Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 473/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Obornikach z dnia 4 marca 2020 r., sygn. akt II K 538/19

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

X

XXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXX

XXXXX

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

X

XXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXX

XXXXX

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

X

XXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXX

XXXXX

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

XXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

XXXXX

XXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

1)  Zarzut obrazy przepisu postępowania w postaci art. 392 § 1 k.p.k., poprzez odczytanie na rozprawie zeznań świadków J. S. i G. G. złożonych w postępowaniu przygotowawczym, w sytuacji, gdy z uwagi na treść wyjaśnień oskarżonego L. W. złożonych na rozprawie w dniu 19 lutego 2020 r. niezbędne stało się bezpośrednie przesłuchanie ww. świadków na rozprawie, celem procesowej weryfikacji wyjaśnień złożonych przez oskarżonego L. W., co mogło mieć wpływ na treść orzeczenia.

2)  Zdaniem prokuratora poczynienie przez Sąd I instancji ustaleń mających znaczenie dla przyjęcia, że czyny oskarżonego cechuje znikomy stopień społecznej szkodliwości jedynie w oparciu o zeznania A. O. bez ich procesowej weryfikacji musi budzić poważne wątpliwości w świetle zasady swobodnej oceny dowodów.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Powyższy zarzut nie zasługiwał na uwzględnienie.

Zgodne z art. 392 § 1 k.p.k. wolno odczytywać na rozprawie głównej protokoły przesłuchania świadków i oskarżonych, sporządzone w postępowaniu przygotowawczym lub przed sądem albo w innym postępowaniu przewidzianym przez ustawę, gdy bezpośrednie przeprowadzenie dowodu nie jest niezbędne, a żadna z obecnych stron temu się nie sprzeciwia.

Wedle wyżej cytowanego przepisu wolno więc odczytywać wspomniane w nim protokoły, gdy bezpośrednie przeprowadzenie dowodu nie jest niezbędne, a żadna z obecnych stron temu się nie sprzeciwia. Pierwsza przesłanka ma charakter ocenny i zależy od uznania sądu. Zważywszy, że podstawę wszelkich rozstrzygnięć powinny stanowić prawdziwe ustalenia faktyczne (art. 2 § 2), sąd może uznać, że bezpośrednie przeprowadzenie dowodu nie jest niezbędne i że wystarczy odczytanie protokołu zeznań świadka lub wyjaśnień oskarżonego tylko wówczas, gdy brak bezpośredniego przesłuchania świadka nie odbije się negatywnie na jakości zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego (Drajewicz D., Kodeks postępowania karnego. Tom I. Komentarz. Art. 1-424, Legalis, el). W orzecznictwie sądowym wypracowano wzorzec oceny dopuszczalności zastosowania art. 392, wedle którego bezpośrednie przeprowadzenie dowodu nie jest niezbędne, jeżeli dowód taki jednocześnie: 1) nie ma zasadniczego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy; 2) nie pozostaje w zasadniczej sprzeczności z innymi dowodami, 3) jest niesprzeczny wewnętrznie (m.in. wyr. SA w Krakowie z 19.5.2016 r., II AKa 15/16, Legalis; wyr. SA w Warszawie z 22.7.2015 r., II AKa 145/15, Legalis; post. SN z 4.5.2007 r., WZ 13/07, OSNwSK 2007, Nr 1, poz. 991; wyr. SN z 6.10.2006 r., III KK 42/06, Legalis) (Drajewicz D., Kodeks postępowania karnego. Tom I. Komentarz. Art. 1-424, Warszawa 2020, Legalis, el).

Dla skuteczności apelacyjnego zarzutu naruszenia art. 392 § 1 k.p.k. należy wykazać, iż inny sposób przeprowadzenia dowodu z zeznań np. poprzez bezpośrednie przesłuchanie na rozprawie, mógłby mieć istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku. Sam fakt, że obrońca widział konieczność ponowienia przesłuchania świadków, czy to, że konsekwentnie sprzeciwiał się odczytywaniu przez sąd zeznań tych świadków nie uzasadnia zasadności podzielenia stanowiska skarżącego o zaistnieniu względnej przyczyny odwoławczej z art. 438 pkt 2 (wyr. SA w Białymstoku z 31.5.2017 r., II AKa 197/16, Legalis) (Drajewicz D., Kodeks postępowania karnego. Tom I. Komentarz. Art. 1-424, Warszawa 2020, Legalis, el).

Przenosząc powyższe na realia niniejszego postępowania, stwierdzić należy, że stan faktyczny kontrolowanej sprawy jest w zasadzie bezsporny. Oskarżony bowiem przyznał się do popełnienia zarzucanych czynów. Jak słusznie ustalił Sąd Rejonowy, oskarżony w swoich wyjaśnieniach w ogóle nie kwestionował składanych przez siebie podpisów złożonych za A. O. i G. G. na stronach drugich wymienionych w zarzutach asygnat, wystawionych przez Lasy Państwowe Nadleśnictwo O., Leśnictwo M., a nadto przedstawił powody takiego postępowania. W ocenia Sądu Okręgowego, Sąd I instancji prawidłowo ocenił wyjaśnienia oskarżonego jako wiarygodne, ustalając przede wszystkim w oparciu o nie ustalenia faktyczne sprawy. Wyjaśnienia te korelowały ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w tym zeznaniami świadków A. O. i G. G. oraz zgromadzonymi dokumentami. Również opatrzona przez Sąd (prawidłowo zresztą) przymiotem wiarygodności została opinia grafologiczna, z której bezsprzecznie wynikało, że przedmiotowe podpisy zostały nakreślone przez oskarżonego (k. 110). W świetle zgormadzonych w sprawie dowodów, oczywistym jest, że oskarżony poświadczył nieprawdę w dokumentach, a następnie posłużył się tymi dokumentami poprzez przedłożenie ich w Nadleśnictwie O.. Istotnie więc, zważywszy na zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w tym treść wyjaśnień oskarżonego, złożonych na rozprawie w dniu 19 lutego 2020 r., bezpośrednie przesłuchiwanie wymienionych przez prokuratora świadków nie było niezbędne, co uprawniało Sąd I instancji do skorzystania z instytucji z art. 392 k.p.k.

Drugim warunkiem umożliwiającym odczytanie na rozprawie głównej protokołów przesłuchania świadków i oskarżonych jest brak sprzeciwu obecnych stron. Ustawa nie stawia wymogu uzyskania zgody obecnych stron na odczytanie, wystarczy by żadna z obecnych stron temu się nie sprzeciwiła. Nie jest konieczne uzyskanie pozytywnej decyzji stron, a brak wypowiedzenia się strony co do tej kwestii należy uznać za brak sprzeciwu. Ponadto kategoryczne brzmienie komentowanego przepisu, z którego pozornie wynika, że jakikolwiek sprzeciw jednej z obecnych stron uniemożliwia odczytanie protokołów, jest łagodzone treścią art. 392 § 2, wedle którego sprzeciw strony, której zeznania lub wyjaśnienia nie dotyczą, nie stoi na przeszkodzie odczytaniu protokołu. Tym samym pozostawiono uznaniu sądu, czy odczytywane zeznania lub protokołu dotyczą sprzeciwiającej się strony, co ma przełożenie na skuteczność sprzeciwu tej strony (Drajewicz D., Kodeks postępowania karnego. Tom I. Komentarz. Art. 1-424, Warszawa 2020, Legalis, el).

Mając na względzie powyższe rozważania, istotnie, jak zauważył obrońca oskarżonego w odpowiedzi na apelację, oskarżycielowi publicznemu przysługiwało uprawnienie do złożenia sprzeciwu przeciwko odczytaniu przez Sąd zeznań świadków J. S. i G. G.. Prokurator jednak, mimo prawidłowego zawiadomienia, co zresztą sam przyznał w treści wywiedzionego środka zaskarżenia, nie stawił się na terminie rozprawy w dniu 19 lutego 2020 r. i nie złożył sprzeciwu przeciwko ww. czynnościom. Obrońca natomiast wyraził zgodę na odczytanie zeznań świadków (k. 271-274). Drugi warunek umożliwiający odczytanie na rozprawie głównej protokołów przesłuchania świadków i oskarżonych z art. 392 k.p.k. w postaci braku sprzeciwu obecnych stron został niewątpliwie w niniejszej sprawie spełniony.

Sąd Okręgowy w całości popiera ocenę Sądu I instancji w zakresie stopnia społecznej szkodliwości zarzuconych oskarżonemu czynów i do niej odsyła. Zdaniem Sądu Odwoławczego, Sąd Rejonowy dokonał kompleksowej oceny zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie, bez przekraczania swobodnej oceny dowodów oraz jakichkolwiek przepisów procedury.

Nie ma przy tym znaczenia z punktu widzenia prawidłowości rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, fakt że Sąd I instancji, nie uwzględniając wniosku obrońcy o skierowanie sprawy na posiedzenie celem umorzenia postępowania na podstawie art. 17 § 3 k.p.k., w dniu 19 lutego 2020 r. przeprowadził rozprawę, gdyż na ówczesnym etapie postępowania brak było w ocenie tego Sądu okoliczności przemawiających za umorzeniem postępowania (k. 271). Podobnie bez znaczenia dla prawidłowości wyroku pozostaje fakt złożenia przez prokuratora pisma z dnia 3 lutego 2020 r., w którym nie wyraził on zgody na „warunkowe umorzenie” postępowania przeciwko oskarżonemu.

Wniosek

Wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Obornikach do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia wniosku z uwagi na niezasadność zarzutu.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1 Całość rozstrzygnięcia.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powodem utrzymania wyroku w mocy była niezasadność zarzutów apelacji oskarżyciela publicznego. W realiach niniejszej sprawy nie wystąpiły również podstawy wskazane w art. 439, 440 i 455 k.p.k., uzasadniające zmianę lub uchylenie wyroku poza granicami zarzutów i wniosków apelacji.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.1XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach zmiany

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

4.1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

XXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł w pkt 2, na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. Ponieważ postępowanie odwoławcze zostało zainicjowane przez prokuratora, a jego apelacja okazała się nieskuteczna, Sąd Okręgowy kosztami postępowania odwoławczego obciążył Skarb Państwa.

7.  PODPIS

Ewa Taberska