Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 22 lipca 2011 roku

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Ewa Tkocz

Sędziowie: SA Małgorzata Wołczańska (spr.)

SA Ewa Jastrzębska

po rozpoznaniu w dniu 22 lipca 2011 roku w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skarg C. P. i M. P. o stwierdzenie przewlekłości w postępowaniu toczącym się przed Sądem Rejonowym w (...) o numerze Dz. Kw. (...) oraz przed Sądem Okręgowym w (...) w sprawie o sygn. akt IV Cz 535/11

przy udziale Skarbu Państwa - Prezesa Sądu Okręgowego w (...)

p o s t a n a w i a :

1.  stwierdzić, że w postępowaniu przed Sądem Rejonowym w (...)
w sprawie o numerze. Dz. Kw. (...) nastąpiła przewlekłość postępowania,

2.  przyznać od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w (...) na rzecz C. P. kwotę 5 000 (pięć tysięcy) złotych oraz na rzecz M. P. kwotę 5 000 (pięć tysięcy) złotych,

3.  oddalić skargi w pozostałym zakresie,

4.  zwrócić skarżącym uiszczone przez nich opłaty od skarg.

Sygn. akt I S 19/11

I S 20/11

UZASADNIENIE

C. P. i M. P. wnieśli skargi o stwierdzenie, że
w postępowaniu prowadzonym przed Sądem Rejonowym w (...) pod sygn. akt Dz. Kw (...) i Sądem Okręgowym w (...) doszło do nieuzasadnionej przewlekłości postępowania i zażądali zasądzenia na rzecz każdego z nich kwot po
20 000 złotych.

Skarżący podali miedzy innymi, że przez sześć lat nie doręczono im postanowienia Sądu Rejonowego w (...) w przedmiocie dokonania wpisu
w księdze wieczystej nr (...) służebności przejazdu i przechodu. Nadto do dnia wniesienia skarg nie zostały rozpoznane zażalenia na powyższe postanowienie wniesione przez C. P. i M. P. w dniu 21 grudnia 2010 r.

Przystąpienie do sprawy zgłosił jedynie Prezes Sądu Okręgowego
w K. wnosząc o oddalenie skarg i podniósł, że w sprawie nie doszło do nieuzasadnionej przewlekłości postępowania w rozumieniu przepisu art. 2 ustawy
z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (zwanej dalej ustawą o skardze).

Zarządzeniem z dnia 30 czerwca 2006 r. sprawę wszczętą w wyniku skargi wniesionej przez M. P. połączono do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą ze skargi C. P..

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył co następuje:

Postanowieniem z dnia 24 marca 2004 r. Sąd Rejonowy w (...) sprostował wpis w księgach wieczystych (...) w ten sposób, że służebność drogi koniecznej obciążającą działkę (...) wykreślił z działu III księgi wieczystej (...)
i wpisał ją w dziale III księgi wieczystej (...) (k. 16 akt i dokumentów księgi wieczystej (...)). Zarządzenie o doręczeniu uczestnikom postępowania odpisu powyższego postanowienia, z dnia 24 marca 2004 r. nie zostało wykonane.

W dniu 21 września 2010 r. C. P. złożył wniosek o wydanie odpisu postanowienia z dnia 24 marca 2004 r., który otrzymał w dniu 28 września 2010 r. (k. 187 verte akt i dokumentów księgi wieczystej (...)).

Skarżący w dniu 22 października 2010 r. złożył zażalenie na postanowienie
z dnia 24 marca 2004 r. (k. 193 akt i dokumentów księgi wieczystej (...)) wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do wniesienia środka zaskarżenia (k. 188 wymienionych powyżej akt).

Odpis postanowienia Sądu Rejonowego w (...) z dnia 24 marca 2004 r. Dz. Kw (...) doręczono skarżącym w dniu 14 grudnia 2010 r. (k. 201 i 202 akt
i dokumentów księgi wieczystej (...)), a to z uwagi na brak dowodów doręczenia im odpisów tego orzeczenia

W dniu 23 grudnia 2010 r. do Sądu Rejonowego w (...) wpłynęły zażalenia C. i M. P. na postanowienie z dnia 24 marca 2004 r. (k. 206 i 218 akt i dokumentów księgi wieczystej (...)) oraz wniosek o jego uzupełnienie (k. 234 wymienionych powyżej). Braki formalne i fiskalne zażaleń uczestnicy postępowania usunęli w terminie - do dnia 22 lutego 2011 r.(k. 215 akt
i dokumentów księgi wieczystej (...)).

Postanowieniem z dnia 1 marca 2011 r. Sąd Rejonowy w (...) oddalił wniosek C. P. o sprostowanie postanowienia z dnia 24 marca 2004 r. (k. 236 wymienionych powyżej akt). Zażalenia na powyższe postanowienie złożone przez oboje skarżących wpłynęły do Sądu Rejonowego w dniu 22 marca 2011 r.
(k. 238 i 259 akt i dokumentów księgi wieczystej (...)), a ich braki formalne i fiskalne uczestnicy postępowania usunęli w dniach 31 marca 2011
(k. 243 i 245) oraz 8 kwietnia 2011 r. (k. 263 i 264)

Po doręczeniu odpisów zażaleń pozostałym uczestnikom postępowania akta sprawy przedstawiono Sądowi Okręgowemu, do którego wpłynęły one w dniu
2 czerwca 2011 r. (k. 275) i w tym też dniu wyznaczono termin posiedzenia na
21 czerwca 2011 r. (k. 276 verte).

Postanowieniami z dnia 24 czerwca 2011 r. sygn. akt IV Cz 535/11 Sąd Okręgowy w (...) uchylił postanowienie Sądu Rejonowego w (...) z dnia 24 marca 2004 r. nr Dz Kw. (...) (k. 278 akt i dokumentów księgi wieczystej (...)) i w konsekwencji umorzył postępowania wywołane wniesieniem przez skarżących zażaleń na postanowienie Sądu Rejonowego w (...) z dnia
1 marca 2011 r. wydane w sprawie o nr Dz KW (...) (k. 285 i 289 akt
i dokumentów księgi wieczystej (...)).

W tak ustalonym stanie faktycznym uznał Sąd Apelacyjny, że skarga jest częściowo uzasadniona. W pierwszej kolejności wyjaśnić należy, że Sąd Apelacyjny rozpoznał skargi na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy sądowej bez nieuzasadnionej zwłoki wniesione przez C. P. i M. P. pomimo, iż postępowanie w sprawie zostało zakończone. Skargi zostały bowiem wniesione jeszcze gdy postępowanie zażaleniowe dotyczące postanowienia Sądu Rejonowego w (...) z dnia 24 marca 2004 r. było w toku, a rozpoznanie skargi na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy sądowej bez nieuzasadnionej zwłoki zostało przez Sąd Apelacyjny odroczone do czasu wydania rozstrzygnięcia
w postępowaniu wywołanym wniesieniem środka zaskarżenia (podobnie Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 9 stycznia 2008 r., sygn. akt III SPZP 1/07, OSNP 2008/13 – 14/205, Biuletyn Sądu Najwyższego 2008/1/27).

Z zebranego w sprawie materiału wynika, że nieuzasadniona zwłoka
w rozpoznaniu sprawy wystąpiła między 24 marca 2004 r., czyli dniem wydania orzeczenia w przedmiocie usunięcia usterki wpisu w księdze wieczystej, a dniem
14 grudnia 2010 r. kiedy to doręczono skarżącym odpisy powyższego postanowienia. Okoliczność, iż uczestnikom postępowania nie doręczono odpisu postanowienia wydanego z urzędu spowodowała, że nie mieli oni świadomości istnienia tego orzeczenia, co w konsekwencji uniemożliwiło im doprowadzenie do kontroli instancyjnej postanowienia z dnia 24 marca 2004 r. Nie sposób natomiast podzielić stanowiska skarżących zgodnie, z którym zwłoka dotyczyła również okresu po doręczeniu C. i M. P. odpisów postanowienia Sądu Rejonowego w (...) z dnia 24 marca 2004 r. (k. 4 akt I S 19/11). Podkreślić należy, że wnoszone przez skarżących środki zaskarżenia dotknięte były wadami formalnymi
i fiskalnymi, które wymagały usunięcia i w następstwie czego doszło do wydłużenia fazy postępowania międzyinstancyjnego przed Sądem I instancji. Nie jest także trafny zarzut skarżących, iż przewlekłością dotknięte było postępowanie przed Sądem Okręgowym w (...). Zważyć bowiem należy, że skarga C. P. wpłynęła do Sądu Okręgowego w dniu 3 czerwca 2011 r. (k. 4 akt I S 19/11), a M. P. w dniu 6 czerwca 2011 (k. 3 akt I S 20/11) Tymczasem akta sprawy zaledwie w dniu 2 czerwca 2011 r. zostały przedstawione Sądowi Okręgowemu w celu rozpoznania zażaleń na postanowienia z dnia 24 marca 2004 r. i 1 marca 2011 r.
W tym samym dniu wydano zarządzenia o skierowaniu na posiedzenie niejawne, zaś w około trzy tygodnie później - 24 czerwca 2011 r. wniesione środki zaskarżenia zostały przez Sąd Okręgowy rozpoznane. Z powyższych przyczyn uznać należało, że nieuzasadniona zwłoka wystąpiła w postępowaniu toczącym się przed Sądem Rejonowym w (...) i to wyłącznie w okresie pomiędzy wydaniem postanowienia z dnia 24 marca 2004 r. a doręczeniem jego odpisu C. i M. P..

Wobec zaistnienia okoliczności określonych w przepisie art. 12 ust. 4 ustawy
o skardze, stwierdzić należy, że uzasadnionym jest przyznanie od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w (...) na rzecz każdego ze skarżących kwoty po 5000 złotych. Określając wysokość świadczenia Sąd Apelacyjny miał na względzie, że wprawdzie skarżący wystąpili z oddzielnymi skargami o stwierdzenie przewlekłości postępowania, jednakże są oni na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej współwłaścicielami nieruchomości (k. 171 akt i dokumentów księgi wieczystej (...)), której dotyczyło postępowanie sprawie o nr Dz KW (...) prowadzone przez Sąd Rejonowy w (...). Zatem otrzymają oni wspólnie do dyspozycji kwotę 10 000 złotych, która jest adekwatna do uciążliwości jakich doznali oni w związku ze zwłoką we wskazanym powyżej postępowaniu sądowym.

Dalej idące żądania skarżących jako nieuzasadnione zostały oddalone (art. 12 ust. 1 ustawy o skardze). Na mocy art. 17 ust. 3 ustawy o skardze należało zwrócić skarżącym uiszczone przez nich opłaty od skargi w kwotach po 100 złotych.

Z tych przyczyn Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.