Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 415/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 18 lutego 2020 r. w sprawie II K 775/19

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzut obrazy prawa marerialnego tj. art. 115 § 2 k.k. i art. 66 k.k., prowadzący następnie do błędnego ustalenia w zakresie stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu oskarżonej, jak nieznacznego, w sytuacji, gdy działała ona uporczywie, konsekwentnie, świadomie, złośliwie i będąc uprzednio karana w sprawie II W 76/16 także za złośliwości czynione pokrzywdzonej, co nie uzasadniało zastosowania wobec A. W. instytucji warunkowego umorzenia postępowania, o jakiej mowa w art. 66 k.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja pokrzywdzonej E. W. (1) nie przytacza wprost konkretnych podstaw prawnych jej wniesienia, czy konkretnych zarzutów apelacyjnych, tym nie mniej - z uzasadnienia wniesionego środka odwoławczego jasno wynika, iż intencją skarżącej jest stwierdzenie, że błędnie oceniono podstawy prawne dla zastosowania instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego, w szczególności błędnie ustalono stopień społecznej szkodliwości czynu i stopień winy sprawczyni. Skarżąca położyła nacisk na - w jej ocenie nieuzasadnione - przyjęcie, iż czyn oskarżonej miał „epizodyczny charakter”, w/w nie była wcześniej karana, a za instytucją warunkowego umorzenia postępowania przemawia dotychczasowy (...) oraz wyrażone żal i skrucha.

Wbrew twierdzeniom apelującej, ocena kwantyfikatorów stopnia społecznej szkodliwości i winy na kanwie niniejszej sprawy (okoliczności popełnienia czynu, postać zamiaru, motywacja sprawcy) uzasadniały zastosowanie wobec oskarżonej instytucji warunkowego umorzenia postępowania, o jakiej mowa w art. 66 k.k. Nie przekonują argumenty skarżącej, co do braku uzasadnienia dla zastosowania wobec oskarżonej tej instytucji, albowiem ich ocena po stronie pokrzywdzonej jawi się jako bardzo subiektywna i stanowiąca ciąg dalszy rodzinnej „wojny” toczonej pomiędzy córką i matką. W przedmiotowej sprawie ustalono czasookres czynu A. W. wyczerpującego dyspozucję art. 191 § 1 a k.k., jako trwający od 12 marca 2018r. do 14 lipca 2019r., czyli około rok i 4 miesiące. Okres ten może być po stronie pokrzywdzonej uznany za długotrwały, lecz nie spoób jest przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości zachowania oskarżonej i ocenie stopnia jej winy, pominąć tego, iż jest to osoba blisko 65 letnia, która nigdy wcześniej nie była karana. Podnoszona przez apelującą okoliczność „skazania” A. W. w sprawie II K 76/16 nie oznacza skazania w rozumieniu prawa karnego, albowiem sprawa II W 76/16 nie dotyczyła przestępstwa, lecz wykroczenia. Osoba, która była uprzednio ukarana w sprawie wykroczeniowej nadal pozostaje „nie karana” w rozumieniu art. 66 k.k. Fakt, iż ukaranie to miało związek z tym samym konfliktem rodzinnym, nie może samo przez się wykluczać możliwości warunkowego umorzenia postępowania.

Sąd odwoławczy zważył, iż w przedmiotowej sprawie bardzo istotne są jej okoliczności związane ze sporem rodzinnym, jaki zaistniał w rodzinie W.. Otóż matka (A.) i córka (E.) pokłóciły się tak poważnie, że matka zażądała, by córka E. opuściła rodzinny dom, którego własność w całości należy do oskarżonej. Choć z jednej strony niemoralnym jest wyrzucanie z domu własnego dziecka, to z drugiej strony nie chodzi tu o osobę młodocianą, chorą, czy nieporadną, lecz o dorosłą, blisko 40 letnią kopietę, której życiowych wyborów (partnera, źródel dochodu etc.) nie toleruje matka oczekując, że córka się usamodzielni i „pójdzie na swoje”. Nie jest tak, jak się to ma w większości stanów faktycznych wypełniających dyspozycję przepisu art. 191 §1 a k.k., że sprawcą czynu jest bogaty kamienicznik (właściciel nieruchomości, firma windykacyjna), który stosując przemoc zmusza najemcę do opuszczenia lokalu. Przepis art. 191 § 1a k.k. typizuje przestępstwo polegające na stosowaniu innej przemocy niż przemoc wobec osoby, uporczywie lub w sposób istotnie utrudniający innej osobie korzystanie z zajmowanego lokalu mieszkalnego. Celem kryminalizacji tego rodzaju zachowań jest zapewnienie ochrony prawnokarnej osobom, które w wyniku stosowania wobec nich tzw. przemocy pośredniej mają utrudnione lub wręcz niemożliwe korzystanie z mieszkania. Obserwowane są bowiem powszechnie bezkarne zachowania, takie jak: wyłączanie prądu lub ogrzewania, odcinanie dostępu do wody, wyjmowanie okien, zamurowywanie wejścia do mieszkania czy zamykanie pomieszczeń na kłódkę. Właściciele mieszkań, pragnąc wymusić ich opuszczenie przez lokatorów, dopuszczają się bowiem często do takich działań jak: zalewania mieszkań, dewastowania budynku, zanieczyszczania oraz niszczenia jego części wspólnych, np. poprzez usuwanie drzwi i okien (druk Nr 2682, Sejm VII kadencji). Alternatywnym sposobem działania sprawcy jest, obok działania uporczywego, stosowanie przemocy pośredniej w sposób istotnie utrudniający innej osobie korzystanie z zajmowanego lokalu mieszkalnego. Ważny jest w tym przypadku stopień intensywności przemocy. Może ona eskalować w czasie, jak również być następstwem jednorazowego działania sprawcy, byleby w efekcie istotnie utrudniała lub tym bardziej uniemożliwiała korzystanie z lokalu. W przedmiotowej sprawie ustalono, iż działanie oskarżonej istotnie utrudniało pokrzywdzonej korzystanie z zajmowanego przez nią lokalu przez okres roku i 4 miesięcy. Okoliczności te należy jednak oceniać nie tylko z perspektywy obiektywnej, ale również z punktu widzenia konkretnej osoby korzystającej z lokalu, np. osoby niepełnosprawnej, w podeszłym wieku itp. W przedmiotowej sprawie nie chodziło tymczasem ani o osobę chorą, ani starszą, ani nieporadną, tylko o córkę skłóconą z matką tak bardzo, że ostatnia z wymienionych uznała, iż nie jest w stanie mieszkać dłużej wspólnie pod jednym dachem (oskarżona wyprowadziłą się z tego powodu do starszej córki). Zarzuty, co do niewłaściwego - z moralnego punktu widzenia - zachowywania się pomiędzy w/w paniami oraz dodatkowo także drugą córką A. W. (A.), podały z obu stron. Oskarżona podnosiła, iż pokrzywdzona pomimo swojego wieku i możliwości podjęcia pracy, dodatkowo nie uiszczała należnych opłat w związku z zajmowaną częścią domu i występowania przeciwko matce. Sąd odwoławczy zważył, iż pokrzywdzona wielokrotnie składała przeciwko matce zawiadomienia o znęcaniu się nad jej osobą przez nią (i siostrę A.), o ustalenie alimentów – zawsze bezskutecznie. Ponadto pokrzywdzona nie opuściła domu matki, gdy otrzymała wyrok eksmisyjny, albowiem gwarantował on dodatkowo otrzymanie przez nią lokalu socjalnego. Gdy jednak gmnina taki lokal znalazła i przedstawiła pokrzywdzonej ofertę jego wynajmu, to pokrzywdzona zrezygnowała z tego rodzaju pomocy socjalnej(k.114).

Właśnie te okoliczności, związane głównie z tłem konfliktu pomiędzy A. a E. W. (1), oceniane obiektywnie, sprawiły, iż rację ma sąd meriti, gdy stopień społęczbej szkodliwości czynu oskarżonej i stopien jej winy, określił jako nieznaczny. Prawidłowo także ocenił spełnienie pozostałych przesłanek pozwalających na zastosowanie instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego wobec sprawczyni.

Dotychczasowy kontakt oskarżonej z prawem karnym/wykroczeniowym w istocie zawsze miał związek z zamieszkiwaniem E. W. (2) w rodzinnym domu i konfliktem z tą córką. Fakt, iż na skutek kroków prawnych podjętych przez oskarżoną (sprawy cywilne), pokrzywdzona zmuszona została ostatecznie wyprowadzić się ze spornego domu, dodatkowo wzmacnia wniosek, iż pomimo warunkowego umorzenia postępowania karnego A. W. będzie w przyszłości przestrzegała porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.

Sąd odwoławczy zważył, że zgromadzone w sprawie dowody, zostały ocenione w sposób zgodny z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz logicznego myślenia i jako takie w pełni korzystają z ochrony, jaką daje przepis art. 7 k.p.k. Przy tym, tak właśnie kompleksowo i wszechstronnie oceniony materiał dowodowy, dał pełne podstawy do dokonanych następnie ustaleń faktycznych tj. m. inn. tego, iż społeczna szkodliwość zachowania oskarżonej i stopien jej winy uzasadniał zastosowanie art. 66 k.k. W sprawie dokonano wszelkich niezbędnych ustaleń i nie byłow niej takich okoliczności, których sąd rejonowy nie wiąłby należycie pod uwagę, a które uzasadniałyby uwzględnienie apelacji.

Wniosek

- o zmianę orzeczenia i wydanie wyroku skazującego A. W.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

- apelacja w zakresie podniesionych zarzutów obrazy prawa materialnego i dokonanych ustaleń okazała się niezasadna; ostateczny wniosek o zmianę wyroku poprzez skazanie A. W. (wniosek zawarty w protokole rozprawy) okazał się niezasadny

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

- kwestia winy i sprawstwa oskarżonej, zasadnośc zastosowania instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

- wniesiona apelacja okazała się niezasadna, brak podstaw do zmiany, czy uchylenia wyroku z urzędu

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.15.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pkt 2

O kosztach postępowania odwoławczego sąd okręgowy orzekł na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. i art. 17 ust. 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych z dnia 23 czerwca 1973r. uznając, iż pokrzywdzona, jako osoba która spełniała warunki do uzyskania lokalu socjalnego (i nie posiadajaca własnego mienia), nie jest w stanie ich pokryć.

7.  PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

pokrzywdzona

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 18 lutego 2020r. w sprawie II K 775/19

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana