieniu powyższych książeczek mieszkaniowych. Biorąc powyższe pod uwagę, można przyjąć, że z realizacji książeczek mieszkaniowych kwota 8605,33 złotych stanowiła majątek osobisty D. K..

Jednocześnie na pokrycie ceny mieszkania wykorzystana mogła być tylko część środków uzyskanych z realizacji książeczek mieszkaniowych, bo pozostała część ceny do zapłaty to było 12 000 złotych. W porównaniu do całkowitej kwoty uzyskanej z książeczek (14 775,10 złotych) stanowiła 81,21 %. Natomiast 81,21 % z kwoty 8605,33 złotych dawało wartość 6988,38 złotych (przyjmując proporcjonalne wykorzystanie środków wspólnych i z majątku osobistego Wnioskodawczyni). W wartości całego mieszkania (35 000 złotych) kwota 6988,38 złotych stanowiła 19,96 %. Odnosząc to do aktualnej wartości lokalu mieszkalnego 195 500 złotych, uzyskujemy wartość 39 021,80 złotych (195 500 x 0,1996). Tymczasem Wnioskodawczyni z tytułu omawianego nakładu żądała uwzględnienia kwoty 22 821 złotych, zatem jej żądanie należało uwzględnić w całości.

Podkreślenia wymaga, że Sąd przyjął proporcjonalne wykorzystanie środków uzyskanych z realizacji książeczek mieszkaniowych, stanowiących tak środki z majątku osobistego Wnioskodawczyni, jak i środki wchodzące w skład majątku wspólnego. Nie ma bowiem dowodu na to, że Wnioskodawczyni rozgraniczała środki własne i wspólne i gospodarowała nimi osobo, wykorzystując inaczej. Jednocześnie zostało dowiedzione, że dysponowała środkami z majątku osobistego, a środki z majątku wspólnego były niewystarczające na pokrycie ceny mieszkania. Rozliczenie proporcjonalne jest najbardziej adekwatne do ustalonych okoliczności faktycznych i najbardziej sprawiedliwe, jeżeli chodzi o rozliczenia pomiędzy byłymi małżonkami.

Sąd oddalił wniosek D. K. o rozliczenie nakładów z jej majątku osobistego na majątek wspólny, polegających na wydatkowaniu środków z tytułu rekompensaty pieniężnej przeznaczonej na uzupełnienie wydatków poniesionych w związku z zakupem mieszkania w kwocie 22 646 złotych.

Jeżeli chodzi o uzyskanie rekompensaty, to rzeczywiście nastąpiło to staraniem Wnioskodawczyni. Brak jednak argumentów, że uzyskane stąd środki stanowiły majątek osobisty D. K..

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 4 października 1991 r. o zmianie niektórych warunków przygotowania inwestycji budownictwa mieszkaniowego w latach 1991-1995 oraz o zmianie niektórych ustaw Dz. U. z 1991 r., nr 103, poz. 446), kandydaci do spółdzielni mieszkaniowych objęci listami prowadzonymi przez wojewodów lub zarejestrowani w spółdzielniach mieszkaniowych, którzy do końca 1990 r. zgromadzili wymagane wkłady mieszkaniowe, byli pełnoletni i nie posiadali samodzielnych mieszkań bądź mieszkali w lokalach, w których na osobę przypadało mniej niż 5 m ² powierzchni mieszkalnej, mogli otrzymać rekompensatę pieniężną w wysokości 10% średniej w danym województwie ceny mieszkania w spółdzielczym wielorodzinnym budownictwie mieszkaniowym o powierzchni 50 m ², obliczonej przez wojewodę według stanu na dzień wypłaty tej rekompensaty. Rekompensata była przeznaczona na uzupełnienie wydatków m.in. na zakup mieszkania (art. 7 ust. 2 ustawy). Wnioskodawczyni nie przedstawiła żadnych okoliczności faktycznych, uzasadniających twierdzenie, że rekompensata była należna tylko jej i weszła do jej majątku osobistego. Przeciwnie: zebrany materiał dowodowy wskazuje, że oboje małżonkowie kupili mieszkanie (rekompensowano zatem ich wydatki na wspólny zakup), a wcześniej wpłacili wspólne środki do spółdzielni na sfinansowanie budowy lokalu w spółdzielni. W tych okolicznościach przyznana rekompensata zasiliła ich majątek wspólny.

Nie było podstaw do rozliczenia jako nakładów, darowizn gotówkowych uzyskanych od rodziców każdego z nich, a przeznaczonych na nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Z zeznań zainteresowanych i świadków wynika, że takie darowizny otrzymali oboje małżonkowie i były one dokonane w bliskiej odległości czasowej z zakupem mieszkania. Wprawdzie Uczestnik na rozprawie w dniu 11 grudnia 2019 roku wniósł o rozliczenie tego nakładu i zeznał, że darowizna w kwocie 10 000 złotych była wyłącznie na jego rzecz, ale zmiana zeznań i stanowiska Uczestnika nie znajdują potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym. Składając zeznania po raz pierwszy, Uczestnik potwierdził zarówno to, że reszta ceny za mieszkanie została zapłacona z środków uzyskanych z książeczek mieszkaniowych Wnioskodawczyni, jak i to, że darowizny otrzymali oboje małżonkowie z przeznaczeniem na nabycie wspólnego mieszkania. Natomiast na ostatnim terminie rozprawy zmienił zeznania, ale ta zmiana nie ma żadnego uzasadnienia i jest jedynie wyrazem chęci uzyskania dla siebie jak najkorzystniejszego rozstrzygnięcia. Wniosek taki jest uzasadniony tym bardziej, że Wnioskodawczyni początkowo nie żądała rozliczenia tej darowizny jako nakładu, wychodząc z założenie, że oboje z Uczestnikiem te darowizny otrzymali i nie ma powodu do ich rozliczania. Zmiana stanowiska Wnioskodawczyni powodowana była tylko i wyłącznie zmianą stanowiska Uczestnika. Natomiast P. K., jakkolwiek w pierwszej kolejności zeznał, że darowiznę otrzymał wyłącznie on, to na późniejsze pytania przyznał w zeznaniach, że była dokonana w związku z zakupem mieszkania, a pieniądze Uczestnicy przechowywali wspólnie, w jednym miejscu. To jednoznacznie wskazuje, że darowizny były celowe i dla obojga małżonków, by pomóc im w uzyskaniu własnego, wspólnego mieszkania. Z tych powodów nie było podstaw do uwzględniania wniosków o rozliczenia darowizn jako nakładów z majątków osobistych, ponieważ od razu zasiliły one majątek wspólny.

Na tej samej podstawie, tj. art. 45 § 1 kro, rozliczeniu podlegają wydatki poczynione przez jednego z byłych małżonków na utrzymanie składników majątku wspólnego.

W realiach niniejszej sprawy ostatecznie D. K. żądała rozliczenia wpłaconych przez nią opłat za mieszkanie, opłat za energię elektryczną i wydatków związanych z telewizją kablową i abonamentem TRV. Ogółem wydatki te stanowiły kwotę 27 734,50 złotych. Co do wysokości nie były kwestionowane przez Uczestnika. W zakresie opłat eksploatacyjnych i opłat za energię elektryczną Uczestnik uznał roszczenie, kwestionując zasadność żądania rozliczenia opłat za telewizję. Sąd uznał, że roszczenie powyższe jest zasadne w całości, w tym także w odniesieniu do opłat za telewizję. Podkreślenia wymaga, że w aktualnych realiach instalacja telewizyjna jest jedną ze zwykle występujących w lokalach, typowo wykorzystywaną. Skoro w lokalu zainteresowanych zamontowana jest telewizja kablowa, to opłaty za nią stanowią zwykły koszt utrzymania mieszkania, podobnie jak abonament RTV. Zebrany w sprawie materiał dowodowy potwierdza, że Uczestnik dysponuje telewizorem i ma możliwość korzystania z telewizji, w tym telewizji kablowej. Same faktyczne wykorzystanie tego medium i częstotliwość korzystania z niego, są kwestią drugorzędną.

Natomiast oddaleniu podlegało roszczenie Uczestnika o rozliczenie jego wydatków na utrzymanie lokalu jako nieudowodnione. Uczestnik nie przedstawił żadnych dokumentów potwierdzających ponoszenie opłat za mieszkanie po rozwodzie z Wnioskodawczynią, a ona nie potwierdzała tej okoliczności. Co więcej, w świetle dowodów przedstawionych przez D. K., to ona ponosiła koszty utrzymania lokalu. Gdyby zaś Uczestnik bezpośrednio Wnioskodawczyni przekazywał pieniądze na pokrycie opłat za mieszkanie, to biorąc pod uwagę ich aktualne wzajemne relacje, żądałby pokwitowania. Takiego pokwitowania nie przedstawił, z czego należy wnioskować, że go nie posiadał. Tym samym nie udowodnił wydatku, który określił na kwotę 1200 złotych.

Podsumowując: wartość majątku wspólnego uczestników, podlegającego podziałowi wynosi zatem 197 500 złotych. Odliczając od tej wartości nakłady Wnioskodawczyni (odpowiednio kwoty 22 821 złotych i 27 734,50 złotych), pozostaje wartość 146 944,50 złotych. Uczestnicy mają równie udziały w majątku wspólnym, więc każde z nich powinno otrzymać aktywa o wartości 73 472,25 złotych. W wyniku dokonanego podziału majątku wspólnego Uczestnik otrzymuje składniki majątkowe o wartości 1000 zł, zatem należna mu dopłata wynosi 72 472,25 złotych.

Sąd zasądzając spłatę zastosował art. 212 § 3 k.c., zgodnie z którym jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie sąd na wniosek dłużnika może odroczyć termin zapłaty rat już wymagalnych.

Spłata, do której zobowiązana jest Wnioskodawczyni jest wysoka i będzie stanowiła dla niej znaczne obciążenie finansowe. Jakkolwiek dysponuje pewną kwotą, którą może na ten cel przeznaczyć, to jednak nie pokryje ona w pełni zasądzonej dopłaty, a Wnioskodawczyni będzie musiała zapewnić sobie dostęp do środków finansowych, np. zaciągając kredyt bankowy. Z tych powodów Sąd rozłożył dopłatę na dwie raty, z których pierwsza (w kwocie zbliżonej do tej, którą Wnioskodawczyni deklarowała jako możliwą do wykorzystania na dopłatę dla Uczestnika), płatna jest w krótkim terminie po uprawomocnieniu się postanowienia. Natomiast kolejna rata płatna jest w terminie 8 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia. Nawet przy założeniu konieczności skorzystania przez Wnioskodawczynię z kredytu bankowego, jest to czas wystarczający na dopełnienie wszelkich formalności i umożliwia wywiązanie się z nałożonego obowiązku dobrowolnie. Jednocześnie Uczestnik w stosunkowo krótkim czasie uzyska środki umożliwiające mu zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych np. poprzez wynajem mieszkania.

Na podstawie art. 624 k.p.c. w zw. z art. 688 k.p.c. i art. 567 § 3 k.p.c. nakazać P. K., aby opróżnił, opuścił i wydał D. K. lokal mieszkalny nr (...), położony w Ł. przy ul. (...) w terminie 1 miesiąca od daty uprawomocnienia się postanowienia. Niewątpliwie na datę zamknięcia rozprawy zainteresowani razem zajmowali lokal mieszkalny podlegający podziałowi w ramach majątku wspólnego. Z chwilą uprawomocnienia się postanowienia, lokal ten będzie stanowił składnik wyłącznie majątku Wnioskodawczyni, zasadne zatem jest nakazanie Uczestnikowi jego opuszczenia. Termin wydania lokalu jest zbieżny z terminem pierwszej raty należnej Uczestnikowi dopłaty. W ten sposób Uczestnik wprawdzie utraci prawo do zajmowania dotychczasowego lokalu, ale jednocześnie będzie miał środki na zaspokojenie swoich potrzeb mieszkaniowych.

Na gruncie obowiązujących przepisów, aktualna pozostaje uchwala Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2004 roku (III CZP 50/04, OSNC 2005/9/154), zgodnie z którą „Były małżonek, któremu w wyniku podziału majątku wspólnego po ustaniu wspólności ustawowej sąd nakazał wydanie spółdzielczego własnościowego lokalu mieszkalnego, do którego prawo wchodziło w skład majątku wspólnego, jest lokatorem w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 71, poz. 733 ze zm.)”. Dlatego Sąd wezwał do udziału w sprawie Gminę Ł., zaś w pkt 10 postanowienia orzekł, że Uczestnik nie jest uprawniony do zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Dostrzec bowiem należy, że Uczestnik w drodze spadkobrania uzyskał tytuł prawny do innego lokalu, co wyklucza przyznanie mu prawa do lokalu socjalnego. Nadto ani sytuacja życiowa, ani materialna i zdrowotna P. K. nie uzasadnia przyznania mu tego prawa.

O kosztach postępowania Sąd orzekł zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 520 § 1 k.p.c., stosownie do której każdy z uczestników postępowania ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie. W niniejszej sprawie zarówno Wnioskodawczyni, jak i Uczestnik są zainteresowani w równym stopniu wynikiem postępowania. Powinni więc ponieść jego koszty po połowie. Na tej podstawie zasądził od Uczestnika na rzecz Wnioskodawczyni kwotę 500 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (połowy uiszczonej opłaty od wniosku).

Stosownie do przepisu art. 83 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, jeżeli przepisy przewidują obowiązek działania i dokonywania czynności połączonej z wydatkami z urzędu, sąd zarządzi dokonanie tej czynności, a kwotę potrzebną na ich pokrycie wykłada tymczasowo Skarb Państwa. W orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach, stosując przepisy art. 113 tej ustawy, który pozwala m.in. na obciążenie kosztami strony, której czynność spowodowała ich powstanie. W realiach niniejszej sprawy koszty opinii biegłego wyniosły ogółem 1702,55 złotych i zostały wyłożone tymczasowo z funduszy Skarbu Państwa. Każdy z zainteresowanych powinien ponieść połowę tych kosztów, tj. po 851,27 zł i tak też orzekł Sąd w pkt 12 postanowienia na podstawie art. 83 w zw. z art. 113 ust. 2 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (dz. U. z 2019 r., poz. 785 t.j.) i art. 520 § 1 k.p.c.

O kosztach pomocy prawnej, udzielonej Wnioskodawczyni z urzędu, Sąd orzekł zgodnie z § 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z § 8 pkt 6 i § 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z 2019 r. poz. 68). Opłata przy wartości udziału mieszczącego się w przedziale 50 – 200 tys. złotych wynosi 3600 zł. Sąd podwyższył ją do 150%, tj. do kwoty 5400 złotych i doliczył kwotę podatku od towarów i usług wyliczoną według stawki podatku obowiązującej dla tego rodzaju czynności na podstawie przepisów o podatku od towarów i usług. Mając na uwadze powyższe i biorąc pod uwagę nakład pracy pełnomocnika z urzędu, Sąd przyznał pełnomocnikowi Wnioskodawczyni z urzędu wynagrodzenie w kwocie 6642 zł (5400 zł + 23 % VAT). Tym samym uwzględnił wniosek o podwyższenie opłaty do 150 % z uwagi na znaczny nakład pracy pełnomocnika i przyczynienie się w istotny sposób do wyjaśnienia sprawy.