Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 czerwca 2020 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2020 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania G. K. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) Hurtownia (...) w miejscowości F.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 22 grudnia 2017 r. nr(...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od G. K. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) Hurtownia (...) w miejscowości F. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Witold Rękosiewicz.

Sygn. akt XVII AmE 56/18

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej: Prezes URE, pozwany, organ) decyzją w dnia 22 grudnia 2017 r. nr (...), na podstawie art. 56 ust. 2 w związku z art. 56 ust. 1 pkt 12 oraz art. 30 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (t. j. Dz. U. z 2017 r., poz. 220 ze zm., dalej: Pe ) oraz art. 104 ustawy z 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1257, dalej: k.p.a.) po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej G. K. prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą (...) Hurtownia (...) z siedzibą w miejscowości F. (dalej: Przedsiębiorca, powód) orzekł, że :

1.  Przedsiębiorca oferował do sprzedaży w prowadzonej przez siebie stacji paliw zlokalizowanej w K. przy ul. (...), olej napędowy niespełniający wymagań jakościowych przewidzianych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1058), tj. nie przestrzegał warunku nr 2.2.3. zawartego w koncesji na obrót paliwami ciekłymi, udzielonej decyzją Prezesa URE z 29 lipca 2009 r. nr (...).

2.  Za działanie określone w pkt 1 wymierzył Przedsiębiorcy karę pieniężną w kwocie 30 000 zł.

G. K. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) w złożonym odwołaniu zaskarżył decyzję Prezesa URE w całości. Zaskarżonej decyzji powód zarzucił naruszenie prawa materialnego, tj:

1)  at. 56 ust. 1 pkt 12 Pe poprzez jego zastosowanie i nałożenie na powoda kary pieniężnej za nieprzestrzeganie obowiązków wynikających z koncesji, w sytuacji w której źródłem obowiązku, którego naruszenie zostało stwierdzone w zaskarżonej decyzji nie była koncesja lecz ustawa, co wyłączało możliwość nałożenia na powoda kary pieniężnej na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12 Pe upoważniającego Prezesa URE do wymierzenia kary pieniężnej wyłącznie w razie nieprzestrzegania obowiązków, których autonomicznym źródłem jest koncesja;

2)  art. 56 ust. 1 pkt 12 Pe poprzez jego zastosowanie i nałożenie na powoda kary pieniężnej, w sytuacji w której z okoliczności sprawy wynika, że nie jest możliwe przypisanie powodowi odpowiedzialności za naruszenie opisane w sentencji zaskarżonej decyzji, z uwagi na podjęcie przez powoda działań ostrożnościowo-prewencyjnych mających na celu zagwarantowanie, że wprowadzany przez niego do obrotu olej napędowy będzie właściwej jakości;

3)  art. 56 ust. 6a Pe poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji w której znikomy stopień szkodliwości czynu oraz zaprzestanie naruszenia opisanego w sentencji zaskarżonej decyzji uzasadniały odstąpienie od wymierzenia kary powodowi;

4)  art. 56 ust. 6 Pe poprzez błędną ocenę przesłanek mających wpływ na wysokość kary, skutkującą wymierzeniem powodowi kary pieniężnej w wysokości 30 000 zł, w sytuacji w której prawidłowa ocena tych przesłanek, a w szczególności znikoma szkodliwość czynu oraz niski stopień zawinienia powoda, uzasadniał wymierzenie kary w niższym wymiarze.

Na podstawie podniesionych zarzutów powód wniósł o:

1.  uchylenie zaskarżonej decyzji w całości przez Sąd,

względnie o:

2.  zmianę zaskarżonej decyzji w całości przez Sąd, poprzez odstąpienie od nałożenia na powoda kary pieniężnej, względnie nałożenie na powoda kary pieniężnej w wysokości nie wyższej niż 10 000zł,

3.  zasądzenie od Prezesa URE na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód zarzucił, iż Prezes URE nie miał podstaw do nałożenia na niego kary pieniężnej w oparciu o przepis art. 56 ust. 1 pkt 12 Pe. Powołał się na treść art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontroli jakości paliw (Dz.U. z 2016 r. poz. 1928) i wskazał, że obowiązek wprowadzania do obrotu paliw spełniających określone wymogi jakościowe nie wynika z udzielonej podmiotowi koncesji, lecz został nałożony na przedsiębiorstwa energetyczne w drodze ustawy. W ocenie powoda umieszczanie w koncesji warunku 2.2.3. o treści „Koncesjonariuszowi nie wolno czynić przedmiotem obrotu paliw ciekłych, których parametry jakościowe są niezgodne z parametrami określonymi obowiązującymi przepisami i wynikającymi z zawartych umów” w żaden sposób nie wpływa na źródło przedmiotowego obowiązku. Zatem podstawą wymierzenia kary pieniężnej za naruszenie powyższego warunku nie może być art. 56 ust. 1 pkt 12 Pe, gdyż przepis ten przewiduje karalność za łamanie warunków, których autonomicznym źródłem jest koncesja. Powód powołał się na stanowisko Sądu Najwyższego w tej kwestii, wyrażone w wyroku z 6 października 2011 r. III SK 18/11 i wskazał, że zostało ono potwierdzone w innych wyrokach Sądu Najwyższego i Sądu Apelacyjnego w Warszawie.

Przedsiębiorca wskazał ponadto, że w celu zachowania wymaganej jakości sprzedawanego paliwa podejmował działania o charakterze ostrożnościowym i prewencyjnym. Zaopatrywał się w paliwo u renomowanego dostawcy, a do każdej dostawy dołączane było świadectwo jakości paliwa. Podkreślił, że w latach 2012 – 2016 zlecił wykonanie 64 ekspertyz laboratoryjnych paliwa pod względem wymagań jakościowych. Również 33 kontrole przeprowadzone w latach 2008 - 2016 przez Inspekcję Handlową na stacjach paliw i w hurtowni Przedsiębiorcy nie wykazały nieprawidłowych parametrów sprzedawanego paliwa. Oświadczył, że wszystkie pojazdy używane przez niego do przewozu paliw spełniały wymagania techniczne. Powołał się na opinię sporządzoną przez biegłego sądowego potwierdzającą rzetelne prowadzenie przez Przedsiębiorcę dokumentacji obrotu paliwami oraz stosowanie wewnętrznych zasad zabezpieczenia jakości paliw przez kierowców w transporcie własnym. Podniósł, iż w wyroku z dnia 1 czerwca 2009 r., sygn. akt III SK 5/10 Sąd Najwyższy uznał, że wprowadzanie do obrotu paliwa pochodzącego od renomowanego dostawcy, którego zgodność z obowiązującymi normami potwierdza dodatkowo stosowny certyfikat, jest wystarczającym działaniem prewencyjno – zapobiegawczym. Zdaniem Przedsiębiorcy, na podstawie wskazanych okoliczności nie można mu przypisać odpowiedzialności za naruszenie w postaci nieznacznego obniżenia, w stosunku do normy, parametrów kontrolowanej próbki paliwa w zakresie temperatury zapłonu i w sprawie nie istniały podstawy do nałożenia na powoda kary pieniężnej.

W ocenie powoda w niniejszej sprawie występowały przesłanki do zastosowania art. 56 ust. 6a Pe i odstąpienia od wymierzenia Przedsiębiorcy kary. Powód wskazał, że nie istnieje stan naruszenia w zakresie norm jakości sprzedawanych paliw. Badany olej napędowy nie spełniał tylko jednego parametru jakościowego, co przemawia za uznaniem, że stopień szkodliwości czynu nie może być uznany za istotny. Podniósł, że rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 grudnia 22008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych określało wartości dla kilkunastu różnych parametrów. W ocenie powoda przyjęcie przez Prezesa URE, że niezgodność tylko jednego parametru prowadzi do uznania, że szkodliwość czynu jest istotna oznacza, że w takich sprawach możliwość odstąpienia od wymierzenia kary jest z góry wyłączona. Powód wskazał, że stwierdzone odchylenie wartości badanego parametru było niewielkie. Prowadzi to do uznania, że szkodliwość czynu była znikoma. Stwierdził, iż spełnienie przewidzianych w ustawie przesłanek uzasadniało skorzystanie przez Prezesa URE z możliwości odstąpienia od wymierzenia kary.

Powód zarzucił również Prezesowi URE dokonanie błędnej oceny wymienionych w art. 56 ust. 6 Pe okoliczności, które powinien uwzględnić przy wymierzaniu kary. Podkreślił, że niezgodność z normą dotyczyła tylko jednego parametru oraz podejmował działania w celu zapobiegania naruszeniu norm jakości, więc stopień zawinienia uznał za znikomy. Zdaniem powoda okoliczność wydania w stosunku do Przedsiębiorcy czterech decyzji o nałożeniu kar pieniężnych nie uzasadnia tezy o lekceważeniu przez niego zasad normatywnych. Wskazał, że decyzją z dnia 4 czerwca 2016 r. za analogiczne naruszenie Prezes URE wymierzył powodowi karę pieniężną w wysokości 10 000 zł. Zaskarżoną decyzją została powodowi wymierzona kara trzykrotnie wyższa, co nawet biorąc pod uwagę fakt wydania w przeszłości czterech decyzji o ukaraniu powoda, jest wysokością nadmierną.

W piśmie procesowym z dnia 10 czerwca 2020 r. powód podtrzymał stanowisko wyrażone w odwołaniu. Dodatkowo zauważył, że nałożenie na powoda na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12 Pe kary pieniężnej za czyn, za który może być nałożona odpowiedzialność karna na podstawie art. 31 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontroli jakości paliw (Dz. U. z 2016 r. poz. 1928) naruszałoby wynikającą z art. 2 Konstytucji zasadę ne bis in idem.

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki w odpowiedzi wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Pozwany zauważył, że w toku postępowania powód nie kwestionował wyników badania laboratoryjnego paliwa i przyznał, że doszło do zaistnienia nieprawidłowości. Odnosząc się do zarzutu prawidłowości podstawy prawnej nałożenia kary pieniężnej Prezes URE wskazał, że legalność nałożenia kary pieniężnej na zasadzie art. 56 ust. 1 pkt 6 Pe została potwierdzona w najnowszych wyrokach Sądu Najwyższego. Stwierdził, że przywoływany przez powoda nurt w orzecznictwie Sądu Apelacyjnego w Warszawie, który stanowił jeden z filarów odwołania nie uzyskał poparcia Sądu Najwyższego. W konkluzji zarzut powoda dotyczący naruszenia art. 56 ust. 1 pkt 6 Pe uznał pozwany za chybiony.

Odnosząc się do drugiego zarzutu odwołania Prezes URE stwierdził, że działanie powoda naruszało obowiązki określone w warunku 2.2.3. udzielonej Przedsiębiorcy koncesji na obrót paliwami ciekłymi. Wskazał, że z brzmienia przepisu art. 56 ust.1 pkt 6 Pe wynika, że organ jest zobligowany do nałożenia kary pieniężnej w każdym przypadku stwierdzenia, iż doszło do naruszenia warunków koncesji. Zaznaczył, iż na powodzie ciąży obowiązek stworzenia takiej organizacji obrotu, aby wykluczyć możliwość wprowadzenia do sprzedaży paliwa o jakości nieodpowiadającej obowiązującym przepisom. Wybór sposobu działania, który ma zapewnić prawidłową jakość sprzedawanego paliwa należy do przedsiębiorcy. Odnosząc się do powoływanych w odwołaniu działań prewencyjnych oraz do argumentacji powoda, opartej na sporządzonej na jego zlecenie opinii biegłego pozwany zauważył, iż nabywanie paliwa od renomowanego dostawcy, żądanie od dostawcy świadectwa jakości paliwa i inne podobne kroki nie są działaniem wystarczającym i powołał się na pismo z dnia 21 listopada 2016 r., w którym Przedsiębiorca przyznał, że do obniżenia parametru temperatury zapłonu mogło dojść przy rozładunku paliwa w wyniku złamania wewnętrznej procedury dotyczącej przewozu paliw. Po rozładowaniu benzyny w układzie spustowym pozostała minimalna ilość tego paliwa, która mogła przyczynić się do zmiany parametru temperatury zapłonu rozładowywanego oleju napędowego. Na tej podstawie pozwany stwierdził, że dopuszczenie dowodu z zeznań świadka biegłego sądowego na okoliczność sporządzonej opinii jest bezcelowe.

Prezes URE nie zgodził się również z zarzutami powoda dotyczącymi naruszenia art. 56 ust. 6 Pe oraz art. 56 ust.6a Pe. Wskazał m.in., że stwierdzenie przy uwzględnieniu tolerancji, iż jeden z parametrów jakościowych nie został dochowany oznacza wyższy niż znikomy stopień szkodliwości. Pozwany podkreślił, że przy ustalaniu wysokości kary uwzględnił wszystkie przesłanki wymienione w art. 56 ust. 6 Pe. Mając na uwadze wszystkie okoliczności sprawy Prezes URE uznał zaskarżoną decyzję za prawidłową i wyważoną.

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Przedsiębiorca G. K. na podstawie udzielonej decyzją Prezesa URE z dnia 29 lipca 2009 r. nr (...) na okres od 1 sierpnia 2009 r. do 1 sierpnia 2019 r. koncesji na obrót paliwami ciekłymi prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) Hurtownia (...) z siedzibą w miejscowości F.. W ramach wykonywanej działalności koncesjonowanej Przedsiębiorca prowadzi m.in. stację paliw zlokalizowaną w K. przy ul. (...). W wyniku badania laboratoryjnego paliwa wprowadzanego do obrotu na stacji paliw powoda w K., pobranego w toku kontroli przeprowadzonej w dniach 16 i 25 lutego 2015 r. ustalono, że próbka podstawowa i kontrolna oleju napędowego nie spełniały wymagań jakościowych określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych w zakresie temperatury zapłonu, która w próbce podstawowej wynosiła powyżej 50,5 ^oC, a w próbce kontrolnej – powyżej 50,0 ^oC przy wymaganiach jakościowych ustalonych w rozporządzeniu w wysokości powyżej 55,0 ^oC. (k. 5 – 14 akt adm.)

Pismem z dnia 20 października 2016 r. nr (...) Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie nałożenia kary pieniężnej z powodu oferowania przez niego do sprzedaży paliw ciekłych niespełniających wymagań jakościowych przewidzianych prawem, tj. naruszenia warunku zawartego w koncesji na obrót paliwami ciekłymi udzielonej decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 29 lipca 2009 r. nr (...) i wezwał do przedstawienia wszelkich informacji i wyjaśnień związanych z tą sprawą w terminie 14 dni od otrzymania tego zawiadomienia. (k. 1 akt adm.)

W piśmie z 21 listopada 2016 r., (k. 21 akt adm.) Przedsiębiorca przedstawił wyjaśnienia w sprawie. Wskazał, że partia oleju napędowego zakupiona została od firmy (...) sp. z o.o. z siedzibą w G.. Sprzedaż, zakwestionowanego paliwa prowadzona była w dniach 16-17 lutego 2015 r. Przedsiębiorca przedłożył kopie faktur nr (...) zakupu zakwestionowanej dostawy paliwa. Złożył również sporządzoną na jego zamówienie przez biegłego opinię w przedmiocie oceny prawidłowości kontroli przeprowadzonej przez Inspekcję Handlową. W złożonym piśmie Przedsiębiorca wskazał, że po otrzymaniu protokołu kontroli przeprowadzonej w dniu 25 lutego 2015 r. przez (...) Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej oraz świadectwa jakości oleju napędowego niespełniającego normy z uwagi na zaniżoną temperaturę zapłonu przeprowadził wewnętrzne postępowanie wyjaśniające. W wyniku tego postępowania ustalono, że obniżenie parametru temperatury zapłonu mogło nastąpić przy rozładunku paliw. Po rozładowaniu benzyny pracownicy przystąpili bezpośrednio do rozładunku oleju napędowego. Minimalna ilość (benzyny), która została w układzie spustowym mogła przyczynić się do zmiany parametru temperatury zapłonu oleju napędowego. Przedsiębiorca oświadczył, że w stosunku do pracowników, którzy dopuścili się złamania wewnętrznej procedury przewozu paliw, co mogło stanowić hipotetyczną przyczynę obniżenia parametru temperatury zapłonu, podjęto działania dyscyplinarne.

W toku postępowania administracyjnego Przedsiębiorca złożył ponadto wyjaśnienia i składał dokumenty w kolejnych pismach z dnia 29 grudnia 2016 r. i 17 listopada 2017 r. (k. 242 i k. 246 akt adm.)

Pismem z 11 grudnia 2017 r., nr (...) Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o zakończeniu postępowania administracyjnego oraz o możliwości zapoznania się z zebranym w sprawie materiałem dowodowym w terminie 7 dni od otrzymania tego zawiadomienia.(k.442 akt adm.) Przedsiębiorca w dniu 21 grudnia 2017 r. zapoznał się ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.(k.444 akt adm.)

Z informacji złożonej w oświadczeniu z dnia 24 listopada 2016 r. wynika, że w 2016 r. Przedsiębiorca z działalności gospodarczej polegającej na obrocie paliwami ciekłymi osiągnął przychód w wysokości (...) zł. (k.247 akt adm.) Z treści złożonego przez powoda Rachunku zysków i strat za okres od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2016 r. wynika, że w 2016 r. dochód Przedsiębiorcy z prowadzonej działalności gospodarczej wyniósł (...) zł.(k. 252 akt adm.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych w trakcie postępowania administracyjnego, których wiarygodność nie budziła wątpliwości Sądu.

Na podstawie dokonanych ustaleń Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W złożonym odwołaniu powód nie kwestionował wyników analiz laboratoryjnych próbek oleju napędowego, pobranych w toku kontroli na prowadzonej przez Przedsiębiorcę stacji paliw w K. w lutym 2016 r. Zarzucił jednak Prezesowi URE naruszenie art. 56 ust. 1 pkt 12 Pe poprzez nałożenie na niego kary pieniężnej mimo, iż w sprawie nie było podstaw do uznania, że powód dopuścił się deliktu administracyjnego poprzez nieprzestrzeganie obowiązków wynikających z koncesji i nie było możliwe nałożenie na powoda z tego tytułu kary pieniężnej. Zgodnie z warunkiem 2.2.3. udzielonej koncesji w brzmieniu: „Koncesjonariuszowi nie wolno czynić przedmiotem obrotu paliw ciekłych, których parametry jakościowe są niezgodne z parametrami określonymi obowiązującymi przepisami i wynikającymi z zawartych umów”. Oznacza to, że koncesjonariuszowi nie wolno czynić przedmiotem obrotu paliw ciekłych, które nie spełniają wymagań jakościowych. Przywołane unormowanie koncesji wprowadza autonomiczny w stosunku do obowiązujących przepisów prawa, wynikający bezpośrednio z koncesji obowiązek, określonego zachowania się koncesjonariusza. Odwołanie się w koncesji do przepisów i zawartych umów, określających parametry jakościowe paliwa, nakłada na przedsiębiorcę w sposób autonomiczny obowiązek określnego zachowania się poprzez powstrzymanie się od sprzedaży paliw ciekłych, które nie spełniają określonych w obowiązujących przepisach prawa wymogów jakościowych. Gdyby w udzielonej powodowi koncesji takie zastrzeżenie nie zostało zamieszczone, koncesjonariusz, wykazując brak po swojej stronie winy, nie ponosiłby odpowiedzialności administracyjnej oraz karnej. W związku z koniecznością rozstrzygnięcia wskazanego problemu Sąd Apelacyjny w Warszawie skierował do Sądu Najwyższego pytanie prawne: Czy dopuszczalne jest nałożenie na koncesjonariusza kary pieniężnej za nieprzestrzeganie obowiązku wynikającego z koncesji (art. 56 ust. 1 pkt 12 Pe) także wtedy, gdy obowiązek ten można zrekonstruować z przepisów powszechnie obowiązującego prawa, dotyczących działalności koncesjonowanej. W uchwale z dnia 9 lipca 2019 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że nałożenie na koncesjonariusza kary pieniężnej za nieprzestrzeganie obowiązku wynikającego z koncesji (art. 5 ust. 1 pkt 12 Pe) jest dopuszczalne także wtedy, gdy obowiązek ten można zrekonstruować z przepisów powszechnie obowiązującego prawa, dotyczących działalności koncesjonowanej (sygn. akt I NSZP 1/19 publ. Biuletyn Informacji Publicznej SN). Sąd Najwyższy podkreślił, że przepisy Prawa energetycznego gwarantują̨ ochronę̨ ważnych dóbr publicznych i prywatnych oraz publicznych i prywatnych praw podmiotowych. Przestrzeganie tych przepisów powinno być zabezpieczone skutecznymi, proporcjonalnymi i odstraszającymi sankcjami administracyjnymi. Taką sankcją jest przewidziana w art. 56 ust. 1 pkt 12 Pe kara pieniężna za nieprzestrzeganie obowiązku wynikającego z koncesji. Zabezpiecza ona formalnie określony w decyzji koncesyjnej obowiązek, przez co chroni ważny interes publiczny leżący u podstaw koncesjonowanej działalności energetycznej, mając na celu skuteczne skłonienie koncesjonariusza do respektowania nakazów i zakazów formalnie określonych w decyzji koncesyjnej. W świetle przedstawionych wyżej rozważań Sąd Okręgowy, mając na uwadze również wyroki Sądu Najwyższego dotyczące analogicznego problemu prawnego (np. wyrok SN z dnia 18 października 2019 r. sygn. akt I NSK 68/18) powołujące się na ww. uchwałę, w pełni podziela wyrażoną w powołanej uchwale ocenę prawną. Z powyższego wynika, że warunek 2.2.3. udzielonej powodowi koncesji nie stanowi prostego nakazu przestrzegania przez koncesjonariusza przepisów obowiązującego prawa ale wprowadza dla niego nowy obowiązek dotyczący przestrzegania parametrów jakościowych wprowadzanego do obrotu paliwa. Skoro więc stwierdzone w zaskarżonej decyzji naruszenie dotyczy obowiązku wynikającego z koncesji, przepis art. 56 ust. 1 pkt 12 Pe ma w niniejszej sprawie zastosowanie.

Zgodnie z powszechnie przyjętym w doktrynie i orzecznictwie stanowiskiem określona w art. 56 ust. 1 pkt 12 Pe odpowiedzialność przedsiębiorcy ma charakter obiektywny, wynikający z samego faktu stwierdzenia naruszenia. Niedochowanie przez przedsiębiorcę warunków koncesji stanowi samodzielną podstawę prawną do nałożenia kary pieniężnej bez konieczności wykazania zawinionego działania przedsiębiorcy, niezależnie od przeszkód w prowadzonej działalności koncesjonowanej. (por. wyroki Sądu Najwyższego z 14 listopada 2010 r. sygn. akt III SK 21/10, Lex nr 737390 oraz z 30 września 2011 r. sygn. akt III SK 10/11, Lex nr 1101332) Przedsiębiorca, któremu udzielono koncesji na prowadzenie reglamentowanej działalności gospodarczej przyjmuje na siebie obowiązek prowadzenie tej działalności z należyta starannością. Wybór metod prowadzenia tej działalności należy do koncesjonariusza. W okolicznościach nin. sprawy wskazać należało, iż mimo podejmowania przez powoda działań prewencyjnych stwierdzono, że wprowadzany do obrotu olej napędowy nie spełniał wymagań jakościowych. Powód nie dołożył więc należytej staranności w prowadzonej działalności gospodarczej, nawet kiedy z okoliczności sprawy wynika, że do powstania naruszenia doszło z powodu działań zatrudnionych przez powoda pracowników. W tym stanie podnoszony w odwołaniu zarzut naruszenia art. 56 ust. 1 pkt 12 Pe w poprzez nałożenie na powoda kary pieniężnej podczas, gdy z uwagi na podejmowanie przez Przedsiębiorcę działań prewencyjnych nie było to możliwe, nie zasługiwał na uwzględnienie i nie mógł stanowić podstawy do uchylenia zaskarżonej decyzji.

Dokonując oceny zarzutu naruszenia art. 56 ust.6a Pe wskazać należało, iż przepis ten daje Prezesowi URE możliwość odstąpienia od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. Przy czym wymienione przesłanki muszą wystąpić łącznie. W wyniku badań laboratoryjnych ustalono, iż temperatura zapłonu wprowadzanego na stacji paliw powoda oleju napędowego, przy uwzględnieniu dopuszczalnej tolerancji, była zaniżona w próbce podstawowej o 2,4 ^oC, a w kontrolnej o 2.9 ^oC w stosunku do wartości ustalonej w normie. (k. 10 i 14 akt adm.) Badanie dotyczyło partii 11 000 litrów paliwa. Działanie Przedsiębiorcy naruszało prawa konsumentów, narażając ich na nieuzasadnione ryzyko wystąpienia negatywnych skutków nabycia paliwa, które nie spełniało określonych w obowiązujących przepisach i normach wymagań jakościowych. Udzielona Przedsiębiorcy koncesja stanowi gwarancję ze strony organu Państwa – Prezesa URE, że działalność koncesjonowana będzie prowadzona zgodnie z prawem. Wprowadzanie do sprzedaży paliwa o jakości niezgodnej z normą stanowi nie tylko naruszenie określonego warunku koncesji ale również umowy zawartej z konsumentem, który zainteresowany jest nabyciem paliwa spełniającego wszystkie normatywne wymagania jakościowe. W rozpoznawanej sprawie doszło do złamania przez powoda udzielonej przez Państwo gwarancji oraz umów sprzedaży zawartych z nabywcami paliwa. Naruszenie interesów konsumentów poprzez wprowadzenie ich w błąd co do jakości sprzedawanego paliwa, oraz niedotrzymanie przez Przedsiębiorcę nakazanego treścią udzielonej koncesji, wymogu postępowania daje podstawę do uznania, że stopień szkodliwości czynu był wyższy niż znikomy. Wobec braku łącznego spełnienia przesłanek określonych w art. 56 ust. 6a Pe Prezes URE nie miał możliwości zastosowania wobec powoda instytucji odstąpienia od wymierzenia kary. Dodać wypada, że zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 27 listopada 2019 r., sygn.. akt I NSK 95/18 Prezes URE uprawniony jest do nałożenia na podmiot kary pieniężnej nawet, gdy stwierdził, że naruszenie było nieznaczne. Ponadto zdaniem Sadu, w sytuacji, gdy analizowany zarzut powoda dotyczył naruszenia przepisu, który nie nakłada na Prezesa URE definitywnego obowiązku, a jedynie umożliwia podjęcie decyzji o zastosowaniu odstąpienia od wymierzenia kary, nie można stawiać Prezesowi URE zarzutu, że nie skorzystał z przysługującego mu uprawnienia i trudno uznać, że wskazany zarzut może stanowić podstawę do uwzględnienia odwołania i uchylenia bądź zmiany decyzji w sposób wskazany a odwołaniu.

Ostatni zarzut odwołania dotyczył naruszenia przez Prezesa URE art. 56 ust. 6 Pe poprzez błędną oceną przesłanek mających wpływ na wymierzenie Przedsiębiorcy kary pieniężnej w wysokości 30 000 zł, w sytuacji, gdy znikoma szkodliwość czynu i niski stopień zawinienia uzasadniały wymierzenie niższej kary. Analizując wpływ każdej z wymienionych w tym przepisie przesłanek na wysokość wymierzonej decyzją zaznaczyć należało, iż wbrew stanowisku odwołania, stopień szkodliwości czynu powoda nie był znikomy. W tym zakresie aktualne pozostają przedstawione powyżej w uzasadnieniu argumenty. Ponadto określona w art. 56 ust. 1 pkt 12 Pe odpowiedzialność przedsiębiorcy ma charakter obiektywny, wynikający z samego faktu naruszenia norm Prawa energetycznego. Oznacza to, że niedochowanie przez powoda warunków koncesji stanowi samodzielną podstawę do wymierzenia mu kary pieniężnej bez konieczności wykazania zawinionego działania przedsiębiorcy i niezależnie od przeszkód w wykonywaniu prowadzonej działalności koncesjonowanej. Podnoszona w odwołaniu okoliczność braku winy podmiotu ma w tej sytuacji znaczenie irrelewantne. Nie wyklucza możliwości nałożenia kary. Może być tylko uznana za przesłankę łagodzącą, mającą wpływ na obniżenie wysokości wymierzonej kary. Odnosząc się do twierdzenia strony powodowej, że w zaskarżonej decyzji Prezes URE nie określił, jakie działania powinien podjąć Przedsiębiorca dla jeszcze większego zminimalizowania ryzyka wprowadzenia do obrotu paliwa, które nie spełnia wymogów jakościowych, oraz w czym przejawiać się ma należyta staranność wskazać należy, iż wybór działań podejmowanych przez przedsiębiorcę w prowadzonej działalności gospodarczej należy do decyzji przedsiębiorcy. Natomiast poziom należytej staranności zależny jest od występujących w danej działalności zagrożeń. Za należytą można uznać taką staranność, która w danych warunkach będzie wystarczająca, aby nie dopuścić do zaistnienia naruszenia. Z okoliczności sprawy wynika, że w ramach należytej staranności przy wykonywaniu działalności koncesjonowanej trzeba brać pod uwagę również zachowanie osób trzecich, zatrudnionych przez koncesjonariusza. W ocenie Sądu, uwzględniając wymienione w odwołaniu działania ostrożnościowe i zapobiegawcze, oraz szeroki zakres i wieloletni okres prowadzenia działalności, za niezasadne i krzywdzące należy uznać stanowisko Prezesa URE, że Przedsiębiorca lekceważąco podchodzi do nałożonych na niego w koncesji obowiązków. Jednak nie sposób pominąć występującej w sprawie okoliczności obciążającej w postaci kilkukrotnego uprzedniego naruszenia przez powoda przepisów Prawa energetycznego. W przypadku stwierdzenia wcześniejszego analogicznego naruszenia Prezes URE nałożył na powoda karę w wysokości 10 000 zł. W ocenie Sądu, przy ustalaniu obecnie nałożonej kary, która odpowiada wartości około (...) przychodu, Prezes URE mając na uwadze dotychczasowe zachowanie powoda, oraz jego możliwości finansowe, prawidłowo ustalił wysokość nałożonej w zaskarżonej decyzji kary, która musi spełniać przewidziane funkcje ustawowe. Kara w wysokości 30 000 zł pozostaje we właściwej proporcji do uzyskanego przez Przedsiębiorcę przychodu z działalności koncesjonowanej i nie wpłynie znacząco negatywnie na sytuacje finansową powoda. W świetle informacji dotyczących poziomu osiągniętego przez powoda w 2016 r. dochodu niższa kara miałaby znaczenie symboliczne i nie pozwoliłaby na realizacje prewencyjnej, edukacyjnej i częściowo represyjnej funkcji kary.

Dokonując oceny postawionego przez powoda zarzutu naruszenia konstytucyjnej zasady ne bi in idem wskazać należy, że zgodnie z treścią zaskarżonej decyzji postawiono powodowi zarzut, że nie przestrzegał warunku 2.2.3. udzielonej koncesji na obrót paliwami ciekłymi, który to czyn jest sankcjonowany w art. 56 ust. 1 pkt 12 Pe. Brak więc podstaw do uznania, że z tytułu postawionego zarzutu powód mógłby ponosić odpowiedzialność karną z art. 31 ustawy o systemie monitorowania i kontroli jakości paliw, w którym sankcją objęte jest m.in. wprowadzanie do obrotu paliwa o jakości niezgodnej z normą. Wbrew stanowisku powoda nie są to te same naruszenia, choć wynikają z tego samego stanu faktycznego. Wskazać należało, iż co do zasady odpowiedzialność karna i administracyjna nie są karaniem za to samo. Sankcja karna i administracyjna są różnymi skutkami danego czynu naruszającego różne dobra prawnie chronione. Z tego względu uzasadnione jest zastosowanie różnych sankcji (vide wyrok Trybunału Konstytucyjnego w pełnym składzie z dnia 21 października 2015 r. sygn. akt P 32/12). Różne też są funkcje obu sankcji powiązane z celami ich zastosowania. Celem sankcji karnej jest osadzenia niegodziwości, odpłata oraz osiągniecie efektu odstraszającego. Natomiast celem sankcji administracyjnej z art. 56 ust. 1 pkt 12 Pe jest ochrona zdrowia ludzkiego, środowiska oraz interesu użytkowników pojazdów mechanicznych, a zasadnicza jej funkcją nie jest represja tylko prewencja i profilaktyka. Inne są również zasady odpowiedzialności karnej i administracyjnej. Pierwsza oparta jest na winie sprawcy, a druga jest zasadniczo odpowiedzialnością obiektywną wynikającą z samego naruszenia, oderwaną od winy sprawcy, której wystąpienie lub brak może mieć jedynie wpływ na wysokość nałożonej kary pieniężnej, lecz nie na samą możliwość nałożenia kary administracyjnej. Podniesiony w piśmie powoda z dnia 10 czerwca 2020 r. zarzut również nie zasługiwał na uwzględnienie i nie stanowił podstawy do uchylenia zaskarżonej decyzji lub jej zmianę w sposób wskazany w odwołaniu.

Wobec dokonanych ustaleń Sąd pominął zawarte w odwołaniu wnioski dowodowe z dokumentów i przesłuchania biegłego oraz stron na wskazane we wnioskach twierdzenia uznając, że dotyczą okoliczności wynikających ze stanowiących dowód w sprawie dokumentów znajdujących się w aktach administracyjnych, niekwestionowanych przez stronę przeciwną oraz okoliczności, które nie mają wpływu na treść wyroku – art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia, oddalił wniesione przez powoda odwołanie, jako bezzasadne - art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na zasadzie art. 98 k.p.c., stosownie do wyniku sporu, ustalając wysokość należnych pozwanemu kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 720 zł, na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym po 27 października 2016 r.

Sędzia SO Witold Rękosiewicz.