Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w dniu 15 marca 2016 r. powód (...) S. A. z siedzibą w B. – reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika - wniósł o zasądzenie od pozwanego J. L. kwoty 19.442,74 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1 stycznia 2016 r. oraz kosztami procesu według norm przepisanych, w tym kosztami zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że pozwany zobowiązał się poprzez podpisanie weksla dnia 16 lipca 2015 r. do zapłaty w dniu 31 grudnia 2015 r. kwoty wskazanej na wekslu w wysokości 20.642,74 zł. Powód wskazał, że wezwał pozwanego od wykupienia weksla, pozwany wpłacił na jego konto kwotę 1.200,00 zł, jednak zaprzestał spłacania reszty roszczeń (pozew wraz z załączeniami – k. 2-7).

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 27 stycznia 2017 r., sygn. akt II Nc 3974/17 Sąd nakazał aby pozwany J. L. zapłacił powodowi następujące świadczenia: tytułem należności głównej 19.442,74 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty, tytułem kosztów procesu 3.844,00 zł w tym tytułem zastępstwa procesowego 3.600,00 zł w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu albo wniósł w tymże terminie zarzuty (nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym – k. 52).

W dniu 22 maja 2017 r. pozwany J. L. złożył zarzuty od nakazu zapłaty, w których wniósł o uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany wskazał, że do zawarcia umowy nr (...) doszło przy pomocy wzorca umownego, że kwota spłacona przez niego wynosi 6.356,00 zł. Pozwany podniósł zarzut nieprawidłowego wypełnienia weksla oraz zarzut zastosowania przez powoda niedozwolonych klauzul umownych. Pozwany wskazał, że nigdy nie otrzymał wypowiedzenia umowy pożyczki a zatem nie można przyjąć, że pożyczka została wypowiedziana i w całości stała się wymagalna (zarzuty wraz z załącznikami – k. 54-66).

W piśmie złożonym w dniu 6 września 2018 r. powód wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 14.860,74 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1 lipca 2016 r. do dnia zapłaty i cofnął roszczenie w kwocie 4.582,00 zł ze zrzeczeniem się roszczenia, wnosząc o umorzenie postępowania w tym zakresie i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania albowiem zapłata nastąpiła w toku sprawy (pismo wraz załącznikami – k. 73-97).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 15 lipca 2015 r. pomiędzy (...) S.A. z siedzibą w B., a J. L. doszło do zawarcia umowy pożyczki gotówkowej nr (...)- (...). Zgodnie z częścią B umowy kwota udzielonej pożyczki opiewała na sumę 16.608,00 zł, całkowita kwota pożyczki wynosiła 6.000,00 zł, koszty ubezpieczenia wynosiły 9.516,00 zł, opłata przygotowawcza wynosiła 1.092,00 zł, wynagrodzenie umowne wynosiło 1.248,00 zł, wysokość miesięcznej raty ustalono na kwotę 372,00 zł, całkowity koszt pożyczki ustalono na kwotę 11.856,0 zł, roczna stopa oprocentowania 9,8 %, zaś rzeczywista roczna stopa oprocentowania wynosiła 101,95 %. Pożyczka miała być spłacona w 48 ratach, a całkowita kwota do zapłaty ustalona została na sumę 17.856,00 zł. Zgodnie z częścią C1 umowy J. L. zobowiązany był ponieść koszty opłaty przygotowawczej oraz koszt ubezpieczenia, które to opłaty miały być potrącone z kwoty udzielonej pożyczki. Sama pożyczka stanowiła sumę całkowitej kwoty pożyczki oraz środków pożyczanych na pokrycie kosztów przygotowawczych i ubezpieczenia (dowód: umowa pożyczki – k. 58, wyjaśnienia pozwanego w charakterze strony – k. 117).

Umowa zawarta została na czas udzielenia pożyczki i tzw. kolejnych wypłat, aż do całkowitego spłacenia wszystkich zobowiązań wynikających z niniejszej umowy (pkt 5.1 umowy). Zgodnie z pkt. 6.1 umowy wpłaty pożyczkobiorcy, w tym środki pozyskane w wyniku działań windykacyjnych, zalicza się na poczet wierzytelności w następującej kolejności: 1) spłata kwoty udzielonej pożyczki, 2) spłata wynagrodzenia umownego, 3) spłata kwoty udzielonej kolejnej wypłaty, 4) spłata wynagrodzenia umownego za kolejną wypłatę 5) zapłata ewentualnych innych zobowiązań powstałych z tytułu lub w związku z umową pożyczki. Zabezpieczeniem pożyczki był weksel in blanco „nie na zlecenie”, do którego wystawienia zobowiązał się J. L. (pkt 7.1 umowy). Innym zabezpieczeniem było również obligatoryjne wyrażenie zgody na objęcie ubezpieczeniem, o którym mowa w pkt. 17 umowy i zwrot kosztów tego ubezpieczenia (pkt 7.2). Ponadto w umowie wskazano, że jedynym uprawnionym z umowy ubezpieczenia jest pożyczkodawca (pkt 7.5 umowy). Zgodnie z pkt 10 umowy pożyczkobiorca ma prawo, bez podania przyczyny, do odstąpienia od umowy pożyczki w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia, poprzez złożenie pisemnego oświadczenia woli o odstąpieniu od umowy pożyczki (ze względów dowodowych) w powyższym terminie. W pkt 11 umowy wskazano, że jeżeli pożyczkobiorca nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki na co najmniej dwa okresy płatności pożyczkodawca może wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30-dniowego terminu i wypełnić weksel po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy do zapłaty rat w terminie 7 dni od otrzymania wezwania. Pożyczkodawca w przypadku wypowiedzenia ma prawo na wekslu in blanco wpisać datę i miejsce zapłaty oraz kwotę nie przekraczającą kwoty należnej pożyczkodawcy do zapłaty z tytułu pozostałej niespłaconej części pożyczki, wynagrodzenia umownego oraz naliczyć i wpisać: dla całkowitej kwoty pożyczki pierwotnej i/lub całkowitej kwoty pożyczki kolejnej wypłaty maksymalną wysokość odsetek umownych na poziomie czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP z dnia zawarcia umowy, tj. 10,00 % w stosunku rocznym (art. 359 § 2(1) kodeksu cywilnego i/lub kwotę w wysokości do 20 % z pozostałej do zapłaty całkowitej kwoty do zapłaty tytułem poniesionych kosztów windykacji, nie więcej niż faktycznie poniesione przez pożyczkodawcę koszty tej windykacji i /lub kwotę wynikającą z tabeli opłat zawarta w p.19.4 niniejszej umowy. Zgodnie z punktem 17 umowy, pożyczkobiorca wyraża zgodę na objęcie ochroną ubezpieczeniową w ramach umowy grupowej ubezpieczenia, zobowiązuje się do pokrycia kosztów opłacenia składki ubezpieczeniowej należnej z tytułu umowy ubezpieczenia, która to składaka będzie płatna jednorazowo po zawarciu umowy. Ponadto, do przedmiotowej umowy inkorporowana został tabela opłat, zgodnie z którą pożyczkodawca pobierał opłaty za czynności w niej wymienione. Częścią umowy był również kalendarz spłat wskazujący kwotę oraz daty płatności rat pożyczki. Integralną częścią umowy był załącznik nr 1 – szczegółowe warunki ubezpieczenia na życie pożyczkobiorców (dowód: umowa pożyczki – k. 77-85).

Wraz z zabezpieczeniem w postaci weksla in blanco, w dniu 16 lipca 2015 r. wystawiona została deklaracja wekslowa wystawcy weksla, zgodnie z którą (...) S.A. został upoważniony do wypełnienia weksla poprzez w szczególności wpisania domicyliatu oraz sumy odpowiadającej zadłużeniu łącznie z kosztami sądowymi, przy czym:

a) jeżeli nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności, pożyczkodawca może wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30-dniowego terminu i wypełnić weksel zgodnie z p. 11 umowy, po uprzednim wezwaniu do zapłaty zaległych rat w terminie 7 dni od otrzymania wezwania;

b) w razie, jeśli dojdzie do zaległości z zapłatą jakiegokolwiek zobowiązania pieniężnego wynikającego z umowy, w tym naliczonego na podstawie tabeli opłat określonej w punkt 19.4 umowy lub zgodnie z punktem 13.1, punktem 13.2 umowy, pożyczkodawca ma prawo wezwać do zapłaty w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania z zastrzeżeniem, że w przypadku braku płatności w tym terminie wypełni weksel stanowiący załącznik do umowy oraz będzie dochodzić na tej podstawie zobowiązania przed sądem;

c) w razie odstąpienia przez Pożyczkobiorcę od umowy i braku zwrotu środków zgodnie z p. 10.2 umowy i/lub zapłaty środków zgodnie z p. 10.3 umowy pożyczkodawca ma prawo wezwać pożyczkobiorcę do zapłaty tych środków w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania z zastrzeżeniem, że w przypadku braku płatności w tym terminie, wypełni weksel stanowiący załącznik do przedmiotowej umowy oraz będzie dochodzić na tej podstawi zobowiązania przed sądem. J. L. potwierdził własnoręcznym podpisem odbiór deklaracji wekslowej (dowód: deklaracja wekslowa – k. 86).

J. L. wystawił i wręczył (...) S.A. weksel własny w celu zabezpieczenia wierzytelności wynikających z umowy pożyczki nr (...). Weksel ten w chwili wystawienia i wręczenia obejmował zobowiązanie do zapłaty bliżej nieokreślonej sumy wekslowej na rzecz (...) S.A. z siedzibą w B.. Podpisanie weksla było obligatoryjne, bo inaczej pożyczka nie zostałaby udzielona (dowód: weksel – k. 4, wyjaśnienia pozwanego w charakterze strony – k. 117)

W dniu 17 lipca 2015 r. J. L. otrzymał tytułem wypłaty z umowy kwotę 6.000,00 zł (dowód: polecenie przelew - k. 59).

J. L. zaczął spłacać pożyczkę, jednakże w międzyczasie został bez pracy, i wówczas zaczęły się trudności z jej spłatą. Przychodził do niego pracownik od powoda gdy było opóźnienie w spłacie pożyczki. Częściowo J. L. spłacał jemu, a częściowo na konto, drobniejsze sumy, to co mógł spłacić. J. L. w dniu 12 sierpnia 2015 r. wpłacił tytułem umowy kwotę 372,00 zł, w dniu 11 września (...). kwotę 372,00 zł, kwotę 300,00 zł, w dniu 11 grudnia 2015 r. kwotę 400,00 zł, w dniu 11 grudnia 2015 r. kwotę 400,00 zł, w dniu 20 stycznia 2016 r. kwotę 500,00 zł, w dniu 29 stycznia 2016 r. kwotę 290,00 zł, w dniu 18 lutego 2016 r. kwotę 370,00 zł, w dniu 11 kwietnia 2016 r. kwotę 200,00 zł, w dniu 15 kwietnia 2016 r. kwotę 200,00 zł, w dniu 4 maja 2016 r. kwotę 200,00 zł, w dniu 11 maja 2016 r. kwotę 150,00 zł, w dniu 16 kwietnia 2016 r. kwotę 100,00 zł, w dniu 29 czerwca 2016 r. kwotę 300,00 zł, w dniu 1 lipca 2016 r. kwotę 170,00 zł, w dniu 20 lipca 2016 r. kwotę 200,00 zł, w dniu 8 sierpnia 2016 r. kwotę 544,00 zł, w dniu 10 września 2016 r. kwotę 3720,00 zł, w dniu 19 września 2016 r. kwotę 372,00 zł, w dniu 14 listopada 2016 r. kwotę 372,00 zł, w dniu 12 grudnia 2016 r. kwotę 372,00 zł (dowód: polecenia przelewu – k. 60-66, wyjaśnienia pozwanego w charakterze strony – k. 117-117 verte).

Pismem z dnia 13 listopada 2015 r. (...) S.A. z siedzibą w B. wezwał J. L. do zapłaty kwoty 744,00 zł w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy pożyczki numer (...) (dowód: ostateczne wezwanie do zapłaty – k. 89).

Pismem z dnia 1 grudnia 2015 r. (...) S.A. z siedzibą w B. wypowiedział J. L. umowę pożyczki numer (...) zawartą w dniu 16 lipca 2015 r. z zachowaniem terminu 30 dni, co czyni zobowiązania dotyczące ww. umowy wymagalnymi, wskazując, że do zapłaty powstaje kwota 20.642,74 zł (dowód: wypowiedzenie umowy pożyczki – k. 5 i k. 93).

J. L. nie otrzymał wypowiedzenia umowy pożyczki ani wezwania do wykupienia weksla. J. L. jako pierwszy dokument od powoda otrzymał wezwania do zapłaty. J. L. zaskoczyły kwoty jakimi go obciążono albowiem spłacił kwotę 6.556,00 zł, a powód żądał od niego prawie 20.000,00 zł (dowód: polecenia przelewu – k. 60-66, wyjaśnienia pozwanego w charakterze strony – k. 117 verte).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów znajdujących się w aktach sprawy. Dokumenty te nie były kwestionowane przez żadną ze stron, a w ocenie Sądu nie było podstaw, by poddawać w wątpliwość okoliczności faktyczne wynikające z ich treści. Z uwagi na powyższe, Sąd uznał, że dowody z tych dokumentów tworzą spójny, nie budzący wątpliwości w świetle wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a przez to w pełni zasługujący na wiarę, materiał dowodowy. Sąd oparł się również na złożonych w charakterze strony zeznaniach pozwanego, uznając je za wiarygodne.

Należy zauważyć, iż niesporne pomiędzy stronami, przyznane według art. 229 k.p.c., pozostawały okoliczności związane z treścią stosunku prawnego wynikającego z zawartej umowy pożyczki oraz z wystawienia i wręczenia weksla zabezpieczającego spłatę pożyczki. Czyniąc ustalenia faktyczne, Sąd uwzględnił także zgodne twierdzenia stron w trybie art. 229 k.p.c. oraz twierdzenia strony, którym przeciwnik nie przeczył w trybie art. 230 k.p.c.

Sąd zważył, co następuje:

Powód, ze względu na spełnienie przez pozwanego roszczenia w wysokości 4.582,00 zł w toku procesu, cofnął pozew w części, ze zrzeczeniem się roszczenia, co do tej kwoty. Zgodnie z art. 203 § 1 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku. Sąd uznał cofnięcie pozwu w powyższym zakresie jako dopuszczalne. Nie stwierdzono bowiem, aby było sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego, albo zmierzało do obejścia prawa. Stąd, na podstawie art. 355 § 1 k.p.c., postępowanie w tej części należało umorzyć, o czym orzeczono w pkt 2. sentencji.

W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu.

Roszczenie powoda było oparte na zobowiązaniu wekslowym unormowanym w ustawie z dnia 28 kwietnia 1936 r. prawo wekslowe. Przyjmuje się, że zobowiązanie wekslowe ma charakter abstrakcyjny, zatem zachowuje ono swą ważność niezależnie od przyczyn, które spowodowały jego powstanie. Umieszczenie na wekslu podpisu stanowi wyłączną przyczynę i podstawę zobowiązania wekslowego osoby podpisującej.

Przedmiotowy weksel własny został wystawiony jako tzw. weksel in blanco (art. 103 w zw. z art. 10 prawa wekslowego), który definiuje się m.in. jako niecałkowicie wypełniony dokument wekslowy, podpisany przez wystawcę z zamiarem zobowiązania się wekslowo, mogący po wypełnieniu stać się wekslem zupełnym. Z treści pozwu oraz dołączonych do niego dokumentów wynika, iż weksel zawierający klauzulę „nie na zlecenie” stanowił zabezpieczenie łączącej strony umowy pożyczki gotówkowej, a następnie został wypełniony przez powoda.

Powiązanie przez strony upoważnienia do uzupełnienia weksla in blanco z istnieniem i treścią zobowiązania podlegającego zabezpieczeniu (stosunku podstawowego względem roszczenia wekslowego) powoduje, że remitent w zasadzie nie może na podstawie prawa wekslowego uzyskać wobec wystawcy weksla własnego więcej praw niż mu przysługuje w ramach stosunku, z którego wynika podlegająca zabezpieczeniu wierzytelność, czyli w ramach tzw. stosunku podstawowego względem roszczenia wekslowego (tak uchwała połączonych I. Sądu Najwyższego Izby Cywilnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 kwietnia 1972 r., III PZP 17/70).

Weksel przedstawiony przez powoda spełniał w zakresie swej treści wymagania formalne z art. 101 pkt. 1-7 prawa wekslowego, tj. zawierał nazwę ,,weksel” w tekście dokumentu, przyrzeczenie bezwarunkowej zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej - kwoty 20.642,74 zł, wskazanie terminu płatności – 31 grudnia 2015 r., miejsce płatności – B., określenie podmiotu, na którego rzecz ma być dokonana zapłata, datę i miejsce wystawienia weksla oraz czytelny podpisy wystawcy weksla. Weksel ten nie nasuwał wątpliwości co do swej prawdziwości, jest zatem wekslem ważnym, z którego wynika ważne zobowiązanie wekslowe. Co prawda zobowiązanie wystawcy weksla ma co do zasady charakter abstrakcyjny, jednak sformułowanie przez pozwanego zarzutów dotyczących umowy pożyczki, dla zabezpieczenia wykonania której weksel został wystawiony, spowodowało, że sprawa z płaszczyzny stosunku prawa wekslowego przeniesiona została na ogólną płaszczyznę prawa cywilnego (tak uchwały Sąd Najwyższego z dnia 7 listopada 1967 r., sygn. III CZP 19/66, oraz z 24 kwietnia 1972 r, sygn. III CZP 17/70, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 1997 r. sygn. I CKN 48/97, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2000 r., sygn. V CKN 136/00). Istnienie dochodzonej pozwem wierzytelności wekslowej zależne jest bowiem od istnienia wierzytelności ze stosunku podstawowego, którą weksel miał zabezpieczać.

W rozpoznawanej sprawie przesłanką powstania wierzytelności wekslowej była umowa pożyczki gotówkowej z dnia 15 lipca 2015 r. Podstawę prawną powyższego stosunku podstawowego stanowi art. 720 k.c., zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W niniejszej sprawie poza sporem był fakt zawarcia przez strony umowy pożyczki. Sporna natomiast pozostawała kwestia jej wykonanie przez pozwanego i wysokość uiszczonych przez niego na rzecz powoda spłat oraz kwestia prawidłowości i skuteczności wypowiedzenia przez powoda umowy pożyczki, warunkującego powstanie stanu wymagalności roszczenia, a także doręczenia pozwanemu wezwania do zapłaty zaległości w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania i tym samym prawidłowości wypełnienia weksla.

Zgodnie z deklaracją wekslową i umową pożyczki powód miała prawo, w przypadku, gdy opóźnienie w płatności kwoty równej jednej racie przekroczy 30 dni, wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia i wypełnić weksel, w obu przypadkach po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy do spłaty zaległości w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania. Ponadto zgodnie z deklaracją wekslową wystawcy weksla, pozwany upoważnił (...) S.A. do wypełnienia i uzupełnienia weksla w razie, jeśli dojdzie do zaległości z zapłatą jakiegokolwiek zobowiązania pieniężnego wynikającego z umowy, w tym naliczonego na podstawie tabeli opłat określonej w punkcie 19.4 umowy lub zgodnie z punktem 13.1, punktem 13.2 umowy, pożyczkodawca ma prawo wezwać do zapłaty w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania z zastrzeżeniem, że w przypadku braku płatności w tym terminie wypełni weksel stanowiący załącznik do umowy oraz będzie dochodzić na tej podstawie zobowiązania przed sądem.

Wskazany obowiązek powoda w zakresie wezwania pozwanego do uregulowania zaległości przed wypełnieniem weksla stanowił warunek niezbędny dla wykazania poprawności wypełnienia weksla. W sytuacji, gdy pozwany negował, aby przed otrzymaniem odpisu pozwu w niniejszej sprawie, doręczono mu wezwanie oraz wypowiedzenie umowy pożyczki, to na powodzie spoczywał ciężar wykazania wskazanych okoliczności.

Powód wprawdzie twierdził, iż wystosował do pozwanego wezwanie do zapłaty przed wypełnieniem weksla oraz wypowiedział umowę, to jednak zaoferowany przez niego materiał dowodowy tego nie potwierdza. W ocenie Sądu strona powodowa nie wykazała, iż skutecznie wezwała pozwanego do zapłaty w terminie 7 dni, i że brak tej płatności uprawniał go do wypełnienia weksla, a następnie, iż skutecznie wypowiedziała umowę pożyczki, przy wyraźnym zaprzeczenie przez pozwanego jakoby otrzymał wypowiedzenie umowy pożyczki. Sąd miał na uwadze, że strona powodowa dołączyła do akt przedmiotowej sprawy kserokopię listy nadań/książki nadawczej, w której wpisano, iż w dniu 16 listopada 2015 r. i w dniu 2 grudnia 2015 r. została nadana do pozwanego korespondencja. W listach nadań/książki nadawczej nie było jednak wskazane czego korespondencja dotyczyła, ani jaki był dokładny numer nadawczy przesyłki, który pozwoliłby na zweryfikowanie, iż przesyłka taka została nadana. W systemie internetowym operatora pocztowego umożliwiającym śledzenie przesyłki można bowiem ustalić, czy i kiedy dana przesyłka została faktycznie nadana. Przy czym przedstawiona kserokopia listy nadań/książki nadawczej zawiera pozycję z personaliami i adresem zamieszkania pozwanego, lecz nie jest ona jednocześnie opatrzona jakimkolwiek numerem nadawczym przesyłki, co uniemożliwia jej powiązanie z wydrukiem ze strony operatora pocztowego. Analogiczna sytuacja występuje także w odniesieniu do pisma wypowiadającego umowę pożyczki. Zatem nie można było w sposób nie budzący wątpliwości ustalić, iż do pozwanego została nadana przesyłka polecona. Brak przede wszystkim jakiegokolwiek dowodu potwierdzającego numery przesyłek ww. pism, a to na stronie powodowej ciążył obowiązek wynikający z treści art. 6 k.c. Tym samym, w ocenie Sądu, powód nie wykazał nie tylko, aby pisma zawierające wezwanie do zapłaty oraz wypowiedzenie umowy dotarły do pozwanego, ale również by rzeczywiście wysyłał do niego takie pisma. W efekcie powyższego należało stwierdzić, że wypełnienie przez powoda weksla nastąpiło z rażącym naruszeniem deklaracji wekslowej, jak i samej umowy pożyczki

W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że w dacie wypełnienia weksla umowa nie była skutecznie wypowiedziana pozwanemu i nie mogło dojść do postawienia pożyczki wraz z odsetkami w stan natychmiastowej wymagalności z powodu jej nieterminowej spłaty. Ponadto we wskazanej dacie nie został spełniony wymóg w postaci uprzedniego wezwania pożyczkobiorcy do zapłaty zaległości w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania sformułowany w umowy pożyczki oraz w deklaracji wekslowej, a co z tym się wiąże, powód nie był uprawniony do wystawienia weksla i jego wypełnienia na kwotę 20.642,74 zł.

Niezależnie od powyższego nawet gdyby doszło do wypowiedzenia umowy pożyczki, to powództwo i tak podlegałoby oddaleniu z uwagi na zasadnie podniesiony przez pozwanego zarzut zastosowania przez powoda niedozwolonych klauzul umownych.

Na podstawie art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). W myśl art. 385 ¹ § 1 zd. 2 k.c. nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Według art. 385 ¹ § 2 k.c. jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. W myśl art. 385 ¹ § 3 k.c. nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Według art. 385 ¹ § 4 k.c. ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje. Na podstawie art. 385 ² k.c. oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą postanowienie będące przedmiotem oceny.

Zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie, dodatkowe koszty pożyczki obejmujące koszty ubezpieczenia, opłatę przygotowawczą i wynagrodzenie umowne zostały określone na zawyżonym, nieznajdującym żadnego uzasadnienia poziomie. Opłaty te zostały ustalone w stałej zryczałtowanej wysokości, niezależnie od faktycznie poniesionych wydatków, przez co dochodzi do braku ekwiwalentności świadczeń stron umowy pożyczki i skutkuje bezpodstawnym wzbogaceniem się strony powodowej. Wprowadzenie przez powoda opłat w wysokości wskazanej w umowie godziło w dobre i uczciwe praktyki kupieckie oraz w sposób rażący naruszało interes pozwanego jako konsumenta.

Sąd zaznacza, że za niedozwolone klauzule umowne, w świetle art. 385 ¹ § 1 k.c., należy uznać takie postanowienie umowne, które pod postacią opłaty pobieranej formalnie na poczet pokrycia kosztów konkretnych czynności, w rzeczywistości stanowią dla pożyczkodawcy źródło dodatkowego zysku, ukryte przed konsumentem, pozwalającego mu omijać przepisy dotyczące wysokość odsetek maksymalnych oraz niedopuszczalności kary umownej za niespełnienie świadczenia pieniężnego (art. 483 § 1 k.c.).

W ocenie Sądu całkowity koszt pożyczki w kwocie 11.856,00 zł przekraczał w sposób znaczny samą sumę pożyczki. Zdaniem Sądu realizacja umowy przez pozwanego miała skutkować tym, iż pożyczkodawca poza przekazaną do dyspozycji pozwanego kwotą 6.000,00 zł wraz z wynikającymi z umowy opłatami, miał otrzymać dodatkowe wynagrodzenie w wysokości prawie dwukrotności pożyczonej kwoty. Powyższej opisane działanie pożyczkodawcy skierowane było na generowanie niczym nieuzasadnionych kosztów. Zdaniem Sądu ustalenie całkowitego kosztu pożyczki na kwotę 11.856,00 zł w przypadku pożyczki w kwocie 6.000,00 zł udzielonej na okres 48 miesięcy naruszało przepis art. 359 § 2 ¹ k.c. w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2016 r., znajdującym zastosowanie w sprawie niniejszej, według którego to przepisu maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie mogła w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (odsetki maksymalne). Ponadto całkowite koszty pożyczki stanowiły w rzeczywistości dodatkowe wynagrodzenie pożyczkodawcy, rażąco naruszając interesy konsumenta. Zdaniem Sądu tym samym, dochodzenie powyższych kwot w drodze procesu nie mogło być skuteczne, gdy postanowienia te jako niedozwolone postanowienia umowne nie wiążą pozwanego. Ponadto są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (zasadą ekwiwalentności świadczeń stron, rzetelności kupieckiej, osiągania adekwatnego, normalnego zysku z prawidłowo prowadzonej działalności gospodarczej) i mające na celu obejście przepisów prawa (art. 359 § 2 ¹ k.c. ) Tym samym kontrola powyższych postanowień w tej konkretnej sprawie również prowadzi do wniosku, że postanowienia powyższe nie wiążą – art. 385 ¹ § 1 k.c.

Zdaniem Sądu dodatkowe koszty pożyczki obejmujące koszty ubezpieczenia, opłatę przygotowawczą i wynagrodzenie umowne nie kwalifikowały się jako główne świadczenia stron. Tego rodzaju świadczeniami były bowiem zwrot pożyczki w myśl art. 720 § 1 k.c.

Okoliczność, że postanowienia umowy przewidujące zobowiązanie pozwanego do zapłaty kosztów ubezpieczenia, opłaty przygotowawczej i wynagrodzenia umownego nie były z nim indywidualnie uzgadniane, nie budziła również wątpliwości Sądu, zważywszy na formę umowy, sporządzonej z wykorzystaniem formularza udostępnionego przez powoda, jedynie własnoręcznie podpisanego przez pozwanego. Ponadto w niniejszej sprawie strona powodowa nie wykazała, że postanowienia umowy dotyczące danych pożyczki były indywidualnie negocjowane z pozwanym. Powód nie przedstawił żadnych dowodów na okoliczność tego, że indywidualnie uzgadniał z pozwanym warunki umowy pożyczki. Wskazać w tym miejscu należy, że pozwany zeznał, że dostał gotowy wzorzec umowy, nie było możliwości jej renegocjacji, przed jej podpisaniem pobieżnie przeczytał jej warunki i treść, było powiedziane, że jeśli spłaci wszystko w terminie, to nie będą pobierane żadne opłaty dodatkowe.

Reasumując zobowiązanie pozwanego do zwrotu całkowitego kosztu pożyczki w kwocie 11.856,00 zł, przy pożyczce w kwocie 6.000,00 zł, stanowiło zobowiązanie rażąco wygórowane, a przez to w sposób rażący naruszało interes pozwanego jako konsumenta w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. i było sprzecznie z dobrymi obyczajami.

Nieskuteczność zobowiązań pozwanego do zapłaty opłaty przygotowawczej w kwocie 1.092,00 zł, kosztów ubezpieczenia w kwocie 9.516,00 zł i wynagrodzenia umownego w kwocie 1.248,00 zł sprawiała, że zapłacona przez pozwanego na rzecz powoda łączna kwota 6.556,00 zł, nie mogła być zaliczona przez powoda na poczet tych zobowiązań. Sposób jej zaliczenia należało zatem ustalić według pkt 6.1 pkt 1. i 2. umowy, zgodnie z którymi wpłaty pożyczkobiorcy zaliczały się na poczet spłaty kwoty udzielonej pożyczki, a następnie na poczet spłaty wynagrodzenia umownego. Dopuszczalność takiego umownego sposobu zaliczenia nie budziła w świetle art. 451 k.c., który nie jest przepisem o charakterze bezwzględnie obowiązującym, co oznacza, że strony w drodze umowy mogą uregulować kwestię zaliczania spełnianych świadczeń na poczet poszczególnych długów.

Kwota zatem 6.556,00 zł winna zostać zaliczeniu na poczet zobowiązania do zwrotu pożyczki w kwocie 6.000,00 zł. Skoro zatem pozwany otrzymał od powoda kwotę 6.000,00 zł, a zwrócił mu kwotę wyższą tj. kwotę 6.556,00 zł, to stwierdzić należy, że powodowi nie przysługiwałoby - w przypadku skutecznego dokonania wypowiedzenia umowy - roszczenie względem pozwanego, skoro otrzymał więcej niż powinien.

Zgodnie z art. 496 k.p.c. w przypadku wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym po przeprowadzeniu rozprawy Sąd wydaje wyrok, w którym nakaz zapłaty w całości lub w części utrzymuje w mocy albo go uchyla i orzeka o żądaniu pozwu, bądź też postanowieniem uchyla nakaz zapłaty i pozew odrzuca lub postępowanie umarza.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uchylił wydany w sprawie nakaz zapłaty w całości i oddalił powództwo w pozostałym zakresie, o czym orzekł jak w pkt 2. i 3. sentencji.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z przepisem art. 98 § 1 k.p.c., mając na względzie, że to pozwany wygrał proces w całości. Na koszty procesu poniesione przez pozwanego złożyła się opłata od zarzutów w kwocie 732,00 zł. W związku z tym Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 732,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Mając to wszystko na uwadze, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda (bez pouczenia).

W., dnia 3 marca 2020 r.