Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 grudnia 2020 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu V Wydział Gospodarczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2020 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

przeciwko (...) Spółka Akcyjna w W.

o zapłatę

I oddala powództwo;

II zasądza od powoda (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. na rzecz pozwanego (...) Spółka Akcyjna w W. kwotę 917 zł (dziewięćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt V GC 788/20upr

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 31 stycznia 2019 r. powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 1.538,70 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż w dniu 27 czerwca 2018 r. doszło do kolizji drogowej pojazdu marki B. (...) o nr rej. (...), użytkowanego przez poszkodowanego S. R., który zgłosił szkodę u pozwanego zakładu ubezpieczeń z tytułu ubezpieczenia OC sprawcy szkody. Poszkodowany podjął próbę ustalenia szczegółów i dokładnych warunków najmu pojazdu zastępczego organizowanego przez pozwanego, w międzyczasie ustalił cenę i warunki najmu z warsztatem dokonującym naprawy auta. Na czas unieruchomienia uszkodzonego pojazdu poszkodowany wynajął od (...) sp. z o.o. pojazd zastępczy klasy E w systemie bezgotówkowym w cenie 345 zł netto za każdy rozpoczęty dzień najmu. Za usługę najmu pojazdu zastępczego została wystawiona faktura VAT nr (...) z dnia 1 października 2018 r. na kwotę 5.092,20 zł za 12 dni najmu. Pozwany decyzją z dnia 19 października 2018 r. przyznał odszkodowanie za przedmiotową szkodę w wysokości 3.077,49 zł. Powód dodał, że poszkodowany jest uprawniony do odliczenia 50% podatku VAT.

Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Toruniu wydał w dniu 23 marca 2020 r. nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zgodny z żądaniem pozwu.

Pozwany (...) S.A. w W. w przepisanym terminie złożył sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości i wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany uznał swoją odpowiedzialność, a także zasadność okresu najmu, przyznał również że wypłacił odszkodowanie w wysokości 3.077,40 zł. Sprzeciwił się jednakże stawce po jakiej poszkodowany zdecydował się wynająć auto zastępcze. Nadmienił, że zaproponował poszkodowanemu najem za niższą kwotę już w dniu zgłoszenia szkody. Pojazd wynajęty został przez poszkodowanego w późniejszym terminie po stawce znacznie wyższej. Poszkodowany nie skorzystał z propozycji pozwanego, czym przyczynił się do zwiększenia rozmiaru szkody. W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał wszystkie dotychczasowe twierdzenia i żądania. Podkreślił, że zaproponowana przez wypożyczalnię stawka była stawką rynkową oraz zakwestionował by doszło do skutecznego złożenia oferty najmu przez pozwanego; propozycja była niekonkretna i nieweryfikowalna i ograniczyła się wyłącznie do podania kontaktu telefonicznego/mailowego oraz wysokości akceptowanej stawki za najem. Wskazał również że w korespondencji mailowej warsztat skierował do pozwanego zapytanie o szczegóły propozycji.

W piśmie procesowym z dnia 23 listopada 2020 r. pozwany podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie wskazał, że kilkukrotnie złożył propozycję najmu użytkownikowi pojazdu (także w rozmowie telefonicznej). Propozycja zawierała wszystkie potrzebne informacje z możliwością uzyskania dalszych danych pod wskazanym numerem telefonu. Ponadto pojazd uszkodzony był jezdny a do wynajęcia samochodu zastępczego doszło kilka miesięcy po zdarzeniu, podjęcie decyzji w tym zakresie nie było więc ograniczone czasowo. Złożona propozycja w ocenie pozwanego nie musi spełniać wymogów oferty. Okoliczności sprawy przemawiają za stwierdzeniem, że dla poszkodowanego nie miały znaczenia koszty najmu. Na koniec podniósł zarzut braku legitymacji procesowej z uwagi na brak causy.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 27 czerwca 2018 r. miało miejsce zdarzenie drogowe, w wyniku którego doszło do uszkodzenia pojazdu marki B. (...) o numerze rejestracyjnym (...), użytkowanego przez S. R. w ramach umowy leasingu z podmiotem (...) (Polska) sp. z o.o. w W.. Szkoda została spowodowana przez kierowcę, który posiadał zawartą z (...) S.A. w W. umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Poszkodowany, prowadzący działalność gospodarczą, był uprawniony do odliczenia 50 % podatku VAT.

(okoliczności bezsporne)

Uszkodzony pojazd użytkował pracownik S. M. W., któremu powierzono prowadzenie postępowania likwidacyjnego w imieniu pracodawcy (poszkodowanego).

M. W. zgłosił szkodę pozwanemu ubezpieczycielowi telefonicznie w dniu 27 czerwca 2018 r. Podczas rozmowy przyjmujący zgłoszenie poinformował, że ubezpieczyciel oferuje możliwość organizacji i wynajmu pojazdu zastępczego wraz z pokryciem kosztów, a także, że za najem pojazdu w klasie E pokrywa koszty najmu do kwoty 230 zł netto. Poinformował także, ż w przypadku oddania pojazdu do warsztatu celem naprawy należy skontaktować się z ubezpieczycielem, celem podstawienia pojazdu zastępczego.

Tego samego dnia, 27 czerwca 2018 r., pozwany drogą mailową kierowaną do M. W. na adres mailowy wskazany podczas zgłoszenia szkody, przesłał informację o możliwości zorganizowania nieodpłatnego najmu auta bez kosztów podstawienia i odbioru, bez kaucji na niezbędny czas dokonania naprawy uszkodzonego pojazdu z możliwością podstawienia auta bez kosztów dodatkowych. Uprzedził również że najem pojazdów spoza sieci współpracującej z pozwany wiąże się z weryfikacją kosztów najmu do kwoty 230 zł netto za pojazdu w segmencie pojazdu uszkodzonego.

W dniu 28 czerwca 2018 r. odbyły się oględziny uszkodzonego pojazdu. W protokole oględzin, podpisanym przez M. W. ponownie zawarto informację o możliwości organizacji wynajmu pojazdu zastępczego wraz z akceptowanymi stawkami najmu dla poszczególnych klas pojazdu. W przypadku pojazdów należących do klasy E stawka najmu wynosiła 230 zł netto.

(dowód: protokół szkody w pojeździe, k. 149-149v.; akta szkody plik pdf (...) (1)” k.1-7 na pycie CD, k. 86; nagranie zgłoszenia szkody na płycie CD, k. 86; wydruk korespondencji mailowej, k. 150; zeznania świadka S. R. złożone na rozprawie w dniu 31 sierpnia 2020 roku 00:01:10-00:12:43, k. 117-117v.; zeznania świadka M. W. złożone na rozprawie w dniu 17 grudnia 2020 roku 00:02:04-00:13:13, k. 151-151v. )

M. W. nie był zainteresowany kosztami najmu. W ogóle nie rozważał najmu pojazdu zastępczego od ubezpieczyciela sprawcy szkody ani nie analizował stawek najmu. Przy wynajmie pojazdu zastępczego zależało mu na uproszczeniu procedury i wygodzie, stąd zdecydował się na wynajem pojazdu za pośrednictwem naprawczego. Naprawę powierzono (...) sp. z o.o. Równocześnie z umówieniem terminu naprawy zgłoszono zapotrzebowanie na samochód zastępczy, co przedłużyło termin rozpoczęcia naprawy z uwagi na konieczność oczekiwania na wolny pojazd zastępczy. Nie było to problemem albowiem pojazd po szkodzie z dnia 27 czerwca 2018 r. pozostawał jezdny.

(dowód: zeznania świadka M. W. złożone na rozprawie w dniu 17 grudnia 2020 roku 00:02:04-00:13:13, k. 151-151v; zeznania świadka S. R. złożone na rozprawie w dniu 31 sierpnia 2020 roku 00:01:10-00:12:43, k. 117-117v

Ostatecznie do naprawy przystąpiono w dniu 20 września 2018 r. Równocześnie z rozpoczęciem naprawy, w dniu 20 września 2018 r., o godzinie 13:00, (...) sp. z o.o. w B. zawarł z poszkodowanym S. R. umowę najmu pojazdu zastępczego B. (...), zakwalifikowanego w klasie E. Określona w umowie dzienna stawka najmu wynosiła 345 zł netto (dla najmu trwającego 9-19 dni). Poszkodowany korzystał z pojazdu zastępczego do dnia 2 października 2018 r.

Za wynajem pojazdu zastępczego (...) sp. z o.o. w B. wystawił fakturę VAT nr (...) z dnia 1 października 2018 r. na kwotę 5.092,20 zł brutto za najem przez okres 12 dni.

(dowody: umowa najmu pojazdu zastępczego, k. 32; załącznik do umowy najmu, k. 35-36; zlecenie naprawy pojazdu, k. 50) faktura VAT nr (...), k. 33; wyliczenie/kosztorys najmu pojazdu zastępczego, k. 34; protokół zdania pojazdu zastępczego, k. 52)

Po zawarciu umowy najmu, w dniu 20 września 2018 r. o godzinie 13:31, pracownik serwisu naprawczego K. K. zwrócił się w korespondencji mailowej do ubezpieczyciela sprawcy szkody o podanie szczegółowych warunków złożonej oferty najmu pojazdu zastępczego poprzez odpowiedzi na szereg załączonych pytań.

W odpowiedzi na powyższe opiekun szkody udzieliła wyczerpującej odpowiedzi na zadane pytania, wskazała że najem pojazdu nie będzie powodował żadnych dodatkowych kosztów oraz zapewniła o dostępności wszystkich klas pojazdów.

(dowody: wydruki wiadomości e-mail z dnia 20 września 2018 r., k. 75, wydruk wiadomości e-mail z dnia 4 października 2018 roku w piku pdf (...) 2: k. 1 w aktach szkody na płycie CD, k. 86)

W dniu 20 września 2018 r. S. R. zawarł z (...) sp. z o.o. w B. umowę o przelew wierzytelności z polisy OC sprawcy szkody z dnia 27 czerwca 2018 r. w zakresie kosztów najmu pojazdu zastępczego. Następnie w dniu 9 listopada 2018 r. (...) sp.z o.o. w B. zawarł z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. umowę o powierniczy przelew wierzytelności, której przedmiotem była wierzytelność z tytułu odszkodowania z polisy OC sprawcy, dotycząca szkody komunikacyjnej w pojeździe z dnia 27 czerwca 2018 r. (...) sp. z o.o. w B. zawarł z (...) Sp. z o.o. zlecenie do powierniczej umowy o przelew wierzytelności, w której zlecił wyegzekwowanie kwoty 5.092,20 zł wraz z należnymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

(dowody: umowa o przelew wierzytelności z polisy OC sprawcy, k. 60; zlecenie do powierniczej umowy o przelew wierzytelności, k. 61; umowa o powierniczy przelew wierzytelności, k. 62)

Decyzją z dnia 19 października 2018 r. (...) S.A. w W. przyznał (...) sp. z o.o. w B. odszkodowanie w wysokości 3.077,40 zł tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego. Ubezpieczyciel uznał za zasadny najem w okresie 12 dni za dobową stawkę najmu w wysokości 230 zł netto, powołując się na złożoną poszkodowanemu ofertę zorganizowania najmu pojazdu zastępczego.

(dowód: decyzja z dnia 19 października 2018 r., k. 64)

Pismem datowanym na dzień 9 listopada 2018 r. powód wezwał pozwanego do uiszczenia kwoty 5.092,20 zł tytułem odszkodowania za szkodę z dnia 27 czerwca 2018 r. w pojeździe marki B. (...) d o nr rejestracyjnym (...) , w terminie 30 dni od daty otrzymania wezwania. Pozwany nie dokonał dopłaty do dotychczas wypłaconego odszkodowania.

(okoliczność bezsporna, a nadto dowód: wezwanie do zapłaty odszkodowania według poniesionych kosztów, k. 63)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie dokumentów przedłożonych przez strony postępowania, aktach szkody na płycie CD wraz z nagraniem zgłoszenia szkody, jak również w oparciu o zeznania świadka M. W. i S. R.. Autentyczność dowodów z dokumentów wraz z nagraniem zgłoszenia szkody nie była kwestionowana przez strony w toku postępowania, a również w ocenie Sądu brak było podstaw do ich zanegowania. Dowody te są wzajemnie niesprzeczne i kreują spójną wersję wydarzeń, wobec czego nie było podstaw ku temu, by odmówić im wiarygodności.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka M. W. i S. R. co do okoliczności najmu pojazdu zastępczego w związku ze zdarzeniem wypadkowym z dnia 27 czerwca 2018 r. i naprawy pojazdu. Świadkowie zeznawali spójnie. Sąd oparł się w mniejszym stopniu o zeznania świadka S. R. z uwagi na to, że ten nie uczestniczył bezpośrednio w procesie likwidacji szkody – formalności załatwiał jego pracownik – M. W. i to na zeznaniach tego świadka Sąd głównie się oparł. Świadek M. W. w sposób szczegółowy przedstawił powody i motywacje najmu pojazdu zastępczego. Potwierdził zeznaniami także autentyczność dokumentów złożonych do akt sprawy.

Sąd pominął wnioski dowodowe strony powodowej zawarte w piśmie procesowym z dnia 14 lipca 2020 r. w postaci dokumentu z opinii biegłego sądowego złożonego w sprawie VIII GC 168/17 i dalszych wskazanych dokumentów (pkt 2, k. 99), a także pisma (...) S.A. z dna 9 marca 2018 r. jako nie związaną ze stanem faktycznym w niniejszej sprawie i tym samym nieistotne (art. 227 k.p.c.). Pominięto również wniosek dowodowy zawarty w powołanym piśmie w postaci zobowiązania strony pozwanej do przedłożenia akt szkody w oryginale, mając na uwadze, że strona przedłożyła akta szkody prowadzone w dopuszczalnej formie elektronicznej. Cel żądania przedłożenia oryginału dokumentów w postaci „porównania oryginałów dokumentów z kopiami załączonymi do pozwu celem potwierdzenia ich autentyczności” jest dla Sądu niezrozumiały mając na uwadze, iż gro dokumentacji załączonej do pozwu pochodzi od powoda i cesjonariusza (przebieg naprawy i najmu pojazdu zastępczego, umowy cesji), a zatem to strona powodowa jest w posiadaniu ich oryginałów. Z dokumentacji pochodzącej od strony pozwanej załączono jedynie korespondencją mailową i decyzję w przedmiocie przyznania odszkodowania, przy czym jej wysokość była bezsporna.

W niniejszej sprawie stan faktyczny był co do zasady bezsporny. Pozwany nie kwestionował swojej odpowiedzialności z tytułu zdarzenia komunikacyjnego z dnia 27 czerwca 2018 r. ani samej konieczności najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego jak i jego długości (12 dni). Kwestią sporną była natomiast stawka najmu pojazdu. Pozwany przyjął za zasadną dobową stawkę najmu w kwocie 230 zł netto wskazując, iż poszkodowany miał możliwość wynajęcia pojazdu zastępczego w wypożyczalni współpracującej z ubezpieczycielem oraz był informowany o wysokości akceptowalnej stawki w powyższej kwocie. Powód nie kwestionował, iż pozwany w toku postępowania likwidacyjnego złożył poszkodowanemu propozycję najmu pojazdu zastępczego podnosząc jedynie, iż propozycja była niepełna i nie spełniała wymogów oferty. Pozwany podniósł również zarzut braku legitymacji procesowej po stronie powoda z uwagi na brak causy umowy cesji wierzytelności.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutu braku legitymacji procesowej powoda należy wskazać, że poszkodowany zawarł umowę cesji wierzytelności, na mocy której przeniósł na powoda prawo do dochodzenia pełnego odszkodowania w związku z kolizją z dnia 27 czerwca 2018 r. Godzi się zauważyć, że stosownie do treści art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Umowy przelewu wierzytelności z dnia 20 września 2018 r. i 9 listopada 2018 r. skutkowały ostatecznie przeniesieniem praw na powoda i jego legitymacja czynna w niniejszym postępowaniu nie budzi żadnych zastrzeżeń. Pozwany notabene okoliczności tej nie kwestionował ogniskując swój zarzut nieważności cesji wierzytelności na braku przyczyny prawnej przysporzenia. Zarzut ten należało uznać za niezasadny. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z dnia 6 kwietnia 2016 r., IV CSK 403/15, „Kodeks cywilny nie wprowadził wymogu wskazywania w umowie przeniesienia wierzytelności zobowiązania, w wykonaniu którego dochodzi do przelewu, co oznacza mimo materialnej kauzalności formalnie oderwany charakter samoistnej umowy przelewu. Cedent i cesjonariusz w ramach łączącego ich stosunku prawnego zobowiązani są uzgodnić kauzę w sposób wyraźny bądź dorozumiany, ale nie muszą jej ujawniać na zewnątrz, zwłaszcza dłużnikowi. Przypomnieć należy, że przelew ma charakter nabycia pochodnego i nie wymaga zgody dłużnika. (…).Brak lub wadliwość causae cessionis powoduje, że cesjonariusz nie nabywa wierzytelności. Podniesienie zarzutu braku przyczyny prawnej przelewu oznacza powinność jej ujawnienia przez cesjonariusza i obarczenie dłużnika ciężarem dowodu jej nie istnienia lub braku skuteczności. (…) Zobowiązanie to może wynikać nie tylko z umowy zobowiązującej, ale i innych zdarzeń prawnych.”. Wskazać należy, iż zapłata za najem pojazdu zastępczego nie musiała nastąpić w formie gotówkowej, bowiem cesja wierzytelności jest ekwiwalentną formą rozliczenia, co oznacza, iż stanowi formę zapłaty ( zob. wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 23 maja 2019 r., VI Ga 41/19). Zatem wbrew twierdzeniom pozwanego, po stronie poszkodowanego powstała wierzytelność o zapłatę odszkodowania, która mogła być przedmiotem skutecznego przelewu wierzytelności. Warto wskazać, iż w praktyce handlowej przedsiębiorców zajmujących się m.in. wynajmem samochodów zastępczych czy usługami holowania, zapłata często następuje w formie przelewu wierzytelności. Taka sytuacja miała miejsce również w niniejszej sprawie. Mamy więc do czynienia z przelewem w celu zapłaty ( cessio solutionis causa). Przedmiotem umowy cesji może być też wierzytelność przyszła, a więc nieistniejąca w chwili zawierania umowy cesji. Takie stanowisko jest ugruntowane w literaturze i orzecznictwie. Tutejszy Sąd podziela pogląd, że wierzytelność przyszła w takiej umowie musi być nie tyle oznaczona, co „oznaczalna” (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1999 r. III CKN 423/98). Chodzi o to, aby strony tak określiły cechy indywidualizujące wierzytelność, że w chwili jej powstania nie będzie wątpliwości, czy dana wierzytelność jest objęta umową cesji. Zdaniem tutejszego Sądu określenie przez strony umowy wierzytelności w taki sposób jak w § 2 tej umowy jest wystarczające. (...) sp. z o.o. w B. dzięki temu mógł dochodzić zapłaty odszkodowania, czy też pozostałej jego części bezpośrednio od ubezpieczyciela. Podmiot ten przelał swoją wierzytelność w drodze powierniczego przelewu wierzytelności celem dochodzenia przysługującej mu należności. W tym miejscu warto zaznaczyć, że pozwany w toku postępowania likwidacyjnego nie kwestionował dokumentów potwierdzających cesję wierzytelności oraz przyjął swoją odpowiedzialność za szkodę co do zasady i wypłacił bezsporną część odszkodowania. Mając, więc na uwadze przedłożoną umowę cesji wierzytelności, w ocenie Sądu, nie budziła wątpliwości w świetle art. 509 k.c. i n. legitymacja czynna strony powodowej w niniejszej sprawie.

Przechodząc do rozważań prawnych należy wskazać, że zgodnie z art. 822 § 1 i 2 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia. Przepisy kodeksu cywilnego (art. 361-363 k.c.) precyzują, iż zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. W sytuacji gdy poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. Ponadto w myśl art. 19 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 2060 ze zm.) poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. Jak stanowi art. 34 wyżej wskazanej ustawy, z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia.

Niespornym jest, iż zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego obejmuje wydatki na najem pojazdu zastępczego. Wydatki te nie mogą być jednak nieograniczone, a celowe i ekonomicznie uzasadnione. Za takie uznane wydatki poniesione na najęcie pojazdu zastępczego tego samego typu co uszkodzony i na czas niezbędny do naprawy albo zakupu nowego pojazdu (por. uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 17 listopada 2011 r. ( III CZP 5/11 OSNC 2012, Nr 3, poz. 28)). Ponadto zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 r. ( III CZP 20/17, LEX nr 2340475) wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione. Sąd Najwyższy w przytoczonej uchwale stwierdził, że nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane - bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego - w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za "celowe i ekonomicznie uzasadnione". W tym kontekście istotne znaczenie ma nie tylko równorzędność samego pojazdu, ale także dodatkowych warunków umowy, takich jak np. czas i miejsce udostępnienia oraz zwrotu pojazdu zastępczego czy też obowiązek wpłaty kaucji. Jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty.

Odnosząc się do głównie spornej kwestii w niniejszym postępowaniu tj. zasadnej stawki najmu pojazdu zastępczego, w ocenie Sądu poszkodowany nie wypełnił wynikającego z art. 362 k.c. i art. 826 § 1 k.c. obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem). Okoliczności te zaś powodują, że powód, który nabył przedmiotową wierzytelność wobec pozwanego, nie może skutecznie domagać się zasądzenia wydatków na najem pojazdu zastępczego poniesionych przez poszkodowanego, przekraczających koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu. W niniejszej sprawie uszkodzony pojazd był pojazdem użytkowanym ramach umowy leasingu przez S. R.. Likwidacją szkody zajmował się na jego polecenie pracownik M. W.. Szkoda została zgłoszona telefonicznie, zaś podczas niej zgłaszający szkodę został poinformowany o możliwości organizacji i wynajmu pojazdu zastępczego. W przypadku zainteresowania skorzystania z usługi najmu uprawniona osoba ze strony poszkodowanego miała skontaktować się z ubezpieczycielem za pośrednictwem infolinii – pracownik ubezpieczyciela poinformował także, że w przypadku wynajmu pojazdu zastępczego od innego podmiotu koszty najmu zostaną zweryfikowane do stawki 230 zł netto za dobę w ramach minimalizacji szkody. Powyższa informacja została ponowiona w korespondencji mailowej przesłanej tego samego dnia na wskazany adres mailowy. Również w kolejnym kroku, podczas dokonywania oględzin pojazdu w dniu 28 czerwca 2018 r. pozwany po raz trzeci przekazał informację o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego wraz z akceptowanymi stawkami najmu, co zostało zawarte w protokole oględzin z dnia 28 czerwca 2018 r., podpisanym przez pracownika – M. W.. Tymczasem poszkodowany, mimo znacznego czasu na zorientowanie się co do warunków najmu pojazdu zastępczego (okres od 28 czerwca 2018 r. do 20 września 2018 r.) nie wykazał się należytą starannością i nie zapoznał się z ofertą ubezpieczyciela w stopniu pozwalającym przyjąć, iż oferta ta nie zapewnia możliwości najmu pojazdu równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu, co dopiero uzasadniałoby skorzystania z usługi najmu pojazdu na innych warunkach. M. W. przyznał, iż w ogóle nie rozważał najmu pojazdu zastępczego od ubezpieczyciela, jego celem było uproszczenie procedury i zorganizowanie naprawy i najmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem jednego podmiotu. Również S. R. w swoich zeznaniach przyznał, iż „Nie mieliśmy warunków co do najmu pojazdu, samochód był zbliżony do uszkodzonego. Raczej nie rozważaliśmy żeby wynająć pojazd w innym miejscu niż warsztat który naprawiał pojazd”. W świetle powyższego korespondencję mailową warsztatu naprawczego wystosowaną do pozwanego w dniu 20 września 2018 r. po godzinie 13:30 (już po zawarciu umowy najmu) z prośbą o przekazanie szczegółowych informacji dotyczących najmu pojazdu zastępczego należało ocenić wyłącznie jako próbę pozorowania wykonania obowiązków ciążących na poszkodowanym. Poszkodowany nie był bowiem w ogóle zainteresowany najmem pojazdu za pośrednictwem ubezpieczyciela sprawcy szkody niezależnie od warunków jakie proponował. Co więcej, po uzyskaniu (ponownym) informacji o procedurze najmu pojazdu zstępczego, nie podjęto już dalszych czynności w tym zakresie.

Poszkodowany nie podjął w ocenie Sądu, choćby minimalnej próby współdziałania ze swoim dłużnikiem celem zapoznania się z propozycją. Wynajął pojazd od warsztatu dokonującego naprawy nie zwracając uwagi na zaproponowaną stawkę, która była o 50% wyższa niż akceptowana przez pozwanego. Warsztat naprawczy zajmujący się formalnościami związanymi z likwidacją szkody także nie miał interesu w tym by najem przerywać. Ponadto świadek M. W. sam przyznał, że nie interesowały go warunki najmu, zależało mu tylko by móc użytkować pojazd zastępczy od tego samego podmiotu, który dokonywał naprawy pojazdu, co nie może stanowić uzasadnienia do skorzystania z droższej oferty w świetle przedstawionego orzecznictwa. Co istotne, świadek M. W. zeznał, że musiał oczekiwać na najem pojazdu zastępczego (zobowiązany był wpisać się „w kolejkę”), co w ocenie Sądu, stanowi raczej okoliczność przemawiającą negatywnie za ofertą wypożyczalni, z której ostatecznie skorzystał. Przypomnieć bowiem należy, że pozwany oferował natychmiastowy wynajem auta zastępczego.

Przypomnieć w tym miejscu wypada, że, zgodnie z cytowanym wyżej uzasadnieniem uchwały Sądu Najwyższego, poniesienia wyższych kosztów nie uzasadnia sama przez się prostota skorzystania z oferty najmu złożonej przez przedsiębiorcę prowadzącego warsztat naprawczy. Podobnie konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem (lub podmiotem z nim współpracującym – jak miało to miejsce na gruncie niniejszej sprawy) nie może być uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu. Należy tu podkreślić, że na poszkodowanym ciąży obowiązek minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem). W sytuacji, w której poszkodowany zdecydowanie nie działała pod presją czasu, czy zdenerwowania zaistniałym zdarzeniem, nic nie stało na przeszkodzie, w ocenie Sądu, choćby próbie zainteresowania się ofertą wypożyczalni wskazanych przez pozwanego i ewentualnym ustaleniem zasad najmu. Postawa poszkodowanego, skupiająca się wyłącznie na własnej wygodzie i brak zainteresowania ciążącymi na nim obowiązkami w toku postępowania likwidacyjnego, nie mogła zyskać aprobaty Sądu. Fakt, iż osobę poszkodowaną, bez jej winy dotknęły uciążliwe niedogodności związane z uszkodzeniem posiadanego pojazdu, nie zwalnia jej z obowiązku współdziałania z ubezpieczycielem sprawcy szkody w celu minimalizacji finansowych następstw zdarzenia szkodowego. Poszkodowany, po otrzymaniu informacji od ubezpieczyciela, nie podjął żadnych działań, a zatem nieskorzystanie z oferty ubezpieczyciela nie znajduje żadnego uzasadnienia. W konsekwencji Sąd uznał, iż najem pojazdu zastępczego po stawce wyższej niż 230 zł netto na dzień nie było zasadne.

Podsumowując powyższe rozważania, Sąd uznał za zasadny najem pojazdu zastępczego po stawce 230 zł netto za dobę. Okres najmu pozostawał pomiędzy stronami bezsporny. Z uwagi na fakt, iż pozwany wypłacił już odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego w wysokości 3.077,40 zł, Sąd na podstawie art. 19 ust. 1, art. 34 ust. 1, art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w zw. z art. 822 § 1 k.c. i art. 361 i art. 362 k.c. w zw. z art. 509 § 1 k.c. oddalił powództwo, o czym orzeczono w punkcie I sentencji wyroku.

W przedmiocie kosztów postępowania orzeczono zgodnie z art. 98 §1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W niniejszej sprawie stroną przegrywającą okazał się powód i to on winien zwrócić pozwanemu koszty postępowania. Do niezbędnych kosztów postępowania należy zaliczyć: koszty zastępstwa procesowego powoda w kwocie 900 zł ustalone zgodnie z §2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804) wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, tj. łącznie 917 zł.

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować w kontrolce uzasadnień (projekt sporządzony przez asystenta sędziego)

2.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. powoda.

3.  Akta przedłożyć z wpływem lub po upływie 20 dni od doręczenia wraz z z.p.o.

T., 15 stycznia 2021 r.