Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 maja 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Grzegorz Misina

Sędziowie: SA Irena Piotrowska

SA Grzegorz Stojek (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2020 r. w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. B.

przeciwko Skarbowi Państwa - Ministrowi Sprawiedliwości

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach

z dnia 16 października 2019 r., sygn. akt I C 336/18,

uzupełnionego postanowieniem Sądu Okręgowego w Gliwicach

z dnia 22 listopada 2019 r., sygn. akt I C 336/18,

uchyla zaskarżony wyrok oraz postanowienie Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 22 listopada 2019 r., sygn. akt I C 336/18, i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt V ACa 500/19

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Gliwicach oddalił powództwo M. B. przeciwko Skarbowi Państwa-Ministrowi Sprawiedliwości o zapłatę kwoty 200.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz orzekł o nieuiszczonych kosztach pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

Rozstrzygnięcie oparł o następujące ustalenia faktyczne i oceny prawne.

Odbywając karę pozbawienia wolności, powód przebywał w Areszcie Śledczym w (...) w okresie od 10 sierpnia 2017 r. do 31 stycznia 2018 r.

Areszt Śledczy w (...) został zniesiony z dniem (...)r. Nastąpiło to na podstawie zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia (...) r. w sprawie zniesienia Aresztu Śledczego w (...) (Dz. Urz. MS z (...) r. poz (...); dalej: zarządzenie MS). Zobowiązania tej jednostki penitencjarnej przejął Minister Sprawiedliwości (§ 3 zarządzenia MS).

Zgodnie z art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W sprawach, których podstawą żądania jest naruszenie dóbr osobistych, wykazanie, że dobro osobiste zostało zagrożone lub naruszone, ciąży na osobie poszukującej ochrony prawnej. Natomiast na pozwanym spoczywa ciężar dowodu, że działanie naruszające dobro osobiste nie było bezprawne.

Żeby wykazać zasadność dochodzonego roszczenia, w piśmie z 30 stycznia 2018 r. powód wniósł o przesłuchanie go w charakterze strony i zobowiązanie pozwanego do „przedłożenia informacji z działu ewidencji A. Śl. w (...) w jakich celach przebywał…, z kim był osadzony” oraz przesłuchanie tych osób w charakterze świadków. Zażądał również „zaciągnięcia opinii ze ściągnięciem dokumentacji w postaci faktów i rachunków za przeprowadzone remonty od 2013r. z zaznaczeniem jakie cele były remontowane z tych środków”. Natomiast w piśmie z 6 listopada 2018 r. powód zawarł wniosek o dopuszczenie dowodu z pełnej dokumentacji jego dotyczącej, w tym medycznej, obejmującej jego pobyt w Areszcie Śledczym w (...), żeby ustalić warunki wykonywania kary pozbawienia wolności, mianowicie liczbę osób z nim osadzonych w celach mieszkalnych, chorób, które przebył, jako związane z odbywaniem kary pozbawienia wolności w nieodpowiednich warunkach. Na rozprawie w dniu 2 października 2019 r. wniosek ten doprecyzował, domagając się dopuszczenia dowodu z akt osobowych jego dotyczących i dołączonej do tych akt książki zdrowia osadzonego.

Sąd Okręgowy wskazał, że dowód z przesłuchania powoda w charakterze strony nie pozwolił ustalić, że doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda. Powód nie pamiętał oddziału jednostki penitencjarnej i numeru celi, w której przebywał, czy osób, z którymi był osadzony w Areszcie Śledczym w (...). Zdaniem Sądu Okręgowego, podważa to wiarogodność zeznań powoda. Gdyby bowiem warunki bytowe były tak uciążliwe, jak ocenił je powód, zapamiętałby numer celi oraz współosadzonych, skoro dotyczyło to nieodległej przeszłości. Powód zeznawał niedługo po przetransportowaniu go do Zakładu Karnego w (...). Świadczy to o niewiarogodności jego zeznań. Sąd Okręgowy dodał, że bez wpływu na tę ocenę jest to, że powód opisał warunki, jakie jego zdaniem istniały w celi mieszkalnej, ponieważ uniemożliwił ich zweryfikowanie. Areszt Śledczy w (...) został bowiem zniesiony. Sąd Okręgowy dodał, że z zeznań powoda wynika, że w Areszcie Śledczym w (...) dwuosobowa cela mieszkalna miała około 2,5 m szerokości i 4 m długości oraz że w celi zapewniony był dostęp do zimnej wody. Zatem została zachowana norma powierzchni mieszkalnej, wynikająca z art. 110 k.k.w. Z kolei przepis § 31 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 21 grudnia 2016 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz. U. poz. 2231) nie nakłada obowiązku dostarczenia ciepłej wody do celi mieszkalnej, lecz że osadzonemu przysługuje przynajmniej raz w tygodniu ciepła kąpiel. Powód nie korzystał z pomocy psychologa, bo – jak zeznał – „nie interesowała go ta kobieta”, czym zaprzeczył twierdzeniom z pisma procesowego z 6 listopada 2018 r. o korzystaniu z pomocy psychologa. Sąd Okręgowy uznał też, że nie jest wiarygodne zeznanie powoda w części dotyczącej warunków bytowych w celach mieszkalnych. Mianowicie, że pościel i materace były nadmiernie zużyte, że posiłki były niesmaczne, że wentylacja była niewystarczająca, że oświetlenie było nieodpowiednie, że kącik sanitarny był nienależycie odgrodzony od pozostałej części celi mieszkalnej, co miało być źródłem dyskomfortu i naruszać jego godność. Gdyby bowiem warunki bytowe były tak dolegliwe, jak opisał je powód, zapamiętałby podstawowe fakty, to jest numer celi oraz dane współosadzonych. Zdaniem Sądu Okręgowego. niezapamiętanie tych okoliczności, podstawowych, nie tylko podważa wiarygodność zeznania powoda, ale też uniemożliwia zweryfikowanie jego twierdzeń. Wnioski powoda, zmierzające do ustalenia numeru celi i danych personalnych współosadzonych, Sąd Okręgowy uznał za procesowo nieprzydatne lub bezzasadne. Akta osobowe pozwanego i książka zdrowia osadzonego nie zawierają informacji, w jakich celach mieszkalnych powód był osadzony oraz danych personalnych osób z nim współosadzonych w danej celi. Sąd Okręgowy oddalił wnioski powoda o zobowiązanie pozwanego do „przedłożenia informacji z działu ewidencji A. Śl. w (...) w jakich celach przebywał…, z kim był osadzony” oraz do „zaciągnięcia opinii ze ściągnięciem dokumentacji w postaci faktów i rachunków za przeprowadzone remonty od 2013r. z zaznaczeniem jakie cele były remontowane z tych środków”. Podzielił bowiem stanowisko pozwanego, że ciężar udowodnienia naruszenia dobra osobistego spoczywa na powodzie oraz że przepisy postępowania cywilnego nie nakładają na stronę pozwaną obowiązku współpracy z powodem w zakresie zbierania materiału dowodowego. Sąd Okręgowy uznał te wnioski za bezzasadne, ponieważ art. 248 § 1 k.p.c. zobowiązuje do przedstawienia konkretnego, dokładnie określonego dokumentu, nie pozwala natomiast nałożyć na pozwanego obowiązku sporządzania w tym zakresie nieokreślonych dokumentów, zestawień, zbiorów i tabel. W ramach obowiązku wynikającego z tego przepisu pozwany ma obowiązek złożenia konkretnych dokumentów, a nie do przetwarzania danych, tworzenia zestawień itp. Powód, reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, nie miał przeszkód, żeby prawidłowo sformułować wnioski i domagać się złożenia konkretnych dokumentów, określonych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 stycznia 2004 r. w sprawie czynności administracyjnych związanych z wykonywaniem tymczasowego aresztowania oraz kar i środków przymusu skutkujących pozbawienie wolności oraz dokumentowania tych czynności (Dz. U. z 2004 r. Nr 15, poz. 142), czy złożenia dokumentów sądu penitencjarnego itp. Mając to na uwadze, Sąd Okręgowy oddalił teraz omawiane wnioski.

Odnosząc się do zarzutu dotyczącego diety, która u powoda miała wywołać problemy zdrowotne na tle pokarmowym, Sąd Okręgowy wskazał, że z książeczki zdrowia powoda wynika, że w czasie pobytu w Areszcie Śledczym w (...) korzystał z opieki lekarskiej, mianowicie 11 sierpnia 2017 r., 6 i 27 września 2017 r., 18 i 25 października 2017 r., 8, 15 i 29 listopada 2017 r. oraz 20 grudnia 2017 r. i 10 stycznia 2018 r. Przeważnie związane to było z pourazowymi bólami żuchwy, zębodołów i kręgosłupa oraz kaszlem, natomiast z dolegliwościami gastrycznymi – 25 października 2017 r., 15 listopada 2017 r. i 10 stycznia 2018 r. W dniu 25 października 2017 r. zgłosił biegunkę na zmianę z zaparciami oraz że nie smakuje mu jedzenie. Z wpisu w książeczce zdrowia powoda wynika, że został przebadany między innymi „per rectum”. W wyniku badania stwierdzono stan prawidłowy, bez cech zaparć lub biegunki. Zalecono między innymi badanie kału w celu ustalenia obecności pasożytów. Przeprowadzono tego rodzaju badanie laboratoryjne. W wyniku takiego badania z 7 listopada 2017 r. nie stwierdzono obecności pasożytów. Z kolei 15 listopada 2017 r. i 10 stycznia 2018 r. zgłaszał bóle brzucha i biegunkę po posiłkach. Za każdym razem powoda badano oraz zapisywano stosowne leki. Zalecona kuracja okazała się skuteczna. Tego rodzaju dolegliwości powód nie zgłaszał później, to jest w Areszcie Śledczym w (...) i w Zakładzie Karnym w (...). Sąd Okręgowy stwierdził, że przytoczone okoliczności nie wymagają wiadomości specjalnych, żeby uznać, że trzykrotne zgłoszenie dolegliwości gastrycznych w okresie sześciu miesięcy mieści się w normalnym funkcjonowaniu każdego organizmu. Jeśli zaś chodzi o opiekę medyczną, pomimo tego, że badanie „per rectum” wykluczyło objawy podane przez powoda, co znajduje odzwierciedlenie w opisie wyników badania („stolec normalny, brak cech zaparcia, biegunki”), nie został zignorowany. Zlecono badanie zmierzające do ustalenia, czy w jego organizmie obecne są pasożyty, a w listopadzie 2017 r. i styczniu 2018 r. przepisano mu lekarstwa.

Jeżeli chodzi o pomoc psychologiczną, podczas składania zeznań powód zaprzeczył swemu wcześniejszemu twierdzeniu w tym przedmiocie, zawartemu w piśmie z 6 listopada 2018 r. Dlatego Sąd Okręgowy oddalił wnioski powoda o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych z zakresu psychologii i psychiatrii.

Sąd Okręgowy uznał, że powód nie wykazał roszczenia, które oparł na art. 23, art. 24 § 1 i art. 448 k.c. i z tej przyczyny nie może być mowy o winie pozwanego i z tej przyczyny oddalił powództwo.

Orzeczenie o nieuiszczonych kosztach pomocy prawnej udzielonej z urzędu umotywował treścią § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

W apelacji powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie powództwa i zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym, względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Zarzucił naruszenie przepisów postępowania, to jest art. 233, art. 227 i art. 232 k.p.c., a także prawa materialnego, mianowicie art. 23, art. 24 § 1, art. 417 i art. 448 k.c.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Ponieważ strony nie wniosły o przeprowadzenie rozprawy, Sąd Apelacyjny rozpoznał sprawę na posiedzeniu niejawnym, uznając, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne (art. 374 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym od 7 listopada 2019 r.).

Apelacja zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny podziela ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego w przedmiocie czasu pobytu powoda w Areszcie Śledczym w (...), a także o zniesieniu tej jednostki penitencjarnej oraz poddawaniu w niej powoda badaniom i leczeniu, o których wyżej była mowa. Te okoliczności były niesporne między stronami procesu. Sąd Apelacyjny przyjmuje je więc za własne.

Odnosząc się do zarzutów apelacji, rozpocząć należy od tego, że Sąd Okręgowy nie wyjaśnił, na czym miałaby polegać weryfikacja twierdzeń powoda o warunkach, w jakich odbywał karę pozbawienia wolności, gdy był osadzony w Areszcie Śledczym w (...), ale podkreślił, że to powód ją uniemożliwił przez to, że nie pamiętał numerów cel mieszkalnych, w których został umieszczony w tej jednostce penitencjarnej, a także danych osób z nim współosadzonych. Z tej samej przyczyny Sąd Okręgowy odmówił wiary dowodowi z przesłuchania powoda. W ocenie Sądu Okręgowego, czas, który upłynął od pobytu powoda w Areszcie Śledczym w (...) (10 sierpnia 2017 r. – 31 stycznia 2018 r.) do przesłuchania go w charakterze strony (8 maja 2019 r., k. 100) był zbyt krótki, żeby tych danych rzeczywiście nie pamiętał. Zwrócić trzeba uwagę, że niepamięć powoda nie dotyczyła warunków, w jakich odbywał karę pozbawienia wolności, a to one miały być tego rodzaju, że ze względu na nie miał odczuwać różnego rodzaju dolegliwości w takim natężeniu, że naruszone zostało jego dobro osobiste (godność). Natomiast pamiętał okoliczności dla niego istotne, mające oznaczać naruszenie jego dóbr osobistych, szczególnie ważnych w hierarchii tego rodzaju dóbr (godność i zdrowie). Zeznając, wskazał je. Jego niepamięć obejmowała okoliczności, które nie były dla niego istotne. Zważywszy na to, że pozwany, na którym spoczywają obowiązki w zakresie sposobów rozmieszczania skazanych w celach mieszkalnych, wynikające z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz. U. poz. 2231), nie mógł nie ewidencjonować cel, w jakich przebywają poszczególni skazani, powód mógł być zasadnie przekonany, że okoliczności te są nieistotne dla niego w tym znaczeniu, że nie musi ich dokumentować. W tym aspekcie można dodać, że powd trafnie zwrócił uwagę na to, że Sąd Okręgowy odwołał się do aktu prawnego, który nie mógł mieć zastosowania. W czasie osadzenia powoda w Areszcie S. w (...) obowiązywało rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 czerwca 2015 r. w sprawie czynności administracyjnych związanych z wykonywaniem tymczasowego aresztowania oraz kar i środków przymusu skutkujących pozbawienie wolności oraz dokumentowania tych czynności, Dz. U. poz. 927 z późn. zm.). Podsumowując wątek dotyczący oceny dowodu z przesłuchania powoda, zgodne z doświadczeniem życiowym jest to, że po około półtora roku po opuszczeniu Aresztu Śledczego w (...) powód nie pamiętał okoliczności, o których była mowa, w przeciwieństwie do warunków odbywania kary pozbawienia wolności w tej jednostce penitencjarnej. Należy więc zgodzić się z apelującym, że ocena dowodu z przesłuchania powoda narusza art. 233 § 1 k.p.c.

Nie pamiętając wcześniej wskazanych okoliczności, powód zwrócił się o zobowiązanie pozwanego do wskazania numerów cel oraz danych osób, z którymi był osadzony w Areszcie Śledczym w (...). Zamierzał bowiem właśnie za pomocą dowodów z zeznań tych osób, jako świadków, stosownie do art. 232 k.p.c., udowodnić swoje twierdzenia odnośnie do warunków, w których odbywał karę pozbawienia wolności, jako okoliczności podlegające dowodzeniu (art. 227 k.p.c.). Jednak Sąd Okręgowy oddalił wniosek powoda w tym przedmiocie, podzielając stanowisko pozwanego, że wniosek ten jest sprzeczny z art. 248 § 1 k.p.c. W następstwie tego powód nie był w stanie złożyć wniosków dowodowych w celu wykazania okoliczności faktycznych, o jakich twierdził, a mimo to Sąd Okręgowy stwierdził, że powództwo jest bezzasadne, ponieważ powód ich nie udowodnił, i jako takie podlega oddaleniu.

W odpowiedzi na pozew pozwany pozwany podniósł, że w kompetencjach sędziego penitencjarnego, a w dalszej kolejności sądu penitencjarnego jest ocena legalności decyzji dyrektora jednostki penitencjarnej. Uwagę tę poczynił w abstrakcji od okoliczności niniejszej sprawy, skoro powód wiąże naruszenie jego dóbr osobistych z innym stanem faktycznym, mianowicie polegającym na takich warunkach wykonywania kary pozbawienia wolności w Areszcie Śledczym w (...), że skutkiem tego jest naruszenie jego dóbr osobistych w postaci godności i zdrowia. Poza tym pozwany zaprzeczył wszelkim faktom i oświadczeniom powoda, których także nie przyznał wprost, w odpowiedzi na pozew skupiając się na bardzo obszernym wywodzie prawnym, który także przedstawił w oderwaniu od okoliczności faktycznych niniejszej sprawy, nie wypowiadając się o nich. Podniósł natomiast, że to na powodzie spoczywa ciężar dowodu, że doszło do naruszenia jego dóbr osobistych i dopiero w razie wykazania tego przez powoda na pozwanym spoczywałby ciężar wzruszenia bezprawności ich naruszenia. Pozwany podsumował to w ten sposób, że nie ma on procesowego obowiązku współpracy z powodem w zakresie zbierania materiału dowodowego.

Stanowisko pozwanego co do ostatniej kwestii nie jest zgodne z przepisami postępowania. Zarówno bowiem z art. 3 k.p.c., jak i z art. 248 k.p.c. wynika jednoznacznie, że nawet wtedy, gdy strona w następstwie złożenia dokumentu na żądanie przeciwnika procesowego miałaby ponieść szkodę, polegającą na przegraniu procesu, nie może odmówić jego przedstawienia (wyrok Sądu Najwyższego z 27 maja 2015 r., II CSK 483/15, niepubl.). Powód nie zarzucił naruszenia art. 248 k.p.c. Sąd Apelacyjny nie analizuje więc zagadnienia w aspekcie procesowym, to jest czy pozwany miał obowiązek przedstawić określony dokument na żądanie powoda, ale zajmuje się kwestią materialnoprawną, jaką jest rozkład ciężaru dowodzenia (art. 6 k.c.). Na sądzie drugiej instancji, przy rozpoznawaniu apelacji, z urzędu spoczywa bowiem powinność wzięcia pod uwagę naruszenia prawa materialnego (uchwała Sądu Najwyższego w składzie 7 sędziów – zasada prawna z 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, OSNC 2008, nr 6, poz. 55). Z art. 24 § 1 k.c. wynika, że w sprawach o naruszenie dóbr osobistych na stronie powodowej spoczywa ciężar udowodnienia zagrożenia naruszenia bądź naruszenia dobra osobistego, z kolei obowiązkiem strony pozwanej jest udowodnienie, że zagrożenie naruszenia bądź naruszenie dobra osobistego nie jest bezprawne. Oznacza to, że w niniejszej sprawie powód miał obowiązek udowodnienia, że w Areszcie Śledczym w (...) odbywał karę pozbawienia wolności w warunkach naruszających jego dobra osobiste (godność i zdrowie). Jak o tym była mowa, poza w istocie dowodem z jego przesłuchania, powód zamierzał dowodzić naruszenie dóbr osobistych innymi dowodami, których nie mógł zgłosić bez ujawnienia przez pozwanego danych, którymi dysponuje. Sąd Apelacyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela pogląd judykatury, że strona pozwana – nie zgadzając się z pozwem – nie może twierdzić, że przeczy wszystkim faktom powołanym przez powoda, poza tymi, które wyraźnie przyzna. Stanowisko to ma uzasadnienie w tym, że pozwany powinien wskazać fakty i dowody związane z konkretnymi okolicznościami, z którymi się nie zgadza, jeżeli ma to służyć obronie jego racji, a także powinien się ustosunkować do twierdzeń strony powodowej (wyrok Sądu Najwyższego z 9 lipca 2009 r., III CSK 341/08, niepubl.). Milczenie pozwanego co do warunków, w jakich powód odbywał karę pozbawienia wolności w Areszcie Śledczym w (...), mając na uwadze okoliczności niniejszej sprawy, nie oznacza przyznania faktów objętych twierdzeniami powoda (art. 230 k.p.c.). Pozwany nie przyznał też ich wprost (art. 229 k.p.c.). W tym kontekście zwrócić więc trzeba uwagę na utrwalone od co najmniej kilkudziesięciu lat stanowisko judykatury, że ilekroć jedna ze stron swoim postępowaniem spowoduje znaczne utrudnienie wykazania okoliczności przeciwnikowi, na którym spoczywał ciężar ich udowodnienia, tylekroć na tę stronę przechodzi ciężar dowodu co do tego, że okoliczności takie nie zachodziły (wyrok Sądu Najwyższego z 3 marca 1971 r., II PR 453/70, niepubl.). W niniejszej sprawie nie chodzi już o odmowę pozwanego ujawnienia wskazanych danych, skoro Sąd Okręgowy nie zobowiązał go do ich przedstawienia. Wyklucza to zatem na obecnym etapie sprawy dokonywanie ocen na podstawie art. 233 § 2 k.p.c. Jednakże w przedstawionym stanie sprawy trudno zrozumieć, dlaczego Sąd Okręgowy nie zobowiązał pozwanego do wskazania cel mieszkalnych, w jakich powód był umieszczony w Areszcie Śledczym w (...) oraz danych osób z nim współosadzonych w tych celach. Chodzi przecież o okoliczności istotne dla wyniku sprawy (art. 227 k.p.c.), które są objęte obowiązkami dokumentacyjnymi pozwanego. W efekcie Sąd Okręgowy, w okolicznościach rozpoznawanej sprawy, naruszył art. 6 k.c. W judykaturze Sądu Najwyższego zaakcentowano ten aspekt problematyki wykazywania naruszenia dóbr osobistych warunkami wykonywania kary pozbawienia wolności, co wyjaśniano z odwołaniem do orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na tle art. 3 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (wyrok Sądu Najwyższego z 28 lutego 2007 r., V CSK 431/06, OSNC 2008, nr 1, poz. 13), a Sąd Apelacyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela te poglądy prawne.

W odniesieniu do tej części podstawy faktycznej zaskarżonego wyroku, która dotyczy stanu zdrowia powoda, zaakcentować należy, że nie twierdził o nieprawidłowym leczeniu z uwagi na dolegliwości gastryczne, ale że powstały one z uwagi na niewłaściwą dietę. Tego Sąd Okręgowy nie analizował, zajmując się tym, czy powód był właściwie leczony. W odniesieniu do diety w Areszcie Śledczym w (...) powód zaoferował dowód w postaci własnego zeznania. Obowiązki w zakresie diety ustawodawca określił w art. 109 k.k.w. oraz rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 lutego 2016 r. w sprawie wyżywienia osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz. U. poz. 302). Także dieta osób osadzonych w jednostkach penitencjarnych podlega obowiązkom dokumentacyjnym pozwanego. Jeżeli chodzi o dowód z opinii psychologa i psychiatry, Sąd Okręgowy prawidłowo zwrócił uwagę na różnicę w twierdzeniach i zeznaniu powoda. Jednakże zgodzić się trzeba ze skarżącym, że nie oznacza to braku cierpień psychicznych, o ile przyczyną ich były warunki wykonywania kary pozbawienia wolności w Areszcie Śledczym w (...).

Zwróciło uwagę Sądu Apelacyjnego, że okoliczności faktyczne, o których powód twierdził, zaś Sąd Okręgowy stwierdził, że powód ich nie wykazał, są jedynymi istotnymi dla rozstrzygnięcia sprawy faktami, które są sporne między stronami procesu, a przez to wymagającymi przeprowadzenia dowodu. Natomiast te, które są niesporne między stronami, dowodu nie wymagają (art. 229 i art. 230 k.p.c.). Prowadzi to do wniosku, że wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.

Mając to na uwadze, zaskarżony wyrok oraz postanowienie z 22 listopada 2019 r., którym został uzupełniony w zakresie kosztów procesu podlegał uchyleniu, a sprawa przekazaniu Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego (art. 386 § 4 i art. 108 § 2 k.p.c.), których poziom w zakresie stawki wynagrodzenia zawodowego pełnomocnika wyznaczony jest w niniejszej sprawie, zależnie od wyniku sprawy, przez § 8 ust. 1 pkt 26 w związku z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800) bądź przez § 14 ust. 1 pkt 26 w związku z § 16 ust. 1 pkt 2 w związku z § 4 ust. 1-3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (tekst jednolity w Dz. U. z 2019 r. poz. 18).

SSA Irena Piotrowska SSA Grzegorz Misina SSA Grzegorz Stojek