Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 października 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący : SSA Beata Kozłowska (spr.)

Sędziowie: SA Katarzyna Polańska - Farion

SO (del.) Agnieszka Wachowicz - Mazur

po rozpoznaniu w dniu 8 października 2020 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa K. Ż.

przeciwko Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej (...) w W.

o ustalenie nieważności uchwały

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z 23 stycznia 2020 r., sygn. akt XXIV C1015/19

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od K. Ż. na rzecz Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej (...) w W. kwotę 270 (dwieście siedemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Katarzyna Polańska - Farion Beata Kozłowska Agnieszka Wachowicz - Mazur

Sygn. akt I ACa 262/20

UZASADNIENIE

Powódka K. Ż. wniosła o stwierdzenie nieważności Uchwały Nr (...) Zarządu Spółdzielni Budowlano – Mieszkaniowej (...) w W. (dalej także jako „Spółdzielnia”) z dnia 8 lipca 2019 r. w sprawie ustalenia wysokości opłat za zajmowanie bez tytułu prawnego pomieszczenia strychowego jako sprzecznej z prawem oraz naruszającej zasady współżycia społecznego. Powódka wniosła także o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej kosztów postępowania.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że jest członkiem Spółdzielni Budowlano – Mieszkaniowej (...) w W. oraz posiadaczką prawa spółdzielczej własności lokalu nr (...) przy ul. (...) w W.. Wskazała nadto, że spółdzielcze własnościowe prawo do wskazanego lokalu nabyła od syna - P. Ż. i od tamtej pory regularnie uiszcza opłatę w wysokości 150 zł z tytułu zajmowanej przez nią powierzchni strychowej, ustaloną Uchwałą Nr (...) Zarządu Spółdzielni z dnia 29 grudnia 2014 r. W ocenie powódki Uchwała Nr (...) Zarządu Spółdzielni z dnia 8 lipca 2019 r. ustalająca na kwotę 600 zł wysokość opłaty za zajmowanie bez tytułu prawnego pomieszczenia strychowego nie uchyla poprzedniej uchwały, wobec czego obecnie obowiązują dwie uchwały normujące to samo zagadnienie. Powódka podniosła także, że przedmiotowa uchwała jest dotknięta wadą nieważności z uwagi na naruszenie przepisów art. 54 § 1 ustawy prawo spółdzielcze w zw. z art. 58 kodeksu cywilnego i pozostawaniu w sprzeczności z uchwałą wydaną w dniu 29 grudnia 2014 r. Nadto, powódka podniosła iż uchwała nr (...) Zarządu Spółdzielni z dnia 8 lipca 2019 r. narusza zasady współżycia społecznego, w szczególności zaś narusza „Kodeks dobrych praktyk spółdzielczych”. Powódka w tym miejscu wskazała, że Spółdzielnia obciążyła ją opłatą w wysokości 600 zł miesięcznie za całość powierzchni strychowej podczas gdy przedmiotem sporu jest jedynie jej wąski kawałek, nadto podkreśliła iż zajmowana przez nią powierzchnia, w rozumieniu przepisów o własności lokali, nie stanowi lokalu mieszkalnego, ani też lokalu użytkowego – część pomieszczenia strychowego zajmowanego przez powódkę, nie ma założonej kartoteki lokalu, dlatego też, w ocenie powódki, pozwana nie ma prawa obciążać jej opłatami za bezumowne korzystanie w takiej wysokości. Końcowo powódka wskazała, że w jej ocenie uchwała została podjęta u podstaw konfliktu powódki i jej syna P. Ż. ze Spółdzielnią, zaś zamiarem pozwanej było skierowanie na nią nieuzasadnionych sankcji pieniężnych celem wymuszenia działań zmierzających do wydania zajmowanej przez nią powierzchni, na co wskazuje m.in. niewyjaśnienie przez Spółdzielnię okoliczności uzasadniających podjęcie zaskarżonej uchwały, ani sposób w jaki określona została kwota 600 zł, brak jest bowiem w uchwale informacji czy jest to kwota odpowiadająca wartości rynkowej wynajmu części nieruchomości, czy też dokonano sporządzenia operatu szacunkowego określającego kwotę odszkodowania za bezumowne korzystanie. W ocenie powódki za pozornością zaskarżonej uchwały, jak i występowaniem po stronie pozwanej zamiaru wywarcia na powódce nieuzasadnionej presji ekonomicznej przemawia również to, że decyzję Zarządu poparli także członkowie Rady Nadzorczej – zbędnym było więc, zdaniem powódki, uruchomienie procedury odwołania wewnątrzwspólnotowego. Na rozprawie w dniu 9 stycznia 2020 r. pełnomocnik powódki podniósł, że zaskarżona uchwała zmierza do obejścia art. 222 k.c.

Pozwana Spółdzielnia Budowlano – Mieszkaniowa (...) w W. w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz od powódki kosztów postępowania.

Uzasadniając swoje stanowisko, pozwana potwierdziła wydanie przez jej Zarząd w dniu 8 lipca 2019 r. Uchwały nr (...), której przedmiotem była wysokość opłat za zajmowanie bez tytułu prawnego, jak również potwierdziła regulowanie przez powódkę opłaty za zajmowaną przez nią powierzchnię strychową w wysokości wynikającej z Uchwały wydanej w dniu 29 grudnia 2014 r., tj. w wysokości 150 zł miesięcznie. Pozwana zaprzeczyła natomiast twierdzeniom powódki jakoby obecnie ta sama kwestia była uregulowana przez dwie uchwały, a zaskarżona uchwała była sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego. Pozwana wskazała, że uchwała ta została podjęta zgodnie z art. 54 § 1 Prawa spółdzielczego, bowiem podpisali ją członkowie Zarządu, osoby upoważnione do reprezentacji Spółdzielni. Nadto, pozwana podniosła iż powódka nie wskazała z jakimi przepisami sprzeczna w jej ocenie jest zaskarżona uchwała, a jedynie powołała się na relację w jakiej pozostają uchwały z dnia 29 grudnia 2014 r. oraz z dnia 8 lipca 2019 r., wobec czego zarzut nieważności podniesiony przez powódkę jest w ocenie pozwanej bezpodstawny. Odnośnie zarzutu naruszenia zasad współżycia społecznego, pozwana wskazała iż z treści przedmiotowej uchwały nie wynika, że opłata jest ustalona dla całej powierzchni strychu, ale powierzchni zajmowanej bez tytułu prawnego przez powódkę. Wskazała także, że zamieszczenie w uzasadnieniu uchwały podstawy ustalenia wysokości opłaty nie jest wymagane ani przez ustawę, ani przez wewnętrzne regulacje spółdzielni. Ponadto, pozwana z ostrożności procesowej wyjaśniła sposób ustalenia tej wysokości, podnosząc jednocześnie iż opłaty tej nie można w świetle złożonych przez nią wyjaśnień uznać za zbyt wysoką lub nieodpowiadającą cenom rynkowym.

Wyrokiem z dnia 23 stycznia 2020 r. Sąd Okręgowy w Warszawie:

I.  oddalił powództwo;

II.  zasądził od powódki K. Ż. na rzecz pozwanego Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej (...) w W. kwotę 377 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 360 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Swe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych

i następujących ocenach prawnych:

Powódka K. Ż. jest członkiem Spółdzielni Budowlano – Mieszkaniowej (...) w W.. Przysługuje jej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku przy ul. (...), które to prawo nabyła od swojego syna P. Ż.. Powódka zajmuje bez tytułu prawnego część powierzchni pomieszczenia strychowego o powierzchni ok. 24 m ², przy czym pomieszczenie to zawiera skosy i belki.

Uchwałą Nr (...) Zarządu Spółdzielni Budowlano – Mieszkaniowej (...) w W. z dnia 29 grudnia 2014 r. w sprawie ustalenia wysokości opłat za zajmowanie bez tytułu prawnego pomieszczenia strychowego Zarząd Spółdzielni w związku z postanowieniem Sądu z dnia 7 grudnia 2012 r., sygn. akt I C 1238/10 oraz działając na podstawie § 62 Statutu Spółdzielni ustalił wysokość opłaty z tytułu zajmowania powierzchni wspólnej (strychu) bez tytułu prawnego przez P. Ż., zamieszkałego w W. przy ul. (...) lok. (...)w wysokości 150 zł miesięcznie.

Powódka uiszczała comiesięczną opłatę 150 zł ustaloną wyżej wskazaną uchwałą z 29 grudnia 2014 r.

Uchwałą Nr (...)Zarządu Spółdzielni Budowlano – Mieszkaniowej (...) w W. z dnia 8 lipca 2019 r. w sprawie ustalenia nowego wymiaru wysokości opłat za zajmowanie bez tytułu prawnego pomieszczenia strychowego Zarząd Spółdzielni w związku z postanowieniem Sądu z dnia 7 grudnia 2012 r., sygn. akt I C 1238/10 oraz działając na podstawie § 62 Statutu Spółdzielni ustalił wysokość opłaty z tytułu zajmowania powierzchni wspólnej (strychu) bez tytułu prawnego przez K. Ż., zamieszkałą w W. przy ul. (...) lok. (...)w wysokości 600 zł od dnia 15 sierpnia 2019 r.

Uchwałę z dnia 8 lipca 2019 r. podpisali Prezes Zarządu R. D. oraz Pełnomocnik Zarządu A. W. – osoby wchodzące w skład Zarządu Spółdzielni uprawnionego do jej reprezentowania.

Syn powódki P. Ż. w przeszłości był prezesem zarządu pozwanej Spółdzielni. W czasie gdy piastował tą funkcję, pozwana Spółdzielnia wyraziła zgodę na sprzedaż P. Ż. powierzchni strychowej znajdującej się bezpośrednio nad lokalem nr (...) w budynku przy ul. (...), do którego to lokalu spółdzielcze własnościowe prawo przysługiwało wówczas P. Ż.. P. Ż. zapłacił Spółdzielni określoną w uchwale Walnego Zgromadzenia cenę wynoszącą 56.500,00 zł, jednakże uchwała na skutek zaskarżenia została uchylona przez Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 8 grudnia 2012 r., sygn. akt I C 1238/10. Ostatecznie nie doszło do sprzedaży P. Ż. przedmiotowej powierzchni strychowej. Pozwana Spółdzielnia do chwili obecnej nie zwróciła P. Ż. całej kwoty uiszczonej przez niego na poczet nabycia powierzchni strychowej. Obecnie relacje pomiędzy powódką i jej synem P. Ż. a pozwaną Spółdzielnią są napięte.

Na podstawie umowy najmu z dnia 1 kwietnia 2011 r. przedłużanej aneksem z 1 marca 2015 r. pozwana Spółdzielnia wynajmuje osobie trzeciej lokal użytkowy o pow. 10 m ² znajdujący się w części piwnicznej za czynsz w wysokości 500 zł miesięcznie.

Na podstawie umowy najmu z dnia 11 lipca 2014 r. pozwana Spółdzielnia wynajmuje osobie trzeciej lokal użytkowy o powierzchni 2 m ² na parterze budynku przy ul. (...) w W. za czynsz wynoszący 200 zł miesięcznie.

Sąd Okręgowy uznał powództwo za niezasadne.

Sąd Okręgowy wskazał, że w razie sprzeczności uchwały zarządu z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa, bądź z zasadami współżycia społecznego, członek spółdzielni może żądać ustalenia jej nieważności zaś w razie naruszenia podstawowych reguł jej podejmowania może wystąpić z powództwem o ustalenie jej nieistnienia.

Zatem powództwo znajduje oparcie w ogólnych zasadach prawa cywilnego, a jego podstawę prawną stanowi art. 189 k.p.c.

Stosownie do art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Z przepisu tego wynika, że rozpoznając żądanie o ustalenie sąd w pierwszej kolejności bada czy powód ma interes prawny w jego wniesieniu, a dopiero w przypadku odpowiedzi pozytywnej - rozważa czy żądanie strony powodowej jest merytorycznie usprawiedliwione.

Interes prawny jest definiowany jako obiektywna potrzeba uzyskania wyroku określonej treści, wywołana rzeczywistym naruszeniem albo zagrożeniem sfery prawnej podmiotu występującego z powództwem ustalającym, zaś samo wydanie takiego wyroku ma definitywnie zakończyć spór istniejący pomiędzy stronami lub prewencyjnie zapobiec powstaniu takiego sporu w przyszłości (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2009 r., II CSK 33/09). Nie w każdym więc przypadku podmiot domagający się ustalenia ma interes prawny w wytoczeniu powództwa na podstawie art. 189 k.p.c. W doktrynie i w orzecznictwie przyjmuje się zgodnie, że interes prawny, o którym mowa w przytoczonym przepisie, nie może być rozumiany subiektywnie, tj. według odczucia powoda jako subiektywne zagrożenie jego sfery prawnej lub subiektywna niepewność stanu prawnego lub prawa. Powinien być oceniany obiektywnie, tj. na podstawie rozumnej oceny sytuacji, w której powód występuje z tego rodzaju powództwem.

Nadto, zgodnie z art. 6 k.c., to na powódce spoczywał obowiązek udowodnienia faktów przemawiających za uznaniem, że w okolicznościach sprawy istniał po stronie powodowej interes prawny. Ocena interesu prawnego dokonywana jest bowiem na tle skonkretyzowanych okoliczności, ściśle wskazanych przez powódkę faktów, potwierdzających potrzebę ochrony jej sfery prawnej. Powódka powinna zatem udowodnić, że jej sytuacja materialnoprawna w powiązaniu z sytuacją faktyczną, wskazuje na istnienie interesu prawnego.

Sąd Okręgowy uznał, że powódka nie wykazała posiadania interesu prawnego w wytoczeniu powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały z dnia 8 lipca 2019 r. w sprawie ustalenia wysokości opłat za zajmowanie bez tytułu prawnego pomieszczenia strychowego. Sąd Okręgowy podzielił ugruntowany w orzecznictwie pogląd, że pojęcie interesu prawnego, użytego w art. 189 k.p.c., oznacza interes odnoszący się do stosunków prawnych (a nie jakichkolwiek), w których znajduje się powód w stosunku do pozywanych podmiotów. Każdy inny interes, któremu nie można przypisać przymiotnika „prawny”, nie uzasadnia powództwa wytoczonego na podstawie art. 189 k.p.c.

Jak wynika z ustalonego w sprawie stanu faktycznego, pomiędzy stronami niniejszego postępowania nie istnieje stosunek prawny związany z korzystaniem z powierzchni strychowej, jak choćby umowa najmu, czy użytkowania, który uprawniałby pozwaną Spółdzielnią do jednostronnego określania (np. w drodze wypowiedzenia) wysokości opłaty należnej za korzystanie z tej powierzchni. Bezspornym jest fakt zajmowania części tej powierzchni przez powódkę bez tytułu prawnego, z którego to względu powódka dobrowolnie uiszczała opłatę w kwocie 150 zł miesięcznie. Podjęta przez Zarząd Spółdzielni sporna uchwała nie wpływa bezpośrednio ani na sytuację prawną powódki, ani podmiotów trzecich, nie jest bowiem ani źródłem prawa powszechnie obowiązującego ani też źródłem prawa w relacjach między pozwaną Spółdzielnią a powódką. Ewentualny wyrok uwzględniający żądanie powódki w niniejszej sprawie w istocie nie wpłynąłby na jej sytuację prawną, co najwyżej mógłby stanowić dla powódki źródło satysfakcji. Uchwała zarządu w sprawie wysokości odszkodowania, czy wynagrodzenia za bezumowne korzystanie w istocie ma charakter jedynie informacyjny w stosunku do osób trzecich, zaś wiążący charakter może mieć jedynie względem Spółdzielni. Tego rodzaju uchwała nie mogłaby stanowić dowodu uzasadniającego zasądzenie przez Sąd w procesie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie, kwoty w takiej uchwale wskazanej. W razie zakwestionowania przez posiadacza dochodzonej przez Spółdzielnię w ewentualnym procesie kwoty za bezumowne korzystanie wskazanej w uchwale zarządu, Spółdzielnia musiałaby wykazać za pomocą innych dowodów (np. dowód z opinii biegłego, czy dowody z umów najmu z innymi podmiotami) zasadność dochodzonej kwoty.

Brak podstaw, by przyjąć, iż podjęta przez zarząd pozwanej Spółdzielni uchwała z dnia 8 lipca 2019 r. była wiążąca dla powódki i zmieniała jej sytuację prawną. Uchwała ta stanowi co najwyżej wyraz oczekiwań zarządu pozwanej Spółdzielni co do wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie i swego rodzaju zapowiedź tego ile Spółdzielnia będzie chciała dochodzić od powódki przed sądem, jeżeli ta dobrowolnie nie zapłaci kwoty wskazanej w uchwale. Zaznaczyć przy tym trzeba, że dla dochodzenia przed sądem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie, nie jest potrzebna żadna wcześniejsza uchwała zarządu określająca wysokość wynagrodzenia. Również i bez podjęcia uchwały zarządu określającej wymiar opłaty za bezumowne korzystanie, z takim samym skutkiem i na tych samych zasadach Spółdzielnia może domagać się od pozwanej zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie.

W konsekwencji nie sposób przyjąć, iż powódka posiada interes prawny uzasadniający wystąpienie z powództwem w trybie art. 189 k.p.c.

Niezależnie od powyższego, Sąd Okręgowy wskazał, że nawet gdyby przyjąć, że powódka posiada interes prawny w wystąpieniu z powództwem o ustalenie nieważności uchwały zarządu Spółdzielni z dnia 8 lipca 2019 r., oraz że sporna uchwała jest czynnością prawną, w stosunku do której można stwierdzić nieważność, powództwo i tak podlegałoby oddaleniu.

Stosownie do art. 58 § 1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Nadto, zgodnie z § 2 wskazanego przepisu, nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Sprzeczność podjętej przez Zarząd Spółdzielni uchwały z dnia 8 lipca 2019 r. z ustawą powódka wywodziła z naruszenia art. 54 § 1 ustawy Prawo Spółdzielcze oraz z pozostawania tej uchwały w sprzeczności z uchwałą wydaną w dniu 29 grudnia 2014 r. Stosownie do wskazanego przez powódkę art. 54 § 1 zdanie 1. ustawy Prawo Spółdzielcze oświadczenia woli za spółdzielnię składają dwaj członkowie zarządu lub jeden członek zarządu i pełnomocnik. Niniejsze znajduje odzwierciedlenie również w § 64 Statutu pozwanej Spółdzielni. Nie ulega wątpliwości, że uchwałę z dnia 8 lipca 2019 r. podpisali Prezes Zarządu R. D. oraz Pełnomocnik Zarządu A. W., a zatem osoby wchodzące w skład Zarządu Spółdzielni, uprawnione do jej reprezentowania. W świetle powyższego nie było podstaw, aby zgodzić się z powódką co do naruszenia przez sporną uchwałę art. 54 § 1 ustawy Prawo Spółdzielcze. Nadto, nie można było zgodzić się z powódką, że uchwała wydana 8 lipca 2019 r. jest sprzeczna z uchwałą wydaną 29 grudnia 2014 r. Co prawda obie uchwały regulują kwestię opłaty za zajmowanie bez tytułu prawnego pomieszczenia strychowego i brak jest w uchwale z 8 lipca 2019 r. jednoznacznej informacji o zmianie lub uchyleniu uchwały z 29 grudnia 2014 r., jednakże o zastąpieniu opłaty w kwocie 150 zł opłatą w kwocie 600 zł świadczy wyraźnie tytuł uchwały z dnia 8 lipca 2019 r., który stanowi o ustaleniu nowego wymiaru wysokości tych opłat. Nie bez znaczenia jest również fakt, że pierwsza ze wskazanych wyżej uchwał dotyczy zajmowania powierzchni strychowej przez P. Ż., natomiast druga (sporna) uchwała dotyczy zajmowania tej powierzchni przez K. Ż.. Adresatami niniejszych uchwał były zatem dwie różne osoby. Obecnie obowiązującą w stosunku do powódki jest zatem jedynie wydana przez Zarząd Spółdzielni uchwała z dnia 8 lipca 2019 r.

Powódka podkreślała także, że zamiarem pozwanej było skierowanie na nią nieuzasadnionych sankcji pieniężnych celem wymuszenia działań zmierzających do wydania zajmowanej przez nią powierzchni. Miałoby to stanowić próbę obejścia art. 222 k.c. i uniknięcia wystąpienia z powództwem windykacyjnym. Należy stwierdzić, iż podjęcie uchwały o ustaleniu nowego wymiaru wysokości opłat za zajmowanie bez tytułu prawnego pomieszczenia strychowego nie miało na celu obejścia art. 222 k.c., ale wywodziło się zasadniczo z możliwości żądania przez Spółdzielnię wynagrodzenia za korzystanie z powierzchni strychowej stosownie do art. 225 k.c. Tym samym Sąd nie dopatrzył się nieważności spornej uchwały z podniesionej przez powódkę powyższej przyczyny.

Nadto, powódka podnosiła, że sporna uchwała narusza zasady współżycia społecznego, w szczególności zaś narusza „Kodeks dobrych praktyk spółdzielczych”, bowiem w ocenie powódki Spółdzielnia nie ma prawa obciążać jej opłatami za bezumowne korzystanie w takiej wysokości, jak zostało to ustalone w uchwale. Jak bowiem wskazała powódka, nie zajmuje ona całego strychu, a jedynie jego fragment, zakwestionowała także przyjętą przez Spółdzielnie stawkę. W tym miejscu wskazać należy, że stosownie do art. 6 k.c., to na powódce spoczywał obowiązek udowodnienia powyższych okoliczności. Przede wszystkim „Kodeks dobrych praktyk spółdzielczych” nie stanowi prawa powszechnie obowiązującego, zatem powódka winna była udowodnić naruszenie postanowień tego kodeksu przez zaskarżoną uchwałę przedkładając do akt sprawy jego treść, czego nie uczyniła. Podobnie, powódka nie złożyła w niniejszej sprawie żadnych wniosków dowodowych, mających na celu ustalenie nieprawidłowości przyjętej przez zarząd Spółdzielni stawki. Naruszenie przez sporną uchwałę zasad współżycia społecznego nie zostało zatem przez powódkę udowodnione.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od tego wyroku wniosła powódka. Zaskarżając wyrok w całości, zarzuciła:

I. Obrazę przepisów prawa materialnego, tj.:

a)  art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 222 k.c. polegające na ich niezastosowaniu i przyjęciu, iż zaskarżona uchwała nie stanowi próby obejścia prawa tj. nie stanowi instrumentu mającego na celu doprowadzić powódkę do dobrowolnego wydania zajmowanego pomieszczenia, podczas gdy:

-

z prawidłowo ustalonego stanu faktycznego wynikało, iż Spółdzielnia pozostaje w konflikcie z powódką oraz jej synem P. Ż., Spółdzielnia do dnia dzisiejszego nie zwróciła P. Ż. środków pieniężnych uiszczonych na poczet nabycia zajmowanej powierzchni strychowej, P. Ż. podjął czynności zmierzające do odzyskania należnych środków;

-

do dnia zamknięcia przewodu sądowego w niniejszej sprawie Spółdzielnia nie wzywała powódki do dobrowolnego wydania lokalu;

-

4-krotny wzrost opłaty za korzystanie z powierzchni strychowej ma na celu doprowadzenie do dobrowolnego wydania posiadania tej powierzchni;

b)  art. 58 § 2 k.c. w zw. z art. 6 k.c. polegające na jego błędnym niezastosowaniu w następstwie nieuprawnionego przyjęcia, iż powódka nie udowodniła, iż zaskarżona uchwała jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, podczas gdy:

-

z załączonych dowodów wynika, iż Spółdzielnia, bez przedstawienia jakiegokolwiek uzasadnienia podwyższyła 4 krotnie opłatę z tytułu zajmowanego pomieszczenia strychowego;

-

treść zaskarżonej uchwały wskazuje, iż jest ona podjęta tylko i wyłącznie na potrzeby uchylenia się od obowiązku zapłaty środków pieniężnych wpłaconych Spółdzielni przez P. Ż., a podjęta została zaraz po skierowaniu przez P. Ż. pierwszych wezwań do zapłaty

-

z załączonych przez powódkę dokumentów oraz zeznań świadka P. Ż. wynika, iż powódka zajmuje jedynie część nie wyodrębnionego prawnie pomieszczenia strychowego, a nie będącego lokalem w rozumieniu przepisów ustawy o własności lokali, a wbrew temu co ustalił Sąd I instancji pozwana nie udowodniła wysokości nowo dochodzonej stawki,

a) art. 189 k.p.c. polegające na ich błędnej wykładni i przyjęciu, iż powódka nie posiada interesu prawnego do żądania stwierdzenia nieważności zaskarżonej uchwały, podczas gdy zaskarżona uchwała została skierowana ad personam do powódki, wymienia ją z imienia i nazwiska oraz dotyczy bezpośrednio jej praw i obowiązków o charakterze majątkowym,

b) art. 233 § 1 k.p.c. polegający na wybiórczej ocenie materiału dowodowego przejawiającej się w pominięciu większości dowodów z dokumentów, w tym braku oceny zeznań świadka P. Ż., którym to zeznaniom Sąd I instancji dał wiarę w całości.

Powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i stwierdzenie nieważności uchwały nr (...) Zarządu Spółdzielni Budowlano- Mieszkaniowej (...) w W. z dnia 8 lipca 2019 r., ewentualnie uchylenie wyroku w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania.

Pozwana w odpowiedzi na apelację wniosła o oddalenie apelacji powódki.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powódki nie zasługuje na uwzględnienie.

Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy nie zostały zakwestionowane w apelacji powódki, dlatego też ustalenia te, Sąd Apelacyjny uznaje za prawidłowe i przyjmuje za własne.

Co prawda powódka podniosła w swej apelacji zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. , do którego, jej zdaniem, doszło na skutek wybiórczej oceny materiału dowodowego przejawiającej się w pominięciu większości dowodów z dokumentów, w tym braku oceny zeznań świadka P. Ż., którym to zeznaniom Sąd I instancji dał wiarę w całości. Zarzut ten nie podważa jednakże trafności poczynionych przez Sąd Okręgowy ustaleń faktycznych. Otóż, o naruszeniu art. 233 § 1 k.p.c. można mówić jedynie wówczas, gdy dojdzie do oceny poszczególnych dowodów z naruszeniem reguł wynikających z tego przepisu, a więc gdy określony dowód błędnie uznany został za wiarygodny, bądź też gdy bezpodstawnie odmówiono mu wiarygodności. Tymczasem sama powódka przyznała, że dowodowi z zeznań P. Ż. Sąd Okręgowy dał wiarę i w tym zakresie powódka tej oceny Sądu Okręgowego nie kwestionuje. Natomiast to, że nie wszystkie twierdzenia świadka znalazły odzwierciedlenie w ustaleniach faktycznych wynika z faktu, że nie wszystkie okoliczności przedstawione przez tego świadka miały znaczenie dla oceny roszczenia powódki.

Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Okręgowego, że powództwo, z którym wystąpiła powódka, winno być ocenione na gruncie art. 189 k.p.c. Oznacza to, że jego główną przesłanką jest istnienie po stronie powódki interesu prawnego w żądaniu ustalenia nieważności uchwały zarządu pozwanej spółdzielni z dnia 8 lipca 2019 r.

Sąd Okręgowy uznał, że powódka nie posiada interesu prawnego w żądaniu ustalenia nieważności uchwały zarządu i w ocenie Sądu Apelacyjnego, stanowisko to jest prawidłowe. Podniesiony w apelacji powódki zarzut naruszenia art. 189 k.p.c. nie jest zasadny.

Interes prawny musi być wykazany przez konkretny podmiot w jego konkretnej sytuacji prawnej, a obiektywne są jedynie kryteria stanowiące podstawę oceny istnienia interesu prawnego, takie same dla wszystkich podmiotów uczestniczących w obrocie prawnym. Powództwo oparte na art. 189 k.p.c. musi być celowe, ma bowiem spełniać realną funkcję prawną. Ocena istnienia interesu musi uwzględniać to, czy wynik postępowania doprowadzi do usunięcia niejasności i wątpliwości co do danego stosunku prawnego i czy definitywnie zakończy spór na wszystkich płaszczyznach tego stosunku lub mu zapobiegnie, a więc czy sytuacja powoda zostanie jednoznacznie określona (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 5 czerwca 2019 r., I ACa 185/18). Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem i poglądami doktryny interes prawny jest to interes dotyczący szeroko rozumianych praw i stosunków prawnych wówczas, gdy istnieje niepewność tego prawa lub stosunku prawnego zarówno z przyczyn faktycznych jak i prawnych. Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 5 kwietnia 2007 roku, sygn.. akt III AUa 1518/05 „interes prawny zachodzi, jeżeli sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego, zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości”. Natomiast brak interesu prawnego w rozumieniu przepisu art. 189 k.p.c. zachodzi wówczas gdy stan niepewności może być usunięty w drodze dalej idącego powództwa o świadczenie lub innego powództwa albo w drodze podjęcia obrony w toku wytoczonej przez pozwanego odrębnej sprawy o świadczenie. Wówczas ustalenie stosunku prawnego lub prawa następuje przesłankowo.

Interes prawny musi być wykazany przez konkretny podmiot w jego konkretnej sytuacji prawnej w oparciu o kryteria obiektywne, a więc takie same dla wszystkich podmiotów uczestniczących w obrocie prawnym.

Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Okręgowego, że ewentualne uwzględnienie powództwa, tj. ustalenie nieważności uchwały, której spór niniejszy dotyczy, takiego efektu nie przyniosłoby. Ustalenie nieważności uchwały zarządu pozwanej spółdzielni, nie doprowadzi bowiem do definitywnego zakończenia sporu o wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez powódkę z części strychu. Pozwana w dalszym ciągu mogłaby domagać się wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez powódkę z części strychu i to w wysokości wskazanej w uchwale zarządu, a powódka w dalszym ciągu mogłaby kwestionować wysokość żądanego przez pozwaną spółdzielnię wynagrodzenia. Jeśli stanowiska stron byłyby rozbieżne w tej kwestii, to pozwana w dalszym ciągu miałby prawo wytoczenia powództwa o zapłatę, a powódka prawo kwestionowania roszczenia pozwanej co do zasady, jak i co do wysokości. Zatem definitywne rozstrzygnięcie niniejszego sporu, nie usunie niejasności co do zakresu zobowiązania powódki do zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z części strychu.

Z tego powodu, zdaniem Sądu Apelacyjnego, powódka nie ma interesu prawnego w żądaniu ustalenia nieważności uchwały zarządu pozwanej spółdzielni z dnia 8 lipca 2019 r.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego zasadnie również uznał Sąd Okręgowy, że nie ma także podstaw do uznania, że zaskarżona uchwała jest sprzeczna z prawem, a podniesiony w apelacji powódki zarzut naruszenia art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 222 k.c., uznać należy za całkowicie chybiony. Powódka naruszenia tych przepisów upatruje w nieuwzględnieniu przez Sąd Okręgowy, że zaskarżona uchwała stanowi próbę obejścia prawa, tj. stanowi instrument mający na celu doprowadzenie powódki do dobrowolnego wydania zajmowanego pomieszczenia. Trafnie wskazuje pozwana w odpowiedzi na apelację, że żądanie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy jest jednym z uprawnień właściciela, zatem skorzystanie z tego uprawnienia nie może być odczytane jako naruszenia art. 222 k.c., jak tego zdaje się oczekiwać powódka. Sam fakt określenia w uchwale zarządu pozwanej spółdzielni wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy, jak zostało to już wyżej wskazane, nie pozbawia powódki prawa kwestionowania wysokości żądanego od niej wynagrodzenia. Oznacza to, że brak jest podstaw do uznania, że uchwała jest sprzeczna z prawem.

Sam natomiast fakt, że pozwana Spółdzielnia pozostaje w konflikcie z powódką oraz jej synem P. Ż., oraz wskazywany przez powódkę fakt niezwrócenia P. Ż. środków pieniężnych uiszczonych na poczet nabycia zajmowanej powierzchni strychowej, nie może uzasadniać żądania ustalenia nieważności uchwały. Konflikt pomiędzy stronami nie pozbawia pozwanej prawa domagania się wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez powódkę z części strychu. Z kolei P. Ż. ma własne roszczenie do pozwanej spółdzielni.

Nie jest zasadny podniesiony w apelacji powódki zarzut naruszenia art. 58 § 2 k.c. w zw. z art. 6 k.c., który to zarzut powódka wywodzi z faktu, że Sąd Okręgowy nie uznał, by zaskarżona uchwała była sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Zdaniem Sądu Apelacyjnego nie można zgodzić się z powódką, iż sam fakt, że w przedmiotowej uchwale jest mowa o wynagrodzeniu 4-krotnie wyższym niż opłata dotychczas żądana i pobierana przez spółdzielnię z tytułu zajmowania przez powódkę pomieszczenia strychowego, przesądzała o sprzeczności tej uchwały z zasadami współżycia społecznego. Jeśli bowiem powódka uznaje, że kwota ta nie odpowiada cenom rynkowym, to sam fakt podjęcia przez Zarząd tej uchwały nie obliguje powódki do uiszczenia opłaty we wskazywanej w uchwale wysokości, a ewentualny spór co do wysokości opłaty może być rozstrzygnięty w sporze dotyczącym zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie ze części strychu. Kwestia samej wysokości wskazanego w zaskarżonej uchwale wynagrodzenia za bezumowne korzystanie ze strychu nie może przesądzać o nieważności uchwały.

Nie można również zgodzić się z powódką, że przedmiotowa uchwała jest podjęta tylko i wyłącznie na potrzeby uchylenia się od obowiązku zapłaty środków pieniężnych wpłaconych Spółdzielni przez P. Ż.. Kwestia rozliczenia pomiędzy powódką a P. Ż., jest zupełnie odrębną kwestią i nie może ona rzutować na ocenę ważności uchwały odnoszącej się do wynagrodzenia za korzystanie ze strychu przez samą powódkę, a nie P. Ż..

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny apelację powódki, jako niezasadną, oddalił na podstawie art. 385 k.p.c.

Powódka przegrała sprawę na etapie postępowania apelacyjnego, dlatego też Sąd Apelacyjny zasądził od K. Ż. na rzecz Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej (...) w W. kwotę 270 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego. Zasądzona kwota obejmuje wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej ustalone w oparciu o § ust. 1 pkt 1 i § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U.2018.265 j.t.).

Katarzyna Polańska - Farion Beata Kozłowska Agnieszka Wachowicz - Mazur