Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2021 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu – Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Dagmara Kos

po rozpoznaniu w dniu 17 maja 2021 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa D. K.

przeciwko Skarbowi Państwa – Szefowi (...) Zarządu (...) w B.

o ochronę naturalnego środowiska człowieka

1.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powoda D. K. kwotę 194.149,75 (sto dziewięćdziesiąt cztery tysiące sto czterdzieści dziewięć złotych siedemdziesiąt pięć groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

- od kwoty 90.000,00 (dziewięćdziesiąt tysięcy) złotych od dnia 26 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 67.849,75 (sześćdziesiąt siedem tysięcy osiemset czterdzieści dziewięć złotych siedemdziesiąt pięć groszy) od dnia 8 lutego 2021 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 36.300,00 (trzydzieści sześć tysięcy trzysta) złotych od dnia 2 lutego 2018 r. do dnia zapłaty,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powoda D. K. kwotę 4.167,00 (cztery tysiące sto sześćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu w tym kwotę 3.600,00 (trzy tysiące sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

4.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 6.131,44 (sześć tysięcy sto trzydzieści jeden złotych czterdzieści cztery grosze) tytułem zwrotu wydatków.

Sygn. akt I C 94/21

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 10 marca 2017 r. wniesionym do Sądu Rejonowego w Łasku powód D. K. wnosił o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. kwoty 11.000,00 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 26 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należących do niego nieruchomości: oznaczonej numerem działki (...) położonej w G., gmina Ł. oraz oznaczonej numerem działki (...) położonej w W., gmina B. oraz koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej i zapewnienia należytego klimatu akustycznego pomieszczeń budynku mieszkalnego posadowionego na nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) położonej w G.. Powód wnosił też o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

(pozew- k.2-4)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

(odpowiedź na pozew- k.21-29)

Pismem procesowym z dnia 27 maja 2020 r. powód rozszerzył powództwo żądając zasądzenia od pozwanego na jego rzecz kwoty 157.849,75 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 90.000,00 zł od dnia 26 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty i od kwoty 67.849,75 zł od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pisma procesowego zawierającego rozszerzenie powództwa do dnia zapłaty tytułem koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej i zapewnienia należytego klimatu akustycznego pomieszczeń budynku mieszkalnego.

(pismo procesowe powoda- k.124)

Postanowieniem z dnia 22 stycznia 2021 r. Sąd Rejonowy w Łasku uznał się niewłaściwym do rozpoznania sprawy i przekazał ją do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Sieradzu.

( postanowienie Sądu Rejonowego w Łasku z dnia 22 stycznia 2021 r.- k.131)

Pismem procesowym z dnia 8 lutego 2021 r. powód po raz kolejny rozszerzył powództwo żądając zasądzenia od pozwanego na jego rzecz kwoty 194.149,75 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 90.000,00 zł od dnia 26 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty, od kwoty 67.849,75 zł od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pisma procesowego zawierającego pierwsze rozszerzenie powództwa do dnia zapłaty i od kwoty 104.149,75 zł od dnia 2 lutego 2018 r. do dnia zapłaty wskazując, iż kwota 36.300,00 zł stanowić ma odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości a kwota 157.849,75 zł odszkodowanie za konieczność poniesienia kosztów rewitalizacji akustycznej i zapewnienia należytego klimatu akustycznego pomieszczeń budynku mieszkalnego.

(pismo procesowe powoda- k.134)

W piśmie procesowym z dnia 9 kwietnia 2021 r. pozwany wnosił o oddalenie powództwa.

(pismo procesowe pozwanego- k.151)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powód D. K. jest właścicielem nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) położonej G., gmina Ł., objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku. Działka ta zabudowana jest budynkiem mieszkalnym. Jest on też właścicielem niezabudowanej nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) położonej w W., gmina B., objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku

(bezsporne, odpisy z ksiąg wieczystych- k.7-8, wypisy z rejestru gruntów- k.9-10, kserokopie map- k.11-12)

W zakresie zagospodarowania przestrzennego dla miejsca położenia nieruchomości położonej w G., oznaczonej numerem działki (...) nie ma aktualnie opracowanego planu miejscowego, a istniejący uprzednio przestał obowiązywać. Dla gminy Ł. opracowane jest studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy uchwalone uchwałą Rady Miasta i Gminy Ł. nr (...) z dnia 30 października 2018 r. Z informacji przedstawionych w studium wynika, że działka numer (...) położona jest na terenach upraw rolnych niskich klas bonitacyjnych. W zakresie zagospodarowania przestrzennego dla miejsca położenia nieruchomości położonej w W., oznaczonej numerem działki (...) nie ma aktualnie opracowanego planu miejscowego, a istniejący uprzednio przestał obowiązywać. Dla gminy B. opracowane jest studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy uchwalone uchwałą Rady Gminy B. nr V/38/07 z dnia 15 lutego 2007 r. Z informacji przedstawionych w studium wynika, że działka numer (...) położona jest na terenach: obszar od drogi stanowiącej południową granicę działki do około 60 m w głąb działki w kierunku północnym to zabudowa mieszkaniowa z towarzyszącymi usługami nieuciążliwymi (w tym usługi publiczne) oraz zabudowa letniskowa i zabudowa zagrodowa oznaczona symbolem MR dalej do około 100 m od drogi w kierunku północnym tereny R. – użytki zielone, dalej w kierunku północnym grunty rolne klasy III oznaczone symbolem R. Obszar poza Mr stanowi grunty zmeliorowane a cała działka znajduje się w zespołach przyrodniczo – krajobrazowych projektowanych – dolina rzeki końskiej.

(bezsporne, opinia biegłej z zakresu szacunku nieruchomości M. W.- koperta k.126)

W dniu 25 października 2016 roku Sejmik Województwa (...) podjął nową uchwałę nr (...) w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł., w której nastąpiło przesunięcie granic poszczególnych podobszarów oznaczonych wyodrębnionymi izoliniami, która to uchwała uchyliła jednocześnie poprzednią uchwałę w tym przedmiocie z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł.. Zgodnie z § 8 powołanej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno-i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego, a także mieszkaniowo – usługową,

b) zakaz tworzenia terenów rekreacyjno- wypoczynkowych,

c) zakaz tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk,

d) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

2) w podobszarze B:

a) zakaz tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk,

b) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy.

W myśl § 9 tej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie korzystania z terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz budowy budynków jedno- i wielorodzinnych oraz zamieszkania zbiorowego, zagrodowego, mieszkaniowo – usługowego, szpitali, domów opieki społecznej, a także obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na budynki mieszkalne jedno- i wielorodzinne oraz zamieszkania zbiorowego, zabudowę zagrodową, mieszkaniowo – usługowe, szpitale, domy opieki społecznej, a także obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c) dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

d) dopuszcza się zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom, na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku planu miejscowego, na warunkach określonych w decyzji o warunkach zabudowy.

2) w podobszarze B:

a) zakaz budowy szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na szpitale, domy opieki społecznej oraz obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

c) dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

Zgodnie z § 10 uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące wymagania techniczne dotyczące budynków:

1) w podobszarze A:

a) w budynkach istniejących oraz nowoprojektowanych należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie z obowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej,

2) w podobszarze B:

a) w budynkach szpitali, domów opieki społecznej i budynkach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie zobowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej,

(bezsporne, fakt znany Sądowi z urzędu)

Obie nieruchomości powoda znajdują się w całości w podobszarze A. Wieś G. jest położona na terenie gminy miejsko – wiejskiej Ł.. W sąsiedztwie należącej do powoda działki (...) znajdują się tereny niezabudowane, leśne i rolne. Wjazd na posesję istnieje bezpośrednio z drogi lokalnej asfaltowej. W sąsiedztwie przebiega trasa szybkiego ruchu. Działka powoda jest w całości ogrodzona ogrodzeniem o zróżnicowanych elementach wyposażonym w bramę uchylną i furtkę. Teren działki jest utwardzony a na działce znajdują się liczne nasadzenia zieleni ogrodowej. Teren działki jest przeciętnie zagospodarowany. Ukształtowanie terenu jest płaskie. Na działce znajduje się budynek mieszkalny. Zabudowę mieszkalną uzupełnia zabudowa o funkcji gospodarczo – garażowej. Powierzchnia zabudowy wynosi 213,7 m ² a powierzchnia użytkowa budynku wynosi 207,1 m ². Konstrukcja ścian jest murowana, fundamenty budynku są betonowe, konstrukcja dachu jest drewniana a pokrycie dachu jest z blachy. Dom nie jest ocieplony, jest otynkowany. Okna są plastikowe, drzwi są drewniane, płycinowe. Tynki są zwykłe, typowe. Ściany pokryte są farbą, glazurą i elementami drewnianymi a podłogi gresem, panelami i parkietem. Schody są drewniane. W domu jest kominek. Dom wyposażony jest w rolety antywłamaniowe.

(bezsporne, opinia biegłej z zakresu szacunku nieruchomości M. W.- koperta k.126)

Wieś G. jest położona na terenie gminy miejsko – wiejskiej B.. W sąsiedztwie należącej do powoda działki (...) znajdują się tereny niezabudowane oraz zabudowane zabudową zagrodową. Nieruchomość nie jest uzbrojona ani ogrodzona. Jest ona wykorzystywana rolniczo.

(bezsporne, opinia biegłej z zakresu szacunku nieruchomości M. W.- koperta k.126)

Na nieruchomości powoda oznaczonej numerem działki (...) położonej w G. na skutek działania lotniska wojskowego w Ł. dochodzi do znacznego przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu lotniczego w środowisku. Przed utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł. budynek powoda był dostatecznie wyciszony zgodnie z normami prawa budowlanego. W celu zapewnienia odpowiedniego klimatu akustycznego w budynku mieszkalnym powoda należy wykonać pokrycie dachowe z dachówki ceramicznej nad pomieszczeniami mieszkalnymi na poddaszu, z zachowaniem warunków odprowadzania wody opadowej z połaci dachowej, wymienić 16 okien na pakiety składające się z okna zewnętrznego i wewnętrznego, wymienić 1 okno na okno o zwiększonej izolacyjności akustycznej, wymienić szybę zespoloną w 1 oknie na szybę zespoloną o większej izolacyjności akustycznej, wykonać 22 okładziny ścian od strony zewnętrznej, wykonać 3 okładziny sufitów od strony wewnętrznej, zastosować podwójne drzwi wejściowe a ponadto należy zamontować 15 wentylatorów sufitowych w celu skompensowania braku możliwości otwierania okien podczas występowania hałasu lotniczego.

(opinia Politechniki (...)- k.49-70, uzupełniająca opinia Politechniki (...)- k.81-82)

Nieruchomość stanowiąca własność powoda położona w G. znajduje się na obszarze ograniczonego użytkowania i zlokalizowana jest w podobszarze A. Wartość rynkowa nieruchomości powoda została określona w oparciu o podejście porównawcze, metodę porównywania parami i wynosi 382.300,00 zł. Przyjmując w ujęciu procentowym średnią cenę nieruchomości poza strefą oddziaływania lotniska na 100 %, wartość w strefie A stanowi 90,50 % oszacowanej kwoty, co oznacza spadek wartości o 9,50 %. Utrata wartości, wyrażona jako spadek wartości nieruchomości o podobnej funkcji ze względu na położenie w strefie uciążliwości, bądź poza strefą, jest jednym z elementów oceny wysokości szkody. Mając na uwadze obliczony dla podobszaru A wskaźnik wynoszący 9,50 % – utrata wartości rynkowej nieruchomości powódki stanowi kwotę 36.300,00 zł (382.300,00 zł x 9,50 %). W tej sytuacji aktualna wartość nieruchomości powoda z uwzględnieniem uciążliwości w następstwie wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania wynosi 346.000,00 zł. (382.300,00 – 36.300,00 = 346.000,00 zł).

(opinia biegłej z zakresu szacunku nieruchomości M. W.- koperta k.126)

Należąca do powoda nieruchomość położona w W. oznaczona numerem działki (...) w całości znajduje się na gruntach klasy III i III b i wymaga szczególnej procedury związanej z przeznaczeniem gruntu na cele nierolne. Powód nie uzyskał zgody na zmianę przeznaczenia działki wobec czego na skutek ustanowienia strefy ograniczonego użytkowania nie straciła ona na wartości.

(opinia biegłej z zakresu szacunku nieruchomości M. W.- koperta k.126)

Wartość prac dostosowawczych niezbędnych w celu uzyskania pożądanego efektu podwyższonej izolacyjności akustycznej budynku powoda wynikających z obu opinii Politechniki (...) wynosi 157.849,75 zł.

(opinia biegłego z zakresu budownictwa J. O.- k.84-104, uzupełniająca opinia biegłego z zakresu budownictwa J. O.- k.109-112)

W dniu 2 stycznia 2017 r. powód wystosował do pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. wezwanie do zapłaty, w którym wezwał go do zapłaty na jego rzecz w terminie do dnia 25 stycznia 2017 r. kwoty 160.000,00 zł tytułem odszkodowania w związku ze zmniejszeniem wartości nieruchomości oraz kwoty 90.000,00 zł tytułem odszkodowania obejmującego koszty zapewnienia właściwego klimatu akustycznego w budynku mieszkalnym w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania na mocy uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. Pismem z dnia 12 stycznia 2017 r. pozwany nie uznał roszczeń powoda za zasadne i odmówił wypłaty żądnych kwot.

(bezsporne, pismo powoda- k.13, pismo pozwanego- k.14)

Ustaleń stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie Sąd dokonał w oparciu o dokumenty złożone przez powoda. Złożone przez niego dokumenty urzędowe sporządzone były w odpowiedniej formie przez uprawnione do tego organy i w ramach ich kompetencji. Zgodnie natomiast z treścią art. 244 § 1 kpc dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Autentyczność tych dokumentów oraz ich prawdziwość nie była przy tym kwestionowana przez pozwanego. Podstawą ustaleń stanu faktycznego były także złożone przez powoda dokumenty prywatne w postaci korespondencji stron wymienionej przez nie przed wszczęciem postępowania w przedmiotowej sprawie. Dokument prywatny w myśl art. 245 kpc stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Autentyczność dokumentów prywatnych złożonych przez powoda nie była kwestionowana przez pozwanego.

Ustalenia faktyczne w sprawie Sąd poczynił także w oparciu o opinie Politechniki (...), w których wskazano rodzaj nakładów koniecznych do zapewnienia odpowiedniego klimatu akustycznego w budynku mieszkalnym powoda i opinię biegłej z zakresu szacunku nieruchomości M. W., która oszacowała utratę wartości nieruchomości powoda wskutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania a także opinie biegłego z zakresu budownictwa J. O., który wyliczył koszt nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego znajdującego się na nieruchomości powoda. W ocenie Sądu wszystkie opinie sporządzone zostały w sposób jasny, rzeczowy i przejrzysty wobec czego należało uznać je za w pełni wiarygodne.

Sąd pominął wniosek powoda o zwrócenie się do Urzędu Marszałkowskiego w Ł. o nadesłanie odpisu całościowego opracowania z przeglądu ekologicznego dla lotniska wojskowego Ł. na okoliczność wielkości oddziaływania akustycznego lotniska wojskowego Ł. na nieruchomość powoda, gdyż wielkość ta została ustalona opinią Politechniki (...) wobec czego dokument ten nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia. Z tego samego powodu Sąd pominął też wniosek powoda o zwrócenie się do Urzędu Marszałkowskiego w Ł. o nadesłanie odpisu pisma (...) Zarządu (...) w B. z dnia 7 lipca 2016 r. Sąd pominął też wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego geodety na okoliczność znajdowania się nieruchomości powoda w podobszarze A, gdyż okoliczność, która miała być nim stwierdzona, została udowodniona zgodnie z twierdzeniami powoda. Sąd pominął też wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z przesłuchania stron, gdyż w drodze przeprowadzonych już dowodów zostały wyjaśnione wszystkie fakty niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy. Sąd pominął też wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego z zakresu budownictwa, gdyż okoliczność, na jaką dowód miał być przeprowadzony, musiała być z uwagi na specjalizację biegłego brana przez niego pod uwagę przy wydaniu opinii.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r., poz. 1396) w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę. Szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Przesłankami odpowiedzialności za szkodę w myśl powyższego przepisu są zatem: wejście w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, szkoda poniesiona przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości i związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości a szkodą. Z art. 129 ust. 2 p.o.ś. wynika przy tym, iż szkodą jest także zmniejszenie wartości nieruchomości, co koresponduje z pojęciem straty w rozumieniu art. 361 § 2 kc, przez którą rozumie się, między innymi zmniejszenie aktywów.

Zastosowanie art. 129 ust. 2 p.o.ś. jako podstawy roszczenia odszkodowawczego właściciela nieruchomości z tytułu obniżenia jej wartości w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z niej w następstwie ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania było przedmiotem obszernego orzecznictwa. W judykaturze funkcjonuje pogląd, w świetle którego, mówiąc o obszarze ograniczonego użytkowania trzeba dostrzegać z jednej strony związane z jego utworzeniem ograniczenia w zakresie sposobu korzystania z nieruchomości, z drugiej natomiast przyczyny, które legły u podstaw utworzenia tego obszaru. Wspomniane ograniczenia są związane z nieruchomością położoną na obszarze ograniczonego użytkowania i dotyczą każdego jej właściciela. Dopóki bowiem będzie istniał obszar ograniczonego użytkowania, dopóty będą obowiązywały wprowadzone na jego terenie ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenów, wymagań technicznych dotyczących budynków oraz sposobu korzystania z gruntów. Obszar ograniczonego użytkowania ingeruje w prawo własności i w sferę wolności właściciela wobec czego wyszczególnienie sytuacji, w których dojdzie do utworzenia go, jest wyczerpujące i wymaga uprzednio stwierdzenia, że zastosowanie najlepszych dostępnych metod i środków nie doprowadziło do utrzymania dopuszczalnych warunków środowiska. Konieczność utworzenia obszaru wynika z tego, iż jest to jedyny sposób uzyskania efektu w postaci ochrony zasobów środowiska, która uwzględnić powinna wyczerpanie dostępnych środków i zasadę proporcjonalności przewidzianą w art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Samo już zatem utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania wskazuje na negatywne oddziaływanie lotniska na środowisko w stopniu wymagającym wprowadzenia ograniczeń w wykonywaniu prawa własności. Ograniczenia te musi respektować każdy właściciel nieruchomości (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 565/08, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., LEX nr 528219).

W przedmiotowej sprawie powód wskutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania, obejmującego stanowiącą jego własność nieruchomość położoną w G., poniósł szkodę polegającą na ograniczeniu w sposobie korzystania z niej a w konsekwencji na zmniejszeniu jej wartości. Dla nieruchomości powoda brak jest aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego. Przeznaczenie nieruchomości wynika ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Wynika z niego, że działka powoda położona jest na terenach upraw rolnych niskich klas bonitacyjnych. Działka ta znajduje się w całości w podobszarze A.

Wskutek ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania uchwałą Nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. w podobszarze A, na terenie którego usytuowana jest działka nr (...) należąca do powoda, wprowadzono ograniczenia dotychczasowego sposobu korzystania z tej działki. Powód nie może skutecznie dochodzić zaniechania immisji hałasu przez lotnisko, w związku z czym doszło do zawężenia przysługujących mu a wynikających z prawa własności uprawnień związanych z podejmowaniem działań ochronnych wobec swojej własności. Ponadto z § 9 uchwały wynika między innymi zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno- i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego oraz mieszkaniowo – usługową. Podkreślenia przy tym wymaga, że wbrew twierdzeniom pozwanego, w przedmiotowej sprawie nie można oceniać zasadności dochodzonego przez powoda roszczenia odszkodowawczego przez pryzmat ograniczeń w sposobie dotychczasowego korzystania ze stanowiącej jego własność nieruchomości. Nieruchomość powoda należy badać więc pod kątem utraty zdolności swobodnego wykorzystania jej na cele na przykład budownictwa i poddawać ocenie pod kątem spadku jej wartości.

Niewątpliwie wskutek uszczuplenia zakresu i sposobu dotychczasowego korzystania z nieruchomości oraz zmuszenia właściciela do zmiany dotychczasowego jej przeznaczenia, co wynika z utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania, w obrębie którego usytuowana jest stanowiąca własność powoda nieruchomość oznaczona numerem działki (...), powód doznał szkody polegającej na obniżeniu jej wartości. Nieruchomość jest dobrem inwestycyjnym i o ile nie jest wyłączona spod obrotu podlega regułom rynkowym, a jej wartość jest weryfikowana przez wolny rynek, niezależnie od tego czy jej właściciel zamierza zbyć swoją własność, czy też nie poczynił w tym zakresie żadnych kroków. (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 września 2009 r., I ACa 484/09, LEX nr 756606, wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 17 czerwca 2010 r., I ACa 772/09, LEX nr 756717). W orzecznictwie przyjmuje się, iż obniżenie wartości nieruchomości generuje stratę niezależnie od tego, czy właściciel ją zbył, czy też nie zamierza podjąć w tym kierunku żadnych działań. Przesłanką roszczenia odszkodowawczego przewidzianego w art. 129 ust. 2 p.o.ś. nie jest bowiem jej zbycie. Odszkodowanie nie jest też ograniczone do rzeczywistej straty, gdyż obowiązuje zasada pełnej odpowiedzialności odszkodowawczej za wprowadzenie ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., LEX nr 503415). Wartość należącej do powoda nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) uległa obniżeniu z uwagi na położenie w okolicach lotniska wojskowego Ł. i na skutek hałasu związanego z jego funkcjonowaniem, niewątpliwie negatywnie postrzeganego przez potencjalnych nabywców nieruchomości. Zainteresowanie nabyciem nieruchomości w okolicach lotniska spadło, a potencjalni nabywcy mogą być skłonni do kupna nieruchomości położonych w obszarze ograniczonego użytkowania, ale za odpowiednio niższą cenę. Do zakresu szkody podlegającej naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 p.o.ś. należy więc obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, że jej właściciel będzie musiał znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje np. hałas (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 18 listopada 2010 r., I ACa 884/10, LEX nr 756735). Wobec powyższego oraz mając na uwadze opinię biegłego sądowego z zakresu szacunku nieruchomości M. W., uwzględniając obliczony dla podobszaru A współczynnik utraty wartości Sąd Okręgowy ustalił, że wartość rynkowa należącej do powoda nieruchomości uległa obniżeniu o kwotę 36.300,00 zł.

Oceny zasadności drugiego z dochodzonych przez powoda roszczeń – żądania zwrotu nakładów potrzebnych na rewitalizację akustyczną stanowiącego jego własność budynku mieszkalnego, Sąd Okręgowy dokonał na podstawie regulacji przewidzianej w art. 136 ust. 1 i 3 w zw. z art. 129 ust. 2 p.o.ś. Zgodnie z art. 136 ust. 3 p.o.ś. w razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków, szkodą, o której mowa w przepisie art. 129 ust. 2 ustawy, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie. W judykaturze przyjmuje się, że obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą jej wyrządzenia i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić. Odszkodowanie bowiem ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący w chwili jej wyrządzenia do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób prawem przewidziany (patrz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01, OSNC z 2002 r., z 6., poz. 74).

Obowiązek strony pozwanej naprawienia szkody polegający na uiszczeniu odpowiedniej sumy pieniężnej powstał z chwilą wyrządzenia tej szkody powodowi, to jest z chwilą wejścia w życie uchwały Nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. kształtującej zakres koniecznych do wykonania nakładów rewitalizacyjnych i obligującej do ich poczynienia. Poniesienie nakładów pozwala zaś na uniknięcie hałasu przekraczającego poziomy normatywne i przyczynia się do zwiększenia atrakcyjności nieruchomości, jednak nie wpływa na podniesienie jej ceny z uwagi na lokalizację w strefie ograniczonego użytkowania (porównaj wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 września 2009 r., I ACa 484/09, LEX nr 756606). Koszty związane z zapewnieniem w budynku mieszkalnym powoda właściwego klimatu akustycznego są bezpośrednim uszczerbkiem związanym z ustanowieniem strefy ograniczonego użytkowania. Budynek przeznaczony na potrzeby mieszkaniowe wymaga ochrony akustycznej, podlegając tym samym ochronie przed hałasem na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 1065). Usytuowany na należącej do powoda działce budynek mieszkalny nie spełnia obowiązujących wymogów, nie zapewniając należytego klimatu akustycznego. W celu ochrony akustycznej konieczne jest zatem poczynienie nakładów określonych w opiniach Politechniki (...), których łączne koszty biegły sądowy z zakresu budownictwa J. O. określił na kwotę 157.849,75 zł. Koszty te mają zapewnić właściwy klimat akustyczny obiektu i odzwierciedlają zakres nakładów, których powód dotychczas nie poczynił, co jednak nie stoi na przeszkodzie w dochodzeniu odszkodowania, ponieważ zgodnie z funkcjonującym w doktrynie i judykaturze poglądem, roszczenie o zasądzenie kosztów potrzebnych do rewitalizacji akustycznej budynku nie jest uzależnione od uprzedniego poniesienia wydatków (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 kwietnia 2008r., I ACa 2/2008, LEX nr 580137).

Jak wynika z powyższych rozważań w przedmiotowej sprawie zachodzi związek przyczynowy pomiędzy ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania a szkodą poniesioną przez powoda w postaci zmniejszenia wartości jego nieruchomości oraz konieczności poniesienia przez niego nakładów na utrzymanie prawidłowego klimatu akustycznego w budynku mieszkalnym. Sąd zasądził zatem od pozwanego na rzecz powoda odszkodowanie w łącznej kwocie 194.149,75 zł, na które składa się kwota, o którą zmniejszyła się wartość nieruchomości powoda na skutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania wokół lotniska wojskowego Ł. oraz kwota stanowiąca koszt nakładów, jakie powód ma obowiązek poczynić w celu rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego posadowionego na tej nieruchomości.

Powód zgłosił pozwanemu żądanie zapłaty kwoty 160.000,00 zł tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należącej do niego nieruchomości a także kwoty 90.000,00 zł tytułem odszkodowania za szkodę obejmującą koszty zapewnienia odpowiedniego klimatu akustycznego budynku mieszkalnego posadowionego na tej nieruchomości w piśmie skierowanym do pozwanego w dniu 2 stycznia 2017 r. żądając zapłaty tych kwot do 25 stycznia 2017 r., na które to pismo pozwany udzielił powodowi odpowiedzi w dniu 12 stycznia 2017 r. Zatem na podstawie art. 481 § 1 kc odsetki ustawowe za opóźnienie od zasądzonej kwoty 90.000,00 zł Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda od dnia 26 stycznia 2017 r., to jest od dnia następnego po dniu, który powód wyznaczył jako ostateczny termin spełnienia świadczenia, do dnia zapłaty. Odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 67.849,75 zł zgodnie z żądaniem powoda Sąd zasądził na jego rzecz od pozwanego od dnia 8 lutego 2021 r. do dnia zapłaty natomiast odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 36.300,00 zł zgodnie z żądaniem powoda Sad zasądził od pozwanego od dnia 2 lutego 2018 r. do dnia zapłaty. Brak było natomiast podstaw do zasądzenia odsetek od kwoty przekraczającej zasądzoną należność główną wobec czego w tym zakresie Sąd powództwo oddalił.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z art. 105 § 2 kpc kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.167,00 zł, na którą to kwotę złożyły się opłata od pozwu w kwocie 550,00 zł, wynagrodzenie pełnomocnika powoda w kwocie 3.600,00 zł ustalone stosownie do treści § 2 pkt 5 w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.) i opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł.

Co do nie pokrytych wydatków w kwocie 6.131,44 zł to Sąd na podstawie 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2020, poz. 755 ze zm.) zasądził je na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu od przegrywającego sprawę pozwanego.