Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 grudnia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 10 grudnia 2020 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy A. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o podstawę wymiaru składek

na skutek odwołania A. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 16 lipca 2020 r. nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustala, iż podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne A. C., prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą, w okresie od listopada 2014 roku do grudnia 2017 roku wynosiła 75% (siedemdziesiąt pięć procent) przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, i w związku z tym składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do 31 grudnia danego roku;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz ubezpieczonej A. C. kwotę 3600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(-) sędzia Grzegorz Tyrka

Sygn. akt VIII U 1186/20

UZASADNIENIE

Decyzją z 16 lipca 2020r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. stwierdził, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia A. C. podlegającej ubezpieczeniom jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą wynosi: na ubezpieczenie zdrowotne za okres od listopada 2014r. do grudnia 2017r. – 6 008,96 zł, od stycznia 2015r. – 6 209,14 zł, od stycznia 2016r. – 6 421,20 zł, od stycznia 2017r. – 6 606,26 zł, miesięcznie.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że od 1 stycznia 1999r. do 30 listopada 1999r. oraz od 5 listopada 2000r. A. C. zgłosiła się jako płatnik składek do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. W dokumentach ww. zadeklarowała składkę na ubezpieczenie zdrowotne w podwójnej wysokości. Dnia 24 kwietnia 2018r. oraz od 23 do 25 maja 2018r. A. C. złożyła raporty korygujące za okres od listopada 2014r. do grudnia 2017r., w których wykazała zaniżoną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne. Organ rentowy wskazał, że zadeklarowanie kwoty wyższej oznacza, że płatnik jest związany swoją deklaracją i nie ma możliwości późniejszej korekty zadeklarowanej kwoty.

W odwołaniu od decyzji A. C. domagała się jej zmiany przez uznanie,
że miała prawo złożenia korekt deklaracji rozliczeniowych zmieniających wymiar podstawy wymiaru składki od listopada 2014r. do grudnia 2017r. i przysługuje jej z tego tytułu żądanie zwrotu nadpłaty. Odwołująca wniosła również o zasądzenie od organu rentowego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Odwołująca zarzuciła naruszenie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego oraz podniosła, że nie deklarowała dowolnej wyższej niż podstawowa kwoty, a jedynie omyłkowo nadal opłacała drugą składkę jak gdyby owa była wymagana.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji. Organ rentowy złożył także wniosek o zasądzenie od odwołującej zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wskazując, że wartość przedmiotu sporu wynosi 10 929 zł ( wysokość składki zdrowotnej za sporny okres liczonej od różnicy w podstawie wymiaru składek przyjętej w zaskarżonej decyzji a wynikającej z korekt ).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

prawomocną decyzją z 31 marca 2020r. Dyrektor (...) Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w K. stwierdził objęcie odwołującej A. C. obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej:

- od 5 lipca 2002r. do 20 października 2002r. w formie spółki cywilnej (...). C. i A. (...) S.C. ”, kontynuowanej pod nazwą (...) Biuro Handlowe A.C. i A. (...) S.C. ”, zarejestrowanej pod nr (...),

- od 21 października 2002r. do nadal w formie indywidualnej – (...), zarejestrowanej pod nr (...),

- od 13 lipca 2010r. do 17 sierpnia 2014r. w formie jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – „ (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...).

Odwołująca dokonała zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych
i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej
w okresie od 1 stycznia 1999r. do 30 listopada 1999r. oraz od 5 listopada 2000r.

W deklaracji rozliczeniowej odwołująca w okresie od lipca 2010r. do grudnia 2017r. zadeklarowała podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne w podwójnej wysokości.

W dniu 24 kwietnia 2018r. i od 23 do 25 maja 2018r. odwołująca złożyła raporty korygujące za okres od października 2014r. do grudnia 2017r., w których wykazała podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości minimalnej.

Odwołująca zeznała, że w okresie spornym opłacała podwójną składkę
na ubezpieczenie zdrowotne, bo nie miała świadomości, że ma obowiązek opłacać jedną składkę w minimalnej wysokości. Dalej odwołująca wskazała, że działalność gospodarczą obsługiwało jedno biuro rachunkowe, a działalność spółki z ograniczoną odpowiedzialnością obsługiwało drugie biuro rachunkowe. W momencie kiedy jedno biuro rachunkowe zaczęło obsługiwać obie działalności, to wówczas okazało się, że odwołująca płaci niepotrzebnie drugą składkę. Kiedy odwołująca nie była jedynym udziałowcem w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i prowadziła tylko jednoosobowo działalność gospodarczą jako osoba fizyczna to zawsze płaciła minimalną składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Intencją odwołującej nie było, aby płacić podwójną składkę, jeżeli nie było takiej potrzeby.

/ dowód z: akt ZUS, zeznań odwołującej/.

Sąd zważył, co następuje:

odwołanie A. C. zasługuje na uwzględnienie.

Kwestia sporna sprowadzała się do ustalenia czy w rozpoznawanej sprawie mamy
do czynienia z dwoma składkami czy też z jedną składką na ubezpieczenie zdrowotne
o podwyższonej wysokości w okresie od listopada 2014r. do grudnia 2017r. Okolicznością bezsporną było, że w okresie spornym odwołująca prowadziła indywidualną działalność gospodarczą oraz, że równocześnie była jednym z dwóch wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przy czym obowiązkowo podlegała ubezpieczeniu zdrowotnemu wyłącznie z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w formie indywidualnej.

W myśl art.81 ust.2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych
ze środków publicznych ( tj. Dz.U. z 2019r., poz.1373 ze zm. ), podstawę wymiaru składki
na ubezpieczenie zdrowotne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Zgodnie z art.47 ust.3 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( tj. Dz.U. z 2020r. poz.266 ze zm. ) płatnik składek jest zobowiązany złożyć,
z zastrzeżeniem ust.3a, deklarację rozliczeniową korygującą w formie nowego dokumentu zawierającego wszystkie prawidłowe dane określone w art.46 ust.4 w każdym przypadku,
o którym mowa w art.41 ust.6, łącznie z imiennym raportem korygującym.

Przepis art.41 ust.6 ustawy systemowej nakłada na płatnika obowiązek złożenia dokumentów korygujących w każdym przypadku, jeżeli zachodzi konieczność korekty danych wskutek stwierdzenia nieprawidłowości przez płatnika składek we własnym zakresie lub przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Stosownie do art.41 ust.7a ustawy systemowej dokumenty rozliczeniowe płatnik składek powinien złożyć w terminie 7 dni od stwierdzenia nieprawidłowości we własnym zakresie.

Na tle interpretacji art.41 ust.6 ustawy systemowej w orzecznictwie przyjmuje
się, że prawo do skorygowania zadeklarowanej podstawy wymiaru składek jest reglamentowane przepisami prawa ubezpieczeń społecznych i nie ma charakteru dowolnego ( tak Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 7 lutego 2012r. III AUa 1167/11 ). Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z 24 czerwca 2015r. III AUa 1484/14 stwierdził, że nie jest dopuszczalna korekta podstawy wymiaru składki w wyniku jedynie swobodnej decyzji płatnika składek, bez stwierdzenia nieprawidłowości, niezgodności ze stanem faktycznym lub błędów. Natomiast Sąd Najwyższy w wyroku z 14 kwietnia 2016r. III UK 136/15 stwierdził, że korekta w trybie art.41 ust.6 ustawy systemowej nie odbywa się w zależności od subiektywnego przekonania ubezpieczonego, lecz na podstawie stwierdzonej niezgodności dokumentacji ze zgłoszeniem do ubezpieczenia i wybraną podstawą składek.

Odnosząc powyższe do stanu faktycznego rozpoznawanej sprawy Sąd uznał,
że odwołująca w sposób prawidłowy dokonała korekty deklaracji rozliczeniowych za sporny okres w zakresie składki na ubezpieczenie zdrowotne, bowiem nastąpiło to w celu usunięcia niezgodności wynikających ze zmiany stanu faktycznego. W przypadku odwołującej bowiem w okresie spornym odwołująca była zobowiązana do opłacania tylko jednej składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu indywidualnie prowadzonej działalności gospodarczej, gdy wcześniej była obowiązana do odprowadzania dwóch składek, bo dodatkowo z tytułu bycia jedynym wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Dokonana zatem przez odwołującą korekta zmierzała do przywróceniu zgodności stanu rzeczywistego ze stanem wynikającym z dokumentacji. Odwołująca zeznała, że faktycznie miała intencję opłacania tylko jednej składki, a to, że były odprowadzane dwie składki, pomimo braku takiego obowiązku, wynikało z faktu, że działalności były obsługiwane przez różne biura rachunkowe, które w zakresie wskazanym powyżej nie porozumiały się ze sobą. Nie sposób zatem działaniu odwołującej zarzucać dowolności w rozumieniu wskazanym powyżej. Było to zachowanie całkowicie uzasadnione, racjonalne z punktu widzenia odwołującej, żeby móc odprowadzać tylko jedną składkę zdrowotną od najniższej przewidzianej dla niej podstawy wymiaru, aby nie generować zbędnych kosztów. Wprawdzie przepis art.41 ust.7a ustawy systemowej przewiduje 7 dniowy termin na złożenie dokumentów korygujących, lecz Sąd podziela stanowisko prezentowane w orzecznictwie, że jest to termin instrukcyjny, a zatem jego przekroczenie nie pozbawia strony możliwości dokonania korekty (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 1 grudnia 2009r., III AUa 585/09, LEX nr 604090, wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 25 lutego 2015r. III AUa 641/14 ).

Odnośnie powołanych przez organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie orzeczeń sądowych to nie mają one zastosowanie w sprawie, ponieważ dotyczą odmiennych stanów faktycznych, a mianowicie głównie kobiet w ciąży, które z mocą wsteczną korygowały podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, pierwotnie wykazując najwyższą
z dopuszczalnych podstaw wymiaru składek a następnie po czasie zmniejszając ją do kwot znacznie niższych.

W konsekwencji powyższego Sąd z mocy art.477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustalił, iż podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne odwołującej A. C., prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą, w okresie
od listopada 2014r. do grudnia 2017r. wynosiła 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „ Monitor Polski ” i w związku z tym składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do 31 grudnia danego roku.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c. w związku z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz.U. z 2016r., poz.1668 ze zm. ), które wyliczono od wartości przedmiotu sporu.

(-) Sędzia Grzegorz Tyrka