Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 marca 2021 roku

Sąd Rejonowy w C. I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 24 marca 2021 roku w C.

na rozprawie

sprawy

z powództwa (...) sp. z o.o. z siedzibą w K.

przeciwko J. C., E. K.

o zapłatę

oddala powództwo.

Pobrano opłatę kancelaryjną

w kwocie zł – w znakach

opłaty sądowej naklejonych

na wniosku.

Sygn. akt I C 458/20

UZASADNIENIE

Powód – (...) sp. z o.o. z siedzibą w K., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego, złożył pozew przeciwko J. C. i E. K. o zasądzenie solidarnie kwoty 25.000,00 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opornienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że pozwani J. chorąży i E. K. zawarli z powodem w dniu 30 listopada 2017 roku umowę pożyczki gotówkowej (kredyt konsumencki) w wysokości 25.000,00 złotych oraz umowę o przystąpieniu do długu, na warunkach szczegółowo tam opisanych. Na podstawie danych, po weryfikacji kont bankowych i kart płatniczych, w dniu 30 listopada 2017 roku została na konto gwaranta wypłacona kwota 25.000,00 złotych. Gwarant na podstawie postanowień umownych zobowiązany został do przelania kwoty pożyczki na rzecz pożyczkobiorcy. W związku z brakiem spłaty przez dłużników kwoty pożyczki wraz z kosztami jej udzielenia, ustalonymi w umowie pożyczki, powód wypowiedział umowę pożyczki i wystąpił w dniu 27 marca 2019 roku z powództwem do Sadu Rejonowego L. o zwrot udzielonej kwoty pożyczki w wysokości 25.000,00 złotych wraz z kosztami jej udzielenia. Postanowieniem w/w Sądu sprawa została przekazana do Sadu Rejonowego w C.. Powództwo to zostało prawomocnie oddalone na podstawie wyroku wydanego w dniu 30 października 2019 roku, w sprawie I C 45/19. Dlatego też powodowi przysługuje roszczenie o zwrot nienależnie spełnionego świadczenia, jako szczególnej formy bezpodstawnego wzbogacenia. W tym zakresie swoje zastosowanie powinny mieć właśnie przepisy o nienależnym świadczeniu ze względu na fakt, że wypłata kwoty pożyczki stanowi rodzaj świadczenia. Jeśli bowiem podstawa prawna dla wypłaty kwoty pożyczki nie istniała, a kwota pożyczki została wypłacona, świadczenie w postaci wypłaty kwoty pożyczki miało charakter nienależnego świadczenia, które powinno podlegać zwrotowi.

Powód wskazał również, z daleko posuniętej ostrożności, że zgodnie z treścią art. 366 kpc wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami. Tym samym nie ulega wątpliwości, że zakres związania prawomocnym wyrokiem miedzy tymi samymi stronami, podlega ograniczeniu. Kluczowe dla oceny powyższego zakresu związania są przy tym podstawa sporu oraz przedmiotu rozstrzygnięcia. Na element podstawy sporu składają się natomiast stan faktyczny sprawy jak również żądania pozwu. Powaga rzeczy osądzonej nie będzie miała zatem swojego zastosowania w przypadku wytoczenia nowego powództwa o to samo, lecz w oparciu o inną podstawę sporu.

Powód podkreślił również, że zgodnie z jednolitym stanowiskiem sądów powszechnych, jak również doktryny prawa, powództwo o zapłatę z tytułu umowy pożyczki nie przerywa biegu przedawnienia dla roszczenia o zwrot kwoty pożyczki z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia (nienależnego świadczenia). Termin przedawnienia dla roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia obliczany powinien być na zasadach ogólnych zgodnie z art. 118 kc. Tym samym dla roszczeń związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą termin ten wynosić będzie 3 lata. Termin ten liczony będzie od dnia, w którym świadczenie powinno być spełnione, gdyby wierzyciel wezwał dłużnika do wykonania zobowiązania w najwcześniej możliwym terminie. W związku z tym powód wskazał, że najwcześniejszym możliwym terminem, w którym wierzyciel mógł wezwać dłużnika do wykonania zobowiązania był dzień następujący po dniu uprawomocnienia się wyroku Sądu oddalającego pozew o zapłatę. Zatem 3 – letni termin przedawnienia nie został przez powoda przekroczony.

Pozwani nie złożyli odpowiedzi na pozew, jak również prawidłowo wezwani na termin rozprawy, nie stawili się, nie zajęli stanowiska w sprawie i nie wnieśli o przeprowadzenie rozprawy pod ich nieobecność.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód – (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. zawarł z pozwanym J. C. umowę kredytu konsumenckiego, na podstawie której pozwany otrzymał w dniu 30 listopada 2017 roku do dyspozycji kwotę 25.000,00 złotych.

Całkowita kwota do zapłaty wynosiła 49.370,98 złotych i obejmowała kwotę pożyczki w wysokości 25.000,00 złotych oraz całkowity koszt pożyczki ustalony na kwotę 24.370,98 złotych.

Pozwany był zobowiązany do spłaty zobowiązania w 48 miesięcznych ratach, których wysokość wynosiła kwotę 1.028,57 złotych.

Pozwana – E. K. przystąpiła do umowy pożyczki jako współdłużnik.

przyznane, nadto dowód z innych wniosków dowodowych: wydruk umowy kredytu konsumenckiego k. 18 – 21, umowa o przystąpienie do długu k. 27v – 30, potwierdzenie przelewu k. 32.

Powód w dniu w dniu 27 marca 2019 roku złożył pozew przeciwko pozwanym do Sądu Rejonowego L. o zasądzenie od nich w elektronicznym postępowaniu upominawczym kwoty 29.657,16 złotych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazał, że żądanie pozwu obejmuje kwotę udzielonej pożyczki w wysokości 25.000,00 złotych, powiększoną o prowizję za udzielenie pożyczki w wysokości 6.000,00 złotych oraz opłatę administracyjną w wysokości 11.000,00 złotych. Powód podkreślił również, że powyższa suma została pomniejszona o kwotę 12.342,84 złotych, która została wpłacona przez pożyczkobiorcę i gwaranta.

Postanowieniem z dnia 16 kwietnia 2019 roku Sąd Rejonowy Lublin Zachód w Lublinie, wydanym w sprawie VI Nc- (...), stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i przekazał sprawę do Sądu Rejonowego w C..

Sąd Rejonowy w C. wyrokiem zaocznym z dnia 30 października 2019 roku, wydanym w sprawie I C 453/19, oddalił powództwo wobec pozwanych J. C. i E. K.. Orzeczenie jest prawomocne od dnia 22 listopada 2019 roku.

fakt znany z urzędu, nadto, por. pozew do Sądu Rejonowego L. wraz z uzasadnieniem k. 3 – 6, postanowienie Sadu Rejonowego L. z dnia 16 kwietnia 2019 roku k. 6v, wyrok zaoczny Sądu Rejonowego w C. z dnia 30 października 2019 roku k. 30 – 30v - znajdujące się w aktach I C 453/19.

W dniu 17 sierpnia 2020 roku do Sądu Rejonowego w C. wpłynął pozew złożony przez powoda przeciwko pozwanym E. K. i J. C..

bezsporne

Sąd zważył co następuje:

Roszczenie strony powodowej nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 405 kc kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

Z powyższego wynika zatem, że do przesłanek bezpodstawnego wzbogacenia należy wzbogacenie jednego podmiotu, mające wymiar majątkowy, zubożenie innego podmiotu kosztem wzbogacenia, zależność pomiędzy wzbogaceniem a zubożeniem stron tego samego przesunięcia majątkowego, brak podstawy prawnej wzbogacenia jakiegokolwiek rodzaju.

Wzbogacenie i zubożenie są współwystępującymi zjawiskami kauzalnymi oraz łączy je ta sama przyczyna. Wzbogacenie polega na uzyskaniu jakiejkolwiek korzyści majątkowej, w dowolnej postaci kosztem innej osoby, w tym zaoszczędzenie wydatku. Istotne jest to, że korzyść majątkowa nie znajduje żadnego usprawiedliwienia prawnego (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 1998 roku, II CKN 58/98; z dnia 6 grudnia 2005 roku, I CK 220/05; z dnia 6 listopada 2015 roku, II CSK 870/14, niepublikowane). Natomiast zubożenie ma zawsze postać majątkową i skutkuje albo zwiększeniem pasywów albo zmniejszeniem aktywów. Może ono polegać na tym, że określona korzyść majątkowa wyszła z majątku zubożonego i przeszła do majątku wzbogaconego. Brak podstawy prawnej ujmowany jest w judykaturze i piśmiennictwie jako brak tytułu prawnego, uprawniającego przesunięcie korzyści majątkowej do majątku wzbogaconego, przysporzenie majątkowe dokonywane jest bez prawnego uzasadnienia. Oznacza także brak lub odpadnięcie causa świadczenia.

Dla powstania roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia wymagane jest wykazanie przesłanek decydujących o zaistnieniu takiego stanu.

Należy również podkreślić, że bezpodstawne wzbogacenie stanowi odrębne zdarzenie prawne, które obok czynności prawnych i czynów niedozwolonych jest samoistnym źródłem zobowiązania. W orzecznictwie i piśmiennictwie prawniczym, które Sąd w niniejszym składzie w pełni podziela, przeważa pogląd, że odpowiedzialność z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia ma charakter subsydiarny i znajduje zastosowanie wówczas, gdy nie ma innej podstawy odpowiedzialności, w szczególności wynikającej z umowy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 1995 roku, III CZP 46/95, OSNC 1995, nr 7 - 8, poz. 114, wyroki Sądu Najwyższego z dnia 2 sierpnia 2007 roku, V CSK 152/07, z dnia 7 maja 2009 roku, IV CSK 27/09, z dnia 28 marca 2012 roku, V CSK 157/11, z dnia 8 marca 2018 roku, II CSK 299/17).

Zatem reżimy odpowiedzialności z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania oraz z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia wzajemnie się wykluczają (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 24 sierpnia 2018 roku, I ACa 276/18, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 1997 roku, II CKN 289/97).

Wobec powyższego, skoro strony wiązała umowa kredytu konsumenckiego, to powódka – upatrując roszczeń w normie art. 405 kc – nie może skutecznie zarzucać nienależytego wykonania przez pozwanych zawartej z nim umowy.

W ocenie Sądu sama okoliczność, że strona powodowa dochodziła już swojego roszczenia na podstawie umowy kredytu konsumenckiego, w sprawie I C 453/19, w którym to roszczenie jej zostało oddalone w całości, absolutnie nie powoduje, że nastąpiła zmiana podstawy roszczenia uzasadniająca dochodzenie roszczenia na podstawie art. 405 kc.

Dlatego też Sąd oddalił powództwo w całości, o czym orzekł w sentencji wyroku.