Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Przemysław Majkowski

Protokolant : st. sekr. sąd. Iwona Bartel

po rozpoznaniu w dniu 14 grudnia 2020 r. w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa J. P. (1)

przeciwko (...) SA z siedzibą w W.

o zadośćuczynienie i odszkodowanie

1.  zasądza od pozwanego (...) SA z siedzibą w W. na rzecz powódki J. P. (1) tytułem zadośćuczynienia za śmierć męża J. P. (2) kwotę 38.000,00 ( trzydzieści osiem tysięcy ) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 maja 2019 r. do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanego (...) SA z siedzibą w W. na rzecz powódki J. P. (1) tytułem odszkodowania za poniesione koszty pogrzebu męża J. P. (2) kwotę 6.230,00 ( sześć tysięcy dwieście trzydzieści ) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 września 2020 r. do dnia zapłaty,

3.  zasądza od pozwanego (...) SA z siedzibą w W. na rzecz powódki J. P. (1) tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej po śmierci męża J. P. (2) kwotę 15.000,00 ( piętnaście tysięcy ) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 września 2020 r. do dnia zapłaty,

4.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

5.  zasądza od pozwanego (...) SA z siedzibą w W. na rzecz powódki J. P. (1) kwotę 2.717,00 ( dwa tysiące siedemset siedemnaście ) zł tytułem zwrotu części kosztów procesu,

6.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) SA z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 2.950,00 ( dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt ) zł tytułem części opłaty sądowej od uiszczenia, której strona powodowa była zwolniona oraz kwotę 1.290,14 ( jeden tysiąc dwieście dziewięćdziesiąt 14/100) zł tytułem zwrotu obciążającej go części wydatków w sprawie poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 178/19

UZASADNIENIE

Wyrokiem wstępnym z dnia 03 września 2020 r. Sąd Okręgowy w Sieradzu w sprawie o sygn. akt I C 178/19 z powództwa J. P. (1) przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W. o zadośćuczynienie i odszkodowanie uznał powództwo J. P. (1) za usprawiedliwione co do zasady. Wyrok uprawomocnił się w dniu 27 października 2020 r.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Okoliczności dotyczące zaistnienia wypadku i odpowiedzialności za jego spowodowanie były przedmiotem rozważań Sądu w uzasadnieniu sporządzonym do wyroku wstępnego, które jest znane obu stronom, nie ma zatem konieczności ich ponownego powielania. Dodatkowo podnieść tylko należy, że przed wypadkiem powódka i jej mąż mieszkali wspólnie i byli zgodnym małżeństwem. Żyli ze sobą ponad 50 lat. Małżonkowie mieli mieszkanie w budynku wielorodzinnym. Mieszkanie posiadało indywidualna instalację CO co wymagało stałego palenia w piecu w okresie grzewczym. Czynnościami tymi zajmował się mąż powódki. On także przygotowywał opał na zimę, robił zakupy, wykonywał wszelkie tzw „ męskie” prace w domu. Małżonkowie prowadzili wspólne gospodarstwo domowe i oboje posiadali emerytury. Po śmierci męża powódka stała się osobą samotną. Z racji wielu i swoich schorzeń ma trudności w paleniu w piecu, robieniu zakupów i zwykłych czynnościach dnia codziennego. Bardzo pogorszyła się sytuacja finansowa powódki, która sama ze swojej niewysokiej emerytury ( 1.300,00 zł. miesięcznie) musi się sama utrzymać i pokryć koszty utrzymania mieszkania. Powódka poniosła zwyczajowe koszty pogrzebu męża oraz nagrobka. (dowód: zeznania powódki – protokół rozprawy z dnia 14 grudnia 2020 r.)

Pismem z dnia 13 maja 2019 r. powódka zgłosiła szkodę pozwanemu. Pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. odmówił wypłaty zadośćuczynienia powołując się na brak odpowiedzialności kierującego pojazdem za którego ponosi odpowiedzialność., (dowód: kserokopia pisma powódki k. 20-23, pismo pozwanego k. 28-29).

Dokonując ustaleń faktycznych, Sąd oparł się na dokumentach, znajdujących się w aktach sprawy, które potwierdziły okoliczności związane z wypadkiem drogowym, w którym zginął mąż powódki, a także przebieg postępowania likwidacyjnego. Sąd przeprowadził także dowód z przesłuchania powódki oraz świadków. Ich zeznania Sąd ocenił jako wiarygodne ponieważ relacjonowane przez nich okoliczności potwierdzone zostały w treści zgromadzonych w aktach dokumentów. Swoje rozstrzygnięcie Sąd oparł również na opinii sporządzonej przez biegłego do spraw rekonstrukcji wypadków G. A.. Opinia ta jest, w ocenie Sądu, wiarygodna, jasna, wewnętrznie niesprzeczna oraz naukowo i logicznie uzasadniona. Treść opinii opiera się na badaniu dokumentacji z miejsca wypadku, przy czym sporządzono ją z uwzględnieniem zasad fachowej wiedzy i doświadczenia. Nie dostrzeżono przy tym żadnych czynników osłabiających zaufanie do wiedzy biegłego i jego bezstronności, ani żadnych ważnych powodów, które zmuszałyby do dopuszczenia dowodu z opinii innych biegłych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Roszczenia powódki J. P. (1) zasługiwały częściowo na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie strona powodowa źródła swojej krzywdy upatrywała w śmierci męża będącej następstwem wypadku, którego sprawcą była osoba ubezpieczona od odpowiedzialności cywilnej w związku z ruchem pojazdu mechanicznego w pozwanym (...) S.A. w W.. Jako podstawę prawną dochodzonego roszczenia wskazywała art. 446 § 4 k.c., w myśl którego sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Strona pozwana początkowo kwestionowała swoją odpowiedzialność za skutki wypadku z dnia 11 września 2017 r., nie mniej jednak odpowiedzialność ta została przesądzona wyrokiem wstępnym Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 03 września 2020 r., które to orzeczenie uprawomocniło się w dniu 27 października 2020 r.

Spór między stronami na tym etapie postępowania sprowadzał się do kwestii związanych z rozmiarem doznanej przez powódkę J. P. (1) szkody niemajątkowej, z wysokością należnego jej z tego tytułu zadośćuczynienia pieniężnego oraz rozmiarem należnego powódce odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej. Podkreślenia wymaga, że ustawodawca nie daje wskazówek, którymi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Stwierdza jedynie, że ma być to suma odpowiednia. Oceny w tym zakresie dokonuje więc Sąd, posiłkując się kryteriami wypracowanymi przez orzecznictwo i biorąc pod uwagę indywidualne, szczególne okoliczności konkretnego przypadku oraz cel instytucji zadośćuczynienia. W orzecznictwie wskazuje się, że w przypadku zadośćuczynienia za szkodę niemajątkową wywołaną śmiercią osoby bliskiej należy uwzględniać: dramatyzm doznań osoby występującej z roszczeniem, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby bliskiej, osobisty żal, poczucie osamotnienia i pustki po śmierci osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, stopień w jakim pokrzywdzony będzie się umiał znaleźć w nowej rzeczywistości oraz zdolność jej zaakceptowania, a także wiek zmarłego oraz wiek osoby bliskiej. Przewidziane w przepisie art. 446 § 4 k.c. zadośćuczynienie nie jest zależne od pogorszenia sytuacji materialnej osoby uprawnionej i poniesionych przez nią szkód majątkowych. Celem tego zadośćuczynienia jest kompensacja krzywdy (złagodzenie cierpień psychicznych) doznanej na skutek śmierci osoby bliskiej. Sprawy o zadośćuczynienie krzywdzie mają charakter bardzo ocenny. Każda z tych spraw jest inna, niesie za sobą inną tragedię i wymaga indywidualnego podejścia. Oczywistym jest też, że każda osoba dotknięta tragiczną, niespodziewaną śmiercią osoby bliskiej przeżywa tę śmierć na swój sposób. Wszelkie porównania w zakresie doznawanych cierpień zdają się być więc nieuprawnione. Nie sposób też przy ustalaniu wysokości tego zadośćuczynienia stosować uniwersalnych mierników. Sąd na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci zeznań powódki J. P. (1), oraz zeznań świadków I. R. i W. P. nie ma wątpliwości, że powódkę łączyła z mężem szczególnie głęboka i silna, niczym nie zakłócona więź. Małżonkowie troszczyli się o siebie, mieli wspólne zainteresowania, wiele rzeczy robili razem. Powódka, jak i wyżej wskazani świadkowie, akcentowali pomoc i wsparcie duchowe jakie przez całe małżeństwo udzielał powódce mąż, jego wyjątkowe zaangażowanie w życie rodzinne. Wieloletnia więź małżeńska między powódką i jej zmarłym mężem, kształtowana w trudnych warunkach życiowych, w sytuacji gdy był to związek udany i prawidłowo funkcjonujący, daje podstawy do przyjęcia, że powódka w wyniku nagłej śmierci męża doznała ogromu cierpień. Badając zakres tej krzywdy, Sąd miał na względzie, iż ujęcie w słowa bólu, jaki czuje się po stracie bliskiej osoby jest niezwykle trudne. Miał też na uwadze, iż każda osoba przeżywa śmierć w inny, indywidualny, zależny od jej konstrukcji psychicznej sposób, jak i to, że krzywda po śmierci osoby bliskiej może ujawniać się w różnorodny sposób. Nie zmienia to faktu, iż krzywda wywołana śmiercią męża jest, z uwagi na rodzaj więzi, jedną z najbardziej dotkliwych krzywd. Na rozmiar cierpień powódki wpłynęły niewątpliwie okoliczności w jakich śmierć poniósł J. P. (2). Mąż powódki zmarł śmiercią tragiczną, nagle. Co szczególnie istotne wcześniej zmarły na nic poważnego nie chorował i dlatego też powódka miała prawo liczyć na to, iż jeszcze przez wiele lat będzie jej służył pomocą. Nie ma przy tym znaczenia fakt, że w chwili śmierci mąż powódki miał 78 lat. Okoliczności tej nie można przypisywać takiego znaczenia jak chce pozwany, tj. że śmierć jest zdarzeniem pewnym i powódka mogła przewidywać nieodległy zgon męża. Strona pozwana w argumentacji tej nie dostrzega, że czym innym jest śmierć z przyczyn naturalnych, a czym innym jest śmierć nagła, spowodowana działaniem osoby trzeciej, śmierć której nikt w danym momencie się nie spodziewał. Nie ulega też wątpliwości, że śmierć męża wpłynęła na dotychczasowe życie powódki, pogarszając jej funkcjonowanie w życiu społecznym i prywatnym. Pomimo upływu ponad roku od zdarzenia, J. P. (1) nie była w stanie spokojnie mówić o okolicznościach śmierci męża, o uczuciach jakie wywołuje utrata życiowego partnera, osoby, na której zawsze mogła polegać, która ją rozumiała i stanowiła dla niej wsparcie. Sąd widział, jak trudne emocjonalnie było to dla powódki doświadczenie. Poczucie osamotnienia powódki wyłaniające się nie tylko z jej zeznań ale i z zeznań słuchanych w sprawie świadków należało również brać pod uwagę określając zakres należnego powódce zadośćuczynienia.

W ocenie Sądu, we wskazanych wyżej okolicznościach niniejszej sprawy, stwierdzić należało, że współmierna do rozmiaru bólu i cierpień powódki będzie kwota 76.000 zł tytułem zadośćuczynienia.

Powyższą kwotę należało jednak pomniejszyć z uwagi na niewątpliwy fakt przyczynienia się do powstania szkody samego poszkodowanego J. P. (2). Zgodnie z art. 362 k.c. jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. O tym, czy obowiązek naprawienia szkody należy zmniejszyć ze względu na przyczynienie się, a jeżeli tak - w jakim stopniu należy to uczynić, decyduje sąd w procesie sędziowskiego wymiaru odszkodowania w granicach wyznaczonych przez art. 362 k.c. Decyzja o obniżeniu odszkodowania jest uprawnieniem sądu, a rozważenie wszystkich okoliczności in casu, w wyniku oceny konkretnej i zindywidualizowanej - jest jego powinnością. Do okoliczności, o których mowa w art. 362 k.c., zaliczają się - między innymi - wina lub nieprawidłowość zachowania poszkodowanego, porównanie stopnia winy obu stron, rozmiar doznanej krzywdy i ewentualne szczególne okoliczności danego przypadku, a więc zarówno czynniki subiektywne, jak i obiektywne. Samo przyczynienie ma zaś charakter obiektywny, a elementy subiektywne mają znaczenie dopiero na etapie „ miarkowania” odszkodowania. Natomiast porównanie stopnia winy stron, jak również sytuacja, w której tylko sprawcy można winę przypisać, mają niewątpliwie istotne znaczenie przy określaniu ewentualnego „ odpowiedniego” zmniejszenia obowiązku odszkodowawczego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego jednolicie przyjmuje się, że przyczynienie się do szkody osoby bezpośrednio poszkodowanej, która zmarła, uzasadnia obniżenie świadczeń przewidzianych w art. 446 § 3 i 4 k.c., należnych osobom jej bliskim (art. 362 k.c.) ( między innymi wyroki Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 1985 r. IV CR 398/85, niepubl., z dnia 6 marca 1997 r. II UKN 20/97, OSNP 1997/23/478, z dnia 19 listopada 2008 r. III CSK 154/08 i z dnia 12 lipca 2012 r. I CSK 660/11, niepubl.).

W ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozostawia wątpliwości, iż zmarły J. P. (2) przyczynił się do powstania krzywdy. Z opinii biegłego do spraw rekonstrukcji wypadków drogowych sporządzonej na potrzeby niniejszego postępowania dotyczącego tego samego zdarzenia jednoznacznie wynika m.in. że bezpośrednią przyczyną zaistnienia wypadku był podjęty przez kierującego rowerem J. P. (2) manewr zmiany kierunku jazdy- skrętu w lewo jeszcze przed skrzyżowaniem i w miejscu zabronionym, to jest w miejscu, w którym oś jezdni wyznaczona była linią podwójną ciągłą. Takie postępowanie kierującego rowerem stanowiło naruszenie co najmniej zasady zachowania szczególnej ostrożności i zakazu przejeżdżania linii podwójnej ciągłej. Ustalona różnica prędkości jazdy rowerzysty i kierowcy samochodu R. (...) na chwilę przed zaistnieniem wypadku pozwala wnioskować, że kierujący samochodem R. najprawdopodobniej zamierzał wyprzedzić rowerzystę na wysokości linii podwójnej ciągłej wyznaczającą oś jezdni przed skrzyżowaniem z ul. (...), a konfrontacja szerokości rowerzysty, samochodu R. (...) i pasa ruchu wskazuje, że wyprzedzając z minimalnym bezpiecznym odstępem (nie mniejszym niż 1 m) musiałby wjechać kołami lewymi na linie podwójną ciągłą. Z uwagi na powyższe i na widoczny podeszły wiek rowerzysty, kierowca R. powinien był ograniczyć zaufanie do tego rowerzysty i zaniechać jego wyprzedzania co najmniej do chwili przejechania skrzyżowania i zaistnienia możliwości wyprzedzenia rowerzysty z zachowaniem bezpiecznego odstępu. Ponieważ zaniechanie wyprzedzania rowerzysty bezpośrednio przed skrzyżowaniem pozwoliłoby kierowcy R. na uniknięcie wypadku, przyjąć należy, że pomiędzy sposobem jazdy kierowcy, a zaistnieniem wypadku mógł zachodzić związek przyczynowy. W oparciu o powyższe okoliczności pozwany domagał się ustalenia 80 % przyczynienia się zmarłego do powstania krzywdy. Sąd nie zgodził się z takim stanowiskiem strony pozwanej przyjmując w oparciu o powołaną powyżej opinię biegłego do spraw rekonstrukcji wypadków drogowych, że do zdarzenia doszło na skutek nieprawidłowego zachowania obu użytkowników drogi, to jest zmarłego J. P. (2) i kierującego pojazdem marki R. (...) E. B.. Biegły w opinii przedstawił jasny pogląd, iż obie strony w równym stopniu swoim niezgodnym z przepisami ruchu drogowego postępowaniem w tym samym stopniu przyczyniły się do zaistnienia zdarzenia. Z opinii w sposób jednoznaczny wynika, że gdyby przy błędzie jednego spośród użytkowników drogi drugi z nich zachował się zgodny z zasadami ruchu drogowego do feralnego zdarzenia by nie doszło. Takie ustalenia, zdaniem Sądu, dają możliwość przypisania uczestnikom wypadku równego stopnia przyczynienia się do powstania szkody. W związku z powyższym sąd pomniejszył należne powódce zadośćuczynienie o stopień przyczynienia się J. P. (2) określając je na 50 %. W ocenie sądu należne powódce zadośćuczynienie wynosi 76.000,00 zł. Zważywszy na przyjęty przez sąd stopień przyczynienia się zmarłego do zaistnienia zdarzenia sąd uznał, że pozwany winien zapłacić powódce kwotę 38.000 zł (76.000 zł x 50 %= 38.000 zł). W pozostałym zakresie powództwo sąd oddalił, jako niezasadne i zawyżone w porównaniu do stopnia krzywdy powódki. W zakresie odsetek sąd przyjął, iż są one należne zgodnie z żądaniem pozwu od dnia 25 maja 2019 r., kiedy to pozwany (...) S.A. w W. zajął ostateczne stanowisko w sprawie.

Przechodząc do żądania strony powodowej odnośnie zwrot kosztów pogrzebu wskazać należy, iż zgodnie z art. 446 § 1 k.c. jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł. W orzecznictwie wskazuje się, że koszty pogrzebu obejmują zwrot kosztów bezpośrednio z pogrzebem związanych (jak przewóz zwłok, nabycie trumny, zakup miejsca na cmentarzu i in.), jak również zwrot wydatków, odpowiadających zwyczajom danego środowiska. Do tych wydatków zalicza się koszt postawienia nagrobka (w granicach kosztów przeciętnych, jeżeli nawet koszty rzeczywiste były znaczne, np. z uwagi na materiał lub wystrój nagrobka ), wydatki na wieńce i kwiaty, koszty zakupu odzieży żałobnej i in. Do tych wydatków należy zaliczyć także wydatki na poczęstunek biorących udział w pogrzebie osób, przy uwzględnieniu okoliczności konkretnego przypadku, skoro jest to zwyczaj w zasadzie powszechnie przyjęty, zwłaszcza jeżeli jest w danym środowisku stosowany, i dotyczy przede wszystkim krewnych zmarłego (bliższych i dalszych członków rodziny), jak również innych osób bliżej e zmarłym związanych, np. najbliższych współpracowników itp. Koszt takiego poczęstunku, utrzymany w rozsądnych, stosownie do okoliczności, granicach podlega zwrotowi na równi z innymi kosztami pogrzebu zgodnie z art. 446 § 1 k.c. (por. wyrok SN z 6 stycznia 1982 r., II CR 556/81 oraz wyrok SN z 22 stycznia 1981 r., II CR 600/80). Niemniej jednak warunkiem uwzględnienia roszczenia o zwrot określonych kosztów jest fakt ich realnego poniesienia przed wytoczeniem powództwa. Ponieważ strona powodowa udokumentowała poniesienie dochodzonych kosztów przedstawiając kserokopię rachunków i faktur na kwotę 12.460 zł Sąd po uwzględnieniu stopnia przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody na poziomie 50 % zasądził od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki J. P. (1) kwotę 6.230 zł wraz z odsetkami od dnia 10 września 2020 r., to jest dnia ustosunkowania się pozwanego do dochodzonego roszczenia w odpowiedzi na pozew.

W zakresie dochodzonego przez stronę powodową odszkodowania wskazać należy, że znaczne pogorszenie sytuacji życiowej oznacza negatywne zmiany nie tylko w sferze sytuacji materialnej najbliższych członków rodziny zmarłego, jak też zmiany w sferze dóbr niematerialnych, które rzutują na sytuację materialną. Wprawdzie sam ból, poczucie osamotnienia, krzywdy po śmierci męża nie stanowią podstawy odszkodowania, to jednak w przypadku, gdy wywołały chorobę, osłabienie aktywności życiowej i motywacji do przezwyciężania trudności dnia codziennego, należy przyjąć, że pogorszyły one dotychczasową sytuację życiową osoby z najbliższego kręgu rodziny zmarłego. Rozważając zasadność roszczenia powódki w kontekście przepisu art. 446 § 3 k.c. uznał Sąd, że sytuacja materialna i osobista powódki po śmierci męża uległa znacznemu pogorszeniu, pozwalającym na zastosowanie wobec niej przepisu art. 446 § 3 k.c. Odszkodowanie z art. 446 § 3 k. c jest przyznawane indywidualnie, a określenie jego zasadności i wysokości jest uzależnione od konkretnych okoliczności. Przeprowadzone postępowanie dowodowe, w szczególności przesłuchanie powódki oraz świadków, a także porównanie sytuacji majątkowej i rodzinnej powódki przed i po śmierci J. P. (2) dostarczyły Sądowi wystarczających argumentów za uznaniem, że nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji życiowej J. P. (1) w rozumieniu art. 446 § 3 k.c. Powódka utraciła męża, który pomagał jej w paleniu w piecu, w robieniu zakupów, w porządkach domowych, pracach w ogródku i hodowli drobiu. Nadto powódka utraciła dochody miesięczne w postaci świadczenia emerytalnego męża pozwalające na zaspokojenie jej potrzeb i teraz nie ma możliwości zaspokajania swoich potrzeb na dotychczasowym poziomie. W świetle powyższego Sąd uwzględnił roszczenie strony powodowej i po uwzględnieniu stopnia przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody zasądził od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki J. P. (1) kwotę 15.000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej po śmierci męża J. P. (2). W zakresie odsetek od zasądzonego roszczenia Sąd uznał, że są one należne od dnia 10 września 2020 r., to jest dnia zajęcia stanowiska procesowego przez pozwanego w odpowiedzi na pozew.

W pozostałym zakresie Sąd Okręgowy w Sieradzu wywiedzione powództwo jako niezasadne oddalił.

Orzeczenie o kosztach wynika z treści art. 100 k.p.c. Ponieważ powódka wygrała proces w 50 % Sąd zasądził od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki J. P. (1) kwotę 2.717 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu. Nadto na podstawie art. 113 ust.1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2020 poz. 785) nakazano pobrać od pozwanego kwotę 2.950 zł tytułem części opłaty sądowej od pozwu, od której powódka była został zwolniona oraz kwotę 1.290,14 zł tytułem zwrotu obciążającej go części wydatków w sprawie poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.