Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący:

SSO Grażyna Jaszczuk (spr.)

Sędziowie:

SO Karol Troć

SO Agata Kowalska

Protokolant:

sekr. sąd. Beata Wilkowska

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 235/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

3

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Garwolinie z dnia 11 grudnia 2020 r., sygn. II K 345/19

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☒

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----

---------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

---------

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

------------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

------------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Zarzut

1.

Obraza przepisów postępowania, co doprowadziło do błędów w ustaleniach faktycznych oraz mogło mieć wpływ na treść orzeczenia, tj.:

- art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk, polegająca na dowolnej, a nie swobodnej ocenie dowodów, poprzez przypisanie oskarżonej zawinionego naruszenia zasad bezpieczeństwa ruchu drogowego, w sytuacji gdy żaden dowód przeprowadzony i ujawniony w toku rozprawy głównej nie przesądza o winie oskarżonej, a wyłącznie okoliczności, iż z niewiadomych powodów pojazd przez nią kierowany znalazł się chwilowo w okolicy środka jezdni;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zacząć należy od tego, że kontrola odwoławcza pierwszoinstacyjnej analizy i oceny dowodów, poczynionych na jej podstawie ustaleń oraz ich subsumpcji pod konkretne normy prawa materialnego, zaprezentowanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, pozwoliła na zdecydowane odrzucenie zarzutów i tez obrończych odnośnie tego, że w przedmiotowej sprawie doszło do obrazy przepisów proceduralnych, pokłosiem czego miały być kluczowe dla kwestii winy oskarżonej błędne ustalenia faktyczne, bo tak w żadnym razie się nie stało.

W pierwszym zarzucie obrońca oskarżonej obrońca podniósł, iż oskarżonej przypisano zawinione naruszenie zasad bezpieczeństwa, w sytuacji gdy żaden przeprowadzony i ujawniony w toku rozprawy głównej dowód nie przesądza o jej winie, a wyłącznie okoliczności, iż z niewiadomych powodów pojazd przez nią kierowany znalazł się chwilowo w okolicy środka jezdni. W tym miejscu odesłać należy do pisemnych motywów zaskarżonego wyroku. Sąd Rejonowy wśród faktów udowodnionych wymienił to, iż „ W G. oskarżona nienależycie obserwowała drogę i na prostym odcinku drogi zjechała na lewą stronę jezdni, na pas, którym poruszał się prawidłowo, samochodem marki M. (...) o nr rej. (...), J. B.”- jednocześnie po prawnej stronie formularza tabelarycznego uzasadnienia, Sąd Rejonowy wskazał dowody, na podstawie których poczynił to ustalenie wraz z numerami kart akt sprawy, na których się znajdują. W tej sytuacji twierdzenie, iż za ustaleniem winy oskarżonej nie przemawia żaden dowód nie mogło się ostać. To co obrońca zdefiniował jako „okolicę środka jezdni” inaczej zdefiniował biegły z zakresu opiniujący w tej sprawie (k. 493, jako poruszanie się przez oskarżoną przeciwległym pasem ruchu), inaczej tą okoliczność zapamiętali również J. B. i świadkowie P. G. (k. 628-629) i A. W. (k. 55v, 715-716v). Niewątpliwym jest, iż zakres badań przeprowadzonych przez biegłego z zakresu technicznej i kryminalistycznej rekonstrukcji wypadków drogowych dr inż. P. Ś., znamiennych dla wydania przez Sąd końcowego orzeczenia, pozwalał na odtworzenie sekwencji zdarzeń zaistniałych w krytycznym czasie, a prowadzących do zaistnienia będącej przedmiotem sprawy katastrofy. Obrońca oskarżonej przedstawił jedynie alternatywną wersję wydarzeń, wybiórczo pomijając dowody i okoliczności przemawiające za uznaniem winy jego mocodawczyni oraz umniejszając sposób naruszenia przez nią zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym poprzez twierdzenie, że z niezrozumiałych przyczyn kierowany przez oskarżoną pojazd znalazł się chwilowo w okolicy środka jedni, podczas gdy w świetle w/w dowodów oskarżona poruszała się pasem przeznaczonym dla ruchu w przeciwnym kierunku, którym poruszał się zgodnie z przepisami pojazd M. (...) o nr rej. (...), kierowany przez J. B..

Wniosek

- zmiana zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanych jej czynów;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku.

Zarzut

2.

- art. 7 kpk, polegająca na dowolnej, a nie swobodnej ocenie dowodów, poprzez przypisanie oskarżonej sprawstwa przestępstwa, w sytuacji gdy oskarżona mogła jedynie przyczynić się nieumyślnie do powstania zdarzenia, z nieustalonych przyczyn kierując prowadzony pojazd na środek jezdni w odległości co najmniej 86 m. od M. i wracając zaraz na własny pas, w sytuacji gdy sprawcą czynu zabronionego był kierowca M. naruszający umyślnie zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, w szczególności nieprawidłowo obserwując przedpole jazdy, reagując nieprzemyślanie wbrew przyjętej technice jazdy nakazującej używanie sygnałów dźwiękowych, hamowania oraz wymijania pojawiających się przeszkód od prawej strony jezdni i utwardzonego, szerokiego pobocza, prowadząc pojazd nieprzystosowany do przewozu pasażerów (nieprawidłowo zamocowane siedzenia), prowadząc pojazd mimo braku zapiętych pasów wśród pasażerów, nie przyjmując leków pomimo chorób przewlekłych, a będąc zawodowym kierowcą, w związku z oczekiwanymi wyższymi standardami ostrożności i wy uczonymi odruchami niż kierowca amator, czy z niedużym stażem;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W orzecznictwie wskazuje się, iż na gruncie koncepcji obiektywnego przypisania skutku samo przyczynienie się innych osób do jego powstania nie jest wystarczające dla przypisania odpowiedzialności za spowodowanie tego skutku. Dotyczy to w szczególności przypadków, gdy skutek jest następstwem działań dwóch albo więcej osób, z których każda narusza regułę ostrożności. W takim wypadku konieczne jest ustalenie, czy charakter naruszenia reguł ostrożności był porównywalny, jeżeli chodzi o istotność tych naruszeń w perspektywie bezpieczeństwa dla dóbr prawnych (co uzasadnia przypisanie skutku wszystkim podmiotom, które przyczyniły się do jego powstania), czy też naruszenie jednej z reguł miało dominujący wpływ na wystąpienie nieakceptowalnego ryzyka zaistnienia skutku, co prowadziłoby do normatywnego przypisania skutku osobie, która dopuściła się takiego naruszenia (por. wyrok SA w Katowicach z 26.01.2018 r., II AKa 194/17, LEX nr 2490250).

Sprawca wypadku drogowego, a zatem także katastrofy drogowej, może ewentualnie skutecznie powoływać na chwilową, niezawinioną utratę przytomności tylko w przypadku, gdyby rzeczywiście cierpiał na tego rodzaju schorzenia, dolegliwości lub inne ukryte dysfunkcje, nieujawnione do chwili zdarzenia, o których nie posiadałby wiedzy, a które to dolegliwości lub schorzenia mogłyby skutkować niekontrolowalną utratą świadomości. Tylko w takim bowiem przypadku ewentualne, niekontrolowalne zaśniecie lub zasłabnięcie mogłoby znajdować poza możliwością i powinnością przewidywania sprawcy. Podkreślanie złego stanu zdrowia J. B. i posiadanych przez niego schorzeń, a nawet migotania przedsionków, którego doznał w wyniku stresu po zdarzeniu wskazanym w akcie oskarżenia (a nie przed zdarzeniem!), było charakterystyczne dla całej linii obrony oskarżonej E. K. i przewijało się w kilku zarzutach sformułowanych we wniesionej apelacji. Rzecz w tym, że skarżący powołując się na możliwość chwilowej utraty świadomości przez J. B., czyni to zupełnie abstrakcyjnie, bez odniesienia do skonkretyzowanych okoliczności tej sprawy, wbrew zgromadzonym dowodom, z których wynika, że to kierowca busa pasażerskiego przed zdarzeniem był przytomny, a nawet w momencie kiedy oskarżona miała zjechać z niezrozumiałych przyczyn na jego pas ruchu siarczyście zakłął i podjął manewry obronne. Za przyjęciem tego ustalenia przemawiały nie tylko dowody osobowe, ale i ślady hamowania i wnioski opinii sformułowane przez biegłego, mające uchronić przed zderzeniem z samochodem osobowym marki V. (...), kierowanym przez oskarżoną, która z wypadku pamięta tylko uderzenie, o „niezrozumiałych przyczynach” zmiany prostego toru jazdy nawet nie wspominając. Podobnie podkreślanie faktu, iż J. B. był kierowcą zawodowym, powinien mieć wyuczone odruchy i należało oczekiwać od niego wyższych standardów ostrożności. Wszystkich kierowców na drodze obowiązują te same przepisy i zasady bezpieczeństwa. Należało zadać sobie pytanie o refleks i celowość podjęcia manewrów obronnych i wydania sygnałów dźwiękowych i świetlnych w sytuacji braku konieczności ominięcia nagle i zupełnie niespodziewanie pojawiającej się przeszkody na pasie ruchu, którym dany kierowca poruszał się prawidłowo. Niezapięcie pasów bezpieczeństwa przez pasażerów busa i stopień zagrożenia jaki został przez ów fakt wywołany nie odpowiadał i nie był porównywalny z dominującym stopniem zagrożenia wywołanym przez oskarżoną. Obrońca oskarżonej odseparował zatem wskazane w apelacji okoliczności pod własną tezę odnośnie winy J. B., a nie jego mocodawczyni. Co prawda art. 7 kpk zakazujący dowolności podczas analizy dowodów, poprzez sprzeczność z logiką i doświadczeniem życiowym, adresowany jest do Sądu ferującego wyrok, nie oznacza to jednak, że z obowiązku dochowania tych reguł zwolniona jest strona, która go skarży. Nie do pogodzenia z zasadą opierania rozstrzygnięcia na prawdziwych ustaleniach faktycznych, jest rekonstruowanie faktów w oparciu o wybiórczo dobrane okoliczności, z jednoczesnym pominięciem wszystkich pozostałych wskazanych prawidłowo przez Sąd orzekający.

Wniosek

- zmiana zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanych jej czynów;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku.

Zarzut

3.

- art. 167 kpk, art. 193 § 1 kpk oraz art. 170 § 1a kpk, polegająca na bezpodstawnym oddaleniu wniosku obrońcy o przeprowadzenie dowodu z opinii sądowo-lekarskiej na okoliczność stanu zdrowia J. B., w szczególności w związku z treścią opinii sądowo-lekarskiej z dnia 12.8.2020 r., wykazującej garnitur przewlekłych (zatem również tempore criminis) chorób, na które cierpiał J. B., mogących powodować zaburzenia koncentracji, krótkie utraty świadomości, narkolepsję i mikroudary, w sytuacji gdy nie można oddalić wniosku dowodowego na podstawie stwierdzenia przez sąd, że zmierza do przedłużenia postępowania, jeżeli okoliczność, która ma być udowodniona ma istotne znaczenie dla ustalenia, czy został popełniony czyn zabroniony;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Opinia odpowiadająca na pytania sformułowane przez obrońcę, została już przeprowadzona w tej sprawie i znajduje się w aktach (k. 776-780). Wartości pracy biegłego włożonej w merytoryczne opracowanie specjalistycznej opinii nie można oceniać na podstawie objętości opinii złożonej na piśmie. Skarżący złożył do akt sprawy prywatną opinię lekarską (k. 994-998) o zupełnie innych wnioskach aniżeli opinia wywołana przez Sąd Rejonowy.

Opinia będąca w istocie pisemnym opracowaniem zleconym przez uczestnika postępowania, a nie przez uprawniony organ procesowy, nie jest opinią w rozumieniu art. 193 w zw. z art. 200 § 1 kpk i nie może stanowić dowodu w sprawie, natomiast należy ją uznać za oświadczenie zawierające informację o potrzebie przeprowadzenia tego rodzaju dowodu z urzędu, które może być ujawnione w trybie art. 453 § 2 kpk. Nadto autor takiej opinii jest wyłączony od opiniowania przez sądem w sprawie, w której została ona wydana, z uwagi na treść art. 196 § 3 kpk (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2013 r., sygn. akt III KK 389/12, LEX nr 1341277).

W realiach przedmiotowej sprawy, przy kompletności dowodów przeprowadzonych do prawidłowego wyrokowania, w tym opinii odpowiadającej na zakreślone przez obrońcę pytania, informacja o potrzebie przeprowadzenia dowodu odnośnie okoliczności, na które powoływał się obrońca, zupełnie odpadała. Dowód z opinii innych biegłych dopuszcza się tylko wtedy, gdy dotychczasowa opinia pochodzi od biegłych podlegających wyłączeniu albo niekompetentnych (art. 196 § 2kpk), bądź gdy jest ona niepełna albo niejasna (art. 201 kpk). Strona żądająca powołania innych biegłych musi wykazać, że zachodzi okoliczność określona w art. 201 kpk, a więc dotychczas wydana opinia jest niepełna, niejasna albo nielogiczna lub że zachodzi sprzeczność w samej opinii. Samo ogólne stwierdzenie o konieczności powołania nowych biegłych, bez wskazania na wady dotychczasowej opinii, nie czyni złożonego w tym przedmiocie wniosku zasadnym.

Wniosek

- zmiana zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanych jej czynów;

- przeprowadzenie dowodu z opinii sądowo-lekarskiej na okoliczność stanu zdrowia J. B. w dniu zdarzenia chorób na które był leczony, chorób które zostały zdiagnozowane później, a w dniu zdarzenia mogły być nieujawnione, możliwości występowania u J. B. mikroudarów, zaburzeń snu nocnego, narkolepsji, utraty świadomości w ciągu dnia, w trybie art. 193 § 1 kpk;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosków.

Zarzut

4.

- art. 167 kpk w zw. z art. 393 § 3 kpk oraz art. 410 kpk , polegająca na nieujawnieniu na rozprawie głównej treści dokumentu prywatnego sporządzonego przez W. K., glosatora oraz współtwórcy i wieloletniego redaktora naczelnego periodyku „Paragraf na drodze. Prawne i kryminalistyczne problemy ruchu drogowego” wydawanego przez Wydawnictwo Instytut Ekspertyz Sądowych im. Prof. Jana Sehna w Krakowie, przez apioryczne pominięcie dowodu z dokumentu prywatnego, stając na stanowisku, iż dowód z opinii biegłego posiada wyższą wartość dowodową niż inne przedstawione dowody, jak również dowód z opinii biegłego zastępuje sąd w ocenie aspektów prawnych zdarzenia;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd pierwszej instancji nie narusza przepisu art. 167 kpk wtedy, gdy nie podejmuje z urzędu inicjatywy dowodowej, uznając zebrany w sprawie materiał dowodowy za wystarczający do sprawiedliwego wyrokowania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2019 r., sygn.KK 466/18, LEX nr 2616213). Biegli powoływani są nie przez stronę lecz postanowieniem organu procesowego prowadzącego postępowanie. Przepis art. 393 § 3 kpk zezwalający na odczytywanie na rozprawie dokumentów prywatnych powstałych poza postępowaniem karnym i nie dla jego celów, nie dotyczy prywatnej opinii. Orzecznictwo opowiada się konsekwentnie za niedopuszczalnością dowodu z opinii sporządzonej przez "biegłego prywatnego", to jest z opinii zleconej poza procesem przez stronę. Jak już wskazano powyżej, taka ekspertyza może informować sąd o celowości dopuszczenia dowodu z opinii biegłego, ale nie może takiej opinii zastępować, bo nie pochodzi od osoby bezstronnej, skoro między zlecającą stroną a jej autorem istnieje stosunek obligacyjny, oparty na więzi finansowej (por. wyrok SA w Krakowie z 13.09.2017 r., II AKa 105/17, LEX nr 2541064). Skarżący mimo, iż domagał się przeprowadzenia kolejnej opinii, nie wykazał wadliwości opinii dotychczasowej, z której wniosków był niezadowolony. Ponadto, bezzasadnym było twierdzenie, że dowód z opinii biegłego zastąpił w konkretnej sprawie Sąd merytoryczny w ocenie aspektów prawnych zdarzenia. Ustalenia faktyczne Sąd Rejonowy poczynił nie tylko na podstawie opinii biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych, lecz także na podstawie zeznań świadków – pasażerów busa i kierowcy poruszającego się za J. B. (A. W.). Następnie dokonał prawidłowej subsumpcji poczynionych ustaleń pod konkretne normy prawa materialnego. Rozważenie przez Sąd Rejonowy aspektów prawnych zdarzenia również spotkało się z akceptacją Sądu Odwoławczego (podstawa prawna wyroku k. 908).

Wniosek

- zmiana zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanych jej czynów;

- odczytanie na rozprawie dokumentu prywatnego analizy W. K. w trybie art. 393 § 3 kpk;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosków.

Zarzut

5.

- art. 167 kpk w zw. z art. 410 kpk, polegająca na oddaleniu wniosku dowodowego o zobowiązanie KPP w G. do przesłania kopii notatników służbowych policjantów wykonujących czynności na miejscu wypadku w dniu 14.7.2017 r. w zakresie odmowy odebrania danych od świadka A. W. i nakazania mu oddalenia się z miejsca wypadku, na okoliczność wiarygodności jego zeznań, w sytuacji gdy świadek J. S. (2) zeznał, iż policjanci nakazali świadkom pozostanie na miejscu zdarzenia celem odebrania zeznań;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zdarzenie z a/o dotyczyło wielu osób pokrzywdzonych, przesłuchano wielu świadków. Nawet jeśli w notatnikach nie odnotowanoby obecności na miejscu zdarzenia A. W., nie stanowiło to przekonującego dowodu, że go tam nie było, a jedynie sugestię obrońcy oskarżonej, usiłującego podważyć dowód zeznania wyżej wymienionego, na niekorzyść” jego mocodawczyni. Notatniki służbowe, służące do zapisywania przez funkcjonariusza policyjnego wydarzeń i wypadków, stwierdzonych lub spostrzeżonych przezeń w czasie obchodów służbowych, są zbiorem urzędowych zapisów danego funkcjonarjusza. Notatniki te mogą być użyte w toku przewodu sądowego jako pomocniczy środek dowodowy. Zapiski notatnika służbowego funkcjonariusza policyjnego są niejako przedłużeniem jego pamięci, umożliwiają mu w licznych wypadkach stwierdzenie faktów, o których już zapomniał i których ujawnienie w braku notatnika nie mogłoby nastąpić. Jeśli czegoś nie było w notatniku, to nie oznacza jednak, że dana okoliczność nie istniała, że danego świadka kategorycznie nie było na miejscu zdarzenia, lecz jedynie, że jego obecność mogła zostać nieodnotowana. Przeciwstawne rozumowanie obligowałoby funkcjonariuszy do wpisywania do notatników służbowych absolutnie wszystkiego, co nawet w momencie czynność w ich ocenie mógłby mieć jedynie hipotetyczny związek ze sprawą i powodowałoby rozrośnięcie się rozmiarów notatników służbowych do rozmiarów akt sądowych. Wyrok karny nie może być uzależniony od kompletności danych zanotowanych w notatnikach służbowych funkcjonariuszy Policji, w szczególności biorąc pod uwagę zdarzenie wieloosobowe, gdzie nie wszystkie dane mogły zostać skrupulatnie zanotowane. Reasumując, oddalenie przez Sąd Rejonowy wniosku dowodowego wskazanego w tymże zarzucie, było decyzją procesową, do której Sąd Okręgowy nie miał zastrzeżeń. Przeprowadzenie postulowanego dowodu nie wykluczało poczynienia przez Sąd I instancji ustaleń, które próbował wyeliminować obrońca.

Wniosek

- zmiana zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanych jej czynów;

- zobowiązanie Komendy Powiatowej Policji w G. do przedłożenia kopii notatników służbowych funkcjonariuszy pełniących służbę w dniu 14.07.2017 oraz prowadzących czynności dowodowe i zabezpieczające w miejscu wypadku oraz przeprowadzenie dowodu na okoliczność wykazania czy A. W. był na miejscu wypadku;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosków.

Zarzut

6.

- art. 410 kpk w zw. z art. 366 § 1 kpk, polegająca na braku ujawnienia okoliczności przedstawionej w opinii sądowo-lekarskiej K. Ż. z dnia 12.8.2020 r., iż J. B. zmarły 10 miesięcy po zdarzeniu na zatrzymanie krążenia, a cierpiący na szereg chorób, w tym ostrą niewydolność nerek, nowotwór z mnogimi przerzutami do wątroby i śledziony, wodobrzusze, wysięgi do jam opłucnych, w styczniu 2018 r. przebył udar niedokrwienny prawej półkuli mózgu leczony trombolizą, a leczony był przewlekle z powodu nadciśnienia tętniczego, napadowego migotania przedsionków, niedomykalności zastawki mitralnej serca III/IV°, torbieli nerek, hiperurykemi, hipertrójglicerydemi oraz dodatkowo obciążony otyłością – okoliczności, których prawidłowa ocena w oparciu o opinię sądowo-lekarską mogłaby doprowadzić do konkluzji, iż powyższe jednostki chorobowe mogły powodować występowanie zaburzeń snu nocnego, bezdech nocny, który z kolei prowadził do narkolepsji, a ta powodowała krótkie utraty świadomości w ciągu dnia, nie powodując utraty przytomności, co w procedowanym przypadku stanowiło przyczynę nagłej reakcji po odzyskaniu świadomości, wbrew zasadom bezpieczeństwa w ruchu drogowym, na znalezienie się oskarżonej na środku jezdni;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Rolą sądu nie jest czynienie hipotetycznych założeń odnośnie stanu zdrowia pokrzywdzonych poprzedzającego katastrofę, a następnie ich szczegółowe dowodzenie. W pierwszej kolejności sąd powinien pochylić się nad zgromadzonymi dowodami, a te ocenić swobodnie, z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a nie czynić ustalenia faktyczne na postawie hipotetycznych założeń odnośnie wystąpienia mikoudaru, czy też chwilowej utrarty przytomności u drugiego z uczestników-kierowcy katastrofy. J. B. zmarł 10 miesięcy po zdarzeniu wskutek chorób przewlekłych, a nie zdarzenia z a/o. Okoliczności wskazywane przez obrońcę oskarżonej w postaci chorób przewlekłych J. B. nie stanowiły przeciwwagi dla przyczynienia się do katastrofy po stronie oskarżonej E. K., prawidłowo ustalonego przez Sąd Rejonowy. W dacie czynu z a/o stan zdrowia J. B. pozwalał mu na wykonywanie zawodu kierowcy, mimo chorób przewlekłych z którymi musi się mierzyć duży odsetek osób pracujących. Był on zdolny do pracy i wykonał pracę zarobkową.

Wniosek

- zmiana zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanych jej czynów;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku.

Zarzut

7.

- art. 410 kpk w zw. z art. 366 § 1 kpk, polegająca na pominięciu przy dokonywaniu ustaleń faktycznych istotnej okoliczności w postaci zeznań świadków M. Z. oraz J. S. (2) złożonych na etapie postępowania przygotowawczego, jak i następnie na rozprawie głównej, że niektórzy pokrzywdzeni-pasażerowie komentowali między sobą, iż J. B. przysnął oraz wcześniej mógł przysypiać – okoliczności mającej znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy i w konsekwencji oparcie tych ustaleń jedynie na części materiału dowodowego;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Rejonowy nie był wcale bezkrytyczny wobec twierdzeń J. S. (2). Poddał je weryfikacji przesłuchując liczne grono świadków – pasażerów busa kierowanego przez J. B., jak również kierowców innych samochodów. Przeciwwagą dla twierdzeń J. S. (2) były zeznania opozycyjnej grupy świadków - P. G. i A. W.. Obdarzenie wiarą powyższych depozycji pozostawało w zupełnej sprzeczności z obdarzeniem wiarą zeznań J. S. (2). Świadek zdarzenia nie może wchodzić w rolę biegłego. Sąd Rejonowy prawidłowo wskazał, iż świadek dokonał oceny zdarzenia na podstawie powypadkowego położenia pojazdów, a zdjęcie które przedstawił podczas postępowania, przedstawia położenie pojazdów, które jest także ujęte na fotografiach, którymi dysponowali biegli wydający opinię. Sąd Rejonowy słusznie zwrócił również uwagę, iż przed J. S. (2) jechał jeszcze jeden pojazd, który na pewno utrudniał mu widoczność, a sam J. S. (2) zeznał, że nie widział czerwonego busa, a jedynie jego dach. Do kwestii tej Sąd Okręgowy powróci jeszcze omawiając prawidłowość pierwszoinstancyjnej oceny zeznań P. G. i A. W..

Wniosek

- zmiana zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanych jej czynów;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku.

Zarzut

8.

- art. 410 kpk w zw. z art. 366 § 1 kpk, polegająca na niewyjaśnieniu wszystkich istotnych okoliczności sprawy takich jak przyczynienie się właściciela pojazdu M. (...) do powstania dodatkowych obrażeń wśród pokrzywdzonych (mogących zmieniać kwalifikację prawną czynu zabronionego, jak również stopień winy, czy społecznej szkodliwości czynu z uwagi na większy rozmiar szkody), a to z powodu nieprawidłowego zamocowania siedzeń w przedziale pasażerskim w zakresie nieprawidłowych śrub mocujących siedzenia i niewłaściwego ich zamontowania, nieprawidłowe przykręcenie i zabezpieczenie przed odkręceniem – która to okoliczność, pomimo uznania opinii dotyczącej stanu technicznego pojazdu M. (...) za dowód uznany przez Sąd za podstawę ustalenia faktów, została pominięta przy dokonaniu ustaleń;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Co do stanu technicznego pojazdu została przeprowadzona opinia biegłego, w świetle której nie miał on wpływu na zaistniałą katastrofę (k. 315). Nie wdając się w rozstrzyganie teoretycznych sporów co do zasadności poszczególnych teorii związku przyczynowego (ekwiwalencji, adekwatnego związku przyczynowego, relewancji, skutków koniecznych i przypadkowych), w orzecznictwie za punkt rozważań bierze się, czy zachowanie się człowieka jest jednym z obiektywnych warunków powstania skutku, conditio sine qua non, ograniczając ten związek zasadą winy. W doktrynie i orzecznictwie priorytet daje się teorii obiektywnego przypisania skutku. Słusznie jednak już dawniej Sąd Najwyższy zauważył, że katastrofa może być wprawdzie i najczęściej bywa wynikiem nie jednej, lecz szeregu przyczyn, jednakże pod kątem widzenia oceny karnej decydujące znaczenie ma okoliczność, czy wadliwe prowadzenie samochodu stanowi taką przyczynę, przy braku której pozostałe przyczyny byłyby dla wywołania katastrofy niewystarczające (por. wyrok SN z dnia 17 lutego 1954 r., II K 49/54, NP 1954, nr 5-6, s. 165 OSNKW 2020/4/13, przytoczony w wyroku SN z dnia 4 grudnia 2019 r., sygn. V KK 43/19, OSNKW 2020/4/13). Samo naruszenie przez pasażerów obowiązku korzystania z pasów bezpieczeństwa nie doprowadziłoby do żadnego negatywnego skutku, a co więcej, nie spowodowałoby nawet stanu zagrożenia, gdyby tylko oskarżona nie zjechała na pas ruchu, którym poruszał się pojazd M. (...) wraz z J. B. jako kierowcą i pasażerami, którzy w następstwie katastrofy doznali obrażeń ciała szczegółowo wskazanych w treści wyroku. Analogiczna uwaga dotyczy zamontowania siedzeń pasażerów. W kwestii winy oskarżonej zarzut obrońcy, nic zatem nie zmieniał. Co do kary, w zakresie obrażeń doznanych przez pasażerów busa, przytoczone przez obrońcę okoliczności, rzeczywiście miały charakter łagodzący. W przekonaniu Sądu Okręgowego, mimo, iż nie wskazano tego wprost w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, karę wymierzoną oskarżonej w I instancji uznać należy za uwzględniającą i niezapięcie pasów przez pasażerów busa i nieprawidłowe zamocowanie siedzeń w tymże busie. Mimo, iż pokrzywdzonych zdarzeniem było aż 18 osób, oskarżonej wymierzono karę pozbawienia wolności w najniższym możliwym wymiarze (zagrożeniem ustawowym czynu z art. 173 § 1 kk jest kara pozbawienia wolności od roku do lat 10).

Wniosek

- zmiana zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanych jej czynów;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku.

Zarzut

9.

- art. 410 kpk w zw. z art. 366 § 1 kpk, polegająca na niewyjaśnieniu wszystkich istotnych okoliczności sprawy takich jak przyczynienie się pokrzywdzonych – polegające na niezapięciu pasów bezpieczeństwa przez wszystkich pasażerów pojazdu M. (...) z wyjątkiem U. P., czy związku przyczynowego braku zapięcia pasów z wystąpieniem skutków z art. 177 § 1 i 2 kk;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zob. rubryka 3.8 powyżej.

Wniosek

- zmiana zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanych jej czynów;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku.

Zarzut

10.

- art. 7 kpk w zw. z art. 193 § 1 kpk, polegająca na dokonaniu dowolnej a nie swobodnej oceny dowodu z opinii biegłego dr inż. Ś., poprzez przyjęcie do materiału dowodowego bez zastrzeżeń całości ustaleń opinii, w tym formułujących wnioski, kto jest odpowiedzialny za spowodowanie wypadku, że prędkość pojazdu M. (...) nie miała wpływu na przypisanie jego kierowcy odpowiedzialności za zdarzenie, a nie wyłącznie tych, do których oceny biegły winien zostać wyznaczony, tj. w szczególności ustalenie prędkości pojazdów, torów ich ruchów, określenia miejsca zdarzenia, a pozostawiając kwestię oceny winy, zasadności podejmowanych manewrów, zasad ruchu drogowego, określenia bezpośredniego przyczynienia się do wypadku oraz innych ustaleń natury oceny aspektów prawnych Sądowi, w sytuacji, w której to Sąd, a nie biegły winien ocenić zachowanie lub naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym przez kierowcę przekraczającego dopuszczalnie administracyjną prędkość o co najmniej 13 km/h, a prowadzącego pojazd o masie przekraczającej 5.080 kg i przewożącego 18 osób, cierpiącego na choroby przewlekłe, a niezażywającego leków, obserwującego przedpole jazdy w ten sposób, że nie zwraca uwagi na ruch samochodu pod kątem osi jezdni zanim ten znalazł się przy jej środku oraz reagując w sposób nieprzemyślany na występującą na drodze przeszkodę, w sytuacji gdy inni uczestnicy ruchu, jadący taką samą prędkością, znajdując się raptem 30 m. za kierowanym pojazdem potrafią nie tylko odpowiednio wypatrzeć i zinterpretować powstałe na drodze zdarzenia, ale również odpowiednio wcześnie podjąć stosowne działania zatrzymując kierowany przez siebie pojazd na odcinku 3 razy krótszym niż kierowany pojazd M. (...), unikając przy tym wyeskalowania incydentu drogowego do zdarzenia, które miało miejsce;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

To obrońca, a nie Sąd meriti skonstatował, że J. S. (2) prawidłowo wypatrzył i zaobserwował całe zdarzenie, a jego wnioski a nie wnioski biegłego i spostrzeżenia innych świadków, znajdujących się bliżej (bezpośrednio za atem uczestnika katastrofy i obok fotela kierowcy), są prawidłowe.

Podkreślenie okoliczności neutralnych lub na korzyść oskarżonej i przytoczenie ich zbiorczo w zarzucie kwestionującym specjalistyczną opinię biegłego, podczas gdy biegły opiniujący w tej sprawie wydając opinię był ich świadom i mimo tego zajął określone stanowisko, wyjaśniając tego przyczyny w przedłożonej opinii, nie mogło przynieść oczekiwanego rezultatu. Podważenie wniosków opinii biegłego miało charakter polemiczny. W zarzucie tym znalazła się subiektywna ocena zdarzenia przez obrońcę, która nie podważyła skutecznie pierwszoinstacjnych ustaleń. Biegły dr inż. P. Ś. w sporządzonej opinii nie poprzestał na arbitralnym stwierdzeniu o możliwości przeprowadzenia badania i ich wyniku, lecz wskazał na szereg kryteriów, które doprowadziły do zajęcia takiego, a nie innego, stanowiska. Inaczej niż chce tego skarżący, brak było podstaw, by kwestionować prawidłowość opinii, a zatem i jej wnioski końcowe. Obrońca oskarżonej w złożonej apelacji nie wskazał w zasadzie na żadne wady opinii związane z brakiem kwalifikacji biegłych, czy też uchybieniem związanym z jej sporządzeniem, a dotyczące np. braku odpowiedzi na zadane pytania, użycia niezrozumiałej lub nielogicznej argumentacji lub ewentualne sprzeczności pomiędzy wnioskami a przeprowadzonymi badaniami. Skarżący wyłącznie na podstawie własnych przypuszczeń oraz oderwanych od reszty relacji zeznań J. S. (2) próbował przeforsować wnioski korzystne dla oskarżonej.

Wniosek

- zmiana zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanych jej czynów;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku.

Zarzut

11.

- art. 7 kpk, polegająca na dokonaniu dowolnej oceny wyjaśnień oskarżonej wbrew zasadom doświadczenia życiowego oraz zeznaniom świadków J. S. (2), P. G. oraz częściowo opinii uzupełniającej dr. inż. Ś., iż oskarżona wjechała na przeciwległy pas ruchu, w sytuacji gdy zeznania J. S. (2) pokrywają się z wyjaśnieniami oskarżonej, zeznaniami P. G. o tyle, że P. G. widział samochód V. (...) w okolicach środka jezdni, nie jest pewien czy przekroczył całą swoją szerokością środkowy pas, co z perspektywy J. S. (2) jadącego ok. 100-150m za oskarżoną mogło skutkować niezauważeniem jej zza samochodu pomiędzy nimi, a analiza dr. inź. Ś. przewiduje, że z zebranego materiału dowodowego nie można określić toru ruchu pojazdu V. (...) przed wypadkiem; oraz polegającą na daniu wiary zeznaniom bezpośrednio zainteresowanemu J. B., który zeznawał dwa miesiące po zdarzeniu oraz miał możliwość kontaktu z innymi świadkami i ustalenia wiarygodnej wersji zdarzenia, lecz niezgodnej z zeznaniem J. S. (2) oraz P. G., czy za oskarżoną nie jechały samochody;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wybór wiarygodnych źródeł dowodowych jest prerogatywą sądu stykającego się bezpośrednio z dowodami i odnoszącego wrażenia z przebiegu całości rozprawy głównej. Swobodna ocena dowodów ograniczona jest jedynie powinnością przedstawienia rozumowania, które doprowadziło ten sąd do dokonanego wyboru. Z obowiązku tego Sąd Rejonowy wywiązał się prawidłowo, zaś Sąd II instancji nie dopatrzył się w toku rozumowania Sądu a quo dowolności. Sąd Okręgowy w rubryce 3.7 omówił już pierwszoinstancyjną ocenę zeznań J. S. (2). Rozbicie tego zagadnienia na kilka zarzutów odwoławczych nie wzmocniło wagi i zasadności przytoczonej przez obrońcę oskarżonej argumentacji, której Sąd Odwoławczy nie podzielił. Brak było podstaw do dublowania tych samych rozważań Sądu Okręgowego w kilku miejscach tabelarycznego uzasadnienia.

Wniosek

- zmiana zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanych jej czynów;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku.

Zarzut

12.

- art. 7 kpk, polegająca na dokonaniu dowolnej, a nie swobodnej oceny zeznań świadków J. J., I. M., J. B. wbrew zasadom prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego, w sytuacji gdy ww. świadkowie zeznawali dopiero odpowiednio 2 miesiące, 7 dni oraz 12 dni po zdarzeniu, mogli pod wpływem namowy J. B. ujednolicić wersję wydarzenia, by była dla niego korzystna, a przesłuchiwany na miejscu zdarzenia, zaraz po nim, P. G., który siedział najbliżej kierowcy zeznał, że słyszał jedno, niewykrzyczane, krótkie słowo „ o k…a” w ostatniej chwili przed zdarzeniem;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Powody podważenia zeznań wskazane w tym zarzucie skupiały się hipotetycznych możliwościach podjęcia matactwa, nie dotyczyły w ogóle samej treści dowodów o charakterze osobowym, a od tego należałoby rozpocząć wywód mający podważyć ich pierwszoinstancyjną ocenę. W procesie karnym nie obowiązuje zasada ważności wypowiedzi i ich wartościowania w zależności od etapu, na którym zostały one przekazane organom wymiaru sprawiedliwości. Jeśli byłoby tak, że znaczenie mają tylko zeznania z postępowania przygotowawczego, zbędne byłoby przesłuchiwanie świadków na rozprawie, skoro wartość tych wypowiedzi nie miałaby doniosłości w procesie dowodzenia. Skarżący domagał się apriorycznego odrzucenia przez Sąd zeznań świadków z postępowania przygotowawczego złożonych ok. 2 miesiące po zdarzeniu, wywodząc hipotetyczne możliwości podjęcia przez J. B. działań mataczących. Zasady doświadczenia żywionego i logiki, nawet te dotyczące stopnia nasilenia obawy matactwa, aktualizują się dopiero przy ocenie dowodów. Nie można na ich podstawie czynić jednak odgórnych, kategorycznych założeń odnośnie możliwości obdarzenia danego źródła dowodowego przymiotem wiarygodności. Obowiązkiem apelującego jest wykazanie, jakich konkretnych uchybień dopuścił się Sąd meriti w kontekście zasad wiedzy, w szczególności logicznego rozumowania oraz doświadczenia życiowego, oceniając zebrany materiał dowodowy. Skarżący w tej sprawie z uwagi na wskazane przez siebie okoliczności, np. upływ czasu od zdarzenia, czy też przerysowany i nieadekwatnie podkreślony stosunek do stron (omówiony w dalszej części niniejszego uzasadnienia) postulował odrzucenie zeznań świadków nie zadając sobie nawet trudu zagłębienia się w ich treść. Dostrzegając osobliwość zarzutu, sprowadzającego się odgórnej stronniczości Sądu w kierunku maksymalnie korzystnym dla strony oskarżonej i maksymalnie niekorzystnym dla strony prokuratorskiej, a zatem sprzecznym art. 4 kpk i art. 7 kpk, zarzut ten uznano za oczywiście bezzasadny.

Wniosek

- zmiana zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanych jej czynów;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku.

Zarzut

13.

- art. 7 kpk , polegająca na dokonaniu dowolnej a nie swobodnej oceny zeznań świadka J. S. (2) przez pomniejszenie ich wiarygodności, wbrew zasadom prawidłowego rozumowania oraz doświadczenia życiowego, w sytuacji gdy świadek ten jest osobą kompletnie obcą (również w sensie towarzyskim) dla oskarżonej i J. B., w przeciwieństwie do pasażerów pojazdu M. (...), którzy znali, chociażby z widzenia, J. B. czy jego syna K. B., więc w jakimś stopniu emocjonalnie związani, względnie współczujący losom ich kierowcy, o czym świadczy m.in. okoliczność, iż nie zeznali jakoby J. B. przysypiał, o czym zeznała M. Z. (potwierdzone przez J. S. (2)), że była naocznym świadkiem, iż bezpośrednio po wypadku pasażerowie busa komentowali tę okoliczność, twierdząc, że wcześniej J. B. zdarzało się przysypiać;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Omówiono w rubryce 3.8 i 3.11.Uzupełniająco dodać można, iż wśród przepisów zawartych w Kodeksie Postępowania Karnego nie ma takiego, który dopuszczałby różnicowanie wartości poszczególnych dowodów z uwagi na bliższy lub dalszy stopień pokrewieństwa, czy też bliższą lub dalszą znajomość. Wywodzenie przez obrońcę oskarżonej z przelotnej znajomości J. B., kierowcy busa z pasażerami kierowanego przez niego środka transportu wieloosobowego, takiego poziomu solidarności i sympatii, który prowadziłby do złożenia przez nich zeznań odbiegających od rzeczywistości, było w ocenie Sądu Okręgowego znacząco przesadzone i wyolbrzymione. Pamiętać należało, iż J. B. w dacie wyrokowania przez Sąd I instancji nie żył od ponad 2 lat, przez to nie można mówić o jakiejkolwiek próbie solidaryzowania się przez świadków z lubianym przez nich zmarłym kierowcą busa, który w sprawnie niniejszej nie miał nawet statusu oskarżonego, celem uchronienia go przed odpowiedzialnością karną. Sugestie obrońcy w tym względzie były nielogiczne i przez to bezzasadne.

Wniosek

- zmiana zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanych jej czynów;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku.

Zarzut

14.

- art. 7 kpk , polegającą na dokonaniu dowolnej a nie swobodnej oceny zeznań świadka J. S. (2) przez uznanie ich za niewiarygodne, wbrew zasadom prawidłowego rozumowania oraz doświadczenia życiowego, jakoby rzekomo w zeznaniach sugerował się zrobionymi przez siebie zdjęciami miejsca zdarzenia, w sytuacji gdy zeznawał on „na gorąco”, godzinę po zdarzeniu, a zeznania z 14.7.2017 r. zasadniczo nie różnią się od tych złożonych następnie w KPP w Ł. w dniu 31.10.2017 r. oraz na rozprawie (uprzednio złożone zeznania potwierdził), że dodatkowo Sąd wbrew literalnemu brzmieniu zeznań J. S. (2) błędnie wywiódł, że nie widział on czerwonego buda, a jedynie jego dach, gdyż jechał przed nim biały samochód, w sytuacji gdy zeznał on 14.7.2017 r. wprost „Jadący busem tak jakby w ostatniej chwili znienacka wjechał na czołówkę zderzając się z P.”, w dalszych zeznaniach z 31.10.2017 r. jedynie doprecyzował „Ja widziałem jak bus jedzie na ukos i wjeżdża na nasz pas”, widoczność przeciwległego pasa miał bardzo dobrą, jak również, w przeciwieństwie do pasażerów busa, jest osobą kompletnie obcą (także w sensie towarzyskim) dla oskarżonej, J. B. i K. B., oskarżoną widział dwukrotnie w życiu (niosąc jej pomoc w wypadku i na rozprawie w dniu 7.11.2019 r.), w związku z czym nie był w żadnym stopniu zainteresowany wynikiem sprawy, a jego zeznania uprawdopodabnia zeznanie P. G., który widząc bezpośrednio zdarzenie, nie mógł stwierdzić czy V. (...) przekroczył linię oddzielającą pasy ruchu, czy tylko na nią wjechał;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zob. 3.8, 3.11 i 3.13.

Wniosek

- zmiana zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanych jej czynów;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku.

Zarzut

15.

- art. 7 kpk, polegająca na dokonaniu dowolnej a nie swobodnej oceny zeznań świadka A. W. z pominięciem zasad doświadczenia życiowego, przez uznanie je za wiarygodne, w sytuacji, w której jego osoba jako świadka pojawiła się znikąd, jego zeznanie sprzeczne jest z zeznaniem J. S. (2), tak co do przebiegu wydarzenia, jak również okoliczności usprawiedliwiającej nieobecność i niemożność złożenia zeznań na miejscu, tj. zatrzymania przez policjantów wszystkich świadków zdarzenia celem odebrania zeznań, w związku z czym policjant nie mógł kazać się świadkowi oddalić, tym bardziej że nie odebrawszy nawet jego danych do późniejszych celów dowodowych, a A. W. do postępowania zgłosił bezpośrednio zainteresowany sprawą K. B., który od samego początku kwestionował wersję jakoby J. B. był sprawcą czynu zabronionego;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Częściowo omówiono już w rubrykach 3.5, 3.8, 3.11, 3.13. Zupełnie bezpodstawne było twierdzenie skarżącego, że świadek A. W. pojawił się znikąd, na końcowym etapie niniejszego postępowania i że do postępowania zgłosił go syn zmarłego J. K. (1) B.. Poza zeznaniami z rozprawy z dnia 12 lutego 2020 r. Sąd Rejonowy dysponował zeznaniami tego świadka z postępowania przygotowawczego z dnia 21 lipca 2017 r. (k. 55, tom I akt sprawy). Świadek ten udzielał pomocy pokrzywdzonym w katastrofie przez przyjazdem służb ratunkowych. Doniosłe znaczenie dla rozstrzygnięcia o winie oskarżonej miały jego zeznania – „W pewnym momencie zobaczyłem jak jadący z naprzeciwka, tj. w kierunku W. samochód osobowy V. modelu nie pamiętam, wiem tylko, że ten V. był koloru czerwonego, zjechał na przeciwny pas ruchu, tj. w kierunku L.. Ja widziałem jak kierowca busa pasażerskiego jadącego przede mną próbował odbić na lewo, aby uniknąć zdarzenia z tą osobówką, lecz nie miał szans na ominięcie tego samochodu ze względu na zbyt małą odległość. Ta osobówka zderzyła się z tym busem czołowo, widząc tą sytuację ja odbiłem na prawo, na pobocze aby uniknąć zderzenia” (k. 55), spójne z tym co zeznał na rozprawie w dniu 12 lutego 2020 r. (k. 715-176v).

W tym miejscu zwrócić należało uwagę na wzajemne położenie pojazdów oskarżonej i świadków: za oskarżoną jechał samochód, a dopiero za nim następny był kierowany przez J. S. (2). Po przeciwnej stronie jechał J. B. – obok niego siedział P. G. (k. 628-629), który zeznał, że to oskarżona nagle czerwonym V. wjechała na ich pas ruchu. Bezpośrednio za busem jechał świadek A. W., którego zeznania przytoczone powyżej również potwierdzają tą okoliczność, pozostając przy tym spójne z wnioskami opinii dr inż. P. Ś. z Instytutu Ekspertyz Sądowych.

Argument obrońcy oskarżonej o znaczeniu rozmów na miejscu zdarzenia odnośnie domniemanym winowajcy katastrofy, którym miał być J. B., również nie zasługiwał na uwzględnienie. Zwrócić należało uwagę, na to co zeznali konkretni świadkowie, a nie jakie (podobno) toczyły się na ten temat rozmowy po zdarzeniu, ale właściwie nie wiadomo kto konkretnie i do kogo powiedział. Uwagi o zdarzeniu nieustalonych osób nie mogą stanowić przedmiotu badań i analizy Sądu ferującego wyrok, który czyniąc ustalenia faktyczne analizuje zgromadzone dowody, w tym zeznania konkretnych przesłuchanych w sprawie świadków, a nie pogłoski i skrawki opinii nieustalonych osób usłyszanych przez świadków tego zdarzenia.

Wniosek

- zmiana zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanych jej czynów;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku.

Zarzut

16.

- art. 7 kpk, polegająca na dokonaniu dowolnej a nie swobodnej oceny zeznań świadków A. B. i K. B., wbrew zasadom doświadczenia życiowego, poprzez uznanie za wiarygodne zeznań świadków zainteresowanych wynikiem postępowania, jak również co do okoliczności, których nie byli bezpośrednimi świadkami, w oparciu o informacje uzyskane od bezpośrednio zainteresowanego – J. B., w sytuacji gdy dzieci J. K. (1) i A. zeznawali jako ostatni, już po zapoznaniu się (bezpośrednio jako uczestnik rozprawy albo pośrednio od uczestnika) z zeznaniami innych świadków, rok i trzy miesiące po ujawnieniu na rozprawie głównej okoliczności, która mogła spowodować nieprawidłową, czy spóźnioną reakcję przy kierowaniu pojazdem, a zatem umyślnego naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruch drogowym- prowadzenia pojazdu w nieodpowiednim obuwiu, w szczególności zaś – wbrew zasadom, które nakazywały ostrożnie podchodzić do zeznań osób, którym zależy na „odzyskaniu honoru” przez ich ojca, jak również okoliczności, iż samemu J. B. mogło zależeć na zaprezentowaniu swoim dzieciom korzystnej dla siebie wersji zdarzenia;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zeznania A. B. i K. B. miały dla przedmiotowego rozstrzygnięcia jedynie ograniczoną przydatność, jako w głównej mierze dowody pośrednie, tzw. świadków ze słyszenia. Relacjonowali oni odnośnie tego, co przekazał im zmarły 10 miesięcy po zdarzeniu ojciec J. B., który nie mógł zostać przesłuchany w postępowaniu sądowym z nader oczywistej w/w przyczyny. A. B. zawiadomiona telefonicznie o zdarzeniu przybyła na miejsce katastrofy, aczkolwiek jej zeznania dotyczyły tego co działo się później, jak przebiegały prace służb ratunkowych itp, a nie samych okoliczności i momentu zderzenia pojazdów i stricte tego, kto nagle wjechał na przeciwległy pas ruchu. Odnośnie obuwia kierującego busem Sąd I instancji zwrócił uwagę, iż żaden dowód nie pozwolił na ustalenie, czy rzeczywiście J. B. kierował pojazdem w klapkach. M. Z. widziała osobę w klapach, A. B. wskazała jednak w swoich zeznaniach dlaczego jej ojciec po katastrofie nałożył to obuwie. Sąd Odwoławczy w pierwszoinstancyjnej ocenie tychże zeznań nie dopatrzył się wywiedzenia przez Sąd Rejonowy wniosków, które z nich nie wypływały, a które mogły by zaważyć na kwestii odpowiedzialności karnej oskarżonej.

Wniosek

- zmiana zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanych jej czynów;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku.

Zarzut

17.

- art. 7 kpk, polegająca na dokonaniu dowolnej, a nie swobodnej oceny zeznań świadków M. Z., J. S. (2) oraz A. B., wbrew zasadom prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego, poprzez uznanie za wiarygodne zeznań A. B. – świadka zainteresowanego w korzystnym rozstrzygnięciu sprawy, uznaniu za wiarygodne okoliczności uzyskanych „z drugiej ręki” od J. B. bezpośrednio zainteresowanego wynikiem sprawy, jak również opinią swoich dzieci, iż rzekomo nie prowadził pojazdu w klapkach, a okoliczności przedstawionej na zakończenie postępowania po zapoznaniu się, bezpośrednio lub z relacji brata, z treścią zeznań innych świadków, w sytuacji gdy od samego początku M. Z., osoba nie dosyć, że niezainteresowana wynikiem postępowania, ale także obca (również w sensie towarzyskim, nieznająca nawet z widzenia oskarżonej, J. B. czy K. B.) nie miała interesu w przedstawieniu nieprawdziwej wersji, okoliczność ta wzmocniona jest zeznaniami J. S. (2), a okoliczności, na które zeznawała A. B. wynikają wyłącznie z tego, co przekazał jej J. B., który chcąc usprawiedliwić się przed córką, mógł jej przedstawić nieprawdziwą przyczynę noszenia klapek, w związku z czym zeznania A. B. winny być ocenione jako mniej wiarygodne z uwagi na osobiste zaangażowanie w sprawę i chęć dbania o dobre imię ojca;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W ocenie Sądu Okręgowego, argumentacja obrońcy miała charakter polemiczny, sprowadzając się do wyszukania na siłę okoliczności mających obciążyć J. B. i zgodnie z zamysłem obrony odciążyć oskarżoną. Nie podważyła jednak skutecznie pierwszoinstancyjnej oceny dowodów, przemawiających za przyjęciem winy oskarżonej. Nawet przy przyjęciu, że J. B. kierował pojazdem w klapkach przyczynienie się do katastrofy po stronie oskarżonej, polegające na nagłym zjechaniu na przeciwległy pas ruchu, miało charakter dominujący dla zaistnienia zdarzenia i jego skutków. Skoro Sąd Odwoławczy nie podzielił zarzutu dotyczącego pasów bezpieczeństwa, tym bardziej brak było podstaw do podzielenia zasadności zarzutu dotyczącego obuwia J. B. w dniu zdarzenia, odnośnie którego kwestia stabilności nie pojawiła się nawet w relacjach świadków.

Wniosek

- zmiana zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanych jej czynów;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku.

Zarzut

18.

- art. 153 § 1 kpk, polegająca na odmowie sprostowania protokołu rozprawy z dnia 7.11.2019 r. na wniosek obrońcy oskarżonej, wskazującego omyłki w jego sporządzeniu, a to braku w zeznaniach świadka J. K. (2), na str. 19 protokołu, po sformułowaniu „…miałem wrażenie, że jeździ za wolno”, sformułowania „po emerycku – spokojnie, wolno”, jak również omyłkowego zaprotokołowania zeznań świadka J. S. (2), na str. 24 protokołu, jakoby „ja z oskarżoną widziałem się na przesłuchaniu rok temu”, kiedy świadek naprawdę zeznał, iż „ja z obrońcą oskarżonej widziałem się na przesłuchaniu rok temu” gdy nie jest do końca prawdą jakoby (na podstawie uzasadnienia postanowienia o odmowie sprostowania protokołu) Sąd czuwał nad przebiegiem rozprawy, prawidłowością zapisu jej przebiegu w protokole, a wszystkie odpowiedzi świadków były starannie odnotowane, w sytuacji gdy dowodem prima facie na brak starannego odnotowywania zeznań świadków jest samo zeznanie J. S. (2) (str. 24), gdzie najpierw wskazuje, że rzekomo widział się z oskarżoną na przesłuchaniu rok temu, a dalej (już prawidłowo odnotowane) zeznawał, że wcześniej (tj. przed rozprawą w dniu 7.11.2019 r.) nie miał kontaktu z oskarżoną, był przesłuchiwany w Komendzie Policji i widział się wtedy z obrońcą oskarżonej, a obrońca oskarżonej odnotowywał również zeznania świadków, przez co mógł później zauważyć niespójność protokołu z rzeczywiście wypowiedzianymi przez świadków zeznaniami, w tym spostrzeżenie świadka J. K. (2), że J. B. kierował pojazdem „po emerycku”;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zgodnie z art. 148 § 2 kpk wyjaśnienia, zeznania, oświadczenia i wnioski zamieszcza się w protokole „z możliwą dokładnością”, a więc nie dosłownie. Nie ma podstaw do formułowania zarzutu nieprawidłowego odnotowywania zeznań świadków, gdy zapisano je skrótowo lub wyrazami bliskoznacznymi, stanowiącymi w języku potocznym synonimy. Nie była to nieścisłość mogąca mieć jakikolwiek wpływ na finalne rozstrzygnięcie nieniejszej sprawy. Podobnie to, czy oskarżony widział się z oskarżoną raz, czy dwa razy po zdarzeniu z a/o. W tym miejscu zastanowić się należało nad zamysłem i celowością podniesienia tego zarzutu przez obrońcę. W ocenie Sądu Okręgowego, w tym względzie po raz kolejny do czynienia mieliśmy z wyolbrzymieniem możliwości podjęcia działań mataczących i przypisaniu samej możliwości lub braku możliwości w tym względzie nadmiernego znaczenia.

Wniosek

- zmiana zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanych jej czynów;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku.

Zarzut

19.

Z apelacji osobistej oskarżonej

Oskarżona nie podniosła skonkretyzowanych zarzutów z zakresu bezwzględnych (art. 439 § 1 pkt 1-11 kpk) i względnych (art. 438 pkt 1-4 kpk) przesłanek odwoławczych w tzw. petitum apelacji osobistej. Jako podmiot nieprofesjonalny nie miała jednak takiego obowiązku (art.427 § 2 kpk a contrario).

Oskarżona we wniesionym środku odwoławczym wskazała, iż ustalenia faktyczne, poczynione przez Sąd I instancji, nie prowadzą do możliwości dokonania subsumpcji jak w przyjętym wyroku i skazania oskarżonej, a proces subsumpcji nacechowany jest wybiórczością, polegającą na dążeniu do uzasadnienia skazania E. K.. Zakwestionowała przy tym kwalifikację prawną przypisanego jej w zaskarżonym wyroku czynu, wskazując na zasadę konsumpcji oraz to, iż przepis art. 11 § 2 kk nie daje możliwości uwzględnienia w kwalifikacji prawnej skutków niejednorodnych. Przyjęcie zastosowanej kwalifikacji prawnej wiąże się z odniesieniem do okoliczności spowodowania skutków, o których mowa w art. 177 § 1 kk, a więc spowodowania obrażeń ciała określonych w art. 157 § 1 kk. Sąd I instancji natomiast ustalił, że takich osób można zidentyfikować 4, natomiast stosowanie do utartej linii orzeczniczej i przyjętej kwalifikacji prawnej, takich osób winno być co najmniej 10. Innymi słowy, o ile w ogóle można było przyjąć ustaloną kwalifikację prawną, zgodnie z regułą ex consumens derogat legi consumtae – to, żeby taka kwalifikacja prawna w ogóle mogła zajść konieczne byłoby zaistnienie skutku z art. 177 § 1 kk w stosunku do co najmniej 10 osób. Samo zaś pociągniecie do odpowiedzialności z art. 173 § 2 kk zagrożenia zdrowia wielu osób. O ile jest spór o to, czy zagrożenie takie musi być postrzegane każdorazowo przez skutej z art. 157 § 1 kk – to nie każde naruszenie czynności narządu ciała lub zdrowia zagraża zdrowiu – przykładem są stłuczenia, otarcia naskórka czy podbiegnięcia krwawe (sińce), które powodują pojmowane subiektywnie dolegliwości, ale nie wpływają na stan zdrowia. Nie ma więc znaku równości pomiędzy wystąpieniem obrażeń u wielu osób, a wystąpieniem zagrożenia zdrowia wielu osób.

Nadto, jak ustalił Sąd I instancji – co wynika z opinii biegłego J. W. – stwierdzono niezadowalający stan techniczny zamocowanych siedzeń w przedziale pasażerskim w zakresie zastosowania nieprawidłowych śrub mocujących siedzenia i nieprawidłowego ich zastosowania, nieprawidłowego przykręcenia i zabezpieczenia przed odkręceniem, a nieprawidłowe zamocowanie siedzeń mogło mieć wpływ na przebieg wypadku w zakresie ewentualnych obrażeń pasażerów.

Jednocześnie Sąd I instancji nie poczynił przeciwnych ustaleń faktycznych, a złożonej opinii dał wiarę jako niekwestionowanej.

Ponadto, Sąd I instancji ustalił, że kierowca busa poruszał się z przekroczeniem prędkości administracyjnie dopuszczalnej (82 km/h).

Okoliczności te, zdaniem oskarżonej, nie pozwalały na przyjęcie ciężaru winy polegającego na wyłącznym obciążeniu winą E. K..

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty pod adresem oceny zeznań świadków i opinii biegłego omówiono już w niniejszym uzasadnieniu. Podobnie kwestię niezapięcia pasów bezpieczeństwa przez pasażerów busa i kwestię zamocowania siedzeń. Prędkość z jaką poruszały się oba pojazdy w świetle opinii biegłego (k. 493) była zbliżona i wynosiła 80 km/h (E. K. –samochód osobowy V. (...)) oraz 82 km/h (J. B. – bus M. (...)). W świetle w/w obdarzonej wiarą opinii biegłego przekroczenie to nie miało wpływu na zaistnienie i przebieg wypadku – E. K. poruszała się pasem przeznaczonym do ruchu w przeciwnym kierunku na odcinku o długości co najmniej 50 m, poprzedzającym miejsce zdarzenia. Podkreślenie przekroczenia prędkości przez kierowcę busa (J. B.) z jednoczesnym przemilczeniem tego, że sama oskarżona także przekroczyła prędkość, jadąc z niemal taką samą prędkością, nie mogło wywołać postulowanych skutków.

Przez pryzmat argumentacji oskarżonej mającej na celu wykazać przyczynienie się do zdarzenia J. B., raz jeszcze przypomnieć należy, iż na gruncie koncepcji obiektywnego przypisania skutku samo przyczynienie się innych osób do jego powstania nie jest wystarczające dla przypisania odpowiedzialności za spowodowanie tego skutku. Dotyczy to w szczególności przypadków, gdy skutek jest następstwem działań dwóch albo więcej osób, z których każda narusza regułę ostrożności. W takim wypadku konieczne jest ustalenie, czy charakter naruszenia reguł ostrożności był porównywalny, jeżeli chodzi o istotność tych naruszeń w perspektywie bezpieczeństwa dla dóbr prawnych (co uzasadnia przypisanie skutku wszystkim podmiotom, które przyczyniły się do jego powstania), czy też naruszenie jednej z reguł miało dominujący wpływ na wystąpienie nieakceptowalnego ryzyka zaistnienia skutku, co prowadziłoby do normatywnego przypisania skutku osobie, która dopuściła się takiego naruszenia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 26 stycznia 2018 r., sygn. II AKa 194/17, LEX nr 2490250). W przedmiotowej sprawie dominujący charakter naruszenia reguł ostrożnością, stanowiące przyczynę, condicio sine qua non zdarzenia z a/o miało zachowanie oskarżonej E. K..

Sąd Okręgowy nie miał jakichkolwiek zastrzeżeń dla przyjętej przez Sąd Rejonowy kwalifikacji prawnej czynu oskarżonej. W związku z potrzebą dokonania rozgraniczenia pomiędzy znamionami katastrofy komunikacyjnej i wypadku komunikacyjnego, o którym mowa w art. 177 kk, przedstawiciele nauki prawa karnego dość powszechnie uznają, że różnice dzielące omawiane typy mają przede wszystkim charakter ilościowy. Stąd tendencja do postrzegania katastrofy jako swoistego „wielkiego” wypadku komunikacyjnego, wychodzącego ze względu na skalę zagrożenia poza sferę regulacji art. 177 kk, tj. zagrożenia dla życia lub zdrowia wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach. Omawiając wspomniane powyżej problemy rozgraniczenia kolidujących ze sobą typów czynów zabronionych, należy podkreślić, że w większości przypadków decydować o nim będzie liczba potencjalnych, nie zaś rzeczywistych, ofiar zachowania sprawcy (tak w Komentarzu do KK pod red. prof. W. Wróbla i A. Zolla, LEX). W nauce prawa karnego oraz judykaturze Sądu Najwyższego zdaje się dominować pogląd, w myśl którego ową barierą rozgraniczającą sferę zastosowania obu przepisów jest grupa sześciu osób, którym zagraża sprowadzone przez sprawcę niebezpieczeństwo (por. wyrok SN z 20.06.1972 r., V KRN 209/72, OSNKW 1972/10). W orzecznictwie ostatnich lat wskazuje się, iż sformułowanie "wielu osób" w art. 173 kk oznacza liczbę mnogą. Zakładając racjonalność ustawodawcy należy bowiem przyjąć, że gdyby chodziło o liczbę mniejszą niż 10, ustawodawca posłużyłby się słowem „kilku” ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 5 lipca 2018 r., sygn. II AKa 404/18, LEX nr 2547712). Dlatego też, pod pojęciem katastrofy zagrażającej życiu lub zdrowiu wielu osób należy przyjąć, iż „wiele osób” to nie mniej jak dziesięć osób. Jednocześnie, nie jest konieczne spowodowanie skutku w postaci śmierci człowieka lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu wielu osób ( W. W., Krytycznie o zaostrzeniu odpowiedzialności karnej za przestępstwa komunikacyjne, PiP 2001, z. 7, s. 55). Wymagane jest stworzenie realnego zagrożenia dla życia i zdrowia wielu osób, a nie spowodowanie u nich określonych obrażeń ciała (A. Ważny, Znamiona przestępstwa spowodowania katastrofy w ruchu lądowym, PD 2014, nr 11, s. 29 P[w;] Kodeks Karny Komentarz pod red. M. Filara, wyd. 5, 2006, LEX).

Wskazywana przez oskarżoną zasada konsumpcji ( lex consumens derogat legi consumptae) polega na tym, że przepis pochłaniający uchyla przepis pochłaniany, a ściślej wyłącza jego stosowanie. Z kolei rzeczywisty właściwy zbieg przepisów ustawy (skutkujący przyjęciem tzw. kumulatywnej kwalifikacji – art. 11 § 2 kk) ma miejsce wtedy, gdy jeden czyn sprawcy wyczerpuje znamiona typów czynów zabronionych określonych w co najmniej dwóch przepisach ustawy karnej, pominięcie zaś w kwalifikacji któregoś ze zbiegających się przepisów spowodowałoby, iż nie byłaby oddana w kwalifikacji prawnej cała zawartość bezprawia tego czynu. W przedmiotowej sprawie odzwierciedlenie całej bezprawności czynu oskarżonej wymagało zastosowania przepisów art. 173 § 2 kk w zb. z art. 177 § 1 kk w zb. z art. 172 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk.

Wniosek

- o wydanie wyroku uniewinniającego oskarżoną od popełnienia zarzucanego jej czynu;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

W następstwie braku podzielenia przez Sąd Okręgowy argumentów oskarżonej, mających podważyć zaskarżony wyrok, brak było podstaw do uwzględnienia wniosku apelacyjnego.

Zarzut

Z apelacji oskarżyciela posiłkowego K. B.

- błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za jego podstawę i mających wpływ na treść wyroku, art. 167 i 352 kpk, poprzez nieprzeprowadzenie z urzędu przez Sąd dowodów;

- rażąca niewspółmierność orzeczonej względem oskarżonej E. K. kary jednego roku pozbawienia wolności w zawieszeniu na 3 lata, przejawiająca się w niedostatecznym wyeksponowaniu w wymiarze kary okoliczności obciążających, jakim są: stopień społecznej szkodliwości przypisanego czynu. Zgodnie z art. 4 kpk, 7 kpk, 410 kpk, 424 kpk, wyrok powinien być kwintesencją ustaleń w toku postępowania, polegającą na tym, że przy rozstrzyganiu kolizji podstaw nadzwyczajnego złagodzenia i obostrzenia kary Sąd uwzględnił jedynie okoliczności przemawiające na korzyść oskarżonej za nadzwyczajnym złagodzeniem kary i całkowicie pominął w uzasadnieniu wyroku fakt istnienia podstaw do obligatoryjnego nadzwyczajnego obostrzenia kary i nie wskazał powodów, dla których Sąd, mając do czynienia ze zbiegiem podstaw do obligatoryjnego nadzwyczajnego obostrzenia kary i fakultatywnego nadzwyczajnego złagodzenia kary, zastosował nadzwyczajne złagodzenie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Okręgowy wskazał już w niniejszym uzasadnieniu, iż wartości pracy biegłego włożonej w merytoryczne opracowanie specjalistycznej opinii nie można oceniać na podstawie objętości opinii złożonej na piśmie. Sam skarżący wskazał, że J. B. być może nie zmarł w bezpośredniej przyczynie wypadku jak opiniuje to K. Ż., ale będąc jego synem oskarżyciel posiłkowy wskazał, iż wie, że pęknięty krąg lędźwiowy i uszkodzenia ciała uniemożliwiły mu normalne życie i diagnostykę lekarską, chociażby w kierunku podejrzewanej w czasie śmierci choroby nowotworowej. W tym kontekście podkreślenia wymaga, iż oskarżona może ponosić odpowiedzialność jedynie za normalne, ściśle związane z czynem zabronionym następstwa swojego czynu, nie zaś opóźnienie czy też zaniechanie przez pokrzywdzonego J. B. diagnostyki onkologicznej. Podnosząc kwestie związane z bezstronnością biegłego z racji uczestnictwa w zespole ratownictwa medycznego na miejscu zdarzenia, skarżący zdaje się nie zauważać, iż przedmiotem opinii biegłego było nie ustalenie przyczyn katastrofy, lecz wydanie opinii odnośnie związku między wypadkiem a śmiercią J. B., która nastąpiła po 10 miesiącach od zdarzenia. Powody osłabiające zaufanie do biegłego powinny opierać się na faktach możliwych do sprawdzenia i ustalenia. Taką podstawę mogą tworzyć wypowiedzi biegłego, zawarte w opinii lub składane poza nią, wskazujące na kierunkowe nastawienie do sprawy lub uprzedzenie wobec jednej ze stron. Takich podstaw nie stwierdził Sąd Okręgowy. Wcześniejszy kontakt osoby pokrzywdzonej z biegłym nie jest uznawany w orzecznictwie Sądu Najwyższego za powód automatycznie osłabiający zaufanie do bezstronności biegłego (por. postanowienie SN z 7.02.2018 r., III KK 420/17, LEX nr 2490609).

Przechodząc do kwestii kary, K. B. podkreślił pokrzywdzenie katastrofą aż 18 osób, zakres obrażeń ciała doznanych przez pokrzywdzonych, wysokie koszty akcji ratunkowej i zaangażowanie w nią wielu podmiotów, jak również to, iż oskarżona nie przeprosiła pokrzywdzonych i nie poczuwa się do winy, a zatem jego zdaniem z tych wszystkich względów wymierzona jej kara powinna być surowsza. Stanowiska tego nie podzielił Sąd Okręgowy. Kryterium rażącej niewspółmierności nie spełnia kara orzeczona w zaskarżonym wyroku, gdzie wszelkim przesłankom łagodzącym i obciążającym oskarżonego Sąd Rejonowy nadał właściwą rangę i znaczenie. Zgodzić się należy zarówno z jej rodzajem, wymiarem, jak również z kwestią warunkowego zawieszenia jej wykonania, które stanowi integralną część rozstrzygnięcia o karze. Skarżący ten nie podważył pozytywnej prognozy kryminologicznej. Oskarżona w wyniku zdarzenia sama doznała poważnych obrażeń ciała, stąd jak wskazał Sąd Rejonowy wymierzona jej kara nie jest surowsza. Oskarżyciel posiłkowy za okoliczności obciążające uznał typowe konsekwencje katastrofy z udziałem wielu osób, jak zaangażowanie dużej liczny służb ratunkowych, wiążące się z taką, a nie inną kwalifikacją prawną i charakterem inkryminowanego czynu. W kontekście zadośćuczynienia z pkt VII zaskarżonego wyroku, K. B. podniósł, iż kwota 3.000 zł w wystarczający sposób nie naprawia szkody wywołanej przez E. K.. Zadośćuczynienie to powinno obejmować dramatyczną sytuację jego rodziny tuż po wypadku, opieki nad ojcem, dbanie o możliwe uczciwe postępowanie w sprawie wypadku, gdyż początkowo obwiniano jego tatę J. B., zniszczoną opinię, załamanie nerwowe i wszystkie skutki jakie w zasadzie zniszczyły ich życie tamtym czasie. Śmierć pokrzywdzonego nie była jednak następstwem działania oskarżonej – tego ustalenia nie podważono skuteczne – i od niego należało określić punkt wyjścia do zasadności dalszych twierdzeń i żądań oskarżyciela posiłkowego. W świetle art. 46 § 3 kk orzeczenie nawiązki nie stoi na przeszkodzie dochodzeniu niezaspokojonej części roszczenia w drodze postępowania cywilnego.

Wniosek

- o surowsze aniżeli w zaskarżonym wyroku rozstrzygnięcie o karze zasadniczej oraz o środku kompensacyjnym;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

W następstwie braku podzielenia przez Sąd Okręgowy argumentów oskarżyciela posiłkowego, mających podważyć zaskarżony wyrok, brak było podstaw do zaostrzenia represji karnej wymierzonej oskarżonej w I instancji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok utrzymano w mocy w całości.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Bezzasadność obu wniesionych apelacji i brak okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmianyz

-----------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

-----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

---------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 634 kpk w zw. z art. 636 § 1 kpk w zw. z art. 627 kpk i art. 8 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 3 i art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. Nr 49, poz. 223 z 83 r. z późń. zm.), zasądzając od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 590 zł tytułem kosztów sądowych za II instancję. W przedmiotowej sprawie brak było podstaw do odstępowania od zasady ponoszenia kosztów sądowych w sytuacji wydania wyroku skazującego.

III.

Na podstawie art. 634 kpk w zw. z art. 624 § 1 kpk zwolniono oskarżyciela posiłkowego K. B. od kosztów sądowych za
II instancję, stwierdzając, że wydatki w części mu przypadającej w kwocie 10 zł (1/2 ryczałtu za doręczenia pism w sprawie) poniesie Skarb Państwa.

7.  PODPIS