Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 marca 2014r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący - Sędzia SO Anna Kuczyńska

Sędzia SO Monika Kuźniar (spr.)

Sędzia SO Dorota Stawicka-Moryc

Protokolant: Elżbieta Biała

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2014r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa D. W.

przeciwko A. W. (1) i M. W.

o opróżnienie lokalu mieszkalnego

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu

z dnia 16 września 2013r.

sygn. akt IX C 437/13

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powoda na rzecz każdej z pozwanych po 45 zł kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 1478/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 16 września 2013 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia IX Wydział Cywilny oddalił powództwo D. W. o nakazanie pozwanym A. (1)i M. W. opróżnienia, opuszczenia i wydania lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) we W..

Sąd Rejonowy rozstrzygnięcie oparł na następujących ustaleniach faktycznych:

Decyzją Komendanta Komendy Garnizonu W. nr (...) przydzielono powodowi D. W. kwaterę stałą- mieszkanie położone we W. przy ul. (...). Ustalając powierzchnię mieszkalną w decyzji uwzględniono członków rodziny uprawnionego do kwatery, tj. żonę A. W. (1) oraz dzieci A. (2)i M. W.. Wyrokiem Sądu Wojewódzkiego we Wrocławiu z dnia 24 września 1996 roku w sprawie I 2 RC 1191/94 rozwiązano przez rozwód z winy powoda małżeństwo między D. W. i A. W. (1) zawarte w dniu 26 czerwca 1982 roku w USC w K.. W pkt IV sentencji wyroku Sąd ustalił, że pozwana będzie wyłącznie korzystała ze wspólnego mieszkania stron położonego we W. przy ul. (...). W dniu 11 sierpnia 2006 roku pomiędzy Skarbem Państwa Wojskową Agencją Mieszkaniową w W. Oddział (...) we W. a powodem zawarta została umowa sprzedaży, po uprzednim ustanowieniu odrębnej własności lokalu, mocą której na podstawie ustawy o Zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej dotychczasowy najemca D. W. nabył od Dyrektora Oddziału (...) Wojskowej Agencji Mieszkaniowej we W. samodzielny lokal mieszkalny nr (...) przy ul. (...) we W.. Pomimo wykupu lokalu na wyłączną własność, powód nadal zezwalał na zamieszkiwanie w lokalu pozwanym. Pismem z dnia 27 lutego 2013 roku D. W., za pośrednictwem swego pełnomocnika, wezwał pozwaną A. W. (1) oraz zamieszkujących z nią domowników do opuszczenia spornego lokalu w terminie do dnia 14 kwietnia 2013 roku. Wskazano przy tym, że pismo to potwierdza wypowiedzenie umowy użyczenia lokalu złożone ustnie w styczniu 2013 roku. Przyczyną żądania przez powoda opuszczenia lokalu przez pozwane jest fakt założenia przez D. W. nowej rodziny i chęć zaspokojenia w tym lokalu potrzeb mieszkaniowych.

Uzasadniając rozstrzygnięcie Sąd podał, że do oceny zasadności podnoszonych roszczeń koniecznym było ustalenie, czy pozwanym przysługuje skuteczne względem powoda uprawnienie do spornego lokalu, pozytywne bowiem ustalenie w tej kwestii czyniłoby powództwo nieuzasadnionym. Sąd Rejonowy wskazał, iż pozwane, odpierając żądanie pozwu podnosiły, że wyrokiem rozwodowym sąd przyznał pozwanej A. W. (1) wyłączne prawo korzystania ze wspólnego mieszkania. Należało jednak zważyć, iż rozstrzygnięcie to, będące realizacją normy określonej w treści art. 58 § 2 kro, ma charakter tymczasowy i nie rodzi prawa podmiotowego do lokalu mieszkalnego, a stanowi jedynie o sposobie korzystania z niego. Wspomnianą regulację stosuje się do wspólnego mieszkania niezależnie od tego, czy takie mieszkanie jest składnikiem majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową, a tym samym bez względu na tytuł prawny małżonków do tego lokalu. Jako że jest to rozwiązanie czasowe, to z chwilą dokonania czynności zmierzających do uregulowania kwestii prawnych co do lokalu mieszkalnego, w tym podziału majątku wspólnego, czy jak jest to w przedmiotowej sprawie nabycia prawa do lokalu wyłącznie przez powoda, zapis w wyroku rozwodowym traci swój wiążący charakter. Małżonek na podstawie rozstrzygnięcia o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania, wydanego na podstawie art. 58 § 2 kro, nie uzyskuje prawa do lokalu, lecz jedynie faktyczną możliwość tymczasowego zamieszkiwania w tym lokalu, a w konsekwencji nie może podnieść zarzutu hamującego powództwo eksmisyjne. W konsekwencji, wobec uzyskania przez powoda wyłącznego prawa do lokalu, zapis w wyroku rozwodowym nie stanowi już o tytule prawnym do zajmowania lokalu, a tym samym pozwana A. W. (1), powołując się na te okoliczności nie mogła skutecznie zniweczyć roszczenia windykacyjnego. Podobnie rzecz tyczy się zarzutu pozwanych odnośnie alimentacji pozwanej M. W. przez powoda. O ile bowiem obowiązek alimentacyjny rodzica względem dziecka przejawia się przez obowiązek zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, o tyle wygasa on równocześnie z ustaniem tegoż obowiązku. Zgodnie z art. 133 § 1 kro obowiązek alimentacyjny dziecka spoczywa na rodzicach do czasu uzyskania przez nie zdolności do samodzielnego utrzymania się. W rozpoznawanej sprawie pozwana M. W. jest niespełna 30-letnią kobietą czynną zawodowo, wykształconą, uzyskującą dochody. Tym samym nie ma podstaw do obciążania powoda względem niej obowiązkiem alimentacyjnym, w tym zaspokojenia jej potrzeb mieszkaniowych. Ochrony pozwanych nie stanowi także art. 28 ^{( 1)} kro, albowiem regulacja ta przestaje obowiązywać z chwilą ustania małżeństwa.

Niezależnie od powyższego, Sąd poddał w wątpliwość ważność czynności prawnej polegającej na zawartej pomiędzy WAM a powodem umowy sprzedaży spornego lokalu. Przy czym okoliczność tą Sąd winien badać z urzędu, niezależnie od zarzutów podnoszonych przez strony. Sporny lokal mieszkalny został przydzielony D. W. decyzją Komendanta Komendy Garnizonu W. nr (...) jako osobna kwatera stała. Prawo to, na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 20 maja 1976 roku o Zakwaterowaniu Sił Zbrojnych, przysługuje żołnierzowi zawodowemu, zaś przy ustalaniu powierzchni mieszkalnej uwzględnia się m.in. stan rodzinny żołnierza (art. 9 ust. 2). Jak wynika z decyzji przydziału, przy ustalaniu powierzchni mieszkaniowej uwzględniono żonę powoda oraz jego dwoje dzieci. Przydział mieszkania kwaterunkowego miał zatem na celu niewątpliwie zaspokojenie potrzeb rodziny kwaterowanego żołnierza. Tak zaś ukształtowane prawo do lokalu mieszkalnego stanowi składnik majątku wspólnego małżonków i podlega jego podziałowi z chwilą ustania wspólności majątku. W rozpoznawanej sprawie decyzja o przydziale mieszkania kwaterunkowego została wydana w 1994 roku, a zatem w trakcie trwania związku małżeńskiego powoda z pozwaną A. W. (1), które ustało z chwilą prawomocnego orzeczenia rozwodu w 1996 roku. Prawo to weszło zatem w skład ich majątku dorobkowego. Z chwilą orzeczenia rozwodu ustała ustawowa wspólność majątkowa byłych małżonków i zgodnie z obowiązującym wówczas art. 42 kro wspólność praw przekształciła się ze wspólności łącznej we wspólność ułamkową, która to nie została przez strony zniesiona w wyniku postępowania o podział majątku. Uprawnienie do nabycia lokali kwaterunkowych wprowadziła nowa ustawa z dnia 22 czerwca 1995 roku o Zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w art. 56-58. Zarówno przed nowelizacją z 2004 roku, jak i po tej nowelizacji prawo do nabycia takiej kwatery przysługiwało między innymi „osobom uprawnionym, które zajmują kwaterę na podstawie decyzji o przydziale” (przed 2004 r.) lub „osobom posiadającym tytuł prawny do zamieszkiwania w tym lokalu” (po 2004 r.). Art. 58 ustawy zarówno przed, jak i po jej nowelizacji w 2004 r. rozróżniał sytuacje sprzedaży kwatery żołnierzowi zawodowemu jak i innym osobom uprawnionym, w tym członkom rodziny. W świetle powyższego stwierdzić należy, że prawo do nabycia lokalu mieszkalnego na warunkach z art. 56-58 omawianej ustawy w brzmieniu obowiązującym do 4.11.2010 r. przysługiwało także rozwiedzionemu małżonkowi żołnierza zawodowego, jeżeli kwatera stała została przydzielona żołnierzowi w czasie trwania małżeństwa. Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, iż prawo do kwatery mieszczącej się przy ul. (...) zostało przydzielone powodowi w trakcie, gdy wspólność ustawowa małżonków jeszcze trwała, weszło ono do ich majątku dorobkowego i w konsekwencji powódka była współuprawniona nie tylko do korzystania z tego prawa, ale i do nabycia go. Jak wynika z akt sprawy powód dokonał nabycia przedmiotowego lokalu bez jakiejkolwiek konsultacji z pozwaną, bez jej wiedzy ani zgody. W ocenie Sądu, zawartą zatem umowę ustanowienia odrębnej własności lokalu i jego sprzedaży na rzecz powoda, należało uznać za nieważną w świetle art. 58 § 1 kc w zw. z art. 199 kc. Czynność prawna dokonana bowiem przez powoda zmierza do obejścia prawa polegającego na konieczności rozliczenia małżonków w drodze podziału majątku wspólnego do którego wchodzi przydział na kwaterę stałą. W konsekwencji uznania nieważności umowy sprzedaży przedmiotowego lokalu mieszkalnego zawartej pomiędzy powodem a WAM należało dojść do przekonania, że pozwanej A. W. (1) przysługuje tytuł prawny do lokalu mieszkalnego, a ukształtowany decyzją o przydziale kwatery stałej powodowi z mocy przepisów ustawy o Zakwaterowaniu Sił Zbrojnych. Skuteczne zaś uprawnienie pozwanej A. W. (1) (domniemana umowa użyczenia), które rozciąga się również na pozwaną M. W. niweczy roszczenie eksmisyjne powoda. Pozwana M. W. dysponuje bowiem prawem do władania lokalem na podstawie dorozumianego stosunku prawnego użyczenia na mocy umowy zawartej pomiędzy nią a jej matką.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł powód. Zaskarżając wyrok w całości wniósł o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji oraz zasądzenie od strony pozwanej solidarnie na rzecz powoda kosztów postępowania za II instancję wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych; względnie o zmianę zaskarżonego wyroku i nakazanie pozwanym A. (1) i M. W. opróżnienia, opuszczenia i wydania lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) we W. oraz o zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kosztów postępowania.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1.  naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na wynik sprawy, tj.:

a)  art. 233 § 1 kpc polegające na przyjęciu, że:

-wspólność ułamkowa, która powstała pomiędzy powodem a pozwaną A. W. (1) nie została zniesiona, podczas gdy kwestia majątku dorobkowego oraz podziału tego majątku pomiędzy powodem a pozwaną A. W. (1) nie była badana przez Sąd pierwszej instancji;

- powód dokonał nabycia lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) we W. w drodze umowy zawartej z (...) Oddział (...) we W. bez jakiejkolwiek konsultacji z pozwaną A. W. (1) oraz bez jej zgody, podczas gdy kwestia ta nie była badana przez Sąd;

- wykup spornego lokalu nastąpił bez wiedzy pozwanej, podczas gdy z zeznań obu pozwanych wynika, że obie wiedziały o wykupie mieszkania przez powoda w 2006 roku;

- pozwanej A. W. (1) przysługuje tytuł prawny do lokalu ukształtowany decyzją o przydziale kwatery stałej powodowi, a skuteczne jej uprawnienie do lokalu, rozciągające się na pozwaną M. W. niweczy roszczenie eksmisyjne powoda, podczas gdy z materiału dowodowego wynika, że przydział kwatery stałej był dokonany wyłącznie na rzecz powoda, a umowa użyczenia została wypowiedziana w styczniu 2013 roku;

b)  art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksy cywilnego polegające na zaniechaniu zawiadomienia gminy właściwej ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu o toczącym się postępowaniu w celu umożliwienia jej wstąpienia do sprawy;

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a)  art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o zmianie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że przepis ten reguluje zachowanie prawa do lokalu również po ustaniu małżeństwa wskutek rozwodu, podczas gdy przepis ten nie reguluje powyższej sytuacji prawnej rozwiedzionych małżonków, a więc nie może być podstawą do przyjęcia, że byłej małżonce przysługuje uprawniene do kwatery;

b)  art. 58 § 1 kc w zw. z art. 199 kc w zw. z art. 1035 kc w zw. z art. 46 kro poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że dokonanie przez powoda czynności prawnej zawartej z WAM umowy sprzedaży i ustanowienia odrębnej własności lokalu wymagało zgody pozwanej A. W. (1), podczas gdy pozwana nie była i nie jest osobą legitymowaną do wystąpienia do WAM o ustanowienie odrębnej własności lokalu i sprzedaży lokalu na jej rzecz;

c)  art. 58 § 1 kc oraz art. 42 kro (w brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 17 czerwca 2004 roku o zmianie ustawy- Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych ustaw) i art. 2010 kc w zw. z art. 1035 kc poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że dokonana przez powoda oraz WAM czynność prawna- ustanowienie odrębnej własności lokalu oraz umowa sprzedaży zmierza do obejścia prawa polegającego na konieczności rozliczenia małżonków w drodze podziału majątku wspólnego, do którego wchodzi przydział na kwaterę stałą i w konsekwencji służy obejściu art. 42 kro w brzmieniu sprzed nowelizacji i art. 2010 kc w zw. z art. 1035 kc, podczas gdy powód oraz pozwana A. W. (1) rozdysponowali w trakcie małżeństwa majątek.

Sąd Odwoławczy zważył co następuje:

Apelacja powoda nie zasługuje na uwzględnienie.

Rozważania zacząć należy od tego, że Sąd I instancji przeprowadził poprawnie i wyczerpująco postępowanie dowodowe, w oparciu o dowody wskazane przez strony dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 232 kpc), następnie w sposób zgodny z zasadą swobodnej oceny dowodów wyrażoną w art. 233 § 1 kpc ocenił ich wiarygodność i moc według własnego uznania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, zgodnie z logiką i zasadami doświadczenia życiowego, czyniąc prawidłowe ustalenia faktyczne.

W związku z tym, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do uzupełnienia materiału dowodowego, ani do czynienia odmiennych ustaleń faktycznych od tych prawidłowych ustaleń Sądu Rejonowego, które przyjął za własne. W konsekwencji, Sąd Odwoławczy oddalił wnioski dowodowe apelującego o przesłuchanie zawnioskowanych świadków oraz o uzupełniające przesłuchanie stron, uznając je za spóźnione. Zgodnie bowiem z regulacją art. 368 § 1 pkt 4 kpc, w apelacji można powołać nowe fakty i dowody pod warunkiem wykazania, że ich powołanie w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji nie było możliwe albo że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Tymczasem, w niniejszym procesie, powód mógł powołać zawnioskowane dowodowy na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego. W procesie o opróżnienie lokalu w każdym wypadku Sąd bada kwestie istnienia tytułu prawnego do lokalu. Powód, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika winien był mieć to na względzie i powołać wszystkie dostępne dowody, zaś zaniechania w tym zakresie nie mogą być konwalidowane na etapie postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy nie znalazł także uzasadnienia dla uwzględnienia wniosku apelującego o wezwanie do wzięcia udziału w sprawie Wojskowej Agencji Mieszkaniowej. Powód nie wykazał bowiem interesu prawnego, jaki miałaby posiadać WAM w niniejszej sprawie, co uniemożliwia wstąpienie jej do procesu w charakterze interwenienta, zaś na obecnym etapie postępowania nie są dopuszczalnego wszelkiego rodzaju przekształcenia podmiotowe. W związku z powyższym wniosek ten podlegał oddaleniu.

W dalszej kolejności wskazać należy, iż fakt zbycia spornej nieruchomości przez powoda w dniu 7 października 2013 roku nie wpłynął, wbrew twierdzeniom pozwanych, na utratę przez D. W. legitymacji procesowej czynnej. Zgodnie bowiem z przepisem art. 192 pkt 3 kpc z chwilą doręczenia pozwu zbycie w toku sprawy rzeczy lub prawa, objętych sporem, nie ma wpływu na dalszy bieg sprawy; nabywca może jednak wejść na miejsce zbywcy za zezwoleniem strony przeciwnej. Ochrona z tego przepisu polega na tym, że zbywca jest nadal traktowany jako strona legitymowana w sprawie i działa w procesie również na rzecz nabywcy (zob. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 30 października 1952 r., C 1253/52, lex 117278).

Przechodząc do omówienia prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego, w rozpoznawanej sprawie podstawową kwestią wymagającą rozstrzygnięcia było ustalenie, czy pozwanym A. (1) i M. W. przysługuje skuteczny względem D. W. tytuł prawny do lokalu, który niweczyłby roszczenie powoda o eksmisję.

W pierwszej kolejności należało zatem określić skutki prawne jakie wyniknęły z przydzielenia powodowi D. W. mocą decyzji Komendanta Komendy Garnizonu W. nr (...) kwatery stałej, tj. mieszkania położone we W. przy ul. (...).

Jak prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy, decyzja o przydziale mieszkania kwaterunkowego została wydana w dniu 12 stycznia 1994 roku, a zatem w trakcie trwania związku małżeńskiego powoda z pozwaną A. W. (1). Przy ustalaniu powierzchni mieszkaniowej uwzględniono żonę powoda oraz jego dwoje dzieci. Przydział mieszkania kwaterunkowego miał zatem na celu zaspokojenie potrzeb rodziny kwaterowanego żołnierza. Zgodnie zaś z obowiązującym wówczas art. 10 ust. 3 PrLok małżonkowie wspólnie zajmujący lokal mieszkalny są z mocy prawa najemcami tego lokalu, chociażby umowa najmu została zawarta tylko przez jednego z nich lub przydział lokalu pozostającego w dyspozycji terenowego organu administracji państwowej nastąpił na rzecz jednego z małżonków. W związku z powyższym, najemcą spornego lokalu był zarówno powód, jak i pozwana A. W. (1).

W następnej kolejności należało rozważyć, jakie skutki dla przedmiotowego stosunku najmu miało orzeczenie rozwodu pomiędzy stronami. Jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 19 lutego 1976 r. (III CZP 96/75): „ prawo najmu lokalu mieszkalnego, które wynika z umowy najmu, a przysługuje od dnia wejścia w życie prawa lokalowego z dnia 10 kwietnia 1974 r. (Dz. U. Nr 14, poz. 84) każdemu z małżonków (art. 9 ust. 3 tego prawa), jest w stosunkach między nimi nadal skuteczne pomimo rozwiązania ich małżeństwa przez rozwód”. Nadto należy wskazać na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2012 r. (I CSK 8/12), w której wskazane zostało, że: „ przydział kwatery stałej jest prawem podmiotowym żołnierza zawodowego, podmiotem tego prawa jest również współmałżonek żołnierza, a w konsekwencji prawo do korzystania z takiej kwatery stanowi składnik majątku wspólnego małżonków”. Dopóki zatem wspólność tego prawa nie została zniesiona w wyniku podziału majątku wspólnego stron, oboje byli małżonkowie byli uprawnieni do korzystania z niego.

W związku z powyższym, po orzeczonym rozwodzie stron pozwana A. W. (1) w dalszym ciągu pozostawała najemczynią spornego lokalu. Prawo to przysługiwało jej z mocy prawa, a nie zaś, jak trafnie zważył Sąd meriti, z mocy orzeczenia sądu zawartego w wyroku rozwodowym.

Wbrew zaś twierdzeniom Skarżącego, Sąd Rejonowy nie wywiódł prawa rozwiedzionego małżonka żołnierza do zachowania lokalu wyłącznie z treści art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o zmianie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw, lecz przeprowadził analizę regulacji zawartej w tym zakresie w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym oraz w w/w ustawie.

Za chybiony uznać należy zarzut apelującego w zakresie nieprawidłowego ustalenia przez Sąd Rejonowy udziałów A. (1) i D. W. w majątku wspólnym. Wskazać bowiem należy, iż w myśl art. 43 § 1 k.r.o. po ustaniu wspólności majątkowej oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Równość udziałów stanowi zatem zasadę, w związku z czym nie ma konieczności przeprowadzania postępowania dowodowego w tym zakresie, fakt zaś przeciwny winien być wykazany w toku procesu przez stronę, która na niego się powołuje.

W czasie wydania decyzji o przydziale mieszkania kwaterunkowego pozwana M. W. była małoletnia. Na jej rodzicach ciążył zatem obowiązek alimentacyjny, przejawiający się m.in. w obowiązku zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych. Tym samym, prawo do spornego lokalu pozwana czerpała wówczas z ciążącego na jej rodzicach obowiązku alimentacyjnego, oraz obowiązku sprawowania pieczy nad małoletnim. Jak prawidłowo wskazał Sąd Rejonowy, obowiązek alimentacyjny, a wraz z nim obowiązek zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych spoczywa na rodzicach do czasu uzyskania przez dziecko zdolności do samodzielnego utrzymania się. W rozpoznawanej sprawie pozwana M. W. w chwili orzekania jest osobą niespełna 30-letnią, czynną zawodowo, wykształconą i uzyskującą dochody. W związku z czym, na jej rodzicach nie ciąży już obowiązek alimentacyjny. Prawo zaś do spornego lokalu czerpie ona ze stosunku zbliżonego do użyczenia. Zgodnie bowiem z utrwalonym tak w orzecznictwie, jak i judykaturze poglądem zamieszkanie krewnego bądź powinowatego względem których najemca nie ma obowiązku alimentacyjnego w mieszkaniu najemcy daje się ocenić jako stosunek zbliżony do użyczenia (patrz m.in. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego - Izba Cywilna III CZP 61/69 LexPolonica nr 300948).

W tym miejscu należy wskazać, iż kwestia ewentualnej nieważności umowy sprzedaży lokalu mieszkalny nr (...) przy ul. (...) we W. zawartej w dniu 11 sierpnia 2006 roku pomiędzy Skarbem Państwa Wojskową Agencją Mieszkaniową w W. Oddział (...) we W. a powodem nie może stanowić podstawy dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Należy bowiem wskazać, iż powoda chroni rękojmia publicznej wiary ksiąg wieczystych, w związku z czym kwestia ta powinna być przedmiotem odrębnego procesu (o ustalenie), w którym po stronie pozwanej winni bać udział powód oraz Wojskowa Agencja Mieszkaniowa. Z tych względów Sąd Odwoławczy za bezprzedmiotowe uznał zarzuty apelującego zawarte w pkt 1 a) 2 i 3 oraz 2 b) i c). Na marginesie jedynie należy wskazać, iż Sąd Odwoławczy w niniejszym składzie w pełni podziela wyrażony przez Sąd Najwyższy (uchwała z dnia 4 kwietnia 2012 r., I CSK 8/12) oraz przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu (wyrok z 14 listopada 2013 r., I C 1758/12) pogląd, że skoro prawo do przydzielonej jednemu z małżonków w czasie trwania małżeństwa kwatery stałej wraz z ekspektatywą nabycia tego lokalu na preferencyjnych warunkach przewidzianych w ustawie, wchodzi w skład majątku wspólnego, sprzedaż lokalu tylko jednemu z byłych małżonków jest czynnością prawną nieważną. Działania Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, która ofertę wykupu kwatery, w przypadku nieprzeprowadzenia podziału majątku wspólnego, kieruje tylko do jednego z małżonków informując go, że jest wyłącznie uprawniony do nabycia tego prawa, stanowi bez wątpienia naruszenie przepisów ustawy z dnia 22.06.1995r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej w kwestii wykupu kwater wojskowych. A co za tym idzie, z uwagi na to, że przepis art. 55 ustawy przewiduje, że lokale mieszkalne mogą by sprzedawane, pod rygorem nieważności, wyłącznie na zasadach określonych w ustawie, zaskarżona czynność prawna jest nieważna. Byli małżonkowie mogliby w takiej sytuacji „zrealizować” wspólną ekspektatywę jedynie nabywając lokal razem jako współwłaściciele, bądź też jeden z nich mógłby nabyć lokal za zgodą drugiego (art. 199 k.c. w zw. z art. 46 k.r.i o. i art. 1035 k.c.).

Nie mogąc przesądzać jednak powyższej kwestii w toku niniejszego postępowania (z uwagi choćby na brak możliwości występowania w niniejszej sprawie WAM w charakterze pozwanego), w związku z zawartą w dniu 11 sierpnia 2006 roku umową sprzedaży spornego lokalu należało uznać, iż powód D. W. stał się właścicielem lokalu nr (...) przy ul. (...). Zgodnie zaś z art. 678 § 1 k.c. w razie zbycia rzeczy najętej w czasie trwania najmu nabywca wstępuje w stosunek najmu na miejsce zbywcy. W konsekwencji uznać należało, iż powód, kupując lokal mieszkalny od Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, wstąpił w stosunek najmu istniejący pomiędzy Agencją a A. W. (1) w miejsce tej pierwszej.

W myśl art. 1a ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U.2005.31.266 ) [zwanej dalej u.o.p.l.] przepisów ustawy nie stosuje się do lokali będących w dyspozycji Wojskowej Agencji Mieszkaniowej. W związku z nabyciem przez powoda prawa własności spornego lokalu, lokal ten nie należy już do zasobów Wojskowej Agencji Mieszkaniowej. Zgodnie zaś z art. 2 ust 1 u.o.p.l przez lokatora należy rozumieć najemcę lokalu lub osobę używającą lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności. Jak wykazano powyżej, pozwana A. W. (1) jest najemcą spornego lokalu, zaś pozwana M. W. korzysta z niego na podstawie umowy użyczenia, w związku z czym obie pozwane objęte są ochroną przewidzianą przez u.o.p.l. Zgodnie z treścią art. 11 u.o.p.l., jeżeli lokator jest uprawniony do odpłatnego używania lokalu (a więc gdy przysługuje mu prawo najmu), wypowiedzenie przez właściciela stosunku prawnego może nastąpić tylko z przyczyn określonych w ust. 2-5 oraz w art. 21 ust. 4 i 5 ustawy. Wypowiedzenie powinno być pod rygorem nieważności dokonane na piśmie oraz określać przyczynę wypowiedzenia. Wezwanie pozwanych do opróżnienia lokalu, dokonane powoda z dnia 27 lutego 2013 r. powyższych wymogów nie spełnia, bowiem dotyczy, jak wskazano w jego treści stosunku użyczenia, nie zaś najmu, a ponadto, nie jest poprzedzone monitem i nie zawiera przyczyny wypowiedzenia.

W orzecznictwie dopuszczalna jest możliwość wypowiedzenia najmu lokalu mieszkalnego przez doręczenie najemcy pozwu o opróżnienie tego lokalu (tak m.in. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 września 1997 r., III CZP 39/97, OSNC 1997/12/191, OSP 1998/2/30). W niniejszej sprawie nie sposób jednak uznać pozwu za wypowiedzenie pozwanej A. W. (1) umowy najmu. W pierwszej kolejności należy bowiem wskazać, iż powód powoływał się w jego uzasadnieniu na fakt użyczenia pozwanym spornego lokalu. Z tego też stosunku powód wywodził skutki prawne i takie okoliczności faktyczne stały się podstawą żądania pozwu. Pismem z dnia 27 lutego 2013 roku, sporządzonym przez profesjonalnego pełnomocnika, jak wskazano wyżej, wypowiedział A. W. (1) umowę użyczenia. Nie można zatem przyjąć, że powód skutecznie wypowiedział swojej byłej małżonce stosunek prawny, którego istnienia nawet sobie nie uświadamiał, zwłaszcza, że w jego imieniu działał profesjonalny pełnomocnik.

Skoro zatem nie można było uznać, iż doszło do wypowiedzenia pozwanej A. W. (1) stosunku najmu, a tym samym przyjąć, iż pozwana zajmuje sporny lokal bez podstawy prawnej, powództwo należało oddalić, zaś zarzuty apelacji w tym zakresie uznać za niezasadne. Pozwana M. W. czerpie swoje uprawnienie do lokalu z prawa przysługującego swojej matce (pochodny tytuł wynikający z umowy użyczenia), w związku z czym także i ona posiada tytuł prawny do lokalu, który niweczy skuteczność wytoczonego przeciwko niej powództwa eksmisyjnego. W myśl art. 222 § 1 k.c. właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Takie uprawnienie pozwanym przysługuje i z takim uzasadnieniem powództwo nie mogło być uwzględnione, co czyni rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego słusznym.

Wbrew zarzutom Skarżącego, Sąd Rejonowy zawiadomił o toczącym się postępowaniu Gminę W. (k. 37), która pomimo prawidłowego doręczenia jej zawiadomienia (k. 54) nie przystąpiła do udziału w sprawie. Nawet gdyby takiego zawiadomienia nie było, Skarżący musiałby wykazać, czy i w jaki sposób takie naruszenie procedury miało wpływ na treść rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 385 kpc orzeczono jak w sentencji.

Rozstrzygnięcie o kosztach w punkcie II sentencji wyroku oparto na dyspozycji art. 98 kpc w zw. z § 10 pkt 1 i § 13 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z dnia 3 października 2002 r.).

.