Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 21/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Bolesławcu z dnia 26 października 2020 r. sygn. akt II K 592/19

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Obrońca oskarżonego zarzucił:

1.  rażącą obrazę prawa procesowego w postaci reguły „in dubio pro reo” (vide art. 5 §2 kpk) poprzez zaniechanie przez Sąd I instancji – interpretowania – w odniesieniu do zarzutu postanowionego oskarżonemu – wszelkich, nie dających się usunąć wątpliwości w zakresie istnienia bądź braku winy oskarżonego – na jego korzyść – o czym szerzej w uzasadnieniu apelacji;

2.  art. 7 kpk poprzez nierozważenie wszystkich okoliczności sprawy i przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i przyjęcie poprzez danie wiary w całości zeznaniom poszkodowanego z jednoczesnym uznaniem zeznań oskarżonego jako dające podstawę do postawienia tezy, iż od samego początku oskarżony miał zamiar rozpocząć bójkę z poszkodowanym, gdy materiał dowodowy nie daje podstaw do formułowania takich wniosków,

3.  obrazę art. 424 § 1 kpk w zw. z art. 442 § 3 kpk, poprzez brak w uzasadnieniu sądu rozważań w zakresie istnienia ekscesu intensywnego, przewidzianego w art. 25 § 2 kk oraz art. 25 § 3 kk zwłaszcza w sytuacji gdy Sąd I instancji przyjął, że to pokrzywdzony prowokował oskarżonego bezpośrednio przed zdarzeniem, ale i po zdarzeniu, i pierwszy zadał cios powodujący obrażenia u oskarżonego;

4.  obrazę przepisów prawa materialnego z art. 25 § 1 kk poprzez jego niezastosowanie przy dokonywaniu subsumpcji ustalonego stanu faktycznego pod przepisy ustawy karnej i przyjęcie, iż S. S. w dniu 2 marca 2016 r. u M. B. spowodował obrażenia ciała skutkujące naruszeniem czynności narządów ciała i rozstroju zdrowia pokrzywdzonego trwającego powyżej dni 7, to jest czynu wyczerpującego dyspozycję z art. 157 § 1 kk, podczas gdy prawidłowa subsumcja stanu faktycznego pod przepisy ustawy karnej skutkować winna przyjęciem, iż S. S. działał w warunkach kontratypu obrony koniecznej określonego w art. 25 §1 kk odpierając bezpośredni, bezprawny zamach skierowany na swoje zdrowie i życie i wobec czego nie popełnił przestępstwa, ewentualnie iż zachowanie S. S. stanowiło przekroczenie granic przysługującej mu obrony koniecznej

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Okręgowy wobec stwierdzenia uchybienia podlegającego uwzględnieniu z urzędu był zwolniony od rozpoznania zarzutów podniesionych przez obrońcę oskarżonego, jako bezprzedmiotowych dla dalszego toku postepowania.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów oraz zwolnienie oskarżonego w całości od opłat i kosztów postępowania,

Ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uznanie, iż oskarżony nie podlega karze

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z powodów wskazanych w pkt. 4 brak było podstaw do uwzględnienia wniosków apelacji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

stan rzeczy osądzonej w rozumieniu art. 17 § 1 pkt. 7 kpk

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Postanowieniem z dnia 14 czerwca 2016 r. umorzono dochodzenie w sprawie uszkodzenia ciała M. B., do którego doszło w dniu 2 marca 2016 r. przy ul. (...) w B., gdzie w wyniku zadanych przez S. S. uderzeń pięścią w głowę doznał obrażeń w postaci rany tłuczonej łuku brwiowego prawego, rany tłuczonej okolicy czołowej lewej, złamania podstawy czaszki – kości klinowej po stronie prawej tj. o czyn z art. 157 § 1 kk na podstawie art. 17 § 1 pkt. 3 ( kpk przyp. S.O.) wobec znikomej szkodliwości czynu. Orzeczenie to z pouczeniem o prawie do zaskarżenia doręczono pokrzywdzonemu w dniu 1 lipca 2016 r. Następnie w dniu 19 stycznia 2018 r. pokrzywdzony złożył wniosek „o podjęcie na nowo postępowania przygotowawczego prawomocnie umorzonego” (k. 53). W dniu natomiast 8 kwietnia 2019 r. prokurator rejonowy postanowił na podstawie art. 22 § 1 kpk podjąć prawomocnie umorzone dochodzenie w sprawie spowodowania obrażeń ciała u M. B. tj. o czyn z art. 157 § 1 kk „z uwagi na polecenie Prokuratury Okręgowej w Jeleniej Górze o podjęciu prawomocnie umorzonego dochodzenia w sprawie spowodowania obrażeń ciała u M. B.” (k. 80). W dniu 22 czerwca 2019 r. oskarżyciel publiczny skierował do Sądu Rejonowego w Bolesławcu akt oskarżenia przeciwko S. S., zarzucając mu, że w dniu 2 marca 2016 r. w B., uderzając pięściami w twarz i głowę M. B. spowodował u niego obrażenia ciała w postaci rany tłuczonej łuku brwiowego prawego, rany tłuczonej okolicy czołowej lewej, złamania prawej gałęzi żuchwy z obrzękiem tej okolicy, złamania podstawy czaszki – kości klinowej po stronie prawej, które to obrażenia skutkowały naruszeniem czynności narządów ciała i rozstrojem zdrowia pokrzywdzonego trwającym powyżej 7 dni, tj o czyn z art. 157 § 1 kk.

W pierwszej kolejności podkreślić należy, że prawomocne postanowienie prokuratora o umorzeniu postępowania przygotowawczego wydane na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k., w którym stwierdzono popełnienie przez oznaczoną osobę czynu o znamionach określonych w ustawie karnej, ale o znikomym stopniu społecznej szkodliwości, stwarza stan rzeczy osądzonej w rozumieniu art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. również wtedy, gdy przed wydaniem tego postanowienia osobie tej ani nie przedstawiono zarzutów, ani nie przesłuchano jej w charakterze podejrzanego, dopuszczając się obrazy art. 313 k.p.k. (tak SN w wyroku z dn. 15.02.2012 r., II KK 201/11, OSNKW 2012, nr 6, poz. 60). Jeżeli podstawą umorzenia postępowania jest bowiem ustalenie znikomej szkodliwości społecznej czynu (art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k.), to - kierując się kryteriami określonymi w art. 115 § 2 k.k. - należy rozważyć, między innymi, postać zamiaru i motywację sprawcy, a to w konsekwencji rodzi wymaganie usytuowania sprawcy w procesowym charakterze podejrzanego. Skoro organ procesowy tego nie uczynił (choć powinien), to z tego tytułu, kosztem praw gwarancyjnych określonej osoby, organ ten nie może uzyskać swoistego ułatwienia w postaci możliwości podjęcia w każdym czasie, w trybie art. 327 § 1 k.p.k., umorzonego wcześniej postępowania karnego. Negatywna przesłanka procesowa stanowi przeszkodę kontynuacji postępowania, umorzonego postanowieniem prokuratora (tak SN w postanowieniu z dnia 8.01.2008 r., V KK 416/07, OSNKW 2008, nr 5, poz. 36). Po prawomocnym umorzeniu postępowania przygotowawczego prokurator – bez zastosowania instytucji przewidzianych w art. 327 § 1 i 2 kpk oraz 328 kpk – nie dysponuje prawem do skargi publicznej i nie może go odzyskać w sposób dorozumiany w drodze kontynuowania czynności procesowych. W sytuacji gdy brak jest decyzji procesowej stosownej do stadium, w którym wcześniej umorzono postępowanie, a przewidzianej w ww. przepisach, wniesiony przez prokuratora akt oskarżenia trzeba traktować jako pochodzący od osoby, która skutecznie wyzbyła się swego uprawnienia. Prawo do skargi, z której oskarżyciel skutecznie zrezygnował nie zostało bowiem odzyskane w sposób przewidziany przez procedurę (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 27 lutego 2019 r. II AKa 6/19 Lex nr 2682521).

Odnosząc powyższe rozważania do realiów niniejszej sprawy podkreślić należy w pierwszej kolejności, że tożsamość czynu w przedmiocie, którego umorzono dochodzenie i zarzuconego oskarżonemu aktem oskarżenia nie budzi żadnych wątpliwości, skoro dotyczy tych samych osób, tego samego zdarzenia faktycznego i tych samych skutków na zdrowiu M. B.. Bezsprzecznym jest także, że następnie postępowanie o ten czyn zostało postanowieniem, zatwierdzonym przez prokuratora umorzone z uwagi na znikomy stopień społecznej szkodliwości czynu, choć błędnie S. S. nie przedstawiono zarzutu i nie przesłuchano go w charakterze podejrzanego. Orzeczenie to nie zastało zaskarżone przez pokrzywdzonego. Co prawda mógłby je zaskarżyć S. S., ale wyłącznie na swoją korzyść, z uwagi na treść art. 425 § 3 kpk. (por. uzasadnienie wyroku SN z dn. 15.02.2012 r., II KK 201/11, OSNKW 2012, nr 6, poz. 60). Tym samym prokurator utracił prawo do oskarżenia w sytuacji, gdy postępowanie wobec S. S. zostało umorzone, bowiem powstały układ procesowy nie pozwalał na czynienie bardziej niekorzystnych ustaleń ponad stwierdzenie, że stopień społecznej szkodliwości czynu jest znikomy. Dalej, jak się wydaje podstawą podjęcia - jak sam prokurator wskazał - prawomocnie zakończonego dochodzenia był przepis art. 327 §1 kpk (błędnie wskazano art. 22 §1 kpk). Na pewno bowiem nie zostało podjęte przez prokuratora nadrzędnego w rozumieniu art. 33 § 1 ustawy Prawo o prokuraturze nad tym, który zatwierdził postanowienie o umorzeniu ani uzasadnienie orzeczenia nie odnosiło się do przesłanek z art. 327 § 2 kpk, a tylko zastosowanie tej instytucji pozwalało na odzyskanie przez oskarżyciela publicznego prawa do oskarżenia S. S. o czyn z art. 157 § 1 kpk na szkodę M. B..

Wobec powyższego stwierdzić należało, że w realiach niniejszej sprawy wobec prawomocnego umorzenia postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt. 3 kpk o czyn z art. 157 § 1 kpk, którego miał się dopuścić S. S. na szkodę M. B. zachodził stan rzeczy osądzonej w rozumieniu art. 17 § 1 pkt. 7 kpk.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

stan rzeczy osądzonej w rozumieniu art. 17 § 1 pkt. 7 kpk

☒ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Stosownie do art. 439 § 1 pkt. 8 k.p.k. niezależnie od granic i kierunku zaskarżenia Sąd odwoławczy uchyla zaskarżone orzeczenie i umarza postępowanie, jeżeli zostało wydane pomimo to, że postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało już prawomocnie zakończone.

Skoro jak wskazano wyżej postępowanie o czyn z art. 157 § 1 kpk, którego miał się na szkodę M. B. dopuścić S. S. zostało już prawomocnie zakończone, to zaskarżony wyrok skazujący wobec oskarżonego należało w oparciu o art. 439 § 1 pkt. 8 kpk uchylić i na podstawie art. 17 § 1 pkt. 7 kpk postępowanie umorzyć.

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Pkt. II i III

Stosownie do art. 632 b kpk jeżeli w sprawach, o których mowa w art. 632 pkt 2 kpk, przyczyny umorzenia powstały w toku postępowania, sąd może orzec od Skarbu Państwa zwrot należności z tytułu ustanowienia jednego pełnomocnika. Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że instytucja ma zastosowanie w niniejszej sprawie. Podkreślić należy, że do umorzenia postępowania doszło z przyczyn zarówno niezależnych od oskarżonego, jak i pokrzywdzonego, który domagał się wznowienia postępowania przygotowawczego prawomocnie umorzonego (wniosek k. 80). Stąd też Sąd Odwoławczy doszedł do przekonania, że zachodzą przesłanki do zasądzenia na rzecz M. B. zwrotu należności z tytułu ustanowienia jednego pełnomocnika, uwzględniając minimalne stawki wynikające z Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat o czynności adwokackie, szczególnie że sprawa nie wymagała od pełnomocnika dużego nakładu pracy, w rozumieniu § 15 ust. 3 Rozporządzenia. Stąd też stosownie do § 11 ust. 1 pkt. 3 w zw. z § 17 ust. 1 Rozporządzenia zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz oskarżyciela posiłkowego M. B. kwotę 1176 zł oraz dalsze 840 zł tytułem zastępstwa procesowego przed sądem odwoławczym (§ 11 ust. 1 pkt. 4 wskazanego Rozporządzenia).

Zgodnie zaś z art. 632 pkt. 2 kpk kosztami procesu obciążono Skarb Państwa.

7.  PODPIS