Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 września 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 września 2020 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z wniosku T. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w K.

o datę przyznania emerytury i jej wysokość

na skutek apelacji wnioskodawcy T. O.

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 24 stycznia 2017 r. sygn. akt V U 2365/16

o d d a l a apelację.

Sygn. akt III AUa 509/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 2 września 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. przyznał T. O. prawo do emerytury po osiągnięciu przez niego powszechnego wieku emerytalnego, wskazując że wysokość emerytury obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wynosi 3914,32 zł, natomiast z uwagi na to, że wysokość emerytury ustalona decyzją z dnia 2 września 2016 r. jest niższa niż wysokość pobieranej emerytury, w dalszym ciągu realizowane będzie świadczenie dotychczas pobierane.

Wyrokiem z dnia 24 stycznia 2017 r. Sąd Okręgowy w Kielcach oddalił odwołanie T. O. od powyższej decyzji organu rentowego z dnia 2 września 2016 r.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że decyzją z dnia 20 kwietnia 2010 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał T. O. prawo do wcześniejszej emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych od dnia 1 marca 2010 r. Wysokość emerytury ustalono w oparciu o art. 183 wskazanej wyżej ustawy. Po przyznaniu emerytury ubezpieczony kontynuował zatrudnienie. W dniu 25 sierpnia 2015 r. osiągnął powszechny wiek emerytalny wskazany w art. 24 ust. 1b pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, natomiast 9 sierpnia 2016 r. wystąpił z wnioskiem o przeliczenie świadczenia i ustalenie podstawy wymiaru emerytury z okresu dziesięciu kolejnych lat kalendarzowych, tj. 1992 -2001. Organ rentowy zaskarżoną decyzją z dnia 2 września 2016 r. przeliczył wysokość emerytury zgodnie z wnioskiem i przyznał emeryturę z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego od dnia 1 sierpnia 2016 r., tj. od miesiąca, w którym złożono wniosek. Ustalając wysokość podstawy obliczenia emerytury Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił kwotę składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem ich waloryzacji (205 018,82 zł) oraz kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego (873 875,40 zł). Organ rentowy dokonał pomniejszenia podstawy obliczenia emerytury o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur, w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy i składki na ubezpieczenie zdrowotne (284 287,59 zł). Pomniejszoną podstawę obliczenia emerytury podzielono następnie przez średnie dalsze trwanie życia (203 miesiące). Wysokość emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego wyniosła 3 914,32 zł i była niższa niż wysokość wypłacanego dotychczas świadczenia, które wynosiło 4 132,45 zł. Organ rentowy nie podjął wypłaty tak ustalonego świadczenia z uwagi na to, że jego wysokość jest niższa od emerytury dotychczas pobieranej przez ubezpieczonego i w dalszym ciągu realizowane jest świadczenie w dotychczasowej wysokości.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o akta emerytalne wnioskodawcy.

W tym stanie rzeczy Sąd pierwszej instancji uznał, że odwołanie nie jest zasadne. Przytoczył przepis art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. 1a i 1b, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184. Z kolei przepis art. 24 ust. 1b pkt 4 ww. ustawy stanowi, iż wiek emerytalny dla mężczyzn urodzonych w okresie od dnia 1 października 1949 r. do dnia 31 grudnia 1949 r. wynosi co najmniej 65 lat i 8 miesięcy. Wysokość emerytury, o której mowa w art. 24 ustala się na podstawie art. 25 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W myśl ustępu 1 tego artykułu podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185. Natomiast przepis art. 25 ust. 1b wskazuje, że jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę na podstawie przepisów art. 26b,46,50,50a,50e,184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2014 r. poz. 191 i 1198, z 2015 r. poz. 357,1268 i 1418 oraz z 2016 r. poz. 668), podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Ustęp 1b art. 25 został dodany do ustawy emerytalnej z dniem 1 stycznia 2013 r., na podstawie art. 1 pkt 6 lit. b ustawy z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2012 roku, poz. 637). Stosownie zaś do regulacji art. 26 powołanej wyżej ustawy emerytalnej, emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183. Z akt emerytalnych T. O. wynika, że pobierał on emeryturę wcześniejszą z tytułu pracy w szczególnych warunkach, przyznaną na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wiek emerytalny osiągnął w dniu 25 sierpnia 2015 r., stąd też należy uwzględnić zmiany wprowadzone z dniem 1 stycznia 2013 r. wyżej wymienioną ustawą zmieniającą, a tym samym obliczając wysokość emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego należy zastosować art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez pomniejszenie podstawy obliczenia emerytury o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Sąd Okręgowy jako niezasadne uznał zarzuty, iż zaskarżona decyzja godzi w konstytucyjną zasadę ochrony praw nabytych oraz zasadę zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. Wskazał na rozważania prawne zawarte w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 maja 2014 r., sygn. K 43/12 (Dz. U. 2014 r., poz. 684), w którym Trybunał odniósł się do kwestii obowiązywania zasady ochrony praw nabytych w regulacjach z zakresu szeroko pojętego zabezpieczenia społecznego w związku ze zmianami ustawy emerytalnej dokonanymi ustawą z 11 maja 2012 r., która była reakcją na zmieniające się czynniki demograficzne i pogłębiający się deficyt Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Trybunał Konstytucyjny nie podzielił poglądu, że nowe rozwiązania wprowadzone na mocy ww. ustawy nowelizującej zmieniają założenia obowiązującego systemu emerytalnego. W uzasadnieniu swojego stanowiska Trybunał Konstytucyjny podniósł, że zasadą ochrony praw nabytych objęte są zarówno prawa nabyte w drodze skonkretyzowanych ostatecznie decyzji, przyznających świadczenia, jak i prawa nabyte in abstracto zgodnie z ustawą przed zgłoszeniem wniosku o ich przyznanie. W zakresie ekspektatywy praw, których potrzeba ochrony wynika z samej natury systemu ubezpieczeń społecznych Trybunał Konstytucyjny stanął na stanowisku objęcia ochroną ekspektatyw maksymalnie ukształtowanych, tj. takich, które spełniają wszystkie zasadnicze przesłanki ustawowe nabycia praw pod rządami danej ustawy bez względu na stosunek do nich późniejszej ustawy. W tej sytuacji Sąd pierwszej instancji stwierdził, że należy rozważyć kwestię, czy ubezpieczony znalazł się w grupie podmiotów, których szeroko rozumiane uprawnienia z zakresu ubezpieczeń społecznych znalazły się w sferze ochrony zasadą praw nabytych. W tym względzie powołał treść art. 24 ust. 1 oraz ust. 1b pkt 4 ww. ustawy o emeryturach i rentach z FUS, według którego ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego, przy czym dla mężczyzn urodzonych od 1 października 1949 r. do 31 grudnia 1949 r. wiek ten wynosi co najmniej 65 lat i 8 miesięcy. W związku z tym Sąd Okręgowy wskazał, że osiągniecie wymaganego wieku jest jedyną przesłanką nabycia prawa do emerytury z tzw. powszechnego wieku emerytalnego. T. O. uprawnienie to nabył wraz z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, czyli (...)r. Nie budzi wątpliwości, że na dzień wejścia w życie ustawy nowelizującej z dnia 11 maja 2012 r. (1 stycznia 2013 r.) T. O. nie spełniał jedynej przesłanki, jaką jest osiągnięcie wymaganego wieku. Nie sposób zatem przyjąć, że wnioskodawca nabył powszechne uprawnienia emerytalne, które zostało potwierdzone wydaną przez upoważniony organ decyzją, jak również nie nabył uprawnienia w sensie spełnienia wszystkich przewidzianych prawem warunków do nabycia prawa do emerytury, choć bez potwierdzenia tego stosowną decyzją. Przywołany w odwołaniu wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie oraz postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 listopada 2015 r. (sygn. P 11/14) dotyczą odmiennego stanu faktycznego, gdyż dotyczą one osoby, która korzystała z wcześniejszej emerytury, prawo do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym nabyła przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, a jedynie po dniu wejścia w życie tej ustawy złożyła wniosek o emeryturę. Nie zakwestionowano konstytucyjności wprowadzonego art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej pomniejszenia podstawy obliczenia emerytury w wieku powszechnym o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne, lecz to, że regulacja ta znajduje zastosowanie wobec osób, które przed 1 stycznia 2013 r., tj. przed wejściem w życie ustawy nowelizującej z 2012 r. korzystały z wcześniejszych emerytur i przed tym dniem nabyły prawo do emerytury w wieku powszechnym, ale wniosek o przyznanie emerytury złożyły po 1 stycznia 2013 r. Sąd Okręgowy przyjął, że działania ustawodawcy wyrażone poprzez uchwalenie kwestionowanych przez T. O. przepisów nie naruszają zawartej w art. 2 Konstytucji zasady ochrony praw nabytych z tego względu, że T. O. nie nabył praw podlegających ochronie na gruncie zasad konstytucyjnych. Wnioskodawca nie został pozbawiony prawa do emerytury jako takiej, zaś uszczerbku, na skutek zakwestionowanej nowelizacji ustawy emerytalnej, doznała jedynie kwota realizowanego świadczenia. W odniesieniu do kwestii, czy prawa nabyte w sferze zabezpieczenia społecznego (art. 67 ust. 1 Konstytucji) obejmują oprócz samego prawa do szeroko pojętego zabezpieczenia społecznego, wyodrębnione z niego prawo do konkretnej wysokości świadczenia, Sąd pierwszej instancji wskazał na pogląd wyrażony w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 grudnia 2015 r. (sygn. III AUa 2048/14). W orzeczeniu tym przyjęto, iż zasada ochrony socjalnej zawarta w art. 67 Konstytucji wymaga, aby regulacje dotyczące świadczenia z zabezpieczenia społecznego (określające np. wysokość, częstotliwość realizacji, waloryzacji itp.) czyniły realnym postulat ochrony dotkniętych ryzykiem, niemniej jednak ochrona wysokości świadczenia nie może przyjąć charakteru całkowitej jego nienaruszalności i niezmienności. Sama natura świadczenia z zabezpieczenia emerytalnego sprawia, że jest to najbardziej niestały komponent prawa socjalnego, najbardziej podatny na zmiany związane z ogólną kondycją sytuacji społeczno-gospodarczej. Nie może budzić wątpliwości, że nie istnieje prawo podmiotowe ubezpieczonego do pobierania świadczenia emerytalnego w konkretnej wysokości. Nie można zatem przyjąć, że uszczuplenie praw co do samej wysokości świadczenia w sensie obiektywnym narusza uprawnienia w zakresie zaufania do stanowionego prawa. Zasada ta, jak wszystkie normy ochronne wynikające z Konstytucji, nie jest zasadą całkowicie bezgraniczną i nie podlegającą żadnym wyjątkom. Musi być realizowana z poszanowaniem innych zasad, w tym zasady sprawiedliwości społecznej oraz ochrony słusznie nabytych praw. Ryzyko emerytalne określone w art. 67 ust. 1 Konstytucji jest w istocie jedno, niezależnie od tego, czy będzie ono chronione przez realizację świadczenia z modelu emerytury wcześniejszej, czy modelu emerytury w powszechnym wieku emerytalnym, zostaje zrealizowane tylko raz. Ubezpieczony zrealizował już raz swoje uprawnienie wynikające z zabezpieczenia społecznego poprzez skorzystanie z uprawnienia do emerytury wcześniejszej, która jest świadczeniem mającym charakter przywileju w stosunku do pozostałych ubezpieczonych. W ocenie Sądu pierwszej instancji, Zakład Ubezpieczeń Społecznych w zaskarżonej decyzji w sposób właściwy zastosował art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, prawidłowo obliczając świadczenie emerytalne wnioskodawcy.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Okręgowy oddalił odwołanie, orzekając na zasadzie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Apelację od przedmiotowego wyroku wywiódł odwołujący się T. O., zarzucając nieuwzględnienie racji strony i niewyjaśnienie wątpliwości co do konstytucyjności art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. obowiązującego od 1 stycznia 2013 r. W konkluzji wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez ustalenie, iż wysokość należnej mu emerytury wyniosła od dnia 1 sierpnia 2016 r. 5.314,75 zł oraz stwierdzenie, że pomniejszenie przez organ rentowy podstawy obliczenia tej emerytury o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych wcześniejszych emerytur stanowiło naruszenie praw nabytych, a ponadto wniósł o wypłatę przez organ rentowy od dnia 1 sierpnia 2016 r. zaległych kwot emerytury wraz z należnymi odsetkami. Skarżący wskazał także na celowość zwrócenia się do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym w powyższej kwestii. W uzasadnieniu apelacji wnioskodawca powołał się na obowiązującą w demokratycznym państwie prawa zasadę ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez niego prawa, którą wielokrotnie podkreślał Trybunał Konstytucyjny. Obywatel powinien mieć możliwość określenia zarówno konsekwencji poszczególnych zachowań i zdarzeń na gruncie obowiązującego w danym momencie stanu prawnego, jak też oczekiwać, że prawodawca nie zmieni ich w sposób arbitralny, bez wcześniejszego uprzedzenia. Bezpieczeństwo prawne obywatela związane z pewnością prawa umożliwia więc przewidywalność działań organów państwa, a także prognozowanie działań własnych. W przypadku, gdy prawodawca zmienia stan prawny przez zaskoczenie pozbawia w ten sposób obywatela możliwości podejmowania właściwych decyzji we własnych sprawach. Obywatel ma prawo oczekiwać, że regulacja prawna nie zostanie zmieniona przez prawodawcę nagle, bez ochrony praw słusznie nabytych i należytego formułowania przepisów przejściowych, co podkreślono między innymi w wyrokach Trybunału Konstytucyjnego wydanych w sprawach K 27/98, K 36/98 oraz Sądu Najwyższego w sprawie o sygn. I UK 12/11. W dalszych wywodach apelacji skarżący podniósł, że przyjęte przez ustawodawcę rozwiązanie w nowo dodanym przepisie art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej, które weszło w życie z dniem 1 stycznia 2013 r., spowodowało, że po złożeniu wniosku o emeryturę powszechną zastosowano względem niego nową, mniej korzystną regulację. Wejście w życie art. 25 ust. 1 ustawy emerytalnej skutkowało pomniejszeniem wysokości emerytury powszechnej, pomimo tego, iż korzystając z wcześniejszej emerytury (przed dniem 11 maja 2012 r.) nie miał i nie mógł mieć świadomości, że decyzja w zakresie pobierania wcześniejszej emerytury może wpłynąć niekorzystnie na jego sytuację prawną. Skarżący podniósł również, że działając w zaufaniu do państwa i stanowionego przez nie prawa podjął decyzję o przejściu na wcześniejszą emeryturę. Gdyby wiedział, że nastąpi zmiana stanu prawnego, to jego decyzja mogła być inna. Nowelizacja ustawy emerytalnej i wprowadzenie przepisu art. 25 1b została wprowadzona nagle i była dla niego zaskoczeniem. Zdaniem skarżącego, przepis ten jest niezgodny z wyrażoną w art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasadą zaufania obywatela do Państwa i stanowionego przez nie prawa, bezpieczeństwa prawnego jednostki, a także zasadą równości wszystkich obywateli wobec prawa wyrażoną w art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, gdyż ubezpieczeni znajdujący się w identycznej sytuacji prawnej zostali odmiennie potraktowani przez Państwo. Apelujący wskazał ponadto na pogląd zaprezentowany przez Sąd Okręgowy w Szczecinie w wyroku z dnia 17 grudnia 2015 r. (sygn. akt VI U 2161/13), zgodnie z którym jeżeli ustawodawca najpierw, tj. do 1 stycznia 2013 r. nie różnicował sytuacji korzystających z wcześniejszej emerytury i osób nie korzystających z tego przywileju w zakresie obliczania wysokości emerytury należnej w wieku powszechnym na podstawie art. 24 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a następnie (tj. od 1 stycznia 2013 r.) sformułował nową zasadę w postaci pomniejszenia wysokości podstawy emerytury, o której mowa w art. 24, o sumę wcześniej pobranych emerytur przyznanych przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, to brak było podstaw, by zasadę tę odnosić do ubezpieczonych, którzy prawo do wcześniejszej emerytury uzyskali przed 1 stycznia 2013 r., tj. przed wejściem w życie nowej regulacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja jest niezasadna.

Kontrolowana w niniejszej sprawie decyzja organu rentowego z dnia 2 września 2016 r. dotyczyła ustalenia prawa i wysokości emerytury nabytej przez wnioskodawcę wraz z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, której wysokość została ustalona zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przy zastosowaniu pomniejszenia podstawy obliczenia emerytury o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych przez niego emerytur. Odwołujący się nie kwestionuje powyższej decyzji w zakresie ustalenia samego prawa do emerytury oraz momentu nabycia uprawnień emerytalnych z tytułu ukończenia powszechnie obowiązującego wieku emerytalnego, natomiast w odniesieniu do sposobu ustalenia wysokości świadczenia neguje jedynie zasadność pomniejszenia podstawy obliczenia świadczenia o kwotę pobranej wcześniej emerytury, przyznanej w wieku obniżonym z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach, powołując się w tym zakresie na zasadę ochrony praw nabytych. Apelacja nie zawiera zarzutów podważających podstawę faktyczną zaskarżonego wyroku, stąd poczynione przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne zasługują na pełną akceptację. Sąd drugiej instancji podzielił również przedstawioną przez Sąd pierwszej instancji interpretację podstawy prawnej rozstrzygnięcia, uznając za zbędne powtarzanie wywodów prawnych zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Na etapie postępowania apelacyjnego spór dotyczy kwestii zastosowania przy ustalaniu wysokości emerytury wnioskodawcy przepisu art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przedmiotowa regulacja obowiązuje od 1 stycznia 2013 r., a została wprowadzona na mocy art. 1 pkt 6 lit. b ustawy z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r. poz. 637). W myśl powyższego unormowania, jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę na podstawie przepisów art. 26b, 46, 50,50a, 184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Apelujący prezentuje stanowisko, iż powołana wyżej nowa regulacja prawna, uwzględniona przy obliczeniu wysokości emerytury przyznanej po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2013 r., czyli po skorzystaniu przez niego z prawa do emerytury w wieku obniżonym, stanowi w jego przypadku naruszenie prawa nabytego oraz zasady ochrony zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa.

W kontekście zgłoszonych przez apelującego zarzutów należy zaznaczyć, że przepis art. 67 ust. 1 Konstytucji RP upoważnia ustawodawcę do określenia zakresu i form ubezpieczenia emerytalnego. Na gruncie tej regulacji dokonuje się rozróżnienia minimalnego zakresu prawa do zabezpieczenia społecznego odpowiadającego konstytucyjnej istocie tego prawa, który ustawodawca ma obowiązek zagwarantować, od sfery uprawnień zagwarantowanych przez ustawę i wykraczających poza konstytucyjną istotę prawa do zabezpieczenia społecznego. W pierwszym wypadku ustawodawca ma znacznie węższy zakres swobody przy wprowadzaniu zmian do systemu prawnego. Nowe rozwiązania prawne nie mogą bowiem naruszać konstytucyjnej istoty prawa do zabezpieczenia społecznego, czyli pozbawiać praw emerytalnych albo obniżać je do wysokości poniżej minimum socjalnego. W drugim wypadku ustawodawca może - co do zasady - znieść uprawnienia wykraczające poza konstytucyjną istotę prawa do zabezpieczenia społecznego, rzecz jasna zmiany te powinny być dokonywane z poszanowaniem pozostałych zasad i norm konstytucyjnych wyznaczających granice swobody prawodawcy wprowadzania zmian do systemu prawnego, a w szczególności zasady ochrony zaufania jednostki do państwa, zasady ochrony praw nabytych oraz wymogu zachowania odpowiedniej vacatio legis (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 11 grudnia 2006 r., SK 15/06, OTK-A 2006 Nr 11, poz. 170). W uchwale Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2019 r. (III UZP 5/19, OSNP 2020/6/57) stwierdzono, że przepis art. 25 ust. 1b ww. ustawy emerytalnej nie narusza konstytucyjnej istoty prawa do zabezpieczenia społecznego, gdyż pomniejszenie emerytury z art. 24 ustawy emerytalnej o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne, nawet jeśli w skrajnych przypadkach prowadzi do ustalenia jej poniżej minimum socjalnego, nie pozbawia ubezpieczonego prawa do pobierania wcześniej przyznanego świadczenia emerytalnego. Z perspektywy zniesienia dotychczasowych uprawnień wykraczających poza konstytucyjną istotę prawa do zabezpieczenia społecznego w kontekście zasady ochrony zaufania jednostki do państwa oraz zasady ochrony praw nabytych Sąd Najwyższy zauważył, że problem ten występuje jedynie w przypadku osoby, która nabyła prawo do emerytury z art. 24 ustawy emerytalnej przed wejściem w życie jej art. 25 ust. 1b i która wniosek o emeryturę powszechną złożyła już po jego wejściu w życie. Sytuacja skarżącego jest odmienna, gdyż zarówno nabycie prawa do emerytury powszechnej, jak też złożenie wniosku o przyznanie tego świadczenia nastąpiło w okresie obowiązywania art. 25 ust. 1b ww. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Nie ma racji skarżący wywodząc, iż przy obliczaniu wysokości emerytury w wieku powszechnym doszło do naruszenia jego praw nabytych. W tej materii należy mieć na względzie orzecznictwo Sądu Najwyższego, w którym wskazuje się na rozróżnienie momentu powstania prawa do emerytury (nabycia prawa) i momentu wypłaty świadczenia. Prawo do emerytury ustala się na dzień spełnienia warunków powstania prawa do tego świadczenia, bez względu na dzień złożenia wniosku (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2000 r., III ZP 29/00, OSNAPiUS 2001 Nr 12, poz. 418 oraz wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 4 listopada 2014 r., I UK 100/14, LEX nr 1567460; z dnia 17 sierpnia 2016 r., I UK 333/15, LEX nr 2120891; z dnia 19 maja 2016 r., LEX nr 2082142). Powyższa reguła umożliwia zachowanie przez ubezpieczonego nabytych z mocy ustawy uprawnień w razie niekorzystnej zmiany stanu prawnego. W odniesieniu natomiast do kwestii ustalania wysokości świadczenia decyduje stan prawny obowiązujący w dacie złożenia wniosku o przyznanie świadczenia. W treści nabytego in abstracto prawa (podlegającego ochronie konstytucyjnej) nie mieszczą się bowiem zasady obliczania jego wysokości. Jednoznaczne stanowisko w tej kwestii zostało zaprezentowane w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2017 r. (III UZP 6/17, OSNP 2018 Nr 3, poz. 34), w której przyjęto, że do naruszenia prawa nabytego przez nowe prawo o skutku retrospektywnym, doszłoby wówczas, gdyby takie prawo formułowało np. nowe, dodatkowe przesłanki nabycia prawa do emerytury lub też modyfikowało istniejące, np. wprowadzając wymaganie wyższego wieku lub dłuższego stażu. Stwierdzenie naruszenia prawa nabytego nie jest jednak oczywiste w odniesieniu do modyfikacji metody ustalania wysokości świadczeń. Czym innym jest bowiem prawo do emerytury nabyte na mocy art. 100 ww. ustawy emerytalnej, czym innym zaś prawo do określonej wysokości świadczenia, o którym może być dopiero mowa wówczas, gdy wysokość ta zostanie ustalona decyzją organu rentowego. Deklaratoryjny charakter decyzji organu i zasada ustawowej gwarancji nie stoją na przeszkodzie temu rozumowaniu. Zasada ustawowej gwarancji oznacza bowiem, że parametry i sposób ustalania wysokości świadczenia uregulowane są ustawowo (mogą zatem podlegać zmianom), a organ rentowy jest związany przepisami ustawy i nie może z ich pominięciem ustalić wysokości świadczenia. W konsekwencji, ochronie konstytucyjnej podlega nabyte, niezrealizowane prawo do emerytury (obejmujące warunki nabycia tego prawa: wiek, staż itp.) od momentu jego nabycia z mocy prawa, natomiast prawo do emerytury w określonej wysokości powstaje dopiero w momencie ustalenia tej wysokości w związku ze złożeniem przez osobę uprawnioną stosownego wniosku (prawo nabyte realizowane). Do urzeczywistnienia i konkretyzacji prawa i wysokości emerytury wymagany jest wniosek ubezpieczonego, o którym mowa w art. 116 ust. 1 ww. ustawy emerytalnej. Świadczenia emerytalne wypłaca się bowiem, poczynając od dnia powstania prawa do wnioskowanego świadczenia, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu (art. 129 ust. 1 ww. ustawy). Taki stan normatywny oznacza, że wprawdzie prawo do emerytury powstaje z mocy prawa z dniem spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jego nabycia, ale niezbędne jest także potwierdzenie tego prawa w celu uruchomienia wypłaty ustalonego świadczenia w określonej wysokości, które wymaga złożenia stosownego wniosku i jego rozpoznania w stanie prawnym adekwatnym dla jego oceny. Dopiero rozpoczęcie wypłaty świadczeń wywołuje problem konieczności ochrony ich ekonomicznej wartości. Innymi słowy, bez złożenia wymaganego wniosku o ustalenie, to jest potwierdzenie przesłanek nabycia prawa do emerytury, nie zostanie ono urzeczywistnione jako świadczenie przysługujące w określonej wysokości od konkretnie oznaczonego miesiąca. Wniosek emerytalny stanowi warunek konieczny dopełnienia, urzeczywistnienia i konkretyzacji emerytury przysługującej z mocy prawa. Rozpoznanie wniosku o ustalenie prawa do emerytury wymaga potwierdzenia tego prawa oraz jego wysokości według stanu prawnego obowiązującego w dacie złożenia wniosku. W konkluzji Sąd Najwyższy uznał, że prawem nabytym jest prawo do emerytury po spełnieniu warunków ustawowych (art. 100 ww. ustawy emerytalnej), a nie prawo do emerytury w określonej wysokości, która może być wyliczona dopiero wówczas, gdy ubezpieczony złoży wniosek o wypłatę tego świadczenia (podobnie Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 września 2017 r., II UK 381/16 oraz z dnia 7 marca 2018 r., I UK 572/16).

Dokonując analizy orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego ochrony praw nabytych wypada odnotować, że Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wskazywał, że nie jest wykluczona ingerencja ustawodawcy nawet w nabyte prawa podmiotowe (ukształtowane prawa podmiotowe), jeżeli istnieją bardzo istotne konstytucyjne racje, które ją usprawiedliwiają. Racje takie Trybunał przedstawiał między innymi w wyroku pełnego składu z dnia 19 grudnia 2012 r. (K 9/12, OTK-A 2012 Nr 11, poz. 136), podkreślając że ocena słuszności zarzutu naruszenia zasady ochrony praw nabytych wymaga rozważenia, czy wprowadzone ograniczenia są uzasadnione ze względu na inne normy, zasady lub wartości konstytucyjne; czy nie istnieje możliwość realizacji danej normy, zasady lub wartości konstytucyjnej bez naruszenia praw nabytych; czy wartościom konstytucyjnym, dla których realizacji prawodawca ogranicza prawa nabyte, można w danej, konkretnej sytuacji przyznać pierwszeństwo przed wartościami znajdującymi u podstaw zasady ochrony praw nabytych, a także czy prawodawca podjął niezbędne działania mające na celu zapewnienie jednostce warunków do przystosowania się do nowej regulacji. Ochrony praw nabytych nie można bowiem rozumieć w sposób bezwzględny, odnosząc ją do wszelkich uprawnień uzyskanych przez kogokolwiek i kiedykolwiek, ponieważ stworzyłoby to niebezpieczeństwo niemożliwości realizacji przez państwo swoich zadań, gdy realizacja ta spotkałaby mur w postaci praw nabytych (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 kwietnia 2004 r., SK 56/03, OTK-A 2004 Nr 4, poz. 29). W konsekwencji należy przyjąć, iż prawa nabyte nie mają charakteru absolutnego i mogą być wzruszone ze względu na słuszność wynikającą z innych zasad konstytucyjnych i szczególnych okoliczności. Stosowanie art. 2 Konstytucji RP tylko w aspekcie zasady ochrony praw nabytych, bez jednoczesnego uwzględnienia słuszności wynikającej z zasady sprawiedliwości społecznej, byłoby wybiórcze i tym samym niedopuszczalne. Nakaz realizacji zasad sprawiedliwości społecznej wiąże się z pojmowaniem państwa jako dobra wspólnego (art. 1 Konstytucji) oraz z obowiązkiem solidarności jednostki z innymi (zob. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 października 2005 r., P 13/04, OTK-A 2005 Nr 9, poz. 102). Sprzeczne z zasadą sprawiedliwości społecznej jest zarówno nieuzasadnione merytorycznie faworyzowanie, jak i dyskryminowanie określonych grup podmiotów (zob. orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 listopada 1997 r., K 22/97, OTK 1997 nr 3-4, s. 41). Na gruncie ubezpieczeń społecznych zasada sprawiedliwości społecznej uzasadnia takie zróżnicowanie prawa do emerytur i rent, które wynika z wkładu pracy mierzonego wysokością wynagrodzenia i związanej z tą wysokością składki na ubezpieczenia społeczne oraz długością okresu zatrudnienia, z korektą na rzecz uwzględnienia redystrybucyjnej funkcji ubezpieczeń społecznych (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 października 2005 r., P 13/04). Do przywołanych orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego odwołuje się uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2019 r. (III UZP 5/19, OSNP 2020/6/57), w której stwierdzono, iż przepis art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ma zastosowanie do urodzonej w (...) r. ubezpieczonej, która od 2008 r. pobierała wcześniejszą emeryturę, warunki uprawniające do przyznania emerytury z powszechnego wieku emerytalnego spełniła w 2012 r., a wniosek o przyznanie jej prawa do emerytury z powszechnego wieku emerytalnego złożyła w 2016 r. W uchwale tej Sąd Najwyższy zaaprobował zatem pogląd, iż ustalenie wysokości emerytury następuje z uwzględnieniem przepisów obowiązujących w dacie złożenia wniosku o przyznanie świadczenia, a nie regulacji obowiązujących w dacie nabycia samego prawa do świadczenia wraz z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, co przeczy sugerowanej przez skarżącego tezie zakładającej nabycie przez niego podlegającego ochronie prawa do emerytury w wieku powszechnym w wysokości określonej w przepisach obowiązujących w dacie przejścia na wcześniejszą emeryturę.

Sąd Apelacyjny podzielił rozważania prawne, zaprezentowane w powołanym wyżej orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego oraz Sądu Najwyższego. W związku z tym uznał, że dopiero w dacie zgłoszenia wniosku o świadczenie organ rentowy mógł dokonać konkretyzacji uprawnienia emerytalnego wnioskodawcy, określając między innymi datę początkową wypłaty świadczenia oraz jego wysokość, zgodnie z przepisami obowiązującymi w chwili złożenia wniosku. W przypadku obliczenia emerytury skarżącego w wieku powszechnym, przyznanej na wniosek z dnia 9 sierpnia 2016 r. (powszechny wiek emerytalny ukończony 25 sierpnia 2015 r.) nie sposób zaakceptować stanowiska apelującego o naruszeniu jego praw nabytych. W dacie uzyskania i podjęcia wypłaty emerytury w wieku obniżonym (marzec 2010 r.), ustalonej w oparciu o przepis art. 184 i art. 183 ww. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wnioskodawca nie nabył przecież uprawnienia do określonego sposobu wyliczenia wysokości emerytury należnej po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. Powszechnie obowiązujący wiek emerytalny ukończył 25 sierpnia 2015 r. i dopiero wówczas spełniona została przesłanka nabycia prawa do emerytury w wieku powszechnym, czyli w okresie obowiązywania zakwestionowanego przez skarżącego przepisu art. 25 ust. 1b ww. ustawy emerytalnej. Przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego nie sposób rozważać nawet kwestii ochrony samego prawa do emerytury, które nie zostało jeszcze nabyte z mocy ustawy, a tym bardziej nie może być mowy o nabyciu uprawnienia do określonego sposobu obliczenia wysokości świadczenia emerytalnego przewidzianego w przepisach obowiązujących w okresie poprzedzającym ukończenie powszechnego wieku emerytalnego, czyli poprzedzającym zrealizowanie ostatniej przesłanki nabycia prawa do emerytury w wieku powszechnym. Ustalenie prawa do świadczenia emerytalnego następuje na podstawie stanu prawnego obowiązującego w dniu spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Wysokość świadczenia nie może zatem zostać obliczona z pominięciem przepisów obowiązujących nie tylko w dniu złożenia wniosku o świadczenie, ale także w dacie nabycia uprawnień do emerytury w wieku powszechnym.

Na kanwie art. 25 i art. 26 powołanej wyżej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych warto zaznaczyć, że wysokość emerytury w systemie zdefiniowanej składki jest uzależniona od czynników związanych z kwotą zwaloryzowanego kapitału początkowego i zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne zgromadzonych na koncie ubezpieczonego, datą (wiekiem) przejścia na emeryturę i tzw. średnim dalszym trwaniem życia. System zdefiniowanej składki wiąże zatem kwestię wysokości emerytury z długością trwania okresu aktywności zawodowej oraz wysokością składek odprowadzanych na ubezpieczenie emerytalne. Przyrost świadczeń w systemie emerytalnym jest związany albo ze zwiększeniem udziału w systemie przez wpłacanie nowych składek albo ze względu na wstrzemięźliwość w realizacji świadczenia. Przed wprowadzeniem do ustawy emerytalnej art. 25 ust. 1b obowiązywał mechanizm, wedle którego im dłużej ubezpieczony konsumował składki, pobierając emeryturę przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, tym większy był wymiar jego świadczenia z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. W sytuacji przechodzenia na kolejne rodzaje emerytury emeryt, który nie podejmował zatrudnienia, był beneficjentem przyrostu świadczenia bez wkładu w postaci składek. Z kolei przy korzystaniu z innego rodzaju emerytury odłożenie w czasie momentu złożenia wniosku o emeryturę powszechną nie stanowiło żadnego wyrzeczenia. Na problem ten zwrócono uwagę w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2017 r. (II UK 381/16, LEX nr 2376896). Sąd Najwyższy przyjął, że skorzystanie z przywileju przejścia i pobrania wcześniejszych emerytur na podstawie przepisów szczególnych dotyczących emerytur dla niektórych ubezpieczonych, uzasadnia i proporcjonalnie usprawiedliwia pomniejszenie podstawy wymiaru emerytury ustalonej na podstawie art. 24 ust. 1 i następnych ustawy emerytalnej o sumy poprzednio pobranych wcześniejszych emerytur. Osobom uprawnionym do takich samych rodzajowo świadczeń powinna przysługiwać emerytura ustalana według takich samych (równych) zasad obliczania jej wysokości. Przyznanie powszechnego świadczenia emerytalnego, finansowanego ze składek płaconych przez ubezpieczonego, nie może jednocześnie abstrahować od wcześniejszego pobierania świadczeń przez tą samą osobę. Kwoty wypłaconych wcześniej świadczeń emerytalnych niewątpliwie pomniejszają kapitał składkowy, co usprawiedliwia ustawowe modyfikowanie wysokości emerytur ze względu na wcześniejsze pobranie i spożytkowanie tych samych rodzajowo, choć wcześniejszych świadczeń emerytalnych, które uszczupliły zgromadzony indywidualny kapitał emerytalny oraz Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, z którego emerytury są wypłacane. Zaniechanie odliczenia pobranych emerytur w istocie prowadziłoby do uprzywilejowania tej kategorii ubezpieczonych oraz stanowiłoby nadużycie solidarności w relacjach między członkami wspólnoty ryzyka, gdyż nałożono by na nią obowiązek sfinansowania wypłaty tej części emerytury w wieku powszechnym, która nie znajduje pokrycia we wcześniej wniesionym (zaewidencjonowanym), lecz wydanym (tj. pomniejszonym o kwoty pobranych emerytur) wkładzie ubezpieczonego, stanowiącym zasadniczy element podstawy obliczenia emerytury. Pobranie emerytury wcześniejszej oznacza bowiem skonsumowanie części wypracowanego kapitału składkowego (por. Komentarz do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pod red. B. Gudowskiej i K. Ślebzaka, W-wa 2013 r., teza 10 do art. 25a, str. 283 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 29 listopada 2018 r., III AUa 1425/17, LEX nr 2612065). W związku z powyższym stwierdzić trzeba, że istnieją ważne względy aksjologiczne przeciwne temu, aby uwzględniać całą zewidencjonowaną na koncie ubezpieczonego kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne, mimo że ich część została już "spożytkowana" na wypłatę świadczeń emerytalnych sprzed dnia nabycia prawa do emerytury w wieku powszechnym. Odliczenie od podstawy wymiaru emerytury powszechnej kwot pobranych uprzednio świadczeń emerytalnych należy uznać za rozwiązanie słuszne, realizujące zasadę sprawiedliwości społecznej oraz solidaryzmu ubezpieczonych.

Ustosunkowując się wreszcie do zgłoszonego przez apelującego wniosku o zwrócenie się do Trybunału Konstytucyjnego celem zbadania zgodności z Konstytucją RP regulacji art. 25 ust. 1b ww. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych należy zauważyć, iż powyższe zagadnienie było już przedmiotem zainteresowania Trybunału Konstytucyjnego. W wyroku z dnia 6 marca 2019 r. (P 20/16) Trybunał zakwestionował zgodność regulacji art. 25 ust.1b ww. ustawy z Konstytucją RP jedynie w ograniczonym zakresie, w jakim przepis ten dotyczy ubezpieczonych - kobiet urodzonych w (...) r., które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy. Trybunał Konstytucyjny zaznaczył, że na gruncie art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej można wyodrębnić trzy grupy ubezpieczonych urodzonych w latach 1949-1968. Pierwsza grupa obejmuje osoby, które przeszły na wcześniejszą emeryturę w wieku 55 lat i uzyskały powszechny wiek emerytalny do końca 2012 r. oraz złożyły wniosek o ustalenie emerytury przed 1 stycznia 2013 r. Drugą grupę stanowią osoby, które przeszły na wcześniejszą emeryturę i uzyskały powszechny wiek emerytalny przed końcem 2012 r., lecz z wnioskiem o ustalenie emerytury wystąpiły dopiero po 1 stycznia 2013 r. Trzecia grupa to osoby, które pobierały wcześniejszą emeryturę, ale powszechny wiek emerytalny uzyskały po 1 stycznia 2013 r. i po tym terminie wystąpiły z wnioskiem o ustalenie emerytury. Do grupy pierwszej przepis art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej w ogóle nie znajduje zastosowania. Do trzeciej grupy ubezpieczonych objętych powyższą regulacją należą między innymi kobiety urodzone w (...) r., które wiek emerytalny (60 lat) osiągnęły po zmianach dokonanych ustawą nowelizacyjną (po 1 stycznia 2013 r.). Oceniając sytuację prawną tych kobiet Trybunał Konstytucyjny uznał, że ustawodawca, dokonując zmiany zasad ustalania wysokości emerytury powszechnej naruszył zasadę lojalności państwa względem obywateli. Wprowadzając nowe, mniej korzystne zasady po rozpoczęciu realizacji uprawnień w zakresie wcześniejszej emerytury, naraził te kobiety na nieprzewidziane skutki, które w istocie stanowiły dla nich pułapkę. Trybunał dostrzegł zatem niezgodność art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej z art. 2 Konstytucji i wyrażoną w tym przepisie zasadą zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa (wyrok P 20/16), nie

wiążąc tej niezgodności z ochroną praw nabytych, lecz z naruszeniem zasady lojalności państwa względem obywatela. Wnioskodawca jest osobą urodzoną (...), a zatem nie należy do grona ubezpieczonych, w stosunku do których Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z ustawą zasadniczą przepisu art. 25 ust. 1b ww. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zdaniem Sądu drugiej instancji w realiach rozpoznawanej sprawy nie zachodzi potrzeba zwrócenia się do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym dotyczącym materii rozstrzygniętej już ww. wyrokiem tego Trybunału z dnia 6 marca 2019 r. (P 20/16). Wywiedziony w tym przedmiocie wniosek skarżącego nie został uwzględniony jako nieuzasadniony.

W nawiązaniu do wydanego przez Trybunał Konstytucyjny wyroku z dnia 6 marca 2019 r. warto odnotować, że jego konsekwencją było uchwalenie ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2020 r., poz.1222), na mocy której do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dodano przepis art. 194i, stanowiący że do ustalenia podstawy obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ubezpieczonego urodzonego w (...) r., nie stosuje się przepisu art. 25 ust. 1b, jeżeli wniosek o przyznanie tej emerytury zgłosi w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, pod warunkiem że prawo do emerytury przed osiągnięciem wieku emerytalnego ma ustalone na podstawie wniosku złożonego przed dniem 1 stycznia 2013 r. Przedmiotowa nowelizacja weszła w życie 10 lipca 2020 r. Odwołujący się nie należy jednak do grona jej beneficjentów, gdyż nie jest osobą urodzoną w (...) r.

Mając na uwadze przedstawione powyżej okoliczności i rozważania prawne Sąd Apelacyjny uznał, że zaskarżony wyrok jest prawidłowy, nie narusza przepisów prawa materialnego, w tym odnoszących się do zasad ustalania emerytury w systemie zdefiniowanej składki. Podniesione w apelacji zarzuty naruszenia konstytucyjnej zasady ochrony praw nabytych – w świetle zacytowanego wyżej orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego oraz Sądu Najwyższego – okazały się nieuzasadnione.

W tym stanie rzeczy Sąd drugiej instancji oddalił apelację, orzekając na mocy art. 385 k.p.c.

Ewa Krakowiak Monika Kowalska Dariusz Płaczek