Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 lutego 2020 r. , znak (...) , wykonując postanowienie Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 4 grudnia 2019 r. oraz po ponownym rozpoznaniu wniosku z dnia 6 sierpnia 2019 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił P. P. (1) prawa do renty rodzinnej po zmarłej W. S.. W treści uzasadnienia organ rentowy wskazał ,że komisja lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 12 lutego 2020 r. orzekła, iż P. P. (1) jest trwale całkowicie niezdolny do pracy, przy czym niezdolność ta powstała w dniu 10 czerwca 2015 r. i nie powstała przed 16 rokiem życia oraz, że P. P. (1) nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji. Tym samym Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie znalazł podstaw do przyznania P. P. (1) renty rodzinnej.

/decyzja k.28 plik I akt ZUS/

Decyzją z dnia 28 lutego 2020 r. , znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił P. P. (1) prawa do świadczenia uzupełniającego. W treści uzasadnienia organ rentowy wskazał ,że nie znalazł podstaw do przyznania wnioskowanego świadczenia z uwagi na fakt ,iż orzeczeniem z dnia 12 lutego 2020 r. lekarz orzecznik ZUS uznał, że P. P. (1) nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji ,a tym samym nie spełnia jednego z warunków wskazanych w ustawie z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

/decyzja k.10/

W dniu 30 marca 2020 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie P. P. (1) od ww. decyzji. W treści odwołania P. P. (1) podniósł ,że nie zgadza się z ustaleniami komisji lekarskiej ZUS w zakresie w jakim stwierdzono ,że nie jest on niezdolny do samodzielnej egzystencji. P. P. (1) jednocześnie zaznaczył ,że z uwagi na występujące u niego schorzenia, musi korzystać z pomocy osób trzecich.

/odwołanie k. 3 – 7 , odwołanie k. 3 – 7 akt o sygn. VIII U 1033/20/

W odpowiedzi na odwołanie, pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

/odpowiedź na odwołanie k.39 – 39 odwrót , odpowiedź na odwołanie k.8 – 8 odwrót akt o sygn. VIII U 1033/20/

Postanowieniem z dnia 16 czerwca 2020 r. Sąd zarządził połączenie sprawy o sygnaturze akt VIII U 1033/20 ze sprawą o sygnaturze akt VIII U 1031/20 w celu ich łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia oraz zarządził ich prowadzenie pod sygnaturą VIII U 1031/20

/postanowienie k.10 akt o sygn. VIII U 1033/20/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca P. P. (1) urodził się (...) , posiada prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

/okoliczności bezsporne/

W dniu 6 sierpnia 2019 r. P. P. (1) złożył wniosek o rentę rodzinną po zmarłej w dniu

14 czerwca 2019 r. matce, W. S..

/wniosek k.1 – 5 odwrót plik I akt ZUS/

Decyzją z dnia 19 września 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił P. P. (1) prawa do renty rodzinnej po zmarłej W. S.. W treści uzasadnienia organ rentowy wskazał ,że lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 26 sierpnia 2019 r. ustalił ,że P. P. (1) jest trwale całkowicie niezdolny do pracy , przy czym niezdolność ta powstała w dniu 10 czerwca 2015 r. i nie powstała w okresach określonych w art. 68 ustawy emerytalnej.

/decyzja k.11 plik I akt ZUS/

W związku ze złożonym przez P. P. (1) odwołaniem od ww. decyzji, Sąd Okręgowy w Łodzi postanowieniem z dnia 4 grudnia 2019 r. uchylił zaskarżoną decyzję z dnia 19 września 2019 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. oraz umorzył postępowanie w sprawie.

/postanowienie k.25 – 25 plik I akt ZUS/

Orzeczeniem z dnia 12 lutego 2020 r. komisja lekarska ZUS orzekła, iż P. P. (1) jest trwale całkowicie niezdolny do pracy, przy czym niezdolność ta powstała w dniu 10 czerwca 2015 r. i nie powstała przed 16 rokiem życia oraz ,że P. P. (1) nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji.

/orzeczenie k.27 plik I akt ZUS/

Zaskarżoną decyzją z dnia 28 lutego 2020 r., znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił P. P. (1) prawa do renty rodzinnej po zmarłej W. S..

/decyzja k.28 plik I akt ZUS/

Lekarz orzecznik ZUS rozpoznał u wnioskodawcy: niedowład prawostronny 4/5 po przebytym w 2011 r. udarze mózgu, organiczne zmiany niedokrwienne (...), przebytą alloplastykę stawu kolanowego lewego w 2018 r., nadciśnienie tętnicze oraz cukrzycę typu 2. Orzeczeniem z dnia 12 lutego 2020 r. lekarz orzecznik ZUS orzekł, że P. P. (1) nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji

/opinia lekarska plik II akt ZUS , orzeczenie z dnia 12 lutego 2020 r./

Od powyższego orzeczenia wnioskodawca nie złożył sprzeciwu.

/okoliczność bezsporna/

Zaskarżoną decyzją z dnia 28 lutego 2020 r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił P. P. (1) prawa do świadczenia uzupełniającego, opierając ją na powyższym orzeczeniu lekarza orzecznika ZUS.

/decyzja k.10/

U wnioskodawcy rozpoznano: cukrzycę typu 2, wyrównaną, niepowikłaną, stan po udarze mózgu, niedowład prawostronny oraz nadciśnienie tętnicze. P. P. (1) wymaga stałej opieki w poradni diabetologicznej, częstej kontroli poziomów glikemii, stosowania diety cukrzycowej i odpowiednio dobranego wysiłku fizycznego. Wnioskodawca jest trwale niezdolny do pracy na ogólnie dostępnym rynku pracy, ale z uwagi na schorzenia natury diabetologicznej oraz stopień ich zaawansowania nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji.

/opinia biegłego sądowego diabetologa M. C. – P. k.64 – 65 odwrót/

U P. P. (1) rozpoznano: przebyty udar niedokrwienny mózgu z niedowładem prawostronnym. Wnioskodawca jest w stanie samodzielnie spożywać posiłki lewą ręką, samodzielnie przemieszcza się z leżanki na krzesło i z powrotem, jest w stanie utrzymać higienę osobistą typu mycie zębów, golenie, mycie twarzy za pomocą lewej ręki. Korzysta z toalety niezależnie. Przy myciu i kąpieli całego ciała zależny jest od osoby drugiej. Po powierzchniach płaskich porusza się za pomocą kuli łokciowej. Przy wchodzeniu i schodzeniu po schodach jest samodzielny z kulą łokciową. Rozbiera się i ubiera samodzielnie. Kontroluje oddawanie moczu i stolca. Według skali B. wnioskodawca jest zdolny do samodzielnej egzystencji. Wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy, a data powstania całkowitej niezdolności do pracy to 10 czerwca 2015 r. Niezdolność ta nie powstała w okresie do ukończenia 16 lat, ani do ukończenia nauki w szkole, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia.

/opinia biegłego sądowego neurologa J. B. k.67 – 69/

U wnioskodawcy rozpoznano: stan po endoprotezoplastyce stawu kolanowego lewego oraz stan po udarze mózgu z niedowładem spastycznym prawostronnym. Wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy od dnia 10 czerwca 2015 r., a niezdolność ta ma charakter trwały. U P. P. (1) nie stwierdzono naruszenia sprawności w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Wnioskodawca jest zdolny do samodzielnej egzystencji.

/opinia biegłego sądowego ortopedy M. S. k.77 – 79/

Oceniając materiał dowodowy, Sąd uznał złożone w sprawie opinie za jasne, sporządzone przez biegłych o specjalnościach właściwych z punktu widzenia schorzeń, na jakie cierpi wnioskodawca, w oparciu analizę przedłożonej dokumentacji lekarskiej i bezpośrednie badanie wnioskodawcy. Opinie nie zawierają żadnych braków i wyjaśniają wszystkie istotne okoliczności.

Na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. Sąd pominął wnioski dowodowe zgłoszone przez pełnomocnika wnioskodawcy uznając, że wnioski te zmierzały jedynie do przedłużenia postępowania. Wskazać w tym miejscu należy, że dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, a mianowicie korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych lub z opinii instytutu jedynie wtedy, gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974 roku II CR 817/73, nie publ.).

Należy zauważyć, że z dokumentacji medycznej wnioskodawcy nie wynika żadna okoliczność, świadcząca o jakiejkolwiek możliwości powstania całkowitej niezdolności do pracy w okresie dzieciństwa, a zatem dopuszczanie dowodu z opinii kolejnych biegłych mijało się z celem.

Co zaś się tyczy świadczenia uzupełniającego, to brak sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS spowodowało odrzucenie odwołania, bez merytorycznej oceny stanu zdrowia. Z wniosku dowodowego wynikało natomiast, że pełnomocnik ubezpieczonego domagał się dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych właśnie pod kątem prawa do świadczenia uzupełniającego.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Sąd odrzucił odwołanie wnioskodawcy od decyzji odmawiającej mu prawa do świadczenia uzupełniającego.

Wskazać należy, że warunki nabywania prawa, tryb przyznawania oraz zasady wypłacania i finansowania świadczenia uzupełniającego określa ustawa z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji ( tj. Dz.U. z 2020 r., poz.1936) Stosownie do treści art.1 ust. 3, art. 2 oraz art. 4 ust. 3 świadczenie uzupełniające przysługuje osobie, która:

1. zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i :

- jest obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej lub

- posiadającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelem państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub

- cudzoziemcem legalnie przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2. ukończyła 18 lat;

3. jest niezdolna do samodzielnej egzystencji, a niezdolność ta została stwierdzona odpowiednim orzeczeniem;

4. nie jest uprawniona do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych lub też łączna wysokość brutto tych świadczeń wraz z kwotą wypłacaną przez zagraniczną instytucję właściwą do spraw emerytalno-rentowych po dokonaniu ustawowych wyłączeń nie przekroczy kwoty 1750 zł;

5. nie jest osobą tymczasowo aresztowaną lub odbywającą karę pozbawienia wolności ( co nie dotyczy osoby odbywającej karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego);

Jednocześnie zgodnie z treścią art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy w sprawach nieuregulowanych w niniejszej ustawie, dotyczących postępowania w sprawie świadczenia uzupełniającego, wypłaty tego świadczenia oraz wydawania orzeczeń, o których mowa w art. 2 ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z wyjątkiem art. 136 tej ustawy.

Zgodnie z art. 14 ust. 2a. i 2b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. 2021 , poz. 291) od orzeczenia lekarza orzecznika osobie zainteresowanej przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia. Sprzeciw wnosi się za pośrednictwem jednostki organizacyjnej Zakładu właściwej ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej.

Stosownie do treści art. 477 ⁹ § 3 ¹ k.p.c. Sąd odrzuci odwołanie w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jeżeli podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a osoba zainteresowana nie wniosła sprzeciwu od tego orzeczenia do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie jest oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia. Jeżeli odwołanie opiera się także na zarzucie nierozpatrzenia wniesionego po terminie sprzeciwu od tego orzeczenia, a wniesienie sprzeciwu po terminie nastąpiło z przyczyn niezależnych od osoby zainteresowanej, sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie. W takim przypadku organ rentowy kieruje sprzeciw do rozpatrzenia do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Wnioskodawca nie wyczerpał trybu przewidzianego w art. 14 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Nie wniósł w terminie 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS do komisji lekarskiej organu rentowego, a odwołanie to jest oparte na kwestionowaniu orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, wskazuje bowiem na swój stan zdrowia.

Wniesienie odwołania od decyzji ZUS opartego wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, przy braku sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika do komisji lekarskiej ZUS, powoduje odrzucenie tegoż odwołania i eliminuje możliwości przeniesienia sporu na drogę sądową. (por. w tym zakresie wyrok S.A. w Katowicach z dnia 6 listopada 2007 r., III AUa 328/07, Lex nr 399971, uchwała SN z dnia 15 marca 2006 r., II UZP 17/05, OSNP 2006/15 - 16/245)

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

W odniesieniu zaś do decyzji odmawiającej wnioskodawcy prawa do renty rodzinnej, odwołanie okazało się niezasadne i jako takie podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art. 68 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:

1) do ukończenia 16 lat;

2) do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo

3) bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.

Prawo do renty rodzinnej przysługuje tylko takiemu dziecku całkowicie niezdolnemu do pracy, a także niezdolnemu do samodzielnej egzystencji, które nie miało możliwości uzyskania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, a więc takiemu, które stało się niezdolne do pracy w czasie, gdy nie mogło podlegać ubezpieczeniu społecznemu z powodu wieku lub uczęszczania do szkoły. Ustawodawca nie przyznał prawa do renty rodzinnej dzieciom zmarłego, które przed osiągnięciem wieku 16 lat lub przed ukończeniem szkoły stały się częściowo niezdolne do pracy, gdyż dzieci takie mogą korzystać, co prawda z ograniczonych, lecz istniejących możliwości zarobkowych. Ta sama logika przemawia za wyłączeniem prawa do renty rodzinnej dzieci, które stały się całkowicie niezdolne do pracy, w tym także niezdolne do samodzielnej egzystencji, po osiągnięciu tego wieku i ukończeniu nauki, gdyż w stosunku do nich nie było przeszkód do podjęcia pracy lub innej działalności łączącej się z obowiązkiem ubezpieczenia./tak Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 20 czerwca 2017 r. III AUa 881/16, por. także Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 6 października 2016 r. III AUa 1875/15 LEX nr 2172498/.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była okoliczność, kiedy wnioskodawca stał się całkowicie niezdolny do pracy oraz czy jest jednocześnie niezdolny do samodzielnej egzystencji, bowiem od łącznego spełnienia tych przesłanek uzależnione było przyznanie mu prawo do renty rodzinnej.

W ocenie Sądu ustalenia dokonane w toku postępowania nie uzasadniają zmiany zaskarżonej decyzji i nie stanowią podstawy do przyznania ubezpieczonemu prawa do renty rodzinnej z tytułu niezdolności do pracy. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało bowiem jednoznacznie, że z uwagi na występujące schorzenia ubezpieczony jest wprawdzie osobą trwale całkowicie niezdolną do pracy, to jednak niezdolność ta powstała u niego od dnia 10 czerwca 2015 r. , a więc z całą pewnością poza okresami wymienionymi w treści wskazanych przepisów prawa. Wprawdzie nie ulega wątpliwości ,że przebyte przez wnioskodawcę schorzenia oraz aktualny stan zdrowia znacząco wpływają na komfort jego życia (m.in. jest w stanie samodzielnie spożywać posiłki lewą ręką, jest w stanie utrzymać higienę osobistą typu mycie zębów, golenie, mycie twarzy za pomocą lewej ręki, przy czym przy myciu i kąpieli całego ciała zależny jest od osoby drugiej , przy wchodzeniu i schodzeniu po schodach jest samodzielny z kulą łokciową, rozbiera się i ubiera samodzielnie), to jednak stopień ich zaawansowania nie daje podstaw do uznania go za osobę niezdolną do samodzielnej egzystencji.

Wobec stwierdzenia, iż ubezpieczony nie spełnia ww. koniecznych przesłanek warunkujących, w myśl przepisu art. 68 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przyznanie uprawnienia do świadczenia rentowego, zaskarżoną decyzję organu rentowego uznać należy za prawidłową.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie uznając je za niezasadne , o czym orzekł w punkcie 2 sentencji wyroku.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy przez pełnomocnika z urzędu Sąd uwzględniając nakład pracy pełnomocnika z urzędu orzekł na podstawie § 15 ust. 2 w zw. z § 4 ust. 2 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 68) , po 90 zł za każdą z połączonych spraw podwyższając należne koszty o podatek VAT (pkt 3 sentencji wyroku).

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy.

S.B.