Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

9 września 2016 roku powódka (...) spółka akcyjna z siedzibą w G. złożyła do Sądu Okręgowego w Łodzi pozew przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. (dalej również jako pozwana ad 1), (...) Państwowe spółce akcyjnej z siedzibą w W. (dalej również jako pozwana ad 2) oraz (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W. (dalej również jako pozwana ad 3) o zapłatę solidarnie kwoty 429.865,12 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie:

1. od 14 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty od kwoty 354.308,11 zł tytułem należności wynikającej z faktury VAT o numerze (...);

2. od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty od kwoty 71.760,68 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie skapitalizowanych za okres od 11 lutego 2016 roku do 30 czerwca 2016 roku od kwoty 2.653.763,92 zł wynikającej z faktury VAT o numerze (...);

3. od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty od kwoty 3.796,33 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie skapitalizowanych za okres od 1 marca 2016 roku do 6 kwietnia 2016 roku od kwoty 535.004,47 zł wynikającej z faktury VAT o numerze (...).

Powódka wskazała, że pozwana ad 1 zleciła jej na zasadzie podwykonawstwa wykonanie robót budowlanych polegających na wybudowaniu nowego przejścia (kładki) na dworcu kolejowym w S.. Opisane wyżej roszczenia obejmują niezapłaconą część wynagrodzenia oraz skapitalizowane odsetki za część wynagrodzenia zapłaconego z opóźnieniem. Odpowiedzialność pozwanych ad 2 i 3 wynika z faktu, że obie pozwane były inwestorami (zamawiającymi w rozumieniu przepisów ustawy o zamówieniach publicznych) zlecającymi pozwanej ad 1 wykonanie robót budowlanych, podzleconych następnie powódce, a powódka została pozwanym ad 2 i ad 3 zgłoszona jako podwykonawca.

(pozew – t.I, k.2-13)

20 września 2016 roku referendarz sądowy w Sądzie Okręgowym w Łodzi wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

(nakaz zapłaty – t.III, 554)

Wszystkie pozwane wniosły sprzeciw od nakazu zapłaty żądając oddalenia powództwa i zasądzenia zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwana (...) spółka z o.o. zarzuciła, że przedmiot robót został wykonany przez powódkę z wadami i usterkami brak było podstaw do odbioru robót przez pozwaną ad 1. Z kolei z uwagi na brak odbioru robót przez pozwaną ad 2 oraz braku możliwości przeprowadzenia odbioru samodzielnie przez powódkę, sporne roszczenie jest niewymagalne, co czyni powództwo przedwczesnym. Obok tego pozwana podniosła zarzut niepodpisania aneksu nr (...) do umowy podwykonawczej oraz obciążenia powódki karą umowną za 77 dni opóźnienia – na dzień 20 listopada 2015 roku – w wykonaniu przez powódkę robót.

Pozwana (...) Państwowe S.A. przyznała, że strony łączyły umowy opisane w pozwie, a powódka została zgłoszona jej jako podwykonawca pozwanej ad 1, w związku z tym zachodzą podstawy do jej solidarnej odpowiedzialności za zapłatę wynagrodzenia. Pozwana ad 2 wstrzymała się z zapłatą, bowiem pozwana ad 1 poinformowała ją, że naliczyła powódce kary umowne, przy czym do chwili złożenia sprzeciwu nie była informowana o dokonaniu przez pozwaną ad 1 potrącenia tychże kar ze spornym roszczeniem powódki. Nadto, wedle informacji otrzymanych od pozwanej ad 1, pozwana ad 1 nie odebrała robót od powódki, zatem nie ma podstaw do żądania przez powódkę wynagrodzenia. Z kolei z uwagi na to, że prawo zamówień publicznych ogranicza odpowiedzialność zamawiającego do zapłaty podwykonawcy wynagrodzenia, niezasadne jest żądanie od pozwanej ad 2 zapłaty powódce odsetek za opóźnienie w zapłacie wynagrodzenia.

Pozwana (...) S.A. zarzuciła, że zgodnie z umową o współpracy zawartą przez pozwane ad 2 i ad 3, przedmiot robót budowlanych miał być finansowany, a po wykonaniu wejść do majątku pozwanej ad 2. Ponieważ prawo zamówień publicznych wprowadza jedynie solidarną odpowiedzialność wykonawców składających wspólnie, w ramach konsorcjum ofertę w przetargu publicznym, brak jest podstaw do przypisania pozwanej ad 3 odpowiedzialności solidarnej z pozwaną ad 2 za zapłatę powódce wynagrodzenia należnego od pozwanej ad 1. Dodatkowo, odpowiedzialność solidarną za zapłatę wynagrodzenia pozwanej ad 1 wszystkie pozwane wyłączyły w § 5 ust. 5 umowy o wykonanie projektu i robót budowlanych. Pozwana ad 3 podniosła również, że niezależnie od powyższego, zamawiający może względem podwykonawcy odpowiadać jedynie za zapłatę wynagrodzenia.

(sprzeciw pozwanej ad 1 – t.IV, k.688-693; sprzeciw pozwanej ad 2 – t.III, k.561-565; sprzeciw pozwanej ad 3 – t.IV, k.619-625)

W piśmie z 10 stycznia 2017 roku pozwana (...) spółka z o.o. podniosła zarzut potrącenia ze sporną wierzytelnością powódki w wysokości 354.308,11 zł przysługujących jej względem powódki wierzytelności w wysokości 539.847 zł tytułem wyżej opisanej kary umownej oraz w łącznej wysokości 22.519,86 zł wynikających z 5 faktur VAT i jednej noty księgowej.

(pismo pozwanej ad 1 z 10.01.2017 r. – t.IV, k.762-763)

Na rozprawie w dniu 22 września 2017 roku powódka i pozwana (...) Państwowe S.A. zawarły ugodę, mocą której pozwana ad 2 zobowiązała się zapłacić powódce kwotę 323.758,11 zł. Na tej samej rozprawie Sąd Okręgowy w Łodzi umorzył postępowanie w sprawie przeciwko pozwanej ad 2.

(protokół rozprawy z 22.09.2017 r. – t.IV, k.877­ -879; postanowienie z 22.09.2017 r. – k.880)

W związku z zawarciem i wykonaniem ugody powódka pismem z 4 stycznia 2018 roku ograniczyła żądanie pozwu do:

1. kwoty 30.550 zł tytułem należności wynikającej z faktury VAT nr (...) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 16 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty;

2. kwoty 71.760,68 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty tytułem skapitalizowanych odsetek od kwoty 2.653.763,92 zł wynikającej z faktury VAT nr (...);

3. kwoty 3.796,33 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty tytułem skapitalizowanych odsetek od kwoty 535.004,47 zł wynikającej z faktury nr (...),

tj. łącznie do kwoty 106.107,01 zł. W pozostałym zakresie powódka wobec pozwanych ad 1 i ad 3 zrzekła się roszczenia.

(pismo powódki z 04.01.2018 r. – t.V, k.912-913)

Postanowieniem z dnia 25 kwietnia 2018 roku Sąd Okręgowy w Łodzi zawiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c., podjął postępowanie oraz wezwał do udziału w sprawie w charakterze powoda zarządcę w postępowaniu sanacyjnym (...) spółki akcyjnej z siedzibą w Ł..

(postanowienie z 25.04.2018 r. – t.V, k.944)

Następnie, w związku z zakończeniem postępowania restrukturyzacyjnego wobec (...) S.A., Sąd Okręgowy w Łodzi postanowieniem z 15 listopada 2019 roku zawiesił postępowanie na podstawie art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c. oraz podjął postępowanie przy udziale powódki (...) spółki akcyjnej z siedzibą w G..

(postanowienie z 15.11.2019 r. – t.VII, k.1266)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

[UMOWY]

30 maja 2014 roku pozwane (...) Państwowe S.A. oraz (...) S.A. zawarły umowę o współpracy nr (...).1- (...) (dalej również jako umowa o współpracy) mającą na celu sprawną i terminową realizację przez pozwaną ad 2 zadania pn. „Przebudowa budynku dworca kolejowego S. wraz z infrastrukturą torowo-peronową” obejmującą środku trwałe będące na stanie pozwanej ad 3 (§ 1 umowy o współpracy o współpracy).

Zakres robót budowlanych niezbędnych do realizacji projektu obejmował (§ 3 ust. 1 umowy o współpracy):

- roboty budowlane związane z modernizacją obiektów dworcowych i budowę nowej kładki,

- pozostałe roboty budowlane, dotyczące środków trwałych pozwanej ad 3, niezbędne do wykonania w celu zakończenia realizacji projektu, określone w załączniki nr 1 do umowy.

Majątek wytworzony w ramach nakładów poniesionych na obiekty infrastrukturalne, tj. na środki trwałe pozwanej ad 3 wymienione w załączniku nr 1 do umowy, miał stanowić własność pozwanej ad 3, zaś majątek powstały w ramach nakładów poniesionych na obiekty dworcowe, obejmujące przebudowany dworzec kolejowy S. wraz z dobudowaną nową częścią budynku dworca oraz wybudowaną nową kładką, miały stanowić własność pozwanej ad 2. Nadto, powstała nowa kładka miała stanowić środek trwały pozwanej ad 2, za utrzymanie którego pozwana ad 2 będzie ponosiła wszelkie koszty (§ 4 ust. 3 umowy o współpracy).

Przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego i wybór wykonawcy projektu i robót budowlanych w systemie „Zaprojektuj i zbuduj” miało stanowić część etapu 2. projektu oraz należało do obowiązków pozwanej ad 2 działającej w imieniu obu pozwanych; do zadań pozwanej ad 3 należało zaś wspólne udzielenie z pozwaną ad 2 zamówienia publicznego na wybór prac projektowych i robót budowlanych (§ 4 ust. 5 pkt 3 i ust. 6 pkt 1 w zw. z ust. 4 pkt 2 lit. b umowy o współpracy).

Każda ze stron tej umowy była zobowiązana do sfinansowania zadań zgodnie z wyżej opisanym podziałem (§ 10 ust. 1 o współpracy).

(umowa o współpracy nr (...).1- (...) – t.IV, k.641-651v)

1 października 2014 roku pozwana (...) Państwowe spółka akcyjna, działając w imieniu własnym i pozwanej (...) spółki akcyjnej, zawarła z konsorcjum utworzonym przez pozwaną (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółkę komandytowo-akcyjną umowę nr (...).1. (...) (dalej również jako umowa o wykonawstwo). Pozwane ad 2 i ad 3 w umowie zostały określone jako zamawiający, a konsorcjum jako wykonawca. Umowa została zawarta w wyniku przeprowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego na podstawie art. 39 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych. Na jej podstawie zamawiający zlecił, a wykonawca przyjął do wykonania przedmiot zamówienia polegający na opracowaniu dokumentacji projektowej, pełnieniu nadzoru autorskiego i wykonaniu robót budowlanych dla projektu „Przebudowa budynku dworca S. wraz z infrastrukturą torowo‑peronową”.

Wynagrodzenie wykonawcy za należyte wykonanie przedmiotu umowy wypłacane miało być przez pozwaną ad 2 lub pozwaną ad 3 z podziałem zgodnym z zakresem rzeczowym zrealizowanych robót dla każdego zamawiającego (§ 9 ust. 1 umowy o wykonawstwo). W § 5 ust. 5 zd. 2. umowy o wykonawstwo z kolei wskazano, że pozwane ad 2 i ad 3 nie ponoszą solidarnej odpowiedzialności wobec wykonawcy za zapłatę należnego mu wynagrodzenia i ich odpowiedzialność ograniczona jest do wartości zakresu rzeczowego zrealizowanych dla każdego z nich świadczeń i nie może przekroczyć kwoty odpowiednio 79.196.071,50 zł dla pozwanej ad 2 i 20.421.628,50 zł dla pozwanej ad 3.

Przedstawicielami zamawiającego na budowie mieli być dyrektor projektu ze strony zamawiającego R. K. posiadający umocowanie do reprezentowania zamawiającego na podstawie pełnomocnictwa oraz naczelnik wydziału projektów UE M. P. (1), również posiadająca umocowanie do reprezentowania zamawiającego na podstawie pisemnego pełnomocnictwa (§ 11 ust. 1 umowy o wykonawstwo).

Na warunkach określonych w umowie o wykonawstwo zamawiający dopuścił możliwość zlecenia przez wykonawcę części przedmiotu umowy podwykonawcom (§ 13 ust. 1). Wykonawca był zobowiązany do uzgodnienia z zamawiającym poprzez inżyniera zakresu prac projektowych i robót budowlanych, które będzie wykonywał osobiście lub za pomocą podwykonawców, chyba że w złożonej ofercie wskaże podwykonawcę oraz zakres prac, które będzie wykonywał podwykonawca (§ 13 ust. 2 umowy o podwykonawstwo).

Do zawarcia przez wykonawcę umowy o wykonanie prac projektowych lub robót budowlanych z podwykonawcą konieczna miała być zgoda zamawiającego. Jeżeli zamawiający w terminie 14 dni od przedstawienia mu przez wykonawcę umowy z podwykonawcą lub projektu tej umowy, wraz częścią dokumentacji dotyczącą wykonania zakresu prac projektowych lub robót budowlanych określonych w umowie nie zgłosi na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń należało uważać, że wyraził zgodę na zawarcie umowy (§ 13 ust. 6 umowy o wykonawstwo). Umowy te powinny być zawarte w formie pisemnej pod rygorem nieważności (§ 13 ust. 7 umowy o wykonawstwo).

W umowie ustalono termin zakończenia wszystkich robót budowlanych i uzyskania ostatecznych decyzji pozwolenia na użytkowanie dla obiektów objętych przedmiotem zamówienia do 31 października 2015 roku (§ 6 ust. 1 umowy o wykonawstwo).

(umowa o wykonawstwo nr (...)-7.1. (...) – t.III-IV, k.578-611)

16 listopada 2015 roku strony umowy o wykonawstwo zawarły do niej aneks nr (...), którym m.in.:

- zmieniły termin wykonania dokumentacji projektowej przebudowy peronu nr 2 i 3 oraz łącznika między kładkami, aktualizacji posiadanej przez zamawiającego dokumentacji przebudowy istniejącej kładki dla pieszych oraz dokumentacji projektowej budowy wiat peronowych na pieronie nr 1, 2 i 3 do dnia 30 października 2015 roku,

- zmieniły termin zakończenia wszystkich robót budowlanych i uzyskania ostatecznych decyzji pozwolenia na użytkowanie dla obiektów objętych przedmiotem zamówienia do 7 grudnia 2015 roku.

(aneks nr (...) do umowa o wykonawstwo nr (...)-7.1. (...) – t. IV, k.612-613)

24 kwietnia 2015 roku pozwana (...) spółka z o.o. zawarła z powódką (...) S.A. umowę o podwykonawstwo nr (...) (dalej również jako umowa o podwykonawstwo), której przedmiotem było wykonanie – w ramach zadania inwestycyjnego pn. „Przebudowa budynku dworca kolejowego S. wraz z infrastrukturą torowo-peronową” (zleconego pozwanej ad 1 przez pozwane ad 2 i ad 3) – tzw. nowej kładki dla podróżnych, tj. budowy zejścia z nowego budynku dworca (...) do ulicy (...) nad torami wraz z zejściami na peron nr 2 i peron nr 3. Uszczegółowienie zakresu robót nastąpiło w § 1 ust. 2 umowy.

Powódka zobowiązała się względem pozwanej ad 1 m.in. do ponoszenia odpowiedzialności na zasadach ogólnych za wszelkie szkody wyrządzone na terenie budowy od dnia przejęcia go od pozwanej ad 1 (§ 4 ust. 10 umowy o podwykonawstwo), do powiadania pozwanej ad 1 o wszelkich istotnych zdarzeniach mających wpływ na realizację przedmiotu umowy, płacić wszystkie podatki, należności i opłaty, zapłacić pozwanej ad 1 odszkodowanie i przejąć za nią odpowiedzialność materialną w związku z konsekwencjami jakiegokolwiek zaniedbania w tym zakresie (§ 4 ust. 12 umowy o podwykonawstwo) oraz do korzystania z zaplecza budowy pozwanej ad 1 w zakresie niezbędnym do wykonania przedmiotu budowy, za które powódka miała zostać obciążona kosztami jego użytkowania w wysokości 0,2% wartości umowy netto za jeden miesiąc użytkowania (§ 4 ust. 13 umowy o podwykonawstwo).

Pozwana ad 1 zobowiązała się do przekazania protokolarnie w dniu zawarcia umowy projektu budowlanego niezbędnego do realizacji przedmiotu umowy (§ 5 ust. 1 umowy o podwykonawstwo) oraz do przekazania protokolarnie terenu budowy – w terminie 7 dni, licząc od zgłoszenia pisemnego przez pozwaną ad 1, lecz nie wcześniej niż 21 czerwca 2015 roku. W przypadku zwłoki pozwanej ad 1 w przekazaniu terenu budowy termin zakończenia realizacji etapów lub zakończenia robót ulegał przesunięciu o czas powstałego opóźnienia (§ 5 ust. 2 umowy o podwykonawstwo). Nadto do obowiązków pozwanej ad 1 należało dokonywanie odbiorów robót wykonanych przez powódkę (§ 5 ust. 3 pkt 1 umowy o podwykonawstwo) oraz zgłoszenie powódki do zamawiającego i niezwłoczne informowanie powódki o sprzeciwie lub zastrzeżeniach zamawiającego co do treści umowy (§ 5 ust. 3 pkt 6 umowy o podwykonawstwo).

Powódka zobowiązała się wykonać przedmiot umowy o podwykonawstwo do 4 września 2015 roku (§ 6 ust. 1 umowy o podwykonawstwo). Za zakończenie robót należało uznać datę podpisania protokołu końcowego (§ 6 ust. 3 umowy o podwykonawstwo).

Wynagrodzenie powódki zostało określone na kwotę 2.500.000 zł netto, tj. 3.073.000 zł brutto i miało charakter ryczałtowy w rozumieniu art. 632 k.c., nie podlegało waloryzacji z tytułu skutków inflacji, a także obejmowało wszystkie koszty związane z realizacją przedmiotu zamówienia (§ 8 ust. 1 – 3 umowy o podwykonawstwo).

Wynagrodzeni powódki za należyte wykonanie przedmiotu umowy rozliczane miało być fakturami częściowymi za zakończony o odebrany przez pozwaną ad 1 element prac potwierdzony protokołem odbioru częściowego prac podpisanym przez obie strony (§ 9 ust. 1 zd. 1. umowy o podwykonawstwo). Podstawą dokonywania płatności miały być prawidłowo wystawione faktury VAT i załączone do nich protokoły odbioru prac (§ 9 ust. 2 zd. 1. umowy o podwykonawstwo). Powódka zobowiązana była w terminie 7 dni od zakończenia miesiąca kalendarzowego dostarczyć pozwanej ad 1 wniosek o dokonanie odbioru częściowego prac wraz z rozliczeniem rzeczowo-finansowym oraz niezbędnymi dokumentami potwierdzającymi należyte wykonanie prac (§ 9 ust. 3 umowy o podwykonawstwo). Pozwana ad 1 miała w terminie 7 dni od daty otrzymania dokumentów, o których mowa powyżej, dokonać oceny zgłoszonych prac i odebrać te, które uzna za kompletne i prawidłowo zrealizowane. Na tę okoliczność miał zostać sporządzony i podpisany przez strony protokół częściowego odbioru prac (§ 9 ust. 4 umowy o podwykonawstwo). Wartość wynagrodzenia powódki płatna fakturami częściowymi nie mogła przekroczyć łącznie 90% wynagrodzenia brutto (§ 9 ust. 5 umowy o podwykonawstwo). Ostateczne rozliczenie za wykonanie przedmiotu umowy miało nastąpić na podstawie faktury końcowej VAT wystawione przez powódkę w oparciu o protokół końcowego odbioru prac (§ 9 ust. 6 umowy o podwykonawstwo). Zapłata faktury miała nastąpić przelewem w terminie 30 dni od jej doręczenia pozwanej ad 1 (§ 9 ust. 7 zd. 1. umowy o podwykonawstwo). Warunkiem zapłaty wynagrodzenia miało być prawidłowe wystawienie faktury VAT i spełnienie opisanych warunków (§ 9 ust. 8 umowy o podwykonawstwo). Pozwana ad 1 upoważniła zamawiającego do zapłaty należnego powódce wynagrodzenia na zasadzie przekazu, a powódka została upoważniona do odbioru tej zapłaty za wykonane i odebrane a nieopłacone roboty (§ 9 ust. 9 – 10 umowy o podwykonawstwo).

Nadzór inwestorski nad realizacją przedmiotu umowy oraz usługę zarządzania kontraktem w imieniu zamawiającego miał pełnić inżynier Przedsiębiorstwo Usług (...) S.A. (§ 13 umowy o podwykonawstwo).

W razie stwierdzenia w trakcie dokonywania odbiorów wad pozwana ad 1 była upoważniona do odmowy dokonania odbioru wyznaczając powódce odpowiedni termin do ich usunięcia, uzasadniony wymogami organizacyjnymi, technologicznymi i technicznymi (§ 19 ust. 1 umowy o podwykonawstwo).

Powódka była zobowiązana do niezwłocznego powiadomienia pozwanej ad 1 o zaistnieniu konieczności wykonania robót budowlanych i wstrzymać od ich wykonania do czasu zawarcia odrębnej umowy na ich wykonanie, pod rygorem braku zapłaty wynagrodzenia za ich wykonanie (§ 22 ust. 1 i 2 umowy o podwykonawstwo).

Powódka miała ponieść odpowiedzialność odszkodowawczą wobec pozwanej ad 1 w formie kar umownych m.in. za opóźnienie za które ponosi odpowiedzialność powódka w wykonaniu przedmiotu umowy w określonym w § 6 ust. 1 umowy terminie – 0,2% ceny umownej brutto za każdy rozpoczęty dzień opóźnienia (§ 24 ust. 1 pkt 1 umowy o podwykonawstwo). Maksymalna łączna wysokość kary umownej ograniczona została do 30% wartości umowy brutto (§ 24 ust. 2 umowy). Powódka mogła zwolnić się z odpowiedzialności z tytułu zapłaty kar w przypadku działania siły wyższej oraz jeżeli wykonanie umowy nie było możliwe z przyczyn leżących po stronie pozwanej ad 1. Kary miałby być nienaliczane za okres trwania przeszkody (§ 24 ust. 5 umowy o podwykonawstwo).

Powódka i pozwana ad 1 przewidziały następujące rodzaje odbiorów robót: odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu, odbiór częściowy, odbiór techniczny i odbiór końcowy (§ 25 ust. 1 umowy o podwykonawstwo). Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu miał dokonywać odpowiedni inspektor nadzoru w terminie nie dłuższym niż 1 dzień roboczy od daty zgłoszenia (§ 25 ust. 2 umowy o podwykonawstwo). Odbiór częściowy miał być dokonywany wedle reguł odbioru końcowego, nie częściej niż raz w miesiącu, na podstawie wniosku powódki, w celu prowadzenia bieżących rozliczeń (§ 25 ust. 3 i 4 umowy o podwykonawstwo). Pozwana ad 1 do odbioru końcowego miała przystąpić na wniosek powódki w terminie 3 dni od dnia doręczenia wniosku, zgłoszonego w terminie 3 dni od wyniku prób końcowych, usunięciu wad i usterek stwierdzonych przez pozwaną ad 1 do tego momentu (§ 25 ust. 6 umowy o podwykonawstwo). Strony miały sporządzić protokół odbioru końcowego zawierający wszelkie ustalenia, w szczególności pozwana ad 1 miała wyznaczyć powódce termin usunięcia wad i usterek ewentualnie stwierdzonych podczas odbioru (§ 25 ust. 8 umowy o podwykonawstwo). Pozwana ad 1 miała również przerwać czynności odbioru, jeżeli w czasie jego trwania ujawniono istnienie takich wad i usterek, które uniemożliwiają użytkowanie przedmiotu umowy zgodnie z przeznaczeniem, aż do czasu ich usunięcia (§ 25 ust. 9 umowy o podwykonawstwo).

Zmiany umowy wymagały dla swej ważności formy pisemnej pod rygorem nieważności (§ 26 ust. 3 umowy o podwykonawstwo).

(umowa o podwykonawstwo nr (...) – t.I, k.44-71)

22 czerwca 2015 roku powódka i pozwana ad 1 podpisały aneks nr (...), w którym m.in. zmieniono zakres prac zleconych powódce, podwyższono jej należne wynagrodzenie do kwoty 2.850.000 zł netto, tj. 3.505.500 zł brutto oraz wskazano, że podstawą dokonywania płatności są prawidłowo wystawione faktury VAT i załączone do nich protokoły odbioru prac. Załącznikiem aneksu był protokół z negocjacji z dnia 10 czerwca 2015 roku, w którym wskazano, że zaistniały zmiany projektowe, których nie można było przewidzieć, a zostały przekazane po zawarciu umowy („ biuro (...) dostarczyło dokumentację zabezpieczenia ogniowego w dniu 17.05.2015 r.)”.

(aneks nr (...) do umowy o podwykonawstwo nr (...) wraz z protokołem z negocjacji – t.I, k.72‑76)

Pismem z 21 grudnia 2015 roku pozwana ad 1 zwróciła się do pozwanej ad 2 o akceptację wzoru aneksu nr (...) (datowanego na dzień 3 września 2015 roku) do umowy o podwykonawstwo nr (...) . Zgodnie z wzorem ww. aneksu – który nie został podpisany przez powódkę i pozwaną ad 1 – miała ulec podwyższeniu kwota należnego powódce wynagrodzenia do wysokości 2.880.550 zł netto, tj. 3.543.076,50 zł brutto (tj. o 37.576,50 zł brutto) oraz zmianie miał ulec termin wykonania przedmiotu umowy – roboty miały być wykonane do 7 grudnia 2015 roku. Jednocześnie wskazano, że wykonanie przedmiotu umowy w ww. terminie uzależnione jest od przekazania przez pozwaną ad 1 powódce frontu robót dla kotwienia obudowy kładki najpóźniej do 6 listopada 2015 roku, a w przypadku opóźnienia w przekazaniu frontu robót termin zakończenia realizacji etapów lub zakończenia robót miał ulec przesunięciu o czas powstałego opóźnienia.

(pismo pozwanej ad 1 z 21.12.2015 r. wraz z wzorem aneksu nr (...) – t.I, k.77-80)

Pismem z 23 grudnia 2015 roku inżynier Przedsiębiorstwo Usług (...)‑ (...) S.A. poinformowała pełnomocnika zamawiających R. K., że pozytywnie opiniuje przesłane przez wykonawcę wzory aneksów nr (...) do umowy nr (...) zawartej z powódką.

( e-mail (...) S.A. z 29.01.2016 r. – t.I, k.81; e-mail pozwanej ad 1 z 22.12.2015 r. – t.I, k.82; pismo (...) S.A. z 23.12.2015 r. – t.I, k.83)

Umowa pozwanej ad 1 z powódką oraz jej aneks nr (...) zostały zaakceptowane przez R. K..

(zeznania św. R. K. – t.V, k.840; zeznania św. M. K. – t.VI, k.1022‑ (...))

Roboty na dworcu w S. były podzielone na obszar A – pozwanej ad 2 – i obszar B – pozwanej ad 3; prace powódki leżały na obszarze A.

(zeznania św. R. K. – t.V, k.840)

[WYKONYWANIE ROBÓT BUDOWLANYCH PRZEZ POWÓDKĘ ORAZ ODBIORY TYCH ROBÓT]

Pod koniec maja 2015 roku i na początku czerwca 2015 roku (...) spółka z o.o., dostawca dla powódki elementów metalowych potrzebnych do wykonania umowy nr (...), wskazywała na brak pełnej dokumentacji projektowej, omyłki w dostarczonej dokumentacji i konieczności zmian w zakresie zabezpieczenia antykorozyjnego elementów stalowej konstrukcji kładki.

(notatka (...) sp. z o.o. ze spotkania – t.IV, k.735; pismo nr (...) – t.IV, k.736‑737)

Plac budowy został powódce przekazany protokolarnie w dniu 27 lipca 2015 roku. Tego dnia został też powołany koordynator ds. BHP ze strony pozwanej ad 1. Jednocześnie powódka i pozwana ad 1 sporządziły notatkę 01/07/2015/S., w której wskazały, że powódka zobowiązuje się do rozpoczęcia montażu słupów do 31 lipca 2015 roku oraz do dostawy i montażu pomostu kładki od 10 sierpnia 2015 roku do 28 sierpnia 2015 roku. Pozwana ad 1 zadeklarowała termin przekazania całego frontu robót do montażu obudowy kładki od 31 sierpnia 2015 roku. Termin zakończenia montażu ustalono na 18 września 2015 roku. Zaznaczono nadto, że wszelkie ustalenia poczynione na spotkaniu z dnia 27 lipca 2015 roku tracą ważność w przypadku istotnych zmian w projekcie przekazywanym przez zamawiającego lub brakiem frontu robót dla wykonawcy. W takim wypadku miały być ustalane nowe terminy realizacji zaakceptowane przez obie strony.

Tym samym opóźnienie w przekazaniu placu budowy wynosiło około 5 tygodni.

(protokół z przejęcia terenu pod budowę – t.IV, k.727-730; porozumienie z 27.07.2015 r. – t.IV, k.731-732; zeznania św. M. M. – t.V, k.804v)

3 sierpnia 2015 roku odbyło się spotkanie przedstawicieli pozwanej ad 1 i (...) spółki z o.o., którego przedmiotem było dokonanie ustaleń w zakresie powłok malarskich antykorozyjnych i (...), transportu i montażu stalowych elementów konstrukcji kładki.

(notatka ze spotkania – t.IV, k.750-752)

5 sierpnia 2015 roku powódka przesłała mailowo do wiadomości pozwanej ad 1 zestawienie wszystkich systemów antykorozyjnych i p.poż, które będą stosowane do malowania kładki oraz karty techniczne i aprobaty dla tych systemów. W mailu wskazano, że system antykorozyjny był już zatwierdzony, ale ponieważ zmienił się zakres elementów malowanych w tym systemie, to należy go ponownie złożyć do akceptacji.

(e-mail z 05.08.2015 r. – t.IV, k.753)

23 października 2015 roku pozwana ad 1 wystąpiła do zamawiającego/inżyniera o zatwierdzenie/akceptację dokumentacji warsztatowej dla konstrukcji pomostu i obudowy (...). Akceptacji wystąpienia wykonawcy i rekomendacji dla zamawiającego akceptacji wystąpienia inspektor nadzoru dokonał w dniu 26 października 2015 roku.

(wystąpienie wykonawcy nr 142 – t.IV, k.748-749)

Przy wykonywaniu robót przez powódkę miały miejsca opóźnienia w przekazywaniu powódce dokumentacji projektowej. Dokumentacja miała być wykonana przez powódkę, ale zatwierdzona przez projektanta i pozwaną ad 1 i brak szybkiego zatwierdzania dokumentacji warsztatowej stanowił główną przyczynę opóźnień w wykonywaniu prac, tj. wpływał na opóźnienie złożenie zamówienia warsztatowego na wykonanie konstrukcji.

Terminy wykonania robót były „bezpieczne”, tj. pozwalały na wykonanie w tym czasie robót pod warunkiem przekazania całości dokumentacji w odpowiednim terminie.

W trakcie zatwierdzania dokumentacji dochodziło do zmian w jej treści, na które powódka musiała reagować i co też przedłużało procedurę.

Wskutek procesu zatwierdzania dokumentacji zaszła konieczność wykonania prac dodatkowych polegających na rozszerzeniu zakresu tonażowego konstrukcji. Zatwierdzenie dokumentacji warsztatowej na dodatkowe prace (konstrukcje) miało miejsce około 17 września 2015 roku. Na wykonanie konstrukcji potrzeba było około 6 tygodni. Było to przyczyną przygotowania projektu aneksu nr (...) do umowy nr (...) zmieniającego m.in. termin wykonania robót 7 grudnia 2015 roku.

Za opóźnienia na budowie odpowiadała pozwana ad 1 – brakowało na budowie pracowników z odpowiednimi uprawnieniami oraz brak było projektantów robót mostowych.

Odbiory częściowe nie odbywały się z uwagi na postawę pozwanej ad 1, która twierdziła, że ponieważ dany zakres robót nie został odebrany od pozwanej ad 1 przez inwestora, to pozwana ad 1 też nie dokona odbioru robót od powódki.

Usterki zgłaszane powódce przez przedstawicieli pozwanej ad 1 w trakcie wykonywania robót były przez powódkę na bieżąco usuwane.

Po zakończeniu prac przez powódkę pozwana ad 1 zgłaszała usterki w zakresie estetyki prac. Powódka kwestionowała zgłaszane usterki wskazując, że były one spowodowane przez następnych podwykonawców pozwanej ad 1, ale ostatecznie powódka poprawiła zabrudzone przez innych wykonawców prace.

(zeznania św. M. M. – t.V, k.805-805v; zeznania św. A. P. – t.V, k.806‑807; zeznania św. M. P. (2) – t.V, k.807-807v; zeznania św. R. K. – t.V, k.840-841; zeznania św. E. K. (1) – t.V, k.842; zeznania św. K. Ś. – t.V, k.901-902; zeznania św. M. F. – t.VI, k.1019-1020; zeznania św. D. G. – t.VI, k.1020-1021; zeznania św. K. U. – t.VI, k.1057v-1058; zeznania św. A. W. – t.VI, k.1058-159)

20 listopada 2015 roku powódka i pozwana ad 1 sporządziły i podpisały protokół odbioru robót budowlanych nr 1, w którym wskazano, że wartość robót wykonanych do 23 listopada 2015 roku wynosiła 2.502.494,63 zł netto.

(protokół odbioru nr (...) z 20.11.2015 r. – t.I, k.84-86)

Wpisem do dziennika budowy w dniu 22 listopada 2015 roku powódka zgłosiła do odbioru konstrukcję stalową kładki w całości, tj. w zakresie:

- pomost kładki od osi K1-K8,

- tarasy na dojściach do schodów w osi 3a-3b (peron 3) i osi 6a-6b (peron 2),

- schodów peronu 2 i 3,

- obudowy kładki wraz z kotwami,

- osadzenie łożysk wraz z wykonaniem podlewek pod łożyskami i konstrukcją stalową (słupami).

24 listopada 2015 roku inspektor nadzoru robót mostowych E. K. (2) potwierdził wykonanie powyższych robót nowej kładki i wskazał na możliwość kontynuacji robót. Nadto wskazał, że prace zostały odebrane we wskazanym zakresie.

(odpis dziennika budowy – t.IV, k.747; zeznania św. M. M. – t.V, k.805v)

Ostatnie odbiory robót zanikających i podlegających zakryciu oraz odbiory robót skończonych miały miejsce 10 grudnia 2015 roku.

(zgłoszenia do odbioru robót zanikających i ulegających zakryciu, protokoły odbioru robót zanikających i podlegających zakryciu oraz protokoły odbioru elementu skończonego – t.I-III, k.106-449)

We wniosku o Przejściowe świadectwo płatności nr 9 sporządzonym przez pozwaną ad 1 oraz w samym Świadectwie płatności nr 9, sporządzonym za okres od 1 listopada 2015 roku do 18 grudnia 2015 roku, a wystawionym przez specjalistę ds. rozliczeń Z. R. i potwierdzonym przez kierownika zespołu inżyniera kontraktu K. Ś. wskazano, że rozliczane tym świadectwem roboty konsorcjum pozwanej ad 1 i (...) sp. z o.o. S.K.A. zakończyły się 7 grudnia 2015 roku i do tego czasu powódka zrealizowała swoje roboty w 100%

(wniosek o Przejściowe świadectwo płatności nr 9 – t.III, k.493; Przejściowe świadectwo płatności nr 9 z załącznikami – t.III, k.451-470)

Z kolei w Przejściowym świadectwie płatności nr 10, sporządzonym za okres od 19 grudnia 2015 roku do 8 stycznia 2016 roku, wskazano, że wszystkie roboty wykonywane przez powódkę były na początek tego okresu wykonane już w 100% i w tym okresie rozliczeniowym nie były już wykonywane.

(Przejściowe świadectwo płatności nr 9 z załącznikami – t.III, k.471-483)

28 stycznia 2016 roku powódka dokonała jednostronnego końcowego odbioru robót budowlanych. Protokół został doręczony pozwanej ad 1 w dniu 29 stycznia 2016 roku.

(jednostronny, końcowy protokół odbioru robót z 28.01.2016 r. wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru – t.1, k.91-95)

19 lutego 2016 roku wiceprezes zarządu pozwanej ad 1 A. W. zwrócił się mailowo do prezesa zarządu powódki o spotkanie w dniu 24 lutego 2016 roku na terenie budowy wraz z osobą umocowaną przez powódkę oraz z inspektorem nadzoru celem dokonania odbioru robót.

(e-mail pozwanej ad 1 z 19.02.2016 r. – t.IV, k.706-707)

24 lutego 2016 roku powódka i pozwana ad 1 sporządziły i podpisały protokół odbioru robót budowlanych nr 2, w którym wskazano, że wartość robót wykonanych do 23 listopada 2015 roku wynosiła 434.962,99 zł netto.

(protokół odbioru nr (...) z 24.02.2016 r. – t.I, k.98-99)

[FAKTURY I WEZWANIA DO ZAPŁATY]

30 listopada 2015 roku powódka wystawiła pozwanej ad 1 fakturę VAT nr (...) na kwotę 3.188.768,39 zł brutto (2.502.494,63 zł netto) płatną w terminie 30 dni, tytułem wykonania przedmiotu umowy nr (...). Do faktury załączono protokół odbioru robót budowlanych nr 1 z 20 listopada 2015 roku podpisany przez przedstawicieli powódki i pozwanej ad 1, w którym wskazano, że wartość robót wykonanych w bieżącym okresie rozliczeniowym wynosiła 2.502.494,63 zł netto.

(faktura VAT nr (...) wraz z protokołem odbioru – t.I, k.84-86)

Pismem z 31 grudnia 2015 roku pozwana ad 1 poinformowała powódkę, że odsyła fakturę VAT nr (...) bez księgowania z uwagi na „błędnie wystawiony protokół odbioru robót budowlanych”. Pozwana ad 1 wskazała, że wedle ustaleń prowadzonych z prezesem zarządu powódki zaawansowanie prac powinno wynosić 74%, jako że takie samo zostało pozwanej ad 1 zaakceptowane przez zamawiającego.

(pismo pozwanej ad 1 z 31.12.2015 r. – t.I, k.105)

31 grudnia 2015 roku powódka wystawiła fakturę korygującą nr 01/12/2015/DRUK do faktury VAT nr (...). Fakturą tą skorygowano kwotę do netto 2.157.531,64 zł i brutto 2.653.763,92 zł. Faktura korygująca wpłynęła do pozwanej ad 1 w dniu 11 stycznia 2016 roku.

(faktura korygująca VAT nr 01/12/2015/DRUK wraz z potwierdzeniem nadania i wydrukiem z systemu e-monitoring – t.I, k.87-89)

Pismem z 28 stycznia 2016 roku inżynier (...) S.A. poinformowała powódkę, że w piśmie pozwanej ad 1 z 31 grudnia 2015 roku podano nieprawdziwą informację: inżynier zaakceptował wykonawcy 100% konstrukcji kładki, a nie 74% jak wskazano w tym piśmie.

(pismo (...) S.A. – t.III, k.511)

Pismem z 11 lutego 2016 roku powódka zażądała zapłatę solidarną przez pozwane ad 1 i ad 2 kwoty 2.653.763,92 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 9 lutego 2016 roku do dnia zapłaty tytułem należności wynikających z faktury VAT nr (...) z 30 listopada 2015 roku i faktury korygującej nr 1/12/2015/DRUK z 31 grudnia 2015 roku.

(pismo powódki z 11.02.2016 r. wraz z potwierdzeniami nadania i odbioru – t.III, k.521-529)

24 lutego 2016 roku powódka wystawiła fakturę korygującą nr 1 (...) do faktury VAT nr (...). Fakturą tą skorygowano (obniżono) kwotę do netto 434.962,99 zł i brutto 535.004,47 zł. Faktura korygująca wpłynęła do pozwanej ad 1 w dniu 25 lutego 2016 roku. Do faktury załączono protokół odbioru robót budowlanych nr 2 z 24 lutego 2016 roku.

(faktura korygująca VAT nr 1 (...) wraz z potwierdzeniem nadania i wydrukiem z systemu e-monitoring – t.I, k.96-101 oraz t.VI, k.1087-1088)

Pismem z 7 kwietnia 2016 roku powódka wezwała ponownie pozwaną ad 1 do zapłaty kwoty 2.653.763,92 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 9 lutego 2016 roku do dnia zapłaty tytułem należności wynikających z faktury VAT nr (...) z 30 listopada 2015 roku i faktury korygującej nr 1/12/2015/DRUK z 31 grudnia 2015 roku.

(pismo powódki z 07.04.2016 r. wraz z potwierdzeniem nadania – k.519-520)

11 kwietnia 2016 roku powódka wystawiła kolejną fakturę korygującą do faktury VAT nr (...) – o numerze 1 (...). Fakturą tą skorygowano (podwyższono) kwotę do netto 723.018,36 zł i brutto 889.312,58 zł. Tym samym kwota podwyższenia – netto 288.055,37, 23 zł i brutto 354.308,11 zł (kwota do zapłaty) – odpowiadała korekcie in minus dokonanej fakturą korygującą nr 1 (...). W piśmie z tego samego dnia, tj. 11 kwietnia 2016 roku powódka wskazała, ze przyczyną korekty jest udostępnienie jej dokumentacji odbiorowej między generalnym wykonawcą, tj. konsorcjum (...) spółki z o.o. i (...) sp. z o.o. S.K.A. a zamawiającym, z której jednoznacznie wynika, iż całość prac wykonanych przez powódkę została pozytywnie odebrana od generalnego wykonawcy. Faktura korygująca wpłynęła do pozwanej ad 1 w dniu 12 kwietnia 2016 roku.

(faktura korygująca VAT nr 1 (...) wraz z potwierdzeniem nadania i wydrukiem z systemu e-monitoring – t.I, k.102-104; pismo powódki z 11.04.2016 r. – t.III, k.512)

Pismem z 12 kwietnia 2016 roku, wysłanym do wszystkich pozwanych, w tym pozwanej ad 3, oraz do spółki Przedsiębiorstwo Usług (...) S.A. powódka wezwała pozwane ad 2 i ad 3 do zapłaty kwoty 2.653.763,92 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 9 lutego 2016 roku do dnia zapłaty tytułem należności wynikających z faktury VAT nr (...) z 30 listopada 2015 roku i faktury korygującej nr 1/12/2015/DRUK z 31 grudnia 2015 roku oraz do zapłaty kwoty 354.308,11 zł wynikającej z faktury VAT nr (...). Pismo to wpłynęło do pozwanej ad 3 w dniu 14 kwietnia 2016 roku.

(pismo powódki z 12.04.2016 r. wraz z potwierdzeniami nadania i odbioru – t.III, k.530-536)

[PŁATNOŚCI]

30 marca 2016 roku pozwana ad 1 i (...) sp. z o.o. S.K.A., jako cedenci, zawarły z powódką, jako cesjonariuszem, oraz pozwaną ad 2, jako dłużnikiem, umowę cesji nr (...). Wskazano w niej, że powódka wykonała roboty budowlane objęte umową nr (...) z 24 kwietnia 2015 roku i wystawiła z tego tytułu faktury VAT w wysokościach 2.653.763,92 zł brutto (wynikającej z faktury korygującej VAT nr 01/12/2015/DRUK) oraz w wysokości 535.004,47 zł (wynikającej z faktury VAT nr (...)). Wskazano, że wierzytelności te są wymagalne, a brak zapłaty wynikał z zatoru płatniczego u cedenta spowodowanego skumulowaniem w tym samym czasie wymagalnych płatności wobec podwykonawców. Przedmiotem cesji była wierzytelność przysługująca cedentowi względem dłużnika w wysokości 3.788.506,81 zł. Zgodnie z treścią § 4 ust. 1 umowy cesji cedent za zgodą dłużnika przenosił na cesjonariusza (powódkę) wraz z wszelkimi prawami ww. wierzytelność do kwoty 535.004,47 zł. Zapłata tej kwoty miała nastąpić w terminie 7 dni od dnia zawarcia umowy cesji (§ 4 ust. 2 umowy cesji). Strony umowy cesji dalej wskazały, że skutkiem umowy cesji jest m.in. wygaśnięcie zobowiązań cedenta wobec cesjonariusza o kwotę wskazaną w § 4 ust. 1 z tytułu faktury VAT nr (...). Umowa cesji weszła w życie w dniu jej zawarcia (§ 6 ust. 1 umowy cesji).

(umowa cesji nr (...) – t.III, k.513-517)

6 kwietnia 2016 roku pozwana ad 2 zapłaciła powódce kwotę 535.004,47 zł.

(potwierdzenie operacji – t.III, k.518)

27 czerwca 2016 roku powódka i pozwana ad 2 zawarły porozumienie, na mocy którego pozwana ad 2 zobowiązała się zapłacić powódce na podstawie art. 143c prawa zamówień publicznych kwotę 2.653.763,92 zł wynikającą z faktury VAT nr (...) z 30 listopada 2015 roku, skorygowanej fakturą korygującą nr 01/12/2015/DRUK z 31 grudnia 2015 roku.

(porozumienie z 27.06.2016 r. – t.III, k.537-535v)

30 czerwca 2016 roku pozwana ad 2 zapłaciła powódce kwotę 2.653.763,92 zł.

(potwierdzenie operacji – t.III, k.538)

[NOTY OBCIĄŻENIOWE I FAKTURY WYSTAWIONE POWÓDCE PRZEZ POZWANĄ AD 1 ORAZ OŚWIADCZENIE O POTRĄCENIU]

21 października 2015 roku pozwana ad 1 wystawiła powódce fakturę VAT nr FS‑ (...) na kwotę 3.068,60 zł brutto płatną 4 listopada 2015 roku tytułem:

- refaktury za koszty związane z budową według załączonych dokumentów, tj. wystawionych pozwanej ad 1 przez (...) S.A. tytułem wyłączenia napięcia w sieci trakcyjnej nad torami trzech faktur VAT: nr (...) na kwotę 1.227,44 zł, nr (...) na kwotę 1.227,44 zł i nr (...) na kwotę 613,72 zł; zlecenia wyłączenia sieci zawierała z (...) S.A. pozwana ad 1;

- refaktury za koszty związane z zajęciem pasa drogowego zgodnie z załączoną decyzją Prezydenta Miasta S. z 17 września 2015 roku, którą pozwana ad 1 uzyskała zezwolenie na zajęcie pasa drogowego i z tego tytułu została obciążona opłatą w wysokości 406,80 zł.

Ww. faktura wpłynęła do powódki 26 października 2015 roku.

(faktura nr (...) z załącznikami – t.V, k.961-975)

16 grudnia 2015 roku pozwana ad 1 wystawiła powódce notę obciążeniową nr (...) na kwotę 1.728,90 zł płatną w terminie 14 dni od wystawienia tytułem kosztów zajęcia pasa drogowego zgodnie z załączonymi trzema decyzjami Prezydenta Miasta S. z 7 października 2015 roku, 27 października 2015 roku i 29 października 2015 roku, którymi pozwana ad 1 uzyskała zezwolenie na zajęcie pasa drogowego i z tego tytułu została obciążona opłatami w wysokościach 508,50 zł, 711,90 zł i 508,50 zł. Ww. nota wpłynęła do powódki 21 grudnia 2015 roku.

(nota obciążeniowa nr (...) z pismem przewodnim i z załącznikami – t.V, k.976-989)

16 grudnia 2015 roku pozwana ad 1 wystawiła powódce fakturę VAT nr FS‑ (...) na kwotę 8.932,20 zł brutto płatną 30 grudnia 2015 roku tytułem refaktury za koszty związane z budową według załączonych dokumentów, tj. wystawionych pozwanej ad 1 przez (...) S.A. tytułem wyłączenia napięcia w sieci trakcyjnej nad torami czterech faktur VAT: nr (...) na kwotę 613,72 zł, nr (...) na kwotę 1.534,30 zł, nr (...) na kwotę 5.556,73 zł i nr (...) na kwotę 1.227,40 zł. Zlecenia wyłączenia sieci zawierała z (...) S.A. pozwana ad 1. Ww. faktura wpłynęła do powódki 21 grudnia 2015 roku.

(faktura nr FS‑ (...) z załącznikami – t.V-VI, k.990-1006)

Pozwana ad 1 pismem z dnia 18 maja 2016 roku wezwała powódkę do zapłaty w terminie 7 dni kwoty 539.847 zł tytułem kary umownej należnej na podstawie § 24 ust. 1 pkt 1 umowy za 77 dni opóźnienia według stanu na dzień 20 listopada 2015 roku w wykonaniu przedmiotu umowy nr (...).

(pismo pozwanej ad 1 z 18.05.2016 r. – t.III, k.539)

Pismem z 24 maja 2016 roku powódka odmówiła pozwanej ad 1 zapłaty powyższej kwoty oświadczając, że zgłoszone roszczenie kwestionuje zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. Powódka wskazała nadto, że wszystkie prace z szeregiem robót dodatkowych wykonała w 2015 roku, a pozwana ad 1 mimo zgłaszania prac do odbioru nie czyniła tego, co skutkowało dokonaniem przez powódkę odbioru jednostronnego oraz że nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek opóźnienia w pracach.

(pismo powódki z 24.05.2016 r. – t.III, k.540)

16 czerwca 2016 roku pozwana ad 1 wystawiła powódce fakturę VAT nr FS‑ (...) na kwotę 691,21 zł płatną do 30 czerwca 2016 tytułem refaktury za koszty związane z budową według załączonych dokumentów, tj. wystawionych pozwanej ad 1 przez (...) S.A. tytułem wyłączenia napięcia w sieci trakcyjnej nad torami dwóch faktur VAT: nr (...) z 7 marca 2016 roku na kwotę 345,61 zł i nr (...) z 7 marca 2016 roku na kwotę 345,61 zł. Zlecenia wyłączenia sieci zawierała z (...) S.A. pozwana ad 1. Ww. faktura wpłynęła do powódki 27 czerwca 2016 roku.

(faktura VAT nr (...) z pismem przewodnim i z załącznikami – t.VI, k.1007-1012)

11 sierpnia 2016 roku pozwana ad 1 wystawiła powódce na podstawie § 4 pkt 13 umowy nr (...) fakturę VAT nr FS‑ (...) na kwotę 7.086,15 zł płatną do 25 sierpnia 2016 obciążenia za korzystanie z zaplecza budowy.

(faktura VAT nr FS‑ (...) z pismem przewodnim i z załącznikami – t.VI, k.1013-1015)

9 stycznia 2017 roku do powódki wpłynęło oświadczenie pozwanej ad 1 o potrąceniu kwoty 539.847 zł tytułem kary umownej należnej na podstawie § 24 ust. 1 pkt 1 umowy za 77 dni opóźnienia według stanu na dzień 20 listopada 2015 roku w wykonaniu przedmiotu umowy nr (...) oraz wierzytelności w łącznej wysokości 22.519,86 zł, a wynikających z:

⚫

FV nr FS- (...) z 17 września 2015 roku na kwotę 606 zł.

⚫

FV nr FS- (...) z 231 października 2015 roku na kwotę 3.475,40 zł.

⚫

noty księgowej nr (...) z 23 grudnia 2015 roku na kwotę 1.728,90 zł,

⚫

FV nr FS- (...) z 30 grudnia 2015 roku na kwotę 8.932,20 zł,

⚫

FV nr FS- (...) z 16 czerwca 2016 roku na kwotę 691,21 zł,

⚫

FV nr FS- (...) z 11 sierpnia 2016 roku na kwotę 7.086,15 zł

z wierzytelnością powódki względem pozwanej ad 1 w wysokości 354.308,11 zł z tytułu wynagrodzenia za wykonanie prac objętych umową nr (...) wynikającego z faktury VAT korygującej nr 1 (...) z 28 stycznia 2016 roku.

(oświadczenie pozwanej ad 1 z 04.01.2017 r. – t.IV, k.753)

Ustalając powyższy stan faktyczny Sąd nie dał jedynie wiary zeznaniom świadka D. G., wedle których powódka miała prace wykonywać wadliwie, co miało być przyczyną braku odbioru robót od pozwanej ad 1 przez pozwaną ad 2, oraz zeznaniom świadka A. W. co do przyczyn opóźnienia powódki w rozpoczęciu wykonywania robót. Zeznania D. G. nie zostały potwierdzone żadną dokumentacją budowlaną, a zeznania świadka A. W. pozostawały w sprzeczności z dokumentami złożonymi w sprawie, w tym z treścią notatki (...) sp. z o.o. ze spotkania i treścią pisma tej spółki nr (...), a także dokumentami sporządzonymi przez powódkę i pozwaną ad 1 w dniu 27 lipca 2015 roku, z których wynika jednoznacznie, że pozwana ad 1 dopiero przygotowuje się i zobowiązuje się do przekazania frontu robót. Nadto zeznania obu ww. świadków były sprzeczne z zeznaniami pozostałych świadków przesłuchanych w sprawie i to – co należy podkreślić – świadków nie tylko związanych z powódką, ale również uczestniczących w procesie budowlanym z ramienia inżyniera, tj. spółki Przedsiębiorstwo Usług (...), i z ramienia pozwanej ad 2, tj. świadków najbardziej obiektywnych i niezainteresowanych w żaden sposób wynikiem niniejszego postępowania.

Sąd postanowieniem z dnia 14 stycznia 2020 roku (t.VII, k.1290) na podstawie art. 130 ⁴ § 5 k.p.c. pominął wniosek pozwanej ad 1 o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, a to z tej przyczyny, że pozwana ad 1 zobowiązania do uiszczenia zaliczki na poczet tej czynności i do złożenia potwierdzenia jej uiszczenia (t.VI, k.1130 i k.1138 oraz t.VII, k.1231) nie uczyniła tego pomimo, że jej wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w zakresie zaliczki na biegłego (t.VI, k.1145-1146) został prawomocnie oddalony postanowieniem z dnia 1 października 2019 roku (t.VII, k.1230, k.1246 i k.1265v).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W punkcie 1. wyroku Sąd na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie w zakresie, w jakim powódka cofnęła pozew uznając, że w sprawie nie zachodziły okoliczności wskazujące na to, iż cofnięcie pozwu jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa (art. 203 § 4 k.p.c.).

W sprawie bezsporne było, że powódkę i pozwaną ad 1 łączyła umowa o roboty budowlane, regulowana przepisami art. 647 i nast. k.c., oraz że umowa ta została zawarta przez ww. strony w celu wykonania robót budowlanych zleconych pozwanej ad 1 przez pozwane ad 2 i ad 3 w ramach zamówienia publicznego.

Zgodnie z dyspozycją art. 647 in fine k.c. na pozwanej ad 1 ciążył obowiązek zapłaty powódce wynagrodzenia za wykonane roboty. W przywołanym przepisie jest co prawda mowa o inwestorze, którego to przymiotu pozwana ad 1 nie posiadała, jednak – jak się powszechnie przyjmuje i na co wskazuje treść art. 647 ¹ k.c. – inwestor i wykonawca występują w podstawowym modelu umowy o roboty budowlane, który nie jest jedyny, bowiem umowa o roboty budowlane może być także zawarta między generalnym wykonawcą a podwykonawcą oraz między podwykonawcą i dalszym podwykonawcą. Przechodząc do wysokości wynagrodzenia należnego powódce na podstawie umowy o podwykonawstwo zawartej z pozwaną ad 1 to należy wskazać, że wynosiło ono 3.505.500 zł brutto. Tym samym jego wysokość ukształtował statecznie aneks nr (...) z 22 czerwca 2015 roku. Zaznaczyć należy, że aneks nr (...), którym pozwana ad 1 miała zlecić powódce dodatkowe prace i strony miały podwyższyć wynagrodzenie do kwoty 3.543.076,50 zł brutto (tj. o kwotę 37.576,50 brutto) nie został przez strony podpisany (a przynajmniej powódka nie wykazała tego zgodnie z ciężarem dowodu wynikającym z art. 6 k.c.), zaś w § 26 ust. 3 umowy o podwykonawstwo jej strony zastrzegły, że zmiany umowy wymagały dla swej ważności formy pisemnej pod rygorem nieważności. Stanowiło to pactum de forma, o którym mowa w art. 76 zd. 1. k.c. i niezachowanie jego wymogów skutkowało tym, że ów aneks, będący de facto sam umową, jako zawarty bez zachowania wymaganej formy nie doszedł do skutku – jest bezwzględnie nieważny (zob. wyrok SN z dnia 15 maja 1980 r., II CR 110/80, OSNCP 1980 nr 11, poz. 222).

Oznacza to, że roszczenie o zapłatę kwoty 37.576,50 zł można by było oceniać jedynie w kryteriach nienależnego świadczenia (art. 410 § 1 i 2 w zw. z art. 405 k.c.) lub samego bezpodstawnego wzbogacenia (art. 405 k.c.) jednakże powódka nie wykazała, jak i nie wynikało to z przeprowadzonego postępowania dowodowego podług wniosków pozwanych, aby ktokolwiek poza pozwaną ad 2 był wzbogacony o wartość robót „zleconych” powódce niepodpisanym aneksem nr (...). Wobec pozwanej ad 1 brak jest przesłanek do stwierdzenia, że pozwana ad 1 otrzymała za te prace dodatkowe wynagrodzenie od pozwanych ad 2 lub ad 3 lub że przysługuje jej dotychczas niezaspokojona wierzytelność o zapłatę takiego wynagrodzenia. W szczególności należy zauważyć, że jedyna zmiana umowy o wykonawstwo nastąpiła aneksem nr (...) z dnia 16 listopada 2015 roku, którym strony umowy o wykonawstwo zmieniły termin wykonania dokumentacji projektowej przebudowy peronu nr 2 i 3 oraz łącznika między kładkami, aktualizacji posiadanej przez zamawiającego dokumentacji przebudowy istniejącej kładki dla pieszych oraz dokumentacji projektowej budowy wiat peronowych na pieronie nr 1, 2 i 3 do dnia 30 października 2015 roku oraz zmieniły termin zakończenia wszystkich robót budowlanych i uzyskania ostatecznych decyzji pozwolenia na użytkowanie dla obiektów objętych przedmiotem zamówienia do 7 grudnia 2015 roku. W aneksie tym nie podwyższono zatem wynagrodzenia konsorcjum pozwanej ad 1 i (...) spółka z o.o. S.K.A. W sprawie nie ujawniły się również okoliczności, by mimo braku podstawy umownej pozwane ad 2 lub ad 3 zapłaciły pozwanej ad 1 dodatkowe roboty. Z kolei odnośnie do pozwanej ad 3 należy wskazać, że efekt wykonania przez powódkę robót w zakresie, który miał być określony aneksem nr (...) do umowy o podwykonawstwo, nie wszedł do majątku pozwanej ad 3 lecz do majątku pozwanej ad 2. Stąd brak podstaw do przypisania pozwanym ad 1 lub ad 3 odpowiedzialności za nienależne świadczenie lub bezpodstawne wzbogacenie.

Dla porządku należy wskazać, że samo złożenie przez pozwaną ad 1 oświadczenia o potrąceniu ze wszystkimi spornymi wierzytelnościami powódki, a zatem z wierzytelnością powódki w kształcie, który miał być nadany aneksem nr (...) do umowy o podwykonawstwo, które z pewnością można zakwalifikować jako niewłaściwe uznanie długu, nie może jednak wykreować zobowiązania. Uznanie prowadzi do przerwy biegu terminu przedawnienia (art. 123 § 1 pkt 3 k.p.c.), jednakże samo w sobie nie stanowi samoistnej podstawy zobowiązania, a uznanie niewłaściwe dodatkowo jest tylko oświadczeniem wiedzy, a nie woli. Uznanie może zatem stanowić dowód posiłkowy wskazujący na istnienie zobowiązania, jednakże dowód ten podlega ocenie w całokształcie materiału dowodowego.

Podstawę odpowiedzialności pozwanej ad 3 za zapłatę wynagrodzenia należnego powódce z tytułu wykonania robót budowlanych na podstawie umowy podwykonawczej stanowi art. 143c ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych w brzmieniu pierwotnym (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 907 z późn. zm., dalej jako pr.zam.publ.) w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia i wykonania umowy (dalej będzie zatem przywoływania treść lub odnoszenie się do treści tego przepisu w brzmieniu z tej daty). I tak, zgodnie z art. 143c ust. 1 zamawiający dokonuje bezpośredniej zapłaty wymagalnego wynagrodzenia przysługującego podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy, który zawarł zaakceptowaną przez zamawiającego umowę o podwykonawstwo, której przedmiotem są roboty budowlane, lub który zawarł przedłożoną zamawiającemu umowę o podwykonawstwo, której przedmiotem są dostawy lub usługi, w przypadku uchylenia się od obowiązku zapłaty odpowiednio przez wykonawcę, podwykonawcę lub dalszego podwykonawcę zamówienia na roboty budowlane. Z kolei zgodnie z ustępem 2 artykułu 143c pr.zam.publ. wynagrodzenie, o którym mowa powyżej, dotyczy wyłącznie należności powstałych po zaakceptowaniu przez zamawiającego umowy o podwykonawstwo, której przedmiotem są roboty budowlane, lub po przedłożeniu zamawiającemu poświadczonej za zgodność z oryginałem kopii umowy o podwykonawstwo, której przedmiotem są dostawy lub usługi. Bezpośrednia zapłata obejmuje wyłącznie należne wynagrodzenie, bez odsetek, należnych podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy (art. 143c ust. 3 pr.zam.publ.). Przed dokonaniem bezpośredniej zapłaty zamawiający jest obowiązany umożliwić wykonawcy zgłoszenie pisemnych uwag dotyczących zasadności bezpośredniej zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy, o których mowa w ust. 1. Zamawiający informuje o terminie zgłaszania uwag, nie krótszym niż 7 dni od dnia doręczenia tej informacji (art. 143c ust. 4 pr.zam.publ.). W razie zgłoszenia przez wykonawcę uwag w zakreślonym terminie zachowanie zamawiającego normuje ustęp 5 artykułu 143c pr.zam.publ. Zgodnie z tym przepisem zamawiający może:

1) nie dokonać bezpośredniej zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy, jeżeli wykonawca wykaże niezasadność takiej zapłaty albo

2) złożyć do depozytu sądowego kwotę potrzebną na pokrycie wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszego podwykonawcy w przypadku istnienia zasadniczej wątpliwości zamawiającego co do wysokości należnej zapłaty lub podmiotu, któremu płatność się należy, albo

3) dokonać bezpośredniej zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy, jeżeli podwykonawca lub dalszy podwykonawca wykaże zasadność takiej zapłaty.

W przedmiotowej sprawie należy na wstępie wskazać, że z uwagi na spełnienie przesłanek określonych w art. 143c pr.zam.publ. pozwana ad 3 ponosi(-ła) odpowiedzialność za zapłatę powódce wynagrodzenia w wysokości 3.505.500 zł brutto, tj. w wysokości określonej aneksem nr (...) do umowy o podwykonawstwo. Jak wynika z przeprowadzonego postępowania dowodowego umowa o podwykonawstwo i aneks nr (...) do niej zostały zgłoszone i zaakceptowane przez pełnomocnika pozwanych ad 2 i ad 3 w osobie R. K.. W niniejszej sprawie bez znaczenia pozostają postanowienia o współpracy zawarte przez pozwane ad 2 i ad 3, które mogą skutkować jedynie ich wewnętrznymi rozliczeniami w razie uchybienia przez pozwaną ad 2 zapłaty należnego powódce wynagrodzenia. Bez znaczenia pozostaje również wyłączenie w umowie o podwykonawstwo odpowiedzialności solidarnej za zapłatę wynagrodzenia pozwanej ad 1 w umowie o wykonawstwo. Wynika to z faktu, że prawo zamówień publicznych w art. 143c łączy odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy z samym faktem posiadania przymiotu zamawiającego. Osoba, która decyduje się zlecić wykonanie robót budowlanych w ramach zamówienia publicznego wspólnie z innym podmiotem, musi się liczyć z możliwością ponoszenia odpowiedzialności wobec podwykonawcy na podstawie art. 143c pr.zam.publ. Przepis ten nie ogranicza bowiem tej odpowiedzialności jedynie do zamawiających ponoszących względem wykonawcy odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia lub do zamawiających, do którego majątku wchodzi przedmiot robót budowlanych wykonany przez podwykonawców. Innymi słowy, art. 143c pr.zam.publ. nie wprowadza żadnych dodatkowych ograniczeń odpowiedzialności, lecz odpowiedzialność tę łączy jedynie ze statusem zamawiającego, który to przymiot z pewnością pozwanej ad 3 w spornej sprawie przysługiwał. Dość rzec, że w umowie o wykonawstwo obie pozwane ad 2 i ad 3 łącznie były określane mianem zamawiającego. Wprowadzanie zatem nieznanych ustawie ograniczeń naruszałoby treść art. 143c pr.zam.publ., który ma charakter ius cogens, a zatem prowadziłoby do niedopuszczalnego obejścia tego przepisu o charakterze bezwzględnie obowiązującym.

Ponieważ, jak słusznie zauważa pozwana ad 3, prawo zamówień publicznych nie wprowadza solidarnej odpowiedzialności zamawiających wspólnie zlecających wykonanie robót budowlanych w drodze zamówienia publicznego za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy, a roboty wykonywane przez powódkę nie dotyczyły majątku wspólnego pozwanych ad 2 i ad 3, a zatem nie znajduje tu zastosowania przepis art. 370 k.c., to obie pozwane ponosiły odpowiedzialność za zapłatę tego wynagrodzenia na zasadzie in solidum. Wynika to z faktu, że brak było podstaw do przypisania im ustawowej lub umownej solidarności, a obie odpowiadały za zapłatę jednego roszczenia. Należy zaznaczyć, że identyczną zasadę odpowiedzialności zamawiającego i wykonawcy za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy wyinterpretował Sąd Najwyższy z brzmienia art. 143c pr.zam.publ. (tak SN w wyroku z dnia 20 września 2018 r., IV CSK 457/17, niepubl.) przed zmianą ustępu 8. tego artykułu dokonaną ustawą z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności (Dz.U. z 2017 r. poz. 933), a którą ustawodawca wprost określił solidarny charakter tej odpowiedzialności.

Rację ma też pozwana ad 3 wskazując, że art. 143c ust. 3 pr.zam. publ. ogranicza odpowiedzialność zamawiającego wyłącznie do wynagrodzenie, bez odsetek, należnego podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy. Tym niemniej pozwanej umyka, iż przepis ten po prostu nie rozszerza odpowiedzialności zamawiającego na odsetki za opóźnienie należne podwykonawcy od wykonawcy. Oznacza to, że zamawiający nie odpowiada za skutki opóźnienia wykonawcy w zapłacie wynagrodzenia, tak jak dłużnik solidarny nie odpowiada za skutki zaniechań innych współdłużników solidarnych (art. 371 k.c.) czy inwestor ponoszący odpowiedzialność na podstawie art. 647 ¹ k.c. nie odpowiada za skutki opóźnienia (generalnego) wykonawcy w zapłacie wynagrodzenia podwykonawcy (zob. wyrok SN z dnia 5 września 2012 r., IV CSK 91/12, Biuletyn SN - IC 2013 nr 10). A contrario, zamawiający odpowiada na zasadzie art. 481 § 1 i 2 k.c. za skutki swojego własnego opóźnienia w zapłacie wynagrodzenia należnego podwykonawcy na podstawie art. 143c pr.zam.publ. Należy tu zauważyć, że w uzasadnieniu projektu ustawy z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy - Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1473), którą dodano art. 143c ( (...) sejmowy nr (...) Sejmu VII kadencji) wskazano, że „Z uwagi na fakt, iż konieczność bezpośredniej zapłaty jest następstwem okoliczności, za które zamawiający nie ponosi odpowiedzialności, proponuje się, aby kwota zapłacona bezpośrednio obejmowała wyłącznie wynagrodzenie należne podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy.”. Widać zatem, że ustawodawca projektując art. 143c ust. 3 nie chciał zamawiającego obciążać jedynie obowiązkiem zapłaty odsetek należnych podwykonawcy od wykonawcy z tytułu opóźnienia tego ostatniego. Podobny pogląd wyraziła M. J. wskazując, że „Zamawiający nie jest więc obciążany opóźnieniem w zapłacie wynagrodzenia, niespowodowanym własnym zaniechaniem.” (tak M. Jaworska, [w:] M. Jaworska (red.), Prawo zamówień publicznych. Komentarz, C.H.Beck 2020, Komentarz do art. 143c). Nie może również umknąć, że Sąd Najwyższy w przywołanym już wyroku z dnia 20 września 2018 r. (IV CSK 457/17) wskazał, że obowiązek bezpośredniej zapłaty przewidziany w art. 143c ust. 1 p.z.p. po stronie zamawiającego uznać należy za źródło roszczenia podwykonawcy (dalszego podwykonawcy). Skoro jest to roszczenie, i to roszczenie o charakterze pieniężnym, to musi ono podlegać zarówno reżimowi przedawnienia (art. 117 i nast. k.c.), jak i reżimowi przepisów regulujących wykonanie zobowiązań i skutki ich niewykonania, tj. m.in. przepisom art. 455 k.c. i art. 481 k.c. Należy dodać, że zgodnie z dyspozycją art. 139 ust. 1 pr.zam.publ. do umów w sprawach zamówień publicznych stosuje się przepisy kodeksu cywilnego, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej. Ponieważ przepisy ustawy - Prawo zamówień publicznych nie normują przywołanej materii (w tym wymagalności roszczenia podwykonawcy względem zamawiającego i skutków opóźnienia zamawiającego w spełnieniu świadczenia), konieczne jest odwołanie się do odpowiednich instytucji uregulowanych w kodeksie cywilnym.

Odnośnie do wymagalności ww. roszczenia wobec zamawiającego (art. 455 k.c.), to nie może ujść z pola widzenia, iż zamawiający ma obowiązek umożliwienia wykonawcy zgłoszenia uwag, co wydłuża termin zapłaty przez niego roszczenia opartego na przepisie art. 143c pr.zam.publ. Uwzględniając konieczność podjęcia przez zamawiającego czynności zmierzających do umożliwienia generalnemu wykonawcy wypowiedzenia się w przedmiocie zasadności zgłoszonych przez podwykonawcę roszczeń o zapłatę, w tym zakreślenie generalnemu wykonawcy co najmniej siedmiodniowego terminu na wypowiedzenie się w tym przedmiocie, należy uznać, że zamawiający pozostaje w opóźnieniu w zapłacie podwykonawcy wynagrodzenia, jeśli nie spełnia go w terminie 21 dni od zgłoszenia, chyba że w konkretnych okolicznościach wskaże, że podjął niezwłocznie po zgłoszeniu roszczenia czynności zmierzające do ustalenia zasadności zapłaty podwykonawcy i że w konkretnych okolicznościach sprawy uzasadnione było przyjęcie dłuższego terminu, w szczególności zakreślenie generalnemu wykonawcy terminu na wypowiedzenie się dłuższego niż 7 dni. Ponieważ pozwana ad 3 po zgłoszeniu przez powódkę roszczenia nie podjęła żadnych czynności zmierzających do zgłoszenia uwag przez pozwaną ad 1, to należy przyjąć, że roszczenie powódki o zapłatę wynagrodzenia zgłoszone pozwanej ad 3 w dniu 14 kwietnia 2016 roku stały się wymagalne 5 maja 2016 roku, tj. po upływie 21 dni od doręczenia wezwania, przez co ewentualne odsetki za opóźnienie należne są od tej pozwanej od 6 maja 2016 roku.

Była to uwaga ogólna dotycząca li tylko pozwanej ad 3. Odnosząc się bowiem do wymagalności poszczególnych roszczeń względem pozwanej ad 1, co nastąpiło wcześniej, wskazać należy, że zgodnie z umową o podwykonawstwo podstawą rozliczeń częściowych i końcowego powódki i pozwanej ad 1 miały być protokoły odbiorów częściowych i końcowego. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało jednak, że pozwana ad 1 uchylała się bezpodstawnie od odbioru robót budowlanych od powódki, zasłaniając się brakiem odbioru robót od niej przez zamawiającego oraz istnieniem wad i usterek w robotach wykonanych przez powódkę. Przypomnieć zatem należy, że odbiór robót budowlanych, tak jak zapłata wynagrodzenia, jest obowiązkiem inwestora względem wykonawcy, czy – jak w niniejszej sprawie – wykonawcy względem podwykonawcy. Wynika to z treści art. 647 k.c. W orzecznictwie powszechnie się przyjmuje, że odmowa odbioru będzie uzasadniona jedynie w przypadku, gdy przedmiot zamówienia będzie mógł być kwalifikowany jako wykonany niezgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej lub wady będą na tyle istotne, że obiekt nie będzie się nadawał do użytkowania (zob. wyrok SN z 22 czerwca 2007 r., V CSK 99/07, OSP 2009, Nr 1, poz. 7; wyrok SN z 21 kwietnia 2017 r., I CSK 333/16, niepubl.; wyrok SN z 7 marca 2013 r., II CSK 476/12, niepubl.; wyrok SN z 24 lipca 2009 r., II CSK 61/09, niepubl.). W orzecznictwie przyjmuje się również, że umawianie się na tzw. odbiór bezusterkowy, czyli uzależnianie odebrania obiektu od braku jakichkolwiek wad, jest uznawane za sprzeczne z właściwością (naturą) zobowiązania wynikającego z umowy o roboty budowlane i naruszające równowagę między inwestorem a wykonawcą, pozostawiając tego ostatniego w niepewności odnośnie do należnego wynagrodzenia oraz zwrotu poniesionych wydatków. Oznacza to, że postanowienia umów o roboty budowlane przewidujące, że odebranie obiektu może nastąpić tylko w przypadku braku jakichkolwiek wad, są nieważne bezwzględnie jako wykraczające poza swobodę umów wyznaczoną właściwością (naturą) zobowiązania (art. 353 ¹ k.c. w zw. z art. 647 k.c.). Ujawnienie wad robót budowlanych nie wpływa na obowiązek zamawiającego odbioru robót, a istnienie wad może powodować uruchomienia roszczeń z rękojmi czy gwarancji, nie może być natomiast utożsamiane z niewykonaniem umowy o roboty budowlane (por. uzasadnienie wyroku SN z 21 kwietnia 2017 r., I CSK 333/16, niepubl.; wyrok SN z 7 marca 2013 r., II CSK 476/12, niepubl. oraz wyrok SN z 22 czerwca 2007 r., V CSK 99/07, OSP 2009, Nr 1, poz. 7). Przeprowadzone postępowanie dowodowe odnośnie wad i usterek w robotach powódki wykazało, że istniał jedynie między powódką a pozwaną ad 1 spór co pochodzenia drobnych usterek w zakresie estetyki prac, ostatecznie usuniętych przez powódkę. Takie usterki w myśl wyżej przytoczonych poglądów nie mogły wstrzymać odbioru prac od powódki przez pozwaną ad 1. Pozwana ad 1 nie wykazała zgodnie z ciężarem dowodu (art. 6 k.c.), że w roboty powódki zostały wykonane niezgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej lub że w tych robotach istniały wady na tyle istotne, że obiekt nie nadawał się do użytkowania. Tym samym pozwana ad 1 była obowiązana odebrać od powódki roboty zgłoszone jej do odbioru wpisem w dzienniku budowy w dniu 22 listopada 2015 roku. W niniejszej sprawie należy dodatkowo podkreślić, że pozwana ad 1 miała świadomość wykonania przez powódkę pełnego zakresu prac, bowiem sama wskazywała na to we wniosku o świadectwo płatności nr 9. Stąd też jej odmowę odbioru robót należy traktować jako zwłokę w rozumieniu art. 486 § 1 k.c. W orzecznictwie przyjmuje się (zob. wyrok SA w Białymstoku z dnia 18 grudnia 2014 r., I ACa 629/14, niepubl.; wyrok SR dla m. st. Warszawy w Warszawie z dnia 22 września 2015 r., IX GC 4476/13, niepubl.; wyrok SO w Łodzi z dnia 28 lipca 2015 r., X GC 226/15, niepubl.; wyrok SO w Łodzi z dnia 27 kwietnia 2015 r., X GC 384/13, niepubl.), że jeżeli inwestor z przyczyn leżących po jego stronie (generalny wykonawca lub wykonawca w jego relacji z podwykonawcą) uchybia obowiązkowi odbioru robót, to następują skutki zwłoki po jego stronie i takie zachowanie pozostaje bez wpływu na roszczenie wykonawcy, który uprawniony jest do żądania wynagrodzenia, a roszczenie (pod-)wykonawcy staje się wymagalne z chwilą, w której po spełnieniu obowiązków przez (pod-)wykonawcę, odbiór winien nastąpić. W konsekwencji brak formalnego odbioru nie pozbawia podwykonawcy prawa do wynagrodzenia, jeżeli np. obiekt został wybudowany w całości i odebrany przez inwestora oraz uzyskał pozwolenie na użytkowanie (zob. teza z uzasadnienia wyroku S.A. w Poznaniu z 11 grudnia 2014 r. I ACa 947/14). Wykonawca może wykazywać faktyczną datę zakończenia robót wszystkimi dokumentami, które dany fakt potwierdzają, nie tylko i wyłącznie protokołem odbioru końcowego robót (zob. teza z uzasadnienia wyroku SA w Łodzi z 27 marca 2015 r., I ACa 1577/14).

Przenosząc powyższe rozważania na realia rozpoznawanej sprawy należy wskazać, że z uwagi na wykonanie przez powódkę robót w sposób umożliwiający ich odbiór przez pozwaną ad 1 oraz unikanie przez pozwaną ad 1 dokonania odbioru końcowego robót, podstawę wystawienia pozwanej ad 1 przez powódkę faktur VAT płatnych w terminie 30 dni od ich dostarczenia mogły stanowić zarówno podpisany przez obie ww. strony protokół nr (...) częściowego odbioru prac z 20 listopada 2015 roku (wskazujący na wykonanie robót o wartości 2.502.494,63 zł netto), jak i jednostronny, tj. sporządzony wyłącznie przez powódkę protokół odbioru robót z 28 stycznia 2016 roku.

Odnosząc się do poszczególnych roszczeń zsumowanych w pozwie, po jego modyfikacji dokonanej pismem z 4 stycznia 2018 roku, stwierdzić należy co następuje.

Jeśli chodzi o należność i odsetki za zapłatę z opóźnieniem należności wynikającej z faktury VAT nr (...), to faktura korygująca VAT nr 1 (...) na kwotę 354.308,11 zł brutto wpłynęła do pozwanej ad 1 w dniu 12 kwietnia 2016 roku. Była to jednak korekta faktury (...) wystawionej na kwotę 889.312,58 zł brutto (korekta polegała na rozbiciu tej kwoty na dwie objęte dwoma fakturami: fakturą VAT nr (...) na kwotę 535.004,47 zł brutto i fakturę VAT nr na kwotę 354.308,11 zł brutto), doręczonej pozwanej ad 1 w dniu 29 stycznia 2016 roku . Termin płatności tej faktury upływał zatem 29 lutego 2016 roku (28 lutego 2016 roku wypadał w niedzielę – art. 115 k.c.). W korekcie wskazano termin płatności 3 dni od daty wystawienia, tj. 13 kwietnia 2016 roku. Opóźnienie w zapłacie zaistniało zatem od 14 kwietnia 2016 roku, co jest zgodne z żądaniem pozwu.

Jak już wskazano, pozwana ad 3 została wezwana przez powódkę do zapłaty tej kwoty w terminie 3 dni od otrzymania pisma z 12 kwietnia 2016 roku, co nastąpiło 14 kwietnia 2016 roku. Pozwana ad 3 pozostawała zatem w opóźnieniu w zapłacie tej kwoty – zgodnie z wcześniejszymi wywodami – od 6 maja 2016 roku.

Należy jednak zaznaczyć, że powódce nie przysługuje roszczenie o zapłatę przez pozwanej ad 1 i ad 3 kwoty 30.550 zł, bowiem – wobec nieważności zmiany umowy z 24 kwietnia 2015 roku aneksem nr (...) – należne jej wynagrodzenie umowne wynosiło 3.505.500 zł brutto, a zostało już jej zapłacone wynagrodzenie w wysokości 3.512.526,5 zł (2.653.763,92 zł + 535.004,47 zł + 323.758,11 zł).

Jeśli chodzi o odsetki za zapłatę z opóźnieniem należności wynikającej z faktury korygującej VAT nr 01/12/2015/DRUK, to faktura korygująca (2.653.763,92 zł brutto) wpłynęła do pozwanej ad 1 w dniu 11 stycznia 2016 roku. Termin zapłaty wypadał zatem 10 lutego 2016 roku, przez co pozwana ad 1 pozostawała w opóźnieniu w zapłacie od 11 lutego 2016 roku. Zapłata nastąpiła w dniu 30 czerwca 2016 roku – zapłaciła pozwana ad 2. Powódka słusznie naliczyła zatem – ale jedynie wobec pozwanej ad 1 – odsetki za okres od 11 lutego 2016 roku do 30 czerwca 2016 roku. Odsetki ustawowe za opóźnienie za taki okres od ww. kwoty wynoszą – tak jak wskazała powódka – 71.760,68 zł.

Pozwana ad 3 została wezwana przez powódkę do zapłaty tej kwoty również w dniu 14 kwietnia 2016 roku pismem z 12 kwietnia 2016 roku i pozostawała w opóźnieniu w jej zapłacie od 6 maja 2016 roku.

Gdy zaś chodzi o odsetki za zapłatę z opóźnieniem należności wynikającej z faktury VAT nr (...), to faktura korygująca VAT nr 1 (...) (535.004,47 zł brutto) wpłynęła do pozwanej ad 1 w dniu 25 lutego 2016 roku . Była to jednak korekta faktury (...) wystawionej na kwotę 889.312,58 zł brutto (korekta polegała na rozbiciu tej kwoty na dwie objęte dwoma fakturami: fakturą VAT nr (...) na kwotę 535.004,47 zł brutto i fakturę VAT nr (...) na kwotę 354.308,11 zł brutto), doręczonej pozwanej ad 1 w dniu 29 stycznia 2016 roku . Termin płatności tej faktury upływał zatem 29 lutego 2016 roku (28 lutego 2016 roku wypadał w niedzielę – art. 115 k.c.). W korekcie wskazano termin płatności 3 dni od daty wystawienia, tj. 27 lutego 2016 roku. Opóźnienie pozwanej ad 1 w zapłacie tej należności istniało zatem od 1 marca 2016 roku. Powódka zasadnie zatem naliczyła odsetki za okres od 1 marca 2016 roku, jednak błędnie do 6 kwietnia 2016 roku. Należy bowiem podnieść, że w umowie cesji z 30 marca 2016 roku wskazano, że jej skutkiem jest wygaśnięcie zobowiązania pozwanej ad 1 względem powódki w wysokości 535.004,47 zł (§ 5 ust. 2 umowy cesji), a umowa weszła w życie w dniu jej zawarcia (§ 6 ust. 1 umowy cesji). Oznacza to, że należne powódce należne były od pozwanej ad 1 odsetki za opóźnienie od 1 marca 2016 roku do 30 marca 2016 roku, które wynosiły 3.078,11 zł.

Ponieważ spełnienie tego świadczenia nastąpiło przed wezwaniem pozwanej ad 3 do zapłaty tej części wynagrodzenia – pozwana ta w myśl art. 143c ust. 3 pr.zam.publ. nie ponosi odpowiedzialności za zapłatę odsetek za opóźnienie pozwanej ad 1 w zapłacie tej kwoty.

Odnosząc się z kolei do zarzutu potrącenia zgłoszonego przez pozwaną ad 1 było ono zasadne jedynie w niewielkim rozmiarze.

Dla porządku należy wskazać, że gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym (art. 498 § 1 k.c.). Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej (art. 498 § 2 k.c.). Potrącenia dokonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe (art. 499 k.c.). Ponieważ pozwana ad 3 odpowiada za wynagrodzenie należne powódce od pozwanej ad 1, to ewentualne potrącenie dokonane przez pozwaną ad 1 jest skuteczne również względem niej.

Niezasadny był podniesiony przez pozwaną ad 1 zarzut potrącenia z wierzytelnością powódki w wysokości kary umownej w wysokości 354.308,11 zł kary umownej w wysokości 539.847 zł za 77 dni opóźnienia – na dzień 20 listopada 2015 roku – w wykonaniu przez powódkę robót budowlanych. Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy, tj. kary umownej (art. 483 § 1 k.c.). W razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody (art. 484 § 1 zd. 1. k.c.). Zgodnie z umową łączącą powódkę i pozwaną ad 1, powódka miała ponieść odpowiedzialność odszkodowawczą wobec pozwanej ad 1 w formie kar umownych m.in. za opóźnienie za które ponosi odpowiedzialność powódka w wykonaniu przedmiotu umowy w określonym w § 6 ust. 1 umowy terminie – 0,2% ceny umownej brutto za każdy rozpoczęty dzień opóźnienia (§ 24 ust. 1 pkt 1 umowy o podwykonawstwo). Maksymalna łączna wysokość kary umownej ograniczona została do 30% wartości umowy brutto (§ 24 ust. 2 umowy). Powódka mogła zwolnić się z odpowiedzialności z tytułu zapłaty kar w przypadku działania siły wyższej oraz jeżeli wykonanie umowy nie było możliwe z przyczyn leżących po stronie pozwanej ad 1. Kary miałby być nienaliczane za okres trwania przeszkody (§ 24 ust. 5 umowy o podwykonawstwo). Przeprowadzone postępowanie wykazało, że powódka dopuściła się opóźnienia w wykonaniu robót budowlanych, które miały być wykonane do 4 września 2015 roku, jednakże nie dopuściła się zwłoki bowiem nie ponosi winy za to opóźnienie (art. 476 k.c.). W pierwszej kolejności należy wskazać, że powódce został z pięciotygodniowym opóźnieniem przekazany plac budowy. Dalej, przy wykonywaniu robót przez powódkę miały miejsca opóźnienia w przekazywaniu powódce dokumentacji projektowej. Dokumentacja miała być wykonana przez powódkę, ale zatwierdzona przez projektanta i pozwaną ad 1 i brak szybkiego zatwierdzania dokumentacji warsztatowej stanowił główną przyczynę opóźnień w wykonywaniu prac, tj. wpływał na opóźnienie złożenie zamówienia warsztatowego na wykonanie konstrukcji. Nadto w trakcie zatwierdzania dokumentacji dochodziło do zmian w jej treści, na które powódka musiała reagować i co też przedłużało procedurę. Wskutek procesu zatwierdzania dokumentacji zaszła konieczność wykonania prac dodatkowych polegających na rozszerzeniu zakresu tonażowego konstrukcji. Zatwierdzenie dokumentacji warsztatowej na dodatkowe prace (konstrukcje) miało miejsce około 17 września 2015 roku, tj. już po upływie terminu oddania robót. Na wykonanie konstrukcji potrzeba było około 6 tygodni. Ostatecznie dowodem na brak winy powódki za opóźnienie w terminowym wykonaniu robót wskazuje samo zachowanie pozwanej – to sama pozwana, chociaż nie podpisała aneksu nr (...), to jednak wystąpiła do inżyniera i przez inżyniera do zamawiającego o akceptację tego aneksu zmieniającego termin oddania robót przez powódkę na 7 grudnia 2015 roku. Gdyby pozwana ad 1 uważała, że zmiana tego terminu jest nieuzasadniona i że powódka pozostaje w zwłoce w oddaniu robót, za co pozwanej ad 1 należy się kara umowna, to by nie wnioskowała o akceptację aneksu nr (...). Przygotowanie projektu tego aneksu było zaś skutkiem właśnie wystąpienia wyżej opisywanych okoliczności opóźniających pracę powódki, za które powódka nie ponosi odpowiedzialności. Dodatkowo należy wskazać, że aneksem nr (...) z 16 listopada 2015 roku zamawiający przedłużyli pozwanej ad 1 termin wykonania robót budowlanych do 7 grudnia 2015 roku, wskazując, że roboty nie mogły być wcześniej wykonane nie z winy pozwanej ad 1 (a zatem i z winy powódki – art. 474 k.c.) oraz że dokumentacja projektowa wraz z jej aktualizacją została przekazana pozwanej ad 1 przez zamawiającego w dniu 30 października 2015 roku. To także było przyczyną przygotowania projektu aneksu nr (...) do umowy nr (...) zmieniającego m.in. termin wykonania robót 7 grudnia 2015 roku.

Odnosząc się do zarzutu potrącenia kwoty 22.519,86 zł, to zarzut ten był uzasadniony jedynie co do kwoty 7.086,15 zł wynikającej z faktury VAT (...) z 11 sierpnia 2016 roku. Zgodnie z § 4 ust. 13 umowy powódka była obowiązana zapłacić pozwanej ad 1 koszty użytkowania zaplecza socjalnego w wysokości 0,2% wartości umownej netto za jeden miesiąc, tj. 5.700 zł netto (7.011 zł brutto) za 1 miesiąc; mając na względzie że powódka wykonywała prace od końca lipca do końca listopada 2015 roku, tj. przez cztery miesiące, powinna zapłacić pozwanej ad 1 tytułem użytkowania zaplecza kwotę 28.044 zł (a co najmniej 21.033 zł brutto za trzy miesiące). Zgłoszona do potrącenia kwota 7.086,15 zł mieści się zatem w należnej pozwanej kwocie.

Co do pozostałych kwot mieszczących się w kwocie 22.519,86 zł, to pozwana ad 1 ani wykazała podstawy umownej do obciążenia powódki należnościami wynikającymi z faktur o numerach (...) i FS‑ (...) oraz noty księgowej nr (...), ani nie wykazała faktycznej podstawy wystawienia powódce tychże faktur i tej noty. Zgodnie z umową o podwykonawstwo powódka zobowiązała się względem pozwanej ad 1 m.in. do ponoszenia odpowiedzialności na zasadach ogólnych za wszelkie szkody wyrządzone na terenie budowy od dnia przejęcia go od pozwanej ad 1 (§ 4 ust. 10 umowy o podwykonawstwo), do powiadania pozwanej ad 1 o wszelkich istotnych zdarzeniach mających wpływ na realizację przedmiotu umowy, płacić wszystkie podatki, należności i opłaty, zapłacić pozwanej ad 1 odszkodowanie i przejąć za nią odpowiedzialność materialną w związku z konsekwencjami jakiegokolwiek zaniedbania w tym zakresie (§ 4 ust. 12 umowy o podwykonawstwo). Oznacza to, że można by uznać zasadność obciążenia należności wynikającymi z ww. faktur i noty, tylko w razie wykazania przez pozwaną ad 1 zgodnie z ciężarem dowodu (art. 6 k.c.), że powódka uchybiła obowiązkowi uiszczania opłat za zajęcie pasa drogowego i za wyłączenia napięcia w sieci trakcyjnej nad torami, przez co tymi należnościami została obciążona pozwana ad 1. Pozwana na te okoliczności nie zgłosiła żadnych wniosków dowodowych, zaś z dokumentów załączonych do faktur i noty wynika, że zleceniodawcą wyłączenia napięcia w sieci trakcyjnej nad torami i zajęcia pasa drogowego była pozwana ad 1. Nie można zatem w żaden sposób powiązać tych należności z robotami wykonywanymi przez powódkę. Należy przy tym zaznaczyć, że powódka w piśmie z 28 lutego 2017 roku (t.IV, k.789-791) zaprzeczyła, aby była dłużnikiem pozwanej ad 1 z tytułu wierzytelności przedstawionych do potrącenia. Niezależnie od powyższego należy podnieść, że niektóre z należności, które pozwana ad 1 refakturowała na powódkę i przedstawiła do potrącenia, nawet nie powstały w czasie, w którym powódka wykonywała roboty budowlane (należności refakturowane fakturą VAT nr FS‑ (...) z 16 czerwca 2016 roku na kwotę 691,21 zł). Tym samym zarzut potrącenia we wskazanym zakresie nie mógł doprowadzić do oddalenia powództwa.

Z uwagi na konieczność ustalenia nie tylko zasadności zmodyfikowanego powództwa, ale również zasadności powództwa w kształcie pierwotnym, a to na potrzeby stosunkowego rozliczenia kosztów procesu, wskazać należy, że powództwo okazało się niezasadne:

⚫

wobec pozwanej ad 1 (a tym samym i wobec pozwanej ad 3):

• w zakresie spornej kwoty 30.550 zł z odsetkami;

• w zakresie spornej kwoty 3.796,33 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty tytułem skapitalizowanych odsetek od kwoty 535.004,47 zł wynikającej z faktury nr (...) – powództwo okazało się zasadne jedynie w wysokości 3.078,11 zł, tj. za okres od 1 do 30 marca 2016 roku, bowiem 30 marca 2016 roku pozwana ad 1 przelała na powódkę wierzytelność wobec pozwanej ad 2 ze skutkiem wygaśnięcia zobowiązania (niezasadne w wysokości 718,22 zł);

• w zakresie zapłaconej przez pozwaną ad 2 a nienależnej powódce kwoty 7.026,50 zł (kwota wynagrodzenia z aneksu nr (...) w wysokości 37.576,50 zł – sporna kwota 30.550 zł);

• w zakresie zapłaconej przez pozwaną ad 2 a potrąconej przez pozwaną ad 1 kwoty 7.086,15 zł;

• łącznie niezasadne zatem było w wysokości 45.380,87 zł;

• a zasadne w zakresie kwoty 384.484,25‬ zł (429.865,12 zł – 45.380,87 zł);

• do zasądzenia pozostawała zaś kwota skapitalizowanych odsetek za opóźnienie w zapłacie należności wynikających z faktur VAT o numerach (...) w łącznej wysokości 74.838,79 zł (71.760,68 zł - 718,22 zł + 3.796,33 zł) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa (art. 481 § 1 i 2 oraz art. 482 § 1 k.c.);

⚫

wobec pozwanej ad 3 powództwo okazało się niezasadne:

• w zakresie odsetek za zapłatę z opóźnieniem należności wynikającej z faktury korygującej VAT nr 01/12/2015/DRUK za okres od 11 lutego 2016 roku do 5 maja 2016 roku, powódce przysługuje zatem roszczenie odsetkowe od 6 maja 2016 roku do 30 czerwca 2016 roku w wysokości 29.009,64 zł (niezasadne w wysokości 42.751,04 zł);

• w zakresie odsetek za zapłatę z opóźnieniem należności wynikającej z faktury korygującej VAT nr 1 (...), tj. kwoty 3.078,11 zł (3.796,33 zł) – niezasadne w całości, bowiem powódka nie wzywała pozwanej ad 3 do zapłaty kwoty wynikającej z tej faktury przed cesją z dnia 30 marca 2016 roku; pismem z 11 lutego 2016 roku dokonała wezwania do zapłaty tylko pozwanej ad 2;

• łącznie niezasadne zatem było w wysokości 91210,02 zł (45.380,87 zł + 42.751,04 zł + 3.078,11 zł);

• a zasadne było w zakresie kwoty 338.655,10 zł (429.865,12 zł – 45.380,87 zł);

• do zasądzenia pozostawała zaś kwota skapitalizowanych odsetek za opóźnienie w zapłacie należności wynikającej z faktury VAT o numerze (...) w wysokości 29.009,64 zł (71.760,68 zł – 42.751,04 zł) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa (art. 481 § 1 i 2 oraz art. 482 § 1 k.c.).

Jak wcześniej wskazano, odpowiedzialność obu pozwanych za zapłatę wskazanych kwot ma charakter in solidum.

Z tych względów orzeczono, jak w punktach 2 – 5 wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł zgodnie z art. 100 zd. 1. k.p.c. rozdzielając je stosunkowo pomiędzy stronami.

Koszty procesu powódki wyniosły łącznie 35.911,00 zł i objęły: 21.494 zł tytułem opłaty od pozwu, 14.400 zł tytułem zastępstwa procesowego przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego (§ 2 ust. 7 w pierwotnym brzmieniu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz.U. poz. 1804) i 17 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa.

Koszty procesu obu pozwanych wyniosły po 14.417 zł, bowiem objęły jedynie opłaty za czynności pełnomocników w osobach radców prawnych oraz opłaty skarbowe od pełnomocnictwa.

Łącznie koszty procesu podlegające rozliczeniu między powódką a każdą z pozwanych wyniosły po 50.328 zł.

W przypadku sporu między powódką a pozwaną ad 1 należało uznać, że powódka wygrała sprawę w 89,44%, bowiem całość jej żądanie obejmowała kwotę 429.865,12 zł, z czego powództwo uzasadnione było w zakresie kwoty 384.484,25 zł. Powódka powinna zatem ponieść koszty procesu w wysokości 5.313,13 zł, a pozwana ad 1 w wysokości 45.014,87 zł. Wobec powyższego należało od pozwanej ad 1 zasądził na rzecz powódki tytułem zwrotu kosztów kwotę 30.598 zł.

Z kolei w przypadku sporu między powódką a pozwaną ad 3 należało uznać, że powódka wygrała sprawę w 78,78%, w tym wypadku powództwo uzasadnione było w zakresie kwoty 338.655,10 zł. Powódka powinna zatem ponieść koszty procesu w wysokości 10.678,74 zł, a pozwana ad 3 w wysokości 39.649,26 zł. Uzasadniało to zasądzenie od pozwanej ad 3 na rzecz powódki tytułem zwrotu kosztów kwotę 25.232 zł.

Ponieważ pozwane ad 1 i ad 2 odpowiadają za zapłatę należności głównej na zasadzie in solidum, należało per analogiam art. 105 § 2 k.p.c. nałożyć obowiązek zwrotu powódce kosztów procesu również na zasadzie in solidum.

Z tych względów orzeczono o kosztach procesu jak w punktach 6 – 8.

Nieuiszczone koszty sądowe wypłacone tymczasowo ze Skarbu Państwa wyniosły w niniejszej sprawie 2.002,57 zł. Orzeczono o nich w punktach 9 – 12 wyroku na podstawie art. 83 ust. 2 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 785) w zw. z art. 100 zd. 1.i per analogiam art. 105 § 2 k.p.c., stosownie do stosunku wygranej do przegranej każdej ze stron.

Zarządzenie:
Doręczyć pełnomocnikowi pozwanej ad 3 (...)

(...) S.A. odpis wyroku z uzasadnieniem.