Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 kwietnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2014 r. w Lublinie

sprawy J. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji wnioskodawcy J. W.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 21 listopada 2013 r. sygn. akt VIII U 1122/13

oddala apelację.

III AUa 131/14

UZASADNIENIE

Organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 19 marca 2013 roku odmówił J. W. przyznania prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2009, Nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983, Nr 8, poz. 43 ze zm.). W uzasadnieniu wskazano, że wnioskodawca nie udokumentował wymaganego, co najmniej 15-letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Od tej decyzji odwołanie do Sądu Okręgowego w Lublinie wniósł wnioskodawca J. W., domagając się zmiany decyzji i przyznania prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. W uzasadnieniu wskazał, że w okresie od 1 kwietnia 1980 roku do 30 listopada 1998 roku pracował w warunkach szczególnych. Do odwołania przedłożył kolejne świadectwo pracy wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 5 kwietnia 2013 roku wystawione przez Przedsiębiorstwo (...) S.A. w K. i wnosił o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków.

Sąd Okręgowy w Lublinie wyrokiem z dnia 21 listopada 2013 roku oddalił odwołanie.

Sąd Okręgowy ustalił, że J. W., urodzony w dniu (...), w dniu 4 lutego 2013 roku wystąpił z wnioskiem o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym. Na podstawie złożonych dokumentów organ rentowy ustalił, na dzień 1 stycznia 1999 roku, łączny okres ubezpieczenia w wymiarze 25 lat, w tym 24 lat, 8 miesięcy i 14 dni okresów składkowych, 24 dni okresów nieskładkowych oraz 4 lat, 8 miesięcy i 7 dni okresów uzupełniających.

Do wniosku o świadczenie J. W. dołączył świadectwo pracy wystawione w dniu 12 kwietnia 2007 roku przez Przedsiębiorstwo (...) Spółkę Akcyjną w K., z którego wynikało, że odwołujący był w nim zatrudniony od 13 czerwca 1979 roku, przy czym w okresie od 1 kwietnia 1980 roku do 30 listopada 1998 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace polegające na kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i usług oraz dozorze inżynieryjno - technicznym na oddziałach i wydziałach, na których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie na stanowisku majstra wymienionym w wykazie A, dziale XIV, poz. 24 punkt 1 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia numer 64 Ministra Komunikacji z dnia 29 czerwca 1983 roku w sprawie prac w szczególnych w warunkach w zakładach pracy resortu komunikacji, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego oraz do wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej (Dz. Urz. MK 10/83, poz. 77).

Sąd ustalił, że J. W. został zatrudniony w (...) w K. (po przekształceniu w Przedsiębiorstwie (...) Spółce Akcyjnej w K.) w dniu 13 czerwca 1979 roku na stanowisku majstra do spraw transportu w Zakładzie (...). Przedsiębiorstwo zajmowało się utrzymaniem i budową dróg publicznych. Zakład pracy był podzielony organizacyjnie na działy: utrzymania, budowy, zaopatrzenia, księgowości, kadr oraz dział głównego mechanika (pod który podlegały warsztaty). Warsztaty były rozmieszczone w trzech budynkach przedsiębiorstwa: głównym i dwóch innych pomieszczeniach. W jednym z budynków zlokalizowano warsztat mechaniczny napraw samochodowych, w drugim warsztat napraw sprzętu oraz w trzecim warsztat ogólny, w którym pracował wnioskodawca.

W warsztatach było zatrudnionych około 25 stałych pracowników. Byli to spawacze, malarze, mechanicy pracujący w kanałach naprawczych, mechanik zajmujący się naprawą układów paliwowych, elektryk, akumulatorzysta, operatorzy, którzy na co dzień obsługiwali sprzęt budowlany, a którzy w warsztacie uczestniczyli w naprawach. Zakład pracy dysponował ciężkim sprzętem budowlanym oraz samochodami ciężarowymi i kilkoma dostawczymi.

Do obowiązków J. W. na stanowisku majstra do spraw transportu należało m.in. opracowywanie oraz aktualizowanie norm zużycia paliwa, olejów i smarów dla środków transportowych, sprawdzanie, analizowanie, zatwierdzanie zużycia paliwa dla środków transportowych, bieżąca analiza wykorzystania środków transportowych własnych i obcych, prowadzenie sprawozdawczości oraz planowania dotyczącego transportu, protokolarne przekazywanie środków transportowych kierowców, ewidencjonowanie i kontrola stanu ogumienia pojazdów mechanicznych, bieżące przeglądy transportu w terenie pod względem wykorzystania i dbałości o środki transportowe sporządzanie miesięcznych nośników pracy transportu własnego, sporządzanie dokumentacji płacowej kierowców, wnioskowanie co do przyjęć, zwolnień, wynagrodzenia, karania podległych pracowników, zamawianie oraz dysponowanie transportem obcym pracującym w rejonie. Obowiązki na tym stanowisku odwołujący wykonywał do dnia 1 stycznia 1980 roku.

Z dniem 2 stycznia 1980 roku pracodawca powierzył J. W. wykonywanie czynności na stanowisku starszego inspektora do spraw rozliczeń sprzętu. Z zakresu czynności wynika, że do obowiązków wnioskodawcy, podlegającego bezpośrednio Kierownikowi Działu Głównego Mechanika i Zastępcy Dyrektora do Spraw Środków Produkcji należała: kontrola stanu technicznego sprzętu wyjeżdżającego z bazy, kontrola osobista zakresu naprawy sprzętu przyjętego do remontu, sprawdzanie w trakcie procesu naprawy sprzętu przyjętego do remontu, sprawdzanie w trakcie procesu naprawy jakości wykonanych poszczególnych operacji naprawczych, sprawowanie na bieżąco kontroli nad prawidłowym realizowaniem zleceń produkcyjnych przekazanych do wykonania warsztatom, rozliczanie podległych pracowników z nałożonych zadań, egzekwowanie przestrzegania przepisów bhp i p.poż. przez pracowników zatrudnionych w warsztatach, przedkładanie wniosków kierownikowi Działu Głównego Mechanika dotyczących karania lub nagradzania podległych pracowników, zabezpieczenie mienia przez zniszczeniem, kradzieżą w ramach swojego działania, wykonywanie innych czynności związanych z zajmowanym stanowiskiem, a zleconych przez przełożonych. Obowiązki na tym stanowisku odwołujący wykonywał do dnia 25 maja 1983 roku, następnie od 1 lipca 1983 roku do 14 września 1983 roku. Dodatkowo, w okresie od 20 lutego 1981 roku do 6 marca 1981 roku wnioskodawca, w ramach zastępstwa wykonywał dodatkowo obowiązki inspektora do spraw gospodarki paliwowo- smarowniczej.

Pracownicy warsztatu, który podlegał wnioskodawcy zajmowali się dorabianiem części i podzespołów, a także naprawą sprzętu w wytwórni mas bitumicznych. W warsztatach przeprowadzano naprawy i przeglądy samochodów dostawczych do 3,5 ton, ciężarowych od 3,5 do 30 ton, układarek mas, walców drogowych, równiarek, dźwigów kołowych. W okresie letnim w warsztacie pracowało do 20 osób. Byli to tokarze, frezerzy, spawacze, malarze. W okresie jesienno-zimowym czynności pracownicze wykonywali w nim także również operatorzy sprzętu ciężkiego. Praca wnioskodawcy polegała na organizowaniu stanowisk w warsztatach i jednostkach podległych przedsiębiorstwu, to jest w obwodach drogowych i kierownictwach robót. Do jego zasadniczych obowiązków należało rozliczanie czasu pracy pracowników, wypełnianie zleceń i kart pracy pracowników, rozliczanie zużycia paliwa oraz bezpośrednie nadzorowanie pracy podczas naprawy maszyn i przy utrzymaniu ruchu produkcyjnego, głównie wytwórni mas bitumicznych. Miejsce pracy wnioskodawcy było usytuowane w osobnym pomieszczeniu na hali. W kantorku pracownicy codziennie rano podpisywali listy obecności, J. W. wykonywał też w nim część prac biurowych. Zajmowały mu one około 1/3 czasu pracy. Były związane z rozliczaniem sprzętu, czasu pracy i zużycia paliwa w jednostkach sprzętowo-transportowych. W pozostałym zakresie J. W. sprawował nadzór nad pracą pracowników warsztatów. Czynności nadzorcze i administracyjno- biurowe, które wykonywał, nie miały ze sobą związku. Wnioskodawca po przydzieleniu pracy pracownikom zajmował się rozliczeniami.

W okresie od 26 maja 1983 roku do 14 września 1983 roku wnioskodawca został oddelegowany do pracy w kierownictwie (...) K., gdzie zajmował się nadzorowaniem pracy operatorów zespołów do suszenia i otaczania kruszywa, elektryka oraz dwóch operatorów sprzętu towarzyszącego i kilku robotników fizycznych.

W dniu 15 września 1983 roku pracodawca powierzył ubezpieczonemu wykonywanie obowiązków na stanowisku kierownika warsztatów. Jako kierownik warsztatów podlegający Zastępcy Dyrektora do Spraw Środków Produkcji wnioskodawca był odpowiedzialny za całokształt pracy warsztatów. Do jego obowiązków należało opracowywanie w uzgodnieniu z Głównym Mechanikiem i innymi służbami rejonu planów działalności usługowej, eksploatacyjnej i remontowej prowadzonej w ramach zakładu, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień kosztów i wyników finansowych działalności zakładu oraz realizacja zatwierdzonych planów obowiązujących w tym zakresie. Do szczególnych obowiązków kierownika warsztatów należała między innymi organizacja pracy, dyscypliny pracy oraz prawidłowa organizacja pracy na wszystkich stanowiskach prowadzonej działalności przez warsztat, utrzymanie dyscypliny pracy podległego personelu, przeprowadzanie w odpowiednich, terminach okresowych i doraźnych szkoleń z zakresu bhp, prowadzenie na bieżąco dokumentacji bhp dla wszystkich pracowników warsztatów według wskazań głównego mechanika oraz obowiązujących przepisów i zarządzeń, prowadzenie na bieżąco dokumentacji warsztatów oraz w określonych terminach rozliczenia kosztów remontów i przekazywanie po akceptacji przez głównego mechanika do działu księgowości, sprawowanie nadzoru nad utrzymaniem ładu i porządku w pomieszczeniach warsztatów i na terenie bazy oraz przestrzeganie na co dzień przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, utrzymanie porządku na terenie bazy, branie udziału w dochodzeniu powypadkowym oraz sporządzaniu odnośnej dokumentacji, planowanie urlopów podległych pracowników i dopilnowanie ich wykorzystania oraz odpowiedniego ewidencjonowania, dokonywanie rozliczeń oraz dokumentacji zarobkowej pracowników w zakresie wynagrodzenia za pracę, dokonanie odbioru robót, nadzór nad sporządzeniem raportów pracy sprzętu dla maszyn i urządzeń będących w eksploatacji warsztatu, opracowania instrukcji konserwacyjnych oraz harmonogramów przeglądów i napraw maszyn i urządzeń rejonu. Jako kierownik warsztatów odwołujący odpowiadał także za terminowe i właściwe przeprowadzenie przeglądów technicznych i napraw maszyn i urządzeń rejonu, wdrażanie wśród załogi nowych metod, urządzeń, narzędzi, sprawdzanie osobiste lub przez upoważnionego majstra lub kontrolera technicznego zakresu naprawy, na którą wystawiono zlecenie, następnie wydawanie zaakceptowanego dowodu magazynowego na części i materiały oraz karty pracy pracownikowi przewidzianemu do wykonania pracy, sprawdzanie po naprawie jakości wykonanej pracy i czasu, w którym pracownik ją wykonał, dopisywanie w dokumentach „sprzęt sprawny do eksploatacji” z możliwością upoważnienia do tych czynności kontrolera technicznego lub podległych majstrów, prowadzenie wyrywkowej kontroli eksploatacji sprzętu i transportu znajdującego się poza bazą, prowadzenie na bieżąco książkę awarii, sporządzanie protokółów awaryjnych i przedkładanie głównemu mechanikowi, badanie przyczyny awarii i opracowywanie wniosków zmierzających do ich eliminacji, dokonywanie wspólnie z majstrem do spraw eksploatacji i magazynierem przekazania maszyn, urządzeń, środków transportowych uprawnionym maszynistom lub kierowcom lub innym odpowiedzialnym pracownikom w oparciu o protokół przekazania, sprawowanie kontroli nad sprawnością techniczną sprzętu i taboru wychodzącego z bazy rejonu, akceptowanie wniosków o likwidację zużytych narzędzi, ustalanie z działem zaopatrzenia i innymi służbami normatyw magazynowych na części i materiały potrzebne do napraw, branie udziału przy przyjmowaniu maszyn, urządzeń, środków transportowych po naprawie głównej, nowych albo przekazanych z innych przedsiębiorstw, zlecanie naprawy sprzętu i taboru własnego lub wykonanie urządzeń lub przedmiotów po otrzymaniu akceptowanego pisma, zamawianie potrzebnych części i urządzeń do wykonania przez obce przedsiębiorstwa.

Do zadań wnioskodawcy w zakresie nadzoru i kontroli należało: systematycznie czuwanie nad prawidłowym wykonywaniem obowiązków nałożonych na warsztaty naprawcze, kontrolowanie pracy wykonywanej przez podległych pracowników, instruowanie i udzielanie wskazówek pracownikom nie mogącym samodzielnie wykonać powierzonej roboty, czuwanie nad przestrzeganiem dyscypliny pracy oraz podejmowanie niezbędnych środków w celu utrzymania, przedstawianie wniosków dyrekcji rejonu, dążenie do zapewnienia warsztatom odpowiedniej kadry fachowej i zdolnej do prawidłowego wykonania zadań, wykorzystanie pracowników zgodnie z ich kwalifikacjami, dążenie do podnoszenia kwalifikacji załogi, występowanie z wnioskami o nagrody względnie kary dla podległych pracowników, podejmowanie środków i interwencji zmierzającej do likwidacji ewentualnych nadużyć. W późniejszym okresie zatrudnienia na tym stanowisku wnioskodawca był również odpowiedzialny za prowadzenie karty konserwacji postojowej oraz karty akumulatora.

Z dniem 1 lutego 1991 roku pracodawca powierzył wnioskodawcy obowiązki na stanowisku Zastępcy Kierownika Działu Eksploatacji. Do jego obowiązków należało zatwierdzanie dowodów obrotu materiałowego, które wystawiał referent. W okresie od 6 grudnia 1990 roku, następnie od 29 września 1992 roku do 29 października 1992 roku wnioskodawca pełnił okresowo obowiązki Kierownika Działu Głównego Mechanika, w związku z nieobecnością Kierownika Działu Głównego Mechanika.

Z dniem 1 czerwca 1995 roku pracodawca powierzył wnioskodawcy ponownie wykonywanie czynności na stanowisku kierownika warsztatu.

Pełniąc obowiązki na stanowiskach kierowniczych, wnioskodawca sprawował nadzór na pracownikami warsztatów oraz dodatkowo koordynował ruchem jednostek sprzętowo-transportowych. Praca biurowa zajmowała mu około ¼ czasu pracy. J. W. sprawował również nadzór nad podległymi mu pracownikami biurowymi.

J. W. zamawiał części, raz w miesiącu zajmował się sprawami związanymi z wynagrodzeniem i sprawdzaniem pod względem merytorycznym dowodów (...) tj. rozchodu wewnętrznego. Na warsztacie spisywał zapotrzebowanie na części i oddawał je do działu zaopatrzenia. Dowody (...) (było ich kilka - kilkanaście dziennie) wystawiał inny, podległy mu pracownik biurowy. Raz w miesiącu odwołujący wypełniał wnioski premiowe, wpisując procentową wysokość premii. W przypadku podwyżek oraz nagród wyrażał swoją opinię o pracownikach. Czynności te wykonywał w kantorku, usytuowanym na terenie warsztatów. Raz na kwartał uczestniczył też w naradach z kierownictwem.

Dodatkowo 1-3 razy w tygodniu J. W. jeździł do wytwórni mas bitumicznych oraz w teren, celem nadzorowania naprawy sprzętu, który uległ awarii.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach organu rentowego, aktach osobowych wnioskodawcy oraz częściowo zeznania wnioskodawcy i świadków S. B., J. K., Z. N. oraz T. G.. Sąd Okręgowy uznał, że dokumenty zawarte w aktach osobowych w postaci angaży oraz zakresy obowiązków wskazywały na charakter zatrudnienia odwołującego. Akta osobowe, przechowywane przez uprawnione podmioty, były kompletne i starannie prowadzone. Dokumenty sporządzone przez zakład pracy nie nosiły śladów poprawek.

Sąd Okręgowy obdarzył wiarą zeznania wnioskodawcy i świadków w przeważającej części. Zeznania wnioskodawcy, w ocenie Sądu, są niewiarygodne co do okoliczności, że odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace związane z nadzorem. Przeczą temu zwłaszcza zeznania świadka Z. N. oraz korelujące z nimi dowody z dokumentów w postaci zakresu czynności i obowiązków na poszczególnych stanowiskach.

W ocenie Sądu Okręgowego niewiarygodne są też w tym zakresie zeznania wnioskodawcy, który wskazywał, że prace biurowe, które wykonywał były bezpośrednio związane z nadzorem oraz, że wszyscy podlegli mu pracownicy wykonywali prace w szczególnych warunkach.

Zdaniem Sądu, zeznania przesłuchanych świadków były wiarygodne, jednakże nie potwierdzały, że ubezpieczony wykonywał w spornych okresach pracę w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd Okręgowy orzekł, że w oparciu o przepis art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 Nr 153, poz. 1227 j.t.) wnioskodawca urodzony po dniu 31 grudnia 1948 roku mógłby uzyskać prawo do emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art.32 – czyli 60 roku życia, pod warunkiem osiągnięcia w dniu wejścia w życie ustawy 15 letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz okresu składkowy i nieskładkowego wynoszącego 25 lat. Poza sporem w sprawie niniejszej pozostaje, że wnioskodawca osiągnął wiek emerytalny 60 lat i udowodnił wymagany 25 letni okres zatrudnienia oraz fakt, że nie przystąpił do funduszu emerytalnego. Sprawą sporną pozostaje ustalenie, czy wnioskodawca wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A w wymiarze co najmniej 15 lat i czy staż ten osiągnął przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Bezspornym jest, że wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, ukończył 60 lat, na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymował się, co najmniej 25-letnim stażem pracy. Spór w niniejszej sprawie dotyczył okoliczności, czy wnioskodawca spełnia przesłanki przyznania prawa do emerytury z art. 184 w zw. z art. 32 powołanej ustawy to jest czy wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. 1983, Nr 8, poz. 43 ze zm.) w wymiarze, co najmniej 15 lat i czy staż ten osiągnął na dzień 1 stycznia 1999 roku.

Sąd Okręgowy podzielił pogląd Sądu Najwyższego, wyrażony w wyroku z dnia 15 grudnia 1997 roku, II UK 417/97, OSNP 1998/21/638, nie korzysta z uprawnienia do emerytury przy niższym wieku emerytalnym pracownik, który nie udowodnił, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności (art. 227 k.p.c.) powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą. Zatem na wnioskodawcy, jako stronie wywodzącej z tej okoliczności pozytywne dla siebie skutki prawne, spoczywał obowiązek wykazania szczególnego charakteru wykonywanej przez niego pracy.

Zdaniem Sądu Okręgowego, analiza zebranych w sprawie dowodów nie pozwala na przyjęcie, by odwołujący jako majster do spraw transportu, starszy inspektor do spraw rozliczeń sprzętu, kierownik warsztatów czy Kierownik Działu Głównego Mechanika stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał kontrolę międzyoperacyjną, kontrolę jakości produkcji oraz sprawował dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie (dział XIV pkt 24 wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia z 1983 roku).

Sąd Okręgowy stwierdził, że określonymi w pkt 24 działu XIV wykazu A rozporządzenia czynnościami ogólnie pojętej kontroli oraz dozoru inżynieryjno-technicznego na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie, są wyłącznie te czynności, które wykonywane są w warunkach bezpośrednio narażających na szkodliwe dla zdrowia czynniki, a więc polegające na bezpośrednim dozorze i bezpośredniej kontroli procesu pracy na stanowiskach pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Wprawdzie nie ma podstaw do wyłączania czynności administracyjno-biurowych takiego rodzaju z czynności polegających na sprawowaniu dozoru i traktowania ich odrębnie (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2007 roku, III UK 62/07; z dnia 6 grudnia 2007 roku, III UK 66/07; z dnia 30 stycznia 2008 roku, I UK 195/07, OSNP 2009 Nr 7-8, poz. 105), ale Sąd podkreślił, że czym innym jest wykonywanie czynności administracyjno-biurowych ściśle związanych ze sprawowaniem dozoru inżynieryjno-technicznego, a czym innym wykonywanie w ramach zakresu obowiązków również innych czynności, nie mających związku z wykonywaniem bezpośredniego dozoru nad procesem produkcji, czy też dozoru inżynieryjno-technicznego. Wykonywanie takich czynności w ramach zakresu obowiązków na danym stanowisku pracy uniemożliwia sprawowanie dozoru stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a w konsekwencji wyłącza zaliczenie takiego okresu zatrudnienia do pracy w szczególnych warunkach (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2007 roku, I UK 376/06, OSNP 2008 Nr 13-14, poz. 203, z dnia 5 maja 2009 roku, I UK 4/09 i z dnia 11 marca 2009 roku, II UK 243/08).

W oparciu o ustalony stan faktyczny Sad Okręgowy przyjął, że wnioskodawca w spornym okresie wykonywał wiele obowiązków związanych z prowadzeniem dokumentacji związanej z organizacją warsztatu oraz sprawami pracowniczymi. Wykonywał szeroko rozumiane czynności administracyjno-zarządzające, polegające na wykonywaniu w znacznej części pracy umysłowej (w tym za pośrednictwem podległych mu pracowników biurowych - wnioskodawca zeznał m. in., że scedował obowiązki prowadzenia karty akumulatora na innego pracownika) i licznych czynności służbowych, związanych z odpowiedzialnością za prawidłową organizację i realizację pracy warsztatu, właściwe wykorzystanie pobranych materiałów oraz efektywne wykorzystanie załogi, a nie bezpośredni nadzór nad pracownikami wykonującymi pracę w szczególnych warunkach.

Analiza zakresu obowiązków i zadań nałożonych na wnioskodawcę nie pozostawia wątpliwości, że spora część pracy odwołującego miała charakter administracyjny, „biurowy”. Była wykonywana w kantorku znajdującym się na terenie hali. Nie można w tej sytuacji mówić, by praca taka odpowiadała kryteriom pracy o znacznej szkodliwości dla zdrowia, o znacznym stopniu uciążliwości w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Obowiązki ubezpieczonego w całym spornym okresie zatrudnienia nie sprowadzały się jedynie lub w większości do czynności kontrolnych i nadzorczych.

Jak zauważył Sąd Okręgowy nie na wszystkich stanowiskach pracy, nad którymi sprawował kontrolę wykonywano pracę w warunkach szczególnych, o których mowa w wykazie A. Wnioskodawca sprawował bowiem nadzór m.in. nad tokarzami, w okresie jesienno - zimowym nad operatorami sprzętu ciężkiego pracującymi w warsztacie, mechanikami, którzy z uwagi na specyfikę napraw i remontów sprzętu nie wykonywali swej pracy wyłącznie w kanałach remontowych. Wnioskodawca nadzorował również naprawy sprzętu do wytwarzania masy bitumicznej w terenie. Nie wszystkie naprawy, z uwagi na warunki, były wykonywane w kanałach remontowych.

Organizacyjno-kadrowo-zarządcze obowiązki wnioskodawcy, przy uwzględnieniu faktu, że nadzorował on nie tylko pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach, nie pozwalają na stwierdzenie, by wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace bezpośrednio przy stanowiskach pracy w warunkach szczególnych.

Od tego wyroku apelację wniósł wnioskodawca J. W. zaskarżając wyrok w całości. Z treści apelacji należy wywnioskować, że wyrokowi zarzuca błędne ustalenia, że w okresie od 1 kwietnia 1980 roku nie pracował w warunkach szkodliwych, podczas gdy zajmował się głównie kontrolą i nadzorem inżynieryjno-technicznym w warsztacie, na którym były wykonywane prace wymienione w wykazie A rozporządzenia nr 64 Ministra Komunikacji. Wnosił ponadto o powołanie biegłego sądowego, który przedstawi sądowi swoją opinię, a ten będzie mógł wydać sprawiedliwy wyrok oraz o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny nie stwierdza zarzucanej sprzeczności w ustaleniach faktycznych ani naruszenia przez Sąd Okręgowy prawa materialnego. Sąd Okręgowy przeprowadził bardzo drobiazgowe postępowanie dowodowe i przeanalizował wyjątkowo wnikliwie wszystkie zgromadzone dowody i ocenił w sposób logiczny. Ustalony stan faktyczny jest bezsporny, różnica pomiędzy ustaleniami Sądu i stanowiskiem wnioskodawcy polega na jego ocenie. Zakres obowiązków wnioskodawcy poza pracą wykonywaną w warunkach szczególnych wymienionych w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43), obejmował wykonywanie różnych innych obowiązków niezwiązanych ani z procesem technologicznym, ani nadzorem nad pracownikami wykonującymi pracę w warunkach szczególnych oraz różne czynności biurowe związane z pełnioną funkcją. Podnoszona okoliczność, że wnioskodawca przez cały wymiar czasu pracy faktycznie przebywał wyłącznie przy nadzorze nad pracownikami nie została potwierdzona, a wręcz przeciwnie stanowisko zajmowane przez wnioskodawcę wymagało podejmowania różnych czynności niezwiązanych bezpośrednio z nadzorem o dozorem inżynieryjno-technicznym. Zgodnie z powołanymi przez Sąd Okręgowy przepisami tylko zatrudnienie i wykonywanie pracy w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach enumeratywnie wymienionych w powołanym powyżej wykazie rodzi uprawnienia do uzyskania prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym.

Przepis § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) jednoznacznie stanowi, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Wnioskodawca poza pracą bezpośrednio przy dozorze , wykonywał inne prace, nie objęte stosownym wykazem stanowiącym załącznik do rozporządzenia. Podkreślić należy, że o uprawnieniach pracownika do emerytury na warunkach przewidzianych w rozporządzeniu decyduje łączne spełnienie określonych w nim przesłanek, a nie przekonanie pracownika o wykonywaniu pracy w warunkach szczególnych w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd Apelacyjny nie uwzględnił wniosku zawartego w apelacji o uzupełnienie postępowania dowodowego przez przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego o niesprecyzowanej specjalności. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie sądowi należytej oceny zebranego materiału wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Sama opinia nie może być źródłem materiału faktycznego sprawy ani stanowić podstawy ustalenia okoliczności będących przedmiotem oceny biegłych. Rozstrzygnięcie sprawy wymaga wiadomości specjalnych tylko wówczas, gdy zagadnienie mające zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy nie może być wyjaśnione bez posiadania wiadomości specjalnych z określonej dziedziny nauki.

Wbrew zarzutom apelacji Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i ocenił materiał dowodowy zgodnie z zasadami proceduralnymi, nie przekraczając granic zakreślonych w art.233 § 1 KPC. Wywody apelacji sprowadzając się do podważenia oceny dowodów dokonanej przez Sąd Okręgowy i stanowią polemikę z prawidłowymi ustaleniami tego Sądu. Sąd Okręgowy wyczerpująco w uzasadnieniu wypowiedział się, co do powodów, dla których odmówił wiarygodności dowodom przedstawionym przez wnioskodawcę i Sąd Apelacyjny nie znajduje podstaw do uznania, że przy tej ocenie została przekroczona granica swobodnej oceny dowodów i naruszony został przepis art.233 § 2 KPC. Przepis ten zawiera nakaz - nie doznający wyjątku, aby wyrażona ocena w aspekcie wiarygodności dokonana była na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału w sprawie oraz uwzględnienie wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu (por. m. in. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 października 1996 r., III CKN 8/96 - OSNC 1997, nr 3, poz. 30) Wyraz tej oceny Sądu Okręgowego znalazł się w motywach wyroku, a zatem uzasadnienie zaskarżonego wyroku w pełni odpowiada wymogom art. 328 § 2 KPC.

Sąd Apelacyjny w całej rozciągłości podziela zarówno ustalenia faktyczne, jak i wnioskowania prawnicze zawarte w motywach zaskarżonego wyroku. W tej sytuacji nie zachodzi potrzeba ich powtarzania (por. postanowienia Sądu Najwyższego z 22 kwietnia 1997 roku II UKN 61/97 – OSNAPiUS 1998/3/104, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 roku I PKN 339/98 – OSNAPiUS 1998/24/776). Podnieść należy dodatkowo, że skarżący argumentami przytoczonymi w apelacji w żaden sposób nie podważył zasadności stanowiska Sądu pierwszej instancji. Apelacja zawiera bowiem jedynie własną ocenę faktów odmienną od przyjętej przez Sąd Okręgowy i interpretację definicji pracy w warunkach szczególnych jako każdej pracy wykonywanej w warunkach szkodliwych dla zdrowia.

W tej sytuacji Sąd Apelacyjny uznał, że zaskarżony wyrok w pełni odpowiada przepisom prawa, dlatego apelacja nie może być uwzględniona.

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny na podstawie art.385 KPC orzekł, jak w sentencji.